Ryszard Kapuściński (1932—2007) — światowej sławy reporter, pisarz, dziennikarz, poeta.

Nazywany „cesarzem reportażu”. Urodził się w Pińsku (dzisiaj na terenie Białorusi), skończył
studia na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas II wojny światowej,
uciekając z rodziną przed okupantami, żył w biedzie, nie wiedząc, co przyniesie następny
dzień. Te doświadczenia zaważyły — jak wielokrotnie podkreślał — na jego dalszym życiu,
uwrażliwiły na biedę i krzywdę ludzką, nauczyły ciągłego „bycia w drodze”. Przez
kilkadziesiąt lat podróżował po Afryce, Azji, Ameryce Południowej, Bliskim Wschodzie, w
wielu miejscach zatrzymując się na dłużej. Obdarzony nieprzeciętnym zmysłem obserwacji
oraz swego rodzaju „instynktem reporterskim” (a także wyposażony w gruntowną wiedzę
czerpaną z książek o krajach, do których się wyprawiał) wielokrotnie docierał w miejsca, w
których już wkrótce po jego przybyciu zaczynały rozgrywać się ważne wydarzenia. Unikał
wygodnych hoteli i podróżowania z innymi reporterami. Zawsze pisał tylko o tym, co sam
zobaczył i przeżył — nierzadko ryzykując przy tym zdrowie i życie. Jego książki doczekały
się bardzo wielu przekładów, są znane na całym świecie. Do najpopularniejszych należą:
Cesarz, Szachinszach, Wojna futbolowa, Imperium, Heban, Autoportret reportera, Podróże z
Herodotem. Kapuściński był też poetą, eseistą oraz autorem kilku tomów Lapidariów —
zbiorów bardzo krótkich tekstów literackich, będących rodzajem aforyzmu, zapisanej
refleksji.
RYSZARD KAPUŚCIŃSKI
Wewnątrz góry lodowej
Opracowała
Małgorzata Smereczniak

Wewnątrz góry lodowej to jeden z reportaży opublikowanych w tomie Heban (1998). Cały
tom jest zapisem wrażeń i doświadczeń z wieloletniego pobytu autora w Afryce. Fascynacja
Afryką rozpoczęła się w latach sześćdziesiątych, gdy Kapuściński został wysłany na ten
kontynent jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej. Tekst jest przykładem reportażu
literackiego (reportażu refleksyjnego) łączącego elementy tradycyjnego reportażu z
przekazem literackim, esejem, rozważaniem filozoficznym. Wyraźna jest w nim typowa dla
całej twórczości Kapuścińskiego inspiracja językiem poezji i płynąca stąd ogromna
odpowiedzialność za słowo, która wyraża się kondensacją treści i precyzją przekazu przy
jednoczesnym bogactwie językowym. W reportażu Wewnątrz góry lodowej, jak i w innych
tekstach autora, charakterystyczna jest wielość perspektyw otwieranych przed czytelnikiem
— przedstawiane są zdarzenia bieżące i dawne, pojedynczy człowiek spotkany w podróży
(zawsze najważniejszy dla Kapuścińskiego) i losy wielu ludzi. „Kapuściński w Hebanie
pokazuje, że reporter prawdziwie wysokiej klasy jest również — »tłumaczem człowieka«.
Jest w Hebanie opis malarii, choroby straszliwej i rokrocznie dziesiątkującej Afrykę. Tym
razem jednak doświadcza jej reporter — ten, kto nas przez tę Afrykę prowadzi. Z punktu
widzenia reportażu — to dobrze. Reporter powinien pisać o tym, czego sam doświadczył.
Istnieje jednak inny, ważniejszy aspekt tej sprawy. Cierpienie to pewna forma otwarcia na
rzeczywistość (...)”.
(Michał Nawrocki, „Tygodnik Powszechny” 1999, nr 37)
 Ćwiczenia
Przygotowanie do lektury
I. Podane w ramce wyrazy proszę pogrupować według ich znaczenia. W razie wątpliwości
proszę skorzystać ze słownika.
przeraźliwie przepaść skrawek
dygotać apatyczny dolegliwość
ospały padać drżeć
upiornie otchłań dół
niedyspozycja wytrzymały przeszywająco
odporny zaraza wyczerpany
senny odrętwiały zdychać
fragment otępiały strzęp
wytrwały zapadlisko ginąć
konać trząść się szczękać zębami
wycieńczony umierać zwiotczały
0) gwałtowne obniżenie terenu, zwykle głębokie: zapadlisko, przepaść, otchłań, dół
1) kończyć
życie: ....................., ........................, ........................, ..........................., .............................
2) część czegoś, resztka: ..........................., ..........................., ...........................
...................
3) choroba: ........................, ........................, ...........................
4) silny fizycznie lub psychicznie: ......................, ......................, .........................
5) bez energii, zmęczony, bez sił: .................., .....................,
..............................., ..............................., ...............................,
..............................., ..............................., ...............................
6) wykonywać szybkie mimowolne ruchy, np. z powodu zimna:
............................., ..................................., .............................,
..............................
7) bardzo intensywnie: ...................., ..................., .....................
II. Wyróżnione wyrazy proszę zastąpić jednym wybranym z ramki słowem o podobnym
znaczeniu (proszę pamiętać o zastosowaniu odpowiedniej formy fleksyjnej).
odraza paść raptem
sporadycznie wyłonić się ład
przepastny niedyspozycja zmierzch
doskwierać wycieńczony rączy
lekceważyć drażnić zamroczony

0) Kiedy Adam dowiedział się, jaką osobą była naprawdę Maria, poczuł do niej wstręt,
niechęć / odrazę.
1) Bardzo irytuje /........................ mnie nieodpowiedzialne zachowanie niektórych rodziców.
2) Pamiętam, że dziadek zawsze miał dla nas coś dobrego w jednej z głębokich,
obszernych /..................... kieszeni płaszcza.
3) Zanieczyszczenie środowiska spowodowało, że dzikie zwierzęta można tu spotkać
rzadko /...................... .
4) Z powodu nagłej choroby /.......................... artystka odwołała swój koncert.
5) Starszym ludziom często bardzo dokucza /.................... ................ samotność.
6) Z ciemnego korytarza wyszła /............................... dziwna postać.
7) Na szczęście chłopcu nic się nie stało, był tylko nieprzytomny /............................. .
8) Nadeszła ostra zima i wiele dzikich zwierząt zdechło /........................ z głodu.
9) Myślałem, że Paweł to bałaganiarz, dlatego tak bardzo zdziwił mnie
porządek /........................ panujący na jego biurku.
10) Młody chłopak stał chwilę za staruszką, nagle /............. ........... wyrwał jej z ręki torebkę i
zaczął uciekać.
11) Słońce świeciło coraz słabiej, nadchodził wieczór /....................................... .
12) Po kilku dniach spędzonych w górach alpiniści wrócili do bazy zupełnie
wyczerpani /........................... .
13) Nie ignoruj /.......................... niebezpieczeństwa!
14) Dobremu myśliwemu wystarczy silne ramię i szybki /............................ koń.
Zapamiętaj!
paść (ndk padać)
padłem / -łam padliśmy / -łyśmy
padłeś / -łaś padliście / -łyście
padł / -ła / -ło padli / -ły

III. Proszę utworzyć wyrazy, kierując się podaną definicją, w której zawarta jest podstawa
słowotwórcza.
Wzór: Stan, kiedy jesteśmy bez władzy nad własnym ciałem — bezwładność
1) Wstręt do światła — ................................................................
2) Wstręt do wody, hydrofobia — ...............................................
3) Szczególna, nadmierna wrażliwość na coś — .........................
4) Osoba, która nic nie robi (negatywnie) — ..............................
5) Stan, kiedy jesteśmy pozbawieni sił, jesteśmy bez sił —
.....................................................................................................
6) Ktoś, kto nie odczuwa litości (jest bez litości) — ..................
IV. Proszę dokończyć zdania, wybierając odpowiednie wyrażenia z ramki (jedno z podanych
w ramce wyrażeń nie powinno zostać w ogóle użyte, każdego z pozostałych można użyć tylko
raz).
podziw w polowaniach śmiertelny cios
grozą w grę chęć zemsty
na złość poczucie czasu
w panikę tę ideę

0) Anna straciła poczucie czasu i spóźniła się na spotkanie.

1) Morderca zadał ................................. nożem.
2) Kiedy na ekranie pojawił się wampir, w kinie powiało ................................. .
3) Nie gustuję .................................. .
4) Słysząc ten przeraźliwy krzyk, wpadłem ............................... .
5) Ta budowla budzi ................................... turystów.
6) Zawładnęła nim ..................................... .
7) Ktoś podsunął mi .................................., ja ją tylko zrealizowałem.
8) Takie rozwiązanie jest niemożliwe, zupełnie nie wchodzi
.................................. .
 Po przeczytaniu
ROZUMIENIE TEKSTU
I. Na podstawie informacji zawartych w tekście pt. Wewnątrz góry lodowej proszę
zdecydować, które zdania są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
0) Zdarzenia opisane w tekście miały miejsce w Ugandzie. P F

1) Przed odzyskaniem przytomności narrator przeleżał w szpitalu kilka dni. P F

2) Narrator leżał w szpitalu na jednej sali z kilkoma innymi osobami chorymi P F

na malarię.

3) Atak malarii jest porównywalny z ekstremalnymi warunkami termicznymi P F

panującymi na pustyni i lodowcu.

4) Narratorowi zdarzył się już wcześniej atak malarii. P F

5) Doktor Patel był świetnym lekarzem, ale przy tym osobą mało P F
kontaktową, zdystansowaną wobec swoich pacjentów.

6) Przez kilka stuleci organizacja życia w koloniach afrykańskich sprawiała P F

wrażenie tymczasowości.
7) Do budowy sieci komunikacyjnej w Afryce nie włączano tubylców. P F
8) Ataki młodych lwów na ludzi zdarzają się sporadycznie. P F
9) Lwy wolą polować samodzielnie, a upolowaną zdobyczą dzielą się z P F
całym stadem.

10 Szczątki słoni spoczywają na dnie jezior. P F

)

II. Do podanych definicji proszę dopasować wyrazy z tekstu (w nawiasach znajdują się
numery wersów, oznaczające fragmenty tekstu, w których należy szukać odpowiednich słów).
Wzór: całkowity brak aktywności i chęci do życia (30—40) — marazm
1) prymitywny dom z ziemi (70—80) — ..........................
2) pokrywa pudła lub skrzyni, klapa (60—70) — .......................
3) dokładnie i starannie okryć (70—80) — ................................
4) przygniatać mocno, naciskać, powodując zwykle zmianę
kształtu (60—70) — ......................
5) substancja, którą ciało człowieka wydziela np. podczas
wysiłku (100—110) — ........................
6) miejsce przymusowego pobytu i ciężkiej pracy (180—190) —
......................., .........................
7) osoba wynajęta do noszenia ciężkich rzeczy (160—170) —
..........................
8) zamieszkać gdzieś (180—190) — ..........................
9) pić szybko, łapczywie (210—220) — ..........................
10) proces rozkładania i wchłaniania pokarmu w organizmie (210—220) — ..........................
11) kolor żółty, trochę wyblakły, z odcieniem szarości (220—230) — ..........................
12) szybko skądś uciekać (220—230) — ..........................
13) taki, który szybko i często zaczyna się bać (230—240) —.............................
14) zrobiony z materiału, lnianej tkaniny (250—260) — .........................
15) pozostawać w ukryciu, zwykle mając złe zamiary (240—250) — ..........................
16) resztki ciała, kości zwierząt lub ludzi (270—280) — ..........................
17) długi nos słonia (290—300) — ...........................
18) wykonywać gwałtowne ruchy ciałem, chcąc się uwolnić (290—300) — ..........................
19) taki, który istnieje od bardzo dawna (290—301) — ..........................
III. Co znaczą te zdania? Proszę wybrać jedną odpowiedź.
0) Malaria jest postrachem tropikalnej Afryki.
a) Minął już strach, który wywoływała malaria w tropikalnej Afryce.
b) Malaria budzi strach w tropikalnej Afryce.
c) Po fali strachu przed malarią w tropikalnej Afryce zapanował spokój.
1) Pacjenci mogą liczyć na doraźną pomoc lekarzy.
a) Pomoc przyniesie pacjentom tymczasową ulgę.
b) Lekarze pomogą każdemu pacjentowi tylko raz.
c) Pomoc zostanie udzielona pacjentom tylko w szpitalu.
2) Kowalski zdobył się na wysiłek podania mi ręki.
a) Kowalski podał mi rękę z przyjemnością.
b) Kowalski podał mi rękę, choć było to dla niego trudne.
c) Kowalski nie mógł się doczekać, kiedy poda mi swą silną rękę.
3) Wszyscy byliśmy krańcowo wycieńczeni kilkugodzinnym marszem po górach.
a) Marsz po górach bardzo nas zmęczył.
b) Marsz po górach nieco nas zmęczył.
c) Po kilku godzinach marszu zobaczyliśmy cień gór.
4) Liczymy, że w tym roku nasze inwestycje przyniosą krociowe zyski.
a) Mamy nadzieję, że tegoroczne problemy inwestycyjne będą krótkotrwałe.
b) Liczymy pieniądze, które w tym roku wydamy na inwestycje.
c) Mamy nadzieję, że w tym roku dużo zarobimy na inwestycjach.
5) Był mężczyzną w sile wieku.
a) Był już starym, ale nadal silnym mężczyzną.
b) Był bardzo młodym mężczyzną, choć już silnym.
c) Był dojrzałym mężczyzną w średnim wieku.
6) Lubię mięso z kurczaka i nie gardzę wołowiną.
a) Oprócz kurczaka chętnie zjem też wołowinę.
b) Zjem kurczaka, ale nie wołowinę.
c) Zjem kurczaka, ale wolę wołowinę.
IV. Proszę przeczytać dwa teksty dotyczące malarii i wykonać ćwiczenia.
a) Na podstawie kontekstu proszę wstawić brakujące słowa.
Malaria — objawy i leczenie
Malaria, polska nazwa0: zimnica (dawna nazwa: febra, z łac. febris — gorączka) —
tropikalna choroba pasożytnicza, .....................1 różne postacie wywoływane są ....................2
jednokomórkowego pierwotniaka — zarodźca malarycznego z rodzaju Plasmodium.
Malaria przenoszona jest z osoby chorej na drugą osobę ......................3 ze śliną samic
komarów z rodzaju Anopheles. Podczas ukąszenia komara pasożyty ......................4 do krwi
osoby zdrowej. Okres wylęgania choroby .......................5 od kilku dni do kilku tygodni.
Objawy:
Choroba rozpoczyna się dreszczami i .......................6 gorączką (nawet ponad
40°C), ........................7 towarzyszą bóle głowy, nudności, wymioty, niekiedy biegunka,
następnie
pojawiają się obfite poty i następuje gwałtowne obniżenie temperatury. .........................8
gorączki pojawiają się co 48 godzin lub co 72 godziny. Inne objawy: bóle mięśniowe, bóle
kręgosłupa, żółtaczka z oddawaniem ciemnego moczu, zaburzenia świadomości, objawy
neurologiczne, kaszel i duszność. Nietypowy przebieg i .......................9 chorobowe mogą
występować ...................10 osób, które uzyskały częściową odporność lub wcześniej
stosowały profilaktykę przeciwmalaryczną. Infekcja Plasmodium falciparum często prowadzi
do zaburzeń krążenia krwi w mózgu. Wynikiem zatrzymania dopływu krwi do mózgu jest
śpiączka — z reguły kończąca się śmiercią pacjenta.
Leczenie:
Najstarszym skutecznym .......................11 przeciwmalarycznym jest chinina zawarta w korze
peruwiańskiego drzewa Cinchona i używana przez Indian już od 1600 roku. Obecnie stosuje
się inne syntetyczne leki przeciwmalaryczne, a leczenie chininą zarezerwowane jest
tylko ........................12 najcięższych przypadków zimnicy wywołanych Plasmodium
falciparum.
(za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Malaria)
b) Czytając tekst, proszę wybrać jedną z propozycji podanych w nawiasie.
Raport Malaria w Afryce
Według (przykładów; danych; tekstu)0 z raportu Malaria w Afryce, opublikowanego
25.04.2003 przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Fundusz Narodów
Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF), liczba (stanów; zgonów; zagrożeń)1
spowodowanych malarią utrzymuje się wciąż na niezwykle wysokim poziomie. Choroba ta
zabija ponad 3000 afrykańskich dzieci każdego dnia. Raport (wymienia; pisze; podkreśla)2
również, że nowe skuteczne leki przeciw malarii są niedostępne dla potrzebujących oraz że
tylko niewielka część dzieci zagrożonych chorobą ma (pomoc; dostęp; możliwość)
3 do moskitier, skutecznie chroniących przed owadami. (Szacuje się; Dlatego; Mimo)4, że 20
procent światowej populacji, spośród której większość żyje w najbiedniejszych krajach
świata, to ludzie narażeni na zarażenie się malarią. Co roku (liczy się; zwiększa się; notuje
się)5 ponad 300 milionów ostrych stanów chorobowych i przynajmniej milion przypadków
śmiertelnych spowodowanych przez malarię. 90% zgonów ma miejsce w Afryce, na południe
od Sahary, a większość z nich (atakuje; dotyka; zabija)6 dzieci poniżej piątego roku życia.
„Malaria zabija co 30 sekund jedno afrykańskie dziecko i jest jednym z największych
zagrożeń dla zdrowia ciężarnych kobiet i noworodków” powiedziała Caroll Bellamy, dyrektor
wykonawczy UNICEF. „Mamy wiedzę i potencjał wystarczający do (zrealizowania;
zrobienia; aktualizacji)7 naszego celu, jakim jest zmniejszenie globalnych skutków malarii o
połowę do końca 2010 roku. Potrzebujemy jednak zwiększenia środków (materiałowych;
potencjalnych; materialnych)8 oraz politycznego wsparcia”.
(za: http://www.unicef.pl/370_501.htm)
GRAMATYKA
I. Proszę wykonać ćwiczenie zgodnie z podanym przykładem.
Wzór: Zgadzam się, że jedzenie warzyw0 (jeść, warzywa), picie soków0 (pić, soki) i
uprawianie sportu0 (uprawiać, sport) świadczy o zdrowym stylu życia.
a) Rano w górach zdarzył się wypadek. ................................. ..................................1
(sprowadzić, pomoc) zajęło kilkadziesiąt minut.
Po ...................................... ..................................2 (przewieźć, ranny) do szpitala natychmiast
rozpoczęto ............................... ..................................3 (ustalać, przyczyny) wypadku.
b) Przeprowadzka była bardzo męcząca — zwłaszcza .................................1 (wchodzić) na
drugie piętro i ............................ .......................................2 (wynosić, meble). A potem jeszcze
.................................. ................................. .............................3
(sprawdzać, wszystkie, kąty).
c) Kolejny etap ................................... ................................1 (zdobywać, Afryka) polegał
na .......................................2 (zapuszczać się) w głąb kontynentu, ......................................
...............................3 (podbijać, plemiona) i ............................. .....................................4
(opanować, ziemia).
II. Od wyrazów podanych w nawiasach proszę utworzyć rzeczowniki i użyć ich w
odpowiedniej formie.
Wzór: Próba zmiany0 (próbować zmienić) systemu politycznego powiodła się — dziś po
obaleniu0 (obalić) reżimu ludzie mogą cieszyć się niepodległością0 (niepodległy).
a) Wynikiem nieprzemyślanych ...................................1 (działać) producentów kosmetyków
była ...................................2 (grozić) całkowitego .........................................3 (zniszczyć)
przyrody w tym regionie. Jednak dzięki zdecydowanej ............... ...................4
(interweniować) ekologów .................................5 (obronić) rzadkich gatunków zwierząt i
roślin zakończyła się sukcesem. Takie akcje są jednak zwykle kontrowersyjne — spotykają
się z ...................................6 (popierać) ze strony jednych, a z ......................................7
(atakować) ze strony innych grup społecznych i zawodowych.
b) Na te mistrzostwa nasi sportowcy pojechali z ......................................1 (myśleć) o
zwycięstwach. Zabrakło jednak .................................2 (silny) i ......................................3
(szybki). Może również ............................................4 (odważny) i
odrobiny ...............................5 (cierpliwy). Cóż, ................. .................6 (powrócić) naszej
drużyny nie będzie już tak triumfalny, jak wyjazd, a kibice chyba długo nie oswoją się
ze .........................................7 (wstrząsnąć) spowodowanym ..................................8
(brakować) jakichkolwiek sukcesów.
III. Od wyrazów podanych w nawiasach proszę utworzyć liczbę mnogą.
Wzór: Podróżni (podróżny) chętnie skorzystali z zaproszenia na posiłek, ponieważ byli
wycieńczeni (wycieńczony) długą drogą.
1) Za ścianą spali ...................................... ..................................
(młodszy brat), obydwaj ....................................... (otulony)
ciepłymi kocami.
2) .................................. (Myśliwy), słysząc zbliżające się słonie,
stali się jeszcze bardziej .................................. (czujny).
3) Myślę, że to ........................... ................................. (człowiek
zamknięty) w sobie, ................................... (zamroczony) nienawiścią
do całego świata i niechętnie .........................
................. (nawiązujący) kontakty.
4) ............................. (Chory) na malarię są ...............................
(odrętwiały), właściwie ..................................... (nieruchomy)
— jakby .................................. (głuchy) i .................................
(niemy).
5) Po kilku godzinach oczekiwania na samolot ....................
......................... (turysta) byli ..................................... (zły)
i .................................... (zmęczony).
6) ....................................... ........................................ (Europejski
kolonizator) musieli w Afryce budować drogi i linie kolejowe.
Do tych prac ..................................... (zatrudniony) byli
........................... (Hindus) i ........................... .........................
(miejscowy robotnik), których wyznaczali .............................
(wódz) plemion afrykańskich.
IV. Używając odpowiedniej formy słów podanych w nawiasach, proszę przekształcić zdania
tak, by ich treść pozostała niezmieniona.
Wzór: Wiem na pewno, że takich zwierząt nie ma. (nie istnieć)
Wiem na pewno, że takie zwierzęta nie istnieją.
1) W jaki sposób trafiłeś do Afryki? (znaleźć się)
..................................................................................................
2) Chory szybko oprzytomniał. (odzyskać)
..................................................................................................
3) Zmieni się tylko tyle, że zamknięte będą niektóre drogi.
(polegać)
..................................................................................................
4) Zawładnęła mną chęć przeżycia przygody. (opanować)
..................................................................................................
5) Ten człowiek już tu nie mieszka. (wynieść się)
..................................................................................................
6) Wydawało mi się, że nie ma ochoty z nami rozmawiać.
(sprawiać wrażenie)
..................................................................................................
7) Ktoś przyglądał mi się uważnie. (wpatrywać się)
..................................................................................................
8) Jedź cały czas tą drogą. (trzymać się)
..................................................................................................
9) Rzadko chodzimy do tego lasu. (zapuszczać się)
..................................................................................................
10) Tanio wyremontowaliśmy mieszkanie. (niewielki koszt)
..................................................................................................
11) Kiedy cię widzę, czuję radość. (napełniać radością)
..................................................................................................
12) Jego oczy nagle posmutniały. (pojawić się)
..................................................................................................
V. Proszę wybrać odpowiedni czasownik z ramki i użyć go w zdaniu we właściwej formie
(jeden z czasowników pozostanie niewykorzystany).
przytoczyć wytoczyć się stoczyć
zatoczyć się roztoczyć stoczyć się
potoczyć się przetoczyć
przetoczyć się wytoczyć

0) Rano nad miastem przetoczyła się gwałtowna burza.

1) Na zebraniu prezes ............................. przed nami plany rozwoju firmy.
2) Temu politykowi niedawno ............................. proces o zniesławienie.
3) Podczas wojny żołnierze ............................... kilka ciężkich walk z wrogiem.
4) Czy wiesz, jak ............................. wydarzenia w tym filmie?
5) Aby dokładnie wyjaśnić ten problem, Marek ................ ............. słowa znanego specjalisty.
6) Ten człowiek zupełnie ........................... — od lat nie pracuje i nadużywa alkoholu.
7) Wyobraź sobie, wczoraj za szybko wstałam z krzesła, ............................., upadłam i
złamałam nogę!
8) Z tunelu ............................. ciężki pociąg.
PISANIE
I. Proszę wybrać jeden z zestawów i wykonać obydwa polecenia.
Zestaw 1.
a) Chce Pan / Pani zachęcić lokalną społeczność do angażowania się w akcje charytatywne.
Proszę napisać tekst argumentacyjny, który ukaże się w najbliższym wydaniu lokalnej gazety.
Tytuł tekstu: Warto pomagać. (300 słów)
b) Proszę przygotować kilka porad na temat: Jak unikać chorób zakaźnych. (100 słów)
Zestaw 2.
a) Dzikie zwierzęta w ZOO czy na wolności? Proszę napisać tekst, przedstawiając zalety i
wady obydwu stanowisk. (200 słów)
b) Proszę opowiedzieć ciekawą lub niebezpieczną przygodę, która przydarzyła się Panu / Pani
w podróży. (200 słów)
Zestaw 3.
a) Proszę wyrazić swoją opinię na temat medycyny niekonwencjonalnej oraz tzw. domowych
metod leczenia niektórych dolegliwości. Proszę poprzeć swoją opinię odpowiednimi
argumentami.
(300 słów)
b) Należy Pan / Pani do organizacji zbierającej środki na walkę przeciwko epidemii malarii w
Afryce. Proszę przygotować hasło i krótką ulotkę informacyjną, które będą promować zbiórkę
pieniędzy organizowaną w następnym tygodniu. (100 słów)

MÓWIENIE
I. Proszę wypowiedzieć się na podane tematy:
a) Reportaż Ryszarda Kapuścińskiego został zatytułowany Wewnątrz góry lodowej —
dlaczego?
b) Czym różni się encyklopedyczna charakterystyka malarii (jej objawy, przebieg, leczenie)
zamieszczona w ćwiczeniu IV w części Rozumienie tekstu od tej przedstawionej w tekście
Kapuścińskiego? Które informacje pomija, a które eksponuje każdy z dwóch opisów malarii?
c) Praca reportera: męcząca, potrzebna, bezsensowna, fascynująca, nudna, niebezpieczna,
wymagająca szczególnych predyspozycji, narażająca na niepotrzebne ryzyko — kto
i w jakich okolicznościach może ją tak określić?