Machine Translated by Google

HISTORIA YA WANYAMA NA ARITOTLE.

KITABU 1

1.

YA sehemu za wanyama baadhi ni rahisi: yaani, wote kama vile kugawanyika katika sehemu sare na wao
wenyewe, kama nyama ndani ya nyama; nyingine ni za mchanganyiko, kama vile kugawanya katika sehemu zisizo
sawa na wao wenyewe, kama, kwa mfano, mkono haugawanyika katika mikono wala uso katika nyuso.

Na kama hizi, zingine huitwa sio sehemu tu, lakini viungo au viungo. Hizi ni sehemu ambazo, wakati mzima
ndani yake, zina sehemu nyingine tofauti: kama, kichwa, mguu, mkono, mkono kwa ujumla, kifua; kwa maana hizi
zote ni sehemu nzima zenyewe, na kuna sehemu zake nyingine zilizo tofauti-tofauti.

Sehemu hizo zote ambazo hazigawanyi katika sehemu sawa na zenyewe zinajumuisha sehemu ambazo hufanya
hivyo kugawanyika, kwa mfano, mkono unajumuisha nyama, mishipa, na mifupa. Katika wanyama, baadhi yao
wanafanana katika sehemu zao zote, na wengine wana sehemu zinazotofautiana. Wakati mwingine sehemu hizo
zinafanana kwa umbo au spishi, kama, kwa mfano, pua au jicho la mtu mmoja hufanana na pua ya mtu mwingine au
jicho, nyama na mfupa wa mtu mwingine; vivyo hivyo na farasi na wanyama wengine wote ambao tunawahesabu
kuwa wa aina moja; Katika hali nyingine, sehemu ni

kufanana, isipokuwa tu kwa tofauti katika njia ya ziada au kasoro, kama ilivyo kwa wanyama ambao ni wa
jenasi moja. Kwa 'jenasi' ninamaanisha, kwa mfano, Ndege au Samaki, kwa kila moja ya hizi inategemea tofauti
kuhusu jenasi yake, na kuna aina nyingi za samaki na ndege.

Ndani ya mipaka ya jenera, sehemu nyingi kama sheria huonyesha tofauti kupitia utofauti wa mali au ajali,
kama vile rangi na umbo, ambazo zinategemea: kwa kuwa baadhi ni zaidi na baadhi kwa kiwango kidogo mada ya
mali au ajali sawa; na pia, kwa njia ya wingi au uchache, ukubwa au utumwa.

Kwa mara nyingine tena, tunaweza kuwa na uhusiano na wanyama ambao sehemu zao hazifanani kwa umbo wala
hazifanani isipokuwa kwa tofauti katika njia ya ziada au kasoro: lakini ni sawa tu katika njia ya mlinganisho, kama, kwa
mfano, mfupa ni. tu kufanana na samaki-mfupa, msumari kwa kwato, mkono kwa makucha, na wadogo kwa manyoya;
kwa maana unyoya ulivyo ndani ya ndege, mizani iko kwenye samaki.

Kwa hivyo, sehemu ambazo wanyama wanamiliki kwa ujumla ni tofauti, au kufanana, kwa mtindo ulioelezewa
hapo juu. Na zaidi ya hayo wako katika njia ya tabia ya ndani: kwa wanyama wengi wana viungo vinavyofanana
ambavyo vinatofautiana kwa nafasi; kwa mfano, wengine wana chuchu kwenye titi, wengine karibu na mapaja.

Ya vitu ambavyo vinajumuishwa na sare ya sehemu (au homogeneous) na wao wenyewe, baadhi ni laini na unyevu,
wengine ni kavu na imara. Laini na unyevu ni kama vile kabisa au kwa muda mrefu kama wao ni katika hali
yao ya asili, kama, kwa mfano, damu, serum, mafuta ya nguruwe, suet, mafuta, manii, nyongo, maziwa katika kama
vile nyama na kadhalika; na pia, kwa njia tofauti, ziada, kama phlegm na excretions ya tumbo na kibofu.

Kavu na ngumu ni kama vile sinew, ngozi, mshipa, nywele, mfupa, gristle, msumari, pembe (neno ambalo kama

1 | P umri
Machine Translated by Google

inayotumika kwenye sehemu inahusisha utata, kwa kuwa nzima pia kwa mujibu wa umbo lake imeteuliwa
kuwa pembe), na sehemu kama hizo zinatoa mlinganisho kwa hizi.

Wanyama hutofautiana kutoka kwa kila mmoja kwa njia zao za kuishi, katika vitendo vyao, tabia zao, na
sehemu zao. Kuhusu tofauti hizi, kwanza tutazungumza kwa mapana na kwa ujumla, na baadaye
tutashughulikia sawa kwa kurejelea kwa karibu kila jenasi.

Tofauti zinaonyeshwa katika njia za kujikimu, katika tabia, katika vitendo vinavyofanywa. Kwa mfano, wanyama
wengine wanaishi majini na wengine ardhini. Na katika waishio majini wengine wanafanya hivyo kwa namna moja
na wengine kwa njia nyingine, yaani wengine wanaishi na kula majini, wanaingiza na kutoa maji, na hawawezi kuishi
wakinyimwa maji kama ilivyo. na idadi kubwa ya samaki; wengine wanapata chakula chao na wakakaa majini, lakini
hawachukui maji ila hewa, wala hawatoi majini. Wengi wa viumbe hawa wamepambwa kwa miguu, kama otter,
beaver, na mamba; wengine wamepambwa kwa mbawa, kama mpiga mbizi na mbuyu; wengine hawana miguu,
kama nyoka wa maji. Viumbe wengine hupata maisha yao ndani ya maji na hawawezi kuishi nje yake: lakini kwa
wale wote ambao hawaingii hewa au maji, kama, kwa mfano, nettle ya baharini na oyster. Na katika viumbe
waishio majini wengine wanaishi baharini, wengine katika mito, wengine katika maziwa na wengine katika
mabwawa, kama chura na nyati.

Wanyama wanaoishi kwenye nchi kavu wengine huvuta hewa na kuitoa, matukio ambayo huitwa 'kuvuta pumzi'
na 'kuvuta pumzi'; kama, kwa mfano, mwanadamu na wanyama wote wa nchi kavu walio na mapafu. Wengine,
tena, hawapumui hewa, lakini wanaishi na kupata riziki zao kwenye nchi kavu; kama, kwa mfano, nyigu, nyuki, na
wadudu wengine wote. Na kwa 'wadudu' ninamaanisha viumbe kama vile wenye chuchu au chembe kwenye miili
yao, ama kwenye matumbo yao au kwenye migongo na matumbo.

Na wanyama wengi wa nchi kavu, kama ilivyosemwa, hupata riziki zao kutoka kwa maji; lakini katika viumbe
wanaoishi ndani na kuvuta maji hakuna hata mmoja anayepata riziki yake kutoka nchi kavu.

Wanyama wengine mwanzoni huishi ndani ya maji, na baada ya muda hubadili umbo lao na kuishi nje ya maji, kama
ilivyo kwa minyoo ya mtoni, kwa kuwa kati ya hao vinzi hukua.

Zaidi ya hayo, wanyama wengine hawana utulivu, na wengine hawana uhakika. Wanyama waliosimama
hupatikana ndani ya maji, lakini hakuna kiumbe kama hicho kinachopatikana kwenye ardhi kavu. Ndani ya maji
kuna viumbe vingi ambavyo huishi kwa kushikamana kwa karibu na kitu cha nje, kama ilivyo kwa aina kadhaa za oyster.
Na, kwa njia, sifongo inaonekana kuwa na ufahamu fulani: kama uthibitisho wa
ambayo inadaiwa kuwa ugumu wa kuitenganisha na mihimili yake huongezeka ikiwa harakati ya kuitenga
haitatumika kwa siri.

Viumbe wengine hushikamana kwa wakati mmoja na kitu na kujitenga nacho wakati mwingine, kama ilivyo
kwa spishi inayoitwa nettle ya baharini; kwani baadhi ya viumbe hawa hutafuta chakula chao wakati wa usiku
bila kuunganishwa.

Viumbe wengi hawajaunganishwa lakini hawana mwendo, kama ilivyo kwa chaza na wale wanaoitwa holothurian.
Wengine wanaweza kuogelea, kama, kwa mfano, samaki, moluska, na crustaceans, kama vile crawfish. Lakini
baadhi ya hatua hizi za mwisho kwa kutembea, kama kaa, kwa maana ni asili ya kiumbe, ingawa huishi ndani
ya maji, kusonga kwa kutembea.

Baadhi ya wanyama wa nchi kavu wamepambwa kwa mbawa, kama vile ndege na nyuki, na hizi zimepambwa
kwa njia tofauti moja kutoka kwa nyingine; wengine wamepambwa kwa miguu. Kati ya wanyama walio na miguu,
wengine hutembea, wengine hutambaa, na wengine huzunguka. Lakini hakuna kiumbe

2 | P umri
Machine Translated by Google

uwezo wa kusonga tu kwa kuruka, kwani samaki wanaweza kuogelea tu, kwa kuwa wanyama walio na mbawa
za ngozi wanaweza kutembea; popo ina miguu na muhuri ina miguu isiyo kamili.

Ndege wengine wana miguu ya nguvu kidogo, na kwa hiyo huitwa Apodes. Ndege huyu mdogo ana nguvu
kwenye bawa; na, kama sheria, ndege wanaofanana nayo wana miguu dhaifu na yenye mabawa yenye nguvu,
kama vile mbayuwayu na drepanis au (?) Alpine mwepesi; kwani ndege hawa wote wanafanana katika tabia zao na
manyoya yao, na wanaweza kukosea kwa urahisi. (Apus inapaswa kuonekana katika misimu yote, lakini
drepanis tu baada ya hali ya hewa ya mvua
majira ya joto; kwa maana huu ndio wakati ambapo anaonekana na kutekwa, ingawa, kama sheria ya jumla, ni
ndege adimu.)

Tena, wanyama wengine husogea kwa kutembea ardhini na pia kwa kuogelea majini.

Zaidi ya hayo, tofauti zifuatazo zinadhihirika katika njia zao za kuishi na katika matendo yao. Baadhi ni watu
wa kawaida, wengine wako peke yao, iwe wamewekewa miguu au mabawa au wamewekwa kwa ajili ya
maisha ndani ya maji; na wengine hushiriki wahusika wote wawili, walio peke yao na washirikina. Na kwa watu
wa urafiki, wengine wana mwelekeo wa kuchanganyika kwa madhumuni ya kijamii, wengine kuishi kila mmoja kwa
ubinafsi wake.

Viumbe wakubwa ni, miongoni mwa ndege, kama vile njiwa, korongo, na swan; na, kwa njia, hakuna ndege aliye na
makucha yaliyopotoka ambaye ni mkarimu. Kati ya viumbe wanaoishi katika maji aina nyingi za samaki ni watu wa
kawaida, kama vile wale wanaoitwa wahamiaji, tunny, pelamys, na bonito.

Mwanadamu, kwa njia, anawasilisha mchanganyiko wa wahusika wawili, washirikina na wapweke.

Viumbe vya kijamii ni kama vile kuwa na kitu kimoja cha kawaida katika mtazamo; na mali hii si ya kawaida kwa
viumbe vyote ambavyo ni watu wa jamii. Viumbe hivyo vya kijamii ni mwanadamu, nyuki, nyigu, chungu na
korongo.

Tena, kati ya viumbe hivi vya kijamii baadhi hunyenyekea kwa mtawala, wengine hawako chini ya utawala: kama,
kwa mfano, korongo na aina kadhaa za nyuki hunyenyekea kwa mtawala, ambapo mchwa na viumbe vingine vingi
ni kila mtu bwana wake.

Na tena, wanyama wa kidunia na wa peke yao, wengine wameunganishwa na nyumba iliyopangwa na wengine ni
wapotovu au wahamaji.

Pia, wengine ni walaji nyama, wengine graminivorous, wengine omnivorous: wakati wengine hula kwa chakula cha
pekee, kama vile nyuki na buibui, kwa maana nyuki huishi kwa asali na pipi nyingine, na buibui huishi kwa kukamata
nzi; na baadhi ya viumbe huishi kwa kutegemea samaki. Tena, baadhi ya viumbe hukamata chakula chao,
wengine huweka hazina; kumbe wengine hawafanyi hivyo.

Viumbe vingine vinajipatia makao, wengine huenda bila moja: ya aina ya zamani ni mole, panya, ant, nyuki; wa
aina ya mwisho ni wadudu wengi na quadrupeds. Zaidi ya hayo, kuhusiana na eneo la makazi, baadhi ya
viumbe hukaa chini ya ardhi, kama mjusi na nyoka; wengine wanaishi juu ya uso wa ardhi, kama farasi
na mbwa. kujitengenezea mashimo, wengine hawafanyi

Baadhi ni za usiku, kama bundi na popo; wengine wanaishi mchana.

Zaidi ya hayo, baadhi ya viumbe ni tame na baadhi ni mwitu: baadhi ni wakati wote kufugwa, kama binadamu na
nyumbu; wengine ni wakatili wakati wote, kama chui na mbwa-mwitu; na viumbe vingine vinaweza kufugwa kwa
haraka, kama tembo.

3 | P umri
Machine Translated by Google

Zaidi ya hayo, wengine ni werevu na wakorofi, kama mbweha; baadhi ni spirited na upendo na fawning,
kama mbwa; wengine ni rahisi kukasirika na kufugwa kwa urahisi, kama tembo; wengine ni
waangalifu na macho, kama goose; wengine ni wenye wivu na wenye kujiona kama tausi. Lakini kati ya
wanyama wote mwanadamu peke yake ndiye anayeweza kufikiria.

Wanyama wengi wana kumbukumbu, na wana uwezo wa kufundisha; lakini hakuna kiumbe mwingine isipokuwa mwanadamu

anayeweza kukumbuka yaliyopita kwa kupenda kwake.

Kuhusiana na genera kadhaa za wanyama, maelezo kuhusu tabia zao za maisha na namna ya kuishi
yatajadiliwa kwa ukamilifu zaidi na baadaye,

Kawaida kwa wanyama wote ni viungo ambavyo huchukua chakula na viungo ambavyo huingiza
ndani yake; na haya ama yanafanana, au yanatofautiana kwa njia zilizotajwa hapo juu: yaani, ama
kufanana kwa umbo, au kutofautiana kuhusiana na ziada au kasoro, au kufanana kimaana, au
kutofautiana kwa hali.

Zaidi ya hayo, idadi kubwa ya wanyama wana viungo vingine zaidi ya hivi vinavyofanana, ambapo
wao hutoa mabaki ya chakula chao: Nasema, wengi, kwa maana kauli hii haiwahusu wote. Na,
kwa njia, kiungo ambacho chakula huingizwa huitwa kinywa, na kiungo ambacho hutiwa ndani yake, ni
tumbo; iliyobaki ya mfumo wa chakula ina aina kubwa ya majina.

Sasa mabaki ya chakula yana aina mbili, mvua na kavu, na viumbe kama vile viungo vinavyopokea
mabaki ya mvua hupatikana kila mara na viungo vinavyopokea mabaki kavu; lakini kama vile viungo
vinavyopokea mabaki makavu hawahitaji kuwa na viungo vinavyopokea mabaki ya maji. Kwa
maneno mengine, mnyama ana utumbo au utumbo ikiwa ana kibofu; lakini mnyama anaweza kuwa na
utumbo na kuwa hana kibofu. Na, kwa njia, ninaweza kusema hapa kwamba kiungo kinachopokea
mabaki yenye unyevunyevu kinaitwa 'kibofu cha mkojo', na kiungo kinachopokea mabaki
makavu 'utumbo au 'bowel'.

Wanyama wengi sana, mbali na viungo vilivyotajwa hapo juu, wana chombo cha kutolea mbegu ya
kiume; na cha wanyama wenye uwezo wa kuzaa, mmoja hujificha ndani ya mwingine, na mwingine
ndani yake. Mwisho huitwa 'mwanamke', na wa zamani 'mwanaume'; lakini wanyama wengine hawana
dume wala jike. Kwa hiyo, viungo vinavyounganishwa na kazi hii hutofautiana kwa fomu, kwa wanyama
wengine wana tumbo na wengine chombo kinachofanana. Viungo vilivyotajwa hapo juu, basi, ni
sehemu za lazima sana za wanyama; na kwa baadhi yao wanyama wote bila ubaguzi, na kwa wengine
wanyama kwa sehemu kubwa, lazima watolewe.

Hisia moja, na moja pekee, ni ya kawaida kwa wanyama wote - hisia ya kugusa. Kwa hiyo, hakuna jina
maalum kwa chombo ambacho kina kiti chake; kwa baadhi ya makundi ya wanyama chombo ni
sawa, kwa wengine ni sawa tu.

Kila mnyama hutolewa unyevu, na ikiwa mnyama atanyimwa huo huo kwa sababu za asili au njia za
bandia, kifo hufuata: zaidi, kila mnyama ana sehemu nyingine ambayo

4 | P umri
Machine Translated by Google

unyevu ni zilizomo. Sehemu hizi ni damu na mshipa, na katika wanyama wengine kuna kitu
kinacholingana; lakini katika hizi za mwisho sehemu hizo si kamilifu, zikiwa tu nyuzi na seramu au limfu.

Kugusa kuna kiti chake katika sare ya sehemu na homogeneous, kama katika nyama au kitu cha aina
hiyo, na kwa ujumla, na wanyama wanaotolewa kwa damu, katika sehemu zilizojaa damu. Katika
wanyama wengine ina kiti chake katika sehemu zinazofanana na sehemu zilizochajiwa na damu; lakini
katika hali zote imekaa katika sehemu ambazo katika muundo wao ni homogeneous.

Vitivo vilivyo hai, kinyume chake, vimekaa katika sehemu ambazo ni tofauti: kama, kwa mfano, biashara ya
kuandaa chakula imekaa mdomoni, na ofisi ya kuzunguka kwa miguu, mbawa, au katika viungo.
yanahusiana.

Tena, wanyama wengine hutiwa damu, kama vile mwanadamu, farasi, na wanyama wote walio, wakomaapo,
wasio na miguu, au wa miguu miwili, au wa miguu minne; wanyama wengine hawana damu, kama vile
nyuki na nyigu, na, wanyama wa baharini, samaki-samaki, kamba, na wanyama wote kama hao wenye zaidi
ya futi nne.

Tena, wanyama wengine ni viviparous, wengine oviparous, wengine semiporous au 'grub-bearing'.

Baadhi ni viviparous, kama vile mwanadamu, farasi, sili, na wanyama wengine wote walio na nywele,
na, wanyama wa baharini, cetaceans, kama pomboo, na wale wanaoitwa Selachia. (Kati ya wanyama hawa
wa mwisho, wengine wana njia ya hewa ya tubular na hawana gill, kama dolphin na nyangumi: pomboo
aliye na njia ya hewa kupita nyuma yake, nyangumi aliye na njia ya hewa kwenye paji la uso wake;
wengine wamefunua. gill, kama Selachia, papa na miale.)

Tunachoita yai ni matokeo fulani kamili ya mimba ambayo mnyama atakayezaliwa hukua, na kwa njia
ambayo kwa heshima ya vijidudu vyake hutoka kwa sehemu tu ya yai, wakati iliyobaki hutumikia chakula.
jinsi vijidudu hukua. 'Grub' kwa upande mwingine ni kitu ambacho kwa ukamilifu wake mnyama katika
ukamilifu wake hukua, kwa kutofautisha na ukuaji wa kiinitete.

Kati ya wanyama wa viviparous, wengine huangua mayai katika mambo yao ya ndani, kama viumbe vya
aina ya papa; wengine huzaa ndani mtoto aliye hai, kama mwanadamu na farasi. Wakati matokeo ya
mimba yanapokamilika, pamoja na wanyama wengine kiumbe hai hutolewa, na wengine yai hutolewa
kwenye mwanga, na wengine grub. Ya mayai, mengine yana maganda ya mayai na yana rangi mbili tofauti
ndani, kama vile mayai ya ndege; wengine wana ngozi laini na rangi moja, kama mayai ya wanyama wa aina
ya papa. Ya grubs, baadhi ni kutoka kwanza uwezo wa harakati, wengine ni mwendo. Hata hivyo,
kuhusu matukio haya tutazungumza kwa usahihi baada ya hapo tutakapokuja kushughulikia Kizazi.

Zaidi ya hayo, wanyama wengine wana miguu na wengine ni duni. Kwa wenye miguu, wanyama wengine
wana wawili, kama ilivyo kwa wanadamu na ndege, na kwa wanadamu na ndege tu; wengine wana
wanne, kama mjusi na mbwa; wengine wana zaidi, kama centipede na nyuki; lakini wote walio na miguu
wana idadi sawa.

Katika viumbe wanaoogelea wasio na miguu, wengine wana mabawa au mapezi kama samaki; na katika hao
wengine wana mapezi manne, mawili juu mgongoni, na mawili chini ya tumbo, kama kichwa na wili;
wengine wana mbili tu, -kwa maana, kama vile ni ndefu sana na nyororo, kama eel na conger; wengine
hawana kabisa, kama muraena, lakini hutumia bahari kama vile nyoka wanavyotumia ardhi kavu-na kwa njia,
nyoka huogelea majini kwa njia ile ile. Ya aina ya papa

5 | P umri
Machine Translated by Google

wengine hawana mapezi, kama vile wale ambao ni bapa na wenye mikia mirefu, kama miale na miale ya
kuumwa, lakini samaki hawa huogelea kwa mwendo wa undulatory wa miili yao tambarare; chura wa uvuvi, hata
hivyo, ana mapezi, na vivyo hivyo samaki wote ambao nyuso zao tambarare hazijanyooshwa hadi kwenye makali
makali.

Kati ya viumbe hao wanaoogelea wanaoonekana kuwa na miguu, kama ilivyo kwa moluska, viumbe hawa huogelea
kwa msaada wa miguu yao na mapezi yao pia, na waogelea kwa kasi zaidi kuelekea nyuma kuelekea uelekeo
wa shina, kama ilivyo. na cuttle-samaki au sepia na calamary; na, kwa njia, hakuna hata mmoja wa hawa wa
mwisho anayeweza kutembea kama poulpe au pweza anavyoweza.

Wanyama wenye ngozi ngumu au ganda, kama samaki wa kamba, huogelea kwa kutumia sehemu zao za mkia;
na wao kuogelea kwa kasi zaidi mkia mbele, kwa msaada wa mapezi maendeleo juu ya mwanachama huyo.
Mwavi huogelea kwa miguu na mkia wake; na mkia wake unafanana na ule wa sheatfish, kulinganisha mdogo na
mkubwa.

Ya wanyama wanaoweza kuruka wengine wamepambwa kwa mbawa zenye manyoya, kama tai na mwewe;
wengine wamepambwa kwa mbawa za utando, kama vile nyuki na jogoo; wengine wamepambwa kwa
mbawa za ngozi, kama mbweha anayeruka na popo. Viumbe wote wanaoruka walio na damu wana mbawa zenye
manyoya au mbawa za ngozi; viumbe wasio na damu wana mbawa membranous, kama wadudu. Viumbe walio
na mbawa zenye manyoya au mbawa za ngozi wana miguu miwili au hawana miguu kabisa: kwa maana
inasemekana kuna nyoka fulani warukao Ethiopia ambao hawana miguu.

Viumbe walio na mbawa zenye manyoya wameainishwa kama jenasi chini ya jina la 'ndege'; jenera zingine
mbili, zenye mabawa ya ngozi na zenye utando, bado hazina jina la jumla.

Kati ya viumbe vinavyoweza kuruka na visivyo na damu, baadhi yao wana mabawa au ala, kwa kuwa wana mbawa
zao kwenye ala au sehemu, kama mende na mbawakawa; nyingine ni ala kidogo, na hizi za mwisho baadhi ni
dipterous na baadhi tetrapetalous:

tetrapetal, kama vile ni kubwa kwa kulinganisha au kuwa na miiba katika mkia, dipterous, kama vile ni ndogo kwa
kulinganisha au kuwa na miiba yao mbele. Coleoptera, bila ubaguzi, haina miiba; Diptera wana kuumwa
mbele, kama inzi, inzi, inzi, na mbu.

Wanyama wasio na damu kama sheria ya jumla ni duni kwa ukubwa kwa wanyama waliotiwa damu; ingawa, kwa
njia, hupatikana katika bahari baadhi ya viumbe wachache wasio na damu wa ukubwa usio wa kawaida, kama
katika kesi ya moluska fulani. Na kati ya genera hizi zisizo na damu, hizo ndizo kubwa zaidi zinazoishi katika
hali ya hewa ya baridi, na wale wanaoishi baharini ni kubwa zaidi kuliko wale wanaoishi katika nchi kavu au katika
maji safi.

Viumbe vyote vyenye uwezo wa kusonga husogea na alama nne au zaidi za mwendo; wanyama waliotiwa
damu wakiwa na wanne pekee: kama, kwa mfano, mtu mwenye mikono miwili na miguu miwili, ndege wenye
mbawa mbili na miguu miwili, wenye miguu minne na samaki kwa pamoja wenye miguu minne na mapezi manne.
Viumbe walio na mabawa au mapezi mawili, au ambao hawana kabisa kama nyoka, husogea sawa na si chini ya
pointi nne za mwendo; kwa maana kuna mikunjo minne katika miili yao wanaposonga, au mikunjo miwili
pamoja na mapezi yao. Wanyama wasio na damu na wenye miguu mingi, wawe na mbawa au miguu,
husogea kwa zaidi ya pointi nne za mwendo; kama, kwa mfano, nzi wa mchana anavyosogea akiwa na futi nne
na mbawa nne: na, naweza kuona kwa kupita, kiumbe hiki ni cha kipekee sio tu kuhusu muda wa kuwepo kwake,
ambapo anapokea.

6 | P umri
Machine Translated by Google

jina lake, lakini pia kwa sababu ingawa ana mbawa nne pia. Wanyama wote huenda sawa, wenye miguu minne
na miguu mingi; kwa maneno mengine, wote husogea kwa busara. Na wanyama kwa ujumla wana miguu
miwili mapema; kaa peke yake ana nne.

Jenasi kubwa sana la wanyama, ambalo sehemu nyingine ndogo huanguka, ni zifuatazo: moja, ya ndege; moja,
ya samaki; na nyingine, ya cetaceans. Sasa viumbe hivi vyote vimetiwa damu.

Kuna aina nyingine ya aina ya ganda ngumu, ambayo inaitwa oyster; aina nyingine ya ganda laini, ambayo bado
haijaainishwa na neno moja, kama vile crawfish spiny na aina mbalimbali za kaa na kamba; na mwingine wa
moluska, kama aina mbili za calamary na mbawa; ya wadudu ni tofauti. Viumbe hawa wote wa mwisho
hawana damu, na wale wenye miguu wana idadi nzuri yao; na wadudu wengine wana mbawa pamoja na
miguu.

Kati ya wanyama wengine, genera sio pana. Kwa ndani yao, aina moja haielewi aina nyingi; lakini katika
hali moja, kama mwanadamu, spishi ni rahisi, haikubali kutofautisha, wakati kesi zingine zinakubali
kutofautisha, lakini fomu hazina sifa maalum.

Kwa hivyo, kwa mfano, viumbe ambavyo ni quadrupedal na visivyotolewa na mbawa hutiwa damu bila
ubaguzi, lakini baadhi yao ni viviparous, na baadhi ya oviparous. Kama vile ni viviparous ni nywele-
coated, na kama vile oviparous ni kufunikwa na aina ya dutu tessellated ngumu; na vipande vilivyofupishwa vya
dutu hii, kana kwamba, vinafanana kuhusiana na nafasi ya mizani.

Mnyama ambaye ana damu na uwezo wa kutembea kwenye nchi kavu, lakini kwa asili haijatolewa na miguu, ni
wa jenasi ya nyoka; na wanyama wa jenasi hii wamefunikwa na dutu ya pembe iliyofupishwa. Nyoka kwa
ujumla ni oviparous; adder, kesi ya kipekee, ni viviparous: kwa si wanyama wote wa viviparous walio na
nywele, na samaki wengine pia ni viviparous.

Wanyama wote, hata hivyo, walio na nywele-coated ni viviparous. Kwa maana, kwa njia, mtu lazima azingatie
aina ya nywele kama vile nywele za prickly kama hedgehogs na

nungu hubeba; kwa miiba hii hufanya kazi ya nywele, na sio ya miguu kama ilivyo kwa sehemu zinazofanana
za urchins za baharini.

Katika jenasi inayochanganya viviparous quadrupeds ni aina nyingi, lakini chini ya hakuna appellation
ya kawaida. Wanaitwa tu kama ilivyokuwa mmoja baada ya mwingine, kama tunavyosema mtu, simba, paa,
farasi, mbwa, na kadhalika; ingawa, kwa njia, kuna aina fulani ya jenasi inayokumbatia viumbe vyote
vilivyo na manyoya na mikia yenye vichaka, kama vile farasi, punda, nyumbu, jeneti, na wanyama wanaoitwa
Hemioni huko Siria, -kutoka. nyumbu zao wanaofanana kwa nje, ingawa si wa spishi zinazofanana. Na
kwamba wao si hivyo inathibitishwa na

7 | P umri
Machine Translated by Google

ukweli kwamba wanachumbiana na kuzaliana kutoka kwa kila mmoja. Kwa sababu hizi zote, lazima
tuchukue spishi za wanyama kwa spishi, na kujadili upekee wao kwa njia tofauti'

Kauli hizi zilizotangulia, basi, zimewekwa mbele kwa njia ya jumla, kama aina ya kuonja idadi ya masomo
na ya sifa ambazo tunapaswa kuzingatia ili tupate kwanza dhana wazi ya tabia bainifu na ya kawaida.
mali. Hivi karibuni tutajadili mambo haya kwa ufupi zaidi.

Baada ya hayo, tutaendelea na majadiliano ya sababu. Kwani kufanya hivyo wakati uchunguzi wa
maelezo utakapokamilika ndiyo njia sahihi na ya asili, na ambayo kwayo mada na misingi ya hoja yetu
itawekwa wazi baadaye.

Katika nafasi ya kwanza ni lazima kuangalia kwa sehemu Constituent ya wanyama. Kwa maana ni kwa
namna ya kuhusiana na sehemu hizi, kwanza kabisa, kwamba wanyama kwa ukamilifu wao hutofautiana
kutoka kwa kila mmoja: ama kwa ukweli kwamba wengine wana hiki au kile, wakati hawana kile au hiki;
au kwa upekee wa nafasi au mpangilio; au kwa tofauti ambazo zimetajwa hapo awali, kutegemea
utofauti wa umbo, au ziada au kasoro katika hili au lile fulani, kwa mlinganisho, au kwa utofautishaji wa
sifa za kiajali.

Kuanza, lazima tuzingatie sehemu za Mwanadamu. Kwa maana, kama vile kila taifa limezoeleka
kuhesabu kwa kiwango hicho cha fedha ambacho kinafahamika nacho zaidi, ndivyo tunapaswa
kufanya katika mambo mengine. Na, bila shaka, mwanadamu ndiye mnyama ambaye sisi sote tuko naye zaidi
inayojulikana.

Sasa sehemu ziko wazi vya kutosha kwa mtazamo wa kimwili. Hata hivyo, kwa mtazamo wa
kuzingatia utaratibu na mfuatano ufaao na kuchanganya mawazo yenye mantiki na utambuzi wa kimwili,
tutaendelea kuhesabu sehemu: kwanza, ya kikaboni, na baadaye rahisi au isiyo ya mchanganyiko.

Sehemu kuu ambazo mwili kwa ujumla umegawanywa, ni kichwa, shingo, shina (kutoka shingo hadi
sehemu za siri), ambayo inaitwa thorax, mikono miwili na miguu miwili.

Sehemu ambayo kichwa kinaundwa sehemu iliyofunikwa na nywele inaitwa 'fuvu'. Sehemu ya mbele
yake inaitwa 'bregma j au 'sinciput', iliyokuzwa baada ya kuzaliwa - kwa kuwa ni ya mwisho ya mifupa yote
katika mwili kupata uimara, -sehemu ya nyuma inaitwa 'occiput', na sehemu inayoingilia kati. kati ya
sinciput na occiput ni 'taji'. Ubongo hulala chini ya sinciput; occiput ni mashimo. Fuvu lina
mfupa mwembamba kabisa, ulio na umbo la mviringo, na umewekwa ndani ya kanga ya ngozi
isiyo na nyama.

Fuvu lina sutures: moja, ya fomu ya mviringo, katika kesi ya wanawake; katika kesi ya wanaume,
kama kanuni ya jumla, tatu kukutana katika hatua. Matukio yamejulikana kuhusu fuvu la kichwa la mtu
lisilo na mshono kabisa. Katika fuvu mstari wa kati, ambapo sehemu za nywele, huitwa taji au

8 | P umri
Machine Translated by Google

kipeo. Katika baadhi ya matukio, kutengana ni mara mbili; Hiyo ni kusema, baadhi ya wanaume wamevikwa
taji mara mbili, si kuhusu fuvu la mfupa, lakini kwa sababu ya kuanguka mara mbili au seti ya nywele.

Sehemu iliyo chini ya fuvu inaitwa 'uso': lakini kwa upande wa mwanadamu tu, maana neno hilo halitumiki kwa
samaki au ng'ombe. Katika uso, sehemu iliyo chini ya sinciput na kati ya macho inaitwa paji la uso. Wanaume
wanapokuwa na paji la uso kubwa, ni polepole kusonga; wanapokuwa na wadogo, hubadilika-badilika;
wanapokuwa na mapana, wanafaa kufadhaika;

wanapokuwa na paji la uso mviringo au nje, wana hasira ya haraka.

Chini ya paji la uso kuna nyusi mbili. Nyusi zilizonyooka ni ishara ya upole wa tabia; kama vile kujipinda
kuelekea puani, ukali; kama vile kujipinda kuelekea mahekalu, ucheshi na unafiki; kama vile huvutwa katika
kuelekea mtu mwingine, kwa wivu.

Chini ya nyusi huja macho. Hizi ni asili mbili kwa idadi. Kila mmoja wao ana kope la juu na la chini, na nywele
kwenye kingo za hizi huitwa 'kope'. Sehemu ya kati ya jicho inajumuisha sehemu yenye unyevunyevu
ambapo maono huathiriwa, inayoitwa 'mwanafunzi', na sehemu inayozunguka inaitwa 'nyeusi'; sehemu ya nje
hii ni Nyeupe'. Sehemu ya kawaida kwa kope la juu na la chini ni jozi ya nicks au pembe, moja kwa
mwelekeo wa pua, na nyingine katika mwelekeo wa mahekalu. Wakati hizi ni ndefu, ni ishara ya tabia
mbaya; ikiwa upande unaoelekea tundu la pua una nyama na kama sega, ni ishara ya kukosa uaminifu.

Wanyama wote, kama sheria ya jumla, hutolewa kwa macho, isipokuwa ostracoderms na viumbe vingine
visivyo kamili; katika matukio yote, wanyama wote wa viviparous wana macho, isipokuwa mole. Na bado mtu
anaweza kudai kwamba, ingawa mole haijatazama kwa maana kamili, lakini ina macho kwa namna fulani.
Kwa maana kwa uhakika kabisa haiwezi kuona, na haina macho yanayoonekana nje; lakini ngozi ya nje
inapoondolewa, hupatikana mahali ambapo macho yapo, na sehemu nyeusi za macho ziko sawasawa, na
sehemu yote ambayo kwa kawaida hutolewa nje kwa macho: kuonyesha kwamba sehemu hizo ziko.
kudumaa katika maendeleo, na ngozi kuruhusiwa kukua juu. 10

Ya jicho nyeupe ni sawa katika viumbe vyote; lakini kile kinachoitwa nyeusi hutofautiana katika wanyama
mbalimbali. Wengine wana mdomo mweusi, wengine

9 | P umri
Machine Translated by Google

bluu wazi, baadhi ya kijivu-bluu, baadhi ya kijani; na rangi hii ya mwisho ni ishara ya tabia bora, na
imebadilishwa vyema kwa ukali wa maono.

Mwanadamu ndiye kiumbe pekee, au karibu pekee, ambaye ana macho ya rangi tofauti.

Wanyama, kama sheria, wana macho ya rangi moja tu. Farasi wengine wana macho ya bluu.

Ya macho, mengine ni makubwa, mengine madogo, mengine ya ukubwa wa kati; kati ya hizi, ukubwa wa kati
ndio bora zaidi. Zaidi ya hayo, macho wakati mwingine hutoka, wakati mwingine hupungua, wakati
mwingine haitoi au kurudi nyuma. Kati ya hizi, jicho la kupungua ni katika wanyama wote wa papo hapo zaidi;
lakini aina ya mwisho ni ishara ya tabia bora. Tena, macho wakati mwingine huwa na mwelekeo wa
kukonyeza chini ya uangalizi, wakati mwingine kubaki wazi na kutazama, na wakati mwingine hayapewi
kukonyeza au kutazama. Aina ya mwisho ni ishara ya asili bora, na ya wengine, aina ya mwisho inaonyesha
kutokujali, na kutokuwa na uamuzi wa zamani.

11

Zaidi ya hayo, kuna sehemu ya kichwa, ambayo mnyama husikia, sehemu isiyo na uwezo wa kupumua,
'sikio'. Ninasema 'hawezi kupumua', kwa kuwa Alcmaeonid amekosea anaposema kwamba mbuzi hupumua
kupitia masikio yao. Ya sikio sehemu moja haijatajwa, sehemu nyingine inaitwa 'lobe'; na inaundwa kabisa na
gristle na nyama. Sikio limejengwa ndani kama ganda la tarumbeta, na mfupa wa ndani kabisa ni kama sikio
lenyewe, na ndani yake mwisho wa sauti sauti huingia, kama chini ya chupa. Kipokezi hiki hakiwasiliani kwa
kifungu chochote na ubongo, lakini hufanya hivyo kwa kaakaa, na mshipa hutoka kwenye ubongo kuelekea
huko. Macho pia yanaunganishwa na ubongo, na kila mmoja wao amelala mwisho wa mshipa mdogo. Kati
ya wanyama wenye masikio, mwanadamu ndiye pekee asiyeweza kusogeza kiungo hiki. Kati ya viumbe wenye
uwezo wa kusikia, wengine wana masikio, wakati wengine hawana, lakini wana njia tu ya masikio inayoonekana,
kama, kwa mfano, wanyama wenye manyoya au wanyama waliofunikwa na tessellate ya pembe.

Wanyama wa Viviparous, isipokuwa muhuri, pomboo, na wale wengine ambao baada ya mtindo sawa na hawa
ni cetaceans, wote hutolewa kwa masikio; kwa, kwa njia, aina ya shark pia ni viviparous. Sasa, muhuri

ina vifungu vinavyoonekana ambapo inasikia; lakini pomboo anaweza kusikia, lakini hana masikio, wala
vifungu vyovyote vinavyoonekana. Lakini mwanadamu, peke yake hawezi kusogeza masikio yake, na
wanyama wengine wote wanaweza kuyasogeza. Na masikio yanalala, na mwanadamu, katika ndege moja ya
usawa na macho, na sio kwenye ndege iliyo juu yao kama ilivyo kwa baadhi ya quadrupeds. Ya masikio,
mengine ni mazuri, mengine ni magumu, na mengine ni ya texture ya kati; aina ya mwisho ni bora kwa kusikia,
lakini haitumiki kwa njia yoyote ya kuonyesha tabia. Masikio mengine ni makubwa, mengine madogo,
mengine ya ukubwa wa kati; tena, wengine husimama mbali, wengine hulala karibu na kushikamana, na
wengine huchukua nafasi ya wastani; kati ya hizi kama vile za ukubwa wa kati na za nafasi ya kati ni
dalili za tabia bora, wakati zile kubwa na bora zinaonyesha tabia ya kuzungumza au mazungumzo yasiyo
na maana. Sehemu iliyokatwa kati ya jicho, sikio, na taji inaitwa 'hekalu'. Tena, kuna sehemu ya uso
ambayo hutumika kama njia ya kupumua,

10 | P umri
Machine Translated by Google

'pua'. Kwa mtu huvuta na kutoa kwa kiungo hiki, na kupiga chafya huathiriwa na njia yake: ambayo mwisho ni
msukumo wa nje wa pumzi iliyokusanywa, na ni njia pekee ya kupumua inayotumiwa kama ishara na
inachukuliwa kuwa isiyo ya kawaida. Kuvuta pumzi na kuvuta pumzi huenda moja kwa moja kutoka pua
kuelekea kifua; na kwa pua peke yake na tofauti haiwezekani kuingiza au kuvuta pumzi, kutokana na ukweli
kwamba msukumo na kupumua hufanyika kutoka kwa kifua kando ya bomba la upepo, na si kwa sehemu
yoyote iliyounganishwa na kichwa; na kwa hakika, inawezekana kwa kiumbe kuishi bila kutumia
utaratibu huu wa kupumua kwa pua.

Tena, kunusa hufanyika kwa njia ya pua, -kunusa, au ubaguzi wa busara wa harufu. Na pua inakubali mwendo
rahisi, na sio, kama sikio, isiyoweza kusonga.
Sehemu yake, inayojumuisha gristle, inajumuisha, septum au kizigeu, na sehemu ni kifungu wazi; kwani
tundu la pua lina njia mbili tofauti. Pua (au pua) ya tembo ni ndefu na yenye nguvu, na mnyama
huitumia kama mkono; kwani kwa njia ya kiungo hiki huvuta vitu kuelekea kwake, na kuvishika, na kukiingiza
chakula chake kinywani mwake, kiwe chakula cha maji maji au kikavu, na ndiye kiumbe hai pekee
anayefanya hivyo.

Zaidi ya hayo, kuna taya mbili; sehemu ya mbele yao hufanya kidevu, na sehemu ya nyuma ni shavu.
Wanyama wote husogeza taya ya chini, isipokuwa mamba wa mto; kiumbe hiki husogeza taya ya juu tu.

Ifuatayo baada ya pua inakuja midomo miwili, iliyojumuisha nyama, na urahisi wa mwendo. Mdomo unalala
ndani ya taya na midomo. Sehemu za mdomo ni paa au palate na pharynx.

Sehemu ambayo ni busara ya ladha ni ulimi. Hisia ina kiti chake kwenye ncha ya ulimi; ikiwa kitu cha
kuonja kinawekwa kwenye uso wa gorofa wa chombo, ladha haipatikani kwa busara. Ulimi ni nyeti kwa njia
nyinginezo zote ambazo mwili kwa ujumla ni hivyo: yaani, unaweza kufahamu ugumu, au joto na baridi, katika
sehemu yoyote yake, kama vile unavyoweza kufahamu ladha. Lugha wakati mwingine ni pana,
wakati mwingine nyembamba, na wakati mwingine upana wa wastani; aina ya mwisho ni bora na ya wazi
zaidi katika ubaguzi wake wa ladha.
Zaidi ya hayo, ulimi wakati mwingine hutundikwa kwa ulegevu, na wakati mwingine kufungiwa: kama ilivyo
kwa wale wanaonong'ona na wanaoteleza.

Lugha ina nyama, laini na spongy, na kinachojulikana

'epiglottis' ni sehemu ya kiungo hiki.

Sehemu hiyo ya mdomo inayogawanyika vipande viwili inaitwa tonsils; sehemu hiyo inayogawanyika katika
vipande vingi, 'fizi'. Tonsils zote mbili na ufizi huundwa na nyama. Katika ufizi kuna meno, yanajumuisha
mfupa.

Ndani ya mdomo kuna sehemu nyingine, yenye umbo la zabibu, nguzo iliyo na mishipa.
Ikiwa nguzo hii italegea na kuwaka inaitwa 'uvula' au 'mkungu wa zabibu', na basi inakuwa na tabia ya kuleta
kukosa hewa.

12

Shingo ni sehemu kati ya uso na shina. Ya hii sehemu ya mbele ni zoloto ardhi sehemu ya nyuma urn
sehemu ya mbele, linajumuisha gristle, ambayo kupumua na hotuba ni walioathirika, inaitwa 'windpipe';
sehemu ambayo ina nyama ni umio, ndani mbele kidogo ya kine. Sehemu ya nyuma ya shingo ni epomis, au
'bega-point'.

Hizi basi ndizo sehemu za kukutana nazo kabla hujafika kwenye kifua.

11 | P umri
Machine Translated by Google

Kwa shina kuna sehemu ya mbele na sehemu ya nyuma. Ifuatayo baada ya shingo katika
sehemu ya mbele ni kifua, na jozi ya matiti. Kwa kila matiti huunganishwa chuchu au chuchu,
ambayo kwa upande wa wanawake maziwa

percolates; na matiti ni ya umbile la sponji. Maziwa, kwa njia, hupatikana mara kwa mara kwa
kiume; lakini kwa mwanamume nyama ya titi ni ngumu, kwa jike ni laini na yenye vinyweleo.

13

Kinachofuata baada ya kifua na mbele huja 'tumbo', na mzizi wake 'kitovu'. Chini ya mzizi huu
sehemu ya nchi mbili ni 'ubavu': sehemu isiyogawanyika chini ya kitovu, 'tumbo', mwisho wake
ni eneo la 'pubes'; juu ya kitovu 'hypochondrium'; cavity ya kawaida kwa hypochondrium na
ubavu ni gut-cavity.

Kutumika kama mshipi wa brace kwa sehemu za nyuma ni pelvis, na kwa hiyo inapata jina lake
(Sophus), kwa kuwa ina ulinganifu (isophase) kwa kuonekana; ya msingi sehemu ya kuegemea
inaitwa C rump', na sehemu ambayo kwenye pivoti za paja inaitwa 'tundu' (au acetabulum).

'Tumbo la uzazi' ni sehemu ya kipekee kwa mwanamke; na 'uume' ni wa kipekee kwa dume.
Kiungo hiki cha mwisho ni cha nje na kiko kwenye ncha ya shina; inaundwa na sehemu mbili
tofauti: ambayo sehemu iliyokithiri ni nyama, haibadilika kwa ukubwa, na inaitwa glans; na
kuizunguka ni ngozi isiyo na cheo chochote maalum, ambayo unga wote ukikatwa haukui
pamoja tena, kama vile taya au kope. Na muunganisho kati ya mwisho na glans inaitwa
frenum. Sehemu iliyobaki ya uume imeundwa na gristle; inakabiliwa kwa urahisi na upanuzi;
na inajitokeza na kurudi nyuma katika mwelekeo wa kinyume kwa kile kinachoonekana katika
kiungo sawa katika paka. Chini ya uume kuna 'korodani' mbili, na sehemu kamili ya haya ni
ngozi inayoitwa 'korodani'.

Tezi dume hazifanani na nyama, na hazitofautiani nayo kabisa. Lakini baada ya muda
tutashughulikia kwa ukamilifu sehemu zote hizo.

14

Sehemu ya siri ya jike iko kinyume na ile ya dume. Kwa maneno mengine, sehemu iliyo chini ya
pubes ni mashimo au inapungua, na sio, kama

12 | P umri
Machine Translated by Google

kiungo cha kiume, kikijitokeza. Zaidi ya hayo, kuna 'urethra' nje ya tumbo la uzazi; kiungo
ambacho hutumika kama njia ya kupitishia mbegu za kiume, na kama njia ya kutoa majimaji kwa
jinsia zote mbili).

Sehemu ya kawaida ya shingo na kifua ni 'koo'; 'kwapa' ni kawaida kwa upande, mkono, na bega;
na 'kinena' ni kawaida kwa paja na tumbo. Sehemu ya ndani ya paja na matako ni 'perineum', na
sehemu ya nje ya paja na matako ni 'hypoliths'. Sehemu za mbele za shina sasa zimeorodheshwa.

Sehemu ya nyuma ya kifua inaitwa 'nyuma'.

15

Sehemu za nyuma ni jozi ya 'visu vya mabega', 'mfupa wa mgongo', na, chini ya usawa na tumbo
kwenye shina, 'viuno'. Kawaida sehemu ya juu na ya chini ya shina ni 'mbavu', nane kila upande, kwa
wale wanaoitwa Ligyans wenye mbavu saba hatujapata ushahidi wowote wa kuaminika.

Mwanadamu, basi, ana sehemu ya juu na ya chini, sehemu ya mbele na ya nyuma, upande wa kulia
na wa kushoto. Sasa upande wa kulia na wa kushoto zinafanana sana katika sehemu zake na
zinafanana kote, isipokuwa kwamba upande wa kushoto ndio dhaifu zaidi kati ya hizo mbili; lakini
sehemu za nyuma hazifanani na za mbele, wala za chini hazifanani na za juu; ila tu kwamba
sehemu hizi za juu na za chini zinaweza kusemwa kuwa zinafanana hadi sasa, kwamba, ikiwa uso
ni mnene au mdogo, tumbo ni nono. au mdogo wa kuendana; na kwamba miguu inalingana na
mikono, na ambapo mkono wa juu ni mfupi paja huwa fupi pia, na mahali ambapo miguu ni midogo
mikono ni midogo vivyo hivyo.

Ya viungo, seti moja, kutengeneza jozi, ni 'mikono'. Kwenye mkono kuna 'bega', Cupper-arm',
'elbow', 'fore-arm', na 'mkono'. Mkono ni 'kiganja', na 'vidole' vitano. Sehemu ya kidole inayopinda
inaitwa 'knuckle', sehemu ambayo hainyumbuliki inaitwa 'phalanx'. Kidole kikubwa au kidole
gumba kimeunganishwa moja, vidole vingine vimeunganishwa mara mbili. Kupinda kwa mkono na
kidole hufanyika kutoka nje ya ndani kwa wote

kesi; na mkono unainama kwenye kiwiko. Sehemu ya ndani ya mkono inaitwa kiganja, na ina nyama
na imegawanyika kwa viungo au mistari: kwa watu walioishi kwa muda mrefu, mtu mmoja au wawili
huenea upande wa kulia, katika kesi ya muda mfupi na mbili, sio. hivyo kupanua. Kiungo kati ya
mkono na mkono huitwa 'mkono'. Nje au nyuma ya mkono ni laini, na haina jina maalum.

Kuna kiungo kingine cha nakala, 'mguu'. Katika kiungo hiki sehemu yenye ncha mbili inaitwa 'mfupa
wa paja', sehemu inayoteleza ya 'goti', sehemu yenye mifupa miwili 'mguu'; sehemu ya mbele ya
mwisho huu inaitwa 'shin', na sehemu ya nyuma yake 'ndama', ambayo nyama ni ya mishipa na ya
venous, katika baadhi ya matukio inayotolewa juu kuelekea shimo nyuma ya goti, kama ilivyo kwa
watu wenye makalio makubwa, na katika hali nyingine zinazotolewa chini. Upeo wa chini wa shin ni
'ankle', nakala katika mguu wowote. Sehemu ya kiungo iliyo na msururu

13 | P umri
Machine Translated by Google

ya mifupa ni 'mguu'. Sehemu ya nyuma ya mguu ni 'kisigino'; mbele yake sehemu iliyogawanyika
ina 'vidole', tano kwa idadi; sehemu ya nyama chini ni 'mpira'; sehemu ya juu au nyuma ya mguu
ni sinewy na haina appellation maalum; ya toe, sehemu moja ni 'msumari' na mwingine 'pamoja',
na msumari ni katika kesi zote katika ncha; na vidole vya miguu bila ubaguzi vimeunganishwa moja.
Wanaume walio na sehemu ya ndani au nyayo za miguu iliyolegea na isiyopinda, yaani,
wanaotembea wakiwa wameegemea sehemu zote za chini ya uso wa miguu yao, huwa na tabia
ya uhuni. Kiungo cha paja na shin ni 'goti'.

Hizi, basi, ni sehemu za kawaida kwa jinsia ya kiume na ya kike. Msimamo wa sehemu kama juu
na chini, au mbele na nyuma, au kulia na kushoto, yote haya kuhusu mambo ya nje yanaweza
kuachwa kwa mtazamo wa kawaida tu. Lakini pamoja na hayo yote, lazima tuwatendee kwa
sababu sawa na ile iliyoletwa hapo awali; yaani, ni lazima tuzirejelee ili kwamba mlolongo
unaostahiki na wa kawaida uweze kuzingatiwa katika maelezo yetu, na ili kwamba kwa
kuorodhesha mambo haya yaliyo dhahiri uangalizi unaostahili uweze kutolewa kwa
sehemu hizo katika wanadamu na wanyama wengine. ambazo ni tofauti kwa njia yoyote kutoka
kwa kila mmoja.

Kwa mwanadamu, juu ya wanyama wengine wote, maneno 'juu' na 'chini' yanatumika kwa upatanifu
na nafasi zao za asili; kwani ndani yake, ya juu na ya chini yana maana sawa na yanapotumika
kwa ulimwengu kwa ujumla. Katika kama

14 | P umri
Machine Translated by Google

15 | P umri