Slajd 1:

ustanowiona przez państwo struktura organizacyjna edukacji w Polsce obejmująca oświatę,

zapewniająca w szczególności realizację prawa do nauki poprzez kształcenie, wychowanie i opiekę.
Obejmuje publiczne i niepubliczne przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe,
policealne, artystyczne oraz szkoły specjalne i placówki opiekuńczo-wychowawcze. Do systemu
oświaty nie zalicza się żłobków, klubów dziecięcych, zakładów poprawczych ani szkół wyższych.

Slajd 2:

Do przedszkola uczęszczają dzieci w wieku od trzeciego do szóstego roku życia, a w szczególnych

przypadkach po ukończeniu 2,5 roku. Dzieci 6-letnie są objęte obowiązkowym wychowaniem
przedszkolnym (zerówka). Wychowanie przedszkolne może odbywać się w przedszkolach, oddziałach
przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w punktach przedszkolnych i zespołach wychowania
przedszkolnego. Ostatnie dwie formy wychowania przedszkolnego przeznaczone są dla niewielkich
grup dzieci, a wymagania dotyczące organizacji są mniej wymagające niż w przedszkolach.

Slajd 3:

Na pierwszym etapie – w klasach I–III przeznaczonych dla dzieci w wieku 7–9 lat – realizowana jest
edukacja wczesnoszkolna. Główna część zajęć odbywają się łącznie i jest zwana edukacją
zintegrowaną, jej prowadzenie powierza się jednemu nauczycielowi, który jest też wychowawcą
oddziału. W programie nauczania z nauczania zintegrowanego wydzielono naukę języka obcego,
edukację muzyczną, edukację plastyczną, wychowanie fizyczne i zajęcia komputerowe. Zajęcia te
może prowadzić nauczyciel uprawniony do nauczania wczesnoszkolnego albo nauczyciel z
uprawnieniami do nauczania wybranych przedmiotów. Na tym etapie nauczyciel nie musi
przestrzegać lekcyjnego czasu pracy, tj. dzielić czasu pracy uczniów na 45-minutowe jednostki
lekcyjne, tak jak to się robi w klasach wyższych. Uczniowie uczestniczą również w zajęciach religii lub
etyki, chociaż te ostatnie – na skutek małej liczby chętnych – są rzadko organizowane w polskich
szkołach. O uczestnictwie dziecka w zajęciach religii decydują ich rodzice. Oprócz obowiązkowych
zajęć lekcyjnych szkoła musi również zapewnić dzieciom pozalekcyjne zajęcia służące zarówno
rozwijaniu talentów, jak i wyrównywaniu szans.

W klasach IV – VIII przeznaczonych dla dzieci w wieku 10–15 lat kształcenie odbywa się w ramach
przedmiotów, których prowadzenie powierza się nauczycielom – specjalistom przedmiotowym,
mającym uprawnienia do nauczania danego przedmiotu. Jeden z nauczycieli uczących dany oddział
klasowy pełni funkcję wychowawcy.

Przedmioty obowiązkowe realizowane na tym etapie nazwano:

język polski, język obcy nowożytny, drugi język nowożytny (VII-VIII),

matematyka,

przyroda (IV),

biologia (V-VIII),

geografia (V-VIII),

fizyka (VII-VIII),
chemia (VII-VIII),

historia,

muzyka (IV-VII),

plastyka (IV-VII),

technika (IV-VI),

informatyka,

wychowanie fizyczne (zajęcia ogólnorozwojowe z rekreacji ruchowej dostosowane do wieku

rozwojowego),

doradztwo zawodowe (VII-VIII),

wiedza o społeczeństwie (VIII)

edukacja dla bezpieczeństwa (VIII).

Przedmiotami nieobowiązkowymi są: religia lub etyka (wybór uczestnictwa dziecka w zajęciach
należy do rodziców) oraz wychowanie do życia w rodzinie (od klasy V; decyzja o uczestnictwie dziecka
w zajęciach należy do rodziców).

Na koniec szkoły uczniowie przystępują do egzaminu, który jest jednakowy dla wszystkich uczniów.
Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych otrzymują dostosowane arkusze i warunki pisania,
mogą mieć wydłużony czas pisania egzaminu. Egzamin organizowany jest przez Centralną Komisję
Egzaminacyjną. Wynik egzaminu nie ma wpływu na ukończenie szkoły podstawowej, ale
przystąpienie do niego jest warunkiem ukończenia szkoły podstawowej. Wyniki egzaminu uzyskane
przez ucznia brane są pod uwagę w rekrutacji do szkół ponadpodstawowych.

Slajd 4:

Licea ogólnokształcące

Nauka trwa 4 lata. Ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu maturalnego.

Technika

Nauka trwa 5 lat. Ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu maturalnego, a zdanie

egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe uzyskanie tytułu technika.

Szkoły branżowe I stopnia

Dawne zasadnicze szkoły zawodowe.

Uzupełnieniem podstawowego toku nauki są:

Szkoły policealne
Szkoły przyjmujące absolwentów liceów ogólnokształcących, ewentualnie techników. Prowadzą
nauczanie przedmiotów zawodowych umożliwiając uzyskanie kwalifikacji zawodowych i tytułu
technika.

Szkoły branżowe II stopnia

Szkoły dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia w zawodach, w których wyodrębniono

kwalifikację wspólną dla zawodu nauczanego w branżowej szkole I i II stopnia.

Szkoły przysposabiające do pracy

Przysposabiają do pracy uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i

znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Ukończenie tego rodzaju szkoły
umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy.

Slajd 5:

W 2016 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało projekt ustawy likwidującej gimnazja
oraz przywracającej 8-klasową szkołę podstawową, która została uchwalona przez Sejm, przyjęta
przez Senat, podpisana przez Prezydenta RP i ogłoszona w Dzienniku Ustaw.

Na gruncie przyjętych przepisów proces likwidacji gimnazjów rozpoczął się od roku szkolnego
2017/2018. Uczniowie, którzy ukończyli w roku szkolnym 2016/2017 klasę VI szkoły podstawowej
stali się uczniami VII klasy szkoły podstawowej. W roku szkolnym 2018/2019 ostatni rocznik uczniów
klas III ukończył gimnazjum, kończąc tym samym likwidację gimnazjów.

Slajd 6:

rodzaj szkoły w Polsce realizującej kształcenie ogólne i artystyczne lub wyłącznie kształcenie
artystyczne, w zakresie muzyki, plastyki, baletu (tańca) lub sztuki cyrkowej. Może być szkołą
publiczną lub niepubliczną.

Slajd 7:

Pedagogika specjalna – dział pedagogiki, którego podstawowym obiektem zainteresowania jest

człowiek wymagający wsparcia i pomocy w przekraczaniu różnorakich trudności, utrudniających mu
rozwój i funkcjonowanie społeczne. Zajmuje się osobami w każdym wieku, starając się odpowiadać
na ich szczególne potrzeby: rozwojowe w wieku niemowlęcym, edukacyjne i wychowawcze w wieku
przedszkolnym, szkolnym oraz dorastania, a także socjalizacyjne i zawodowe w wieku dojrzałym.

Podstawowym zadaniem pedagogiki specjalnej jest stworzenie podstaw teoretycznych i

metodycznych dla procesów rewalidacji (czyli usprawniania, kompensacji i korektury pedagogicznej
w procesie dydaktyczno-wychowawczym) oraz resocjalizacji. Oprócz osób niepełnosprawnych
pedagogika specjalna zajmuje się też ludźmi wybitnie zdolnymi.
Główne działy pedagogiki specjalnej to:

pedagogika rewalidacyjna, rehabilitacyjna, np. oligofrenopedagogika, surdopedagogika,

tyflopedagogika,

pedagogika lecznicza lub inaczej pedagogika terapeutyczna,

pedagogika zdolnych i uzdolnionych,

pedagogika korekcyjna,

pedagogika resocjalizacyjna.

Slajd 8:

…..

Slajd 9:

Rola: MEN jest głównym organem administracji rządowej odpowiedzialnym za kształtowanie polityki
oświatowej, programów nauczania, a także nadzór nad systemem edukacji w Polsce.

Funkcje:

Opracowywanie strategii edukacyjnych.

Określanie standardów nauczania.

Koordynacja działań w zakresie edukacji.

Slajd 10:

Rola: WKO pełnią funkcję organów nadzoru pedagogicznego na poziomie województw, zarządzając i
wspierając szkoły oraz przedszkola.

Funkcje:

Nadzór nad realizacją programów nauczania.

Wspieranie dyrektorów szkół w zakresie administracyjnym i pedagogicznym.

Rozpatrywanie skarg i odwołań dotyczących działalności szkół.

Slajd 11:
Rola: Gminy, powiaty i województwa mają istotny wpływ na organizację i finansowanie szkół na
swoim obszarze.

Funkcje:

Utrzymywanie i modernizacja infrastruktury szkolnej.

Przydzielanie środków finansowych na wynagrodzenia nauczycieli.

Realizacja programów edukacyjnych dostosowanych do lokalnych potrzeb.

Slajd 12:

Rola: Rząd, poprzez Radę Ministrów, bierze udział w podejmowaniu decyzji dotyczących ogólnej
polityki oświatowej.

Funkcje:

Uchwalanie aktów prawnych związanych z edukacją.

Określanie budżetu przeznaczonego na cele oświatowe.

Slajd 13:

Rola: CKE odpowiada za organizację egzaminów, w tym maturalnych, sprawdzianów i egzaminów

zawodowych.

Funkcje:

Opracowywanie zadań egzaminacyjnych.

Ocena i publikacja wyników egzaminów.

Slajd 14:

Rola: Organ doradczy zajmujący się sprawami jakości w polskim systemie edukacji.

Funkcje:

Ocena jakości szkół i przedszkoli.

Doradztwo w zakresie poprawy standardów edukacyjnych.

Te organy współpracują w celu skutecznego zarządzania systemem oświaty, dbając o jakość
nauczania, dostępność edukacji oraz rozwój kadry pedagogicznej. System ten ewoluuje w odpowiedzi
na zmieniające się potrzeby społeczeństwa i wymaga stałego dostosowywania do nowych wyzwań
edukacyjnych.

Slajd 15:

Efektywne finansowanie systemu oświaty ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiej jakości
edukacji, zrównoważonego rozwoju szkół i dostępu do nauki dla wszystkich uczniów. Regularne
monitorowanie i dostosowywanie budżetu są niezbędne, aby system mógł skutecznie reagować na
zmieniające się wyzwania i potrzeby społeczne.

Slajd 16:

Zasady finansowania polskiego systemu oświaty reguluje ustawa z dnia 27 października 2017 r. o
finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1400). W Polsce subwencja oświatowa
uzależniona jest od liczby uczniów przeliczeniowych otrzymanej przez zastosowanie zróżnicowanych
wag dla wybranych kategorii uczniów, typów i rodzajów szkół oraz wskaźnika korygującego,
uwzględniającego stopnie awansu zawodowego nauczycieli[6]. Finansowy standard podziału
subwencji w gminach to uzyskany przez podzielenie ogólnej kwoty subwencji (po odliczeniu od niej
rezerwy, która w 2015 r. wyniosła 0,4 proc. kwoty subwencji) przez ogólną liczbę uczniów
przeliczeniowych. MEN wyliczyło, że w 2015 roku standard A miał wynieść 5304,35 zł. Był zatem o 1,2
proc. (61 zł) wyższy od tego z 2014 r. (5241,89 zł).

Slajd 17:

Subwencja oświatowa to forma wsparcia finansowego udzielana przez państwo lub inne organy
administracji publicznej jednostkom samorządu terytorialnego na cele związane z edukacją. W
większości przypadków obejmuje ona finansowanie szkół, przedszkoli, placówek oświatowych oraz
innych instytucji związanych z edukacją.

Istota subwencji oświatowej polega na przekazywaniu środków finansowych jednostkom samorządu

terytorialnego w celu pokrycia kosztów związanych z prowadzeniem placówek oświatowych. Te
środki mogą być przeznaczone na różnorodne cele, takie jak wynagrodzenia nauczycieli, utrzymanie
budynków szkolnych, zakup podręczników, środków dydaktycznych czy też na rozwijanie
nowoczesnych form nauczania.

W zależności od kraju czy regionu, system subwencji oświatowej może różnić się pod względem
zasad przyznawania, kwoty przekazywanej jednostkom samorządu, oraz kryteriów, według których są
one przyznawane. Celem subwencji oświatowej jest zapewnienie jednolitych standardów
edukacyjnych oraz równomiernego dostępu do edukacji na danym obszarze.
Warto zaznaczyć, że subwencje oświatowe mają istotne znaczenie dla funkcjonowania systemu
edukacyjnego, ponieważ znaczna część budżetu jednostek samorządu terytorialnego przeznaczana
jest na obszar oświaty. Dzięki subwencjom możliwe jest zapewnienie odpowiednich warunków do
nauki, zatrudnienie wysoko wykwalifikowanych nauczycieli oraz rozwijanie infrastruktury
edukacyjnej.

Slajd 18:

Rola: Polska korzysta z funduszy europejskich w ramach różnych programów, które obejmują również
obszar edukacji.

Projekty edukacyjne: Fundusze europejskie mogą być wykorzystywane do realizacji projektów

edukacyjnych, modernizacji szkół, wprowadzania innowacji w nauczaniu.

Slajd 19:

Inne źródła finansowania:

Sponsorzy i partnerzy prywatni: Niektóre szkoły i instytucje edukacyjne nawiązują współpracę z

firmami i partnerami prywatnymi, co może stanowić dodatkowe źródło finansowania na konkretną
działalność edukacyjną.

Programy unijne: Polska uczestniczy w różnych programach edukacyjnych Unii Europejskiej, które
mogą dostarczać dodatkowe środki na rozwój edukacji, wymiany międzynarodowe, czy też
współpracę z innymi krajami.

Planowanie finansowe: System oświaty wymaga starannego planowania finansowego,

uwzględniającego zarówno bieżące potrzeby, jak i długoterminowe cele rozwojowe.

Slajd 20:

….

Slajd 21:

Anna Zalewska była postacią kontrowersyjną ze względu na wprowadzenie reform w polskim

systemie edukacji. Jedną z kluczowych reform było skrócenie czasu trwania gimnazjum (klasy VII-IX)
oraz przywrócenie ośmioletniej szkoły podstawowej (klasy I-VIII) w miejsce dotychczasowej szkoły
sześcioletniej (klasy I-VI) i trzyletniego gimnazjum. Reforma ta miała na celu wprowadzenie
jednolitego cyklu edukacyjnego dla uczniów w wieku od 7 do 15 lat.

Reforma ta spotkała się z różnymi opiniami. Jej zwolennicy argumentowali, że wprowadzenie

ośmioletniej szkoły podstawowej może lepiej dostosować program nauczania do potrzeb uczniów w
danym wieku. Zdaniem krytyków reformy, natomiast, skrócenie gimnazjum i powrót do ośmioletniej
szkoły podstawowej wiązało się z pewnymi wyzwaniami, takimi jak konieczność dostosowania
programów nauczania, reorganizacja kadry nauczycielskiej, czy też utworzenie nowej infrastruktury
edukacyjnej.

Warto podkreślić, że kwestie edukacji są zazwyczaj bardzo polityczne i budzą duże emocje w
społeczeństwie. Zmiany wprowadzone w okresie sprawowania przez Annę Zalewską funkcji Ministra
Edukacji Narodowej były jednym z elementów szerszych przekształceń w polskim systemie oświaty.
W miarę upływu czasu mogły pojawić się dalsze modyfikacje czy korekty polityki edukacyjnej. Aby
uzyskać najświeższe informacje na temat reform edukacyjnych w Polsce, zalecam sprawdzenie
aktualnych źródeł informacji politycznej.

Raport NIK pokazuje, że szkoły działają gorzej niż działały, no i że mamy aż trzy poszkodowane grupy,
czyli samorządy, nauczycieli i przede wszystkim dzieci.

NIK ocenia, że Minister Edukacji Narodowej w latach 2016-2018 nierzetelnie przygotował i

wprowadził zmiany w systemie oświaty. Przygotowując reformę nie przeanalizował rzetelnie
finansowych i organizacyjnych skutków projektowanych zmian

Slajd 22:

Na rok 2022, Polska miała niższe wydatki na edukację w porównaniu do wielu rozwiniętych krajów
europejskich. Warto jednak zaznaczyć, że sytuacja ta mogła ulec zmianie, a także różnice między
krajami mogą być zróżnicowane w zależności od wielu czynników, takich jak struktura systemu
edukacyjnego, poziom życia, a także priorytety budżetowe.

W 2019 roku Polska wydawała około 4,7% swojego PKB na edukację, co było poniżej średniej Unii
Europejskiej (średnia UE wyniosła około 5,2%). Dla porównania, niektóre z bogatszych krajów
europejskich, takie jak Dania, Szwecja czy Finlandia, wydają znacznie więcej procentowo swojego PKB
na edukację.

Istotnym aspektem jest także sposób alokacji środków w ramach budżetu edukacyjnego. Czy środki
są skierowane głównie na wynagrodzenia nauczycieli, rozwój infrastruktury edukacyjnej, czy też na
programy edukacyjne i wsparcie dla uczniów – to wszystko wpływa na jakość systemu edukacyjnego.

Ważne jest również zauważenie, że mimo niższych wydatków, Polska osiągała pewne sukcesy w
międzynarodowych badaniach edukacyjnych, takich jak Program Międzynarodowej Oceny Uczniów
(PISA). Polskie dzieci uzyskiwały wyniki w miarę porównywalne do średniej OECD, co wskazuje, że
efektywność wydatków może być również istotnym czynnikiem.
Slajd 23:

Slajd 24:

Slajd 25:

Oferowane szkoły:

Polskie prawo dzieli szkoły na publiczne, czyli prowadzone najczęściej przez jednostki samorządu
terytorialnego oraz niepubliczne, które są prowadzone odpłatnie przez podmioty prywatne lub
społeczne. Wszystkie placówki otrzymują ten sam program nauczania, aby egzaminy mogły zostać
przeprowadzone w sposób jednolity. Główną różnicą owych miejsc jest zatem sposób prowadzenia
zajęć.

Nieco inaczej sprawa prezentuję się w kraju tulipanów. Tam placówki oświatowe charakteryzują się
niezwykłą różnorodnością. Są one sprywatyzowane, co oznacza, że Niderlandy nie oferują jednolitego
programu kształcenia dla wszystkich młodych obywateli, a posiadają jedynie ogólny plan. Rodzic
może podjąć decyzję, czy chce wysłać swoją pociechę do szkoły publicznej bez podstaw religijnych i
ideologicznych, czy do szkoły specjalnej: katolickiej, islamskiej, żydowskiej lub hinduskiej. Istnieją
także prywatne placówki, jednak podobnie jak w Polsce: są one odpłatne.

Obowiązek szkolny:

Niderlandy wyróżniają się na tle innych państw tym, że obowiązek szkolny zaczyna się tam
stosunkowo szybko. W pierwszych latach życia dzieci mogą pozostać pod opieką rodziców lub
uczęszczać do prywatnych żłobków. Dylemat zaczyna się po ukończeniu 4 lat: wówczas opiekunowie
mogą podjąć decyzję, czy chcą wysłać swoją pociechę do szkoły już teraz, czy poczekać jeszcze jeden
rok. Obowiązek edukacji w szkole podstawowej rozpoczyna się bowiem już od 5 roku życia dziecka, a
kończy w wieku 16 lat (może być wydłużony do 18, jeśli uczeń nie uzyskał tzw. kwalifikacji
początkowej).

W Polsce najmłodsi rozpoczynają swoją przygodę z nauką w roku, w którym kończą 7 lat. Ich
obowiązkiem jest ukończenie szkoły podstawowej, jednak powinni osiągnąć ten stopień przed
ukończeniem 18 urodzin. W przeciwnym razie, jako osoby pełnoletnie, mogą zrezygnować z dalszego
kształcenia i same zadecydować o swoim dalszym losie.

Szkoła podstawowa:

Uczniowie szkół podstawowych w Niderlandach są podzieleni nie tylko na klasy, ale także na grupy:
najmłodsze (1-2), średnie (3, 4, 5) oraz najstarsze (6, 7, 8). Celem edukacji na tym etapie jest to, aby
najmłodsi wynieśli jak najwięcej wiedzy z zajęć. Nauczyciele bardzo rzadko zlecają znane w Polsce
zadania domowe, czyli rozwiązywanie ćwiczeń w podręcznikach. Dużo częściej dzieci muszą nauczyć
się czegoś na następne zajęcia lub przygotować prezentację.

Dzieci chodzące do niderlandzkiej podstawówki są oceniane najczęściej w skali od A do E, a ich

edukacja na tym poziomie kończy się testem CITO.
Obecnie szkoła podstawowa w Polsce składa się z 8-klas. Wcześniej od 1999 roku do 2019 roku było
ich zaledwie 6, jednak na tym etapie absolwenci kontynuowali naukę przez kolejne 3 lata w
gimnazjum.

W roku szkolnym 2018/2019 ostatni rocznik uczniów klas III ukończył gimnazjum, kończąc tym
samym likwidację tej instytucji.

Dzieci są oceniane w skali od 1 do 6, a pod koniec nauki podchodzą do egzaminu 8-klasisty.

Szkoła średnia:

12-latkowie, którzy ukończyli szkołę podstawową w Niderlandach, muszą podjąć decyzję o tym, gdzie
chcą kontynuować dalszą naukę. Mogą wybrać pomiędzy placówkami reprezentującymi 3 poziomy:
zawodowy I stopnia VMBO, pośredni HAVO oraz ogólnokształcący VWO. Nauka na każdym z tych
poziomów wygląda zupełnie inaczej i różni się także czasem trwania. Głównym czynnikiem
decydującym o tym, gdzie nastolatek będzie się uczył, jest nie tylko jego wola, ale także wyniki testu
CITO.

Podobnie sytuacja prezentuje się w Polsce. Po ukończeniu podstawówki absolwent może pójść do
liceum, technikum lub do szkoły zawodowej. Do liceum wybierają się najczęściej osoby, które w
dalszej perspektywie chciałyby wybrać się na studia. Dwie pozostałe opcje są skierowane do tych,
którzy chcą zdobywać nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także uzyskać tytuł zawodowy.

Według danych opublikowanych przez GOV w 2020 roku naukę w LO rozpoczęło 45 proc. uczniów, a
w technikum i branżowej szkole I stopnia 55 proc.

Slajd 26:

Szkoła w Szwecji jest miejscem przyjaznym dzieciom i młodzieży, w którym każdy ma równe prawa –
niezależnie od płci, pochodzenia czy sytuacji ekonomicznej. Na tym jednak nie kończą się jej zalety.
Nauka w Szwecji odbywa się w swobodnej atmosferze, która sprzyja samodzielnemu kształtowaniu
poglądów oraz krytycznemu myśleniu. Dzieci mogą zwracać się do nauczycieli po imieniu, a zamiast
spędzać godziny na wkuwaniu definicji z podręczników, dyskutują, pracują w grupach i rozwijają
kreatywność. Jeśli zastanawiasz się, jak wygląda szkoła w Szwecji, ile trwa obowiązkowa edukacja lub
kiedy mieszkańcy Północy mają wakacje, zapraszamy do dalszej lektury!

Jak wygląda szkoła w Szwecji?

System edukacji w Szwecji jest zdecentralizowany, co oznacza, że to gminy są odpowiedzialne za

organizację nauczania. Takie rozwiązanie daje samorządom stosunkowo dużą swobodę w
podejmowaniu decyzji o tym, jak wygląda kształcenie. Dzieci w Szwecji mogą jednak uczęszczać nie
tylko do szkół publicznych, ale również prywatnych, które często mają określony profil.

Kształcenie młodych ludzi jest bardzo ważne dla mieszkańców Północy, dlatego oświata w Szwecji
jest dobrze finansowana. Przekłada się to na wysoką jakość wyposażenia szkół, a także kadry
nauczycielskiej, która może liczyć na godne zarobki.
Szkoła w Szwecji – ciekawostki

Szkolnictwo w Szwecji pod wieloma względami różni się od polskiego. Program, forma zajęć oraz
relacje między uczniami i nauczycielami znacznie odbiegają od znanych nam standardów. Czym
szczególnie zaskakuje edukacja w Szwecji? Poznaj ciekawostki na jej temat.

Edukacja w Szwecji jest całkowicie bezpłatna. Co więcej, uczniowie szkół średnich co miesiąc
otrzymują od państwa kieszonkowe. Nie ulega wątpliwości, że to świetna motywacja, by
kontynuować naukę po ukończeniu obowiązkowego etapu kształcenia.

Atmosfera w salach lekcyjnych jest przyjazna i swobodna. Do tego stopnia, że dzieci mówią do
nauczycieli na „ty”, często przybijają im piątki i wspólnie żartują. Skrócony dystans zapobiega
niepotrzebnej presji.

Przez pierwsze kilka lat edukacji uczniowie nie muszą martwić się o oceny. Dostają je dopiero od 6.
klasy. Wcześniej nauczyciele oceniają postępy w nauce opisowo.

System szkolnictwa Szwecji zakłada, że powtarzanie klasy to ostateczność. Niezaliczenie jednego lub
kilku przedmiotów nie powoduje więc, że uczeń musi spędzić w szkole dodatkowy rok

Szkolnictwo w Szwecji – etapy edukacji

Obowiązek szkolny w Szwecji trwa 10 lat – od 6. do 16. roku życia. Pierwszym etapem edukacji jest
szkoła podstawowa (grundskola). Sześciolatki trafiają najpierw do klasy zerowej, a następnie
kontynuują naukę w klasach 1-9, kolejno na poziomie wczesnoszkolnym, średnim i wyższym. Dzieci
od początku uczą się angielskiego oraz innych przedmiotów, które znamy z polskich szkół. W
późniejszych latach rozpoczynają też naukę drugiego języka obcego.

Po ukończeniu szkoły podstawowej w Szwecji młodzież może rozpocząć kształcenie w szkole średniej
(gymnasieskola). Może, ale nie musi – ten etap edukacji nie jest bowiem obowiązkowy. W trakcie 3
lat nauki uczniowie zdobywają wykształcenie zawodowe lub przygotowujące do podjęcia studiów
wyższych. Szkoły oferują między innymi profil ekonomiczny, humanistyczny oraz techniczny.

Jak wygląda dalsza nauka? Szwecja może pochwalić się szerokimi możliwościami edukacji wyższej.
Szkolnictwo na poziomie akademickim jest bezpłatne, a kandydaci wybierają kierunek z oferty
państwowych uniwersytetów, högskola oraz uczelni niepublicznych.

Czy w Szwecji działają polskie szkoły?

Rodzice mieszkający w Szwecji mają możliwość zapisania dziecka do polskiej szkoły. Tego rodzaju
placówki skupiają się przede wszystkim na pielęgnowaniu znajomości ojczystego języka. Dużą rolę
odgrywa w nich także wiedza o historii i kulturze kraju. Jak działa polska szkoła w Szwecji? Oferta
edukacyjna nie jest szeroka. Rodzice mogą zapisać dzieci do Szkoły Polskiej im. Katarzyny Jagiellonki
przy Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Sztokholmie lub wybrać zajęcia online.
Należy pamiętać, że tego rodzaju placówki zapewniają wyłącznie nauczanie uzupełniające. Nie
stanowią więc alternatywy dla szwedzkich szkół.

Porównanie systemu edukacji w Polsce i Szwecji

Przedszkole, szkoła podstawowa i średnia w Szwecji wyglądają inaczej niż w Polsce. Wynika to przede
wszystkim z podejścia do uczniów. W Skandynawii dzieci od najmłodszych lat są uczone
samodzielności – nauczyciele nie wywierają na nich presji ani ich nie kontrolują. Dają im wyłącznie
możliwości, z których mogą skorzystać lub nie. Ten rodzaj swobody jest bardzo ważny w
kształtowaniu odpowiedzialności za własne decyzje.

Kolejnym aspektem, który różni szwedzkie szkoły od polskich, jest sposób, w jaki przekazywana jest
wiedza. Nauka nie opiera się na wertowaniu podręczników, wałkowaniu nudnych definicji oraz
czasochłonnych pracach domowych. Zamiast tego nauczyciele zachęcają uczniów do analitycznego
myślenia, samodzielnego formułowania wniosków i dyskusji w kilkuosobowych grupach. Ten rodzaj
kształcenia jest nie tylko przyjemniejszy, ale również wysoce efektywny.

Ze względu na swobodniejszy charakter zajęć, nauka w Szwecji jest mniej stresująca dla uczniów.
Brak presji i obawy przed negatywną oceną sprawia, że dzieci są bardziej zmotywowane i chętniej
angażują się w zajęcia. Nie ulega wątpliwości, że to bardzo pozytywny aspekt edukacji.

System edukacji w Szwecji – podsumowanie

Porównanie systemu edukacji w Polsce i Szwecji nie pozostawia złudzeń: kraje różnią się zarówno
pod względem podejścia do uczniów, jak i formy nauczania. Szkolnictwo w Skandynawii ma wielu
przeciwników, ale nie ulega wątpliwości, że jest też pełne zalet. Przyjemna atmosfera, rozwój
praktycznych umiejętności, nauka samodzielnego myślenia i odpowiedzialności to aspekty, których
zdecydowanie warto uczyć się od Szwedów

Slajd 27:

1. System Szkolnictwa

Schemat: 6-3-3-4, czyli:

6 lat obowiązkowej nauki w szkole podstawowej dla dzieci w wieku od 6 do 11 lat

3 lata nauki w gimnazjum dla dzieci w wieku 12 do 14 lat

3 lata nauki w szkołach średnich dla młodzieży w wieku od 15 d 17 lat.

Młodzież może kontynuować naukę na uniwersytetach przez kolejne 4 lata lub w cztero-, trzy- lub
dwuletnich kolegiach.
W podstawówkach program nauczania podzielony jest na 9 przedmiotów: etyka, język koreański,
nauka o społeczeństwie, matematyka, nauki przyrodnicze (biologia, chemia, fizyka), wychowanie
fizyczne, wychowanie muzyczne, wychowanie plastyczne i zajęcia praktyczno-techniczne.

Szkoły średnie podzielone są na dwie kategorie: licea ogólnokształcące oraz technika.W liceach
ogólnokształcących naucza się różnorodnych przedmiotów z zakresu nauk humanistycznych, nauk
społecznych oraz nauk przyrodniczych. Wśród nich znajdują się także sztuki piękne, wychowanie
fizyczne i języki obce. Pod koniec liceum pisze się egzamin, coś w stylu naszej matury, tylko że
przygotowania do niego zaczynają się już w połowie gimnazjum.

Technika natomiast koncentrują się na szkoleniu umiejętności praktycznych, w takich dziedzinach jak
informatyka, księgowość, mechanika, rzemiosło, rolnictwo i gospodarka morska.

W Korei istnieje 5 kategorii szkół wyższych (około 80% tych szkół to uczelnie prywatne):

dwu-/trzyletnie szkoły policealne;

kolegia i uniwersytety z czteroletnim programem studiów licencjackich (sześcioletnim w wypadku

szkół medycznych);

wyższe szkoły pedagogiczne i kolegia nauczycielskie;

kolegia teologiczne i seminaria duchowne;

uniwersytety z programem studiów magisterskich.

Młodzież ma prawo wybierać między dwu-, trzy- i czteroletnimi studiami wyższymi, zgodnie ze
swoimi aspiracjami i indywidualnymi możliwościami. Kandydaci podczas egzaminów wstępnych
muszą wykazać się doskonałym przygotowaniem, jako że konkurencja jest ogromna.

Istnieją także szkoły specjalne dające dzieciom głuchym, niewidomym i z innymi ograniczeniami
możliwość zdobycia wykształcenia podstawowego i gimnazjalnego. Nauczanie początkowe
prowadzone jest w przedszkolach.

2. Przeciętny dzień w szkole średniej

Od 9 do 15 zajęcia w szkole (są też szkoły, w których lekcje zaczynają się nawet o 7). Oczywiście są
przerwy i to dłuższe od naszych, czyli nie 10-minutowe. Mają jedną najdłuższą przerwę (niestety, nie
wiem ile dokładnie ona trwa) na obiad, większość uczniów korzysta z niej na spanie. Pewnie sami
dojrzeliście, oglądając dramy, że po lekcjach uczniowie sami muszą sprzątać klasy. W każdych
szkołach są stołówki, oczywiście za jedzenie trzeba płacić. Potem dodatkowe zajęcia (każdy musi być
na jakieś zapisany) i powrót do domu o 18 – w zależności od tego na ile i na jakie rodziców stać
zajęcia dodatkowe. Szybki, byle jaki posiłek (choć w Korei sprawa związana z jedzeniem jest ważna),
od 19-22 lekcje w szkole wieczorowej (nieobowiązkowa), powrót do domu i odrabianie podwójnej
ilości zadań domowych, a potem krótki sen i znowu to samo. Właśnie tak mniej więcej wygląda życie
Koreańskiego ucznia. A po co to wszytko? Aby za wszelką cenę zdać egzamin.

U nas, kiedy zaczynamy myśleć o przyszłości, gdzie będziemy pracować itp, jesteśmy wtedy mniej
więcej w ostatniej klasie gimnazjum, a Koreańczycy myślą nad swoją pracą już w przedszkolu i wtedy
zaczyna się u nich ciężka praca. Oczywiście są też tacy młodzi ludzie, którym wisi to gdzie będą
pracować i jak skończą, więc odpuszczają sobie szkołę, jednak większość Azjatów poważnie traktuje
naukę, a tym bardziej, że rodzice kładą na to wielki nacisk. Tam jest po prostu wyścig szczurów –
toteż dlatego jest tam taki wysoki współczynnik samobójstw u młodzieży. Niektórzy nie wytrzymują
presji. Polecam obejrzeć „School 2013”, gdzie reżyser ukazał w dramie wady koreańskiego
szkolnictwa.

3. Testy, testy i co po nich?

Oczywiście testy są bardzo częste oraz przygotowują do matury. Taką małą ciekawostką jest też to, że
co tydzień musisz pójść w sobotę do szkoły, co jest niewyobrażalne dla Polskich uczniów. Co się dzieje
po liceum? A to już zależy od wyniku. Jeśli napisałeś maturę w miarę dobrze i dostałeś się na studia
tam, gdzie chciałeś to już tylko pozostaje szczęście i gratulacje. Jesteś z siebie dumny i idziesz na
studia, ale profesorowie nie raz narzekają, że uczniowie mają kiepskie wyniki, a jest to spowodowane
tym, że teraz student może oddychać pełną piersią oraz nie martwi się już tak o naukę, więc spotyka
się z przyjaciółmi, imprezuje, szuka pracy dorywczej, mniej więcej tak jak nasi studenci, ale jednak
wróćmy do tych osób, którym nie poszło najlepiej na maturze. Niestety Azjaci bardzo biorą do siebie
takie rzeczy, więc są załamani, a czasem nawet popełniają samobójstwa, żałując, że pieniądze ich
rodziców, którymi zapłacili za zajęcia dodatkowe poszły na marne. Taka jest smutna rzeczywistość
Koreańskich uczniów.

4. Wakacje

To zależy od szkoły. W szkołach podstawowych i gimnazjach wakacje zaczynają się w połowie lipca i
kończą pod koniec sierpnia.

W szkołach wyższych: liceum, na studiach wakacje zaczynają się w czerwcu i kończą pod koniec
sierpnia.

Inaczej niż u nas rok szkolny rozpoczyna się 3 marca (jeżeli nie jest to dzień wolny – sobota, niedziela)
i kończy się wakacjami w czerwcu/lipcu – pierwszy semestr.

Drugi semestr rozpoczyna się pod koniec wakacji (koniec sierpnia) i kończy pod pod koniec lutego.

W Korei zimowa przerwa zaczyna się w grudniu (przed świętami) i kończy dopiero pod koniec stycznia
– czyli jest znacznie dłuższa od naszej polskiej „przerwy świątecznej”.

Przez pierwsze 2 tygodnie lutego dzieci chodzą normalnie do szkoły, kolejne 2 tygodnie mają przerwę
(takie nasze ferie), podczas której przygotowują się do nowego roku szkolnego.

5. Mundurki
Prawie wszyscy uczniowie koreańskich szkół noszą mundurki zwane ”gyobok”. Większość szkół
podstawowych z wyjątkiem niektórych prywatnych, jednak noszenie ich jest ściśle kontrolowane z
początkiem szkoły średniej i wzwyż. Stworzony został na podstawie zachodnich mundurków. Zwykle
składa się z marynarki, krawatu i spódnicy dla dziewcząt i długich spodni dla chłopców.

W każdej szkole są inne mundurki, na których są plakietki z imieniem i nazwiskiem. Na niektórych jest
nawet nazwa szkoły.

Im większy szkoła ma prestiż, tym mundurki są droższe i ładniejsze. Często zdarza się, że uczniowie
mają trochę inne mundurki na zimę i na lato. Na lekcje wychowania fizycznego są specjalne stroje,

6. Klasy

W każdej klasie jest tablica, pojedyncze ławki z szafką otwieraną albo koszyczkiem pod ławką,
telewizory (już w większości szkół plazmy), wiatraki/klimatyzatory, szafki na strój/książki/jedzenie.

Slajd 28:

arta Nauczyciela – polska ustawa z 1982 r. regulująca prawa i obowiązki nauczycieli. Jest ona
pragmatyką zawodową, co oznacza, że przy regulacji stosunku pracy osób jej podlegających, ma ona
pierwszeństwo przed Kodeksem pracy.

Zakres przedmiotowy i podmiotowy obowiązywania

Ustawie podlegają głównie nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w:

publicznych przedszkolach,

publicznych szkołach podstawowych, szkołach ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych,

publicznych szkołach artystycznych,

placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli,

zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-

konsultacyjnych,

publicznych kolegiach pracowników służb społecznych.

W szkolnictwie niepublicznym Karta Nauczyciela nie obowiązuje albo obowiązuje w ograniczonym

zakresie.
Karta Nauczyciela jest krytykowana ze względu na demotywujący i kosztowny dla Skarbu Państwa
system wynagrodzeń, liczne przywileje oraz obszerność definicji zawodu „nauczyciela” (w myśl
ustawy nauczycielami są też np. bibliotekarze czy logopedzi).

Według Związku Miast Polskich największymi problemami Karty są roczne urlopy „na poratowanie
zdrowia”, długie urlopy (łącznie 79 dni), niskie pensum przy nieweryfikowalnym czasie pracy poza
szkołą, praca nauczycieli na kilku etatach, odpisy na doskonalenie nauczycieli, demotywująca i
nieweryfikowana ścieżka awansu nauczycielskiego, jednorazowe zasiłki w wysokości dwóch
miesięcznych pensji.

Slajd 29:

W 2019 roku w Polsce miały miejsce liczne stajki nauczycieli, które były reakcją na niezadowolenie z
warunków pracy, niskich płac oraz zmian w systemie oświaty. Poniżej przedstawiam kilka kluczowych
informacji dotyczących stajek nauczycieli w Polsce w 2019 roku:

Strajk Nauczycieli w Kwietniu:

W kwietniu 2019 roku nauczyciele przystąpili do strajku ogólnopolskiego, który trwał kilka dni. Strajk
ten był zorganizowany przez Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) oraz Forum Związków
Zawodowych, a także poparty przez OZZ "Solidarność". Nauczyciele domagali się m.in. podwyżek
płac, poprawy warunków pracy oraz zwiększenia nakładów na edukację.

Postulaty Nauczycieli:

Główne postulaty nauczycieli obejmowały podwyżki wynagrodzeń, poprawę warunków pracy,

zmniejszenie liczby uczniów w klasie, zwiększenie nakładów na edukację oraz ochronę godności
zawodu nauczycielskiego.

Działania Protestacyjne:

Nauczyciele przeprowadzili różne działania protestacyjne, takie jak strajki okupacyjne, demonstracje i
pikiety. W niektórych szkołach zajęcia zostały zawieszone, a nauczyciele oraz uczniowie brali udział w
protestach.

Reakcje Rządu:

Rząd, w tym Minister Edukacji Narodowej, reagował na postulaty nauczycieli, jednak negocjacje były
złożone. Rząd argumentował, że podwyżki płac muszą być zrównoważone i dostosowane do
możliwości budżetu.
Zakończenie Strajku:

Strajk został zakończony w wyniku porozumienia między rządem a związkami zawodowymi.

Osiągnięto kompromis w sprawie podwyżek wynagrodzeń, choć nie wszystkie postulaty zostały
spełnione.

Stajki nauczycieli w 2019 roku wpłynęły na debatę publiczną na temat stanu polskiego systemu
edukacyjnego, warunków pracy nauczycieli i finansowania oświaty. Ruch ten podkreślił potrzebę
zwiększenia nakładów na edukację oraz poprawy warunków pracy nauczycieli.

Slajd 30:

Efektywność systemu oświaty w Polsce jest tematem szeroko dyskutowanym i analizowanym

zarówno przez ekspertów, jak i społeczeństwo. W ocenie efektywności oświaty bierze się pod uwagę
różne aspekty, takie jak jakość nauczania, wyniki uczniów, dostępność edukacji, zaangażowanie
nauczycieli, infrastruktura szkolna itp. Oto kilka kluczowych punktów dotyczących efektywności
oświaty w Polsce:

Wyniki uczniów: Polska osiąga dobre wyniki w międzynarodowych badaniach, takich jak Program
Międzynarodowej Oceny Uczniów (PISA). Polskie szkoły często plasują się powyżej średniej
międzynarodowej pod względem umiejętności czytania, matematyki i nauk przyrodniczych.

Dostępność edukacji: Polska ma powszechny dostęp do edukacji, zarówno podstawowej, jak i

średniej. System edukacyjny obejmuje szkoły publiczne i prywatne, a także różne typy szkół, takie jak
szkoły ogólnokształcące, zawodowe i techniczne.

Infrastruktura szkolna: W ostatnich latach Polska inwestowała w modernizację i rozbudowę

infrastruktury szkolnej, co miało pozytywny wpływ na komfort nauki i warunki pracy nauczycieli.

Programy nauczania: Polski system edukacyjny regularnie podlega reformom, a programy nauczania
są aktualizowane, aby lepiej odpowiadały potrzebom współczesnego społeczeństwa i gospodarki.

Zasoby ludzkie: Nauczyciele odgrywają kluczową rolę w efektywności systemu oświaty. W Polsce są
zazwyczaj dobrze wykształceni, jednak poziom ich wynagrodzenia i warunki pracy mogą stanowić
wyzwanie.

Wyzwania: Pomimo osiągnięć, polski system oświaty staje także przed wyzwaniami, takimi jak
zróżnicowanie jakości nauczania między różnymi regionami kraju, problematyka przemocy szkolnej,
czy też potrzeba dostosowywania programów nauczania do dynamicznie zmieniającego się świata.
Oceniając efektywność oświaty w Polsce, ważne jest uwzględnienie wielu czynników i kontekstu
społeczno-gospodarczego. Warto również zauważyć, że ocena ta może ulegać zmianom w zależności
od źródeł danych i kryteriów oceny.

Slajd 31: