Dosya Yayinlari C3bcnite 2 1

ÜNİTE 2
10 FİZİK
Kuvvet ve Hareket
1. Bölüm: Kuvvet ve Özellikleri
2. Bölüm: Dengelenmiş Kuvvetler Etkisinde Hareket
3. Bölüm: Dengelenmemiş Kuvvetler Etkisinde Hareket
4. Bölüm: Etki-Tepki Kuvvet Çiftleri ve Newton Yasalarının

Uygulamaları
5. Bölüm: Eylemsizlik
10. Sınıf Fizik

2. ÜNİTEDE HEDEFLENEN KAZANIMLAR
1. BÖLÜM: KUVVET VE ÖZELLİKLERİ
Kazanım -2.1.1 : Kuvveti, cisimler üzerinde oluşturduğu etkilerden yola çıkarak örneklerle açıklar.
Kazanım-2.1.2 : Kuvvetin vektörel bir nicelik olduğunu örneklerle açıklar.
Kazanım-2.1.3 : Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesini farklı yollardan hesaplar.
2. BÖLÜM: DENGELENMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET
Kazanım-2.2.1 : Cisimlerin hareketini örnekler vererek açıklar.

Kazanım-2.2.2 : İki cismin hareketini birbirine göre yorumlar.
Kazanım-2.2.3 : Hareketli bir ortamdaki cisimlerin hareketini farklı gözlem çerçevelerine göre yorum-
lar.
3. BÖLÜM: DENGELENMEMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET
Kazanım-2.3.1 : Tek boyutta sabit ivmeli hareketleri örneklerle açıklar.

Kazanım-2.3.2 : Tek boyutta konum-zaman, hız-zaman ve ivme-zaman grafiklerini çizerek yorumlar.
Kazanım-2.3.3 : Grafiklerden yararlanarak sabit ivmeli hareketlinin hareket denklemlerini elde eder.
Kazanım-2.3.4 : İki boyutta sabit ivmeli hareketleri örneklerle açıklar.
4. BÖLÜM: ETKİ-TEPKİ KUVVET ÇİFTLERİ VE NEWTON YASALIRININ UYGULAMALARI
Kazanım-2.4.1 : Net kuvvet ile cismin ivmesi ve kütlesi arasındaki bağıntıyı kullanarak problemler çö-
zer.
Kazanım-2.4.2: Etki ve tepki kuvvet çiftlerini örneklerle açıklar.
Kazanım-2.4.3 : Birden fazla cisimden oluşan sistemlerde sistemin ve cisimlerin ivmesini hesaplar.
5. BÖLÜM: EYLEMSİZLİK
Kazanım-2.5.1: Eylemsizliği cismin durgun, sabit hızlı ve sabit ivmeli hareketi ile ilişkilendirerek
açıklar.
Kazanım 2.5.2: Cismin eylemsizliğinin kütlesinin bir ölçüsü olduğunu örneklerle açıklar.
10. Sınıf Fizik

KUVVET VE ÖZELLİKLERİ ALIŞTIRMALAR
1. BÖLÜM
KUVVET VE ÖZELLİKLERİ
Çözüm
Kazanım–2.1.1 : Kuvveti, cisimler üzerinde oluştur- Şekil l: Kutunun içindeki hava boşaltıldığında, açık hava ba-
duğu etkilerden yola çıkarak örneklerle açıklar. sıncının etkisiyle kutunun dış yüzeyine uygulanan kuvvet,
kutunun içinden uygulanan kuvvetten büyük olduğu için kutu
ezilmiş ve şekli değişmiştir.
Temel Alıştırma
Yani kuvvetin cisimlerin şekilleri üzerinde etkisi vardır denile-
bilir.
Havası boşaltılan
Şekil ll: Otomobil yavaşlayıp durmak için frene basmış ve te-
kutunun ezilmesi.
kerleklerde oluşan sürtünme kuvveti, harekete ters yönde ol-
duğu için otomobil yavaşlayıp durmuştur.
Şekil I
Cismin hızı azaldığı için kuvvetin hareket üzerindeki etkisi gö-
rülebilir.
Şekil lll: Çocuğun market arabasına uyguladığı kuvvet ile ara-
Otomobilin yavaşlayıp
durması. ba, kuvvet doğrultusunda harekete başlamıştır. Yani kuvvetin
cisimleri hareketlendirebileceği söylenebilir.
Şekil lV: Yarış otomobili motordan gelen itme kuvveti ile hare-
Şekil II
kete başlayıp, çok kısa bir sürede hızını 100 m/s ye ulaştırabi-
lir. Hareket ile aynı yöndeki kuvvet cismi hızlandırmıştır. Cisim
hızlandığı için kuvvetin hareket üzerindeki etkisi görülebilir.
Market arabasının
itilmesi.
Şekil III 1.
Yarış
otomobilinin
hızlanması
Şekil IV
I II III
Yukarıda verilen örneklerde kuvvetin değişik etkileri gösteril-
miştir. Yukarıda verilen durumların hangilerinde kuvvetin ci-
simler üzerinde etkisi olduğu söylenebilir?
Her bir durum için kuvvetin etkisini açıklayınız.
I, II ve III
43
10. Sınıf Fizik
Kazanım–2.1.2 : Kuvvetin vektörel bir nicelik olduğunu Kazanım–2.1.3 : Bir cisme etki eden kuvvetlerin
örneklerle açıklar bileşkesini farklı yollardan hesaplar.
Temel Alıştırma
Temel Alıştırma
Sürtünmesiz yatay düzlemde durmak- 3 4
Aşağıda 10 N büyüklüğündeki A kuvveti ile B kuvveti gösteril-
ta olan 20 kg kütleli cisme, F = 10N bü-
2 miştir.
yüklüğünde yatay bir kuvvet şekilde 1
gösterilen yönlerde ayrı ayrı uygulan- |A| =10N
dığında, cisim hangi yönde hareket eder? (g = 10 N/kg)
60° yatay
Çözüm yatay |B| =10N
hareket yönü 10 N
Buna göre,
hareket
10 N etmez a. Bileşke kuvveti çokgen metoduyla çiziniz.
200 N
b. Bileşke kuvvetin bileşenlerini dik bileşenlere ayırma
10 N 10 N metoduyla bulunuz.
hareket
etmez c. Bileşke kuvveti paralel kenar metoduyla çiziniz.
hareket yönü
200 N d. Bileşke kuvvetin büyüklüğünü kosinüs teoremi ile bu-
1 yönünde uygulanan kuvvet cismi 1 yönünde, 2 yönünde uy- lunuz.
gulanan kuvvet cismi 2 yönünde harekete geçirir. 3 yönünde
uygulanan kuvvet cismin ağırlığının az olduğu için, 4 yönünde c sin 60° = 3 , cos 60° = 1 m
2 2
uygulanan kuvvet ise zeminden dolayı cismi hareket ettiremez.
Çünkü kuvvet vektörel bir büyüklüktür.
Çözüm
1.
a. Çokgen veya uç uca ekleme
2F F B
metodunda, önce bir başlangıç
noktası seçilir. Bu noktaya bir → → →
vektör taşınır ve vektörün bittiği A R=A+B
noktaya diğer vektör getirilir. Bu
I II şekilde, vektörler çizilerek en son
gelinen nokta, bitiş noktası belirle-
nir. Başlangıç noktasından bitiş
noktasına doğru çizilen vektör
şekildeki gibi bileşke vektördür.
b. Bir vektörü dik bileşenlerine ayırmak demek, o vektörün x

ve y eksenlerindeki büyüklüklerini bulmak demektir.
III IV Bileşke vektör bir dik üçgende hipotenüsün karşılığıdır.
Buna göre trigonometrik denklemler yazıldığında;
m kütleli bir cisme dört farklı durumda uygulanan kuvvetler
yukarıda gösterilmiştir. A 1
Ax = A. cos60° = 10 . = 5N
Ortamlar sürtünmesiz olduğuna göre, cisimlerin hangi 2
Ay
yönlerde hareket etmesi beklenir? 3
Ay = A.sin60°= 10. =5 3N
2
60°
I. –x, II. +x, III. Hareket etmez, IV. +y Ax
Ay |A y|= 5 3 N
44
10. Sınıf Fizik
B
Ax |A x| + |B|= 5N + 10N=15N
şekildeki gibi bileşke vektördür.
b. Bir vektörü dik bileşenlerine ayırmak demek, o vektörün x

ve y eksenlerindeki büyüklüklerini bulmak demektir.
Bileşke vektör bir dik üçgende hipotenüsün karşılığıdır.
Buna göre trigonometrik denklemler yazıldığında;
A
ALIŞTIRMALAR
1
Ax = A. cos60° = 10 . = 5N
2
Ay
3
Ay = A.sin60°= 10. =5 3N
2
60° →
|F1| = 3N
Ax
2. Şekilde gösterilen F ve F →
1 2 |F1| = 3N
|A y|= 5 3 N kuvvetlerinin toplamı kaç 60°
Ay
N'dir?
60°
c cos 60° = 1 , Sin60° = 3 m
B 2 2 →
|F2| = 5N
Ax |A x| + |B|= 5N + 10N=15N →
y |F2| = 5N
→
|F1| = 10N
c. Paralelkenar metodunda, her iki y
→ →
vektörün başlangıç noktası A |F1| = 10N
37°
birleştirilerek bir paralelkenar → → → x
R =A + B
oluşturulur. Şekildeki gibi göste- °
30 37° 37°
x 7
rilen parelelkenarın köşegeni 30°
bileşke kuvvet vektörüdür. →
B 37°
|F2| = 10N
d. Kosinüs teoreminde, iki vektör arasındaki açı α iken bileşke 3. Şekilde gösterilen
d1|F2| = 10N
vektör aşağıdaki gibi hesaplanır. vektörlerle ilgili aşa-
ğıdakilerden hangileri c
→ d1
2 2
R = A + B + 2ABcosα |A| =10N doğrudur? b d
c
R = 100 + 100 + 2.10.10. 1 (d1 // d2 , d3 // d4'tür.)
2 d2 b d
R = 100 + 100 + 100 a
" " "
I. a + b = d
R = 300 60° = α dd32 d4
R = 10 3 N → " " "
II. a – b = c a
|B| =10N
d3 d4
" " "
III. c + d = a →
|F1| = 3N
1. a
60° c
→ →
F2 F4 a
→ I ve II
F3 c

1N b

→
1N |F2| = 5N

→ O → 1N b
F1 F5 4. Şekilde gösterilen
y
1N →
10 N'luk kuvvetlerin |F1| = 10N
O merkezli yarım çember üzerinde verilen toplamı kaç N'dir?
" " " " " (sin37°=0,6;
F1, F2 , F3, F4 ve F5 şekildeki gibidir. 37°
x
cos37° = 0,8)
"
F1 kuvvetinin büyüklüğü F olduğuna göre, O noktasına 37°
uygulanan bu kuvvetlerin bileşkesi kaç F’dir?
|F2| = 10N
d1
c
b d
1
2 2
d2
a
d3 d4
45
10. Sınıf Fizik
a
Temel Alıştırma 1. Aynı düzlemde yer alan

F2
F1, F2, F3 ve F4 kuvvetleri F3
şekildeki gibidir.
Aynı düzlemde bulunan F1, F2, F2 F3
F1
F3, F4 ve F5 kuvvet vektörleri Bölmeler eşit aralıklı ve
şekildeki gibidir. 1N olduğuna göre, bu
→
kuvvetlerin bileşkesini |F1F|4= 3N
Bölmeler eşit aralıklı oldu- F4
ve bileşke kuvvetin bü-
ğuna göre, bu kuvvetlerin bi- F1 yüklüğünü bulunuz. 60°
leşkesini ve bileşke kuvvetin
büyüklüğünü bulunuz. R
F5
→
|F2|, = 3N
5N
y
→
|F1| = 10N
Çözüm 2. Noktasal bir K cismine etki
eden ve aynı düzlemde bu- 37°
x
F1 F2
Bölmelerin eşit olduğu düzlem- F2 lunan F1, F2, F3 ve F4 kuv-
37°
lerde bulunan vektörlerin bileş- vetleri şekildeki gibidir.
kesi bulunurken, uç uca ekle- K F3
me metodu kolaylık sağlayabi- " |F2| = 10N
F1 F 4 = 8N olduğuna göre,
lir.
K cismine etki eden bileş- F4
Kuvvetlerden herhangi biri alı- d1
ke kuvvetin büyüklüğünü
narak çözüme başlanır. Bu kuv-
hesaplayınız. c
vetin bittiği noktaya, diğer kuv-
vetlerden biri getirilir. (Bölmeler eşit aralıklıdır.) b d
d2
a
4 2N
d3 d4
Bu şekilde devam edilerek tüm
kuvvetler uç uca eklenir. Bura- 3. Her bir bölmesi 1 Newton
da uç uca ekleme sırası önem- olan eşit bölmelere ayrılmış
li değildir. düzlemde a, b ve c vektörle-
İlk başlanılan noktadan en son R ri şekildeki gibidir. a
gelinen noktayı birleştiren vek- c
tör, bileşke vektördür (R). " " " "
a + b - c = R ,
" " " 1

a + 2 b = R ve 1N b
2
" 1N
" " b "
c- a+ = R
Her bir bölme 1 Newton olarak kabul edilirse, bileşke kuvve- 2 3
tin büyüklüğü;
olduğuna göre,
2N a. R1, b. R2, c. R3
"2 2 2

R = 1 +2

1N
" vektörlerinin büyüklüğünü hesaplayınız.
R = 5 N olur. R
a. 3N , b. 13 N , c. 3N
46
10. Sınıf Fizik
Temel Alıştırma 1.
|F3| = 9v2N
Aynı düzlemde bulunan F1, +y

|F1| = 10N
F2 ve F3 kuvvetlerinin bü- |F2| = 20N |F2| = 1N
45°
yüklükleri sırasıyla 10 N,
20 N ve 10 N dur.
53° 37°
+x
Buna göre, bileşke kuvve-
tin büyüklüğünü hesapla-
|F1| = 3N
yınız.
(sin37° = cos53° = 0,6; |F3| = 10N
sin53° = cos37° = 0,8) Aynı düzlemde bulunan F1, F2 ve F3 kuvvetlerinin büyüklük-
leri sırasıyla 3 N, 1 N ve 9v2 N dur.
Çözüm
Buna göre, bileşke kuvvetin büyüklüğünü hesaplayınız
Kuvvetler eşit
F1.sin53° F2.sin37° 2
(sin45° = cos45° = )
bölmeli düzlem 2
üzerinde veril-
mediği için açı-
F1.cos53° F2.cos37°
lar kullanılarak
kuvvetlerin bile-
şenleri bulunur.
Kuvvetlerin bile- F3 10 N
şenleri yandaki
gibi olur. 2.
3F
Kuvvetlerin bileşenlerinin büyüklüğü hesaplanır.

4F
F1.sin53° = 10.0,8 = 8N
F1.cos53° = 10.0,6 = 6N 30°
F2.sin37° = 20.0,6 = 12 N 60° 45° F
F2.cos37° = 20.08 = 16 N
8N 12N 20N 4v3F 5v2F
16N ⇒ 10N
Aynı düzlemde yen alan F, 3F, 4F, 4v3 F ve 5v2 F büyüklü-
6N
ğündeki kuvvetler şekildeki gibidir.
10N
10N Buna göre, bu kuvvetlerin bileşkesi kaç F’dir?
1 3 2
Yatay ve düşey bileşenler toplandığında son durum aşağıdaki (sin30° = ; cos 30° = ; sin45° = cos45° = )
gibi olur; 2 2 2
10N R
" 2 2
R = 10 + 10
"
R = 10 2 N olur. 10N 6v2
47
10. Sınıf Fizik
KUVVET VE ÖZELLİKLERİ UYGULAMALI SORULAR
1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların sonundaki kutu- 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun söz-
lara (D), yanlış olanlarına (Y) yazınız. cüklerle doldurunuz.
a. 7 N ve 10 N büyüklüğündeki iki kuvvet vektörü- a. Sadece bir sayı ve bir birim ile belirtilen uzunluk,
nün toplamı 6 N olamaz.
kütle, zaman gibi büyüklüklere .............. büyüklükler
denir.
b. Vektörel büyüklüklerin toplanması ve çıkarıl-
ması, skaler büyüklüklerin toplanması ve çıka- b. .............. büyüklükler, bir sayı ve bir birimin yanında
rılmasından farklıdır. yönü de olan büyüklüklerdir.
c. Üç kuvvet vektörünün bileşkesi sıfır olabilir.

c. Duran bir cismi harekete geçiren, hareket halindeki
bir cismi durduran, cismin yön ve doğrultusunu
d. Dört kuvvet vektörünün bileşkesi sıfır olamaz. değiştiren veya cisimlerin biçimlerinde değişiklik ya-
pan etkiye .............. denir.
e. F kuvvet vektörünü, B kuvvet vektöründen çı- d. Başlangıç noktasından cismin ulaştığı noktaya çizi-
karmak demek, F'nin tersi ile B vektörünü top-
len vektöre .............. vektörü denir.
lamak demektir.
e. Sürat .............. bir büyüklük iken hız .............. bir

f. Aynı düzlemde yer olan m, n ve r vektörlerin-
büyüklüğü ifade eder.
den m ve n'nin bileşkesinin büyüklüğü r ise; üç
vektörün bileşkesinin büyüklüğü kesinlikle 2r
dir. f. Zaman, kütle, hacim ve sıcaklık .............. büyüklük-
tür.
g. Aynı düzlemde yer alan F ve F kuvvet vek-
1 2
törlerinin bileşkesinin büyüklüğü, F1 veya g. Kuvvet birimi SI birim sisteminde ..............’dur.
F2'nin büyüklüğünden küçük olamaz.
h. Kuvvet ölçen aletlere ...…………........... denir.
h. Aynı düzlemde yer alan iki kuvvet vektörü ara-
sındaki açı küçüldükçe, bileşke vektörün bü-
yüklüğü artar. ı. Birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapa-
bilen kuvvete .............. denir.
ı.
F + F = F + F dir.
1 2 2 1 i. Doğrultusu, yönü ve şiddeti aynı olan vektörlere
.............. denir.
Bir vektörü –1 ile çarpmak demek, zıt vektör
i.
oluşturmak demektir. j. Doğrultusu ve şiddeti aynı olup, yönü zıt olan vek-
törlere .............. denir.
j. Bir cisim üzerine uygulanan kuvvet, cisim üze-
rinde şekil değişikilği oluşturabilir. k. Bir vektörün yönünü 180° döndürmek demek,
.............. ile çarpmak demektir.
k. Kuvvet vektörel bir büyüklüktür.
l. Kuvvet vektörü ............... ile çarpılabilir.
48
10. Sınıf Fizik
KUVVET VE ÖZELLİKLERİ KONU KAVRAMA TESTİ
Kuvvet ve Özellikleri – 1 TEST - 1
1. Şekildeki gibi yatayla 53° açı 4. |F3| = 10N

yapan F = 20 N büyüklüğünde- |F1| = 10N |F2| = 10N
|F4| = 10N
ki kuvvetin, dik koordinat siste-
mindeki FX ve FY bileşenleri F
kaç N'dir? |F3| = 10N |F6| = 10N
53°
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
120°
FX FY
Şekilde gösterilen vektörlerle ilgili;
A) 12 16
B) 6 4 F –F = R ,
1 2 1
C) 8 6
F +F =R ,
D) 6 8 3 4 2
E) 16 12 F +F =R
5 6 3
olduğuna göre, R , R ve R 'ün büyüklük sıralaması

1 2 3
seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
2. Aynı düzlemde yer alan A ve
" " "
B vektörlerinden;A ve A + B A) R2 > R3 > R1 B) R1 = R2 > R3 C) R1 = R2 = R3
şekildeki gibidir. A +B
Buna göre, B vektörü aşağı- D) R2 > R3 = R1 E) R3 > R2 > R1

dakilerden hangisidir? A
A) B) C)
5. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
Fiziksel Büyüklük Nicelik Türü

D) E)
A) Hız Vektörel
B) Sürat Vektörel
C) Kütle Skaler
D) Hacim Skaler
E) Yer değiştirme Vektörel
3. ϑ ϑ ϑ=0
K L M
6. Aynı düzlemde gösterilen

Sürtünmeli yatay düzlemde şekildeki yönlerde J sabit " " " " A
hızlarıyla hareket eden K ve L araçları ile durgun haldeki A , B , C ve D 'nin bileşke- B
M aracından hangilerine etki eden kuvvetlerin toplamı si kaç birimdir?
sıfırdır? C
(Her bir bölme 1 birimdir.)
D 1 br
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M 1 br
D) K ve L E) K, L ve M
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 5
49
10. Sınıf Fizik
7. Aynı düzlemde bulunan P, R 10. Aynı düzlemde gösterilen A
P C
ve S kuvvet vektörleri şekil- A, B ve C ile ilgili;
deki gibidir.
R S
" " " l. A + B = C β
Buna göre, P- R- S α B
aşağıdakilerden hangisi- ll. A– B = – C
dir? lll. b > a
yargılarından hangileri doğrudur? (Bölmeler eşittir)

A) B) C)
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) l ve lll E) ll ve lll
D) E)
11. Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan K, L ve M cisimlerine

şekildeki gibi kuvvetler etki etmektedir.
F
F
8. O noktasal parçacağına
aynı düzlemde yer alan
şekildeki F1, F2, F3, F4 F2 F3 K 30°
30°
ve F5 kuvvetleri etki edi-
yor. F
F L
F
Buna göre, parçacık 4
180°
hangi kuvvet yönünde F1 F5 F 2F
hareket eder? M
Cisimlerin dengede kalabilmesi için uygulanması gere-

ken kuvvetlerin büyüklükleri sırasıyla FK, FL ve FM nasıl
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5 sıralanır?
A) FK > FL > FM B) FL > FM > FK

C) FM > FK > FL D) FK > FM > FL
9. İki vektör arasındaki açı, ile vektörlerin toplamı olan R E) FM > FK = FL
vektörünün büyüklüğü arasındaki ilişki, aşağıdaki grafik-
lerin hangisi gibi olabilir? (0° ≤ a ≤ 180°)
12. Aynı düzlemde yer Kuzey 15N
alan ve O noktasına
A) α B) α C) α
uygulanan dört kuv-
33N 53°
vetten üçü şekildeki Batı Doğu
O 37°
gibidir.
Güney 30N
Net kuvvet kuzeye
R R R
doğru 7N olduğuna göre, dördüncü kuvvetin yönü ve
şiddeti aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
D) α E) α
(sin53° = cos37° = 0,8; sin37° = cos53° = 0,6)
A) Kuzeye doğru 13N B) Güneye doğru 13N

C) Doğuya doğru 7N D) Kuzeye doğru 10N
R R E) Güneye doğru 6N
1. A 2. B 3. E 4. B 5. B 6. A 7. A 8. C 9. C 10. D 11. A 12. A
50
10. Sınıf Fizik
1. Aynı düzlemde yer alan 4. Aynı düzlemde yer alan ve büyüklükleri 4m, 7m ve
dört kuvvet vektörü şe- 8 m olan üç uzunluk vektörünün toplamlarının en küçük
kildeki gibidir. değeri Rmin ve en büyük değeri Rmax kaç m'dir?
Bölmeler eşit olduğu- 1 br Rmin Rmax

_____ _____
na göre, bu kuvvetle-
1 br A) 3 19
rin bileşkesi kaç bi-
rimdir? B) 1 18
C) 0 19
A) 1 B) 2 C) 2 2 D) 5 E) 5
D) 5 15
E) 0 15
2. Şekilde gösterilen A ve B
vektörleri aynı düzlemdedir.
A
5. Şekildeki A ve B vektörleri aynı y
Buna göre, A + B vektörü B düzlemdedir. A
kaç birimdir?
" "
1 br | A | = 8N ve | B | = 12N
" "
olduğuna göre, A + B ve 60°
1 br " " x
A − B 'nin büyüklüğü kaç B
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 Newton'dur?
1 3
(cos60° = , sin60° = )
3. 2 2
Giriş İki vektör arasındaki açı arttıkça
bileşke vektörün büyüklüğü artar.
D Y " " " "
A+B A−B
İki vektör arasındaki açı 0° ise İki vektörün büyüklüğü eşitse A) 4 19 4 7

bileşke vektör maksimum bileşke vektör açıortay üzerin-
değerdedir. dedir. B) 4 19 4 5
C) 3 19 3 7
D Y D Y D) 3 19 3 5
3N, 4N ve 6N 2N ve 6N bü- Bileşke vektör İki vektörün E) 3 11 2 5
büyüklüğün- yüklüğündeki büyük vektöre büyüklüğü
deki vektör- iki vektörün daha yakın iki katına çı-
lerin toplamı toplamı 9N çizilir. karılırsa bi-
sıfır olabilir. olabilir. leşke vektörün
doğrultusu
değişmez. 6. Şekilde gösterilen A, B ve C |A| = 6v3 N
vektörleri aynı düzlemdedir.
D Y D Y D Y D Y
Vektörlerin toplamı sıfır

60°
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. olduğuna göre, C kaç N
150° C
Çıkış Çıkış Çıkış Çıkış Çıkış Çıkış Çıkış Çıkış dur?
Şekildeki tabloda, girişten başlanarak uygun cevaplar |B| = 6v3 N

verildiğinde hangi çıkışa ulaşılır? (D:Doğru, Y: Yanlış)
A) 1 B) 3 C) 5 D) 6 E) 8 A) 6 3 B) 12 3 C) 18 D) 6 6 E) 20
51
10. Sınıf Fizik
7. Aşağıdaki şekillerde sabit hızla hareket eden araç, hızla- 10. Yarıçapı r olan daire üzerinde yer
narak yükselen roket ve birbirlerini çekmeye çalışan ancak
alan A, B ve C kuvvetleri şekilde
hareket edemeyen çocuklar gösterilmektedir. C
gösterilmektedir.
r
Buna göre, A + B + C toplamı- A B

nın büyüklüğü kaç r dir?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 2
X Y
Buna göre, gösterilen X, Y ve Z durumlarından hangileri 11. Aynı düzlemde yer alan K, L, M, N O
dengelenmiş kuvvete örnek olarak verilebilir? ve O vektörleri şekilde gösteril-

miştir.
K M N
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z
D) X ve Z E) X, Y ve Z Buna göre,
" " L
8. I. K = O
20N
37° II. K+ L = N+O
III. M + L = K
25N
eşitliklerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
37°
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
20N
D) II ve III E) I, II ve III
Başlangıçta duran bir masayı 3 öğrenci şekilde gösterilen
kuvvetlerle çekmektedirler.
Masanın hareket etmemesi için uygulanması gereken

dördüncü kuvvetin şiddeti kaç N olmalıdır?
(Sin37° = 0,6, Cos37° = 0,8)
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 9
12. Şekilde gösterilen F vektö-
9. rünün x doğrultasındaki bi-
leşeni Fx ve z doğrultusun- F
daki bileşeni Fz olduğuna
F x
x
göre, oranı kaçtır?
F
z
z
Aynı düzlemde yer alan 11 kuvvet vektörü şekilde gösteril- (Bölmeler eşittir.)
mektedir.
5 1
Her bir kuvvetin şiddeti 7N olduğuna göre, bileşke kuv- A) B) C) 2
2 2
vet kaç Newton'dur?
2 5 2
D) E)
5 2
A) 0 B) 14 C) 28 D) 48 E) 56
1. E 2. D 3. C 4. C 5. A 6. C 7. D 8. D 9. E 10. A 11. B 12. D
52
10. Sınıf Fizik
1. Aynı düzlemde bulunan P, 4. Aynı düzlemde yer alan F1, |F2| = 10N y
S
T, S ve U vektörleri şekildeki F2 ve F3 kuvvetlerinin şid-
P
detleri sırasıyla 5 N, 10 N |F1| = 5N
gibidir. T
ve 9 N'dur. 53° 37°
" x
P " " "
– T – 2 S + 3 U vektö-
2 Buna göre, bu kuv-
U vetlerin bileşkesi kaç
rünün büyüklüğü kaç bi-
Newton'dur?
rimdir? |F | = 9N
(Her bir bölme 1 birimdir.) 3
A) 2 B) v5 C) 3 D) 10 E) 13 A) 2 B) 2 2 C) 6 D) 14 E) 24
5. Tabloda, K, L, M, N, P ve R Büyüklük Yön

vektörlerinin büyüklükleri ve K 3 +x
2. Aynı düzlemde yer alan K, L, N
M, N ve P kuvvet vektörleri yönleri verilmiştir. L 2 –x
şekildeki gibidir. M 5 –y
Buna göre, hangi iki vektö- N 2 +y
P
Buna göre, L K rün farkı en büyüktür?
P 1 +x
R 3 –y
" " "
I. L+ M = K
M A) K ve L B) M ve R C) M ve N
" " " " "
II. P + N + L + M = M
D) K ve P E) N ve R
" " " "
III. P + N + K = M
eşitliklerinden hangileri doğrudur? 6. →

|F | = 9v2N
3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
→ K
|F1| = 1N
45°
45°
→
|F | = 24N
2
3. O noktasına etki eden üç 15N
kuvvet vektörü şekilde
gösterilmektedir. Aynı düzlemde bulunan F1, F2 ve F3 kuvvetleri şekildeki gi-
53°
18N bidir.
O 37°
Buna göre, bu kuvvetle-
rin bileşkesinin büyüklü- Buna göre, K noktasına etkiyen bu kuvvetlerin bileşkesi
15N
ğü kaç Newton’dur? 2 2
kaç Newton’dur? (sin45° = , cos45° = )
2 2
(sin53° = cos37° = 0,8; sin37° = cos53° = 0,6)
A) 2v6 B) 13 C) 17
A) 0 B) 3 C) 3 2 D) 3 3 E) 6 D) 25 E) 27
53
10. Sınıf Fizik
10. K, L ve M noktasal cisimlerine etki eden kuvvetler şekilde
7. Şekilde M– N ile M + N
vektörleri gösterilmekte- gösterilmiştir.
dir.
7N 3N 5N
M+N
M ve N aynı düzlemde 6N
yer aldığına göre, N vek- M–N K L
törü aşağıda verilenler- 3N M
den hangisidir?
5N
5N
1N 3N
A) B) C)
Buna göre; K, L ve M cisimlerinden hangileri dengede
kalabilir? (Sürtünme yoktur.)
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M

D) E) D) K ve L E) K ve M
11. X +Y Y +Z X +Z
8. K noktasal parçacığına
F2
sürtünmesiz bir ortam-
da ve aynı düzlemde
yer alan F1, F2, F3, F4 F
1
ve F5 kuvvetleri şekil- K Aynı düzlemde yer alan X, Y ve Z vektörlerinden; X + Y,
deki gibi aynı anda etki F3
ediyor. Y + Z ve X + Z kuvvet vektörleri şekilde gösterilmektedir.
F F4 Bölmeler eşit uzunlukta olduğuna göre; X, Y ve Z kuv-

Buna göre, bu par- 5
çacık hangi kuvvetin vetlerinin şiddetlerine göre sıralaması aşağıdakilerden
doğrultusunda hare- hangisi gibi olur?
ket eder?
A) X > Y > Z B) X > Z > Y C) Y > X > Z
D) Y > Z > X E) Y > X = Z
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5
9. Aynı düzlemde yer alan P, R, S, T P

ve U vektörleri şekilde bir para- 12. Aynı düzlemde yer alan X,
lelkenar üzerinde gösterilmiştir. Y, Z, T ve W vektörleri şe- X
T S R kildeki gibidir.
Buna göre; Z
Bölmeler eşit aralıklı ol- Y
< < < < U duğuna göre, gösterilen
I. T+ U = P+ R
< < bu vektörlerden hangi
II. R = T ikisinin vektörel farkı en
< < < büyüktür?
III. U + R = S T W
eşitliklerinden hangileri kesinlikle yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) X ile Y B) X ile Z C) X ile W
D) I ve III E) II ve III D) Y ile T E) Z ile W
1. D 2. B 3. C 4. B 5. C 6. C 7. E 8. C 9. D 10. D 11. A 12. B
54
10. Sınıf Fizik
1. Şekilde görülen F1 = 8N ve |F1| = 8N 4. Aynı düzlemde yer alan şekil- A

F2 = 6N'luk kuvvet vektör- "" "
deki A , B ve C için, B
lerinin toplamının büyük-
60° " " "
lüğü kaç N'dur? |F2| = 6N A+ B = R C
1
1 3 " " "
(cos60° = , Sin60° ) A+ C = R
2 2
2
" " "
A) 86 B) 10 C) 114 D) 2 37 E) 20 B+ C = R
3
bağıntıları verilmiştir.
Buna göre, R1, R2 ve R3 vektörlerinin büyüklükleri

" " "
2. Aynı düzlemde bulunan A vektörü ile R , R ve R arasındaki ilişki aşağıdakilerden han-
1 2 3
A
–3 B vektörü şekildeki gibidir. gisidir?
" " " " " "

A –3B A) R > R > R B) R > R = R
Buna göre, + B aşağıdakilerden 1 2 3 2 1 3
2
hangisidir? " " " " " "
C) R > R = R D) R = R > R
3 2 1 1 3 2
A) B) C) D) E)
" " "
E) R > R > R
2 1 3
3. Aynı düzlemde yer alan F büyüklüğündeki iki vektörün bileş-

kesi ve aralarındaki açı ile ilgili tablo aşağıda gösterilmekte- 5. 8N 1N 2N
dir. 120°
120°
9N 1N 15° 45° 2N
Vektörler arasındaki açı Bileşke vektör
7N
I 2F
v2N 1N
60° II
III F I. II. III.
180° IV
a = 3 N, b= v3 N, c = v6 N
Buna göre, tabloda l, ll, lll ve lV nolu kısımlara aşağıda-
Yukarıda verilmiş olan kuvvet vektörlerinin büyüklük-
kilerden hangileri yazılmalıdır?
lerine göre a, b ve c değerleri ile doğru eşleştirilmesi,
hangi seçenekte yer almaktadır?
I II III IV
A) 0° F 3 120° F 2 l ll lll

B) 30° F 3 60° 0 A) b c a
B) c b a
C) 0° F 2 30° 2F
C) a c b
D) 120° F 90° F
D) b a c
E) 0° F 3 120° 0 E) a b c
55
10. Sınıf Fizik
6. Yandaki tabloda; R bileşke x y R 9. Aynı düzlemde yer alan şekil-
kuvveti, x ve y ise R'nin x 6 K 10 deki X, Y ve Z kuvvetlerinden;
ve y dik eksenlerdeki bile- Z
L 15 17 Y kuvveti 5 Newton'dur.
şenlerinin şiddetini göster- Y
M 24 25
mektedir. < < < 30°
5 12 N X + Y + Z = 3N olduğuna
< X
göre, Z kaç Newton'dur?
Buna göre; K, L, M ve N
kuvvet vektörlerinin bü- 3 1
(cos30° = , sin30° = )
2 2
yüklük sıralaması aşağı-
daki seçeneklerin hangisinde yer almaktadır?
A) 3 B) 7 C) 13 D) 5 E) 10
A) K = L > N > M B) L > N > K > M C) L > N > M > K
D) N > K > M > L E) N > K = L > M
10. Aynı düzlemde bu-

7. 3u
lunan beş vektör ve 60° 3u
4u
şiddetleri şekilde
gösterilmektedir.
5u 6u
T Buna göre, bileş-

60°
60° ke vektörün büyüklüğü kaç u olur?
3 1
(sin60° = , cos60° = )
2 2
A) 14 B) 21 C) 22 3
Şekilde bir araca bağlı üç beygir eşit kuvvet uyguladıkların-
da aracı duvara bağlayan ipteki gerilme kuvveti T oluyor. D) 14 3 E) 22
İpler aynı düzlemde yer aldıklarına göre, bir beygirin uy-

guladığı kuvvet kaç T olur?
3 1
(sin60° = , cos60° = ; sürtünme yok)
2 2
11. Sürtünmesiz yatay düz- F y
3 3 1 1 lemde durmakta olan K

A) 1 B) C) D) E)
2 3 2 3 cismi, F büyüklüğündeki α
iki kuvvet ile şiddetleri bi- F1 x
linmeyen F1 ve F2 kuv- K α
8. O noktasına etki eden 30v2N

vetlerinin etkisinde den-
30 2 N şiddetindeki üç gededir. F
kuvvet şekilde gösteril- F2
Buna göre;
mektedir.
30v2N 53°
l. F1 kuvvetinin büyüklüğü, F2 kuvvetinin büyüklüğüne
O
Kuvvetler aynı düzlem- eşittir.
de yer aldığına göre,
ll. F1 kuvveti kaldırılırsa, K cismi +x yönünde hareket eder.
O noktasına etki eden
bileşke kuvvet kaç lll. F1 ve F2 vektörlerinin bileşkesi F'den büyüktür.
Newton'dur? 30v2N
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
(sin53° = 0,8, cos53° = 0,6) (0° ≤ a ≤ 90°)
A) 0 B) 6 2 C) 6 10 A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) 12 10 E) 60 – 30 2 D) l ve ll E) ll ve lll
1. D 2. C 3. E 4. B 5. A 6. E 7. D 8. C 9. C 10. A 11. D
56
10. Sınıf Fizik
1. Sürtünmesi önemsiz " 4. Aynı düzlemde bulunan L

F3
yatay düzlemde bulu- K, L, M, N ve P vektörleri
nan noktasal O cismine şekilde gösterilmiştir.
" " " " " K M
F1, F2 , F3, F4 ve F5 " P
F4
Buna göre, bu vektör-
şekildeki gibi etki etmek- "
F2 O lerin bileşkesi aşağı-
tedir. dakilerden hangisine N
eşittir?
Uygulanan bu kuvvet- "
F1
lerden hangisi kaldı- A) –2 M B) –M C) 0 D) M E) 2M
"
rılırsa, cismin hareket F5
yönü değişmez?
" " " " "

A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 E) F5
5. Aynı düzlemde bulunan →

" " " F
2
F1, F2 ve F3 O noktasın-
daki bir cisme şekildeki
gibi uygulanmaktadır.
→
F3
O
2. Aynı düzlemde bulunan A ve B vektörleri için, A + B = R Sürtünmesiz düzlemde
1
ve A − B = R dir. yer alan cisim, bu kuv- →
2 F1
vetlerin etkisi altında
hareket etmediğine
Buna göre, bu vektörler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
göre,
her zaman doğrudur?
" " " " " "
l. F1 + F2 = F3 ll. F2 + F3 = - F1
A) R1 > A B) R1 > R2 C) B > R2
D) A + B = B + A E) A – B = B – A " " "
lll. F 1 + F2 = F 3
bağıntılarından hangileri doğrudur?

D) l ve lll E) ll ve lll
3. O merkezli ya-
rım çember üze- → →
rinde verilen F2 F4
→
" " " " " F3
F1, F2 , F3, F4 ve F5 6. Büyüklükleri eşit ve F olan üç
vektör, bir küpün içinde şekildeki
şekildeki gibidir.
→ → gibi gösterilmektedir.
" F1 O F5
F1 kuvvetinin bü-
Buna göre, bu kuvvetlerin
yüklüğü F olduğuna göre, O noktasına uygulanan bu bileşkesinin büyüklüğü kaç
kuvvetlerin bileşkesi kaç F’dir? F’dir?
B) v2 C) v3 E) v5
B) v2 C) v3 E) v5
A) 1 D) 2
A) 1 D) 2
57
10. Sınıf Fizik
7. Sayfa düzlemi üzerinde F 10.
Fv2 → →
durmakta olan, O mer- F1 F
→ 2
kezli düzgün sekizgen F3
şeklindeki levhaya sekiz F 2F
→
kuvvet şekildeki gibi uy- → F4
F5
gulanıyor ve kuvetlerin O
doğrultuları O noktasın-
F F 1 2 3 n
dan geçiyor.
" " " " "
Levhanın G ü n e y ’ e Aynı düzlemde yer alan F1, F2 , F3, F4 ve F5 şekildeki gibi-
doğru hareket etmesi Fı Fv2 dir.
Güney
için, Fı kuvveti kaç F
olmalıdır? Şekildeki gibi bu kuvvetlerden n tanesinin uygulanma-
sıyla oluşan bileşke kuvvet aşağıdakilerden hangisine
A) 2 – v2 B) 1 C) v2 eşit olur?
D) 2v2 E) 3v2 " "
A) - n. F3 B) - n. F4 C) 0
" "
D) n. F4 E) n. F3
8. Aynı düzlem üzerinde O nok- → → 4

|F2| = 3N |F | = 3v3
tasına uygulanan şekildeki 3
11. Sürtünmesiz bir |F2|=20v2 N
F1, F2 ve F3 kuvvetlerinin bü- ortamda bulunan
P noktasal cismi-
yüklükleri sırasıyla 3N, 3N ve 15°
ne, aynı düzlem-
3 4 3 N dur. de yer alan F1 ve
O 82°
15° F2 kuvvet vektör-
|F1|=32 N P
Buna göre, O noktasına et- leri şekildeki gibi
kiyen bileşke kuvvet kaç → etki ediyor.
|F1| = 3N
N’dur?
3 1 Buna göre, cisme etki eden bileşke kuvvet kaç N'dir?
(cos30° = , sin30° = )
2 2 2
(sin37° = 0,8; cos37° = 0,8; sin45° = cos45° = )
2
A) v3 B) v6 C) 3v2 D) 3v3 E) 3v6 A) 12 B) 14v2 C) 25 D) 28v2 E) 36
12. Aynı düzlemde yer y

alan 6v2 f, 7v2 f
9.
V = sabit V=0 7v2f
ve 12 f büyüklü- 12f
V = sabit
ğündeki kuvvetler
75°
K L M K noktasal cismine 30°
+
şekildeki gibi uy-
Yukarıdaki resimlerde; sabit hızla hareket eden K aracı, iple
15°
gulanıyor.
çekildeği halde hareket ettirilemeyen L kutusu ve sabit hızla
yere düşen M kayası görülmektedir.
Buna göre, K cis-
mine etki eden 6v2f
Buna göre, K, L ve M cisimlerinden hangilerinde net
kuvvet sıfırdır? bileşke kuvvet kaç f'dir?
A) 0 B) v2 C) 6v3 – 7
A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
D) K ve M E) K, L ve M D) 314 E) 18
1. B 2. D 3. E 4. B 5. E 6. C 7. E 8. C 9. E 10. A 11. D 12. B
58
10. Sınıf Fizik
DENGELENMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET ALIŞTIRMALAR
2. BÖLÜM
DENGELENMİŞ
KUVVETLER ETKİSİNDE
HAREKET
A. SABİT HIZLI HAREKET

" " " → →
F1
F = F + f olur. F2
1 2 s
→
fs
Kazanım–2.2.1 : Cisimlerin hareketini örnekler vere-
rek açıklar.
Paraşütle atlayan adam üzerinde,
ağırlıktan dolayı mg ve havanın di-
Temel Alıştırma renç kuvveti Fd vardır. F
d
Aşağıdaki şekilde, değişik durumlarda bulunan K, L ve M ci- Paraşüt sabit hızla hareket ettiği için
simleri ve hareketleri gösterilmiştir. toplam kuvvet sıfır olmalıdır. mg
L
→
Sabit hızlı F
D
|mg| = |Fd|
→
mg
K
Bir cisim eğik düzlem üzerinde N
duruyorsa, cisim üzerindeki top- fS
Sabit hızlı
lam kuvvet sıfır olmalıdır. M
Cismin ağırlığı bileşenlere ayrı- mgsinα
mgcosα
ϑ=0 lırsa mgsina = fs , mgcosa = N α
olur.
α mg
L M Ağırlığın bileşeni sürtünme kuv-
veti ile dengelenmiştir.
Buna göre, hangi cisimler üzerindeki toplam kuvvet sıfırdır? O halde cevap K, L ve M'dir.
Çözüm
1. K ve L araçlarına ait konum- x(m)
Otomobil sabit hızla ha- K
F zaman grafiği şekildeki gibidir. L
reket ederken motordan 2
gelen itme kuvveti F1, ze- Buna göre, araçların hızları-

F1
minde oluşan sürtünme nı ve araçlara etki eden net
kuvvetleri karşılaştırınız. α
kuvveti fs ve hava direnci 10
fs
F2 kuvvetlerinin etkisi altın- α
0 t(s)
dadır.
Otomobil sabit hızla hareket ettiği için toplam kuvvet sıfır ol-
ϑK = ϑL
malıdır.
FK = FL = 0
59
10. Sınıf Fizik
2. x = 0 konumundan harekete ϑ(m/s) B. BAĞIL HAREKET

başlayan bir aracın, hız-
zaman grafiği verilmiştir.
10 Kazanım–2.2.2 : İki cismin hareketini birbirine göre
Buna göre,
yorumlar.
a. 4 saniye sonunda aracın

yer değiştirmesini, Temel Alıştırma
4 t(s)
b. Araç üzerindeki net kuv-
veti Batı Doğu
hesaplayınız. ϑ = 8 m/s
ϑ = 2 m/s
ϑ = 10 m/s
a. 40 m, b. Fnet = 0
3. ϑ = 20 m/s ϑ = 15 m/s
A B
Şekilde birbirine paralel yollarda hareket eden otomobil, bi-
siklet ve otobüsün yere göre hızları sırasıyla doğuya doğru 10
m/s, doğuya doğru 2 m/s ve batıya doğru 8 m/s dir.
40 m
Buna göre;
Doğrusal bir yolda şekildeki konumlardan JA = 20 m/s a. Otomobilin, bisikletli çocuğa göre hızını,
ve JB = 15 m/s sabithızlarla harekete geçen araçların, b. Otobüsün, otomobile göre hızını,
c. Bisikletli çocuğun otobüse göre hızını
a. Kaç saniye sonra yanyana geleceklerini,
b. Yan yana geldiklerinde, B aracının kaç metre yol aldığını hesaplayınız.
bulunuz. Çözüm
Bir referans sistemine göre, hareketli olan bir cismin, hareketli

a. 8, b. 120 olan başka bir cisme göre sahip olduğu hıza bağıl hız denir.
Bağıl hızın büyüklüğü hareketli olan cismin hızına ve gözlem-
4. cinin sahip olduğu hızın büyüklüğüne göre değişir.
K ϑ N
ϑ Bağıl hız hesaplanırken, gözlenen cismin hız vektöründen göz-
lemci olan hareketlinin hız vektörü çıkartılır. Yani;
ϑ
Jbağıl = Jgözlenen – Jgözlemci
L M
Buna göre, araçların hız vektörleri kullanılarak çözüm yapıldı-
Sürtünmesiz bir ortamda, K noktasından harekete başlayan ğında;
cisim şekildeki gibi L'den, M’den ve N’den J hızıyla geçiyor. →
ϑotomobil = 10 m/s
a. Gözlenen : Otomobil
Buna göre, hangi aralıkta cisme hareket doğrultusunda Gözlemci : Bisikletli →
→
–ϑbisikletli = 2 m/s ϑbağıl = 8 m/s (Doğu)
bir kuvvet uygulanmıştır?
Yani, bisikletli çocuk, otomobili 8 m/s hızla doğuya gidiyor ola-

KL ve MN rak görür.
60
10. Sınıf Fizik
3. Şekildeki kavşağa yaklaşan; A, B ve C araçlarından A aracı-

nın yere göre hızı batıya doğru J, B aracının yere göre hızı
→
b. Gözlenen : Otobüs ϑotobüs = 8 m/s →
ise küzeye doğru J'dir.
ϑbağıl = 18 m/s (Batı)
Gözlemci : Otomobil
→ Kuzey
–ϑotomobil = 10 m/s
Yani, otobüsün otomobile göre hızı batıya doğru 18 m/s dir.
A
→
c. Gözlenen : Bisikletli ϑbisiklet = 2 m/s ϑ
→
ϑbağıl = 10 m/s Batı Doğu
Gözlemci : Otobüs ϑ
→
–ϑotobüs = 8 m/s (Doğu) C
Yani, bisikletli çocuğun otobüse göre hızı doğuya doğru 10 m/s B
dir.
Güney
1. ϑ0 = 40 m/s A aracındaki gözlemci, C aracını 2J hızıyla doğuya gi-

Doğu
diyormuş gibi gördüğüne göre, B aracının C aracındaki
gözlemciye göre, hızının büyüklüğü ve yönü nedir?
Şekilde verilen paralel yollarda hareket eden otobüs ve

otomobilden, otobüsün otomobile göre hızı doğu yönünde
10 m/s'dir.
j 2 , Kuzey batı
Otobüsün yere göre hızının büyüklüğü 40 m/s olduğuna
göre, otomobilin, otobüse göre hızının yönünü ve bü- 4.
yüklüğünü bulunuz.
Batı, 10m/s
2. K ve L araçlarının Konum (m)

konum-zaman grafikle- Ön camı şekildeki gibi görülen otomobildeki sürücü, yol ke-
ri şekildeki gibidir. 2x narında yere göre hareketsiz duran yayayı, kendine doğru
K 5 m/s hızla yaklaşıyor görürken, sağdan ilerleyen kamyonu
x
L aracı güneye doğru L 2m/s hızla kendine yaklaşıyor görüyor.
J hızıyla hareket etti-
ğine göre, K aracının Buna göre; yaya kamyonu kaç m/s hızla hareket ediyor
L aracına göre hızının t zaman (s) olarak görür?
yönünü ve büyüklüğü
nü bulunuz.
Kuzey, 3J
3
61
10. Sınıf Fizik
C. HAREKETLİ ORTAMLARDA BAĞIL HAREKET

c. Yüzücü akıntı yönünde 6 m/s hızla yüzerken, yere göre
hızı akıntı hızının vektörel toplamıyla;
Kazanım–2.2.3 : Hareketli bir ortamdaki cisimlerin
hareketini farklı gözlem çerçevelerine göre yorumlar. 6 m/s

ϑ = 10 m/s olur.
4 m/s
Temel Alıştırma Yüzücünün yaptığı yerdeğiştirme x = J . t
x =10. 20 = 200 m'dir.
K L
ϑ1= 6 m/s
nehir
d= 160 m ϑa= 4 m/s

ϑ2= 8 m/s
Sandal ile yüzücü arasındaki mesafe 200 – 80 = 120 m

O olarak bulunur.
Genişliği 160 m olan bir nehirde, suya göre 8 m/s hızla kıyıya
dik olarak O noktasından harekete başlayan sandal ve aynı d. Aynı ortamda bulunan hareketlilerin birbirlerine göre
anda K noktasından kıyıya paralel ve suya göre J1 = 6 m/s hızları bulunurken, ortamın hızını işleme katmaya gerek
hızla yüzmeye başlayan bir yüzücü şekilde gösterilmiştir. yoktur. Yani sandal ve yüzücünün suya göre hızlarıyla
işlem yapılabilir.
Akıntı hızı gösterilen yönde 4 m/s olduğuna göre;
2 2
a. Sandalın karşı kıyıya ulaşma süresini, |ϑyüzücü| = 6 m/s j bağıl = 6 +8
b. Sandal karşı kıyıya çıktığında K noktasına olan uzaklığını, = 36 + 64
c. Sandal karşı kıyıya çıktığında yüzücü ile aralarındaki me- – |ϑsandal| = 8 m/s = 100
ϑbağıl
safeyi, = 10 m/s olur.
d. Yüzücünün sandala göre hızını,
e. Sandalın ve yüzücünün yere göre hızlarını
e. Yüzücünün yere göre hızı;
hesaplayınız.
→
ϑyüzücü = 6m/s
Çözüm ϑ = 10 m/s olur.
→
ϑa = 4m/s
a. Sandalın karşı kıyıya ulaşma süresi
d = J . t (J = Nehre dik hız) formülü ile hesaplanır.
160 = 8 . t Sandalın yere göre hızı;
t = 20 s olur.
|ϑa| = 4m/s 2 2
b. Sandal, K noktasını hedeflemiş fakat karşı kıyıya ulaşma j = 8 +4
süresinde akıntıdan dolayı süreklenmiştir. Sandalın L = 64 + 16
noktasına çıktığı kabul edilirse, = 80
|ϑsandal| = 8m/s
KL = Ja . t
ϑbağıl = 4 5 m/s olur.
KL = 4.20
KL = 80 m olur.
62
10. Sınıf Fizik
1. K L 3. L K
ϑa=3m/s 60m d ϑ=5m/s

ϑ=4m/s ϑa=2m/s
53°
O O
Akıntı hızının kıyıya paralel, sabit ve Ja = 3m/s olduğu bir Akıntı hızının kıyıya paralel, sabit ve Ja = 2m/s olduğu bir
nehirde, O noktasından suya göre J = 4 m/s sabit hızla şe- nehirde, bir yüzücü şekildeki gibi O noktasından suya göre
kildeki gibi yüzmeye başlayan yüzücü, L noktasında karşı ve sabit J = 5m/s hızla yüzmeye başlıyor.
kıyıya çıkıyor.
Yüzücü L noktasına 20 saniyede ulaştığına göre,
Nehrin genişliği 60 m olduğuna göre,
a. nehrin genişliğini (d),

a. KL uzaklığını,
b. KL uzaklığını
b. yüzücünün yere göre hızını
hesaplayınız.
hesaplayınız. (sin53° = 0,8 ; cos53° = 0,6)
a. 80 m, b . 20 m
a. 45 m, b. 5 m/s
4. K L
2. K L ϑa
d
90m ϑ
ϑ=5m/s ϑa=2m/s
37°
O
O
Genişliği d ve akıntı hızı Ja olan bir nehirde, suya göre J

Genişliği 90 m, akıntı hızının kıyıya paralel, sabit ve Ja = 2 m/s hızıyla O noktasından K noktasına doğru yüzmeye başlayan
olduğu bir nehirde, suya göre J = 5m/s hızla şekildeki gibi yüzücü, karşı kıyıya L noktasında çıkıyor.
yüzmeye başlayan yüzücü, L noktasında karşı kıyıya varı-
yor. Akıntı hızı 2Ja ve nehrin genişliği 2d olursa, |KL| mesa-
fesi kaç katına çıkar?
Buna göre, KL uzaklığını bulunuz.
(sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8)
180 m 4
63
10. Sınıf Fizik
1. 120 m
Temel Alıştırma A C
24 m Y 4
a
8 m/s
B D
Akıntı hızının Ja= 4 m/s olduğu nehirde, AB çizgisinden

Akıntı hızının sabit ve Ja = 2 m/s olduğu bir nehirde, X nokta- suya göre sabit 8 m/s hızla harekete başlayan bir yüzücü,
sından suya göre 4 m/s hızla akıntıya paralel yüzmeye başla- CD çizgisine ulaştığında hiç vakit kaybetmeden suya göre
yan yüzücü, Y iskelesine ulaşıyor. Daha sonra Y iskelesinden aynı hız büyüklüğüyle geri dönüyor.
X noktasına doğru suya göre aynı hız büyüklüğü ile yüzüyor.
Buna göre, yüzücünün başladığı noktaya geri gelebil-
Yüzücünün iskeleye ulaşma süresi t1, iskeleden X noktası- mesi kaç saniye sürer?
na ulaşma süresi t2 olduğuna göre,
40
a. t1 süresini,
b. t2 süresini 2. A noktasından yere göre sa-
bit 8 m/s hızla harekete baş- ϑa = 3 m/s
hesaplayınız. layan yüzücü, B noktasına
A B
vardıktan sonra vakit kaybet-
meden suya göre 5 m/s sabit
Çözüm 16 m
hızla geri dönüp A noktasına
varıyor.
a. Suya göre hızı verilen yüzücü X noktasından Y iskelesine
doğru yüzerken, yere göre hızı:
AB arası 16 m olduğuna göre, yüzücünün harekete baş-
4 m/s layıp aynı noktaya gelinceye kadar kaç saniye geçmiş
⇒ J1 = 6 m/s olur. olur?
Ja = 2 m/s
X noktasından Y iskelesine ulaşma süresi:

10
|XY| = J1.t1
24 = 6.t1 3. Akıntı hızının sabit ve

t1 = 4 s olur. Ja = 10 m/s olduğu bir ne-
hirde, suya göre J = 5 m/s
b. Suya göre hızı verilen yüzücü Y iskelesinden X noktasına
hızla K noktasından yüz-
doğru yüzerken, yere göre hızı:
meye başlayan yüzücü, 4s
4 m/s akıntıyla aynı yönde yüz-
⇒ J2 = 2 m/s olur. dükten sonra 4 s de akıntı-
Ja = 2 m/s ya ters yönde yüzüyor.
Y iskelesinden X noktasına ulaşma süresi:
Buna göre, 8 saniye sonunda yüzücünün K noktasına
|YX| = J2.t2
olan uzaklığı kaç metre olur?
24 = 2.t2
t2 = 12 s olur.
80
64
10. Sınıf Fizik
1.
Temel Alıştırma
ϑ = 200m/s
K
K
Yandaki şekilde, üstten gö- ϑ = 8 m/s
rünen bir uçak gemisinden 2 1
havalanan uçak gösteril- L
miştir. ϑL = 50m/s
ϑuçak=10 m/s
Akıntıya ters yönde ha- ϑakıntı = 3 m/s
reket eden uçak ge- 1 yönünde, yere göre 50 m/s hızla hareket eden bir aracın
misinin suya göre hızı sürücüsü, rüzgarlı bir havada, 1 yönünde, havaya göre 200
J = 8 m/s, uçağın uçak uçak m/s hızla uçmakta olan K uçağını, aynı yönde 130 m/s hızla
gemisi gidiyormuş gibi görüyor.
gemisine göre hızı,
Juçak = 10 m/s ve akıntı
hızı; Jakıntı = 3 m/s olduğuna göre; Buna göre, rüzgarın yere göre hızını ve yönünü bulunuz.
a. Geminin yere göre hızının büyüklüğünü ve yönünü,

b. Uçağın yere göre hızının büyüklüğünü ve yönünü
bulunuz. 20m/s, 2 yönünde
2.
ϑbalon = 10 m/s
Çözüm
a. Geminin yere göre hızı hesaplanırken, akıntı hızı ile gemi- ϑcisim = 10 m/s
nin suya göre hızı vektörel olarak toplanır. ϑçocuk = 10 m/s
J = 8 m/s Ja = 3 m/s ⇒ J1 = 5 m/s olur. Yere göre, 10 m/s hızla düşey yukarı yönde yükselen balon-
dan, balona göre yatay 10 m/s hızla bir cisim fırlatılıyor.
J1 = uçak gemisinin yere göre hızıdır.
Yatay zeminde bulunan çocuk yere göre sabit 10m/s'lik
hızla doğuya doğru koştuğuna göre;
b. Uçağın yere göre hızı bulunurken, referans noktası uçak
gemisi olarak verilen uçağın hızı ile uçak gemisinin yere
göre hızı vektörel olarak toplanır. a. Cismin yere göre hızının büyüklüğünü ve yönünü,
b. Cismin çocuğa göre hızının büyüklüğünü ve yönünü
hesaplayınız.
Juçak = 10 m/s J1 = 5 m/s ⇒ J2 = 15 m/s olur.
J2 = uçağın yere göre hızıdır. a. 10 2 m/s yatayla 45° açı yapan doğrultuda
b. 10 m/s düşey yukarı
65
10. Sınıf Fizik
DENGELENMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE
HAREKET UYGULAMALI SORULAR
1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların sonundaki kutu- 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun söz-
lara (D), yanlış olanlarına (Y) yazınız. cüklerle doldurunuz.
a. Sürtünmeli yatay düzlemde duran bir cisme

a. Birim zamanda yapılan yer değiştirmeye …………
yatay doğrultuda bir kuvvet uygulanırsa, ci- denir.
sim sabit hızla gidemez.
b. Belirli bir yükseklikten serbest bırakılan ci-

b. Bir doğru boyunca , eşit zaman aralıklarında eşit
sim, limit hıza ulaştıktan sonra sabit hızla
miktarda yer değiştiren cismin hareketine …………
yoluna devam eder. veya ………… denir.
c. Bir cismin hızı değişmiyorsa, ivmesi kesin-

likle sıfırdır. c. Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise ci-
sim ya ……… veya ……… hareket ediyordur.
d. Negatif yönde hareket eden bir uçağın, hız-

zaman grafiğindeki hız çizgileri kesinlikle
yatay eksenin altında çizilir. d. İki cismin birbirine göre hareketine …………, hızları-
na da ………… denir.
e. Pozitif yönde hareket eden bir koşucunun,
konum-zaman grafiğindeki konum çizgileri
kesinlikle yatay eksenin üstünde çizilir. e. Sabit hızla hareket eden bir otomobile etki eden net
kuvvet ………….. .
f. Bir cismin hız vektörü, referans sistemine
göre değişmez.
f. SI sistemine göre, yer değiştirme birimi olarak

g. Bir arabanın bir kamyona göre hızının ………….. kullanılır.
büyüklüğü, bir otobüse göre hızının
büyüklüğünün 2 katı olabilir.
g. Evrende veya herkes tarafından kabul edilmiş bir

h. Düşey doğrultuda hareket eden bir kişi, yatay
………….. sistemi yoktur.
doğrultuda hareket eden bir kişiyi, sadece
yatay veya sadece düşey yönde gidiyor gibi
göremez.
h. metre
………….. veya ………….. birimi olarak ka-
saniye
ı. Hareketli iki cisim birbirini duruyormuş gibi
bul edilebilir.
göremez.
i. Birbirlerini duruyormuş gibi gören cisimler, ı. Aynı yönde giden hareketlilerin, birbirini duruyor gibi
görebilmesi için hızlarının …………… olması gere-
aslında yere göre hareket ediyor olabilirler.
kir.
66
10. Sınıf Fizik
HAREKET KONU KAVRAMA TESTİ
Sabit Hızlı Hareket - 1 TEST - 1
1. 3m 2m 4. Ali, Filiz ve Can; cisimlerin hareketi ve kuvvetin etkisi üzeri-

T1 m T2 T3 ne konuşurken aşağıdaki cümleleri kurmuşlardır.
Net kuvvet sıfır olsa Hareket eden cisimler Toplam kuvvet sıfır ise
X Y Z da, cisim hareket üzerinde her zaman bir cisim kesinlikle hareket
ediyor olabilir. kuvvet vardır edemez.
Kütleleri sırasıyla 3m, m ve 2m olan X, Y ve Z cisimlerini
çekmeye çalışan çocukların cisimlere uyguladıkları kuvvet-
ler sırasıyla T1, T2 ve T3 tür. A
Ali Filiz Can
Buna göre, hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğru-

Üç durumda da hareketlendirilemeyen cisimlere uygu-
dur?
lanan kuvvetler arasında T3 > T2 > T1 ilişkisi olduğuna
göre, cisimler ile zemin arasında oluşan sürtünme kuv-
A) Ali B) Filiz C) Can
vetleri FX, FY, FZ 'nin büyüklük sıralaması nasıl olur?
D) Ali ve Filiz E) Ali ve Can
A) FX > FY > FZ B) FZ > FY > FX C) FX > FZ > FY

5. Başlangıçta x0 = 8 m'de ϑ(m/s)
D) FX > FY = FZ E) FZ > FX > FY
yer alan bir araca ait hız-
zaman grafiği şekildeki 7
gibidir.
2. Doğrusal bir yolda hare- Buna göre, araç kaçın- 4 6 8

Konum(m) t(s)
cı saniyede başladığı 0 2
ket eden A, B ve C araç-
larının konum - zaman noktaya gelmiştir? –3
grafiği şekildeki gibidir. A –5
4x
Buna göre; B A) 3,8 B) 6,6
2x C) 7,6 D) 7,8 E) 8
l. t anında; B ve C
C
araçları yan yanadır. 0
ll. t anında; A nın B ye t Zaman(s)
uzaklığı C nin A ya uzaklığına eşittir. 6.
lll. B ve C nin hızları eşit büyüklüktedir. K
yargılarından hangileri doğrudur?

L
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll
M
D) l ve lll E) l, ll ve lll
Otobanda birbirine paralel şeritlerde hareket eden K, L ve

M araçlarından; K ile M arasındaki mesafe artarken, K ile L
arasındaki mesafe azalmaktadır.
3.
Buna göre, L ile M arasındaki mesafe için;
M S Z
d d
l. azalır, ll. artar, lll. değişmez
MS arasını sabit 8 cm/s süratle ve SZ arasını sabit
2 cm/s süratle alan bir sincabın, doğrusal MZ yolundaki yargılarından hangileri doğru olabilir?
ortalama sürati kaç cm/s olur? (Noktalar arası eşittir.)
A) Yalnız l B) l ve ll C) Yalnız lll
A) 2 B) 3,2 C) 4 D) 5,5 E) 6 D) Yalnız ll E) l, ll ve lll
67
10. Sınıf Fizik
7. 10. x(m) 12 0 0 –18 30
Y Y
L
t(s) 0 3 6 9 12
K
O O M
Sabit hızla hareket eden bir sporcuya ait konum-zaman ve-
rileri, tablo halinde yukarıda yer almaktadır.
N
X X P
Buna göre, hareketliye ait hız-zaman grafiği aşağıdakile-
Şekil I Şekil II rin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) B) ϑ(m/s)
Aynı dairesel pistte, Şekil l de gösterilen yönlerde sabit sü- ϑ(m/s)
16 16
ratlerle hareket eden X ve Y araçları, O noktasında karşıla-
şıyorlar.
3 6 9 12 3 6 9 12
0 0
Araçlar, Şekil ll’de gösterilen konum ve yönlerde Şekil l t(s) t(s)
deki süratleriyle hareket ederlerse, ilk kez nerede karşı- –4 –4
laşırlar? –6 –6
A) K’de B) L’de C) M’de D) N’de E) P’de C) D) ϑ(m/s)

ϑ(m/s)
16 16
8. Konum-zaman grafiği şekil- x(m) 4

deki gibi olan doğrusal yolda 3 6 9 12
0 0
hareket eden bir otomobil x t(s) 3 6 9 12 t(s)
için; –4 –4
–6
3t 4t
0 t 2t
l. t ve 3t anlarında yön değiş- t(s)
E) ϑ(m/s)
tirmiştir.
–x
ll. 2t anında hızı sıfırdır.
4
lll. 0 – t aralığındaki ortalama hızı, 2t – 3t aralığındaki orta-
3 6 9 12
lama hızına eşittir. 0
t(s)
–4
–6

11. ϑ K L
9. Elvan Abeylegesse, A nok- B X

tasından sabit hızla hare-
Y
kete başlayarak, yarıçapı
12 m olan daire çizecek d 2ϑ
şekilde koşmaya başlıyor. 12 m
C A
" "
Birbirine paralel raylarda j ve 2j hızlarıyla hareket eden X
Elvan A-B yolunu 3 sa- ve Y trenleri, tünelin K ve L uçlarına aynı anda ulaştıktan bir
niyede aldığına göre, süre sonra, son noktaları tünelin K ucunda yan yana geliyor.
Elvan’ın A-B aralığındaki
D
ortalama hızının büyüklü- Tünelin uzunluğu d ve Y treninin boyu 3d olduğuna
ğünün, ortalama süratine oranı kaçtır? (π = 3) göre, X treninin boyu kaç d dir?
2 2 2 3 2 3 1 3
A) B) 1 C) D) E) A) B) 1 C) D) 2 E) 3
3 3 4 2 2 2
1. B 2. E 3. B 4. A 5. C 6. E 7. A 8. A 9. C 10. A 11. D
68
10. Sınıf Fizik
DÜZLEMDE DİK KOORDİNAT SİSTEMİ
Sabit HızlıKavramı,
Polinom HareketElemanları,
-2 TEST - 2
1. Aynı yerden harekete baş- Hız 3. Konum – zaman gra- x (m)

layan ve hız - zaman grafiği fiği şekildeki gibi
2ϑ K olan bir aracın, 0 – t x
şekildeki gibi olan K, L ve M
araçlarından; L aracı kuze- ϑ L zaman aralığında
ye doğru hareket etmekte- ortalama hızının bü- 4t
t Zaman 0 t (s)
dir. –ϑ M
yüklüğü +2J olduğu- t 2t 3t
na göre, 0 – 4t zaman
aralığındaki ortalama –x
t süresi sonunda; L aracı 30 m yer değiştirdiğine göre, K
ve M araçları için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? hızının büyüklüğü
kaç J olur olur?
Hareket Yönü Yer değiştirme 1 1

A) – B) – C) 1 D) – 1 E) –2
4 2
K M K M
A) Kuzey Güney 30m – 30m
B) Kuzey Güney 60m – 30m 4. ϑK
C) Güney Kuzey 60m – 30m
D) Güney Kusey 30m – 15m ϑL
E) Kuzey Güney 30m – 15m ϑM
Sabit JK, JL ve JM hızlarıyla hareket eden K, L ve M otomo-

billeri şekildeki konumlardan ve gösterilen yönlerde, doğru-
sal bir yolda harekete başlıyorlar. L ile M arasındaki uzaklık
artarken, K ile L arasındaki uzaklık azalıyor.
2.
A Buna göre, araçların hızları JK, JL ve JM arasındaki ilişki
aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
B
A) JK > JL > JM B) JM > JL > JK
C
C) JK > JM > JL D) JM > JK > JL
Aynı yerden, aynı yöne doğru A, B ve C araçları sırasıyla E) JL > J M > J K
80 km/h, 70 km/h ve 60 km/h sabit hızlarla aynı anda ha-
rekete başlıyorlar. A aracı 4 saat yol alıp, 3 saat mola veri-
yor. B aracı 5 saat yol alıp, 2 saat mola veriyor. C aracı ise 5. A ve B noktalarından, şe-
6 saat yol alıp, 1 saat mola veriyor. Araçlar mola verdikten kilde belirtilen yönlerde
sonra yine aynı sistemle yollarına devam ediyorlar. 11 saatin sabit süratlerle harekete
sonunda A, B ve C araçlarının doğrusal yolda yaptıkları yer başlayan iki sporcu, ilk
değiştirmeler sırasıyla XA, XB ve XC oluyor. kez 4 dakika sonra karşı- A O B
laşıyor.
Buna göre, XA, XB ve XC'nin doğru sıralaması aşağıdaki-
lerden hangisidir? Buna göre, sporcuların
ikinci kez karşılaşmala-
A) XA > XB > XC B) XA = XB > XC rı, ilk karşılaşmalarından kaç dakika sonra olur?
C) XB > XA > XC D) XC > XA > XB (O noktası dairenin merkezidir.)
E) XC > XB > XA
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 20
69
10. Sınıf Fizik
6. Red-Kit atıyla PRST 9.
dikdörtgeninin P-R-S ϑ
yolunu sabit süratle P 150 m R X
X
10 saniyede alıyor. ϑY
Y
Buna göre, Red 80 m
Kit’in; ortalama sü- ϑZ
rati ve ortalama hızı Z
aşağıdaki seçenek-
T S
lerin hangisinde
t = 0 anında konumları şekildeki gibi olan X, Y ve Z araçları
doğru olarak verilmiştir?
aynı anda sırasıyla JX, JY ve JZ sabit hızları ile doğrusal
yolda harekete geçiyorlar. Bir süre sonra X ile Y araçları,
Ortalama sürat (m/s) Ortalama hız (m/s)
daha sonra da Y ile Z araçları yanyana oluyorlar.
A) 17 22
B) 17 23 Buna göre araçların hızlarının büyüklükleri arasında;
C) 24 18
l. JX > JZ
D) 23 15
ll. JY = JZ
E) 23 17
lll. JX = JY
7. bağıntılarından hangileri kesinlikle doğru olur?

X Y Z
A) Yalnız l B) l ve ll C) Yalnız lll
Taş D) ll ve lll E) Yalnız ll
Havasız
ortam
10. K Treni P R
Kar tanelerinin Sabit hızla hareket Havasız bir ortamda
hareketi eden uçak serbest bırakılan taş 3ϑ
ϑ
Yukarıda verilen durumların hangilerinde limit hız söz
konusudur? L Treni
A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z

D) X ve Z E) X ve Y
Aynı anda köprünün P çizgisine gelen K treninin hızı 3J, L
treninin hızı ise J dir. t süre sonunda, L treninin ön ucunun
8. Doğrusal bir yol- R çizgisine, K treninin arka ucunun ise P çizgisine geldiği
Konum (m)
da ilerleyen aracın gözleniyor.
konum-zaman grafi-
ği şekildeki gibidir. 2x Trenler doğrusal raylarda hareket ettiklerine göre;
Buna göre, aracın 0 l. L treninin uzunluğu köprünün uzunluğuna eşittir.

t 2t 3t
hareketi için aşağı- Zaman(s) ll. K treninin uzunluğu köprünün uzunluğunun 3 katıdır.
dakilerden hangisi
3t
doğrudur? lll. Şekildeki konumdan süre sonra, K treninin arka ucu
2
ile L treninin ön ucu yan yanadır.
A) 0 – t aralığında hızlanmıştır.
B) t – 2t aralığında hızı sabittir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
C) 2t – 3t aralığında yavaşlamıştır.
D) Toplam aldığı yol 4x'dir.
E) Hareketi süresince hızı değişmemiştir. D) l ve ll E) ll ve lll
1. B 2. A 3. B 4. A 5. B 6. E 7. A 8. D 9. A 10. E
70
10. Sınıf Fizik
Sabit Hızlı Hareket - 3 TEST - 3
1. Doğrusal bir yolda, sabit x(m) 4. Sabit hızla hareket etmekte olan bir trendeki yolcu, trenin
hızlarla hareket eden K 3x hızını hesaplayabilmek için telefon direklerini saymayı plan-
ve L araçlarının konum- K lıyor. İlk direği gördüğü anda kronometresini çalıştırıyor ve
zaman grafikleri şekildeki 25. direği gördüğünde kronometreyi durduruyor.
t(s)
gibidir. L t
Kronometre 3 dakikayı gösterdiğine ve direkler arası
Buna göre, t = 0 anından uzaklık 30 m olduğuna göre, düz bir hatta ilerleyen
itibaren, araçlar kaç t –5x
trenin hızı kaç m/dk dır?
süre sonra yanyana gelir-
ler? A) 75 B) 120 C) 125 D) 240 E) 250
3 9 5 7
A) B) C) 2 D) E)
2 5 2 2
5.
–x +x
ϑK K
2. Aynı anda ve zıt yönde O noktasın- ϑ1 ϑ2
O
dan sabit J1 ve J2 süratleriyle ha- L
rekete başlayan sporcular şekildeki
dairesel yörüngeyi izliyorlar.
M ϑM
Sporcular belli bir süre sonra
t=0
O noktasında yine karşı karşıya
j Doğrusal bir yolda, t = 0 anında K, L ve M araçları şekildeki
geldiklerine göre, 1 ;
j gibi yanyanadır. K ve M araçlarının hız vektörleri sabit ve
2
1 1 2 sırasıyla –45 m/s ve + 15 m/s'dir.
l. ll. lll.
3 6 7
t = 10 s sonra; L aracı, K ve M araçlarının ortasında bu-
oranlarından hangileri olabilir? (J1 < J2) lunduğuna göre, L aracının hızı kaç m/s'dir?
A) Yalnız l B) Yalnız lll C) l ve ll A) –10 B) + 5 C) –5 D) +10 E) –15

6. Belirli bir yükseklikten düşerken limit hıza ulaşan bir ci-

sim için;
3. A, B, C, D ve E noktalarından C D E
harekete geçen araçların hız l. İvmesi sıfırdır.
vektörleri şekilde verilmiştir.
ll. Üzerine uygulanan net kuvvet sıfırdır.
Bölmeler eşit aralıklı ve lll. Hızı sıfırdır.

araçlar sabit hızlarla hareket B lV. Hızı sabittir.
ettiğine göre, hangi iki araç
A
bu düzlemde karşılaşır? yargılarından hangileri doğrudur?
A) B ve E B) C ve D C) B ve D A) Yalnız lV B) l ve ll C) ll ve lV
D) A ve B E) C ve E D) l, ll ve lll E) l, ll ve lV
71
10. Sınıf Fizik
7. Bir sincap, şekilde A B C D E F G H K 10. r yarıçaplı dairesel bir pist-
gösterilen yolun L te, şekildeki konumdan
AK bölümünü sa- M harekete başlayan araç, 8t
bit 8 cm/s hızla N sürede başladığı noktaya
ve KR bölümünü O geri dönüyor. Aracın 2t, 4t
r 0
sabit 2 cm/s hızla P ve 6t süresi sonundaki yer
alıyor. R değiştirmelerinin büyüklü-
ğü sırasıyla |Δx1| , |Δx2| ve
Buna göre, sincabın AR arasındaki ortalama hızı kaç |Δx3|'tür.
cm/s dir?
(Noktalar arası eşit ve 1 cm dir.) Aracın hızının büyüklüğü sabit olduğuna göre; |Δx1| ,
|Δx2| ve |Δx3|'ün büyüklük sıralaması nasıl olur?
A) 1,4 B) 2,0 C) 2,5 D) 3,5 E) 5,0
A) |Δx1| = |Δx3| > |Δx2| B) |Δx3| > |Δx2| > |Δx1|
C) |Δx1| > |Δx2| > |Δx3| D) |Δx3| > |Δx1| = |Δx2|
E) |Δx2| > |Δx1| = |Δx3|
8. Birbirine paralel ve zıt yönde K

150 m/s hız büyüklükleri ile
hareket eden K ve L uçak-
larından; L nin ön ucuna 150 m/s
hareket doğrultusuna dik 11. d
ϑ
B
yerleştirilmiş makinalı tüfek
dakikada 900 mermi atmak- 2d
2ϑ
150 m/s A
tadır.
Şekil-I
Art arda gönderilen 2 mer- d
L ϑ
minin uçağa isabet ettiği B
varsayılırsa, K uçağındaki mermi delikleri arasındaki 2d
2ϑ
uzaklık kaç metre olur? A
Şekil-II
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 d
3ϑ
D
4d
ϑ
C
Şekil-III
d
9. P 3ϑ
D
ϑ
P R 4d ϑ
C
ϑ
x R
Şekil-IV
Yukarıda gösterilen şekillerde A, B, C ve D trenlerinin uzun-

Doğrusal bir yolda, aynı yönde hareket eden P ve R araç- lukları sırasıyla 2d, d, 4d ve d kadardır. Hareketleri boyunca
larının hız büyüklükleri sırasıyla JP ve JR, uzunlukları ise sabit hızla ilerleyen trenlerden, yan yana giden A ve B tren-
sırasıyla LP ve LR 'dir. Başlangıçta P aracının ön kısmı ile R lerinin Şekil-l’den Şekil-ll’ye gelmesi için geçen süre t1, C ve
aracının arka kısmı arasında x mesafesi var iken, araçların D trenlerinin Şekil-lll’ten Şekil-lV’e gelmesi için geçen süre
ön kısımlarının yan yana gelmesi için geçen süre t'dir. t2 dir.
t
1
Buna göre; t süresinin hesaplanabilmesi için, aşağıdaki Buna göre, oranı kaçtır?
t
niceliklerden hangisinin bilinmesine gerek yoktur? 2
3 4 5 5
A) B) C) 1 D) E)
A) JP B) JR C) x D) LP E) LR 5 5 4 3
1. D 2. E 3. A 4. D 5. E 6. E 7. C 8. D 9. D 10. E 11. B
72
10. Sınıf Fizik
Bağıl Hareket - 1 TEST - 4
1. ϑ ϑ ϑ ϑ 4.
Kuzey
yatay K L yatay
Batı Doğu
Güney
ϑ ϑ
Yere göre 2 m/s sabit hızla düşey doğrultuda yağan yağ-
mur damlalarından, bir an önce kurtulmak için 3m/s sa-
bit hızla batıya doğru evine koşan, çocuk yağmur dam-
lalarını kaç m/s hızla ve hangi yöne doğru düşüyormuş
M gibi görür?
Her birinin hız büyüklüğü J olan; K, L ve M durumlarında A) 2m/s güney B) 5m/s batı
gösterilen şekildeki araçların birbirlerine göre hızlarının bü- C) 13 m/s kuzey batı D) 13 m/s güney doğu
yüklükleri sırasıyla JK, JL ve JM 'dir.
E) 13 m/s güney batı
Araçların hız büyüklükleri eşit ve J olduğuna göre; JK,
JL ve JM arasındaki büyüklük ilişkisi seçeneklerin han-
gisinde verilmiştir? 5. Doğrusal bir yolda sabit hızlarla ilerleyen üç bisikletliden; A
bisikletlisinin B ye göre hızı 3 m/s, B bisikletlisinin C ye göre
A) JK > JL > JM B) JL > JM > JK C) JK = JL = JM hızı ise 4 m/s dir.
D) JM = JL > JK E) JK > JM > JL
Buna göre, C bisikletlisinin A ya göre hızı kaç m/s dir?
A) –7 B) –1 C) 1 D) 5 E) 7
2. Şekildeki grafikte K aracının Hız

6. Şekilde gösterilen X Kuzey
L aracınagöre hızı; JKL ve L
ϑ aracı yere göre batıya
aracının yere göre hızı ; JL ϑKL
doğru J, Y aracı ise
verilmiştir. O X
yere göre kuzeye doğ- Batı
ϑ Doğu
t Zaman ru J hızıyla hareket et-
Buna göre, K aracının yere ϑ
–2ϑ ϑ mektedir.
göre hızı kaç ϑ'dir? L
Y
Buna göre,
A) –1 B) 1 C) 2 D) –2 E) 3
Güney
l. O noktasındaki kav-
şağa kadar X aracı, Y aracını kendine yaklaşıyor gibi gö-
rür.
3. Batı yönünde, yere göre hızı ϑ olan M aracının sürücüsü, N ll. X aracı, Y aracını kavşağa kadar hızlanıyor, kavşaktan
aracını 2 j hızıyla güney doğuya gidiyormuş gibi görüyor. sonra yavaşlıyor gibi görür.
M aracı kuzeye doğru ϑ hızıyla gitseydi, N aracını hangi lll. Araçların birbirlerine göre hızları sürekli aynı büyüklükte-
hızla ve hangi yönde gidiyormuş gibi görecekti? dir.

A) j 2 , güneybatı B) Sıfır (duruyormuş gibi)
C) j 2 , kuzeydoğu D) 2 ϑ, kuzey A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
E) 2 ϑ, güney D) l ve lll E) l, ll ve lll
73
10. Sınıf Fizik
7. Yere göre kuzeye doğru 20 m/s hızla hareket eden bir oto- 10.
mobilin yere göre …●… doğru …▲… m/s hızla giden bir P R
kamyona göre hızı …★… m/s dir.
Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara gelebilecek uy- S T

gun kelimeler, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde veril-
miştir?
Doğrusal bir yolda P, R, S ve T araçları şekilde verilen yön-
lerde sabit hızlarla ilerlemektedirler.
● ▲ ★
A) Kuzeye 60 60 Buna göre araçlar şekillerdeki konumlarda iken;
B) Güneye 30 10
l. P aracındaki gözlemci, tüm araçları kendisinden uzakla-
C) Güneye 10 30
şıyormuş gibi görür.
D) Kuzeye 20 40
ll. R aracındaki gözlemci, tüm araçları kendisinden uzakla-
E) Batıya 20 40
lll. S aracındaki gözlemci, tüm araçları kendisine yaklaşı-
yormuş gibi görür.
8. Batı Doğu
lV. T aracındaki gözlemci, tüm araçları kendisinden uzakla-
K
yargılarından hangileri doğru olabilir?
L
A) l ve ll B) lll ve lV C) ll ve lll
M D) l ve lV E) l, ll, lll ve lV
Paralel yollarda hareket eden şekildeki K, L ve M araçların-

dan K aracının hızı yere göre doğu yönünde ϑ dir.
11. Rıdvan’ı 3v2 m/s hızla
K aracı L yi doğuya, M aracını batıya gidiyormuş gibi kuzey batıya gidiyor olarak
Alex’i 5m/s hızla görüyorum.
gördüğüne göre; güneye gidiyor olarak
görüyorum.
l. ϑL > ϑK ll. ϑK > ϑM lll. ϑL > ϑM
sıralamalarından hangileri kesinlikle doğrudur?

Alex
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll Semih
D) l ve ll E) l, ll ve lll Rıdvan
Alex yere göre 3 m/s hızla güneye doğru koşuyor.
Gözlemcilerin yukarıda verdiği bilgilere göre, her bir

9. Doğrusal bir yolda ilerleyen P ve x(m)
sporcunun yere göre hızlarının büyüklüğü ve yönü için
R hareketlilerinin konum-zaman
ne söylenebilir?
grafikleri şekildeki gibidir. P
x
Buna göre, R hareketlisinin P Semih Rıdvan

hareketlisine göre hızı, aşağı- t t(s) A) 1 m/s, kuzey 3 m/s, doğu
R
dakilerden hangisi ile ifade B) 1 m/s, güney 3 m/s, batı
edilir? C) 2 m/s, kuzey 3 m/s, batı
–2x
3x 2x x x 3x D) 2 m/s, güney 4 m/s, batı
A) – t B) – t C) – t D) t E) t
E) 3 m/s güney 4 m/s, batı
1. B 2. A 3. E 4. D 5. A 6. D 7. C 8. A 9. D 10. D 11. C
74
10. Sınıf Fizik
DÜZLEMDE
HAREKET DİK KOORDİNAT SİSTEMİ KONU
KONUKAVRAMA
KAVRAMATESTİ
TESTİ
Bağıl Hareket
Polinom - 2 Elemanları,
Kavramı, TEST- -52
TEST
1. Kuzey 3. Stadyumun et- 4 m/s

5 m/s Batı Doğu rafında koşa-
rak antrenman 2 m/s
Güney
yapmak isteyen
sporcuların, yere
göre hızları 2 m/s
ve 4 m/s dir.
zemin
Sporcuların koştukları sırada birbirlerine göre hızları-

nın; maksimum değerinin, minimum değerine oranı kaç-
Kapadokya bölgesini balonla gezen bir turist, gezisini ta-
tır?
mamladıktan sonra yere göre 5 m/s sabit hızla inerken, yer-
deki bir motorsikletliyi 13 m/s hızla kuzey ile batı arasında A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
gidiyormuş gibi görüyor.
Buna göre, motorsiklet yere göre hangi yöne doğru kaç 4. Doğrusal bir yolda ilerleyen P x(m)
m/s hızla hareket etmektedir? ve R araçlarına ait konum- 2x P
zaman grafikleri şekildeki
gibidir.
A) Kuzey, 8m/s B) Doğu, 12 m/s x R
C) Doğu, 194 m/s D) Batı ,12 m/s Buna göre,
t(s)
E) Batı, 194 m/s t 2t
l. P nin R ye göre hızı,
–x
ll. aralarındaki uzaklık,
lll. hareket yönleri
niceliklerinden hangileri 2t süresince değişmemiştir?

2. ϑ(m/s) ϑ(m/s) A) Yalnız ll B) l ve ll C) l ve lll
ϑ
D) ll ve lll E) l, ll ve lll
0 2t 3t t 2t 3t
0 5. Doğrusal bir yolda hareket x(m)
t t(s) t(s)
eden A ve B hareketlilerinin x
–ϑ konum-zaman grafikleri şe-
–ϑ A A
kildeki gibidir.
A B
x/2
Buna göre;
B B
Sürtünmesiz yatay bir yolda bulunan A ve B araçlarının hız-
zaman grafikleri şekildeki gibidir. t
l. A nın B ye göre hızı, t(s)
4 t/2 t
Buna göre, anında sıfırdır.
l. 0 – t zaman aralığında; B nin A ya göre hızı 2J dir. ll. B nin A ya göre hızı, t süresince aynı büyüklüktedir.
ll. t – 2t zaman aralığında; B nin A ya göre hızı sıfırdır. lll. t süresi boyunca A nın B ye göre hızı, kendi hızının 2 katı
lll. 2t – 3t zaman aralığında; B nin A ya göre hızı –J dir. büyüklüğündedir.
yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve lll A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll

D) ll ve lll E) l, ll ve lll D) l ve lll E) ll ve lll
75
10. Sınıf Fizik
6. Yere göre hızı do- kuzey 9. P ve R araçları aynı yatay düzlemde hareket eden sabit hızlı
ğuya 8 m/s olan K araçlardır. R aracının yere göre hızı aşağıda verilmiştir.
aracının sürücüsü, ϑK = 8 m/s ϑL
L aracını doğuya R
4 m/s hızla gidiyor batı doğu 6m/s doğu
olarak görmektedir.
ϑM = 5 m/s
Yere göre kuzeye güney

5 m/s hızla giden R aracındaki bir gözlemci, P aracını 8 m/s hızla hareket
M aracındaki gözlemciye göre, L aracının hızının büyük- ediyor gibi gördüğüne göre, P aracının yere göre hızı
lüğü kaç m/s dir? aşağıdakilerden hangisi olamaz?
(sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
A) 3 B) 41 C) 89 D) 11 E) 13
Doğu Batı
A) B)
P P
14m/s 2m/s
7. P, R, S, T, U ve X araçları aynı
yatay düzlemde hareket eden
araçlardır. X aracının yere göre hız ϑ
C) D) 10m/s
vektörü şekilde verilmiştir.
40° 53°
X P Doğu
Buna göre, X aracındaki bir göz- P
lemci, aşağıdaki seçeneklerde bulunan ve yere göre hız
Doğu
vektörleri verilen P, R, S, T ve U araçlarından hangisini 53°
en hızlı olarak görür?
10m/s
A) B) C)
2ϑ ϑ 10m/s
E)
ϑ
53°
40° 40° 50° Batı
P R S P
D) E)
ϑ U
40°
T 10. Aynı yatay düzlemde kuzey

hareket eden K ve L
ϑK
araçlarının yere göre
hız vektörleri şekildeki
8. Aynı yatay düzlemde yer alan K, gibidir. K’nin yere göre 37°
L, M ve N araçlarının yere göre ϑL hızının büyüklüğü batı doğu
hız vektörleri sırasıyla JK, JL, JM ϑ JK = 75 m/s’dir.
K
ve JN şekildeki gibidir. ϑL
Buna göre, L’deki
Bölmeler eşit olduğuna göre, ϑM gözlemcinin K’yi 100 güney
hangi iki araç birbirini en ya- ϑN m/s hızla hareket
vaş hareket ediyormuş gibi ediyor gibi görebilmesi için, L aracının yere göre hızının
görür? büyüklüğü JL kaç m/s olmalıdır?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
A) K ve L B) K ve M C) K ve N
D) L ve N E) M ve N A) 25 B) 35 C) 60 D) 80 E) 145
1. D 2. B 3. C 4. E 5. E 6. E 7. E 8. A 9. E 10. B
76
10. Sınıf Fizik
Hareketli Ortamlarda Bağıl Hareket - 1 TEST - 6
1. O noktasını hedef ala- O 4. Suya göre hızı şekil- K

rak suya göre 4 m/s deki yönde ve 10 m/s
sabit hızla harekete olan yüzücü, akıntı ϑa= 4 m/s
başlayan yüzücü, ge- hızının sabit ve 4 m/s
76 m d = 60 m
nişliği 76 m ve akıntı 4 m /s olduğu bir nehirde, K
hızının 2m/s olduğu noktasını hedefleye- ϑ = 10 m/s
şekildeki nehirde, O rek yüzmeye başlı-
noktasından kaç met- yor. O
re uzakta karşı kıyıya
varır? Buna göre, yüzücü karşı kıyıya çıktığında K noktasına
olan uzaklığı kaç m olur?
A) 19 B) 38 C) 76 D) 81 E) 162
A) 6 B) 12 C) 24 D) 32 E) 48
5.
d d d
2. Bir yüzücü L nokta- K 28 m L
sına doğru, genişli-
ği 35 metre olan bir I. yüzücü II. yüzücü III. yüzücü
nehirde, suya göre
35 m
5 m/s sabit hızla şe- Akıntı hızlarının J, 2J ve 3J olduğu eşit genişlikteki üç neh-
5 m/s
kildeki gibi yüzmeye re, yüzücüler şekildeki gibi suya göre eşit hızlarla girmekte-
başlıyor. dirler.
O
Yüzücü karşı kıyı- Yüzücülerin karşı kıyaya varma süreleri sırasıyla tl, tll ve
da, L noktasına 28 m uzaklıktaki K noktasına ulaştığına tlll olduğuna göre, tl, tll ve tlll arasındaki ilişki seçenekle-
göre, nehrin hızı; Ja kaç m/s’dir? rin hangisinde yer almaktadır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) tl > tll > tlll B) tl > tll = tlll C) tl = tll = tlll

D) tlll >tl = tll E) tlll > tll > tl
6.
3. 2 m/s sabit hızla akan ϑgemi = 6 m/s
bir nehirde, suya göre
6 m/s hızla kıyıya pa-
ralel gitmekte olan ϑ=0
gemi ve gemi üzerin-
de, kıyaya doğru ge-
miye göre 6 m/s hızla 6 m/s Çocuk
koşan bir yolcu şekil-
deki gibidir. ϑ = 2 m/s
a
Akıntı hızının sabit ve Ja = 2 m/s olduğu bir nehirde, X nok-
tasından suya göre 4 m/s hızla nehre dik yüzmeye başlayan
yüzücü, karşı kıyıya ulaşıp, oradan nehre paralel ve suya
Buna göre, kıyıda
göre aynı hız büyüklüğü ile Z iskelesine yüzüyor.
duran çocuk, yolcuyu kaç m/s hızla hareket ediyor ola-
rak görür? Buna göre, yüzücünün Z ye varma süresi kaç saniye-
dir?
A) 6 B) 6 2 C) 10 D) 12 E) 14 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 9
77
10. Sınıf Fizik
7. F
210 m
G
10. 20 m 20 m 20 m
B
2 m/s 4 m/s 5 m/s
3 m/s
A I II III
B S
Akıntı hızının Ja= 2 m/s olduğu nehirde, FB çizgisinden Akıntı hızının üç farklı bölgede farklı büyüklüğe sahip ol-
suya göre sabit 5 m/s hızla harekete başlayan bir yüzücü, duğu bir nehirde akıntı hızları I., II. ve III. bölgede sırasıyla
GS çizgisine ulaştığında hiç vakit kaybetmeden suya göre 2 m/s, 4 m/s ve 5 m/s olarak verilmiştir.
aynı hız büyüklüğüyle geri dönüyor.
Bir kayık, suya göre ve akıntıya dik doğrultuda, 3 m/s
Buna göre, yüzücünün başladığı noktaya geri gelebil-
sabit hızla A noktasından şekildeki gibi girdiği nehirde,
mesi için kaç saniye geçer?
B noktasından karşı kıyıya ulaştığına göre, nehrin ge-
nişliği kaç metredir?
A) 30 B) 72 C) 84 D) 100 E) 112
A) 18 B) 20 C) 33 D) 57 E) 93
11. L
8. K noktasına doğru 30 m
K L
suya göre sabit J hı- 3 m/s
zıyla harekete baş- = 3 m/s
layan yüzücü akıntı 144 m
65 m 20 m/s
hızının 3m/s olduğu 15 m/s
bir nehirde L nokta-
53° 37°
sından karşı kıyıya
K
çıkıyor.
İki tekne, akıntı hızı 3 m/s ve genişliği 144 m olan bir nehirde
K-L arası 30 metre ve nehrin genişliği 65 m olduğuna suya göre 15 m/s ve 20 m/s sabit hızlarla şekildeki yönlere
göre, yüzücünün hızı kaç m/s'dir? doğru harekete başlıyorlar.
A) 3,0 B) 3,5 C) 6,5 D) 7 E) 9,5 Buna göre, tekneler karşı kıyıya ulaştıklarında araların-
daki mesafe kaç metre olur?
(sin53° = cos37°=0,8; cos53°= sin37° = 0,6)
A) 207 B) 228 C) 252 D) 300 E) 372

9. X Y Z
12. Yüzücü Akıntı Hızı Yüzücünün Suya Kıyı İle

d = 80m Göre Hızı Yapılan Açı
X 3 m/s 10 m/s 90°
ϑL= 10 m/s
53° Y 2 m/s 10 m/s 37°
O Z 4 m/s 6 m/s 90°
Genişliği 80 m olan bir nehirde, X ve O noktalarından aynı

Yukarıdaki tabloda verilen değerlere göre X, Y ve Z yü-
anda şekilde gösterilen doğrultularda yüzmeye başlayan K
zücülerinin, aynı genişlikteki nehirlerde karşı kıyıya
ve L yüzücüleri, Y noktasında karşılaşıyorlar.
ulaşma süreleri sırasıyla tX, tY ve tZ 'nin sıralaması nasıl
L yüzücüsünün suya göre hızı 10 m/s olduğuna göre, K
olur?
yüzücüsünün suya göre hızının büyüklüğü kaç m/s dir?
(sin53° = 0,8, cos53° = 0,6, XY = YZ) A) tX > tY > tZ B) tZ > tX = tY C) tX > tY = tZ
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 15 D) tX = tY > tZ E) tY = tZ > tX
1. B 2. B 3. C 4. C 5. C 6. D 7. D 8. C 9. D 10. D 11. D 12. E
78
10. Sınıf Fizik
1. Doğuya doğru fırtınaya ϑ = 700 km/h 4. A noktasından yere göre

sabit 5 m/s hızla harekete ϑa = 2 m/s
göre 700 km/h sabit hızla
ilerleyen uçak, bir anda başlayan yüzücü, B nokta- A B
yere göre 100 km/h sabit sına vardıktan sonra vakit
Kuzey
hızla ilerleyen bir fırtına or- kaybetmeden yine yere göre 210 m
tasında kendisini buluyor. Batı Doğu 5 m/s sabit hızla geri dönüp
A noktasına varıyor.
Güney
Fırtına kuzeye doğru iler-
lediğine göre, uçağın fırtına bölgesindeyken yere göre AB arası 210 m olduğuna göre, harekete başlayıp aynı
hızı kaç km/h olur? noktaya gelinceye kadar kaç saniye geçmiş olur?
A) 600 B) 700 C) 500 2 A) 21 B) 72 C) 84 D) 100 E) 112

D) 800 E) 500 3
5. Batıya doğru 6 m/s hızla giden geminin güvertesindeki bir

yolcu, gemiye göre önce 8 m/s hızla batıya doğru 4 s, sonra
2. Eşit bölmelere ayrılmış bir ne- A B C D E
7 m/s hızla doğuya doğru 6s koşuyor.
hirde, akıntı hızının nehrin üç
ϑ1 ϑ2 ϑ3
farklı bölgesinde farklı büyüklü- Buna göre, yolcunun yerdeki durgun bir gözlemciye
ğe sahip olduğu şekilde vektö- göre yer değiştirmesinin büyüklüğü kaç metre olur?
rel olarak gösterilmiştir.
A) 10 B) 32 C) 42 D) 50 E) 60
J1, J2 ve J3 akıntı hızları ol- O 2 3
duğuna göre, O noktasından 1
suya göre şekildeki gibi nehre giren bir yüzücü, karşı kı-
yıya hangi noktada varır?
6. 1 2
A) A B) B C) C D) D E) E
ϑyüzücü = 6 m/s
3. Akıntı hızının Ja olduğu bir nehirde, nehre dik olarak

karşı kıyıya yüzmeye başlayan bir yüzücü için,
Akıntı Hızı Nehrin Genişliği Yüzücünün Hızı Suya göre 6 m/s hızla yüzen bir yüzücüyü, nehir kıyısın-
da nehre paralel yürüyen bir çocuk duruyor gördüğüne
göre, akıntı hızı Ja ve çocuğun hızı Jç için;
Ja Jb
I. 1 yönünde, 2m/s 2 yönünde, 4 m/s
t t t
I II III II. 2 yönünde, 3 m/s 2 yönünde, 9 m/s
III. 1 yönünde, 7 m/s 1 yönünde, 1 m/s
grafiklerinden hangisi doğru olur?
(t: Karşı kıyıya ulaşma süresi) durumlarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll
D) I ve II E) II ve III D) l ve ll E) l, ll ve lll
79
10. Sınıf Fizik
7. B C 10. Aşağıdakilerden hangisi bir nehirde karşı kıyıya geçme-
ye çalışan yüzücünün, karşı kıyıya varış süresi ile kıyıya
ϑa=3,2m/s paralel akan nehrin hızı arasındaki ilişkiyi gösteren gra-
30m fiktir?
6m/s
A) Akıntı hızı B) Akıntı hızı C) Akıntı hızı
A noktasından suya göre sabit 6 m/s'lik hızla şekildeki gibi

harekete başlayan bir yüzücü, C noktasından karşı karşıya
çıkıyor.
Zaman Zaman Zaman
Nehrin genişliği 30m ve akıntı hızı 3,2 m/s olduğuna

göre, yüzücü kaç m yer değiştirmiştir? D) Akıntı hızı E) Akıntı hızı
A) 13 B) 16 C) 34 D) 46 E) 80
Zaman Zaman
8. 15m
A B
ϑa=1m/s 11. Akıntı hızının sabit ol- S L
duğu bir nehirde, K nok-
d=?
3m/s tasından suya göre J1
P
ve J2 hızlarıyla iki motor
aynı anda şekildeki gibi
R N "
ϑ1
harekete geçiyor.
"
A noktasını hedef alarak suya göre 3m/s sabit hızla hareke- ϑ2
te başlayan bir yüzücü, akıntı hızının 1m/s ve sabit olduğu 1. motor karşı kıyıda L M
bir nehirde, B noktasından karşı kıyıya varıyor. noktasına çıktığı anda, K
2. motor hangi noktada-
AB arası 15 m olduğuna göre, nehrin genişliği (d) kaç dır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
metredir?
A) M B) N C) P D) R E) S
A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 E) 75
12. L
→
9. K L |ϑa| = 2 m/s
144 m
20 m/s
15 m/s
d
ϑ=10m/s 53° 37°
K
53°
O
K noktasından suya göre şekildeki hızlarla harekete başla-

Sabit ve Ja = 3m/s hızla akan bir nehirde, suya göre
yan teknelerdeki sporcular, karşı kıyıya varır varmaz birbir-
J = 10m/s hızla K noktasına doğru yüzmeye başlayan yüzü-
lerine doğru 2 m/s sabit hızla koşmaya başlıyorlar.
cü, L noktasından karşı kıyıya çıkıyor.
Akıntı hızının 2 m/s ve genişliğin 144 m olduğu nehirde,
KL arası 27 m olduğuna göre, nehrin genişliği (d) kaç
sporcuların karşılaşması K'den hareketlenmelerinden
metredir?
itibaren kaç saniye sürer?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8) (sin53° = cos37°=0,8; cos53°= sin37° = 0,6)
A) 8 B) 14 C) 24 D) 36 E) 72 A) 32 B) 46 C) 68 D) 91 E) 113
1. C 2. E 3. B 4. C 5. D 6. E 7. C 8. C 9. E 10. C 11. D 12. D
80
10. Sınıf Fizik
1. K 4.
30m/s
2m/s
2j
L
3 m/s
Yer Yere göre sabit 2ϑ büyüklüğündeki hızla ilerlemekte olan bir

trendeki iki yolcu birbirlerine doğru şekildeki gibi hareket et-
Yere göre hızı 30 m/s olan bir trende, trenle aynı yönde ve
mektedirler.
trene göre 2 m/s hızla hareket eden K yolcusu şekilde görül-
mektedir. Yolcuların her birinin yere göre hızlarının büyüklüğü 3ϑ
olduğuna göre, yolculardan birisinin diğerine göre hızı-
Tren yoluna paralel ve aynı yönde, yere göre 3 m/s hızla
nın büyüklüğü ne olur?
yürüyen L yayasına göre K yolcusunun hızının büyüklü-
ğü kaç m/s dir?
A) ϑ B) 2ϑ C) 3ϑ D) 5ϑ E) 6ϑ
A) 25 B) 27 C) 29 D) 33 E) 35
2. Rüzgarlı bir havada A şehrinden B şehrine rüzgara göre,

100 km/h sabit hızla hareket eden bir uçak, 4 saatte B şehri-
ne ulaşıyor. Aynı anda aynı hız büyüklüğü ile B şehrinden A
şehrine hareket eden uçak ise 6 saatte A şehrine ulaşıyor.
Buna göre, hızı sabit olan rüzgarın yönü ve büyüklüğü

nedir?
Yön Büyüklük (km/h) 5. L

ϑa
A) A’dan B’ye 20
B) B’den A’ya 20
C) A’dan B’ye 30 B
D) B’den A’ya 10 A C D
E) A’dan B’ye 10
K
3. 5m
Akıntı hızının sabit ve j olduğu bir nehirde, şekilde
a
ϑ=10m/s gösterilen hızlarla K noktasından suya giren A, B, C ve
D yüzücüleri için;
10m 50m
l. karşı kıyıya en kısa sürede çıkan B'dir.
Uzunluğu 10 m olan bir kamyon, yere göre 10m/s hızla ha- ll. L noktasına en uzakta karşı kıyıya çıkan yüzücü D dir.
reket ederken, kamyon 50 m yer değiştirinceye kadar geçen lll. karşı kıyıya aynı anda sadece A ve D yüzücüleri çıkar.
sürede içindeki bir yolcu 5 m yürüyor.
yorumlarından hangileri doğru olur?
Buna göre, yolcunun yere göre hızı kaç m/s dir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 7 B) 9 C) 10 D) 11 E) 13 D) II ve III E) I, II ve III
81
10. Sınıf Fizik
6. Şekildeki yürü- 9. d d d d
yen merdiven ϑ
yere göre 3J, ϑ
merdiven üze- 3ϑ 3ϑ
rindeki bir kadın
merdivene göre 45° 45°
J süratiyle hare- X Y Z
ket etmektedir. Yere göre 3J süratiyle hareket eden diğer
yürüyen merdiven üzerindeki şekildeki çocuk ise merdivene Sabit hızla akan bir nehirde, X hizasından bir top serbest bı-
göre durmaktadır. rakıldığı anda, Z hizasından bir yüzücü suya göre J hızıyla
şekildeki gibi yüzmeye başlıyor.
Buna göre, kadının çocuğa göre hızının büyüklüğü kaç
J dir? Top ve yüzücü Y hizasında yanyana geldiğine göre; yü-
zücünün suya göre hızı J, akıntı hızı Ja 'nın kaç katıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
7. j
10.
ϑa
ϑB
A ϑA
K L B M N P
II
j=0
Tren içinde ve trene göre j hızıyla hareket eden bir yolcu, Akıntı hızının sabit ve Ja olduğu bir nehirde, A ve B nok-
talarından suya göre şekilde gösterilen yönlerde ve hız-
otomobili 2j hızıyla gidiyormuş gibi görüyor. larla harekete başlayan yüzücüler, hangi noktada bulu-
şurlar? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Yerde duran çocuk, tren içindeki yolcuyu 3j hızıyla ha-
reket ediyormuş gibi gördüğüne göre, aracı kaç ϑ hızıy-
la gidiyormuş gibi görür?
A) K B) L C) M D) N E) P
A) 1 B) – 1 C) 3 D) – 3 E) 5
11.
ϑnehir = ϑ
8. 20 m 20 m
O
ϑ ϑ
batı doğu
53°
K L 53°
X Şekildeki gibi suya göre eşit J büyüklüğündeki hızlarla neh-

re giren iki yüzücü, karşı kıyıya vardıklarında, hızı J olan ne-
X noktasından eşit büyüklükte hızlarla yüzmeye başlayan K hir doğuya doğru aktığında aralarındaki mesafe d1, batıya
ve L yüzücülerinin suya göre hız vektörleri şekildeki gibidir. doğru aktığında aralarında mesafe d2 oluyor.
K yüzücüsü, O noktasından karşı kıyıya çıkıyor. d
Buna göre, 1 oranı kaçtır?
d
Buna göre, L yüzücüsü karşı kıyıya çıktığında, O nokta- 2
sına olan uzaklığı kaç m olur? (Sin53° = 0,8; Cos53° = 0,6)
1 3 4 5
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 60 A) B) 1 C) D) E)
2 2 5 4
1. C 2. A 3. D 4. E 5. B 6. E 7. E 8. D 9. B 10. D 11. C
82
10. Sınıf Fizik
1. 3. P noktasından şekildeki 7m
Oğuz R S
gibi suya göre sabit J hı-
zıyla harekete başlayan
yüzücü, R noktasına 7
metre uzaklıktaki S nokta-
Cem
sından karşı kıyıya çıkıyor.
akıntı
Yüzücü 25 metre yer- P
Ali j
değiştirdiğine göre, a
Şekildeki nehirde; akıntı yönünde suya göre J hızıyla yüzen j
Oğuz, nehirde serbest bırakılmış bir sandalda oturan Cem oranı kaçtır?
ve kıyıda bekleyen Ali görülmektedir.
7 7 7 18 24
A) B) C) D) E)
Buna göre; 25 24 18 25 25
l. Ali'ye göre Cem hareket etmemektedir.

ll. Cem'e göre Ali –J hızıyla hareket etmektedir. 4. Akıntı hızının sabit ve Ja
olduğu bir nehirde, suya
lll. Ali'ye göre Oğuz 2J hızıyla hareket etmektedir.
göre J hızıyla K noktasın-
yorumlarından hangileri doğru olur? dan L ye doğru yüzmeye
başlayan yüzücü, L nok-
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll tasına t sürede ulaşıp, tek- K L
D) ll ve lll E) l, ll ve lll rar K noktasına suya göre
aynı hızla yüzerek 3t sürede dönüyor.
Buna göre, yüzücünün K'den L'ye giderken yere göre

hızı kaç J dir?
1 3 5
A) B) C) 2 D) E) 3
2 2 2
2.
Akıntı Hızı Artarsa Karşı kıyıya I
ulaşma süresi
5.
Sürüklenme
II
mesafesi
Yere göre hız III
Akıntıya dik doğrultuda harekete geçen bir kayıkçı için,

şekildeki kavram haritasında l, ll ve lll numaralı kutulara
aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? Suya göre J hızıyla K noktasından harekete başlayan yü-
zücü, L noktasına yöneliyor ve M noktasında karşı kıyıya
l Il IIl çıkıyor.
A) Artar Artar Artar
B) Azalır Artar Azalır Akıntı hızı 7 m/s olduğuna göre, yüzücünün suya göre
hızının büyüklüğü J kaç m/s dir?
C) Azalır Azalır Artar
(sin53° = cos37° = 0,8, sin37° = cos53° = 0,6)
D) Değişmez Artar Artar
E) Değişmez Artar Azalır A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25
83
10. Sınıf Fizik
6. P noktasından aynı anda R 30m S 9.
ve suya göre aynı büyük-
lükteki hızlarla harekete
başlayan iki yüzücü, şekil- K
deki gibi nehre giriyorlar.
L
10 m
S noktasını hedef alan
P 10 m
yüzücü, R noktasından
"
karşıya çıktığına göre; diğer yüzücünün karşı kıyıda çık- Akıntı hızının sabit ve j a olduğu bir nehirde, K yüzücüsü-
" "
tığı noktanın, R'ye olan uzaklığı kaç m dir? nün suya göre hızı j ve L yüzücüsünün yere göre hızı j
K L
şekildeki gibidir.
A) 20 B) 30 C) 40 D) 60 E) 80 Aynı anda harekete başlayan yüzücülerin karşı kıyıya
çıktığında aralarındaki mesafe kaç m olur?
(Her bir bölme 10 metredir)
7.
A) 20 B) 40 C) 80 D) 140 E) 160
5 m/s
5 m/s
10. Akıntı hızının sabit olduğu M N R

F bir nehirde, K ve L yüzücü-
F noktasından suya göre sabit 5 m/s hızlarla yüzmeye baş- leri şekilde gösterilen nokta-
layan şekildeki sporcuların bulunduğu nehrin akıntı hızı lara doğru yöneliyorlar.
2m/s dir.
Her iki yüzücü de M nokta-
Buna göre, yeterince geniş olan nehirde, 2 saniye sonra sında karşı kıyıya çıktıkla-
yüzücüler arasındaki mesafe kaç metre olur? rına göre;
(sin53° = cos37°=0,8; cos53°= sin37° = 0,6)
l. K yüzücüsünün suya göre hızı, L yüzücüsünden büyük-
tür.
A) 12 B) 14 C) 10 2 D) 16 E) 12 2
ll. Her iki yüzücü de eşit sürede karşı kıyıya varırlar.
lll. L yüzücüsü, K yüzücüsünden önce M ye ulaşır.
yorumlarından hangileri doğrudur?

8. Akıntı hızının büyüklüğü- L
nün ve yönünün değişme-
diği eşit bölmelere ayrılmış
ϑ2 D) l ve ll E) l ve lll
bir nehrin üstten görünüşü
ϑ1 ϑ3
şekildeki gibidir. K nokta-
sından suya göre şekildeki 11. Sabit ve Ja hızıyla akan K L M N P
doğrultularda J1 , J2 ve J3 K eşit bölmelere ayrılmış
hızlarıyla harekete geçen bir nehirde, nehre dik ve
üç kayıkçı da karşı kıyıda L noktasına çıkıyor. suya göre J hızıyla K
noktasına doğru yüzme- ϑ
Buna göre, ye başlayan yüzücü, L
noktasından karşı kıyıya
I. J3 hızı, J1 hızından büyüktür.
ulaşıyor. O
II. 1. kayıkçının karşı kıyıya geçiş süresi en uzundur.
III. 2. kayıkçının yere göre hızı 1. kayıkçının yere göre
Buna göre, yüzücü aynı hız büyüklüğü ile L noktasını
hızından büyüktür.
hedefleyerek yüzmeye başlarsa, hangi noktadan karşı
yargılarından hangileri doğru olur? kıyıya çıkar?
A) L – M arası B) M noktası C) M – N arası

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III D) N noktası E) N – P arası
1. D 2. D 3. B 4. B 5. C 6. D 7. C 8. E 9. B 10. C 11. C
84
10. Sınıf Fizik
Karma TEST - 10
1. – + 3. t = 0 anında konumu ϑ (m/s)

K L x0 = + 13 m olan cismin 9
hız – zaman grafiği yanda
ϑ 2ϑ
verilmiştir.
3x 4 6 8
0
Buna göre, cismin 8. sa- 2 t(s)
Doğrusal bir yol üzerinde, birbirlerine doğru J ve –2J
niye sonundaki konumu –4
sabit hızlarıyla hareket eden K ve L araçlarının konum-
zaman grafikleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? kaç m olur?
–7
A) Konum B) Konum A) +12 B) +9 C) +4 D) –9 E) –12

3x
L
K
x x
4. Newton’un 1. hareket Yasası: Bir cisim üzerindeki net kuvvet
K
0 0 .......I....... ise cisim ya .......II....... ya da .......III....... hızla ha-
t zaman zaman
L reket ediyordur.
–2x
C) Konum D) Konum
X. Sabit Y. Duruyor Z. Sıfır
x x Newton’un hareket yasası ile ilgili verilen bilgide boş

K K
t bırakılan l, ll ve lll numaralı yerlere X, Y ve Z kelimelerin-
0 0
zaman t zaman den hangileri getirilmelidir?
L L
–2x l ll lll
–2x
A) X Y Z
E) Konum B) Y Z X
C) Z X Y
3x D) Z Y X
L E) Y X Z
x
K
0 5. Aynı anda ve aynı yönde O nok- ϑ1
zaman ϑ2 O
tasından sabit ϑ1 ve ϑ2 süratlerle
harekete başlayan sporcular, şe-
kildeki dairesel yörüngeyi izliyor-
2. Rüzgarın kuzeye doğ- Kuzey lar.
ru ϑR = ϑ hızıyla estiği ϑR = ϑ
Batı Doğu
bir yükseklikte, K nokta- Güney Sporcular belli bir süre sonra
sından ϑU = 2 ϑ hızıyla K L O noktasında yine yan yana ol-
güneydoğu yönünde hare- 45°
j
ket eden uçak doğudaki L ϑU = v2ϑ duklarına göre, 1
j
noktasına t sürede ulaşı- 2
yor. 1 2 2
l. ll. lll.
7 5 3
t
Uçağın L noktasından K noktasına sürede dönmesi
2 oranlarından hangileri olabilir?
için, uçağın rüzgara göre hızının buyüklüğü kaç ϑ olma- (Sürtünmeler önemsizdir ve ϑ1 < ϑ2)
lıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) 26 B) 17 C) 10 D) 5 E) 2 D) II ve III E) I, II ve III
85
10. Sınıf Fizik
6. 8. Sabit hızlarla doğrusal yollarda hareket eden K, L ve M
araçlarından, K aracının L aracına göre hızı kuzeye doğru
Didem J iken, M aracındaki gözlemci L aracını doğuya J hızıyla
Melih Betül
gidiyormuş gibi görüyor.
Buna göre, M aracındaki gözlemci K aracına bakıp ken-

disini hangi hızla ve hangi yönde gidiyormuş gibi hisse-
der?
II
Şekilde gösterilen yolda elektrik direkleri önünde bekleyen A) 2J kuzeydoğu B) 2J güneybatı

Melih, Didem ve Betül otomobilin hızını hesaplamak istiyor
C) j 2 kuzeydoğu D) j 2 güneybatı
ve aşağıdaki yorumları yapıyorlar.
E) Duruyor
Melih: Otomobil ilk elektrik direğinden bulunduğum yere 3
saniyede geldiğine göre, hızı 3 m/s'dir.
9. 5
Didem: Direkler arası 10 m ve otomobil ilk elektrik direğin-
den bulunduğum yere 10 saniyede geldiğine göre, hızı 3 ϑ
KL
m/s'dir.
Betül: Didem'in bana olan uzaklığı 20 m ve otomobil ϑLM 1 4
Didem’in bulunduğu yerden benim bulunduğum yere 4 sani-
yede geldiğine göre, hızı 5 m/s'dir.
2 3
Buna göre, bu yorumlardan hangileri kesinlikle doğrudur?
Şekil - I Şekil - II
A) Melih B) Didem C) Betül
Aynı yatay düzlemde yer alan K, L ve M araçlarından; K ara-
D) Didem ve Betül E) Melih ve Didem
cının L’ye göre hızı JKL, L aracının M aracına göre hızı JLM
Şekil-l’deki gibidir.
Buna göre, K aracının M aracına göre hızı JKM şekil-

7. Kuzey ll’dek gösterilen hız vektörlerinden hangisidir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
"
ϑA A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Batı " Doğu

ϑAB
"
ϑC
10. FB Treni

ϑ

ϑ
Güney
GS Treni
A ve C arabalarının yere göre hızları j ve j ile A araba-
A C
sının B arabasına göre hızı jAB vektörleri şekilde gösteril- Sabit hızlarla alt geçide doğru yaklaşmakta olan iki tren şe-
miştir. kilde görülmektedir. FB treninin ön ucu alt geçide girdikten
sonra, arka ucunun alt geçitten çıkması 40 saniye alıyor. GS
Buna göre, C arabasının B arabasına göre hızının bü- treninin ön ucunun alt geçide girmesi ile ön ucunun alt geçit-
yüklüğü ve yönü için ne söylenebilir? ten çıkması da aynı zaman aralığında gerçekleşiyor.
A) 3 2 j , güneybatı B) 3 2 j , güneydoğu FB treninin hızı, GS treninin hızından 10 m/s daha fazla

olduğuna göre; FB treninin boyu kaç metredir?
C) 3 2 j , kuzeydoğu D) 5ϑ, kuzeydoğu
E) 5ϑ, güneybatı A) 50 B) 100 C) 200 D) 400 E) 800
1. A 2. D 3. B 4. D 5. E 6. C 7. A 8. D 9. D 10. D
86
10. Sınıf Fizik
DENGELENMEMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET ALIŞTIRMALAR
3. BÖLÜM
DENGELENMEMİŞ
KUVVETLER ETKİSİNDE
HAREKET
A. TEK BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET

(YATAY EKSENDE) Hız denklemi yazıldığında;
Js = J0 ± a.t
Kazanım–2.3.1 : Tek boyutta sabit ivmeli hareketleri Düzgün yavaşladığı için (–) işareti kullanılır.
örneklerle açıklar.
Js = J0 – a.t
0 = 30 – 6t
Temel Alıştırma
t = 5s olur.
ϑ=0
b. Yol denklemi yazıldığında; x = j t − 1 at
30m/s 30m/s 2
K K K o 2
x 150 m 1 2
x = 30 $ 5 − $ 6 $ 5
2
Yatay bir yolda 30 m/s sabit hızla hareket eden K aracı, 6 m/s2 x = 150 − 3 $ 25
büyüklüğündeki sabit ivme ile yavaşlamaya başlıyor ve x me- x = 75 m olur.
safesini alarak duruyor. Araç daha sonra düzgün hızlanarak t
sürede 30 m/s hıza ulaşıyor. c. ϑ=0
30m/s
K K
K aracı aynı hız büyüklüğüne ulaştığında, 150 m yol aldı- 150m
ğına göre;
Aracın 2. durumdaki ilk hızı J0 = 0,
a. aracın durma süresini, Son hızı Js = 30 m/s ve
b. x mesafesini, aldığı yol x = 150 m olduğuna göre,
c. aracın hızlanma ivmesini, Zamansız hız denklemi yazıldığında;
d. t süresini
Js2 = J02 ± 2.ax
hesaplayınız. Düzgün hızlandığı için (+) işareti kullanılır.
Js2 = J02 + 2.ax

Çözüm
302 = 02 + 2.a.150
a. ϑ=0 900 = 300a

30m/s
K K a = 3 m/s2 olur.
x
d. K aracının 2. durumdaki hız denklemi yazılırsa;
Aracın 1. durumdaki ivmesi a = 6 m/s2
Js = J0 + a.t
İlk hızı J0 = 30 m/s ve
30 = 0 + 3.t
Son hızı Js = 0 olduğuna göre,
t = 10 s olur.
87
10. Sınıf Fizik
1. Başlangıç hızı 12 m/s olan bir aracın, 2 saniye sonraki hızı B. TEK BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET GRAFİKLERİ
18 m/s oluyor. (YATAY EKSENDE)
Araç düzgün hızlanarak yatay bir yolda ilerlediğine

göre,
Kazanım–2.3.2 : Tek boyutta konum-zaman, hız-
zaman ve ivme-zaman grafiklerini çizerek yorumlar.
a. aracın ivmesini,
b aracın iki saniyede aldığı yolu Temel Alıştırma
bulunuz. (–) (+)
100 m
a. 3m/s2 , b. 30m
2. Başlangıç hızı 18 m/s olan bir araç, yatay bir yolda ilerlerken
+x yönünde düzgün yavaşlayarak, 2 saniyede hızını 12 m/s 100 m koşusunu 10 saniyede tamamlamak isteyen bir
ye düşürüyor. sporcunun düzgün bir şekilde hızlandığı kabul edilirse,
bitiş çizgisine geldiğinde;
Buna göre aracın;
a. ivmesini, a. Hızının büyüklüğünü bulunuz.

b. Sporcunun ivme-zaman, hız-zaman ve konum-zaman
b. iki saniyede aldığı yolu
grafiklerini çiziniz.
hesaplayınız.
Çözüm
a. Eğer sporcunun ivmesi a olursa, 10 saniye sonunda hızı

a. –3m/s2 , b. 30m 10a olur. J – t grafiği çizildiğinde;
ϑ(m/s)
10a
10a .10= 100
alan = 100 m ⇒
3. Sabit ivme değeri 30 m/s2 olan bir uçak, hızını t sürede 2
780 m/s den 510 m/s ye düşürüyor.
a = 2 m/s2 dir.
780 m/s 510 m/s ϑson = 10a =10.2
0 10 t(s) ϑson= 20 m/s olur.
Uçak, yatay eksene paralel gittiğine göre,

b. Yukarıdan elde edilen sonuca göre,
a. t süresini, a (m/s2) ϑ (m/s) x (m)
b. bu sürede aldığı yolu
20 100
2
hesaplayınız.
0 10 t(s) 0 10 t(s) 0 10 t(s)

Sabit ivmeli Hız düzenli + yönde düzgün
olarak+ yönünde hızlanan harekette
artıyor. alınan yol parabolik
a. 9s , b. 5805 m bir grafikle gösterilir.
88
10. Sınıf Fizik
1. Başlangıç hızı 6 m/s ve a(m/s2) 3. Yatay bir düzlemde x(m)

konumu x = 0 olan bir ha- hareket eden ve
reketli doğrusal bir yolda 8 t = 0 da – x de bulu-
ilerlerken 6 saniye boyun- nan bir hareketliye 2x
ca ivme-zaman grafiği yan- ait konum – zaman
daki gibi oluyor. grafiği şekilde veril- t
0 t(s)
miştir. 2t 3t 4t
0 2 4 6 t(s)
Buna göre, hareketliye
–x
ait hız-zaman ve konum –6 Buna göre hareket-
zaman grafiğini çiziniz. linin hız – zaman
(t = 0 anında hareketli x = 0 ve ivme – zaman
konumundadır.) grafiklerini çiziniz.
ϑ(m/s) x(m) ϑ(m/s) a(m/s2)
22 104
2x
72 t 2x
10 t2
6 28
4t 3t 4t
0 0 t(s) 0 t(s)
2 4 6 t(s) 0 2 4 6 t(s) t 2t 3t t 2t
4x – 4x
– t2
t
2. Başlangıçta + 10 m de
ϑ(m/s)
bulunan ve doğrusal bir 24 4. Başlangıçta duran bir x(m)
rotada ilerleyen deniz otobüse ait konum – za- 325
otobüsüne ait hız-zaman man grafiği şekildeki gi-
grafiği yandaki gibidir. bidir. Hareketli düzgün bir
3 şekilde hızlanıp, yavaşlıyor.
0 t(s)
6 9 12
Buna göre, otobüse ait 100
ivme - zaman ve konum- Hareketlinin 0 – 5 saniye- 25

zaman grafiklerini çizi- leri arasındaki ivmesinin t(s)
–8 5 20
niz. büyüklüğü a1, 5 – 20 sa-
niyeleri arasındaki ivme-
sinin büyüklüğü a2 oldu-
a
1
ğuna göre, oranını hesaplayınız.
a
2
a(m/s2) x(m)
8 94
8 22
3 10
0 0
3 6 9 12 t(s) 3 6 9 12 t(s)
–2
–
8
–14 3
3
89
10. Sınıf Fizik
C. TEK BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET

(DÜŞEY EKSENDE) a. Cismin aldığı yol;
Temel Alıştırma 1 2
h=j $t! gt denkleminde J0 t = 0 dır.
0 2
1 2 1 2
h = gt & 125 = $ 10 $ t
ip 2 2
t = 5s olur.
b. Js = J0 ± g .t denkleminde J0 = 0 dır.
(Cisim yere çarpıncaya kadar hızlanacağı için (+) işareti

125m kullanılır.)
Js = g . t
Js = 10 . 5
Yer
Js = 50 m/s olur.
125 metre uzunluğundaki bir gökdelenin tepesine bir vinç

1. Hava sürtünmesinin ihmal edildiği ϑ=0
yardımıyla malzeme kutusu şekildeki gibi taşınıyor. Malzeme
bir ortamda, h yüksekliğinden ser-
kutusu gökdelenin tepe noktasında dururken, bağlı olduğu ip
best bırakılan şekildeki cisim, yere
aniden kopuyor ve malzemeler yere düşüyor.
40 m/s hızla çarpıyor. h
Buna göre; malzeme kutusunun,

Buna göre;
a. yere ulaşma süresini,
a. Cismin yere ulaşma süresini,
b. yere çarpma hızını Yer
b. h yüksekliğini, ϑ=40m/s
hesaplayınız.
c. t = 2s ve t = 3s arasında aldığı yolu
(Hava sürtünmesi ihmal edilmiştir ve g ≅ 10 m/s2)
hesaplayınız. (g = 10 m/s2)
Çözüm
a. 4 s, b. 80 m, c. 25 m
İp kopmadan önce, kutu dengede olduğuna göre;
T = mg'dir.
T
T : ip gerilmesi 2. h yüksekliğindeki avizenin ta-
mg : malzeme kutusunun ağırlığı vana bağlı olduğu ip birden
mg kopuyor.
İp koptuktan sonra, net kuvvet mg olduğuna
göre; Avize 1,5 saniye sonra yere
çarptığına göre,
Fnet = mg olur.
Buna göre; a. h yüksekliğini,
h
mg b. avizenin yere çarpma hı-

Fnet = m . a
zını
m . g = m . a ⇒ a = g ≅ 10 m/s2 olur.
bulunuz. (g ≅ 10 m/s2)
Yani; hava sürtünmesi ihmal edildiğinde, serbest bırakılan tüm
cisimlerin ivmesi g olur.
a. 11.25 m, b. 15 m/s
90
10. Sınıf Fizik
Temel Alıştırma 1. Hava sürtünmesinin ihmal edildiği ϑo

bir ortamda, J0 ilk hızıyla 40 m yük-
Balkonda duran bir ço- seklikten şekildeki gibi fırlatılan bir
cuk elindeki elmayı 3 cisim, yere 30 m/s büyüklüğündeki 40 m
m/s büyüklüğündeki hızla çarpıyor.
hızla şekildeki gibi yere
fırlatıyor.
Buna göre,
Fırlatıldıktan 2 saniye Yer

ϑ0 = 3m/s a. J0 hızını,
sonra elma yere çarp- ϑ=30m/s
tığına göre, b. Cismin yeri çarpma süresini,
h c. Cismin son saniyede aldığı yolu,
a. h yüksekliğini,
b. elmanın 1. sani-
yede aldığı yolu,
c. elmanın yere çarp-
ma hızını
hesaplayınız.
(Hava sürtünmesi ihmal edilmiştir ve g ≅ 10 m/s2)
a. 10 m/s, b. 2s, c. 25 m
Çözüm
2. –y yönünde, 15 m/s sa- +y

a. Elma yere 2 saniye sonra çarptığına bit hızla hareket eden
göre, alınan yol denklemi yazılırsa; 3m/s
balonun içinden bir kişi,
h1
1 2 1 2 elindeki kağıt parçasını 5 m/s
h=j t+ gt & h = 3 $ 2 + $ 10 $ 2 –y
0 2 2 buruşturup, balona göre
h = 26 m bulunur. ϑbalon = 15 m/s
ϑ1 5 m/s hızla ve aynı yön-
h
de şekildeki gibi atıyor.
b. Alınan yol denkleminde h1: 1. saniyede
alınan yol olursa,
Kağıt parçası atıldık-
1 2 1 2
h =j t+ gt & h = 3 $ 1 + $ 10 $ 1 tan 5 saniye sonra yere
1 0 2 1 2
çarptığına göre, yer
h = 8 m bulunur.
1
ϑ2
a. Kağıt parçasının yere çarpma hızını,
c. J1 elmanın 1. saniye sonundaki hızı,
b. Kağıt parçasının atıldığı yüksekliği,
J2 elmanın 2. saniye sonundaki hızı olursa;
c. Kağıt parçası yere çarptığı anda, balonla arasındaki
uzaklığı
J1 = J0 + g . t ⇒ J1 = 3 + 10 . 1 ⇒ 13 m/s olur.
hesaplayınız.
J2 = J0 + g . t ⇒ J2 = 3 + 10 . 2 ⇒ J2 = 23 m/s olur.
(Hava sürtünmesi ihmal ediliyor ve g = 10 m/s2)
Veya şu şekilde düşünülebilir.
elmanın hızı her saniye g, yani 10 m/s artar;
Bu durumda; J1 = 3 + 10 = 13 m/s
J2 = 13 + 10 = 23 m/s dir.
a. 70m/s , b. 225m , c. 150m
91
10. Sınıf Fizik
Temel Alıştırma b. 1. yol
+ y yönünde 15 m/s sabit hızla Kağıt parçası atıldığı noktaya geldi-

hareket eden balonun içinden ğinde hızı yine 10 m/s ama ters yön-
1s 1s
bir kişi elindeki kağıt parçasını +y de olacaktır ve yere çarpmasına 3
10 m/s
buruşturup balona göre 5 m/s saniye kalmıştır.
5 m/s 1
hızla –y yönünde şekildeki gibi h = J0t + gt2
2
atıyor. h 1 h
–y h = 10 . 3 + . 10 . 32 3s
2
Kağıt parçası atıldıktan 5 sa- h = 75 m olur.
niye sonra yere çarptığına
göre; 2. yol 40 m/s
yer
14243
J0 = 10 m/s
tuçuş = 5s 1 2
a. Kağıt parçasının yere çarpma hızını h=J t– gt yukarı doğru yavaşlayan
0 2
b. Kağıt parçasının atıldığı yüksekliği (h) hareket
g = 10 m/s2
c. Kağıt parçası yere çarptığı anda balonla arasındaki
1 2
uzaklığı h = 10.5– .10.5
2
hesaplayınız. (Hava sürtünmesi ihmal ediliyor, g = 10 m/s2) h = –75m
(atıldığı noktanın aşağısına düştüğü için cevap “–” dir.)
Çözüm ϑ(m/s)
3. yol 10
a. Balon 15 m/s hızla gittiğine göre, +5
J – t grafiği çizildiğinde; 5 t(s)
kağıt parçasının yere göre hızı 1 –80 m
h = 5 – 80 = 75m olur.
15 m/s
10 m/s –40
= 10 m/s 4. yol 5m 5m
Her 1 s de aldığı yollar gösterilmiştir. 15m
5 m/s h
h = 15 + 25 + 35
olur. O halde kağıt parçası yerdeki h 25m
bir gözlemciye göre 10 m/s büyük- h = 75m
lüğünde ilk hızla yukarı doğru hare- yer 35m
ket eder ve tepe noktasına;
j c. Balonun hızı sabit 15 m/s
y 10 olduğuna göre,
t= g &t= = 1s de çıkar. 15m/s
10 ı
h = j.t
ı ı
h = 15.5 & h = 75 m
Tepe noktasından yere,
1s 15m/s
5 –1 = 4s de ulaşır ve yere, aralarındaki mesafe d
ı
h
olsun;
Jy = g.tʹ 4s ı
d = h+h d
Jy = 10.4 h
d = 75 + 75
Jy = 40m/s hızla ulaşır. d = 150 m olur. h
40 m/s
92
10. Sınıf Fizik
1. İlk hızı J0 = 30 m/s olan bir 3.

cisim, şekildeki gibi fırlatılıyor.
Cisim atıldığı noktaya J hızıyla
çarpıyor. h
max
Hava sürtünmesi ihmal edil-

ϑ0=30m/s
diğine göre, 1. Koşan bir kadın 2. Yarıştaki bir araç
a. Cismin tepe noktasına var-

ma süresini, Yer
ϑ
b. Cismin tepe noktasındaki
hızını,
c. hmax yüksekliğini,
d. Cismin havada kalma süresini, 3. Avizenin düşmesi 4. Masa tenisi oyunu
e. J hızını
a. 3s, b. 0, c. 45 m, d. 6s, e. 30 m/s 5. Uçağın bomba bırakması
Yukarıda verilen durumların hangilerinde yalnızca tek

boyutta ivmeli hareket gözlenebilir?
2. Yerden 55 m yükseklikten şekil-
deki gibi düşey yukarı doğru J
hızıyla atılan cisim, K noktasın-
dan geçip L noktasına çarpıyor.
ϑ 1, 2 ve 3
Cisim K den L ye 1 saniyede K

ulaştığına göre, 4. y yüksekliğinden şekil-
deki gibi u hızı ile de- u
55 m
a. J hızını, nize atlayan yüzücü-
b. Cismin nün denize girme hızı
havada kalma L yer
süresini, ϑ’dir.
c. Cismin yere çarpma hızını, y

“a” sporcunun bu-
d. Cismin yerden maksimum yüksekliğini lunduğu yerdeki ge-
zegeninin çekim iv-
bulunuz. (Sürtünmeler ihmal edilmiştir ve g = 10 N/kg) mesi olduğuna göre, ϑ deniz
u, a, ϑ ve y arasında-
ki ilişkiyi bulunuz.
(Tüm sürtünmeler ihmal edilmiştir.)
a. 50 m/s, b. 11 s, c. 60 m/s, d. 180 m ϑ2 – u2 = 2.a.y
93
10. Sınıf Fizik
D. TEK BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET GRAFİKLERİ 1. Aşağıdan yukarıya düşey ola- ϑ(m/s)
(DÜŞEY EKSENDE) rak fırlatılan bir cismin hız –
ϑ
Temel Alıştırma zaman grafiği şekildeki gibidir.
Sürtünmelerin ihmal edildiği bir or- t1 t2

Cisim havada 10 saniye kal-
tamda, J0 = 10 m/s hızla düşey ola- dığına göre; t(s)
rak şekildeki gibi fırlatılan bir cisim, ϑ =10m/s
ο
yere J = 50 m/s hızla çarpıyor. a. J hızını bulunuz. –ϑ
h
Buna göre, b. Cismin ulaştığı maksi-

mum yükesekliğini hesaplayınız.
a. Cismin havada kalma süresini,
c. Cismin konum – zaman grafiğini çiziniz.
b. h yüksekliğini, Yer
ϑ=50m/s
konum – zaman, hız – zaman ve
ivme – zaman grafiklerini çizerek
bulunuz. (g = 10 m/s2)
Çözüm a. 50 m/s, b. 125 m, c.

x(m)
2
a. Cismin ivmesi g=10 m/s
a(m/s2) 125
olduğuna göre, ivme-zaman

grafiği şekildeki gibi olur. İvme-
t(s)
zaman grafiğinin altında kalan t =5
1
t =10
2
t
alan hız değişimini vereceği
t(s)
için,
2.
Alan = 4 . t = DJ
–10
DJ = Json – Jilk ise, m
4 . t = 50 – 10 ⇒ t = 4s olur.
b. Cisim 4 saniye havada ϑ(m/s)

kaldığına göre, hız – za-
man grafiği şekildeki gibi
4
olur. Hız – zaman grafiği- t(s) Hava sürtünmesinin ihmal edilmediği bir ortamda
nin altında kalan alan yer- –10 h yüksekliğinden serbest bırakılan topun izlediği yörün-
değiştirmeyi vereceği için; ge şekildeki gibi olduğuna göre, topun konum-zaman
(10 + 50) $ 4 hız - zaman ve ivme zaman grafiklerini çiziniz.
Alan = =h –50
2
h = 120 m olur.
Buna göre, konum – zaman grafiği çizildiğinde;

x(m) ϑ(m/s)
x(m)
120m
t(s) t(s)
şeklinde olur. a(m/s2)
t(s) t(s)
4
–g
94
10. Sınıf Fizik
j −j
Kazanım–2.3.3 : Grafiklerden yararlanarak sabit iv- ll. denklemde t =
0 s
ifadesi lll. denklemde yerine yazıldı-
meli hareketlinin hareket denklemlerini elde eder. a
2 2
ğında; j = j - 2ax denklemi bulunur. Buna göre,
S 0
Temel Alıştırma ϑ(m/s)

Alan= 216m
60
Başlangıç hızı 60 m/s olan x(m) (60–6a+60)
ve doğrusal bir yolda ilerle- = 216 a=8m/s2
2
x olur.
yen bir araca ait konum za-
60–6a
man grafiği şekildeki gibidir. Bu durumda
216 ϑs = 60 – 6.8 = 12 m/s olur.
Araç 6–12 saniyeleri ara- 6 t(s)
sında, 0–6 saniyedeki
t(s) ϑ(m/s)
sabit ivmesinin 2 katı 0 6 12
ı
6 – 12s arasında a = 2a = 2.8
büyüklüğünde ivme ile ϑsı ı
a = 16 m/s2
hareket ettiğine göre, aracın 12. saniyedeki konumunu he- ϑsı = 12 + 16.6 = 108 m/s
saplayınız. 60
(12 +108).6
12 Alan= Δx= = 360m olur.
2
Çözüm
x= 216+360=576 m olur.
6 12
Aracın başlangıç hızı; J0
Son hızı; ϑs ise 1. Hız – zaman grafiği şekil- ϑ(m/s)
Aracın hız-zaman grafiği 0 – 6 saniyeler arası çizildiğinde; deki gibi olan bir hareketli-
nin;
ϑ(m/s)
ϑ0 (ϑs+ϑ0).t a. hareket türü,
Alan= alınan yol x= (l)
2
b. t1, t2, t3, t4 ... t1 t2 t3 t4 t(s)
elde edilir.
ϑs
için ne söylenebilir?
t=6 t(s) a. Sürtünmeli ortamda aşağıdan yukarıya düşey atış

İvme-zaman grafiğine göre; b. t1 > t2 – t1> t3 – t2 > ....
a(m/s )
2 2. Başlangıç hızı ϑ0 olan bir x(m)
hareketli t sürede x yolunu
t alıyor. x
t(s)
Alan= Hız değişimi Δϑ=–at Yatay eksende doğrusal

–a ϑs– ϑ0=–at
ϑs= ϑ0–at
bir yolda sabit a ivmesi
olur. (II)
olan hareketlinin konum
zaman grafiği şekildeki t t(s)
l. denklemde ϑs yerine ϑ0 – at yazılırsa; gibi olduğuna göre, hareketlinin aldığı yolun (x); ϑ0 , t ve
2 a cinsinden ifadesini bulunuz.
_ j0 − at + j0 i .t 2j t − at
0 1 2
x= = = j t − at olur.
2 2 0 2 1 2
x = Jot – at
2
95
10. Sınıf Fizik
E. İKİ BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET (YATAY ATIŞ)

Önce topun yere ulaşma süresi hesaplanır;
1 2 1 2
Kazanım–2.3.4 : İki boyutta sabit ivmeli hareketleri h = gt & 10 = $ 10 $ t
2 2
örneklerle açıklar. = 2 s olur.
Cisim yatayda sabit hızlı hareket yaptığına göre;

Temel Alıştırma
x = j $ t & 80 2 = j $ 2
j = 80 m/s olur.
ϑ
1. 8m’lik bir uçuru-
10 m mun kenarından ϑ=3m/s
3 m/s’lik hızla şekil-
Savaş Gemisi 80v2 m deki gibi yatay atla-
Cephanelik yan turist denize kaç 8m
m/s’lik hızla girer?
Donanmaya ait bir savaş gemisi, başka bir gemiye ait cepha- (g = 10 m/s2 ve hava
neliği vurmak istiyor. Savaş gemisi, cephanelik ile arasında- sürtünmesi ihmal edi-
ki mesafe 80 2 m olduğunda duruyor ve topu şekildeki gibi liyor.)
ateşliyor.
Buna göre; geminin cephaneliği vurabilmesi için J hızı kaç

m/s olmalıdır?
(g = 10 m/s2 ve hava sürtünmesi ihmal edilmiştir.) 13
2. 350 m/s hızla

yatay doğrultu-
da giden bom- 350 m/s
Çözüm
bardıman uçağı
hedefleri vura-
Şekildeki gibi yere paralel olarak fırlatılan top, yatay atış hare- bilmek için 0,5
keti yapar. Buna göre aşağıdaki yörüngeyi izler. saniye aralıklar-
la bombalar bı-
ϑ
ϑ rakıyor. İlk bırak-
ϑ tığı bomba yere düştüğü anda pilot 15. bombayı bırakıyor.
ϑy1
10 m ϑy2 ϑ Buna göre,
ϑy3
a. Bombalar kaçar metre aralıklarla yere çarpar?

b. Uçak yüksekliğini değiştirmediğine göre, yerden
80v2 m
yüksekliği kaç metredir? (g = 10 m/s2)
Şekilde görüldüğü gibi topun yatay hızı değişmeyecek ancak

düşey hızı yere ulaşıncaya kadar artacaktır. Yani cisim düşey-
de, serbest düşme, yatayda ise sabit hızlı hareket yapar.
a. 175 b. 245
96
10. Sınıf Fizik
3. F. İKİ BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET (EĞİK ATIŞ)
Temel Alıştırma
d=?
hmax
Kale surlarının üstüne atlamak isteyen savaşçı bir mancınık

yapıyor ve mancınık yataya tam dik doğrultuya ulaştığında 96 m
Zelezny Yer
en fazla 15 m/s hız kazanıyor. Hızını yetersiz gördüğü için
mancınığı kale surlarından 20 m daha uzun yapıyor. Cirit atma dünya rekoru Çek sporcu Jan Zelezny’ye aittir.
Jan Zelezny yatayla yaklaşık 37° lik açı yapacak şekilde ciriti
Savaşçının kale surlarına ulaşabilmesi için, mancınığı 96 metre uzağa fırlatmıştır.
kaleden en fazla kaç metre uzağa koymalıdır?
Buna göre;
(g = 10 m/s2 ve hava sürtünmesi ihmal ediliyor.)
a. Çek sporcunun ciriti fırlatma hızını,
30 m b. Ciritin ulaştığı maksimum yüksekliği
4. ϑ hesaplayınız.
(g≅ 10 m/s2; sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
Çözüm
K
Yer a. 1. Yol
120m
Öncelikle hızın bileşenleri bulunur.
h yüksekliğinden, yatay J hızıyla fırlatılan cisim, şekildeki ϑ0 ϑ0sin37=ϑ0y

yörüngeyi izleyerek K noktasına çarpıyor.
Hava sürtünmesinin ihmal edildiği ortamda, cisim 4s

37° 37°
havada kaldığına göre, ϑ0cos37=ϑ0x
a. J hızını,
Cirit tepe noktasına t sürede varırsa, uçuş süresi 2t olur.
b. h yüksekliğini, Ciritin tepe noktasında, düşey hızı sıfırdır. O halde
j . sin 37°
c. Cismin yere çarpma hızını, ϑy = ϑ0y – at ⇒ 0 = ϑ . sin 37° – g . t ⇒ t = g
Ciritin menzili ⇒ x = ϑ0x.tuçuş
d. Cismin 3. saniye sonundaki hızını
x = ϑ.cos37.2t
hesaplayınız. j . sin 37
0
96 = ϑ . (0,8) . 2 . g
(g = 10 m/s2 ve hava sürtünmesi ihmal ediliyor.)
2
ϑ0 = 1000
a. 30 m/s, b. 80 m, c. 50 m/s, d. 30 2 m/s ϑ0 = 10c10 m/s olur.
97
10. Sınıf Fizik
2.
2. Yol
Düşey hızın zamana bağlı grafiği çizildiğinde; hmax
ϑ0=40m/s
30°
ϑy(m/s) eğim = tanα = ivme
ϑ0sin37 j . sin 37 R ϑ Yer

0
t = g ise
α 2t j $ sin 37 Sürtünmelerin ihmal edildiği bir ortamda, J0 = 40 m/s ilk

0
t(s) t= g olur. hızıyla şekildeki gibi fırlatılan bir cisim, R uzaklığına ulaşıp,
t
yere J hızıyla çarpıyor.
–ϑ sin37
0
Buna göre,
Yatay hızın zamana bağlı grafiği çizildiğinde
a. hmax yüksekliğini,
alan = menzil = 96 b. cismin havada kalma süresini,

ϑ (m/s) c. cismin tepe noktasındaki hızını,
x
J0cos37° . 2t = 96 d. J hızını,
ϑ cos37 e. cismin 3. saniye sonundaki hızını
j sin 37°
0
j cos 37°. 2. g = 96
0
1 3
hesaplayınız. d sin 30° = ; g = 10 m/s n
2
, cos 30° =
j = 10 10 m/s 2 2
0
t 2t t(s)
a. 20 m, b. 4s, c. 20 3 m/s, d. 40 m/s, e. 10 13 m/s
2 2
j
0y
(j . sin 37°)
0
b. hmax = = = 18 m olur.
2g 2.10 3.
1. ϑ
h 53°
2m
37°
1.5 m 45m
Yer
Yerden 2 m yükseklikteki itfaye aracından 5. kattaki yangı-
Bir savaşçı kolunu yerden 1,5 m yukarıda tutarak oku şekil- nı söndürmek isteyen itfayeci binaya 45m uzaklıktan yatayla
deki gibi 50 m/s hızla fırlatıyor. 53°’lik açı yapacak şekilde suyu püskütüyor.
Suyun yanan daireye ulaşma süresi tepe noktasına çık-
Buna göre; ma süresinin 1,5 katı olduğuna göre;
a. Ok, yerden en fazla kaç metre yukarıya çıkmıştır? a. Suyun püskürme hızını,
b. Ok, savaşçının kolunun hizasında yataydan kaç met- b. Yangın olan dairenin yerden yüksekliğini
re uzağa ulaşmıştır? hesaplayınız. (g = 10 m/s2; sin53° = 0,8; cos53° = 0,6)
2
(g = 10 m/s ; sin37° = 0,6; cos37° = 0,8)
a. 46,5 b. 240 a. 25m/s b. 17m
98
10. Sınıf Fizik
DENGELENMEMİŞ KUVVETLER
ETKİSİNDE HAREKET UYGULAMALI SORULAR
1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların sonundaki kutu- 2. Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
lara (D), yanlış olanlarına (Y) yazınız.
a. Bir arabanın ortalama hızı, ortalama sürati- Etki – tepki kuvvetlerinini büyüklükleri .................
a.
ne eşit olamaz. fakat ................. birbirine terstir.
b. Ortalama sürat negatif olamaz. İlk hızsız bırakılan bir cismin, ağırlığının etkisi ile yere
b.
doğru yaptığı harekete ................. denir.
Bir cismin ivmesi sıfır ise cisim hareket etmi-
c.
yor demektir. ................. , hızın birim zamandaki değişim miktarı
c.
olarak tanımlanır.
Bir cismin hızı sıfır ise cisim hareket etmiyor
d.
demektir. Cismi ivmelendiren kuvvetin cisme kazandırdığı ivm-
d.
eye oranı sabit ve cismin ................. eşittir.
Önce evden okula hareket eden, daha son-
e.
ra eve geri dönen öğrencinin yerdeğiştirme-
Yatay veya düşey eksende hareket eden bir cis-
si sıfırdır. e.
min hızı her saniye düzenli olarak artıyorsa, cisim
Eğer bir arabanın hızı her saniye 5m/s ar-
f. ………… hareket yapıyor denebilir.
tıyorsa, arabanın ivmesi +5 m/s2 diyebiliriz.
…………… doğru fırlatılan bir cisme etki eden net kuv-

İvme – zaman grafiğinin altında kalan alan, f.
g. vet, tepe noktasına çıkıncaya kadar mg + F
hareketlinin son hızını verir. hava direnci
dir.
Serbest düşen bir cismin hızı, hava direnci
h. Eğik olarak fırlatılan bir cismin menzili en büyük
yoksa her saniye g kadar artar.
g.
değerini, yatayla yapılan açı …………… derece
Yatay ve eğik atış hareketlerinde; hem sabit olduğu zaman alır.
ı.
hızlı, hem de ivmeli hareket gözlenebilir.
Yatay olarak fırlatılan bir cismin yere çarpma süresi

h.
Aşağıdan yukarı doğru düşey olarak fırlatılan
i. ………… bağlı değildir.
bir cisim, tepe noktasına ulaştıktan sonra 1.
saniyede h kadar yol alırsa, 2. saniyede 3h
kadar yol alır. Hava sürtünmesi varken serbest bırakılan bir cismin
ı.
ulaşabileceği en büyük hıza ………………… denir.
Sabit bir kuvvetin etkisindeki bir cismin kütle-
j.
si arttıkça, ivmesi azalır.
Harekete ters yönde uygulanan kuvvet cismi
i.
Sabit makara ile birbirine bağlanan cisimlerin …………………
k.
her birinin ivmesi, sistemin ivmesine eşittir.
99
10. Sınıf Fizik
Benim Notlarım
100
DENGELENMEMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Yatay Eksende) - 1 TEST - 1
1. t = 0 anında hızı sıfır olan ve 5. Doğrusal bir yolda durgun halde bulunan bir araç, 6 m/s2 lik
Zaman (s) Hız (m/s)
yatay eksende hareket eden ivme ile 3 saniye hızlanıyor ve 5 m/s2 lik ivme ile 2 saniye
bir cismin, 4 saniye boyunca 0 0 yavaşlıyor.
hızının zamana bağlı değişimi 1 3
yandaki tabloda gösterilmiştir. Buna göre, aracın 5. saniye sonundaki hızı kaç m/s
2 6
olur?
3 9
Buna göre, cismin ivmesi
kaç m/s2 dir? 4 12 A) – 3 B) 5 C) 8 D) 10 E) 28
A) 0 B) 3 C) 6 D) 9 E) 12
6. – +
2.
Hız (m/s) 7 5 1 –5 –13
ϑ=0
Zaman (s) 0 1 3 6 10 24 m/s
İlk hızı 7 m/s olan ve yatay eksende hareket eden bir hare-
96 m
ketlinin; 1., 3., 6. ve 10. saniyelerdeki hız büyüklükleri tabloda
verilmiştir.
Doğrusal bir yolda ilerleyen ve hızı 24 m/s olan bir otomobil,
düzgün yavaşlamaya başlıyor ve duruncaya kadar 96 m yol
Hareketlinin ivmesi sabit olduğuna göre, ivmenin bü-
alıyor.
yüklüğü kaç m/s2 dir?
Buna göre, aracın ivmesini ve durma süresini bulunuz.
A) – 3 B) – 2 C) 1 D) 3 E) 4
İvme (m/s2) Durma süresi (s)
––––––––––– –––––––––––––
A) –4 6
3. Yatay eksende sabit 15 m/s büyüklüğündeki hızla hareket B) –3 8
eden bir cisim, 2 m/s2 büyüklüğündeki sabit ivmeyle yavaş- C) 2 4
lamaya başlıyor. D) 4 8
E) 7 3
Buna göre; cisim, yavaşlamaya başladıktan kaç saniye
sonra durur?
A) 2,5 B) 5,0 C) 7,5 D) 10,0 E) 15,0
7. ϑ0 = 6 m/s ϑ1 = ? ϑ2 = 14 m/s
metre
4. birimi yerine, aşağıdaki seçeneklerde verilen
2
saniye x x
ifadelerden hangisi kullanılabilir?
kilometre Newton Sabit ivme ile düzgün hızlanan bir otomobil; gideceği yolun
A) B) başından 6 m/s, sonundan 14 m/s hızla geçiyor.
saat saniye
Newton Joule
C) D) Buna göre, otomobil yolun ortasından kaç m/s hızla ge-
kilogram 2
saniye çer?
Joule
E)
2
kilogram A) 10 B) 116 C) 11 D) 136 E) 12
101
10. Sınıf Fizik
8. Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın ivmesi hızlanır- 11. 4m/s2 2m/s2
ken sabit ve 6 m/s2, yavaşlarken sabit ve 5 m/s2 dir.
9m/s
K L
Buna göre; ilk hızı ve son hızı sıfır olmak koşulu ile bu
54 m
araç, 165 m uzunluğundaki yolu kaç saniyede alır?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 Aralarında 54 m bulunan iki araçtan; ilk hızı 9 m/s olan K

aracı 4 m/s2 büyüklüğündeki ivmeyle, ilk hızı sıfır olan L ara-
cı ise 2 m/s2 büyüklüğündeki ivmeyle birbirlerine doğru hız-
lanıyorlar.
Buna göre; araçlar, kaç saniye sonra yan yana gelirler?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
9. ϑK = 0 ϑL
M 12. ϑ=0
L
K
K XK XL L
Doğrusal bir yoldaki K aracı başlangıçta durgun, L aracının

Doğrusal bir yolda başlangıçta durmakta olan K aracı ile
hızının büyüklüğü ise JL dir. K aracı, a ivmesiyle düzgün
sabit hızla hareket eden L aracı şekildeki gibidir. L aracı a
hızlanmaya başladığı anda; L aracı, 2a büyüklüğündeki
ivmesiyle yavaşlamaya başladığı anda, K aracı 2a ivmesiyle
ivme ile düzgün yavaşlamaya başlıyor.
hızlanmaya başlıyor.
Araçlar M noktasında karşılaştıklarında, hızlarının bü-
Araçların ivmeli hareket yapmaya başladıkları andan,
yüklükleri eşit olduğuna göre, araçların aldıkları yolların karşılaşıncaya kadar geçen sürede aldıkları yollar eşit
X olduğuna göre; araçların karşılaştıkları andaki hızlarının
oranı; K kaçtır?
XL oranı kaçtır?
1 1 1 3 1 1 1
A) B) C) D) 2 E) 1
5 4 2 A) 1 B) C) D) E)
4 2 3 4
13. L
•
•
"
ϑ
"
ϑA
37°
•
10. ϑ=0 •
Y K
15m/s
X
Akıntı hızının JA olduğu bir nehirde, suya göre J hızıyla K
100 m noktasından yüzmeye başlayan şekildeki yüzücü L nokta-
sından karşı kıyıya ulaşıyor. Yüzücü harekete başladığı an-
15 m/s sabit hızla ilerlemekte olan şekildeki X aracı ile dur- dan itibaren düzgün bir şekilde yavaşlayarak L ye vardığın-
gun halde bulunan Y aracı arasındaki mesafe 100 m iken, Y da hızı suya göre sıfır oluyor.
aracı 2 m/s2 büyüklüğündeki ivmeyle hızlanmaya başlıyor. j
A
Buna göre, oranı kaçtır? (sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8)
Buna göre, araçlar kaç saniye sonra yan yana olurlar? j
3 2 3 4 8
A) B) C) D) E)
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25 8 3 4 3 3
1. B 2. B 3. C 4. C 5. C 6. B 7. B 8. D 9. B 10. A 11. A 12. E 13. A
102
10. Sınıf Fizik
1. A 4. ϑ 2ϑ
K 0 L
B
d1 d2
Doğrusal bir yolda J, 2J hızlarıyla karşılıklı hareket eden K,

L araçları aynı anda ve aynı büyüklükteki ivmelerle yavaşla-
yıp O noktasında duruyorlar.
12 m/s hızla A noktasındaki elektrik direğinden geçen şekil- Buna göre, araçların duruncaya kadar aldıkları yolların
deki otomobil, 4 m/s2 ivme ile hızlanarak 5 saniye sonra B d
1
noktasındaki elektrik direğinden geçiyor. oranı; kaçtır?
d
2
Otomobil doğrusal bir yolda ilerlediğine göre; A ile B 1 1 1 1
A) 1 B) C) D) E)
elektrik direkleri arası kaç m'dir? 2 3 4 8
A) 50 B) 60 C) 110 D) 120 E) 140

5. ϑ0 = 40 m/s ϑ = 15 m/s
2. Hızı 40 m/s olan bir otobüs, doğrusal bir yolda ilerlerken

sabit bir ivme ile yavaşlıyor ve hızı 16 m/s oluncaya kadar
84 m yol alıyor.
100 m
Buna göre, otobüs aynı sabit ivme ile yavaşlamaya de- Doğrusal bir yolda hareket eden araçlardan; 40 m/s hızla
vam ederse, başlangıçtan itibaren kaç saniye sonra du- ilerleyen bir otomobil, 100m ilerideki 15 m/s sabit hızla iler-
rur? leyen bir kamyonu gördüğü anda frene basıyor.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 Otomobilin kamyona çarpmaması için yavaşlama ivme-

si en az kaç m/s2 olmalıdır?
5 10 15 25 25
3. A) B) C) D) E)
4 8 4 8 4
X ϑx = 8 m/s
6.
16 m
K
Y ϑy
M L
25 m
K noktasından serbest bırakılan bir oyuncak araba, L nok-
Düz bir yolda JX = 8 m/s ve JY hızlarıyla hareket eden X ve tasına 2t sürede, L noktasından M noktasına ise t sürede
Y araçları, trafik ışıklarını gördüklerinde aynı ivme ile yavaş- ulaşıyor.
layıp duruyorlar.
Sürtünmeler ihmal edildiğine göre, KL yolunun LM yolu-
X aracı 16m, Y aracı 25 m yol aldıktan sonra durduğuna na oranı kaçtır?
göre, JY hızı kaç m/s dir?
1 1
A) B) C) 1 D) 2 E) 4
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 15 4 2
103
10. Sınıf Fizik
7. ϑ0 = ϑ 9.
ϑ0 = 0 ϑ = 10 m/s
a
X Y
d 50 m d=?
Aralarında d mesafesi bulunan bir otomobil ve bir otobüs Doğrusal bir yolda durmakta olan X aracı, a ivmesi ile hız-
şekildeki konumlardan ve gösterilen yönlerde harekete baş- lanmaya başladığı anda; 10 m/s sabit hızla hareket eden Y
lıyorlar. Otomobil düzgün hızlanırken, otobüs sabit hızla ha- aracı ile aralarındaki mesafe 50 m dir.
reket ediyor.
X ve Y araçları ağacın önünden aynı anda geçerken X'in
Otomobil, otobüse yetiştiği anda, hızı 30 m/s olduğuna göre, Y aracının başlangıçta ağaca
olan uzaklığı d kaç metredir?
I. otobüsün aldığı yol 2d kadardır.
II. otomobilin hızı J'den büyüktür. A) 50 B) 80 C) 100 D) 150 E) 200
III. otomobilin aldığı yol 2d'den büyüktür.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

10.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ϑ = 50 m/s
D) I ve II E) II ve III
100 m
8. Hastane Hastane 50 m/s hızla ilerlemekte olan bir otomobil, trafik ışıklarına
A B yaklaştığında, kırmızı ışığın yandığını farkederek frene ba-
4 km sıyor ve şekildeki gibi 100 m yol alarak duruyor.
1
Araç, ışıkları gördükten 3 saniye sonra durabildiğine
göre, şoförün tepki verme süresi kaç saniyedir?
(Tepki süresi, şoförün kırmızı ışığı gördükten sonra frene
2 2,25 km
basıncaya kadar geçen zamandır.)
2,25 km 2
A) 0,25 B) 0,50 C) 0,75 D) 1 E) 1,5
4 km 11.
M N
A hastanesinde organ nakli ameliyatını gerçekleştirmek için
ϑ ϑ
B hastanesinden organları alıp gelen ambulans giderken 1
nolu yolu; dönerken ise trafik yoğunluğunu görüp 2 nolu yolu
tercih ediyor. Her bir bölümde yolun yarısına gelinceye ka- K L
dar 10 m/s2 sabit ivme ile hızlanıp, yolun kalan bölümünde
10 m/s2'lik ivme ile yavaşlayıp, duruyor ve sonra tekrar aynı Özdeş cisimler, sürtünmesiz bir ortamda şekildeki gibi aynı
şekilde yoluna devam ediyor. hızlarla harekete başlıyorlar.
Ambulans A hastanesinden yola çıkıp tekrar A hasta- Cisimlerin KL arasında iken aralarındaki ortalama me-
nesine varıncaya kadar ki geçen sürede ortalama sürati safe d1, LM arasında iken d2, MN arasında iken d3 oldu-
kaç m/s olur? ğuna göre; d1, d2 ve d3 arasındaki ilişki nedir?
235 1250 A) d1 = d2 = d3 B) d1 > d2 > d3

A) m/s B) 94 m/s C) m/s
3 7
C) d3 > d2 > d1 D) d1 > d3 > d2
470 625
D) E)
3 7 E) d3 > d1 > d2
1. C 2. C 3. B 4. D 5. D 6. C 7. B 8. C 9. C 10. D 11. B
104
10. Sınıf Fizik
1. Ege bebek 4.
10 cm/s K –4 0 2 4
3m
L –4 0 –4 0
M –4 –3 –2 –1
N –4 –5 –6 –7
Ege bebeğin hızlı bir şekilde emeklemesini isteyen annesi,
10 cm/s sabit hızla giden oyuncak arabayı, Ege bebeğin
3 metre ilerisine koyuyor. Oyuncak araba bırakıldığı anda, Yukarıdaki tabloda K, L, M ve N hareketlilerinin 1., 2., 3. ve 4.
Ege bebek 4 cm/s2 sabit ivme ile harekete başlıyor. saniye sonundaki hız değerleri; J1, J2, J3 ve J4 verilmiştir.
Ege bebeğin oyuncak arabayı yakalaması kaç saniye Buna göre, hareketlilerin hangileri verilen zaman aralı-
sürer? ğında yön değiştirmiştir?
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 30
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve M
D) L ve M E) M ve N
2. 5m/s
A 25m/s B
5. Şekilde gösterilen iki X Y
u araç, X çizgisinden
3ϑ ve ϑ hızlarıyla 3ϑ
Aralarında u kadar mesafe bulunan cisimlerden; A cismi 25 aynı anda geçiyor.
m/s, B cismi ise 5 m/s'lik hızla harekete başlıyor.
ϑ
İki araç, X çizgisin-
B cismi sabit hızla hareket ederken, A cismi harekete de aynı anda düz-
başladığında 4 m/s2 lik ivmeyle yavaşladığına göre, B'ye gün yavaşlamaya başlayarak, Y çizgisinde durduklarına
çarpmaması için u mesafesi en az kaç metre olmalıdır? göre, araçların ivmelerinin oranı kaçtır?
A) 25 B) 50 C) 75 D) 100 E) 125
A) 1 B) 2 C) 3 D) 6 E) 9
3.
POL‹S H›rs›z
30m/s 6. Bir doğru boyunca hareket eden bir cismin ivmesi nega-
a
tif ve sabit olduğunda,
300 m
I. Cisim düzgün yavaşlıyordur.

Polis şüphelendiği bir aracı, aralarında hep 300 metre kala-
cak şekilde takip etmektedir. Başlangıçta sabit 30 m/s hızla II. Cisim düzgün hızlanıyordur.
hareket eden hırsız, takip edildiğini anlayınca sabit 6 m/s2'lik
III. Cisim + yönde hareket ediyordur.
ivme ile hızlanmaya, aynı anda polis de sabit a ivmesi ile
hızlanmaya başlıyor. IV. Cisim – yönde hareket ediyordur.
Polis, hırsızın yanına 10 saniyede ulaştığına göre, a iv- yargılarından hangileri doğru olabilir?
mesi kaç m/s2 dir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 18 D) I, III ve IV E) I, II, III, IV
105
10. Sınıf Fizik
7. Yatay bir yolda yan yana duran iki araç; aynı anda, aynı yöne 10. Aynı anda A hizasından K
ϑK
doğru 2a ve 3a ivmeleriyle düzgün hızlanarak harekete ge- JK ve JL hızlarıyla hare-
çiyorlar. t süre sonra ise her ikisi de a ivmesiyle yavaşlama- kete geçen cisimlerden;
ya başlıyorlar. K, a ivmesi ile hızlanır-
ken L, a ivmesi ile yavaş-
Araçlar durduklarında, aralarındaki mesafe a ve t cinsin- lamaya başlıyor. L
ϑL
den nasıl ifade edilir?
Cisimler aynı anda B B
3 2 A
2 2 2
A) 0 B) at C) 2at D) 3at E) 4at çizgisinden geçtiğine
2
göre;
I. B çizgisinde, L cisminin hızı daha büyüktür.

II. Cisimler, AB arasında sürekli birbirlerinden uzaklaşırlar.
III. Cisimlerin AB arasında ortalama hızları eşittir.
8. 60 m/s sabit hızla hareket eden bir aracın şoförü, aniden yargılarından hangileri doğrudur?
önüne çıkan köpeği farkedip frene basıyor. Şoför frene ba-
sınca, araç 5 m/s2 sabit ivme ile yavaşlamaya başlıyor. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Şoför, köpeği gördükten 0,6 saniye sonra frene bastığı-
na göre, köpeğe çarpmaması için köpeği gördüğü an-
dan itibaren aralarında en az kaç metre mesafe olmalı-
dır? 11. X
ϑ ϑ=0
A) 156 B) 312 C) 360 D) 396 E) 300 A B C D E
Y
ϑ ϑ
K L M N P R S T
Başlangıçta yan yana duran iki araç, aynı anda ve eşit hız-
9. Ege, Işıl ve Bilge'nin yaptığı yorumlar aşağıda yer almakta- larla şekildeki gibi harekete başlıyorlar. Y aracı sabit hızla
dır. hareket ederken, X aracı düzgün yavaşlayarak E noktasın-
da duruyor.
Bir cismin ivmesi
pozitif ise “+” yönde
hareket ediyor demektir.
X aracı, D noktasında olduğu sırada; Y aracı nerede bu-
lunur? (Sürtünmeler önemsiz ve tüm aralıklar eşittir.)
Bir cismin ivmesi Bir cismin ivmesi negatif
negatif ise cisim ise birim zamandaki hız A) NP arasında B)P'de C) PR arasında
değişimi de negatiftir.
yavaşlıyor demektir. D) R'de E) RS arasında
Işıl
hız
12. ifadesi aşağıdakilerden hangisi
Bilge ivme x yer değiştirme
Ege
ile tanımlanabilir?
Buna göre, hangi kişilerin yaptığı yorumlar kesinlikle A) 1 saniyede alınan yol
doğrudur? B) 1 metre yol almak için geçen süre
C) 1 saniyedeki hız değişimi
A) Ege B) Ege ve Işıl D) 1 metre/saniye büyüklüğündeki hızın değişmesi için ge-
C) Ege ve Bilge D) Bilge çen süre
E) Işıl ve Bilge E) Yer değiştirme
1. C 2. B 3. C 4. A 5. E 6. E 7. D 8. D 9. D 10. C 11. B 12. B
106
10. Sınıf Fizik
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket Grafikleri (Yatay Eksende) - 1 TEST - 4
1. Başlangıçta arala- Hız(m/s) 3. Hız – zaman grafiği şe- Hız(m/s)

rındaki uzaklık 40 m 40 kildeki gibi olan bir oto- +ϑ
olan X ve Y araçları, X mobilin, ivme – zaman
doğrusal bir yolda Y grafiği aşağıdakilerden
0
hareket etmektedir. hangisidir? t 2t zaman(s)
0 zaman(s) –ϑ
Hız – zaman grafiği t 2t
şekildeki gibi olan
araçlar, 2t anında yanyana olduğuna göre, Y aracının iv- ivme(m/s2) 2
ivme(m/s )
A) B)
mesi kaç m/s2 dir?
a a
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 t 2t
0 0
zaman(s) t 2t zaman(s)
–a
2
ivme(m/s ) ivme(m/s2)
C) D)
a
t 2t
0 0
zaman(s) t 2t zaman(s)
–a –a
2. Hız – zaman grafiği Hız(m/s)

ivme(m/s2)
şekildeki gibi olan E)
bir otomobilin, ko- ϑ
num – zaman grafi-
ği aşağıdakilerden t 2t
0
hangisidir? zaman(s)
Zaman(s)
0 t 2t
A) Konum(m) B) Konum(m)
x x
0 Zaman(s) 0 Zaman(s)
t 2t t 2t
4. Bir hareketlinin, ϑ(m/s)
10 saniye boyunca
C) Konum(m) D) Konum(m)
hızının zamana bağlı 20
2x 2x
değişimini gösteren
10
x x grafiği yanda ve-
rilmiştir. 8 10
t(s)
0 Zaman(s) 0 Zaman(s) 2 4 6
t 2t t 2t
Buna göre, hareket-
E) Konum(m) linin, t = 0 ile t = 10 –30
x saniyeleri arasında
ki ortalama hızının büyüklüğü kaç m/s olur?
0 Zaman(s) A) 2 B) 3 C) 4 D) 9 E) 15
2t
107
10. Sınıf Fizik
5. Yatay bir yoldaki araca x(m) 7. 600 kg kütleli bir ara- ϑ(m/s)
ait konum – zaman ca ait hız-zaman grafi-
3x 20
grafiği yanda görül- ği şekildeki gibidir.
mektedir.
x
Buna göre, araca et- 2
0 t(s)
Buna göre, aracın hız kiyen net kuvvetin 4 6 8
zaman grafiği aşağı- zamana bağlı grafiği
dakilerden hangisi t(s) aşağıdakilerden han- –20
t 2t 3t
gibi olabilir? gisidir?
A) F (N) B) F (N)
A) ϑ(m/s) B) ϑ(m/s)
12000
6000
ϑ ϑ
2 4 2 4
0 t(s) 0 t(s)
6 8 6 8
0 t(s) 0 t(s)
t 2t 3t t 2t 3t
–12000 –6000
–ϑ
C) F (N) D) F (N)
C) ϑ(m/s) D) ϑ(m/s)
1200
6000
ϑ
0 t(s) 0 t(s)
2t 3t t 2t 3t 2 4 6 8 2 4 6 8
0 t(s) 0 t(s)
t
–6000 –6000
–ϑ –ϑ
E) F (N)
E) ϑ(m/s)
6000
ϑ
0 t(s)
2 4 6 8
0 t(s)
t 2t 3t
–6000
6. Doğrusal bir yol- ivme(m/s )

2
da, durgun halden 8. Hız – zaman gra- Hız(m/s)

harekete başlayan 2a fiği şekildeki gibi ϑ3
bir aracın, ivme olan araç için aşa-
zaman grafiği şe- ğıdakilerden han- ϑ
0 zaman(s) 2
t 2t 3t gisi yanlıştır?
kildeki gibidir.
0 5t
–a
t 2t 3t 4t Zaman(s)
Aracın, 0 – t ara- –ϑ1
lığında aldığı yol x1, t – 2t aralığında aldığı yol x2, 2t - 3t

aralığında aldığı yol x3 olduğuna göre; x1, x2 ve x3 ara- A) 0 – t aralığında hızlanmıştır.
sındaki ilişki ne olur? B) t – 2t aralığında hızlanmıştır.
C) 3t anında yön değiştirmiştir.
A) x2 > x3 > x1 B) x3 > x2 > x1 C) x1 > x2 > x3
D) 4t anında hızı sıfırdır.
D) x1 > x3 > x2 E) x2 > x1 > x3 E) 4t – 5t aralığında hızlanmıştır.
1. D 2. C 3. B 4. B 5. A 6. A 7. E 8. C
108
10. Sınıf Fizik
1. x(m) x(m) x(m) 4. Hareket Cisim ivme

yönü hızlanıyor I olur.
(+) ise ise
→ → Hareket Cisim ivme
F = m.a yönü yavaşlıyor (–) olur.
II ise ise
t(s) t(s) t(s)
Hareket Cisim ivme
I Hızlanan II Sabit hızlı III Yavaşlayan yönü III (+) olur.
hareket hareket hareket (–) ise ise
Yukarıda gösterilen konum – zaman grafikleri ve hareket Şekildeki kavram haritasında boş bırakılan I, II ve III nolu
çeşitleriyle ilgili eşleştirmelerden hangileri doğrudur? yerlere, aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Yalnız B) Yalnız II C) Yalnız III I II III

––––– ––––– –––––––––
D) I ve II E) I, II ve III A) (+) (+) Hızlanıyor
B) (–) (–) Yavaşlıyor
C) (+) (–) Hızlanıyor
D) (–) (+) Yavaşlıyor
2. Aşağıda gösterilen konum – zaman grafiklerinden han-
gisi, yatay bir yolda hızlanan bir hareketliye ait olamaz? E) (+) (+) Yavaşlıyor
A) B) C)
x(m) x(m) x(m)
t(s)
t(s) t(s)
D) x(m) E) x(m) 5. – +
ϑ Net kuvvet sıfırdır. 1

t(s) Net kuvvet (+) yöndedir. 2
t(s)
Hızlanan hareket Net kuvvet (–) yöndedir. 3
Net kuvvet sıfırdır. 4

ϑ
Net kuvvet (+) yöndedir. 5
Sabit hızlı hareket Net kuvvet (–) yöndedir. 6
3. Doğrusal bir yolda ha- ϑ(m/s) ϑ Net kuvvet sıfırdır. 7

Net kuvvet (+) yöndedir. 8
reket etmekte olan K ve
K Yavaşlayan hareket Net kuvvet (–) yöndedir. 9
L araçları t = 0 anında L
24 L
yanyana iken 12. sani-
K
yede K aracı 36 m ön- Yukarıda verilen şekilde her bir durum için ulaşılan doğru
dedir. sonuçlar karşılığında elde edilen puanlar verilmiştir.
t(s)
12 48
Buna göre, her üç duruma da doğru cevap veren bir öğ-
Buna göre, 48. saniyede L aracı kaç m önde olur? renci, sırasıyla hangi puanlara ulaşır?
A) 288 B) 264 C) 248 D) 242 E) 136 A) 1,4,8 B) 2,4,8 C) 2,4,9 D) 1,5,8 E) 2,5,9
109
10. Sınıf Fizik
6. Yatay düzlemde ha- İvme(m/s2) 9. Başlangıçta +5m'de ϑ(m/s)
reket eden ve ilk hızı yer alan hareketlinin
6 15
14 m/s olan bir aracın hız – zaman grafiği
ivme-zaman grafiği 6
şekildeki gibidir.
0 Zaman(s)
şekildeki gibi oldu- 2 4
ğuna göre, aracın 6. Buna göre, hareket-
–5 2 4 8 t(s)
saniye sonundaki liye ait konum – za-
hızı kaç m/s olur? man grafiği aşağı- -10
dakilerden hangisi
A) –8 B) 6 C) 18 D) 32 E) 56 gibi olur?
A) ϑ(m/s) B) ϑ(m/s)
60
60
5
7. Düz bir yolda hareket Hız(m/s)
2 2
eden P ve R araçları- 0 t(s) 0 t(s)
3ϑ 4 8 4 8
nın, hız-zaman grafiği
-10 -10
şekildeki gibidir. 2ϑ P
Araçlar, aynı nokta- ϑ R C) ϑ(m/s) D) ϑ(m/s)

dan harekete başla- 65 65
0
dığına göre; t 2t 3t 4t Zaman(s)
5 5
2 2
I. 0 – t aralığında P, R'den uzaklaşmaktadır. 0 t(s) 0 t(s)
4 8 4 8
II. t – 2t aralığında R, P'ye yaklaşmaktadır. -10 -10
III. 3t – 4t aralığında P, R'ye yaklaşmaktadır.
E) ϑ(m/s)
ifadelerinden hangileri doğrudur? 70
10
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 5
D) I ve II E) I, II ve III 2
0 t(s)
4 8
–5
8. Doğrusal bir yolda hareket eden bir aracın, sabit bir a ivme-
sine sahip olduğu bilinmektedir.
10. İlk hızı sıfır olan ve İvme (m/s2)
Aracın başlangıç hızı bilinmediğine göre,
doğrusal bir yolda ha- x
K
rekete başlayan ara- 2a
a(m/s2) ϑ(m/s) x(m)
cın, ivme-zaman gra- xM
a
fiği şekildeki gibidir. xL
0 zaman (s)
t 2t 3t
t(s) t(s) t(s) Aracın; 0 – t aralığın-
daki yer değiştirmesi xK, t – 2t aralığındaki yer değiş-
I II III tirmesi xL, 2t – 3t aralığındaki yer değiştirmesi xM ise,
xK, xL ve xM arasındaki ilişki seçeneklerin hangisinde
grafiklerinden hangilerinde, aracın kesinlikle yön doğru verilmiştir?
değiştirdiği anlaşılır?
A) xK > xL > xM B) xK = xL = xM C) xM > xL > xK
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) xK > xM > xL E) xM > xK > xL
D) I ve III E) II ve III
1. D 2. D 3. A 4. E 5. B 6. B 7. D 8. E 9. E 10. C
110
10. Sınıf Fizik
1. Doğrusal bir yolda ϑ(m/s) 3. İlk hızı 3 m/s olan bir oto- ivme(m/s2)
hareket eden bir ara- 18 mobilin ivme-zaman gra-
ca ait hız – zaman 6
fiği şekildeki gibidir.
grafiği yanda görül-
mektedir. Buna göre, aracın hız 0 Zaman
0 t(s) 2 4 6 (s)
2 4 8 zaman grafiği aşağıda-
Buna göre, aracın kilerden hangisidir? –4
ivme – zaman gra- –10
fiği aşağıdakilerden
hangisidir? A) Hız(m/s) B) Hız(m/s)
12 15
A) a(m/s2) B) a(m/s2)
7 7
5 4
3
0 Zaman 0 Zaman
0 t(s) 0 t(s) 2 4 6 (s) 2 4 6 (s)
2 4 8 2 4 8
a(m/s2) a(m/s2) C) Hız(m/s) D) Hız(m/s)
C) D)
12 15
9 9
8 8
5
3
0 t(s) 0 t(s) 0 Zaman 0 Zaman

2 4 8 2 4 8 2 4 6 (s) 2 4 6 (s)
–5
E) Hız(m/s)
E) a(m/s2) 23
15
0 t(s)
2 4 8
0 Zaman
2 4 6 (s)
–7
2. 0 – t aralığında ortalama hızları eşit a(m/s2)

olan K ve L hareketlilerinin ivme–
K 4. Düz bir yolda Hız(m/s)
zaman grafiği şekildeki gibidir.
harekete başla-
3ϑ
yan bir otomobi-
Buna göre; 0
t
t(s)
lin, hız – zaman
2ϑ
I. Araçlar, zıt yönde hareket et- grafiği şekildeki
L
mektedirler. gibidir.
ϑ
II. Araçlar, t anında aynı
konumdadırlar. Buna göre,
araç yolun tam 0
III. Araçların yer değiştirmeleri eşittir. t 2t 3t 4t 5t 6t t(s)
orta noktasın-
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? dan hangi anda geçer?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) 3t B) 3t – 4t arasında C) 4t
D) I ve II E) I ve III D) 4t – 5t arasında E) 5t
111
10. Sınıf Fizik
5. Başlangıçta durgun hal- x (m) 8. Doğrusal bir yolda, t = 0 anında 2
a(m/s )
de bulunan bir hareket- 14 yan yana olan K ve L araçlarına a K
liye ait konum – zaman ait ivme-zaman grafikleri şekilde-
grafiği şekildeki gibidir. ki gibidir.
Hareket süresince Her iki araç da yavaşladığına 0

t t(s)
ivme sabit olduğuna göre;
göre, hareketlinin iv- 0 t (s)
7
mesinin büyüklüğü I. Araçların birbirine göre hızları -a
kaç m/s2'dir? artmaktadır. L
2 4 7 7 II. Araçların aralarındaki mesafe azalmaktadır.

A) B) C) D) 2 E)
7 7 4 2
III. Araçlar başlangıçta zıt yönde hareket etmektedirler.
İvme(m/s2) yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

6. Doğrusal bir yol-
da, durgun hal- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
10
den harekete
başlayan bir ara- 0 D) I ve III E) II ve III
5 10 15 20 Zaman(s)
cın ivme – za-
-10
man grafiği şe-
kildeki gibidir.
9. Hız - zaman grafiği Hız(m/s)
şekildeki gibi olan ϑ2
Buna göre,
bir aracın 0-t za-
man aralığında yer
I. araç, harekete başladıktan sonra iki defa durmuştur.
değiştirmesi x1, iv-
II. aracın toplam yerdeğiştirmesi sıfırdır. mesi a1; t - 2t za- ϑ1
man aralığında yer
III. aracın 12. saniyede hızının büyüklüğü 20 m/s dir.
değiştirmesi x2, iv-
mesi a2 dir. 0 t 2t zaman(s)
x a
1
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III = 5 olduğuna göre, a 1 oranı kaçtır?
x 2
2
D) I ve II E) I, II ve III
5 7
A) 2 B) C) 3 D) E) 5
2 2
7. Düz bir yolda hareket İvme(m/s2)
eden bir aracın ivme
a 10. Konum – zaman gra- Konum (m)
zaman grafiği şekil-
fiği şekildeki gibi olan
deki gibidir. 3t 4t Zaman(s)
0 ve düz bir yolda ha-
t 2t
reket eden aracın; tK,
Aracın t anındaki –a tL, tM ve tN anlarında-
hızı sıfır olduğuna
göre, araç; ki hızlarının büyüklü-
ğü JK, JL, JM ve JN
dir. 0
I. 0 – t aralığında "–" yönde hareket etmiştir. tK tL tM tN Zaman(s)
II. t – 2t aralığında durmuştur. Buna göre;
III. 3t – 4t aralığında "–" yönde hızlanmıştır. I. JM > JN II. JK = JM III. JL > JK
ifadelerinden hangileri doğrudur? bağıntılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III
1. C 2. C 3. B 4. B 5. B 6. E 7. D 8. C 9. C 10. D
112
10. Sınıf Fizik
1. Doğrusal bir yolda hareket eden K ve L araçlarına ait konum- 3. İlk hız büyüklükleri eşit x(m)
zaman grafikleri seçeneklerde verilmiştir. olan ve sabit ivmeli hareket K
2x
eden K ve L araçlarına ait
Buna göre, hangi seçenekte yer alan grafiğe göre araç- konum-zaman grafikleri
lar birbirinden uzaklaşmamaktadır? şekildeki gibidir. x
Buna göre; t 2t
A) x(m) B) x(m) C) x(m) 0
L t(s)
x K x K x K I. Her iki aracın t anındaki
hızı sıfırdır. -x
0 0 0
t(s) t(s) t(s)
L II. Araçların aralarındaki
-x L -x L -x uzaklık, t anından son-
ra değişmemiştir.
D) x(m) E) x(m)
III. Araçların birbirlerine göre hızları, hareket boyunca
x x artmaktadır.
K
K
0 0 yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
t(s) t(s)
L L
-x -x A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
2. Başlangıçta yanyana ϑ(m/s)

bulunan iki araca ait hız-
zaman grafiği şekildeki ϑ
gibidir. 4. Durgun halden ha- 2
rekete başlayan bir a(m/s )
Buna göre; 0 t(s) cismin ivme – za-

t 2t
man grafiği şekil-
deki gibidir. Cismin
I. Her iki araç da a
-ϑ 1, 2, 3 ve 4. bölge-
hareket süresince
deki hız değişimle-
yön değiştirmemiştir. 1 2 3 4
ri sırasıyla ϑ1, ϑ2,
0 t(s)
II. Araçların arasındaki mesafe, 0 - 2t aralığında artmaktadır. ϑ3 ve ϑ4 'tür. t 2t 3t 4t
III. Araçların birbirlerine göre hızları, t-2t aralığında
Buna göre, ϑ1, ϑ2, ϑ3 ve ϑ4 arasındaki ilişki seçeneklerin
azalmaktadır.
hangisinde verilmiştir?
yargılarından hangileri yanlıştır?

A) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3 > ϑ4 B) ϑ2 > ϑ1 = ϑ3 > ϑ4
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II C) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3 > ϑ4 D) ϑ4 > ϑ2 > ϑ1 = ϑ3
D) I ve III E) II ve III E) ϑ4 > ϑ3 > ϑ2 > ϑ1
113
10. Sınıf Fizik
5. Yatay bir düzlem- x(m) 8. Yatay bir yolda durgun ϑ(m/s)
de hareket eden bir 2x halde bulunan bir ara-
araca ait konum- ca ait hız – zaman gra- 2ϑ
zaman grafiği şekil- x fiği şekildeki gibidir.
deki gibidir. Aracın 0 – t aralığın- ϑ
daki ortalama hızı ϑA,
Buna göre, araç t(s) t – 2t aralığındaki orta- t(s)
hangi bölgede ya- 0 t 2t 3t
lama hızı ϑB ve 2t – 3t
–x
vaşlamaktadır? I II III IV V aralığındaki ortalama hızı ϑC dir.
Buna göre, ϑA , ϑB ve ϑC arasındaki ilişki seçeneklerin

A) l B) ll C) lll D) lV E) V
A) ϑA < ϑB < ϑC B) ϑA < ϑC < ϑB C) ϑB < ϑC < ϑA

D) ϑB < ϑA < ϑC E) ϑC < ϑA < ϑB
9. Yatay bir eksen-

6. t = 0 anında x0 = –20 m ϑ(m/s) İvme(m/s2)
de hareket eden
de bulunan bir hareketlinin 3a
ve ivme - zaman
hız-zaman grafiği şekildeki 16 grafiği şekildeki
gibidir. gibi olan bir oto-
2t 6t
mobilin 6t anın- 0
Buna göre, hareketli ka- 4 9 t(s) t zaman(s)
da hızı sıfırdır.
çıncı saniyede harekete –a
başladığı noktaya gelir? –5
Bu otomobilin 0 - 2t zaman aralığında aldığı yol x1, 2t - 6t
x
1
zaman aralığında x2 olduğuna göre, oranı kaçtır?
A) 2,5 B) 6,5 C) 7,5 D) 8 E) 12,5 x
2
5 7 9 11 13
A) B) C) D) E)
8 9 11 14 16
10. Düz bir yolda hareket eden ϑ(m/s)

ve t anında yan yana olan
7. Doğrusal bir yolda baş- a (m/s2) K
K ve L hareketlileri için; hız-
langıç hızı sıfır olan bir
zaman grafiği şekildeki gibi-
cisme ait ivme – zaman 2a L
dir.
grafiği şekildeki gibidir.
a
Buna göre,
Buna göre, aşağıdaki 0 t 2t
t(s)
0 t (s) I. 0 - t aralığında, hareketli-
seçeneklerde yer alan t 2t 3t
yargılardan hangisi ler birbirlerine yaklaşırlar.
doğrudur? II. t - 2t aralığında, hareketliler birbirlerinden uzaklaşırlar.
A) Cisim, 0 – t arasında düzgün yavaşlamaktadır. III. 2t anında K, L den öndedir.

B) Cisim, t – 2t aralığında durmaktadır.
yargılarından hangileri doğru olur?
C) Cisim, 2t – 3t aralığında sabit hızlıdır.
D) Cismin; 0 – t aralığındaki yer değiştirmesi, 2t – 3t
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
aralığındaki yer değiştirmesinden daha fazladır.
E) Cismin; 3t anındaki hızı, t anındaki hızının 3 katıdır. D) II ve III E) I, II ve III
1. C 2. A 3. B 4. B 5. C 6. B 7. E 8. B 9. E 10. E
114
10. Sınıf Fizik
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Düşey Eksende) – 1 TEST - 8
1. Ihlara Vadisi'ni gezen bir 4. Bir binanın tepesinden şekildeki

turist elinden gözlüğünü gibi serbest bırakılan bir kablo
düşürüyor. parçası, yere 7 saniyede ulaştı-
ğına göre, binanın yüksekliği kaç
Gözlüğün düştüğü nok- metredir?
tanın yerden yüksekliği (g = 10 m/s2 ve sürtünmeler önem-
yaklaşık 125 m olduğu- sizdir.)
na göre, gözlüğün yere
çarpma hızı kaç m/s olur?
Yer
(g = 10 m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.)
A) 185 B) 215 C) 225 D) 235 E) 245

A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10
5. Kontrolünü kaybeden bir uçak yere

dik doğrultuda şekildeki gibi iner-
ken, hızı 378 m/s olduktan 9,2 sani-
2. 160 metrelik bir uçurumun kenarın- ye sonra yere çarpıyor.
dan serbest bırakılan bir taş parçası,
kaç saniyede yere düşer? Buna göre, uçağın yere çarpma 378 m/s
2
(g = 10 m/s , sürtünmeler önemsizdir.) hızı kaç m/s'dir?
(g = 10m/s2 ve sürtünmeler önem-
sizdir.)
160 m
A) 387,2 B) 424 C) 470 D) 570 E) 1298
A) 4 B) 4 2 C) 6 D) 6 2 E) 16
6. Yerden 128 metre yükseklik-

teki bir helikopterden yere
doğru şekildeki gibi düşey
olarak fırlatılan bir paket,
yere 4 saniyede ulaştığına
göre, paketin fırlatılma hızı
128 m
3. Sürtünmesiz bir ortamda serbest düşmeye bırakılan bir kaç m/s'dir?
cisim hareketinin son 2 saniyesinde 120 m yer değiş- (g = 10 m/s2 ve sürtünmeler
tirdiğine göre, cismin yere çarptığı andaki hızı kaç m/s önemsizdir.)
dir? yer
2
(g = 10 m/s , sürtünmeler önemsizdir.)
A) 12 B) 16 C) 22 D) 32 E) 64
A) 30 B) 40 C) 45 D) 60 E) 70
115
10. Sınıf Fizik
7. 10. K noktasından J hızıyla bir taş şekilde- L
m 3m 2m
ki gibi düşey yukarı doğru atılıyor. Taş,
K L M L noktasına kadar çıkabiliyor ve M nok- h
h h h
ϑ
tasına düşüyor.
havasız ortam havasız ortam havalı ortam K
Cismin hareketi boyunca kazandığı
limit hızı JL < J olduğuna göre, cis- h
Bir öğrenci şekildeki düzenekleri kurarak, serbest düşme ile
min;
ilgili deney yapmak istiyor. Sırasıyla m, 3m ve 2m kütleli K, L
ve M cisimlerini aynı anda serbest bırakıyor. M
I. düşerken K noktasındaki hızının
Buna göre öğrenci; büyüklüğü JL dir.
II. düşerken KL arasında en büyük hızı JL olur.
I. L'nin kütlesi K'nin kütlesinden büyük olduğu için yere III. KL yolunu çıkış süresi iniş süresinden azdır.
daha çabuk ulaşır.
II. M cismi, havalı ortamda olduğu için yere en geç ulaşır. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
III. M'nin kütlesi, L'nin kütlesinden küçük olduğu için yere A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız IlI
daha çabuk ulaşır.
sonuçlarından hangilerine ulaşabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

8. Sürtünmenin ihmal edildiği bir ϑ=40m/s

ortamda, ϑ = 40 m/s hızla dü-
şey yukarı doğru fırlatılan şe-
kildeki taşın, 6. saniye sonun- zemin 11. Şekil-l de ilk hızsız h yük-
da yerden yüksekliği kaç met- sekliğinden bırakılan taş,
re olur? (g = 10m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.) t sürede ve J hızıyla yere
3ϑ
çarpıyor.
A) 15 B) 20 C) 25 D) 35 E) 60
Şekil-ll deki gibi yerden
H kadar yüksekten 3J
h H= ?
hızı ile düşey yukarı atı-
9. 2x yüksekliğinden bir lan taş, 10t süre sonra
m M noktasında yere düş- M
cisim serbest bırakıl-
dığı anda, diğer ci- tüğüne göre, H yüksek- ϑ V=?
sim 3 m/s lik ilk hızla liği ve J hızı için aşağı- Şekil-l Şekil-ll
ve 4 m/s2 lik ivme ile 2x dakilerden hangisi doğ-
düzgün hızlanarak K ru olur?
m
noktasına doğru şe- ϑ=3m/s (Hava direnci ve sürtünmeler önemsizdir.)
kildeki gibi harekete
başlıyor. K x H (h) V (J)
A) 36 7
Cisimler t süre sonra K noktasında çarpıştıklarına göre,
t süresi kaç saniyedir? B) 49 10
2
(g = 10 m/s ve sürtünmeler önemsizdir.) C) 49 9
D) 40 10
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 E) 40 7
1. A 2. B 3. E 4. E 5. C 6. A 7. B 8. E 9. E 10. C 11. E
116
10. Sınıf Fizik
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Düşey Eksende) – 2 TEST - 9
1. m, 2m ve m kütleli cisim- m 4. Bir kuleden serbest düşmeye bırakılan taş parçası, bir süre
ler sırasıyla h, h ve 2h sonra limit hıza ulaşıyor.
yüksekliklerinden şekil- m 2m
deki gibi serbest bırakı- Buna göre, taş parçasının limit hıza ulaştığı andaki di-
lıyorlar. Cisimlerin yere 2h renç kuvveti için, aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
h h
çarpma hızları sırasıyla
ϑ1, ϑ2 ve ϑ3 tür. A) B)
yer
Sıfırdır. Taşın ağırlığından büyüktür.
Buna göre, ϑ1, ϑ2 ve ϑ3 ϑ1 ϑ2 ϑ3
arasındaki büyüklük
ilişkisi seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
C) D)
(Hava sürtünmesi ihmal ediliyor.)
Taşın ağırlığından küçüktür. Taşın ağırlığına eşittir.
A) ϑ3 > ϑ1 = ϑ2 B) ϑ3 = ϑ2 = ϑ1 C) ϑ2 > ϑ3 > ϑ1

D) ϑ2 > ϑ1 = ϑ3 E) ϑ1 = ϑ2 > ϑ3
E)
2. 4,9 m yükseklikte bulu- Taşın ağırlığından bağımısızdır.
nan bir zeytin herhangi
bir dış kuvvet etkisinde
kalmadan yere düşüyor.
Buna göre, zeytinin

yere çarpma hızı kaç 4,9 m
m/s olur?
(g = 9,8 m/s2 ve sürtün- 5.
meler önemsizdir.)
A) 2,45 B) 4,90 C) 7,35

D) 9,80 E) 12,25
60 m 20m/s
yer
3. Sürtünmesiz bir ortamda X X
noktasından serbest bıra- Türkiye'yi ziyarete gelen turistler uçan balonla Kapadokya
h = 15 m
kılan şekildeki cismin, bölgesini geziyorlar. Turistlerin bulunduğu balon yere göre
Y
Y'den geçerken hızı JY, 20 m/s'lik sabit hızla inerken, bir turist cep telefonunu elin-
h = 15 m den düşürüyor.
Z'den geçerken hızı JZ
dir. Z
Telefonun düştüğü andaki balonunun yerden yüksekli-
j ği 60 metre olduğuna göre, telefon balondan kaç saniye
Y
Buna göre, oranı
j zemin önce yere ulaşır?
Z
kaçtır?
(g = 10 m/s2 ve sürtünmeler önemsiz)
1 1
A) B) C) 2 D) 2 E) 2 2
4 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
117
10. Sınıf Fizik
6. M noktasından serbest bırakılan bir ci- M 9. Aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır?
sim, N noktasında limit hıza ulaşıyor.
A) B)
Buna göre, cismin MN ve NP yolun-
daki hareket türü için ne söylenebi- N
Yerçekimi ivmesi 10m/s2
lir? Sürtünmesiz bir ortamda olarak alınırsa, sürtünmesiz
belirli bir yükseklikten bırakı- bir ortamda serbest bırakılan
lan bir cismin hızı yere çar- bir cismin her saniye aldığı
MN NP pıncaya kadar artar. yol bir önceki saniyede aldığı
––––––––– ––––––––– yoldan 10 m daha
A) yavaşlayan hızlanan fazladır.
P
B) yavaşlayan sabit hızlı
C) D)
C) sabit hızlı hızlanan
D) hızlanan sabit hızlı Sürtünmesiz bir ortamda
g=10m/s2 olarak alınırsa,
sürtünmeli bir ortamda ser-
E) hızlanan yavaşlayan serbest bırakılan bir cisim
best bırakılan cisim ilk sani-
ilk saniyede g kadar yol alır. yede 5m’den az yol alır.
2
E)
Sürtünmeli bir ortamda

serbest bırakılan bir cismin
hızı her saniye g kadar artar.
7. Deniz yüzeyinden yukarı

doğru 19,6 m/s büyüklüğün-
deki hızla şekildeki gibi fır-
layan bir yunus balığı, deniz
yüzeyinden en fazla kaç met-
re yukarı çıkabilir?
(g = 9,8 m/s2 ve sürtünmeler
önemsiz)
10.
A) 4,9 B) 9,8 C) 14,7 D) 19,6 E) 24,5

300 cm
50 cm
8. Kuyunun dibindeki su birikintisini

30cm
gören ve kuyunun derinliğini ölçmek
isteyen bir çocuk, yere tam dik ola-
cak şekilde bir taşı 20 m/s hızla fır- Bir eskimonun şekildeki gibi altın madalyona ulaşmasına
latıyor. h yalnızca 3m'lik mesafe kalmıştır. Ancak eskimoya yardım
edebilecek 30 cm ebatındaki küplerden yalnızca 4 tane var-
Taşı fırlatma anı ile suya çarpması dır.
arasındaki zamanı 1,5 saniye ola-
rak ölçen çocuk, kuyunun derinli- Eskimo küpleri kullanarak altın madalyona ulaşmak için
ğini kaç metre olarak hesaplar? zıpladığında, en az kaç saniye havada kalması gerekir?
(g = 10 m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.) (g = 10 m/s2 ve ortam sürtünmesizdir.)
A) 30 B) 35 C) 37,5 D) 41,25 E) 45 A) 0,5 B) 0,6 C) 1,0 D) 1,2 E) 1,5
1. A 2. D 3. B 4. C 5. A 6. D 7. D 8. D 9. E 10. D
118
10. Sınıf Fizik
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket Grafikleri (Düşey Eksende) – 1 TEST - 10
1. Sürtünmesiz bir ortamda yerden ϑ0

+
3. Hava direncinin ihmal edilmediği
düşey yukarı yönde ϑ0 hızıyla
bir ortamda, binanın üstünden
atılan şekildeki topun, yere tek-
şekildeki gibi serbest düşmeye
rar düşene kadar geçen sürede
– bırakılan cismin hız – zaman gra-
hız – zaman grafiği aşağıdakiler-
fiği aşağıdakilerden hangisi gibi
den hangisi gibi olur?
olur?
(Hava sürtünmesi önemsenmeye-
cek)
A) Hız(m/s) B) Hız(m/s)
ϑ0 ϑ0
A) ϑ (m/s) B) ϑ (m/s)
ϑlimit ϑlimit
2t
0 0
t 2t Zaman(s) t Zaman(s)
-ϑ0
t (s) t (s)
C) Hız(m/s) D) Hız(m/s)
ϑ0
C) ϑ (m/s) D) ϑ (m/s)
ϑ0
ϑlimit ϑlimit
2t
0
t Zaman(s)
Zaman(s)
0
t 2t -ϑ0
t (s) t (s)
E) Hız(m/s)
ϑ0 ϑ (m/s)
E)
t 2t ϑlimit
0
Zaman(s)
-ϑ0
t (s)
2. Sürtünmelerin ihmal Hız (m/s)

ϑ0
edildiği bir ortamda, bir 4. Aşağıdan yukarıya doğru ϑ(m/s)
binanın tepesinden dü- düşey olarak fırlatılan bir
şey yukarı doğru atılan cismin hız – zaman grafiği ϑ
cismin hız-zaman grafiği 9
0 şekildeki gibidir.
4 Zaman(s)
şekildeki gibidir.
3,5 7
Sürtünmeler ihmal edildi- t(s)
Buna göre, binanın ğine göre, cismin ilk hızı
–ϑ
yüksekliği kaç metre- J kaç m/s'dir?
–ϑ
dir? (g = 10m/s2)
(g = 10m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.)
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 45 A) 17,5 B) 35 C) 70 D) 105 E) 140
119
10. Sınıf Fizik
5. 7. Yerden h kadar yüksekteki
ϑK ϑL bir helikopterden kendisini
ϑM
bırakan paraşütçünün, t süre
sonra paraşütü açılıyor. Para-
şütçü, 3t sürede yere varıyor.
h
Yer Buna göre, paraşütçünün
hız-zaman grafiği aşağıda-
Aynı yükseklikten, şekilde gösterilen hızlarla düşey aşağı kilerden hangisi gibi olabilir?
doğru atılan özdeş K, L ve M cisimlerinden; K sabit hızla, L
hızlanarak M ise yavaşlayarak yere düşüyor. A) hız(m/s) B) hız(m/s)
Buna göre; K, L ve M cisimlerinin ilk hızlarının büyüklü-

ğü ϑK, ϑL ve ϑM arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) ϑM > ϑK > ϑL B) ϑK > ϑM > ϑL t 3t zaman(s) t 3t zaman(s)

C) ϑM > ϑL > ϑK D) ϑL > ϑK > ϑM
C) hız(m/s) D) hız(m/s)
E) ϑK > ϑL > ϑM
t 3t zaman(s) t 3t zaman(s)
E) hız(m/s)
6. Aşağıdaki durumların ϑ(m/s)

t 3t zaman(s)
hangisinde yer alan cis-
min hız-zaman grafiği şe- 8. Şekildeki gibi bangi jumping
ϑ
kildeki gibi olabilir? yapan bir kişiye; atladıktan
(Sürtünmeler önemsizdir.) t1 t2 sonra etkiyen havanın direnç
t(s)
kuvvetinin zamana bağlı de-
ğişimi,
-2ϑ
A) B) C)
ϑ
F(N) F(N) F(N)
ϑ ϑ
D) E) t(s) t(s) t(s)

ϑ=0 I II III
ϑ
grafiklerinden hangileri olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III

1. B 2. E 3. D 4. B 5. A 6. D 7. A 8. E
120
10. Sınıf Fizik
Tek Boyutta Sabit İvmeli Hareket Grafikleri (Düşey Eksende) – 2 TEST - 11
1. Aşağıda yer alan, 3. Hava direncinin önemsenmediği bir ortamda, yerden

düşey yukarı yönde J0 = 22 m/s hızla atılan cismin
2
a(m/s ) ϑ(m/s) konum-zaman grafiği aşağıdaki seçeneklerin hangisin-
ϑ de verilmiştir? (g = 10 m/s2)
t t2 t3 A) x(m) B) x(m)
1
t(s) t(s) 24,2 24,2

-g
–ϑ
I II
2,2 4,4 t(s) 2,2 4,4 t(s)
x(m)
x C) D)
x(m) x(m)
24,2 24,2
t t(s)
4
III 2,2 4,4 t(s) 2,2 4,4 t(s)
grafiklerinden hangileri; serbest düşen, yukarıdan aşa- E)

x(m)
ğıya ve aşağıdan yukarıya düşey olarak atılan bir cisim 51,2
için gösterilebilir?

2,2 4,4 t(s)
2. Düşey eksende ivmeli hare- x(m)

ket yapan bir cismin konum- 4. J1 ilk hızı ile düşey olarak ϑ(m/s)
180
zaman grafiği şekildeki gibi- yukarıdan aşağıya doğru
dir. fırlatılan bir cismin hız- t t(s)
zaman grafiği şekildeki gi-
–ϑ1
Sürtünmeler ihmal edildi- bidir.
ğine göre, cismin hareket
türü ve son hızı için ne söy- 4 t(s) Cisim fırlatıldıktan t süre –ϑ2
lenebilir? (g = 10 m/s2) sonra yere J2 hızıyla
çarptığına göre, cismin
Hareket Türü Son Hızı hareketi boyunca ortalama hızının büyüklüğü için ne
söylenebilir?
A) Serbest Düşme 40 m/s
B) Serbest Düşme 45 m/s
_ j1 + j2 i .t j +j
1 2
j −j
1 2
C) Yukarıdan Aşağıya Düşey Atış 40 m/s A) B) C)
2 2 2
D) Yukarıdan Aşağıya Düşey Atış 55 m/s j −j
2 1
j .j
2 1
E) Yukarıdan Aşağıya Düşey Atış 65 m/s D) E)
2 2t
121
10. Sınıf Fizik
5. Uzaya fırlatılan bir roketin atmosferi terk 7. Sürtünmelerin ihmal edildiği bir or-
etmeden önce bazı parçaları koparak tamda, J0 ilk hızı ile h yüksekliğinden ϑο
yere düşüyor. düşey aşağı doğru fırlatılan şekildeki
cismin konum-zaman grafiği aşağıda- h
Buna göre, bu parçaların roketten ki seçeneklerin hangisinde yer almak-
kopup yere çarpıncaya kadar geçen tadır?
sürede, hızlarının zamana bağlı deği-
şimini gösteren grafik seçeneklerin
Yer
hangisinde doğru şekilde çizilmiş- Roket
tir? (Hava direnci ihmal edilmiyor.)
Yer A) X(m) B) X(m)
A) B) C) h h
ϑ(m/s) ϑ(m/s) ϑ(m/s)
t(s) t(s)
t(s) t(s) t(s)
C) X(m) D) X(m)
D) ϑ(m/s)
E) ϑ(m/s) h h
t(s) t(s) t(s) t(s)
E) X(m)
h
6. Düşey eksende hareket x(m)
eden bir cismin konum- x2
zaman grafiği şekildeki gi-
bidir. t(s)
x1
Buna göre, bu grafik aşa-

ğıdaki seçeneklerin han- t(s)
t1 t2
gisinde yer alan cismin
hareketini ifade etmektedir? (Sürtünmeler önemsizdir.)
A) B) C)
8. h yüksekliğinden serbest ϑ(m/s)

ϑ ϑ bırakılan bir cismin hız-
zaman grafiği şekildeki 50m/s
gibidir.
D) E) Buna göre, cismin ser-

ϑ=0 best bırakıldığı h yük-
ϑ sekliği aşağıdakilerden 6 10 t(s)
hangisi olamaz?
A) 350 B) 360 C) 375 D) 400 E) 425
1. A 2. E 3. B 4. B 5. E 6. C 7. D 8. A
122
10. Sınıf Fizik
İki Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Yatay Atış) – 1 TEST - 12
1. 45 m yükseklikten yatay ϑ = 10 m/s 4.

J = 10 m/s hızla fırlatılan 80 m/s
şekildeki cisim, zeminde
K noktasına çarpıyor. h = 45 m
Buna göre, x mesafesi 40 m

kaç metredir?
zemin x K Hedeflediği noktaya okunu 80 m/s hızla yere paralel gön-
(g ≅ 10 m/s2, sürtünme-
deren şekildeki sporcunun, hedef tahtası ile arasında 40 m
ler ihmal ediliyor.)
mesafe vardır.
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 45
Buna göre, ok düşey eksende kaç cm yer değiştirmiş-
tir? (g ≅ 10 m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.)
A) 12,5 B) 20 C) 120
2. ϑ D) 125 E) 200
h = 1125 m
5. Yerden 405 m yükseklikte-
ki bir uçurumun kenarında
Hedef bulunan şekildeki topun,
yere paralel bir şekilde ve
Yerden 1125 yükseklikte sabit J hızıyla hareket etmekte 186 m/s hızla fırlattığı bom-
olan uçak, şekildeki hedefi vurmak için bombayı hedefin ba B noktasını vuruyor.
üstüne gelmeden kaç saniye önce bırakmalıdır?
405m
(g ≅ 10 m/s2, sürtünmeler ihmal ediliyor.) Buna göre, AB arasındaki
mesafe kaç m dir?
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30 (g = 10 m/s2 ve sürtünme-
ler önemsizdir.)
A Yer B
3. A) 1674 B) 1860 C) 2265 D) 4236 E) 7440

ϑ
20m
6. Kontrolönü kaybeden bir 50 m/s
18m araç, 720 metrelik uçurum-
dan denize şekildeki gibi
yatay doğrultuda 50 m/s bü-
Kartalkaya'da kayak yapan bir sporcu, yerden 20 metre yük- yüklüğündeki hızla uçuyor.
sekten ve yere paralel bir yerden şekildeki gibi atlıyor.
720 m
Buna göre, aracın denize
Kayakçı, atladığı noktanın izdüşümünden 18 metre çarpma hızı kaç m/s olur?
uzaklığa ulaştığına göre, atladığı noktadaki hızı kaç
(g = 10 m/s ve sürtünmeler
m/s'dir?
önemsizdir.)
(g = 10 m/s2 ve sürtünmeler önemsizdir.)
A) 3 B) 6 C) 9 D) 10 E) 18 A) 120 B) 122 C) 130 D) 144 E) 194
123
10. Sınıf Fizik
7. m1 9. Genişliği ve yüksekliği d olan
ϑ bir merdivenden, ϑ0 = 15
m2 cm/s hızla yatay olarak şekil-
deki gibi atılan top, 4. basa- ϑ0 = 15 cm/s
h1 ϑ
mağa çarptığına göre, d kaç 1
h2
cm dir?
2
(g = 10 m/s2 ve sürtünme yok-
tur.) 3
20 m X 10 m
Şekildeki gibi h1 ve h2 yüksekliklerindeki binalardan, ϑ hız-

A) 9 x 10–2 B) 12 x 10–2 C) 15 x10–2
larıyla yatay olarak atılan m1 ve m2 kütleli toplar X noktası-
na düşüyor. D) 18 x 10–2 E) 20 x 10–2
h
1
m1 = 4 m2 olduğuna göre, oranı kaçtır?
h
2
(g = 10 m/s2 ve sürtünme yoktur.)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 10. Bir cisim yatay 20 m/s hızla, d 20 m/s

yüksekliğinden şekildeki gibi fır-
latılıyor.
d
Buna göre; cismin havada kalma
süresi t, d uzaklığı ve cismin yere
çarpma hızı ϑ aşağıdaki seçe-
neklerin hangisinde doğru ola- d
rak verilmiştir?
(g = 10 m/s ve sürtünmeler önemsizdir.)
8. m
t(s) d(m) ϑ (m/s)
F
A) 4 80 20
yatay X Y
B) 4 80 20 5
h
C) 3 60 20 5
D) 2 40 10 5
E) 3 60 20
Z T
Sürtünmesiz ortamda X noktasında durmakta olan, m kütle-

li cisme, F kuvveti Y noktasına kadar etki ediyor.
Cisim şekildeki yörüngeyi izleyerek T noktasına düştü-

ğüne göre; ZT mesafesi, 11. Yerden yeterince yüksekte sabit hızla hareket eden bir
uçağın, eşya bölümünden düşen bir bavulun yere ula-
F : cisme uygulanan kuvvet, şıncaya kadar yaptığı hareketin türü için ne söylenebi-
lir?
m: cismin kütlesi,
h: YZ arası uzaklık A) Yatayda ve düşeyde hızlanan
B) Yatayda sabit, düşeyde önce hızlanan sonra yavaşlayan
niceliklerinden hangilerine bağlıdır? C) Yatayda yavaşlayan, düşeyde önce hızlanan sonra sabit
hızlı
A) Yalnız m B) F ve h C) h ve m D) Yatayda ve düşeyde önce sabit hızlı sonra hızlanan
D) F ve m E) F, h ve m E) Yatayda ve düşeyde sabit hızlı
1. C 2. B 3. C 4. D 5. A 6. C 7. D 8. E 9. C 10. B 11. C
124
10. Sınıf Fizik
İki Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Yatay Atış) – 2 TEST - 13
1. Yüksekliği h olan aracın K ϑ 4. Hava direncinin K ϑ

hızı J dir. Araç a ivmesiy- önemsenmedi -
le düzgün yavaşlamaya h ği bir ortamda, h1
başladığı anda K nokta- L
K noktasından yatay
sından kopan bir cisim, x 37°
L yatay j hızıyla
bu noktanın düşeyinden x ϑ1
kadar önde L noktasına düşüyor. atılan bir taşın L h2
ve M noktaların-
Sürtünmeler önemsenmediğine göre, x uzunluğu ara- dan geçerken hız M
yatay
cın, 45°
vektörleri şekil-
ϑ2
I. J hızı deki gibi sırasıyla
II. a ivmesi j ve j dir.
1 2
III. h yüksekliği
h1
Buna göre, oranı kaçtır?
h2
niceliklerinden hangilerinin değişiminden etkilenir?
2
(sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8 ; sin45° = cos45°= )
2
1 3 4 9 9
A) B) C) D) E)
D) I ve II E) II ve III 3 4 9 16 7
2. Aynı düşey doğrultuda K K ϑ1

ve L noktalarından sırasıy-
la J1 ve J2 hızları ile yatay
5.
atılan cisimlerin yörünge- ϑ
8h
leri şekildeki gibidir. Yatay
Hava direnci önemsen- L ϑ2

mediğine göre, cisimle-
h h
j
1
rin hızlarının oranı
j x x
2
kaçtır?
2 3 1 1 1 x
A) B) C) D) E)
3 2 6 9 18
Bir uçurumun kenarından ileriye doğru yatay J hızıyla taş
fırlatan bir çocuk, taşı x kadar uzağa ulaştırabiliyor.
3. Yüksekliği 1,25 m olan bir K ϑ = 20 m/s
otobüsün hızı 20 m/s dir. Taşın atıldığı noktanın yerden yüksekliği h olduğuna
göre,
1.25 m
Otobüs 4 m/s2 ivme ile
I. Taşın yatay fırlatılma hızı J,
hızlandıktan 2s sonra, K L
II. Uçurumun yüksekliği h,
noktasından kopan bir çivinin düştüğü noktanın L nok-
III. Taşın kütlesi
tasına göre konumu için ne söylenebilir?
(g = 10 N/kg ve tüm sürtünmeler önemsizdir.) değişkenlerinden hangilerinin artması x mesafesini art-
tırır? (Hava direnci önemsizdir.)
A) Tam L noktasında B) 0,5 m önünde
C) 0,5 m arkasında D) 1 m önünde
E) 1 m arkasında
125
10. Sınıf Fizik
6. Aynı yatay doğ- ϑ1 = 160 m/s ϑ2 = 90 m/s 9.
rultudaki K ve L K L
noktalarından sı-
rasıyla 160 m/s
ve 90 m/s hızlarla K
iki cisim şekildeki 150m
gibi yatay olarak 80m
ters yönde atılı-
yor. 80m
L
Hava direnci ve sürtünmeler önemsenmediğine göre,
kaç saniye sonra hız vektörleri arasındaki açı 90° olur? Şekildeki sporcu, 150 m yükseklikteki rampadan kendisini
(g = 10 N/kg) ilk hızsız bırakıyor. Yerden yüksekliği 80 m olan K noktasına
geldiğinde, şekildeki yörüngeyi izleyerek L noktasına iniyor.
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
Kayakçının K noktasında yalnızca yatay hızı olduğuna
göre, sporcunun yatay hızı kaç m/s dir?
7. Sürtünme ve hava K (g = 10 m/s2 hava direnci ihmal ediliyor.)
direncinin önemsen-
mediği bir ortamda, t1
h t2 A) 10 B) 20 C) 35 D) 40 E) 55
K noktasından ser-
best bırakılan bir ci- M
L h t3
sim, KLM yolunu iz-
h h
leyerek, N noktasına
düşüyor. Cismin KL, N
LM ve MN yollarını alması için geçen süreler sırasıyla t1, t2
ve t3 tür.
Buna göre; t1, t2 ve t3 arasındaki ilişki seçeneklerin han-

gisinde yer almaktadır?
A) t1 = t3 > t2 B) t3 > t2 > t1 C) t1 > t2 > t3

x
D) t1 > t3 > t2 E) t3 > t1 > t2 10. h = metreden şekilde- ϑ0
ki gibi yatay doğrultuda atı-
lan cisim, 2 saniye sonunda
X noktasına çarpıyor. O hal- h
8. de cismin yere çarpma hızı
ϑU=50m/s
J = y
son
m/s olur. Bu
X
z 30 m
durumda cisim Δx =
h=2000m
metre kadar yer değiştirmiştir.

ϑ =10m/s
T
x=? Yukarıda x , y ve z şeklinde harflendirilmiş boşlukları,

aşağıda verilenlerden hangisi en uygun şekilde tamam-
lar?
2000 m yükseklikte yatay doğrultuda JU=50 m/s hızla uç-
(g = 10 N/kg ve hava direnci önemsizdir.)
makta olan uçak, yatayda ve ters yönde JT=10 m/s hızla ha-
reket eden tankı vurmak istiyor. x y z
A) 15 15 30
Buna göre, uçak kaç metre önceden bombayı serbest
B) 15 25 10 13
bırakmalıdır?
C) 20 15 20
(g = 10 m/s2 ve hava direnci ihmal ediliyor.) D) 20 25 30
A) 600 B) 800 C) 1000 D) 1200 E) 1400 E) 20 25 10 13
1. E 2. C 3. C 4. E 5. D 6. C 7. D 8. D 9. B 10. E
126
10. Sınıf Fizik
İki Boyutta Sabit İvmeli Hareket (Eğik Atış) – 1 TEST - 14
1. 3. Yatayla arasında α(0 < α < 90) açısı yapacak şekilde fırlatılan
bir cismin, eğik atış hareketi yapar.
9h
ϑ Doğru Yanlış
X Y
Bu cismin yere çarptığı anda- Bu cismin tepe noktasındaki
7h ki hızı, kesinlikle fırlatılma hı- hızı sıfırdır.
zına eşittir.
zemin Doğru
Z Yanlış Yanlış Doğru
Doğru Doğru
Bu cismin hızı hiçbir A Bu cismin çıkabildiği E
Yerden 7h yüksekliğindeki bir binadan eğik atılan cisim atıl- maksimum yükseklik
zaman sıfır olmaz. Yanlış Yanlış
dığı noktadan en fazla 9h kadar yükselebiliyor. Cismin XY B ilk hızına bağlıdır.
F
arasındaki hareket süresi t1, YZ arasındaki ise t2 dir. Bu cismin yatay ve Doğru
C Bu cismin yatayda aldığı Doğru
düşey ivmesi yaklaşık G
yol, ilk hızına bağlı
t 2
98 m/s ’dir . Yanlış
değildir. Yanlış
1
Buna göre, oranı kaçtır? D H
t
2
(Sürtünme yoktur. g = 10 m/s2) Yukarıda giriş cümlesi okunduktan sonra kutulardaki

yargıların doğruluğuna veya yanlışlığına göre ilerlenir-
A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
se, en son hangi harfe ulaşılmış olur?
A) B B) C C) D D) E E) H
2. ϑ1
ϑ0 K
hmax
α = 53° ϑx= 20 m/s
yatay
x
Yatayla 53° açı yapan bir top arabası, ϑ0 hızıyla topu ateşli-
yor. Topun maksimum yükseklikteki hızı; ϑ1, maksimum yük-
sekliği; hmax, menzili; x, K noktasına ulaşma süresi; tK ve K 4. Bir sporcu, ciriti yatayla
noktasındaki düşey hızı; ϑX dir. α açısı yapacak şekilde
30 m/s hızla fırlatıyor.
hmax tK x α
ϑo ϑ1 ϑx
Sürtünmeler ihmal
I 30 m/s II 20 m/s III IV edildiğine göre, ciritin
en uzak noktaya düş-
Buna göre, yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere aşa- mesi için α açısı ve bu açıyla fırlatıldığındaki menzili
ğıdakilerden hangileri getirilmelidir? aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak veril-
(sin53° = 0,8, cos53° = 0,6 g = 10 m/s2 ve hava direnci ihmal miştir?
ediliyor.) (g = 10 m/s2 ve ciritin ağırlık merkezinin yerden yüksekliği
önemsizdir.)
I (m/s) II (m) III (s) IV (m) α (°) Menzil (m)
A) 30 80 8 240 ––––– –——–––—
A) 30 45 3
B) 30 45 4 180
B) 45 80
C) 50 80 6 240
C) 60 45 3
D) 40 45 8 320
D) 30 90
E) 50 80 6 180
E) 45 90
127
10. Sınıf Fizik
5. Golf oynayan bir spor- ϑ = 50 m/s 8.
ϑ
cu, topa 50 m/s hızla
vuruyor. Golf topu şe- α
kildeki yörüngeyi izle- 37°
yerek x metre uzağa x Bisiklet ile su birikintisi üzerinden atlamaya çalışan çocuk,
düşüyor. bir rampadan geçerek karşıya ulaşmak istiyor. Fakat su biri-
Sürtünmeler ihmal edildiğine göre, x uzaklığı kaç metre- kintisine düşüyor.
dir? (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8; g = 10 m/s2)
Buna göre,
A) 60 B) 120 C) 180 D) 240 E) 360
I. Rampanın eğim açısını azaltmak,
II. Bisikletin hızını artırmak,
III. Bisikletin kütlesini azaltmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa, bisikletli

6. K noktasından yatayla a açısı ya- çocuk su birikintisini kesinlikle geçebilir?
P
parak şekildeki gibi fırlatılan bir (Tüm sürtünmeler önemsizdir.)
R S
cisim, 1 saniye sonra L noktasın-
dan geçtiğine göre, yerden mak- T U A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
simum yüksekliği şekilde verilen L
D) I veya II E) I veya II veya III
noktalardan hangisi olabilir?
(Sürtünmeler önemsiz.)
α
K
A) P B) R C) S D) T E) U
7. ϑ0 = 10 m/s
9.
12m
ϑ= 20 m/s
yatay
20 m/s büyüklüğündeki hızla hareket etmekte olan araçtan,

araca göre 10 m/s büyüklüğündeki hızla düşey yukarı doğ-
ru bir cisim atıldığı anda, araç 4 m/s2 lik ivme ile hızlanma- Osmanlı İmparatorluğunda Fatih Sultan Mehmet döne-
ya başlıyor. minde geçen ve Fatih'in fedaisi olarak bilinen "Kara Murat"
aslında gazeteci Rahmi Turan tarafından yaratılan bir tarihi
Buna göre, cismin düştüğü nokta için ne söylenebilir? kahramandır. Kara Murat aralarında 12 m olan bir surdan
(g = 10 m/s2, sürtünme yoktur.) diğerine yatayla 37° lik açı yaparak ancak atlayabiliyor.
A) Aracın içine Buna göre, Kara Murat'ın atlama hızı kaç m/s'dir?
B) Aracın 4 m gerisine (Sin37° = 0,6; Cos37° = 0,8 g = 10 m/s2 ve sürtünmeler
önemsizdir.)
C) Aracın 4 m ilerisine
D) Aracın 8 m gerisine
A) 5 B) 6 C) 10 D) 5 5 E) 6 5
E) Aracın 8 m ilerisine
1. D 2. C 3. C 4. E 5. D 6. E 7. D 8. B 9. D
128
10. Sınıf Fizik
1. 4.
h
ϑ=200m/s ϑ=30m/s
24°
h
37°
x=1600m yer A
Şekildeki tenisçi topa vurduktan sonra topun duvara çarpıp

tekrar aynı noktadan rakete döndüğünü görüyor.
Şekilde gösterilen top ile 1600 m ileride dağın üzerindeki bir Buna göre; topun duvara çarptığı noktanın rakete çarp-
hedef vurulmak isteniyor. tığı yerden yüksekliği (h) kaç metredir?
Top mermisinin çıkış hızı J = 200 m/s olduğuna göre, (g = 10 m/s2; sin24° = 0,4; cos24° = 0,9 sürtünme yok)
hedefin yerden yüksekliği h kaç metredir?
A) 7,2 B) 20 C) 28,8 D) 36,45 E) 45
(g = 10 m/s2; sin37°=0,6; cos37°=0,8; sürtünme yoktur.)
A) 560 B) 640 C) 700 D) 720 E) 800

5. Şekilde gösterilen K ϑ=10m/s
2. noktasından yatay
L
olarak J = 10 m/s K h1
1.25 m hızla atılan bir top,
L noktasına tam es-
m/s M L
00 nek çarpıp M nokta-
=5 h2
ϑO sına düşüyor.
37° M
K
x=? N Sürtünmeler 10m 10m
önemsiz olduğuna
K noktasından J0 = 500 m/s hızla KL doğrultusunda atılan
h
bir mermi şekildeki gibi LN direği üzerindeki M noktasına göre, 1 oranı kaçtır?
h2
çarpıyor.
(g = 10 N/kg ve tüm sürtünmeler önemsizdir.)
Buna göre, direğin K noktasına olan uzaklığı, x kaç met- 1 1 1 1

A) 1 B) C) D) E)
redir? 2 3 5 8
(sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8 ; g = 10 N/kg ve tüm sürtünme-
ler önemsizdir.)
A) 480 B) 360 C) 300 D) 250 E) 200
6. Bir cismin fırlatıldığı andaki ilk hız vektörü ile ivme vek-
törü arasındaki açı aşağıdakilerin hangisinde 90° den
3. Şekildeki gibi J hızıyla ϑ daha büyüktür?
eğik olarak atılan bir
α
cisim, 14 saniye ha- A) Yukarı doğru düşey atış
vada kaldığına göre,
B) Eğik atış
hangi saniyeler sonunda yerden yüksekliği aynı olur?
C) Eğik atış ve yatay atış
A) 1. ve 5. B) 2. ve 5. C) 3. ve 5. D) Eğik atış ve yukarı doğru düşey atış
D) 4. ve 10. E) 7. ve 8. E) Yatay atış ve yukarı doğru düşey atış
129
10. Sınıf Fizik
10.
7. Şekildeki gibi J hı- ϑ
hmax
zıyla fırlatılan cis-
min, hareketi sıra- x
sında sahip olduğu
yatay
hızın en büyük de- 1.80 m 1
ğeri, en küçük değerinin 3 katı oluyor.

Buna göre; cismin yerden maksimum yüksekliği; 9m
hmax’ın, cismin menzili; x’e oranı kaçtır?
Serbest vuruş yapan bir futbolcu, 9m ilerideki barajı aşacak
(g = 10 m/s2, sürtünmeler önemsizdir.)
bir vuruş yapmak istiyor.
2 3
A) 3 B) 2 C) 1 D) E)
2 3 Top yatayla 37° açı yapacak şekilde hızlandığına göre,
futbolcunun topa vuruş hızı en az kaç m/s dir?
(sin37° = 0,6; cos37° = 0,8; g = 10 m/s2; sürtünmeler ihmal
8. Şekilde gösterilen sis- K ediliyor.)
temde, K noktasından
serbest bırakılan bir A) 3,75 B) 5,25 C) 8,75 D) 11,25 E) 18,75
bilye, L noktasından
37°
30 m/s hızla uçarak M
L
noktasına düşüyor. ϑ = 30 m/s
11. Hava direncinin ihmal edildiği Yükseklik(m)
Buna göre, bilyenin bir ortamda, yerden α açısı
yatay eksende aldığı x M yapacak şekilde atış yapan
yol; x kaç metredir? 53°
bir havan topundan çıkan
2
(g = 10 m/s ; sin37° = cos53° = 0,6 ; cos37° = sin53° = 0,8 merminin izlediği yörünge
ve sürtünme yoktur.) şekildeki gibidir.
α
Menzil(m)
A) 22,2 B) 27,2 C) 35 D) 44,2 E) 67,2 Hava direnci ihmal edil-
mezse, merminin izlediği
yörünge aşağıdakilerden hangisine benzer?
(Noktalı çizgi ilk yörüngedir.)
9. A) Yükseklik(m) B) Yükseklik(m)
h Menzil(m) Menzil(m)
37° C) Yükseklik(m) D) Yükseklik(m)

20m
Bir itfaiyeci binanın 3. katındaki yangını söndürmek için

20 m uzaklıktan hortumla şekildeki gibi su tutmaktadır.
Menzil(m) Menzil(m)
Suyun hortumdan çıkış hızı 50 m/s olduğuna göre, 3.

E) Yükseklik(m)
katın yerden yüksekliği h kaç metredir?
(g = 10 m/s2, tüm sürtünmeler önemsizdir.)
A) 8,25 B) 13,75 C) 14,25

D) 15,75 E) 18,25 Menzil(m)
1. C 2. E 3. D 4. A 5. E 6. D 7. D 8. E 9. B 10. E 11. C
130
10. Sınıf Fizik
1. K noktasından şe- 4. y
L
kildeki gibi eğik atı-
lan cisim 10 saniye
sonra atıldığı nok- ϑ 300
tanın 600 m uza- α /s K
ϑx
m
K 00 37°
ğında, yerden 300 600 ϑ =1 ϑy ϑ
m yükseklikteki L
noktasından geçiyor.
53°
K x
Buna göre, cismin ilk hızının büyüklüğü J kaç m/s olur? x=?
(Hava direnci önemsiz ve g = 10 N/kg)

O noktasından 53° açı ile 100 m/s ilk hızla eğik olarak
atılan şekildeki cisim, yatay eksenden kaç m uzaklıkta,
A) 80 B) 100 C) 120 D) 150 E) 200
hız vektörü yatayla 37° lik açı yapar?
2. (g = 10 m/s2; sin37° = cos53° = 0,6 ; cos37° = sin53° = 0,8

ϑT= 25m/s
ve sürtünme yoktur.)
53° A) 450 B) 600 C) 750 D) 900 E) 1200

ϑA= 30m/s
5. Hava direncinin ve sürtün- ϑ1

melerin önemsenmediği bir
30 m/s sabit hızla giden bir arabadan, bir top şekildeki gibi ortamda; K noktasından şekil- ϑ2
arabaya göre 25 m/s hızla atılıyor. deki gibi J1 ve J2 hızlarıyla iki
cisim eğik olarak atılıyor.
Buna göre, top yere düştüğü anda arabadan kaç m
uzakta olur? (Hava direnci ve sürtünmeler önemsiz, g = 10 Buna göre, cisimlerin men-
N/kg, sin53° = 0,8 ; cos53° = 0,6) X K
zilleri 1 oranı kaç olur?
X2
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 120
1 4 2 3 4
A) B) C) D) E)
3. 3 7 9 11 15
ϑ ϑ
35° 40° 6. ϑ
X1 X2
53°
1,2 m
3m
ϑ ϑ 2,2 m
45° 50°
X3 X4
Bir cisim, aynı J büyüklüğündeki hızla 35°, 40°, 45° ve 50° Bir basketbolcu, şekildeki konumdan yatay ile 53° lik açı ya-
lik açılarla şekillerdeki gibi eğik olarak atılıyor. Cismin men- pacak biçimde topu potaya atıyor.
zilleri sırasıyla X1, X2, X3 ve X4 tür.
Sürtünmeler önemsiz olduğuna göre, basketbolcunun
Buna göre, X1, X2, X3 ve X4 arasındaki ilişki ne olur? basket atabilmesi için topa kazandırması gereken hız
kaç m/s olmalıdır?
A) X1 > X2 > X3 > X4 B) X4 > X3 > X2 > X1 (sin53° = 0,8 ; cos53° = 0,6 ; g = 10m/s2)
C) X1 = X2 = X3 = X4 D) X3 > X2 = X4 > X1
E) X3 > X4 > X2 > X1 A) 3 B) 4 C) 5 D) 8 E) 10
131
10. Sınıf Fizik
7. K 3
10. Eğimi tanα = olan eğik ϑ0
4
20m
düzlemde K noktasından K
ϑ
L j hızıyla şekildeki gibi
0
X 37°
atılan taş, L noktasına 16
saniye sonra çarpıyor.
80 m α
Buna göre, J0 hızı kaç L
m/s dir?
80 m yatay Y (g = 10 N/kg ve tüm sürtünmeler önemsizdir.)
A) 10 3 B) 28 C) 64
Sürtünmenin önemsiz olduğu bir ortamda, şekildeki X nok-
tasından, K noktasını hedefleyerek J ilk hızıyla fırlatılan D) 50 3 E) 100
cisim, L noktasından geçerek yatay düzlemde Y noktasına
çarpıyor.
11. Tepe
Buna göre, cismin havada kalma süresi kaç saniyedir?
2
(sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8 ; g = 10m/s ) 20m
K M
yatay
x = 120 m
A) 3 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
yatay
8. Aynı düşeydeki K y ϑ
ve L noktalarından
K α
yatay Hava direncinin ihmal edildiği bir ortamda, şekildeki gibi
eşit açılar ve eşit
eğik olarak atılan cisim K’den aynı yükseklikteki M’ye t sani-
hızlarla eğik atılan
yede geliyor.
iki cismin yörünge-
si şekildeki gibidir. 2h
Buna göre, cismin yatay hızı Jx kaç m/s dir?
Sürtünmeler (g = 10 m/s2)
önemsenmediği- h
ϑ
, α A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
ne göre, oranı x
d L d
kaç olur?
5 7 9 12. 112m
A) 2 B) C) 3 D) E)
2 2 2
9. O noktasından, K
OK doğrultusun- h
da J0 hızıyla eğik L
atılan cisim K nin
Sürtünmelerin önemsiz olduğu ortamda, bir futbol takımı
h kadar altındaki
ϑ0 kalecisi, uzunluğu 112 m olan şekildeki sahanın penaltı nok-
L noktasına çar-
O α tasından, diğer penaltı noktasına topu 3 saniyede ulaştıra-
pıyor.
biliyor.
Cisim aynı noktadan, aynı açı ile 3J0 hızı ile atılırsa, K
Kalecinin topa vurma hızının yatayla yaptığı açı a oldu-
noktasının kaç h altına çarpar? (Tüm sürtünmeler önem-
ğuna göre, tana kaçtır? (Penaltı noktası ile kale çizgisi ara-
sizdir.)
sı uzaklık 11 m ve g = 10 m/s2 dir.)
1 1 1 1 1 5 1
A) B) C) D) E) A) B) C) 1 D) 2 E) 5
3 3 3 3 9 27 5 2
1. B 2. B 3. D 4. C 5. A 6. C 7. C 8. A 9. D 10. C 11. C 12. B
132
10. Sınıf Fizik
Karma TEST - 17
1. Yatay ϑ0 hızıyla M nokta- ϑ0 3. Yaklaşık 400 gram kütleli bir taş, L

M
sından fırlatılan bir cisim, şekildeki gibi yere dik bir şekilde
t süre sonra N noktasın- düşey yukarı doğru fırlatılıyor.
K M
dan geçtiğine göre, 2t N Taş L noktasına kadar çıkıp geri
süre sonunda hangi nok- dönüyor.
tadan geçer?
(Sürtünmeler önemsizdir.) P Taşın K, L ve M noktalarındaki
anlık ivmelerinin büyüklüğü
S arasındaki ilişki seçeneklerin
R
T U
A) aK > aL > aM B) aK = aM = aN
A) P B) R C) S D) T E) U C) aL > aK = aM D) aK = aM > aL
E) aK > aM > aL
2.
Atış türü ϑ0(m/s) ϑs(m/s) 4. ϑ0
I 50 0 ϑ
K Şekil-I K
II 0 50 A
III 50 50 5
ϑ0
Yukarıdaki tabloda m kütleli bir cismin ilk hızı; ϑ0 ile 5 saniye α ϑ

sonraki hızı; ϑs verilmiştir. Şekil-II
L L
Buna göre cisimlerin l, ll ve lll nolu atış türleri için aşağı-

dakilerden hangisi doğru olabilir?
ϑ0
(Sürtünmeler önemsiz, g = 10 m/s2)
α ϑ
M Şekil-III M
I II III
A) Yukarı doğru Serbest Eğik atış
düşey atış düşme
Doğrusal ve yatay bir yolda sabit J hızıyla ilerleyen K,
B) Yukarı doğru Serbest Yatay atış
L ve M araçlarından; Şekil-I’de arabaya göre ϑ0 hızıyla,
düşey atış düşme Şekil - II’de arabaya göre ϑ0 hızıyla ve Şekil-III’de yere
C) Serbest Yukarı doğru Yatay atış göre ϑ0 hızıyla atılan cisimlerden hangileri kesinlikle
düşme düşey atış yine aracın içine düşer?
D) Eğik atış Serbest Yatay atış (Sürtünmeler ihmal edilmiştir.)
düşme
E) Eğik atış Yukarı doğru Eğik atış A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
düşey atış D) K ve L E) K ve M
133
10. Sınıf Fizik
5. ϑ1 7.
2 m/s
ϑ0
hmax
α
P 16 m R
x x
Başlangıç hızı 2 m/s olan P noktasındaki bir kişi, R nokta-
sına ........I........ saniyede varıyorsa, kişi sabit hızla hareket
Yatayla α açısı yapacak şekilde J0 hızıyla fırlatılan mermi etmiştir. Düzgün hızlanan hareket yaparak geri dönüp R-P
şekildeki yörüngeyi izliyor. yolunu toplam 8 saniyede alıyorsa, başlangıç hızı ........
II........ m/s, ivmesi sabit ve ……lll…… büyüklüğündedir.
Aynı mermi, aynı hız ve açıyla çekim ivmesinin daha kü-
çük olduğu bir gezegende fırlatılırsa; Yukarıda verilen l ve ll nolu boşlukları aşağıdakilerden
hangisi doğru bir şekilde doldurur?
I. hmax artar.
II. x artar. l ll lll

III. J1 artar. A) 8 0,5 0,25
B) 8 1 0,25
yargılarından hangileri doğru olur? C) 8 0 0,5
(Sürtünmeler önemsizdir.) D) 6 0,5 0,5
E) 6 1 0,25
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
8. Uzaya fırlatılan bir roketin, atmos-

feri terketmeden önce bazı par-
çaları kopuyor. Bu parçalar önce
roket yönünde giderek, hızı sıfır
6. Aşağıdaki tabloda, yörüngesine göre hareket çeşitleri; cis-
oluyor, sonra geri dönerek yere
me etki eden ivme vektörünün yönü, hareket süresince hız
ulaşıyor.
vektörü ile ivme vektörü arasındaki açıyı gösteren bilgiler
verilmiştir.
Kopan parçaların hızlarının sıfır
olduğu andan yere ulaşıncaya
Hareket İvme vektörü Hız ile ivme vektörü
kadar geçen sürede, parçaların
çeşitleri arasındaki açı yer
hız – zaman grafiği aşağıdaki-
Serbest düşme II lerden hangisi olabilir?
Yatay atış I 90>α>0 (Hava direnci ihmal edilmiyor.)
A) ϑ (m/s) B) ϑ (m/s) C) ϑ (m/s)

Eğik atış III
Buna göre, tabloda boş bırakılan I, II ve III numaralı ku-

tulara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
t (s) t (s) t (s)

I II III
A) ↓ 0° α ≥ 90° ve α < 90° D) ϑ (m/s) E) ϑ (m/s)
B) ↑ 180° α ≥ 90°
C) ↓ 0° 0° ≤ α < 90°
D) ↓ 0° α > 180° ve α < 90°
E) → 180° α ≥ 90° t (s) t (s)
1. D 2. B 3. A 4. A 5. B 6. A 7. C 8. A
134
10. Sınıf Fizik
Benim Notlarım
135

Dosya Yayinlari C3bcnite 2 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dosya Yayinlari C3bcnite 2 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÜNİTE 2

2. Bölüm: Dengelenmiş Kuvvetler Etkisinde Hareket

3. Bölüm: Dengelenmemiş Kuvvetler Etkisinde Hareket

4. Bölüm: Etki-Tepki Kuvvet Çiftleri ve Newton Yasalarının

10. Sınıf Fizik

1. BÖLÜM: KUVVET VE ÖZELLİKLERİ

2. BÖLÜM: DENGELENMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET

Kazanım-2.2.1 : Cisimlerin hareketini örnekler vererek açıklar.

3. BÖLÜM: DENGELENMEMİŞ KUVVETLER ETKİSİNDE HAREKET

Kazanım-2.3.1 : Tek boyutta sabit ivmeli hareketleri örneklerle açıklar.

4. BÖLÜM: ETKİ-TEPKİ KUVVET ÇİFTLERİ VE NEWTON YASALIRININ UYGULAMALARI

10. Sınıf Fizik

b. Bir vektörü dik bileşenlerine ayırmak demek, o vektörün x

b. Bir vektörü dik bileşenlerine ayırmak demek, o vektörün x

Temel Alıştırma 1. Aynı düzlemde yer alan

Aynı düzlemde bulunan F1, +y

Kuvvetlerin bileşenlerinin büyüklüğü hesaplanır.

8N 12N 20N 4v3F 5v2F

c. Üç kuvvet vektörünün bileşkesi sıfır olabilir.

e. Sürat .............. bir büyüklük iken hız .............. bir

1. Şekildeki gibi yatayla 53° açı 4. |F3| = 10N

olduğuna göre, R , R ve R 'ün büyüklük sıralaması

Buna göre, B vektörü aşağı- D) R2 > R3 = R1 E) R3 > R2 > R1

Fiziksel Büyüklük Nicelik Türü

6. Aynı düzlemde gösterilen

dir? lll. b > a

yargılarından hangileri doğrudur? (Bölmeler eşittir)

11. Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan K, L ve M cisimlerine

Cisimlerin dengede kalabilmesi için uygulanması gere-

A) FK > FL > FM B) FL > FM > FK

A) Kuzeye doğru 13N B) Güneye doğru 13N

1. A 2. B 3. E 4. B 5. B 6. A 7. A 8. C 9. C 10. D 11. A 12. A

Bölmeler eşit olduğu- 1 br Rmin Rmax

İki vektör arasındaki açı 0° ise İki vektörün büyüklüğü eşitse A) 4 19 4 7

Vektörlerin toplamı sıfır

Şekildeki tabloda, girişten başlanarak uygun cevaplar |B| = 6v3 N

Buna göre, A + B + C toplamı- A B

dengelenmiş kuvvete örnek olarak verilebilir? ve O vektörleri şekilde gösteril-

Masanın hareket etmemesi için uygulanması gereken

1. E 2. D 3. C 4. C 5. A 6. C 7. D 8. D 9. E 10. A 11. B 12. D

5. Tabloda, K, L, M, N, P ve R Büyüklük Yön

eşitliklerinden hangileri doğrudur? 6. →

A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M

F F4 Bölmeler eşit uzunlukta olduğuna göre; X, Y ve Z kuv-

9. Aynı düzlemde yer alan P, R, S, T P

eşitliklerinden hangileri kesinlikle yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) X ile Y B) X ile Z C) X ile W

D) I ve III E) II ve III D) Y ile T E) Z ile W

1. D 2. B 3. C 4. B 5. C 6. C 7. E 8. C 9. D 10. D 11. A 12. B

1. Şekilde görülen F1 = 8N ve |F1| = 8N 4. Aynı düzlemde yer alan şekil- A

Buna göre, R1, R2 ve R3 vektörlerinin büyüklükleri

" " " " " "

3. Aynı düzlemde yer alan F büyüklüğündeki iki vektörün bileş-

10. Aynı düzlemde bu-

T Buna göre, bileş-

İpler aynı düzlemde yer aldıklarına göre, bir beygirin uy-

3 3 1 1 lemde durmakta olan K

8. O noktasına etki eden 30v2N

A) 0 B) 6 2 C) 6 10 A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll

1. Sürtünmesi önemsiz " 4. Aynı düzlemde bulunan L

" " " " "

5. Aynı düzlemde bulunan →

bağıntılarından hangileri doğrudur?