1

Machine Translated by Google

inayotumika kwenye sehemu inahusisha utata, kwa kuwa nzima pia kwa mujibu wa umbo lake
imeteuliwa kuwa pembe), na sehemu kama hizo zinatoa mlinganisho kwa hizi.

Wanyama hutofautiana kutoka kwa kila mmoja kwa njia zao za kuishi, katika vitendo vyao, tabia zao,
na sehemu zao. Kuhusu tofauti hizi, kwanza tutazungumza kwa mapana na kwa ujumla, na baadaye
tutashughulikia sawa kwa kurejelea kwa karibu kila jenasi.

Tofauti zinaonyeshwa katika njia za kujikimu, katika tabia, katika vitendo vinavyofanywa. Kwa mfano,
wanyama wengine wanaishi majini na wengine ardhini. Na katika waishio majini wengine wanafanya hivyo
kwa namna moja na wengine kwa njia nyingine, yaani wengine wanaishi na kula majini, wanaingiza na
kutoa maji, na hawawezi kuishi wakinyimwa maji kama ilivyo. na idadi kubwa ya samaki; wengine wanapata
chakula chao na wakakaa majini, lakini hawachukui maji ila hewa, wala hawatoi majini. Wengi wa viumbe
hawa wamepambwa kwa miguu, kama otter, beaver, na mamba; wengine wamepambwa kwa mbawa, kama
mpiga mbizi na mbuyu; wengine hawana miguu,
kama nyoka wa maji. Viumbe wengine hupata maisha yao ndani ya maji na hawawezi kuishi nje yake:
lakini kwa wale wote ambao hawaingii hewa au maji, kama, kwa mfano, nettle ya baharini na oyster. Na
katika viumbe waishio majini wengine wanaishi baharini, wengine katika mito, wengine katika maziwa na
wengine katika mabwawa, kama chura na nyati.

Wanyama wanaoishi kwenye nchi kavu wengine huvuta hewa na kuitoa, matukio ambayo huitwa 'kuvuta
pumzi' na 'kuvuta pumzi'; kama, kwa mfano, mwanadamu na wanyama wote wa nchi kavu walio na
mapafu. Wengine, tena, hawapumui hewa, lakini wanaishi na kupata riziki zao kwenye nchi kavu; kama,
kwa mfano, nyigu, nyuki, na wadudu wengine wote. Na kwa 'wadudu' ninamaanisha viumbe kama vile
wenye chuchu au chembe kwenye miili
yao, ama kwenye matumbo yao au kwenye migongo na matumbo.

Na wanyama wengi wa nchi kavu, kama ilivyosemwa, hupata riziki zao kutoka kwa maji; lakini katika
viumbe wanaoishi ndani na kuvuta maji hakuna hata mmoja anayepata riziki yake kutoka nchi kavu.

Wanyama wengine mwanzoni huishi ndani ya maji, na baada ya muda hubadili umbo lao na kuishi nje ya
maji, kama ilivyo kwa minyoo ya mtoni, kwa kuwa kati ya hao vinzi hukua.

Zaidi ya hayo, wanyama wengine hawana utulivu, na wengine hawana uhakika. Wanyama waliosimama
hupatikana ndani ya maji, lakini hakuna kiumbe kama hicho kinachopatikana kwenye ardhi kavu. Ndani ya maji
kuna viumbe vingi ambavyo huishi kwa kushikamana kwa karibu na kitu cha nje, kama ilivyo kwa aina kadhaa
za oyster. Na, kwa njia, sifongo inaonekana kuwa na ufahamu fulani: kama uthibitisho wa ambayo inadaiwa
kuwa ugumu wa kuitenganisha na mihimili yake huongezeka ikiwa harakati ya kuitenga haitatumika kwa siri.

Viumbe wengine hushikamana kwa wakati mmoja na kitu na kujitenga nacho wakati mwingine, kama
ilivyo kwa spishi inayoitwa nettle ya baharini; kwani baadhi ya viumbe hawa hutafuta chakula chao
wakati wa usiku
bila kuunganishwa.

Viumbe wengi hawajaunganishwa lakini hawana mwendo, kama ilivyo kwa chaza na wale wanaoitwa
holothurian. Wengine wanaweza kuogelea, kama, kwa mfano, samaki, moluska, na crustaceans, kama vile
crawfish. Lakini baadhi ya hatua hizi za mwisho kwa kutembea, kama kaa, kwa maana ni asili ya
kiumbe, ingawa huishi ndani ya maji, kusonga kwa kutembea.

Baadhi ya wanyama wa nchi kavu wamepambwa kwa mbawa, kama vile ndege na nyuki, na hizi
zimepambwa kwa njia tofauti moja kutoka kwa nyingine; wengine wamepambwa kwa miguu. Kati ya

2
Machine Translated by Google

wanyama walio na miguu, wengine hutembea, wengine hutambaa, na wengine huzunguka. Lakini hakuna
kiumbe

| P umri

uwezo wa kusonga tu kwa kuruka, kwani samaki wanaweza kuogelea tu, kwa kuwa wanyama walio na
mbawa za ngozi wanaweza kutembea; popo ina miguu na muhuri ina miguu isiyo kamili.

Ndege wengine wana miguu ya nguvu kidogo, na kwa hiyo huitwa Apodes. Ndege huyu mdogo ana
nguvu kwenye bawa; na, kama sheria, ndege wanaofanana nayo wana miguu dhaifu na yenye mabawa
yenye nguvu, kama vile mbayuwayu na drepanis au (?) Alpine mwepesi; kwani ndege hawa wote
wanafanana katika tabia zao na manyoya yao, na wanaweza kukosea kwa urahisi. (Apus inapaswa
kuonekana katika misimu yote, lakini drepanis tu baada ya hali ya hewa ya mvua majira ya joto; kwa
maana huu ndio wakati ambapo anaonekana na kutekwa, ingawa, kama sheria ya jumla, ni ndege
adimu.)

Tena, wanyama wengine husogea kwa kutembea ardhini na pia kwa kuogelea majini.

Zaidi ya hayo, tofauti zifuatazo zinadhihirika katika njia zao za kuishi na katika matendo yao. Baadhi ni
watu
wa kawaida, wengine wako peke yao, iwe wamewekewa miguu au mabawa au wamewekwa kwa ajili ya
maisha ndani ya maji; na wengine hushiriki wahusika wote wawili, walio peke yao na washirikina. Na
kwa watu wa urafiki, wengine wana mwelekeo wa kuchanganyika kwa madhumuni ya kijamii, wengine
kuishi kila mmoja kwa ubinafsi wake.

Viumbe wakubwa ni, miongoni mwa ndege, kama vile njiwa, korongo, na swan; na, kwa njia, hakuna
ndege aliye na makucha yaliyopotoka ambaye ni mkarimu. Kati ya viumbe wanaoishi katika maji aina
nyingi za samaki ni watu wa kawaida, kama vile wale wanaoitwa wahamiaji, tunny, pelamys, na bonito.

Mwanadamu, kwa njia, anawasilisha mchanganyiko wa wahusika wawili, washirikina na wapweke.

Viumbe vya kijamii ni kama vile kuwa na kitu kimoja cha kawaida katika mtazamo; na mali hii si ya
kawaida kwa viumbe vyote ambavyo ni watu wa jamii. Viumbe hivyo vya kijamii ni mwanadamu, nyuki,
nyigu, chungu na
korongo.

Tena, kati ya viumbe hivi vya kijamii baadhi hunyenyekea kwa mtawala, wengine hawako chini ya
utawala: kama, kwa mfano, korongo na aina kadhaa za nyuki hunyenyekea kwa mtawala, ambapo
mchwa na viumbe vingine vingi ni kila mtu bwana wake.

Na tena, wanyama wa kidunia na wa peke yao, wengine wameunganishwa na nyumba iliyopangwa na

wengine ni wapotovu au wahamaji.

Pia, wengine ni walaji nyama, wengine graminivorous, wengine omnivorous: wakati wengine hula kwa
chakula cha pekee, kama vile nyuki na buibui, kwa maana nyuki huishi kwa asali na pipi nyingine, na
buibui huishi kwa kukamata nzi; na baadhi ya viumbe huishi kwa kutegemea samaki. Tena, baadhi ya
viumbe hukamata chakula chao, wengine huweka hazina; kumbe wengine hawafanyi hivyo.

Viumbe vingine vinajipatia makao, wengine huenda bila moja: ya aina ya zamani ni mole, panya, ant,
nyuki; wa aina ya mwisho ni wadudu wengi na quadrupeds. Zaidi ya hayo, kuhusiana na eneo la
makazi, baadhi ya viumbe hukaa chini ya ardhi, kama mjusi na nyoka; wengine wanaishi juu ya uso
wa ardhi, kama farasi
3
Machine Translated by Google

na mbwa. kujitengenezea mashimo, wengine hawafanyi

Baadhi ni za usiku, kama bundi na popo; wengine wanaishi mchana.

Zaidi ya hayo, baadhi ya viumbe ni tame na baadhi ni mwitu: baadhi ni wakati wote kufugwa, kama
binadamu na nyumbu; wengine ni wakatili wakati wote, kama chui na mbwa-mwitu; na viumbe vingine
vinaweza kufugwa kwa haraka, kama tembo.

| P umri

Zaidi ya hayo, wengine ni werevu na wakorofi, kama mbweha; baadhi ni spirited na upendo
na fawning, kama mbwa; wengine ni rahisi kukasirika na kufugwa kwa urahisi, kama tembo;
wengine ni waangalifu na macho, kama goose; wengine ni wenye wivu na wenye kujiona
kama tausi. Lakini kati ya
wanyama wote mwanadamu peke yake ndiye anayeweza kufikiria.

Wanyama wengi wana kumbukumbu, na wana uwezo wa kufundisha; lakini hakuna kiumbe mwingine isipokuwa mwanadamu

anayeweza kukumbuka yaliyopita kwa kupenda kwake.

Kuhusiana na genera kadhaa za wanyama, maelezo kuhusu tabia zao za maisha na namna
ya kuishi yatajadiliwa kwa ukamilifu zaidi na baadaye,

Kawaida kwa wanyama wote ni viungo ambavyo huchukua chakula na viungo ambavyo
huingiza ndani yake; na haya ama yanafanana, au yanatofautiana kwa njia zilizotajwa hapo
juu: yaani, ama kufanana kwa umbo, au kutofautiana kuhusiana na ziada au kasoro, au
kufanana kimaana, au
kutofautiana kwa hali.

Zaidi ya hayo, idadi kubwa ya wanyama wana viungo vingine zaidi ya hivi vinavyofanana,
ambapo wao hutoa mabaki ya chakula chao: Nasema, wengi, kwa maana kauli hii haiwahusu
wote. Na, kwa njia, kiungo ambacho chakula huingizwa huitwa kinywa, na kiungo ambacho
hutiwa ndani yake, ni tumbo; iliyobaki ya mfumo wa chakula ina aina kubwa ya majina.

Sasa mabaki ya chakula yana aina mbili, mvua na kavu, na viumbe kama vile viungo
vinavyopokea mabaki ya mvua hupatikana kila mara na viungo vinavyopokea mabaki kavu;
lakini kama vile viungo
vinavyopokea mabaki makavu hawahitaji kuwa na viungo vinavyopokea mabaki ya maji. Kwa
maneno mengine, mnyama ana utumbo au utumbo ikiwa ana kibofu; lakini mnyama anaweza
kuwa na utumbo na kuwa hana kibofu. Na, kwa njia, ninaweza kusema hapa kwamba kiungo
kinachopokea
mabaki yenye unyevunyevu kinaitwa 'kibofu cha mkojo', na kiungo kinachopokea mabaki
makavu 'utumbo au 'bowel'.

Wanyama wengi sana, mbali na viungo vilivyotajwa hapo juu, wana chombo cha kutolea
mbegu ya kiume; na cha wanyama wenye uwezo wa kuzaa, mmoja hujificha ndani ya
mwingine, na mwingine

4
Machine Translated by Google

ndani yake. Mwisho huitwa 'mwanamke', na wa zamani 'mwanaume'; lakini wanyama wengine
hawana
dume wala jike. Kwa hiyo, viungo vinavyounganishwa na kazi hii hutofautiana kwa fomu, kwa
wanyama wengine wana tumbo na wengine chombo kinachofanana. Viungo vilivyotajwa hapo
juu, basi, ni sehemu za lazima sana za wanyama; na kwa baadhi yao wanyama wote bila
ubaguzi, na kwa wengine
wanyama kwa sehemu kubwa, lazima watolewe.

Hisia moja, na moja pekee, ni ya kawaida kwa wanyama wote - hisia ya kugusa. Kwa hiyo,
hakuna jina maalum kwa chombo ambacho kina kiti chake; kwa baadhi ya makundi ya
wanyama chombo ni sawa, kwa wengine ni sawa tu.

Kila mnyama hutolewa unyevu, na ikiwa mnyama atanyimwa huo huo kwa sababu za asili

au njia za bandia, kifo hufuata: zaidi, kila mnyama ana sehemu nyingine ambayo | P umri

unyevu ni zilizomo. Sehemu hizi ni damu na mshipa, na katika wanyama wengine kuna kitu
kinacholingana; lakini katika hizi za mwisho sehemu hizo si kamilifu, zikiwa tu nyuzi na seramu au
limfu.

Kugusa kuna kiti chake katika sare ya sehemu na homogeneous, kama katika nyama au kitu cha
aina hiyo, na kwa ujumla, na wanyama wanaotolewa kwa damu, katika sehemu zilizojaa damu.
Katika
wanyama wengine ina kiti chake katika sehemu zinazofanana na sehemu zilizochajiwa na damu;
lakini katika hali zote imekaa katika sehemu ambazo katika muundo wao ni homogeneous.

Vitivo vilivyo hai, kinyume chake, vimekaa katika sehemu ambazo ni tofauti: kama, kwa mfano,
biashara ya kuandaa chakula imekaa mdomoni, na ofisi ya kuzunguka kwa miguu, mbawa, au
katika viungo. yanahusiana.

Tena, wanyama wengine hutiwa damu, kama vile mwanadamu, farasi, na wanyama wote walio,
wakomaapo, wasio na miguu, au wa miguu miwili, au wa miguu minne; wanyama wengine hawana
damu, kama vile nyuki na nyigu, na, wanyama wa baharini, samaki-samaki, kamba, na wanyama
wote kama hao wenye zaidi
ya futi nne.

Tena, wanyama wengine ni viviparous, wengine oviparous, wengine semiporous au 'grub-bearing'.

Baadhi ni viviparous, kama vile mwanadamu, farasi, sili, na wanyama wengine wote walio na
nywele, na, wanyama wa baharini, cetaceans, kama pomboo, na wale wanaoitwa Selachia. (Kati ya
wanyama hawa
wa mwisho, wengine wana njia ya hewa ya tubular na hawana gill, kama dolphin na nyangumi:
pomboo aliye na njia ya hewa kupita nyuma yake, nyangumi aliye na njia ya hewa kwenye paji la
uso wake;
wengine wamefunua. gill, kama Selachia, papa na miale.)

Tunachoita yai ni matokeo fulani kamili ya mimba ambayo mnyama atakayezaliwa hukua, na kwa
njia ambayo kwa heshima ya vijidudu vyake hutoka kwa sehemu tu ya yai, wakati iliyobaki

5
Machine Translated by Google

hutumikia chakula. jinsi vijidudu hukua. 'Grub' kwa upande mwingine ni kitu ambacho kwa ukamilifu
wake mnyama katika
ukamilifu wake hukua, kwa kutofautisha na ukuaji wa kiinitete.

Kati ya wanyama wa viviparous, wengine huangua mayai katika mambo yao ya ndani, kama viumbe
vya aina ya papa; wengine huzaa ndani mtoto aliye hai, kama mwanadamu na farasi. Wakati
matokeo ya mimba yanapokamilika, pamoja na wanyama wengine kiumbe hai hutolewa, na wengine
yai hutolewa kwenye mwanga, na wengine grub. Ya mayai, mengine yana maganda ya mayai na
yana rangi mbili tofauti ndani, kama vile mayai ya ndege; wengine wana ngozi laini na rangi moja,
kama mayai ya wanyama wa aina
ya papa. Ya grubs, baadhi ni kutoka kwanza uwezo wa harakati, wengine ni mwendo. Hata hivyo,
kuhusu matukio haya tutazungumza kwa usahihi baada ya hapo tutakapokuja kushughulikia Kizazi.

Zaidi ya hayo, wanyama wengine wana miguu na wengine ni duni. Kwa wenye miguu, wanyama
wengine wana wawili, kama ilivyo kwa wanadamu na ndege, na kwa wanadamu na ndege tu;
wengine wana wanne, kama mjusi na mbwa; wengine wana zaidi, kama centipede na nyuki; lakini
wote walio na miguu
wana idadi sawa.

Katika viumbe wanaoogelea wasio na miguu, wengine wana mabawa au mapezi kama samaki; na katika
hao wengine wana mapezi manne, mawili juu mgongoni, na mawili chini ya tumbo, kama kichwa na wili;
wengine wana mbili tu, -kwa maana, kama vile ni ndefu sana na nyororo, kama eel na conger;
wengine hawana kabisa, kama muraena, lakini hutumia bahari kama vile nyoka wanavyotumia ardhi
kavu-na kwa njia, nyoka huogelea majini kwa njia ile ile. Ya aina ya papa

| P umri

wengine hawana mapezi, kama vile wale ambao ni bapa na wenye mikia mirefu, kama miale na miale
ya kuumwa, lakini samaki hawa huogelea kwa mwendo wa undulatory wa miili yao tambarare; chura wa
uvuvi, hata hivyo, ana mapezi, na vivyo hivyo samaki wote ambao nyuso zao tambarare hazijanyooshwa
hadi kwenye makali makali.

Kati ya viumbe hao wanaoogelea wanaoonekana kuwa na miguu, kama ilivyo kwa moluska, viumbe hawa
huogelea kwa msaada wa miguu yao na mapezi yao pia, na waogelea kwa kasi zaidi kuelekea nyuma
kuelekea uelekeo wa shina, kama ilivyo. na cuttle-samaki au sepia na calamary; na, kwa njia, hakuna hata
mmoja wa hawa wa
mwisho anayeweza kutembea kama poulpe au pweza anavyoweza.

Wanyama wenye ngozi ngumu au ganda, kama samaki wa kamba, huogelea kwa kutumia sehemu zao
za mkia; na wao kuogelea kwa kasi zaidi mkia mbele, kwa msaada wa mapezi maendeleo juu ya
mwanachama huyo. Mwavi huogelea kwa miguu na mkia wake; na mkia wake unafanana na ule wa
sheatfish, kulinganisha mdogo na
mkubwa.

Ya wanyama wanaoweza kuruka wengine wamepambwa kwa mbawa zenye manyoya, kama tai na
mwewe; wengine wamepambwa kwa mbawa za utando, kama vile nyuki na jogoo; wengine wamepambwa
kwa mbawa za ngozi, kama mbweha anayeruka na popo. Viumbe wote wanaoruka walio na damu wana
mbawa zenye manyoya au mbawa za ngozi; viumbe wasio na damu wana mbawa membranous, kama
wadudu. Viumbe walio na mbawa zenye manyoya au mbawa za ngozi wana miguu miwili au hawana
miguu kabisa: kwa maana inasemekana kuna nyoka fulani warukao Ethiopia ambao hawana miguu.
6
Machine Translated by Google

Viumbe walio na mbawa zenye manyoya wameainishwa kama jenasi chini ya jina la 'ndege'; jenera
zingine mbili, zenye mabawa ya ngozi na zenye utando, bado hazina jina la jumla.

Kati ya viumbe vinavyoweza kuruka na visivyo na damu, baadhi yao wana mabawa au ala, kwa kuwa wana
mbawa zao kwenye ala au sehemu, kama mende na mbawakawa; nyingine ni ala kidogo, na hizi za mwisho
baadhi ni dipterous na baadhi tetrapetalous:

tetrapetal, kama vile ni kubwa kwa kulinganisha au kuwa na miiba katika mkia, dipterous, kama vile ni
ndogo kwa kulinganisha au kuwa na miiba yao mbele. Coleoptera, bila ubaguzi, haina miiba; Diptera
wana kuumwa mbele, kama inzi, inzi, inzi, na mbu.

Wanyama wasio na damu kama sheria ya jumla ni duni kwa ukubwa kwa wanyama waliotiwa damu;
ingawa, kwa njia, hupatikana katika bahari baadhi ya viumbe wachache wasio na damu wa ukubwa usio
wa kawaida, kama katika kesi ya moluska fulani. Na kati ya genera hizi zisizo na damu, hizo ndizo
kubwa zaidi zinazoishi katika hali ya hewa ya baridi, na wale wanaoishi baharini ni kubwa zaidi kuliko
wale wanaoishi katika nchi kavu au katika
maji safi.

Viumbe vyote vyenye uwezo wa kusonga husogea na alama nne au zaidi za mwendo; wanyama
waliotiwa damu wakiwa na wanne pekee: kama, kwa mfano, mtu mwenye mikono miwili na miguu miwili,
ndege wenye mbawa mbili na miguu miwili, wenye miguu minne na samaki kwa pamoja wenye miguu
minne na mapezi manne. Viumbe walio na mabawa au mapezi mawili, au ambao hawana kabisa kama
nyoka, husogea sawa na si chini ya pointi nne za mwendo; kwa maana kuna mikunjo minne katika miili
yao wanaposonga, au mikunjo miwili pamoja na mapezi yao. Wanyama wasio na damu na wenye miguu
mingi, wawe na mbawa au miguu, husogea kwa zaidi ya pointi nne za mwendo; kama, kwa mfano, nzi
wa mchana anavyosogea akiwa na futi nne na mbawa nne: na, naweza kuona kwa kupita, kiumbe hiki
ni cha kipekee sio tu kuhusu muda wa kuwepo kwake,
ambapo anapokea.

| P umri

jina lake, lakini pia kwa sababu ingawa ana mbawa nne pia. Wanyama wote huenda sawa, wenye
miguu minne
na miguu mingi; kwa maneno mengine, wote husogea kwa busara. Na wanyama kwa ujumla wana
miguu miwili mapema; kaa peke yake ana nne.

Jenasi kubwa sana la wanyama, ambalo sehemu nyingine ndogo huanguka, ni zifuatazo: moja, ya
ndege; moja, ya samaki; na nyingine, ya cetaceans. Sasa viumbe hivi vyote vimetiwa damu.

Kuna aina nyingine ya aina ya ganda ngumu, ambayo inaitwa oyster; aina nyingine ya ganda laini,
ambayo bado haijaainishwa na neno moja, kama vile crawfish spiny na aina mbalimbali za kaa na
kamba; na mwingine wa
moluska, kama aina mbili za calamary na mbawa; ya wadudu ni tofauti. Viumbe hawa wote wa
mwisho hawana damu, na wale wenye miguu wana idadi nzuri yao; na wadudu wengine wana
mbawa pamoja na
miguu.

7
Machine Translated by Google

Kati ya wanyama wengine, genera sio pana. Kwa ndani yao, aina moja haielewi aina nyingi;
lakini katika hali moja, kama mwanadamu, spishi ni rahisi, haikubali kutofautisha, wakati kesi
zingine zinakubali kutofautisha, lakini fomu hazina sifa maalum.

Kwa hivyo, kwa mfano, viumbe ambavyo ni quadrupedal na visivyotolewa na mbawa hutiwa damu
bila ubaguzi, lakini baadhi yao ni viviparous, na baadhi ya oviparous. Kama vile ni viviparous ni
nywele-
coated, na kama vile oviparous ni kufunikwa na aina ya dutu tessellated ngumu; na vipande
vilivyofupishwa vya dutu hii, kana kwamba, vinafanana kuhusiana na nafasi ya mizani.

Mnyama ambaye ana damu na uwezo wa kutembea kwenye nchi kavu, lakini kwa asili haijatolewa
na miguu, ni wa jenasi ya nyoka; na wanyama wa jenasi hii wamefunikwa na dutu ya pembe
iliyofupishwa. Nyoka kwa ujumla ni oviparous; adder, kesi ya kipekee, ni viviparous: kwa si
wanyama wote wa viviparous walio na
nywele, na samaki wengine pia ni viviparous.

Wanyama wote, hata hivyo, walio na nywele-coated ni viviparous. Kwa maana, kwa njia, mtu

lazima azingatie aina ya nywele kama vile nywele za prickly kama hedgehogs na nungu hubeba;

kwa miiba hii hufanya kazi ya nywele, na sio ya miguu kama ilivyo kwa sehemu zinazofanana

za urchins za baharini.

Katika jenasi inayochanganya viviparous quadrupeds ni aina nyingi, lakini chini ya hakuna
appellation ya kawaida. Wanaitwa tu kama ilivyokuwa mmoja baada ya mwingine, kama
tunavyosema mtu, simba, paa, farasi, mbwa, na kadhalika; ingawa, kwa njia, kuna aina fulani
ya jenasi inayokumbatia viumbe vyote
vilivyo na manyoya na mikia yenye vichaka, kama vile farasi, punda, nyumbu, jeneti, na wanyama
wanaoitwa Hemioni huko Siria, -kutoka. nyumbu zao wanaofanana kwa nje, ingawa si wa spishi
zinazofanana. Na kwamba wao si hivyo inathibitishwa na

| P umri

ukweli kwamba wanachumbiana na kuzaliana kutoka kwa kila mmoja. Kwa sababu hizi zote,
lazima tuchukue spishi za wanyama kwa spishi, na kujadili upekee wao kwa njia tofauti'

Kauli hizi zilizotangulia, basi, zimewekwa mbele kwa njia ya jumla, kama aina ya kuonja idadi
ya masomo na ya sifa ambazo tunapaswa kuzingatia ili tupate kwanza dhana wazi ya tabia
bainifu na ya kawaida. mali. Hivi karibuni tutajadili mambo haya kwa ufupi zaidi.
8
Machine Translated by Google

Baada ya hayo, tutaendelea na majadiliano ya sababu. Kwani kufanya hivyo wakati uchunguzi
wa maelezo utakapokamilika ndiyo njia sahihi na ya asili, na ambayo kwayo mada na misingi
ya hoja yetu itawekwa wazi baadaye.

Katika nafasi ya kwanza ni lazima kuangalia kwa sehemu Constituent ya wanyama. Kwa
maana ni kwa namna ya kuhusiana na sehemu hizi, kwanza kabisa, kwamba wanyama kwa
ukamilifu wao hutofautiana
kutoka kwa kila mmoja: ama kwa ukweli kwamba wengine wana hiki au kile, wakati hawana
kile au hiki; au kwa upekee wa nafasi au mpangilio; au kwa tofauti ambazo zimetajwa hapo
awali, kutegemea
utofauti wa umbo, au ziada au kasoro katika hili au lile fulani, kwa mlinganisho, au kwa
utofautishaji wa sifa za kiajali.

Kuanza, lazima tuzingatie sehemu za Mwanadamu. Kwa maana, kama vile kila taifa limezoeleka
kuhesabu kwa kiwango hicho cha fedha ambacho kinafahamika nacho zaidi, ndivyo tunapaswa
kufanya katika mambo mengine. Na, bila shaka, mwanadamu ndiye mnyama ambaye sisi sote tuko
naye zaidi
inayojulikana.

Sasa sehemu ziko wazi vya kutosha kwa mtazamo wa kimwili. Hata hivyo, kwa mtazamo wa
kuzingatia utaratibu na mfuatano ufaao na kuchanganya mawazo yenye mantiki na utambuzi
wa kimwili, tutaendelea kuhesabu sehemu: kwanza, ya kikaboni, na baadaye rahisi au isiyo ya
mchanganyiko.

Sehemu kuu ambazo mwili kwa ujumla umegawanywa, ni kichwa, shingo, shina (kutoka shingo
hadi sehemu za siri), ambayo inaitwa thorax, mikono miwili na miguu miwili.

Sehemu ambayo kichwa kinaundwa sehemu iliyofunikwa na nywele inaitwa 'fuvu'. Sehemu ya
mbele yake inaitwa 'bregma j au 'sinciput', iliyokuzwa baada ya kuzaliwa - kwa kuwa ni ya
mwisho ya mifupa yote katika mwili kupata uimara, -sehemu ya nyuma inaitwa 'occiput', na
sehemu inayoingilia kati. kati ya
sinciput na occiput ni 'taji'. Ubongo hulala chini ya sinciput; occiput ni mashimo. Fuvu
lina mfupa mwembamba kabisa, ulio na umbo la mviringo, na umewekwa ndani ya
kanga ya ngozi isiyo na nyama.

Fuvu lina sutures: moja, ya fomu ya mviringo, katika kesi ya wanawake; katika kesi ya

wanaume, kama kanuni ya jumla, tatu kukutana katika hatua. Matukio yamejulikana kuhusu

fuvu la kichwa la mtu lisilo na mshono kabisa. Katika fuvu mstari wa kati, ambapo sehemu

za nywele, huitwa taji au | P umri

9
Machine Translated by Google

kipeo. Katika baadhi ya matukio, kutengana ni mara mbili; Hiyo ni kusema, baadhi ya wanaume
wamevikwa
taji mara mbili, si kuhusu fuvu la mfupa, lakini kwa sababu ya kuanguka mara mbili au seti ya
nywele.

Sehemu iliyo chini ya fuvu inaitwa 'uso': lakini kwa upande wa mwanadamu tu, maana neno hilo
halitumiki kwa samaki au ng'ombe. Katika uso, sehemu iliyo chini ya sinciput na kati ya macho inaitwa
paji la uso. Wanaume wanapokuwa na paji la uso kubwa, ni polepole kusonga; wanapokuwa na wadogo,
hubadilika-badilika; wanapokuwa na mapana, wanafaa kufadhaika;

wanapokuwa na paji la uso mviringo au nje, wana hasira ya haraka.

Chini ya paji la uso kuna nyusi mbili. Nyusi zilizonyooka ni ishara ya upole wa tabia; kama vile
kujipinda kuelekea puani, ukali; kama vile kujipinda kuelekea mahekalu, ucheshi na unafiki; kama
vile huvutwa katika
kuelekea mtu mwingine, kwa wivu.

Chini ya nyusi huja macho. Hizi ni asili mbili kwa idadi. Kila mmoja wao ana kope la juu na la
chini, na nywele kwenye kingo za hizi huitwa 'kope'. Sehemu ya kati ya jicho inajumuisha sehemu
yenye unyevunyevu
ambapo maono huathiriwa, inayoitwa 'mwanafunzi', na sehemu inayozunguka inaitwa 'nyeusi';
sehemu ya nje hii ni Nyeupe'. Sehemu ya kawaida kwa kope la juu na la chini ni jozi ya nicks au
pembe, moja kwa mwelekeo wa pua, na nyingine katika mwelekeo wa mahekalu. Wakati hizi ni
ndefu, ni ishara ya tabia
mbaya; ikiwa upande unaoelekea tundu la pua una nyama na kama sega, ni ishara ya kukosa
uaminifu.

Wanyama wote, kama sheria ya jumla, hutolewa kwa macho, isipokuwa ostracoderms na viumbe
vingine visivyo kamili; katika matukio yote, wanyama wote wa viviparous wana macho, isipokuwa
mole. Na bado mtu anaweza kudai kwamba, ingawa mole haijatazama kwa maana kamili, lakini ina
macho kwa namna fulani. Kwa maana kwa uhakika kabisa haiwezi kuona, na haina macho
yanayoonekana nje; lakini ngozi ya nje inapoondolewa, hupatikana mahali ambapo macho yapo, na
sehemu nyeusi za macho ziko sawasawa, na
sehemu yote ambayo kwa kawaida hutolewa nje kwa macho: kuonyesha kwamba sehemu hizo ziko.
kudumaa katika maendeleo, na ngozi kuruhusiwa kukua juu. 10

Ya jicho nyeupe ni sawa katika viumbe vyote; lakini kile kinachoitwa nyeusi hutofautiana katika
wanyama mbalimbali. Wengine wana mdomo mweusi, wengine
10
Machine Translated by Google

| P umri

bluu wazi, baadhi ya kijivu-bluu, baadhi ya kijani; na rangi hii ya mwisho ni ishara ya tabia bora,
na
imebadilishwa vyema kwa ukali wa maono.

Mwanadamu ndiye kiumbe pekee, au karibu pekee, ambaye ana macho ya rangi tofauti.

Wanyama, kama sheria, wana macho ya rangi moja tu. Farasi wengine wana macho ya bluu.

Ya macho, mengine ni makubwa, mengine madogo, mengine ya ukubwa wa kati; kati ya hizi,
ukubwa wa kati ndio bora zaidi. Zaidi ya hayo, macho wakati mwingine hutoka, wakati mwingine
hupungua, wakati mwingine haitoi au kurudi nyuma. Kati ya hizi, jicho la kupungua ni katika
wanyama wote wa papo hapo zaidi; lakini aina ya mwisho ni ishara ya tabia bora. Tena, macho
wakati mwingine huwa na mwelekeo wa kukonyeza chini ya uangalizi, wakati mwingine kubaki wazi
na kutazama, na wakati mwingine hayapewi kukonyeza au kutazama. Aina ya mwisho ni ishara ya
asili bora, na ya wengine, aina ya mwisho inaonyesha kutokujali, na kutokuwa na uamuzi wa
zamani.

11

Zaidi ya hayo, kuna sehemu ya kichwa, ambayo mnyama husikia, sehemu isiyo na uwezo wa
kupumua,
'sikio'. Ninasema 'hawezi kupumua', kwa kuwa Alcmaeonid amekosea anaposema kwamba mbuzi
hupumua kupitia masikio yao. Ya sikio sehemu moja haijatajwa, sehemu nyingine inaitwa 'lobe'; na
inaundwa kabisa na gristle na nyama. Sikio limejengwa ndani kama ganda la tarumbeta, na mfupa
wa ndani kabisa ni kama sikio lenyewe, na ndani yake mwisho wa sauti sauti huingia, kama chini
ya chupa. Kipokezi hiki hakiwasiliani kwa
kifungu chochote na ubongo, lakini hufanya hivyo kwa kaakaa, na mshipa hutoka kwenye ubongo
kuelekea huko. Macho pia yanaunganishwa na ubongo, na kila mmoja wao amelala mwisho wa
mshipa mdogo. Kati
ya wanyama wenye masikio, mwanadamu ndiye pekee asiyeweza kusogeza kiungo hiki. Kati ya viumbe
wenye uwezo wa kusikia, wengine wana masikio, wakati wengine hawana, lakini wana njia tu ya masikio
inayoonekana,
kama, kwa mfano, wanyama wenye manyoya au wanyama waliofunikwa na tessellate ya pembe.

Wanyama wa Viviparous, isipokuwa muhuri, pomboo, na wale wengine ambao baada ya mtindo

sawa na hawa ni cetaceans, wote hutolewa kwa masikio; kwa, kwa njia, aina ya shark pia ni

11
Machine Translated by Google

viviparous. Sasa, muhuri ina vifungu vinavyoonekana ambapo inasikia; lakini pomboo anaweza

kusikia, lakini hana masikio, wala

vifungu vyovyote vinavyoonekana. Lakini mwanadamu, peke yake hawezi kusogeza masikio yake, na
wanyama wengine wote wanaweza kuyasogeza. Na masikio yanalala, na mwanadamu, katika ndege
moja ya usawa na macho, na sio kwenye ndege iliyo juu yao kama ilivyo kwa baadhi ya
quadrupeds. Ya masikio, mengine ni mazuri, mengine ni magumu, na mengine ni ya texture ya kati;
aina ya mwisho ni bora kwa kusikia,
lakini haitumiki kwa njia yoyote ya kuonyesha tabia. Masikio mengine ni makubwa, mengine
madogo,
mengine ya ukubwa wa kati; tena, wengine husimama mbali, wengine hulala karibu na
kushikamana, na
wengine huchukua nafasi ya wastani; kati ya hizi kama vile za ukubwa wa kati na za nafasi
ya kati ni dalili za tabia bora, wakati zile kubwa na bora zinaonyesha tabia ya kuzungumza au
mazungumzo yasiyo na maana. Sehemu iliyokatwa kati ya jicho, sikio, na taji inaitwa 'hekalu'.
Tena, kuna sehemu ya uso ambayo hutumika kama njia ya kupumua,

| P umri

'pua'. Kwa mtu huvuta na kutoa kwa kiungo hiki, na kupiga chafya huathiriwa na njia yake: ambayo
mwisho ni msukumo wa nje wa pumzi iliyokusanywa, na ni njia pekee ya kupumua inayotumiwa
kama ishara na inachukuliwa kuwa isiyo ya kawaida. Kuvuta pumzi na kuvuta pumzi huenda moja
kwa moja kutoka pua kuelekea kifua; na kwa pua peke yake na tofauti haiwezekani kuingiza au
kuvuta pumzi, kutokana na ukweli
kwamba msukumo na kupumua hufanyika kutoka kwa kifua kando ya bomba la upepo, na si kwa
sehemu yoyote iliyounganishwa na kichwa; na kwa hakika, inawezekana kwa kiumbe kuishi bila
kutumia
utaratibu huu wa kupumua kwa pua.

Tena, kunusa hufanyika kwa njia ya pua, -kunusa, au ubaguzi wa busara wa harufu. Na pua inakubali
mwendo rahisi, na sio, kama sikio, isiyoweza kusonga.
Sehemu yake, inayojumuisha gristle, inajumuisha, septum au kizigeu, na sehemu ni kifungu wazi;
kwani tundu la pua lina njia mbili tofauti. Pua (au pua) ya tembo ni ndefu na yenye nguvu, na
mnyama
huitumia kama mkono; kwani kwa njia ya kiungo hiki huvuta vitu kuelekea kwake, na kuvishika, na
kukiingiza chakula chake kinywani mwake, kiwe chakula cha maji maji au kikavu, na ndiye kiumbe
hai pekee anayefanya hivyo.

Zaidi ya hayo, kuna taya mbili; sehemu ya mbele yao hufanya kidevu, na sehemu ya nyuma ni
shavu.
Wanyama wote husogeza taya ya chini, isipokuwa mamba wa mto; kiumbe hiki husogeza taya ya
juu tu.

12
Machine Translated by Google

Ifuatayo baada ya pua inakuja midomo miwili, iliyojumuisha nyama, na urahisi wa mwendo. Mdomo
unalala ndani ya taya na midomo. Sehemu za mdomo ni paa au palate na pharynx.

Sehemu ambayo ni busara ya ladha ni ulimi. Hisia ina kiti chake kwenye ncha ya ulimi; ikiwa kitu
cha kuonja kinawekwa kwenye uso wa gorofa wa chombo, ladha haipatikani kwa busara. Ulimi ni
nyeti kwa njia nyinginezo zote ambazo mwili kwa ujumla ni hivyo: yaani, unaweza kufahamu ugumu,
au joto na baridi, katika sehemu yoyote yake, kama vile unavyoweza kufahamu ladha. Lugha wakati
mwingine ni pana, wakati mwingine nyembamba, na wakati mwingine upana wa wastani; aina ya
mwisho ni bora na ya wazi zaidi katika ubaguzi wake wa ladha.
Zaidi ya hayo, ulimi wakati mwingine hutundikwa kwa ulegevu, na wakati mwingine kufungiwa: kama
ilivyo kwa wale wanaonong'ona na wanaoteleza.

Lugha ina nyama, laini na spongy, na kinachojulikana

'epiglottis' ni sehemu ya kiungo hiki.

Sehemu hiyo ya mdomo inayogawanyika vipande viwili inaitwa tonsils; sehemu hiyo inayogawanyika
katika vipande vingi, 'fizi'. Tonsils zote mbili na ufizi huundwa na nyama. Katika ufizi kuna meno,
yanajumuisha mfupa.

Ndani ya mdomo kuna sehemu nyingine, yenye umbo la zabibu, nguzo iliyo na mishipa.
Ikiwa nguzo hii italegea na kuwaka inaitwa 'uvula' au 'mkungu wa zabibu', na basi inakuwa na
tabia ya kuleta kukosa hewa.

12

Shingo ni sehemu kati ya uso na shina. Ya hii sehemu ya mbele ni zoloto ardhi sehemu ya
nyuma urn sehemu ya mbele, linajumuisha gristle, ambayo kupumua na hotuba ni walioathirika,
inaitwa 'windpipe'; sehemu ambayo ina nyama ni umio, ndani mbele kidogo ya kine. Sehemu ya
nyuma ya shingo ni epomis, au 'bega-point'.

Hizi basi ndizo sehemu za kukutana nazo kabla hujafika kwenye kifua.

| P umri

Kwa shina kuna sehemu ya mbele na sehemu ya nyuma. Ifuatayo baada ya shingo katika
sehemu ya mbele ni kifua, na jozi ya matiti. Kwa kila matiti huunganishwa chuchu au
chuchu, ambayo kwa upande wa wanawake maziwa

percolates; na matiti ni ya umbile la sponji. Maziwa, kwa njia, hupatikana mara kwa mara
kwa
kiume; lakini kwa mwanamume nyama ya titi ni ngumu, kwa jike ni laini na yenye
vinyweleo.

13

13
Machine Translated by Google

Kinachofuata baada ya kifua na mbele huja 'tumbo', na mzizi wake 'kitovu'. Chini ya mzizi
huu sehemu ya nchi mbili ni 'ubavu': sehemu isiyogawanyika chini ya kitovu, 'tumbo',
mwisho wake
ni eneo la 'pubes'; juu ya kitovu 'hypochondrium'; cavity ya kawaida kwa hypochondrium na
ubavu ni gut-cavity.

Kutumika kama mshipi wa brace kwa sehemu za nyuma ni pelvis, na kwa hiyo inapata
jina lake (Sophus), kwa kuwa ina ulinganifu (isophase) kwa kuonekana; ya msingi sehemu
ya kuegemea inaitwa C rump', na sehemu ambayo kwenye pivoti za paja inaitwa 'tundu'
(au acetabulum).

'Tumbo la uzazi' ni sehemu ya kipekee kwa mwanamke; na 'uume' ni wa kipekee kwa

dume. Kiungo hiki cha mwisho ni cha nje na kiko kwenye ncha ya shina; inaundwa na
sehemu mbili tofauti: ambayo sehemu iliyokithiri ni nyama, haibadilika kwa ukubwa, na
inaitwa glans; na kuizunguka ni ngozi isiyo na cheo chochote maalum, ambayo unga
wote ukikatwa haukui pamoja tena, kama vile taya au kope. Na muunganisho kati ya
mwisho na glans inaitwa frenum. Sehemu iliyobaki ya uume imeundwa na gristle;
inakabiliwa kwa urahisi na upanuzi;
na inajitokeza na kurudi nyuma katika mwelekeo wa kinyume kwa kile kinachoonekana
katika
kiungo sawa katika paka. Chini ya uume kuna 'korodani' mbili, na sehemu kamili ya haya
ni
ngozi inayoitwa 'korodani'.

Tezi dume hazifanani na nyama, na hazitofautiani nayo kabisa. Lakini baada ya muda
tutashughulikia kwa ukamilifu sehemu zote hizo.

14

Sehemu ya siri ya jike iko kinyume na ile ya dume. Kwa maneno mengine, sehemu iliyo
chini ya pubes ni mashimo au inapungua, na sio, kama

| P umri

kiungo cha kiume, kikijitokeza. Zaidi ya hayo, kuna 'urethra' nje ya tumbo la uzazi; kiungo
ambacho hutumika kama njia ya kupitishia mbegu za kiume, na kama njia ya kutoa majimaji
kwa jinsia zote mbili).

Sehemu ya kawaida ya shingo na kifua ni 'koo'; 'kwapa' ni kawaida kwa upande, mkono, na
bega; na 'kinena' ni kawaida kwa paja na tumbo. Sehemu ya ndani ya paja na matako ni
'perineum', na sehemu ya nje ya paja na matako ni 'hypoliths'. Sehemu za mbele za shina
sasa zimeorodheshwa.

14
Machine Translated by Google

Sehemu ya nyuma ya kifua inaitwa 'nyuma'.

15

Sehemu za nyuma ni jozi ya 'visu vya mabega', 'mfupa wa mgongo', na, chini ya usawa na
tumbo kwenye shina, 'viuno'. Kawaida sehemu ya juu na ya chini ya shina ni 'mbavu', nane
kila upande, kwa wale wanaoitwa Ligyans wenye mbavu saba hatujapata ushahidi wowote wa
kuaminika.

Mwanadamu, basi, ana sehemu ya juu na ya chini, sehemu ya mbele na ya nyuma, upande
wa kulia na wa kushoto. Sasa upande wa kulia na wa kushoto zinafanana sana katika
sehemu zake na zinafanana kote, isipokuwa kwamba upande wa kushoto ndio dhaifu zaidi kati
ya hizo mbili; lakini sehemu za nyuma hazifanani na za mbele, wala za chini hazifanani na
za juu; ila tu kwamba sehemu hizi za juu na za chini zinaweza kusemwa kuwa zinafanana
hadi sasa, kwamba, ikiwa uso
ni mnene au mdogo, tumbo ni nono. au mdogo wa kuendana; na kwamba miguu inalingana
na mikono, na ambapo mkono wa juu ni mfupi paja huwa fupi pia, na mahali ambapo miguu
ni midogo mikono ni midogo vivyo hivyo.

Ya viungo, seti moja, kutengeneza jozi, ni 'mikono'. Kwenye mkono kuna 'bega', Cupper-arm',

'elbow', 'fore-arm', na 'mkono'. Mkono ni 'kiganja', na 'vidole' vitano. Sehemu ya kidole

inayopinda inaitwa 'knuckle', sehemu ambayo hainyumbuliki inaitwa 'phalanx'. Kidole kikubwa

au kidole gumba kimeunganishwa moja, vidole vingine vimeunganishwa mara mbili. Kupinda

kwa mkono na kidole hufanyika kutoka nje ya ndani kwa wote kesi; na mkono unainama

kwenye kiwiko. Sehemu ya ndani ya mkono inaitwa kiganja, na ina nyama

na imegawanyika kwa viungo au mistari: kwa watu walioishi kwa muda mrefu, mtu mmoja au
wawili huenea upande wa kulia, katika kesi ya muda mfupi na mbili, sio. hivyo kupanua.
Kiungo kati ya
mkono na mkono huitwa 'mkono'. Nje au nyuma ya mkono ni laini, na haina jina maalum.

Kuna kiungo kingine cha nakala, 'mguu'. Katika kiungo hiki sehemu yenye ncha mbili inaitwa
'mfupa wa paja', sehemu inayoteleza ya 'goti', sehemu yenye mifupa miwili 'mguu'; sehemu
ya mbele ya mwisho huu inaitwa 'shin', na sehemu ya nyuma yake 'ndama', ambayo nyama
ni ya mishipa na ya venous, katika baadhi ya matukio inayotolewa juu kuelekea shimo
nyuma ya goti, kama ilivyo kwa watu wenye makalio makubwa, na katika hali nyingine
zinazotolewa chini. Upeo wa chini wa shin ni 'ankle', nakala katika mguu wowote. Sehemu
ya kiungo iliyo na msururu | P umri

15
Machine Translated by Google

ya mifupa ni 'mguu'. Sehemu ya nyuma ya mguu ni 'kisigino'; mbele yake sehemu

iliyogawanyika ina 'vidole', tano kwa idadi; sehemu ya nyama chini ni 'mpira'; sehemu ya
juu au nyuma ya mguu
ni sinewy na haina appellation maalum; ya toe, sehemu moja ni 'msumari' na mwingine
'pamoja', na msumari ni katika kesi zote katika ncha; na vidole vya miguu bila ubaguzi
vimeunganishwa moja. Wanaume walio na sehemu ya ndani au nyayo za miguu iliyolegea
na isiyopinda, yaani, wanaotembea wakiwa wameegemea sehemu zote za chini ya uso wa
miguu yao, huwa na tabia
ya uhuni. Kiungo cha paja na shin ni 'goti'.

Hizi, basi, ni sehemu za kawaida kwa jinsia ya kiume na ya kike. Msimamo wa sehemu
kama juu na chini, au mbele na nyuma, au kulia na kushoto, yote haya kuhusu mambo
ya nje yanaweza
kuachwa kwa mtazamo wa kawaida tu. Lakini pamoja na hayo yote, lazima tuwatendee
kwa
sababu sawa na ile iliyoletwa hapo awali; yaani, ni lazima tuzirejelee ili kwamba mlolongo
unaostahiki na wa kawaida uweze kuzingatiwa katika maelezo yetu, na ili kwamba kwa
kuorodhesha mambo haya yaliyo dhahiri uangalizi unaostahili uweze kutolewa kwa
sehemu hizo katika wanadamu na wanyama wengine. ambazo ni tofauti kwa njia
yoyote kutoka kwa kila mmoja.

Kwa mwanadamu, juu ya wanyama wengine wote, maneno 'juu' na 'chini' yanatumika kwa
upatanifu na nafasi zao za asili; kwani ndani yake, ya juu na ya chini yana maana sawa
na yanapotumika
kwa ulimwengu kwa ujumla. Katika kama

16
Machine Translated by Google

| P umri

| P umri

17