ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ

ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

ఆంధ్రప్రదేశ్ నీటి పారుదల వ్యవ్స్తథ

నీటి పారుదల పారజెకేులు

• ఆంధ్రప్రదేశ్‌ప్రధానంగా వ్యవ్సాయాధార రాష్ట్ ంర .

• ఆంధ్రప్రదేశలో
్‌ నీటిపారుదల సౌకరయం ప్రధానంగా కాలువ్లు, చెరువ్ులు, బావ్ుల దాారా
జరుగుత ంది.
• 2014 డిసంబరులో విడుదల చేసిన సామాజిక - ఆరథిక సరవా రథపో రు్ ప్రకారం రాష్ట్ ంర లో మొతత ం
54 నీటి పారుదల పారజెక్ులు ఉన్ాాయి. ఇందులో భారీ పారజెక్ులు 26, మధ్య తరహా 18, 4
వ్రద నియంతరణ పారజెక్ులతో సహా 6 ఆధ్ునికీకరణ కోసం ఏరాాటు చేసినవి ఉన్ాాయి.
• వీటి దాారా 48 లక్షల ఎకరాలకు సాగునీటిని అందించడంతోపాటు 21 లక్షల ఎకరాలకు నీటిని
సిి రీకరథంచవ్చుు.
• ఆంధ్రప్రదేశలో
్‌ మొతత ం భూవిసతత రణంలో 40.96% నికర సాగు భూమి ఉంది. ఇందులో నీటిపారుదల
సౌకరాయలు ఉనా భూమి 38.0 %.
• రాష్ట్ ంర లో 9 భారీతరహా పారజెక్ులు ఉన్ాాయి.అవి.

నాగారుునసాగ్ర్‌పారజెకుే

• ఇది ఆంధ్రప్రదేశలో
్‌ ప్రధానమైన బహుళారి సాధ్క
పారజెక్ు.దీనిా నల్గండ జిలాా నందిక ండ దగగ ర
గుంటూరు జిలాా సరథహదుులో నిరథమంచారు.
• ఎతత 125 మీటరుా.
• ఈ జలాశయం విసతత రణం 280 చ.కి.మీ.
• ఈ పారజెక్ు రెండువైప్ులా రెండు కాలువ్లు తవిా
నీటిని సరఫరా చేసత ున్ాారు. కుడి కాలువ్ను జవ్హర్‌లాల్‌న్హర
ూ కాలువ్, రెండో కాలువ్ను
లాల్‌బహదూర్‌కాలువ్ అని అంటారు.
• జవ్హర్‌కాలువ్ పొ డవ్ు 444కి.మీ. దీని దాారా గుంటూరు, ప్రకాశం జిలాాలకు నీటి సరఫరా
జరుగుత ంది.
• లాల్‌బహదూర్‌కాలువ్ పొ డవ్ు 330 కి.మీ. దీని దాారా నల్గండ, ఖమమం, కృష్ాణ, ప్శ్చుమ
గోదావ్రథ జిలాాలకు సాగునీటిని అందిసత ున్ాారు.
• ఈ పారజెక్ు దాారా సుమారు 22 లక్షల ఎకరాలకు నీటి సరఫరా జరుగుత ంది.
• ప్రప్ంచంలో రాతితో నిరథమంచిన అతి ఎతత యిన ఆనకట్ న్ాగారుునసాగర్‌.

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

శ్రూశైలం

దీనిా కరనాలు జిలాా నందిక టూూరు తాలూకా శ్రీశైలం వ్దు

కృష్ాణనదిపై నిరథమంచారు. ఈ పారజెక్ు కుడి కాలువ్ దాారా
కరనాలు,కడప్ జిలాాలోా 76,900 హెక్ారా కు; ఎడమ కాలువ్ దాారా
నల్గండ, మహబూబ్‌నగర్‌జిలాాలోా 1.25 లక్షల హెక్ారా కు
నీటిపారుదల సౌకరయం కల్ాంచడానికి ఉదేుశ్చంచారు.

సో మశిల పారజెకుే

న్లూ
ా రు జిలాా ఆతమకూరు తాలూకాలోని సో మశ్చల వ్దు 1975లో పన్ాానదిపై నిరథమంచారు. ఈ పారజెక్ు
దాారా న్లూ
ా రు జిలాాలో రెండు లక్షల హెక్ారా కు నీటివ్సతి కల్ాంచారు.

వ్ంశధార పారజెకుే

దీనిా శ్రీకాకుళం జిలాా హీర మండలం దగగ ర గటు్ గాీమం వ్దు వ్ంశధార
నదిపై నిరథమంచారు.

• ఈ పారజెక్ు వ్లా శ్రీకాకుళం జిలాాలో 1.6 లక్షల హెక్ారా కు నీరు

లభిసుతంది.

త ంగ్భదర పారజెకేు

• ఇది కరాణటక, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ల ఉమమడి పారజెక్ు.

• దీనిా కరాణటక రాష్ట్ ంర లోని హో సపాట వ్దు నిరథమంచారు.
• ఈ పారజెక్ు దిగువ్ కాలువ్ దాారా కరనాలు జిలాాకు, ఎగువ్
కాలువ్ దాారా అనంతప్ురం జిలాాకు నీరు అందుతోంది.
• తాడిప్తిర కాలువ్, గుంతకలుా బారంచి కాలువ్, గుతిత కాలువ్,
మైలవ్రం రథజరాాయర్‌, చితారవ్తి బాయలనిసంగ్‌రథజరాాయర్‌ను కలుప్ుకుని దిగువ్ కాలువ్లో
అంతరాాగాలు.

ప్రకాశం బయయరేజి

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

దీనిా కృష్ాణ జిలాా విజయవాడ వ్దు కృష్ాణ నదిపై 1852 – 1856 మధ్య కాలంలో నిరథమంచారు. ఈ ఆనకట్
దాారా కృష్ాణ, గుంటూరు, ప్శ్చుమ గోదావ్రథ జిలాాలోా 12 లక్షల ఎకరాలకు సాగు నీరు అందుత ంది.

• దీని నిరామణానికి విశేష్ట కృషి చేసింది కెప్ న్‌ఓర్‌.

స్తర్‌అరథ ర కాటన్‌బయయరేజి

దీనిా తూరుా గోదావ్రథ జిలాా ధ్వ్ళేశారం వ్దు గోదావ్రథ

నదిపై 1853లో నిరథమంచారు. 1976లో వ్చిున వ్రదల వ్లా పాత
బాయరవజికి గండి ప్డింది. మితార కమిటీ సూచన మేరకు ప్రభుతాం
తిరథగథ బాయరవజిని నిరథమంచింది.

• గోదావ్రథ డెల్ ాలో 4.1 లక్షల హెక్ారా కు నీటిపారుదల సౌకరయం కల్ాసుతంది.

తెలుగ్ు గ్ంగ్ పారజెకుే

శ్రీశైలం పారజెక్ు కుడికాలువ్ నుంచి కృష్ాణ జలాలను మదారసు

నగరానికి సరఫరా చేయడంతోపాటు కరనాలు, కడప్, న్లూ
ా రు,
చితూ
త రు జిలాాలోా సుమారు 6 లక్షల ఎకరాలకు నీటిపారుదల
సౌకరయం కల్ాంచడం ఈ పారజెక్ు ముఖయ ఉదేుశం. ఈ పారజెక్ును
1983, మే 25న పారరంభించారు.

మోపాడు పారజెకేు: దీనిా ప్రకాశం జిలాాలో కనిగథరథ తాలూకాలోని మున్నారు నదిపైన నిరథమంచారు.

ప్ులిచంతల పారజెకేు: కృష్ాణ నదిపై గుంటూరు జిలాా రాజుపాల ం మండలంలోని ప్ుల్చింతల గాీమం వ్దు
నిరథమసుతన్ాారు.

గాజులదిననె పారజెకేు: కరనాలు జిలాాలో హందీర నదిపై ఉంది.

ఏలేరు పారజెకేు: విశాఖ సత్ల్‌పాాంట్‌కు నీరు అందిసత ుంది.

వ్టిే గ్డడ పారజెక్ే్‌: శ్రీకాకుళం జిలాాలో న్ాగావ్ళి ఉప్నదిపై నిరథమంచారు.

పో తిరెడ్డడపాడు పారజెకేు/ వనలుగోడు పారజెకేు: ఇది కుందూ నదిపైన కరనాలు జిలాాలోని వలుగోడు వ్దు
నిరథమంచారు. ఇది తెలుగు గంగ పారజెక్ులో భాగం.

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

• కుందూ నది పన్ాా నదికి ఉప్నది

ఆంధ్రప్రదేశ్్‌లో నీటి పారుదల పారజెకేులు

నది/ ఆయకటటే
పారజెకేు | లబ్ది ప ందే జిలలాలు
పారంతం (ఎకరాలోా)

వ్ంశధార
నది
వ్ంశధార శ్రీకాకుళం 62,280
గొట్ గాీమం
వ్దు

తాడిప్ూడి ఎతిత పో తల గోదావ్రథ ప్శ్చుమ గోదావ్రథ 1,38,000

ప్ుష్టూరం ఎతిత పో తల గోదావ్రథ తూరుా గోదావ్రథ 186,000

సో మశ్చల పారజెక్ు పన్ాా న్లూ

ా రు 4,14,000

కృష్ాణ, కరనాలు, కడప్, చితూ

త రు,
తెలుగు గంగ పారజెక్ు 5,75,000
పన్ాా న్లూ
ా రు

తోటప్ల్ా బాయరవజ్ న్ాగావ్ళి విజయనగరం,శ్రీకాకుళం 1,84,000

జంఝూవ్ విజయనగరం
జంఝూవ్తి పారజెక్ట్ 24640
తి (తొల్ రబబరు డాయమ్

కృష్ాణ,
ఇందిరాసాగర(పో లవ్రం) గోదావ్రథ గోదావ్రథజిలాాలు, విశాఖప్ 7221000
టాం
కె.ఎల.సాగర (ప్ుల్ కృష్ాణ, ప్శ్చుమగోదావ్రథ
కృష్ాణ 10,42,000
చింతల) గుంటూరు

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

గుండా కమమ రథజరాాయర గుండా కమమ ప్రకాశం 80,060

ప్ూలసుబబయయ వల్గొండ
కృష్ాణనది ప్రకాశం, న్లూ
ా రు,కడప్ 438,000
పారజెక్ు

కరనాలు, కడప్ ఆయకటు

ా
కె.సి.కెన్ాల త ంగభదర 2,65,000
సిిరీకరణ

గాలేరు - నగరథ
కృష్ాణ కడప్, చితూ
త రుత ,న్లూ
ా రు 325000
సుజల సరవ్ంతి

పన్ాా అహో బిలం

పన్ాా అనంతప్ురం 2,21,400
బాయల నిసంగ రథజరాాయర

రాయలసతమ
హందీ-ర నీవా- సుజల సరవ్ంతి కృష్ాణ 6,02,500
(న్ాలుగుజిలాాలు)

నల్గండ, ఖమమం,కృష్ాణ
న్ాగారుున సాగర కృష్ాణ ప్శ్చుమగోదావ్రథ,గుంటూరు, 22,21,000
ప్రకాశం

శ్రీశైలం కుడిగటు
ా కాలువ్
కృష్ాణ కరనాలు, కడప్ 1,90,000
పి.వి.నరసింహారావ్ు

త ంగభదర ఎగువ్, దిగువ్

త ంగభదర అనంతప్ురం, కడప్ 263,736
కాలువ్లు

12
కృష్ాణ,ప్శ్చుమ
ప్రకాశం బాయరవజి కృష్ాణ లక్షలఎకరా
గోదావ్రథ,గుంటూరు,ప్రకాశం
లు

ఏలేరు రథజరాాయర గోదావ్రథ తూరుా గోదావ్రథ,విశాఖ 144000

పదు గడడ వనగవ్తి విజయనగరం 12,000

ఎస్.ఆర.బి.సి. - కరనాలు, కడప్ 1,00,000

పదేు రు రథజరాాయర పదేురు విశాఖప్టాం 10,000

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

సూరంపాల ం(కె.వి.రామకృష్టణ
గోదావ్రథ తూరుా గోదావ్రథ 15482
)

అప్ార పన్ాార పన్ాా అనంతప్ురం 9,700

పన్ాార -కుముదాతిపారజెక్ు పన్ాా అనంతప్ురం 6,125

అప్ార సగథలేరు పారజెక్ు పన్ాా కడప్ 4495

మదిు లేరు రథజరాాయర పన్ాా అనంతప్ురం 18,000

బుగగ వ్ంక పన్ాా కడప్ 132,000

చెయియయరు రథజరాాయర పన్ాా కడప్ 22,000

పాపాఘ్ీా పారజెక్ు పన్ాా అనంతప్ురం 4350

రామతీరి బాయల నిసంగ

రామతీరు ప్రకాశం 72,8574
రథజరాాయర

గాజులదిన్ా (గాజులదిన్ా
హందీరనది కరనాలు -
వ్దు )

గండిపాల ం పిలామేరు న్లూ

ా రు -

సుంకవసుల త ంగభదర కరనాలు -

బకంగ్‌హామ్‌కాలువ్

• విజయవాడ, చెన్ైా మధ్య ఉంది. పొ డవ్ు 310 కి.మీ.

• కృష్ాణ, గుంటూరు, ప్రకాశం, న్లూ
ా రు జిలాాలకు నీరందుత ంది.
• ఆంధ్రప్రదేశ్‌ప్రధానంగా చెరువ్ులపై ఆధారప్డి వ్యవ్సాయం
చేసత ుంది.
• ఆంధ్రప్రదేశలో
్‌ నీటి పారుదల కారొారవష్టన్‌ను 1974లో
సాిపించారు.
• ఆంధ్రప్రదేశలో
్‌ వాటర్‌షడ్‌ప్థకం 1997లో పారరంభమైంది.

ప్టిే స్ీమ ఎతి్ పో తల ప్థకం

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App

 ఆంధ్రప్రదేశ్ భూగోళ శాస్త్ రం (గ్ూ
ూ ప్స్ ,SI ,కానిస్టేబుల్ మరియు ఇతర ప్రీక్షలకు)

ఇది కృష్ాణ, గోదావ్రథ జలాల అనుసంధాన కారయకీమం. సముదరంలో ప్రతి సంవ్తసరం వ్ృథాగాపో యియ
౩౦౦౦ టీఎమ్్‌సతల గోదావ్రథ నీటిలోని క ంత భాగానిా కృష్ాణనది డెల్ ాను ప్రథరక్ించడం కోసం
కృష్ాణనదిలోకి మళిా ంచడమే దీని ప్రధాన ఉదేుశం.

దీనిలో భాగంగా గోదావ్రథ నీటిని ల్ఫ్్ ్‌ఇరథగవష్టన్‌(ఎతిత పో తల విధానం) ప్దధ తిలో సప్ ంబరు 16, 2015 న
గోదావ్రథ నీటిని కృష్ాణనదితో అంతర సంధానం చేశారు.

ఉప్యోగాలు:

• పో లవ్రం నిరామణం ప్ూరథత అయియయలోప్ు కృష్ాణ డెల్ ాకు భదరత, భరోసానివ్ాడం.

• ప్రతి ఏడాది ఆగసు్లోప్ు సాగునీరు అందించడం వ్లా కృష్ాణ డెల్ ా రెైత లను అకో్బరు,
నవ్ంబరులో వ్చేు త పానుల నుంచి రక్ించవ్చుు.
• ప్టి్సతమ కాలువ్ పొ డవ్ు 174 కి.మీ.

లక్షయం: 80 టీఎమ్్‌సతల గోదావ్రథ జలాలను కృష్ాణలో కలప్డం.

మొత్ ం ప్ంప్ుల లక్షయం: 24

AP Geography-Drainage | Adda247 Telugu | www.careerpower.in | Adda247 App