संविधानवाद भनेको के हो?

संविधानवादको अर्थ, परिभाषा, विशेषता र आयाम समेत

Constitutionalism / संविधानवाद संविधानवाद

 संविधानअनुसारको शासन, संवैधानिक सिद्धान्त वा शासनको अनुगमन संविधनावाद सीमित सरकार
(Limited Government) र असल सरकार (Good Governance) को अवधारणा हो ।
निरङ्कु श शासनविपरित कानूनबमोजिमको शासन गर्नको लागि शासक र शासितको अधिकारको परिभाषा गरी
जनताको हकहितको संरक्षण गर्ने, लोककल्याणकारी राज्यको स्थापना गर्ने, संवैधानिक विचारधारासहितको
संविधान हुनु नै संविधानवाद हो ।
संविधानवाद एउटा राजनितिक दर्शन हो ।
लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्थाको आधार हो ।
यो संविधानको दर्शन पनि हो । संविधानवादले शासनको वैधतामा जोड दिन्छ ।
Constitutionalism / संविधानवाद संविधानप्रतिको निष्ठा संविधानवाद हो ।
संविधान साधन हो भने संविधानवाद साध्य हो ।
सार्वभौमसत्ता र राजकीयसत्ता जनतामा निहित हुनु हो ।
कानून को शासन व्यवहारीक रुपमा स्थापना गर्न र जनताको आधारभूत मानव अधिकारको संरक्षण गर्नु पनि
संविधानवादको उदेश्य हो ।
संविधानवाद निरङ्कु श सराकरविपरितको अवधारणा हो ।
अतः संविधानवाद हुन सुशासन, कानूनको शासन, सीमित शासन र प्रतिनिधिमूलक शासन जस्ता विषयवस्तु
आवश्यक पर्छ ।
संविधानवादका विशेषताहरूः-

- संवैधानिक सर्वोच्चता (Supremacy of Constitution)

- शक्ति पृथकीकरण र सन्तुलन (Separation of power and checks and balances)

- स्वतन्त्र न्यायपालिका (Independent judiciary)

- न्यायिक पुनरावोलक (Judicial review)

- स्वतन्त्र संवैधानिक अंगहरू (Independent constitutional organ)

- उत्तरदायी सरकार (Responsible government)

- प्रतिनिधीमूकल शासन (Representative government)

- नागरिक अधिकारको प्रत्याभूति (Protection of civil rights)

- अल्पमतको सम्मान (Respect of minorities)

- कानूनको शासन (Rule of law)

- विविधता व्यवस्थापन अर्थात समावेशीकरण (Diversity management and inclusion)

- शासनमा स्वयत्तता र अधिकारमा विके न्द्रीकरण (Self governance and decentralization of

rights )