Okresy literckie w Polsce i lektury

• Antyk: IX wiek p.n.e – IV – VI wiek n.e.

• Średniowiecze: w Europie od 476 do 1492 roku, w Polsce X-XV wiek.
• Renesans (odrodzenie): XV/XVI wiek do końca XVI wieku.
• Barok: XVI/XVII wiek do końca XVII lub połowy XVIII wieku. W Polsce XVII
wiek – połowa XVIII wieku.
• Oświecenie: XVII wiek – ostatnie ćwierćwiecze XVIII. W Polsce od 1764 do 1822
roku.
• Romantyzm: druga połowa XVIII wieku – połowa XIX wieku. W Polsce od 1822
do 1863 roku.
• Pozytywizm: połowa XIX wieku – lata 90 XIX wieku. W Polsce od 1863-1890.
• Młoda Polska: ostatnie dekady XIX wieku (1891) do 1918 roku. Antyk:
Renesans: Oświecenie: Pozytiwizm:
Aleksander Dumas „Trzej
Dwudziestolecie Międzywojenne:
Andrzej Frycz-Modrzewski „O poprawie
• Dwudziestolecie Międzywojenne: 1918 – 1939 rok.
Daniel Defoe „Robinson Crusoe”,
Rzeczypospolitej”, muszkieterowie”, Bruno Schulz „Sklepy
Arystoteles „Poetyka”, -Francesco Petrarca „Sonety do Laury”,
-Denis Diderot „Kubuś Fatalista i jego pan”,
-Franciszek Zabłocki „Fircyk w zalotach”, -Bolesław Prus „Lalka”, cynamonowe”,

• Literatura Współczesna: od 1939 roku. -„Biblia”,
-Homer „Iliada”, „Odyseja”,
• -Platon „Obrona
Sokratesa”,
• Antyk – epoka literacka, w czasie której w centrum zainteresowania znajdował -Sofokles „Antygona”,
Plebanem”, „Żywot człowieka poczciwego”,
się człowiek, życie ziemskie oraz natura. Jest to okres rozwoju teatru i dramatu
„Król Edyp”,
-Wergiliusz „Eneida”.
greckiego, a więc również jedności miejsca, czasu i akcji. Początek Hedonizmu,
-Fransois Villon „Wielki testament”,
-Giovanni Boccaccio „Dekameron”,
-Jan Kochanowski „Odprawa posłów
greckich”,
-Łukasz Górnicki „Dworzanin polski”,
-Mikołaj Rej „Krótka rozprawa między
trzema osobami: Panem, Wójtem a
-Piotr Skarga „Kazania sejmowe”,
-William Szekspir „Hamlet”, „Makbet”
(często dzieła te zaliczano do Baroku),
„Romeo i Julia”.
-Ignacy Krasicki „Mikołaja -Eliza Orzeszkowa „Nad Niemnem”, -Franz Kafka „Proces”,
Doświadczyńskiego przypadki”, „Marta”, „Meir Ezofowicz”,
„Monachomachia”, „Myszeis”, -James Joyce „Ulisses”,
-Emil Zola „Nana”,
-Jean Jacques Rousseau „Nowa Heloiza”,
-Jonathan Swift „Podróże Guliwera”,
-Fiodor Dostojewski „Zbrodnia i kara”,
-Gustave Flaubert „Pani Bovary”,
-Marcel Proust „W poszukiwaniu
straconego czasu”,
-Józef Wybicki „Pieśń Legionów Polskich
we Włoszech”,
-Julian Ursyn Niemcewicz „Powrót posła”,
-Henryk Sienkiewicz „Potop”, „Quo
vadis”, „Szkice węglem”,
-Maria Dąbrowska „Noce i dnie”,
-Michaił Bułhakow „Mistrz i
-Stanisław Staszic „Przestrogi dla Polski”, -Honore Balzac „Komedia ludzka”,
-Wojciech Bogusławski „Krakowiacy i
Małgorzata”,
-Maria Konopnicka „Mendel Gdański”,
Górale”, -Witold Gombrowicz „Ferdydurke”,
-Mikołaj Gogol „Martwe dusze”,
-Wolter „Kandyd”. -Stendhal - „Czerwone i czarne”. -Zofia Nałkowska „Granica”.

Epikureizmu i Stoicyzmu, czyli najważniejszych filozofii tamtych czasów. Średniowiecze:

Bogurodzica”, Barok: Romantyzm:
Młoda Polska:
Antoni Czechow „Trzy siostry”,
Literatura Współczesna
Albert Camus „Dżuma”, „Obcy”, „Upadek”,

• Średniowiecze – średniowiecze to najdłuższa nowożytna epoka literacka za
-„Bulla gnieźnieńska”,
-Dante Alighieri „Boska komedia”,
najgłówniejsze motywy przyjmująca króla, dworzanina, rycerza oraz ascetę. W tym -„Dzieje Tristana i Izoldy”,
-Franciszek Villon „Wielki Testament”,
czasie miał miejsce rozkwit scholastyki oraz takich filozofii, jak Augustynizm, -Gall Anonim „Kronika Polska”,
-„Lament świętokrzyski”,
-„Legenda o Św.
Franciszkanizm, Teocentryzm i Tomizm. Aleksym”,
-„Pieśń o Rolandzie”,
Adam Mickiewicz „Ballady i romanse”, -Gabriela Zapolska „Moralność Pani -Andrzej Szczypiorski "Początek",
-Jan Chryzostom Pasek -Ernest Hemingway „Komu bije dzwon”, „Stary
„Pan Tadeusz”, „Dziady”, „Grażyna”, Dulskiej”,
„Pamiętniki”, człowiek i morze”,
„Konrad Wallenrod”,
-Jan Sobieski „Listy”, -Antoni Malczewski „Maria”,
-Cyprian Kamil Norwid „Promethidion”,
-Henryk Ibsen „Dzika Kaczka”,
-Joseph Conrad „Jądro ciemności”,
-Gustaw Herling-Grudziński „Inny świat”,
-Hanna Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”,
-Jan Paweł II „Pamięć i tożsamość”,
-John Milton „Raj utracony”,
„Lord Jim”, -Jerome David Salinger "Buszujący w zbożu",
-George Byron „Giaur”,
-Miguel Cervantes „Don Kichot” -Johann Wolfgang von Goethe „Cierpienia -Lew Tołstoj „Anna Karenina”, -Jerzy Kosiński "Malowany ptak", "Kroki",
-Joseph Heller "Paragraf 22",
-Stanisław Wyspiański „Wesele”,
-Molier „Świętoszek”,
-Pierre Corneille „Cyd”,
młodego Wertera”, „Faust”,
-Juliusz Słowacki „Kordian”, „Wyzwolenie”,
-Ryszard Kapuściński "Cesarz", "Imperium",
-Sławomir Mrożek „Tango”,
„Beniowski”, -Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”, -Stanisław Ignacy Witkiewicz „Szewcy”,

• Renesans – inaczej odrodzenie; epoka stawiająca w centrum człowieka i jego -„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze
śmiercią”,
-Stanisław Konarski „O
skutecznym rad sposobie”.
-Seweryn Goszczyński „Zamek
kaniowski”,
„Popioły”,
-Władysław Stanisław Reymont
-Tadeusz Borowski „Pożegnanie z Marią”,
-Tadeusz Konwicki "Mała apokalipsa",
-Tomasz Mann „Doktor Faust”,

sprawy. W tym czasie miał miejsce rozkwit malarstwa, architektury, literatury i -„Satyra na leniwych chłopów”. -Zygmunt Krasiński „Nie-boska komedia”. „Chłopi”, „Dzieje grzechu”. -Witold Gombrowicz „Trans Atlantyk”,
-Władimir Nabokow "Lolita".

sztuki kulinarnej; powstał kodeks sztuk zakazanych. W renesansie rozwinęła się

literatura sowizdrzalska oraz Humanizm i Reformacja.
• Barok – epokę charakteryzowała religijność i egzystencjalny niepokój; w tym
czasie powstawały pamiętniki. Podczas baroku rozpoczął się także Konceptyzm,
Kontrreformacja, Marinizm, Mistycyzm i Sarmatyzm.
• Oświecenie – rozwój nauki, idei liberalizmu, empiryzmu, sensualizmu,
racjonalizmu, wolności myśli, ateizmu oraz deizmu. Umysł ludzki to tabula rasa;
początek Klasycyzmu i Rokoko.
• Romantyzm – podczas romantyzmu główną rolę grały emocje, wiara, uczucia,
wrażliwość duchowa i ludzka egzystencja. Rozwinął się Idealizm, Intuicjonizm,
Irracjonalizm , Mesjanizm, Mistycyzm, Byronizm, Orientalizm, Prometeizm,
Symbolizm, Gotycyzm i Ludowość.
• Pozytywizm – wiara w postęp nauki, praca u podstaw, rozwój teorii społecznych
i publicystyki; pojawienie się filozofii Kierkegaarda oraz takich nurtów, jak
Organicyzm, Ewolucjonizm, Naturalizm, Realizm, Scjentyzm i Utylitaryzm.
• Młoda Polska – odrzucenie pozytywizmu, zachęta do wyrażania uczuć,
pokazywania emocji. W poezji panował charakter nastrojowy, w literaturze
pojawiały się motywy realistyczno-naturalistyczne oraz symboliczne i wizyjne.
Początek Dekadentyzmu, Bergsonizmu, Neoromantyzmu, Parnasizmu i Secesji.
• Dwudziestolecie Międzywojenne – kult władzy, robotnika, miasta i masy.
Rozwój powieści parabolicznej, analiza wewnętrznych stanów psychicznych,
abstrakcjonizm, kubizm, ekspresjonizm, kolaż. Początek Behawioryzm, Dadaizmu,
Freudyzmu, Futuryzmu, Katastrofizmu, Nadrealizmu i Symultanizmu. W tym
czasie pojawili się również Awangardziści.
• Literatura Współczesna – propagowanie jednostki, jej problemów, słabości,
dążeń; katastroficzna wizja świata, podkreślanie wartości tradycji. W tym czasie
pojawił się Lingwizm, Neoklasycyzm, Socrealizm i Turpizm.