Kultura przełomu XIX i XX w.

7 SP
Opracowała Helena Tomaszewska
 Literatura i prasa drugiej połowy XIX w.
POZYTYWIZM – kierunek w filozofii i literaturze końca XIX w., który opierał się na
twierdzeniu, że świat można poznać wyłącznie na podstawie wiedzy naukowej.
CECHY

REALIZM NATURALIZM
Wierne
Dokładne
przedstawienie
odzwierciedlenie
rzeczywistości, a w
elementów życia
szczególności biedy
codziennego.
i brzydoty.

W powieściach ukazywano:
• obraz życia społeczeństwa industrialnego,
• brzydotę miast przemysłowych,
• trudne życie ludzi ubogich walczących o byt ,
• fascynację postępem w technice i nauce
 Literatura i prasa drugiej połowy XIX w.
AUTOR KRAJ POCHODZENIA DZIEŁA

Émile Zola Francja Wszystko dla pań

Charles Dickens Wielka Brytania Klub Pickwicka

Lew Tołstoj Rosja Wojna i pokój

Anna Karenina
Fiodor Dostojewski Rosja Zbrodnia i kara

Joseph Conrad Ziemie polskie Lord Jim

Juliusz Verne Francja 20 tysięcy mil podmorskiej

żeglugi
Herbert George Wells Wielka Brytania Wehikuł czasu
Wojna światów
 Literatura i prasa drugiej połowy XIX w.

Upowszechnia się Upowszechnia się Coraz więcej ludzi czyta.

+ = Książki docierają do
nauka czytania nauka czytania
większej liczby ludzi.

CZYTANO GŁÓWNIE:

Romanse Powieści przygodowe Kryminały

Czasopisma.
Zawierały:

Powieści w Aktualne Ciekawostki o

Plotki
odcinkach wiadomości świecie

Powstają pierwsze agencje informacyjne – Agencja

Reutera w Wielkiej Brytanii
 Sztuka drugiej połowy XIX w.
IMPRESJONIZM POSTIMPRESJONIZM SYMBOLIZM
ok.1874 - 1896 ok.1886 - 1905 ok.1890-1910
- odejście od naśladowania - sprzeciw wobec realizmu,
- odejście od realizmu, - nacisk na wyobraźnię ,
natury,
- nieostre kontury,
- kontury i kształty są dowolne - twórca wypowiada się za
- żywe barwy,
i zależą od interpretacji pomocą symboli, a nie
- malowanie za pomocą
artysty wprost,
„ciapek”, - obrazy miały ukazywać stan - nastrój niesamowitości ,
- ukazywanie subiektywnego
duchowy twórców, ich fantastyczności, snu
wrażenia wzrokowego
temperament i wywoływać
- często malowano pejzaże.
emocje.

TWÓRCY: TWÓRCY: TWÓRCY:

- Claude Monet, -Vincent van Gogh, - Gustave Moreau,

- August Renoir, - Paul Gauguin, - Gustave Dore,
- Édouard Manet, -  Puvis de Chavannes,
- Edgar Degas,
- Paul Cézanne, - Arnold Böcklin,
-Alfred Sisley - Henri Toulouse-Lautrec. -  Odilon Redon.
 IMPRESJOZNIZM

Claude Monet – Mostek

Claude Monet – Ogród

 IMPRESJOZNIZM

EDOUARD MANET – BAR W FOLIES - BERGERE

 IMPRESJOZNIZM

AUGUST RENOIR
BAL W MOULIN DE LA GALETTE

AUGUST RENOIR
PLAC ŚW. MARKA W WENECJI
IMPRESJOZNIZM

EDGAR DEGAS – CYKL TANCERKI

 IMPRESJOZNIZM

ALFRED SISLEY – MGLISTY PORANEK

ALFRED SISLEY – MŁYN W MORET

 POSTIMPRESJONIZM

VINCENT VAN GOGH – GWIAŹDZISTA NOC

VINCENT VAN GOGH – DRZEWA

OLIWKOWE
 POSTIMPRESJONIZM

PAUL GAUGUIN – BRETOŃSKIE KOBIETY

PAUL GAUGUIN – KOBIETA TRZYMAJĄCA

OWOC
 POSTIMPRESJONIZM

PAUL CEZANNE– KĄPIĄCY SIĘ

PAUL CEZANNE– GÓRA SAINTE VICTOIRE

 POSTIMPRESJONIZM

HENRI TOULOUSE - LAUTREC CYKL WOLTYŻERKA

HENRI TOULOUSE - LAUTREC

PLAKAT
 SYMBOLIZM

Puvis de Chavannes, Biedny rybak

Odilon Redon,
Duch lasu

Gusatve Moreau,
Faeton

Arnold Böcklin, Wyspa umarłych

 Muzyka w drugiej połowie XIX w.
IMPRESJONIZM W MUZYCE

CECHY:
- pastelowe i czyste brzmienie, jak kolory w obrazach impresjonistów,
- próba oddania nastroju, chwilowego obrazu czy ulotnych scen,
- nie podporządkowywanie się jakimkolwiek zasadom muzycznym,
- porzucenie ścisłych form,

Twórcy Przykłady
CLAUDE DEBUSSY Popołudnie fauna,
Morze,
Fantazja na fortepian i orkiestrę.
MURICE RAVEL Bolero,
Dziecko i czary,
Koncert fortepianowy G- dur.
 Architektura drugiej połowy XIX w.

HISTORYZM EKLEKTYZM

- naśladowanie przeszłych, - łączenie w jednej budowli w

wielkich stylów w sztuce i sposób swobodny, często
architekturze. niezgodnych ze sobą, elementów
- neogotyk, wybranych z różnych
- neorenesans, stylów architektonicznych
- neobarok
- neomauretanizm

SECESJA 1890 – 1925

- wyzwolenie formy budynku z czystego naśladownictwa dawnych epok

(historyzmu) i wytworzenia nowego stylu,
- bogate zdobienia o motywach roślinnych i zwierzęcych
- falująca oraz opływowa linia
 Architektura – HISTORYZM

Kościół wotywny w Pałac Jacoba Rotschilda w Waddesdon

Wiedniu NEORENESANS

Synagoga Hiszpańska w Pradze Opera Garnier w Paryżu

NEOMAURETANIZM NEOBAROK
 Architektura - EKLEKTYZM

Pałac Izraela Poznańskiego w Łodzi Teatr Słowackiego w Krakowie

Ratusz w Lądku - Zdroju

 Architektura – SECESJA

Willa Kindermanna w Łodzi

Kamienica Pod Żabami w Bielsku Białej

Architektura - SECESJA

Casa Milà, Barcelona Antoni Gaudi

Architektura – SECESJA

Casa Batlo , Barcelona Antoni Gaudi

 Architektura – SECESJA

Palau de la Musica Catalana, Lluis Domenech i Montaner, 1905-08,

źródło: Wikimedia Commons
 Kultura masowa
CECHY :

- zawiera proste, zrozumiałe dla każdego treści,

- jest łatwa w odbiorze
- jest skierowana do szerokiego grona odbiorców (ma charakter
masowy),
- jest nastawiona na rozrywkę.

ŚRODKI PRZEKAZU :

- film – kino,
- muzyka rozrywkowa, słuchowiska - radio,
- powieści, prasa