KONU ÖZETİ Manyetizma-Manyetik Alan

MANYETİZMA MANYETİK ALAN ÇİZGİLERİ

● Demir, nikel ve kobalt gibi maddeleri çekme özelliği-
ne sahip maddeler manyetik maddelerdir.
● Manyetik maddeler mıknatıs haline getirilebilir.
● Her mıknatısın N ve S kutupları vardır. N kutbu ku-
zeyi, S kutbu güneyi ifade eder.
Mıknatıs çevresinde manyetik alan meydana gelir.
Manyetik alanın yönü N’den S’ye doğrudur. Manyetik
alanın yönü manyetik alan çizgileri ile belirtilir. Bu çiz-
giler birbirlerini kesmezler.

Mıknatıslar ısıtıldığında, soğutulduğunda, sertçe bir

yere vurulduğunda anlık bir şekilde manyetik özelliği-
ni kaybedebilir. Bir süre sonra mıknatıs yine manyetik
özelliklerini gösterir.
Bunu insanın kafasını bir yere çarptığında kısa sü-
reliğine hafızasının gidip gelmesine benzetebilirsiniz.

Mıknatıslar kaça bölünürse bölünsün her zaman N, S Mıknatısın aynı kutupları birbirini iterken, zıt kutupları
kutuplarına sahip olur. birbirini çeker.
Bu itme ve çekme kuvveti kutup şiddetlerinin çarpımı
ile doğru aradaki uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
N S m1 m2

N S N S F2 F1

m1 ⋅ m2 N
F1 = F2 = K ⋅ , K = 10 −7
d2 A2
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

→ → → →
F1 = − F 2 ya da F 2 = − F1
d: Mıknatıslar arasındaki mesafe (metre)
m1 ve m2 : mıknatıslık kutup şiddeti
YERİN MANYETİK ALANI F1 ve F2: Manyetik kuvvetler (newton)

● Mıknatıslardaki kuzey ve güney kutupları coğrafi

kuzey, güney kutupları değildir.
Manyetik maddeler Ferromanyetik, Diamanyetik ve
● Bir yere asılan mıknatısın Kuzey - Güney doğrul- Paramanyetik şeklinde sınıflandırılır.
tusunda durması, mıknatısa bir manyetik alanın et-
kidiğini gösterir. Mıknatısın bu doğrultuda durmasını Ferromanyetik maddeler mıknatıslardan kuvvetli etki-
sağlayan etken yerin manyetik alanıdır. Mıknatıs ile lenirken, dia ve paramanyetik maddeler mıknatıslar-
coğrafi Kuzey - Güney doğrultusu arasında belirli bir dan az etkilenir ya da hiç etkilenmezler.
açı olur. Bu açıya “Sapma Açısı” denir. Ferromanyetik Madde: Manyetik yoğunluğu olduk-
ça fazla artırır. Bağıl manyetik geçirgenliği 1’den çok
körfezi
büyüktür. Ferromanyetik madde manyetik alan içeri-
sine konulduğunda manyetik alan çizgilerini kuvvetli
Sman
ölçüde sıklaştırır. Demir, nikel ve kobalt oda sıcaklı-
Manyetik
güney ğında ferromanyetik maddedir.
kutbu Paramanyetik Maddeler: Manyetik yoğunluğu çok
az artırır. Bağıl manyetik geçirgenliği 1’den biraz bü-
yüktür. Paramanyetik maddeler manyetik alan içine
konulduğunda, manyetik alan çizgilerini biraz sıklaş-
tırır. Sodyum, krom, lityum, magnezyum, kalsiyum,
Nman baryum, alüminyum ve platin paramanyetik madde-
Manyetik lerdir.
kuzey
kutbu
Diamanyetik Madde: Manyetik yoğunluğu azaltır.
Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1’den küçüktür. Dia-
manyetik madde manyetik alan içerisine konulduğun-
da manyetik alan çizgilerini seyrekleştirir. Altın, bakır,
θ → Sapma açısı = 11° elmas, gümüş ve silikon

240
 KONU ÖZETİ Manyetizma-Manyetik Alan

Manyetik bir madde, mıknatıs kullanılarak sürtünme, 3. Etki ile Mıknatıslanma

dokuma ve etki ile geçici olarak mıknatıs haline ge-
tirilebilir yani etrafında geçici bir manyetik alan olu- Bir mıknatıs manyetik bir maddeye örneğin demire
şabilir. yaklaştırıldığında, mıknatıs demiri çeker. Bu durumda
çekmeden dolayı yaklaştırılan kısım zıt kutuplanmış
1. Sürtünme ile Mıknatıslanma olur.

Bir mıknatısın aynı kutbunu, manyetik bir maddenin, S Mıknatıs

örneğin demirin aynı noktasına uzun bir süre sürttü-
ğümüzde, sürtünen kısım, mıknatısın sürtünen ucu
ile aynı cins kutuplı olur. Buna elekrostatikteki sürtün-
me ile elektriklenme ile karıştırmayınız. Hatırlarsanız
arada sürtünen kısımlar zıt yüklerle yükleniyordu. Bu- N Yaklaştırılıyor
rada ise aynı tür kutuplanma var.
N S N
Geçici mıknatıslanmış demir
S

Sürtülüyor
N
S N S
Geçici mıknatıslanmış demir
MANYETİK ALAN
Elektrik taşıyan her kablo üzerinde manyetik alan
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

oluşmaktadır.

Aşağıdaki şekil bir tel etrafında meydana gelen man-

yetik alanı göstermektedir. Dairesel manyetik alan
telin etrafında gelişir ve aşağıdaki dairesel çizgilerle
gösterilir. Alan telden uzaklaştıkça zayıflar. Manyetik
alanın tele dik olduğu ve yönünün elektrik akımının
akış yönüne bağlı olduğu görülmektedir.

L K = içe doğru
d d = dışa doğru
2. Dokunma ile Mıknatıslanma

Bir mıknatıs, manyetik bir maddeye örneğin demire
dokundurulduğunda, mıknatıs demiri çeker. Bu du-
rumda dokundurulan kısımlar çekmeden dolayı zıt
kutuplu olur. Bu mıknatıslanma geçicidir. Mıknatıs de-
mirden uzaklaştırıldıktan kısa bir süre sonra demirin
kutupları yok olur.
S Mıknatıs
Telden uzaklaşıldıkça magnetik alan şiddeti azalır.
Elektrik akımının şiddeti azaldıkça manyetik alanın
da şiddeti azalır.
Sağ paşparmak akım yönünü gösterecek şekilde,
buna dik açılan dört parmak noktayı işaret ederse
avuç içi magnetik alanın yönünü gösterir.

N Dokunduruluyor
N S N N S N B
Geçici mıknatıslanmış demir

241
 KONU ÖZETİ Manyetizma-Manyetik Alan

Telin etrafındaki manyetik alan dairesel ve tele dik ko-
numda olduğu için tel üzerindeki manyetik alanı yük-
seltmenin en kolay yolu teli aşağıdaki gibi bir bobin
halinde sarmaktır.
N S
Metal parçanın etrafına sarılmış kablodan geçen
elektrik akımı bir elektrik alan oluşturur. Elektrik
akımının oluşturduğu elektrik alanı metalin magne-
tik özellik kazanmasına yol açar. Elektromıknatıslar
elektrik akımı kablodan geçtiği sürece mıknatıs özel-
liği gösterdiğinden basit bir açma kapama butonu ile
açılıp kapanması nedeniyle oldukça kullanışlıdır.

Bilindiği üzere doğal mıknatısların kuzey ve güney ol-

I
– PİL +
Örneğin tel bir çivi etrafından 10 kez dolanırsa ve bu
tele enerji verilirse aynı pille düz bir tel üzerinde oluş-
turulabilecek elektrik alandan çok daha fazla elektrik
alan üretilecektir. Bu durumda çivi bir mıknatıs gibi
davranacaktır.
Bununla beraber mıknatıs özelliği sadece batarya-
dan elektrik akımı aktığı zaman görülecektir. Bu basit
yapıya elektromıknatıs denir.
mak üzere iki kutbu bulunur. İki doğal mıknatısın zıt
kutupları birbirini çekerken aynı kutupları birbirini iter.
Elektromıknatıslar da tıpkı doğal mıknatıslar gibi iki
kutba sahip olurlar. Ancak tek farkları bunun geçici
bir süre, elektrik akımının varlığı boyunca mevcut ol-
masıdır. Elektrik akımı kesildiğinde manyetik özellik
göstermezler.
Bir telden elektrik akımı geçiyorsa burada manyetik
bir alan oluşturur. İşte elektromıknatıslar bu temel ku-
rala dayanırlar.
Bu temel prensip kullanılarak motor, selenoid, hard-
diskler için okuma yazma kafası, hoparlör ve daha
birçok şey yapılmaktadır.

N S
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

– PİL +
ELEKTROMIKNATIS
Yapısal olarak elektromıknatıslar oldukça basittir.
Bir metal etrafına sarılmış uzun iletken bir kablodan
ibarettir. Kablodan elektrik akımı geçirildiğinde doğal
mıknatıs olmayan metal mıknatıs özelliği gösterme-
ye başlar. Elektrik akımı kesildiğinde ise bu özelliğini
kaybeder.
B büyük değildir. Kapı zilleri gibi küçük cihazların içinde
ELEKTROMIKNATISLARIN KULLANIM
ALANLARI
Elektromıknatıslar, günümüz endüstrisinde, özellikle
ağır sanayi şartlarında çok fazla tercih edilmektedir.
Büyük kalıp imalathaneleri, tersaneler, demir - çelik
fabrikaları, otomotiv, hızlı tren sistemleri gibi bir çok
alanda, iş gücünü hafifletmişlerdir.
Elektromıknatıslar elektrik akımı kullanarak magnetik
alan oluşturan makinelerdir. Hurdalıklarda büyük ve
ağır metallerin kaldırılıp bir yerden bir başka yere ta-
şınmasında kullanılan devasa mıknatıslar elektromık-
natıstır. Ancak elektromıknatısların tamamı bu kadar
dahi küçük elektromıknatıslar bulunmaktadır.

N S

B B

+ –

242
 TEST 1 Manyetizma-Manyetik Alan
1. Mıknatıslar aşağıdakilerdan hangisini çekemez? 4.

A) Kömür B) Çelik C) Demir

D) Nikel E) Kobalt

Şekildeki çubuk mıknatısın O noktasında oluş-

turduğu manyetik alanın yönü 1, 2, 3, 4, 5 vek-
törlerinden hangileridir?

A)1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. Mıknatıslarla ilgili olarak,

I. Manyetik alan kuvvet çizgileri daima N’den (ku-
zey), S’ye (güney) doğrudur.
II. Çekme özelliğinin en fazla olduğu kısımlar mık-
natısın kutuplarıdır.
III. Aynı tür kutuplar birbirini çeker, zıt kutuplar iter.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) Yalnız I E) Yalnız II

5.

Yumuşak demir çubuğun tam ortasına bir çubuk

3. Mıknatıslar için yazılar, mıknatıs şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
I. Kaça bölünürse bölünsün daima N (kuzey) S Buna göre çubuğun K, L, M noktalarının kutup
(güney) kutupları vardır. işareti nasıl olur?
II. Ferromanyetik maddeler mıknatıslardan kuv- (N : Kuzey S : Güney)
vetli etkilenirken, paramanyetik maddeler zayıf
etkilenir. K L M
III. Mıknatıslar demir, nikel, kobalt, alüminyum gibi A) S S N
maddeleri çekebilir.
B) N N S
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) N S N
A) I ve III B) II ve III C) I ve II D) S N S
D) Yalnız I E) Yalnız III E) N S S
243
 TEST 1 Manyetizma-Manyetik Alan

6. 8.

Bulundukları yere sabitlenmiş şekildeki mıknatıslar

üzerinde demir tozları serpildiğinde manyetik alan
kuvvet çizgileri şekildeki gibi olmaktadır.

Buna göre mıknatısların K, L, M uçlarının kutup

Şekilde, çubuk ve U mıknatısının manyetik alan cinsleri ne olmalıdır?
kuvvet çizgileri verilmiştir.
K L M
Buna göre K, M, N kısımlarının kutup cinsleri A) N N S
nedir? B) N S N
K M N C) S N S
A) N N S
D) S S N
B) S N N
E) N S S
C) S S N
D) N S N
E) N S S
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

9.

Şekildeki özdeş mıknatıslar arasındaki mesafe d

7. kadardır.

Mıknatıslar sürtünmesiz yatay düzlemde ser-

best bırakıldığında ortadaki mıknatıs ok yönün-
de hareketlendiğine göre, mıknatısların K, L,
M kısımlarının kutup cinsleri aşağıdakilerden
hangisi olabilir?
Birbirinin manyetik alanında bulunan şekildeki
mıknatıslar sürtünmesiz yatay yüzeyler üzerinde K L M
serbest bırakılıyor.
A) S N S
Buna göre 1, 2, ve 3 durumlarının hangisinde B) N S N
mıknatıslar birbirinden uzaklaşır?
C) N N S
A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ve 3 D) S S S
D) Yalnız 2 E) Yalnız 3 E) N N N
244
 TEST 1 Manyetizma-Manyetik Alan

10. 13.

Şekildeki çubuk mıknatıs işaretli yerlerden kesile-

rek üç mıknatıs haline getiriliyor.

Buna göre mıknatısların kutup cinsleri aşağı-

dakilerden hangisi gibi olur?
Birbirlerinin etki alanındaki mıknatıslar sürtünme-
A)
si önemsiz eğik düzlem üstünde, ağırlığı önemsiz
makaralar yardımıyla dengelenmiştir. B)
K mıknatısının ve L cisminin ağırlığı 10N’dur.
M mıknatısı ancak dış kuvvetle dengelendiğine C)
göre,
D)
I. 1 ve 2 kısımlarının kutup cinsi N(kuzey) olabilir.
II. 1 ve 2 kısımlarının kutup cinsi kesinlikle S’dir. E)
III. Birbirlerine uyguladıkları manyetik kuvvet 1
newtondur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) Yalnız III E) I, II ve III

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

11.

Şekildeki mıknatıslar öndeştir.

Mıknatısların birbirlerine uyguladıkları manye-
tik kuvvet Şekil-1’de F olduğuna göre, Şekil-
2’de kaç F’dir?
1 1 14.
A) 1 B) 2 C) 9 D) E)
9 3

12.

Sürtünmesiz yatay düzlem üstünde duran mıkna- Şekildeki bobine bağlı tel üstündeki anahtar
tıslar arasına +q ve –q yüklü cisimler bırakılıyor. kapatıldığında pusulanın şekli aşağıdakilerden
Buna göre yüklerin hareket durumu ne olur? hangisi gibi olur?
(Yerin manyetik alanı önemsizdir.)
A) +q yükü 1 yönünde, –q yükü 2 yönünde hızlanır.

B) +q yükü 2 yönünde, –q yükü 1 yönünde hızlanır. A) B) C)

C) Hareketsiz kalırlar.
D) E)
D) İkisi de 1 yönünde hızlanır.

E) İkisi de 2 yönünde hızlanır.

245
 TEST 2 Manyetizma-Manyetik Alan

1. 3.

Şekildeki elektromıknatısların K, L, M, N uçları-

nın kutup cinsleri nedir? Şekildeki G ağırlıklı mıknatıslar dengededir.
İpe asılı mıknatısın X kısmının kutup işareti S
K L M N olduğuna göre,
A) S N N S
I. T ucunun işareti N’dir.
B) N S S N II. İp gerilmesi G ağırlığından büyüktür.
III. d uzaklığı küçültüldüğünde ip gerilmesi büyür.
C) S S N N
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) S N S N
A) I ve II B) II ve III C) I ve III
E) N S N S
D) Yalnız I E) I, II ve III
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

4.
2.

Şekildeki ipe asılı K mıknatısına L mıknatısı

yaklaştırıldığında ip gerilmesi azaldığına göre,
natıslanmış demir
I. X kısmının işareti S’dir.
Şekildeki mıknatısların manyetik alan kuvvet II. Y kısmının işareti S’dir.
çizgilerinin yönü 1, 2, 3 şekillerinin hangilerin- III. L mıknatısı ters çevrildiğinde ip gerilmesi artar.
de doğru olarak çizilmiştir? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız 1 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) 1, 2 ve 3 E) 1 ve 2 D) Yalnız I E) Yalnız III

246
 TEST 2 Manyetizma-Manyetik Alan

5. 7.

Özdeş mıknatıslar Şekil-1 ve Şekil-2’deki gibi yer-

leştirilmiştir.
Şekil-1’deki mıknatıslardan birinin S kutbunun, d
Özdeş mıknatıslar sürtünmesiz yatay düzlemde
aralarında d mesafesi olacak biçimde şekildeki gibi uzaklığındaki diğer mıknatısın N kutbuna uygula-
üç ayrı konumda tutuluyor. dığı kuvvet F1, Şekil-2’deki mıknatıslardan birinin
Yerin manyetik alanı önemsiz olduğuna göre S kutbunun 2d uzaklğındaki diğer mıknatısın S
bu şekillerin hangisinde ortadaki mıknatıslar
serbest bırakıldığında konumunu değiştirmez? kutbuna uyguladığı kuvvet F2’dir.
F1
A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ve 3 Buna göre oranı nedir?
F2
D) Yalnız 1 E) Yalnız 3 1 3
A) B) 1 C) D) 2 E) 4
2 2
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

6.

8.

Şekildeki çubuklardan K, L’nin düşeyinden, M,

N’nin düşeyinden ok yönünde kaydırılıyor.
K’ya etki eden çekme kuvveti önce azalıp sonra
artıyor, M’ye etki eden ise değişmiyor.
Buna göre K, L, M, N çubuklarından hangileri
mıknatıs hangileri demir olabilir?

Demir Mıknatıs Şekildeki gibi yerleştirilen özdeş mıknatıslardan Y

A) L, M K, N mıknatısının O noktasındaki manyetik kuvvetinin
şiddeti 4F kadardır.
B) K, L M, N
Buna göre, O noktasındaki toplam manyetik
C) K, L, M N kuvvetin şiddeti ve yönü nedir?

D) K, N L, M A) 4F B) 8F C) 17F
→
→

E) L, M, N K D) 17F E) 5F
→

247
 TEST 2 Manyetizma-Manyetik Alan

9. 12.

Bir çubuk mıknatısın çivileri çekişi şekilde görül-

mektedir.
Buna göre çivilerin X, Y, Z kısımlarının kutup
cinsi ne olur?

X Y Z
A) N N S
B) N S S
C) S S N
D) N S N
Şekillerdeki K, L, M mıknatısları ortalarından ge-
E) S N S
çen mil etrafında dönebilecek durumdadır.
K, L, M mıknatıslarına P, R, S, T mıknatısları
yaklaştırıldığında hangi mıknatıs konumunu
değiştirmez?
10. A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M

D) K ve L E) L ve M
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

13. I. Elektromıknatıs demiz tozlarını çekebilir.

II. Mıknatıs ısıtıldığında, mıknatıslılık özelliğini
kaybedebilir.
III. Mıknatıs sertçe bir yere vurulduğunda, mıkna-
tıslılık özelliğini kaybedebilir.
Şekildeki elektromıknatısın K, L, M noktalarının
İfadelerinden hangileri doğrudur?
manyetik alanlarının yönleri aşağıdakilerden
hangisi gibi olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
K L M D) II ve III E) I, II ve III
A) ← ← →
B) → → ← 14.
C) → ← →
D) ← → →
E) → ← ←

11. I. Mıknatısın N kutbu demire sürtüldüğünde, sür-

tülen yer N kutbu olur.
II. Mıknatısın N kutbu demire yaklaştırıldığında, Koyu kısmı N kutbu olan mıknatıslardan, T mıknatı-
yaklaştırılan yer S kutbu olur. sının etrafına ortalarındaki mil etrafında dönebilen K,
III. Mıknatısın N kutbu demire dokundurulduğun- L, M mıknatısları şekildeki gibi yerleştirilmektedir.
da, dokundurulan yer S kutbu olur.
Buna göre hangi mıknatıs serbest bırakıldığın-
İfadelerinden hangileri doğru olur? da konumunu değiştirmez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L
D) II ve III E) I, II ve III D) L ve M E) K, L ve M
248
 TEST 3 Manyetizma-Manyetik Alan
1. Transformatörlerle ilgili, 3. Bir transformatörün primer devresindeki gerilimi 25
I. Alternatif gerilim ile çalışırlar. volt, akımı ise 8 amperdir.
II. Transformatörler giriş akımını kesinlikle arttırır.
Seconder devresinin potansiyeli 50 volt, akımı
III. Transformatörler potansiyeli yükseltir veya al-
3 amper olduğuna göre, bu transformatörün
çaltır.
verimi yüzde kaçtır?
yazılan ifadelerden hangileri doğrudur?
A) 15 B) 25 C) 50 D) 75 E) 100
A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) Yalnız III E) I, II ve III

4. Verimi %20 olan bir transformatöre 75 voltluk bir

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

potansiyel ve 2 amperlik akım giriş yapmaktadır.

Transformatörden 4 amperlik akım çıktığına
göre çıkış potansiyeli kaç volttur?

A) 7,5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25

2. Transformatörler için,
I. Seconder sargı sayısı, primer sargısından bü-
yükse potansiyel yükseltir.
II. Primerin gücünün seconderin gücüne oranı
 Ppri 
  verimi verir.
 Psec 
III. Seconderin sarım sayısının primerin sarım sa-
N 
yısına oranı  sec  transformatörün değiştir- 5. Verimi %20 olan bir transformatörün primerinin
 Npri 
 P 
me oranını verir. gücünün seconderin gücüne oranı  primer 
P
 sec onder 
yazılan ifadelerden hangileri doğrudur? aşağıdakilerden hangisidir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III
1 1
A) 1 B) 2 C) D) E) 5
D) Yalnız III E) I, II ve III 2 5
249
 TEST 3 Manyetizma-Manyetik Alan

6. 8. İdeal bir transformatörün giriş devresinin sa-

rım sayısı 50, çıkış devresinin sarım sayısı 100
olduğuna göre,
I. Transformatörün değiştirme oranı 2’dir.
II. Giriş akımı 2 amper ise çıkış akımı 1 amperdir.
III. Bu transformatör giriş potansiyelini düşürür.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Şekildeki transformatörün K ve L bobinlerinin sa-
rım sayıları NK, NL potansiyelleri ise VK ve VL’dir. A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

NK V D) I ve III E) I, II ve III
= 2 olduğuna göre K oranı nedir?
NL VL

1 1
A) B) 2 C) 1 D) 4 E)
2 4
SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

7.

9.
Şekildeki transformatörlerin K, L, M, N bobinlerinin
sarım sayıları sırasıyla NK, NL, NN, NM’dir.
X transformatörüne 30 voltluk bir alternatif gerilim
uygulandığında Y transformatöründen 300 voltluk
Ω
bir gerilim elde ediliyor.

NK 1 N
= olduğuna göre N oranı nedir?
NL 5 NM
Verimi %80 olan şekildeki transformatörün pri-
mer devresindeki etkin akımı kaç amperdir?
1 1
A) 10 B) C) D) 2 E) 5
10 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
250
 TEST 3 Manyetizma-Manyetik Alan
10. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 13.

A) Çelik mıknatıslık özelliğini koruyabilirken, yu-

muşak demir kaybeder.

B) Çarpma, ısınma, manyetik alanın ortadan kalk-

ması gibi yollarla maddeler mıknatıslık özelliği-
ni kaybedebilir.

C) Transformatörlerde çıkış sarım sayısı daha bü-

yükse potansiyel çıkışta düşer.

D) Şehir cereyanı alternatif akımdır.

E) Alternatif akımın yönü ve büyüklüğü sürekli değişir.

K, L, M bobinlerinden oluşan X ve Y transforma-
törlerinin girişine V alternatif gerilimi uygulanıyor.
Transformatörler Şekil-1’deki gibi bağlandığında
çıkışta V1 gerilimi, Şekil-2’deki gibi bağlandığında
V2 gerilimi elde ediliyor.
K, L, M, N bobinlerinin sarım sayıları birbirlerin-
den farklı olduğuna göre,
I. V1 > V2
II. V2 > V1
III. V1 = V2

11. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? yargılarından hangileri doğru olabilir?

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

A) Transformatörler doğru akım kaynaklarına bağ- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ya da II

landıklarında çalışmazlar. D) I ya da III E) II ya da III
B) Pusula manyetik alan etkisi ile çalışır.

C) Transformatörün giriş ve çıkış potansiyelleri

eşit olamaz.

D) Alternatif akım ile su ısıtılabilir.

E) Televizyon alternatif akım ile çalışabilir.

12. I. Elektroliz olayında doğru akım kullanılır.

II. Transformatörler yardımıyla akımın etkin değe- 14. Bir transformatörün primer ve seconder devre-
ri hesaplanabilir.
III. Gerçek hayatta %100 verimli çalışan transfor- Npri
lerinin sarım sayıları oranı = 4 olduğuna
matör olamaz. Nsec
İfadelerinden hangileri doğrudur? Vsec
göre, potansiyelleri oranı nedir?
Vpri
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
1 1 1
A) 2 B) C) 8 D) E)
D) II ve III E) I, II ve III 2 8 4
251