Câu Hỏi Thảo Luận Môn Kinh Tế Nông Thôn

Câu 1: Bạn hiểu thế nào là nông thôn? Vai trò của việc phát triển nông thôn? Phân
biệt nông thôn và thành thị? Liên hệ với một vùng nông thôn mà bạn biết?

Nông thôn

Nông thôn là khu vực không gian lãnh thổ mà ở đó cộng đồng cư dân có cách sống và lối
sống riêng, lấy sản xuất nông nghiệp làm hoạt động kinh tế chủ yếu và sống chủ yếu dựa
vào nghề nông (nông, lâm, ngư nghiệp); có mất độ dân cư thấp và quần cư theo hình thức
làng xã; có cơ sở hạ tầng KT – XH kém phát triển, trình độ về dân trí, trình độ khoa học
kỹ thuật cũng như tư duy sản xuất hàng hóa và kinh tế thị trường là thấp kém hơn so với
đô thị; có những mối quan hệ bền chặt giữa các cư dân dựa trên bản sắc văn hóa, phong
tục tập quán cổ truyền về tín ngưỡng, tôn giáo,...

Nông thôn là lãnh thổ mà ở đó có những cộng đồng dân cư sinh sống với những lối sống,
cách sống cùng các hoạt động sống riêng. Những lối sống, cách sống và hoạt động sống
của mỗi cộng đồng dân cư khác nhau ở những vùng nông thôn khác nhau ít nhiều có
những điểm khác biệt. Tuy nhiên, nếu xét về nhu cầu phát triển của từng cá nhân con
người cũng như cộng đồng người, thì đối với bất kỳ vùng nông thôn nào cũng cần có một
nền kinh tế nông thôn phát triển cân đối và toàn diện, một xã hội hài hòa và công bằng.
Muốn vậy, phát triển nông thôn phải dựa trên sự tham gia người dân, do các cộng đồng
dân cư địa phương thực hiện.

Vai trò của việc phát triển nông thôn

Trong quá trình phát triển đất nước, nông thôn có vai trò rất to lớn trên tất cả các mặt
kinh tế, xã hội và môi trường sinh thái. Lịch sử phát triển trong quá khứ cho thấy đã từng
có một số nước chỉ chú ý nhiều tới phát triển các đô thị, các khu công nghiệp hiện đại mà
ít chú ý đến phát triển nông thôn. Đây là trường hợp các nước như Brazil, Mexico, Ấn
Độ, An-giê-ri, Ăng-gô-la,... Tình hình đó đã làm tặng chênh lệch về trình độ phát triển
KT – XH giữa nông thôn và đô thị, dẫn tới làm hạn chế sự tăng trưởng kinh tế và phát
triển XH nói chung của đất nước.

Một số nước và vùng lãnh thổ khác ở châu á có tốc độ phát triển rất nhanh, đặc biệt nhiều
nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế rất ngoạn mục như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài
Loan, Thái Lan, Malaysia,... Đây là những nước đã quan tâm tới phát triển nông nghiệp,
nông thôn ngay từ đầu thời kì công nghiệp hóa; thường xuyên coi nông nghiệp, nông thôn
là một bộ phận quan trọng trong quá trình phát triển của dất nước. phát triển nông nghiệp,
nông thôn không chỉ vì lợi ích riêng của khu vực này, mà còn vì lợi ích phát triển đất
nước nói chung. Thậm chí trong thời đại ngày nay, phát triển nông thôn không chỉ là
công việc riêng của từng quốc gia đang phát triển, mà còn là sự quan tâm chung của cả
cộng đồng Thế giới, trong đó có các nước phát triển thông qua các hđộng của các tổ chức
quốc tế và các tổ chức phi chính phủ khác.

Việt Nam là một nước đang phát triển, đã và đang đẩy mạnh thực hiện công nghiệp hóa
để thoát hẳn ra khỏi những nước nghèo. Dựa trên điểm xuất phát thấp như vậy nên việc
coi trọng phát triển nông nghiệp, nông thôn có vai trò to lớn trong phát triển đất nước nói
chung. Vai trò của phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đối với phát triển đất
nước thể hiện trên các mặt chủ yếu sau:

- Khu vực nông thôn, trong đó có ngành công nghiệp, có đóng góp quan trọng vào
việc tăng trưởng chung của nền kinh tế. Sự đóng góp này thể hiện ở tỷ trọng nông
nghiệp trong GDP của đất nước. Thông thường, đối với một nước trong giai đoạn
đầu của sự phát triển thì NN có đóng góp chủ yếu vào tăng trưởng. sau này, ở
những giai đoạn phát triển càng cao thì vai trò của nông nghiệp đóng góp vào tăng
trưởng càng giảm đi, nhưng số lượng tuyệt đối của tăng trưởng nông nghiệp vẫn
tiếp tục tăng lên

- Sự đóng góp của khu vực nông nghiệp, nông thôn còn thể hiện ở việc đảm bảo an
ninh lương thực, thực phẩm quốc gia, cung cấp các yếu tố đầu vào nói chung như
đất đai, tài nguyên khoáng sản, nguồn lđộng cho phát triển công nghiệp nói chung,
cung cấp nguồn nguyên liệu nông sản cho công nghiệp chế biến, tham gia vào xuất
khẩu tạo thu nhập ngoại tệ cho đất nước và đặc biệt là vai trò bảo vệ môi trường
sinh thái

- Khu vực nông thôn, đặc biệt người nông dân nước ta trong những năm qua đã thể
hiện vai trò đi đầu trong quá trình áp dụng chính sách, thay đổi thể chế, tạo ra sự
nghiệp đổi mới kinh tế ấn tượng của đất nước. đồng thời, khu vực nông thôn cũng
là nơi bảo tồn và phát huy các giá trị bản sắc văn hóa riêng của dân tộc Việt Nam

- Nhìn từ góc độ an ninh chính trị ở Việt Nam trong những năm qua, địa bàn nông
thôn và lực lượng nông dân đã và đang đóng vai trò hết sức quan trọng, chủ động
tham gia bảo vệ và thực thi chủ quyền của đất nước ở những địa bàn xung yếu
nhất, vùng biên giới và hải đảo với sự hỗ trợ hết sức hạn chế. Do vậy, phát triển
khu vực nông thôn góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ an ninh quốc phòng
của Tổ quốc.

Phân biệt nông thôn và thành thị

  Khái quát các dạng nông thôn và đô thị

- Nông thôn cổ truyền: gồm các làng xã, bản, buôn, sóc... chủ yếu mang tính chất
thuần nông, dân cư làm nghề nông là chủ yếu, các hoạt động công nghiệp và dịch
vụ không đáng kể; dân cư bố trí tương đối rải rác, phân tán.

- Nông thôn – Đô thị: Trong vùng nông thôn có những đô thị nhỏ, thị trấn, các phố
làng, các tụ điểm dân cư tương đối tập trung. Trong nông thôn, ngoài các hoạt
động nông nghiệp còn có các hoạt động công nghiệp và dịch vụ dưới dạng các phố
làng, làng nghề, cụm công nghiệp nhỏ và vừa.

- Đô thị: Là các thành phố, thị xã, thị trấn, các khu công nghiệp tập trung. Hoạt
động kinh tế chủ yếu là công nghiệp và các hoạt động dịch vụ

Liên hệ:

Tình hình nông thôn ở tỉnh Nam Định có một số đặc điểm như sau:

- Diện tích đất nông nghiệp chiếm khoảng 85% tổng diện tích đất của tỉnh, đa số là đất
lúa, đất trồng cây công nghiệp và đất nuôi trồng thủy sản.

- Công nghiệp nông thôn đang phát triển, tuy nhiên đa phần là các cơ sở sản xuất nhỏ và
chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường.
- Nông thôn tỉnh Nam Định còn tồn tại khá nhiều hộ nghèo, đặc biệt là ở các huyện nông
thôn vùng sâu, vùng xa, đồng bằng lớn và chân đế núi.

Để phát triển nông thôn, tỉnh Nam Định đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ bào đảo
nông thôn như mở rộng các mô hình sản xuất tiên tiến, trang thiết bị hệ thống văn hóa,
giáo dục, y tế, tăng cường công tác tư vấn kỹ thuật cho nông dân, hỗ trợ vốn và chính
sách bảo vệ cho nông sản, ...

Chính sách này đã giúp nông thôn tỉnh Nam Định có những bước phát triển vượt bậc,
nâng cao đời sống người dân, thu hút các doanh nghiệp đầu tư và phát triển kinh tế địa
phương.

Câu 2: Nông thôn phát triển là cách để thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và
thành thị, giảm khoảng cách giàu nghèo trong xã hội? Ý kiến của bạn về vấn đề
này? Liên hệ với vùng nông thôn mà bạn biết

Ý kiến về nhận định

Phát triển nông thôn là sự tăng trưởng, trước hết là sự tăng trưởng về mặt kinh tế, cùng
với sự biến đổi về chất các mặt văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội, an ninh nông thôn theo
chiều hướng tiến bộ hơn. Bản chất của phát triển nông thôn chính là sự phát triển toàn
diện các mặt kinh tế, văn hóa, xã hội nông thôn trên cơ sở thực hiện công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

 Như vậy, nông thôn phát triển là cách để thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và
thành thị, giảm khoảng cách giàu nghèo trong xã hội vì:

- Nông thôn phát triển có thể giúp cải thiện đời sống của người dân nông thôn bằng
cách tăng cường sản xuất nông nghiệp, cung cấp việc làm và thu nhập ổn định cho
người dân. Đồng thời, nông thôn phát triển cũng giúp nâng cao chất lượng văn
hóa, giáo dục, y tế và phát triển hạ tầng kỹ thuật, từ đó cải thiện điều kiện sống của
người dân nông thôn. Một nông thôn phát triển sẽ cải thiện đời sống của người dân
nông thôn và giảm thiểu khoảng cách về kinh tế, văn hóa và xã hội giữa nông thôn
và thành thị. Điều này giúp người dân ở nông thôn có thể sống tốt hơn và giảm
thiểu việc di cư vào thành thị để tìm việc làm. Các chính sách hỗ trợ phát triển
nông thôn, tạo điều kiện cho sản xuất nông nghiệp và kinh doanh tại địa phương sẽ
giúp giảm nghèo, tăng cường đời sống, văn hóa và giáo dục cho cộng đồng nông
thôn. Thông qua việc phát triển nông thôn, chúng ta cũng có thể đẩy mạnh sản
xuất nông nghiệp và cung ứng thực phẩm cho thành thị, giúp tăng cường an ninh
lương thực và giảm độ phụ thuộc vào nhập khẩu thực phẩm từ nước ngoài.
 Một số biện pháp để giúp nông thôn phát triển:

- Đầu tư vào hạ tầng giao thông, điện, nước, mạng internet, viễn thông ở khu vực
nông thôn để thu hút các doanh nghiệp và dân cư đến đây định cư, mở rộng các cơ
hội việc làm và kinh doanh.

- Khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp, chế biến nông sản và du lịch ở
khu vực nông thôn, tạo thu nhập ổn định cho người dân và giảm thiểu sự phụ
thuộc vào nông nghiệp truyền thống.

- Tăng cường giáo dục và đào tạo cho người dân nông thôn, để nâng cao trình độ
văn hóa, chuyên môn và kỹ năng của họ. Điều này sẽ giúp họ tìm kiếm việc làm
tốt hơn và trở thành những nhân tài cần thiết cho khu vực này.

- Thúc đẩy các chương trình chính sách xã hội như chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ tài
chính và giáo dục miễn phí cho các gia đình nghèo ở khu vực nông thôn. Điều này
sẽ giúp đảm bảo tình hình sống cho những người nghèo trong khu vực này.

 Những cách trên là một số giải pháp để giảm khoảng cách giữa nông thôn và thành
thị, giảm khoảng cách nghèo trong xã hội. Tuy nhiên, để thực sự giải quyết vấn đề
này, chúng ta phải làm việc chặt chẽ với nhau để chia sẻ thông tin, tư vấn và ủng
hộ các dự án phát triển cộng đồng và kinh tế.

Liên hệ vùng nông thôn

Cao Bằng là tỉnh miền núi, biên giới nằm ở vùng Đông Bắc, phía Bắc với tổng diện tích
tự nhiên của tỉnh là 6.703,42 km2. Nhìn chung, tỉnh Cao Bằng có địa hình khá đa dạng,
bị chia cắt bởi hệ thống sông, suối khá dày, núi đồi trùng điệp, thung lũng sâu,... và sự
phức tạp của địa hình tạo ra nhiều tiểu vùng sinh thái đặc thù, cho phép Cao Bằng phát
triển đa dạng cây trồng, vật nuôi. Tuy nhiên, đặc điểm địa hình như vậy đã ảnh hưởng lớn
đến việc giao lưu phát triển kinh tế - xã hội và đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng cơ sở,
đặc biệt là giao thông, đồng thời đã tạo ra sự manh mún đất trong sản xuất nông nghiệp
và dễ gây ra hiện tượng rửa trôi, xói mòn đất trong mùa mưa. Và theo số liệu điều tra
năm 2016, Cao Bằng là 1 trong 3 tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước là 42,53%.

Đến năm 2021, số thu ngân sách của Cao Bằng đã đạt 3.282 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng
thu ngân sách bình quân 7,85%/năm. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân không
ngừng được cải thiện, nâng cao, thu nhập bình quân đầu người từ hơn 14 triệu đồng/năm
năm 2012 đã tăng lên gần 42 triệu đồng/năm năm 2021. Diện mạo đô thị có nhiều đổi
mới, phát triển theo hướng khang trang, hiện đại và bản sắc. Thành phố Cao Bằng đã
hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Chất lượng giáo dục và chất lượng phổ cập giáo dục các cấp không ngừng được nâng
cao. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng phát triển sâu, rộng. Dịch vụ
du lịch cũng bắt đầu phát triển mạnh. Tính đến năm 2021, địa phương đã đón hơn 400
nghìn lượt du khách.

Như vậy, khoảng cách phát triển của Cao Bằng với khu vực thành thị đã có sự rút ngắn
nhẹ và tỉnh cần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và
nâng cao năng lực tiếp tục đưa tỉnh Cao Bằng phát triển nhanh và bền vững để ngày càng
rút ngắn cách biết với các tỉnh và thành phố khác.

Câu 3: Bản chất và đặc trưng cơ cấu kinh tế nông thôn? Làm thế nào để thúc đẩy
nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn?

Bản chất và đặc trưng của cơ cấu kinh tế nông thôn

1. Khái niệm cơ cấu kinh tế nông thôn

- Khu vực kinh tế nông thôn là một trong hai khu vực kinh tế đặc trưng của nền kinh
tế quốc dân (đó là khu vực kinh tế nông thôn và khu vực kinh tế thành thị). Kinh tế
nông thôn là tổng thể các hoạt động kinh tế diễn ra trên địa bàn nông thôn, bao
gồm sự hoạt động của các ngành kinh tế như: nông nghiệp (nông, lâm, thủy sản),
công nghiệp – xây dựng và thương mại – dịch vụ trên địa bàn nông thôn.
- Kinh tế nông thôn ngày nay không chỉ đơn thuần là hoạt động nông nghiệp mà còn
càng ngày càng phát triển mạnh các hoạt động sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp, xây dựng và thương mại dịch vụ. Trong quá trình phát triển, tỷ trọng
ngành nông nghiệp có xu hướng giảm, tỷ trọng ngành công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp và thương mại dịch vụ có xu hướng tăng. Các ngành kinh tế trong nông
thôn có quan hệ tương hỗ qua lại chặt chẽ với nhau, hình thành cơ cấu các ngành
kinh tế trong nông thôn.
- Như vậy, cơ cấu kinh tế nông thôn là cấu trúc bên trong của kinh tế nông thôn. Nó
bao gồm các bộ phận cấu thành kinh tế nông thôn, các bộ phận đó có mối quan hệ
hữu cơ với nhau theo tỷ lệ nhất định về mặt số lượng, liên quan chặt chẽ về mặt
chất lượng, chúng tác động qua lại lẫn nhau trong điều kiện thời gian và không
gian nhất định tạo thành hệ thống kinh tế nông thôn.
2. Đặc trưng của cơ cấu kinh tế nông thôn
a) Cơ cấu kinh tế nông thôn mang tính khách quan và chủ quan

Cơ cấu kinh tế nông thôn mang tính khách quan, được hình thành trên cơ sở phát triển
của lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội, đồng thời còn mang tính chủ
quan do chịu sự tác động nhất định của con người.
Với trình độ phát triển nhất định của lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội
thì sẽ có một cơ cấu kinh tế cụ thể thích ứng. Điều đó khẳng định rằng trong quá trình
phát triển, sự hình thành cơ cấu kinh tế nông thôn cần phải tôn trọng tính khách quan
của nó và không thể áp đặt một cách tùy tiện.

Sự hình thành và vận động của cơ cấu kinh tế nông thôn phụ thuộc khá rõ nét vào các
điều kiện tự nhiên và sự khai thác cải tạo các điều kiện tự nhiên của con người. Vì
vậy, cơ cấu kinh tế nông thôn chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi các điều kiện tự nhiên của
mỗi quốc gia, mỗi vùng, mỗi địa phương khác nhau; đồng thời, chịu ảnh hưởng đánh
kể bởi sự tác động của con người nhằm thay đổi, hoàn thiện cơ cấu kinh tế và nâng
cao hiệu quả hoạt động kinh tế. Một cơ cấu kinh tế nông thôn có hiệu quả phải đạt
được năng suất đất đai, năng suất lao động cao và góp phần giải quyết các vấn đề về
kinh tế xã hội trong nông thôn

b) Cơ cấu kinh tế nông thôn mang tính lịch sử, xã hội nhất định

Cơ cấu kinh tế nông thôn là tổng thể các mối quan hệ kinh tế được xác lập theo những
tỷ lệ nhất định về mặt lượng trong thời gian cụ thể. Tại thời điểm đó, do những điều
kiện cụ thể về kinh tế, xã hội và tự nhiên, các tỷ lệ đó được hình thành và xác lập theo
một cơ cấu nhất định. Song, một khi có những biến đổi trong các điều kiện nói trên thì
các mối quan hệ này cũng thay đổi và hình thành một cơ cấu kinh tế mới thích hợp
hơn.

Cơ cấu kinh tế nông thôn phản ánh trình độ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và nó
được biểu hiện cụ thể trong những không gian cụ thể và thời gian cụ thể khác nhau.
Mặt khác, xã hội loài người ngày càng phát triển, phân công lao động ngày càng cao,
nhu cầu của con người về sản phẩm để tiêu dùng càng ngày càng nhiều cả về số
lượng, đa dạng về chủng loại, mẫu mã và đòi hỏi chất lượng tốt hơn. Chính sự phát
triển tất yếu đó đã đòi hỏi phải xác lập cơ cấu kinh tế nông thôn mới để thỏa mãn
những nhu cầu có tính xã hội hóa nói trên. Tính xã hội của cơ cấu kinh tế quốc dân
nói chung và cơ cấu kinh tế nông thôn nói riêng là ở chỗ: cơ cấu kinh tế hình thành
nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất và thỏa mãn tập quán, nhu cầu thị hiếu tiêu dùng của
con người.

Tùy hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của mỗi vùng, mỗi địa phương mà xác định cơ cấu
kinh tế nông thôn phù hợp trong từng giai đoạn phát triển nhất định. Không thể có cơ
cấu kinh tế mẫu làm chuẩn mực cho mọi vùng nông thôn.

c) Cơ cấu kinh tế nông thôn không ngừng vận động, phát triển theo hướng ngày
càng phù hợp và có hiệu quả hơn
Quá trình phát triển và biến đổi cơ cấu kinh tế nông thôn luôn gắn bó chặt chẽ với sự
biến đổi của các yếu tố của lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội. Lực
lượng sản xuất ngày càng phát triển, khoa học – công nghệ ngày càng hiện đại, nhu
cầu về sản phẩm vật chất và tinh thần của con người ngày càng gia tăng và ngày càng
đa dạng, phân công lao động ngày càng tỉ mỉ và phức tạp, tất cả điều đó tất yếu dẫn
tới cơ cấu kinh tế ngày càng thay đổi theo hướng ngày càng hoàn thiện. Chính vì cơ
cấu kinh tế là sự phản ánh trực tiếp mối quan hệ của các yếu tố luôn luôn vận động
của lực lượng sản xuất, của các điều kiện tự nhiên, các hoạt động kinh tế của con
người dưới sự tác động, chi phối của các quy luật tự nhiên và sự vận động của xã hội,
nên sự vận động và biến đổi của cơ cấu kinh tế nông thôn gắn liền với sự vận động và
biến đổi không ngừng của các yếu tố, của lực lượng sản xuất, của các điều kiện tự
nhiên, của các hoạt động kinh tế của con người trong nền kinh tế quốc dân nói chung
và trong khu vực kinh tế nông thôn nói riêng. Cơ cấu kinh tế nông thôn cũng vận
động, biến đổi và phát triển thông qua sự chuyển hóa của ngay bản thân nó. Cơ cấu cũ
hình thành và mất đi để ra đời cơ cấu mới, cơ cấu mới ra đời lại tiếp tục vận động,
phát triển rồi lại lạc hậu, lại được thay thế bằng cơ cấu mới tiến bộ hơn và hoàn thiện
hơn. Đó là sự vận động biến đổi tất yếu của quá trình phát triển không ngừng.

d) Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn là một quá trình và không thể có một
cơ cấu hoàn thiện, bất biến

Cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu kinh tế nông thôn nói riêng vận động, phát triển
và chuyển hóa từ cơ cấu kinh tế cũ sang cơ cấu kinh tế mới đòi hỏi phải có một thời
gian và phải qua những bước phát triển tích lũy nhất định về lượng, rồi đến một độ
nhất định nào đó sẽ tất yếu dẫn đến sự biến đổi về chất. Đó là quá trình từng bước
chuyển hóa dần tư cơ cấu kinh tế cũ sang cơ cấu kinh tế mới hoàn thiện và hiệu quả
hơn.

Quá trình chuyển dịch từ cơ cấu kinh tế cũ sang cơ cấu kinh tế mới nhanh hay chậm
còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó sự tác động có chủ đích và định hướng của
con người có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Sự tác động đó được thực hiện thông qua
các chủ trương, các cơ chế chính sách quản lý thích ứng để định hướng cho quá trình
chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thông qua các biện pháp về tổ chức, kinh tế, kỹ thuật để
tác động đến các quan hệ qua lại giữa các bộ phận, các yếu tố cấu thành cơ cấu kinh tế
nông thôn. Từ đó tạo nên sự thay đổi theo hướng hợp lý hơn, phù hợp hơn của các
quan hệ tỷ lệ, và các quan hệ tác động qua lại giữa các yếu tố cấu thành của cơ cấu
kinh tế. Sự nóng vội hay bảo thủ, trì trệ trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế đều
gây tác hại đến việc phát triển của nền kinh tế quốc dân nói chung và kinh tế nông
thôn nói riêng.
 Cơ cấu kinh tế nông thôn được quy định bởi yếu tố tự nhiên, kinh tế - xã hội và sự tác
động có ý thức của con người. Các yếu tố trên tác động thường xuyên tới cơ cấu kinh
tế nông thôn, đồng thời nó cũng luôn vận động và biến đổi. Sự vận động và biến đổi
này dẫn đến sự chuyển dịch của cơ cấu kinh tế nông thôn.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn là một quá trình tất yếu. Nhưng với vai trò,
chức năng quản lý vĩ mô của nhà nước thì quá trình đó phải là một quá trình được
nhận thức vì con người cần phải có định hướng, có tác động để thúc đẩy quá trình
chuyển dịch này nhanh và hiệu quả hơn. Trên cơ sở nhận thức và nắm bắt được quy
luật vận động khách quan, con người xác định và thực hiện các biện pháp tác động
đúng đắn để làm cho quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế diễn ra đúng mục tiêu và
định hướng đã vạch ra.

Biện pháp thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn

Một số biện pháp đã được triển khai để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn
tại Việt Nam, bao gồm:

1. Đầu tư hạ tầng

Việc nâng cao hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện lực, viễn thông là rất quan trọng để
kết nối vùng nông thôn với các khu vực khác và nâng cao khả năng sản xuất và tiêu
thụ của các sản phẩm nông nghiệp. Xây dựng và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng
nông thôn là nhân tố hết sức quan trọng góp phần hình thành các trung tâm, các tụ
điểm giao lưu kinh tế và mở rộng sự trao đổi buôn bán, thúc đẩy nhanh quá trình
chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn sang sản xuất hàng
hoá.

Theo danh mục các dự án được ưu tiên đầu tư kết nối mạng giao thông các tỉnh khu
vực miền núi phía Bắc giai đoạn 2021 - 2025 được cơ quan chủ trì đề án xây dựng,
lĩnh vực đường bộ chiếm số lượng áp đảo với 8 dự án cao tốc, 44 dự án quốc lộ, tổng
mức đầu tư khoảng 95.454 tỷ đồng.

2. Đa dạng hoạt động kinh tế

- Về thương mại, dịch vụ: Triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại và tổ
chức nhiều điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng trên địa bàn tỉnh như:
sản phẩm Cam Vàng, Cam Sành, sản phẩm chè, dược liệu…).
- Về hoạt động du lịch: Tổ chức thành công triển lãnh ảnh đẹp Du lịch Hà Giang; Lễ
hội hoa Tam giác mạch lần thứ VII; các tour du lịch trực tuyến khám phá trải
 nghiệm sản phẩm du lịch nông nghiệp, nhà vườn, khám phá ẩm thực, làng nghề
thổ cẩm truyền thống…
3. Nâng cao năng suất lao động, phát triển nguồn lực trong khu vực nông thôn
- Về học vấn của người lao động, cần tiếp tục cải cách nội dung giáo dục phổ thông
đồng thời nghiên cứu áp dụng chế độ giáo dục phổ thông bắt buộc đối với thanh
niên phù hợp với từng đối tượng, từng khu vực và hướng nghiệp của thanh niên.
- Tăng cường đầu tư nâng cấp các cơ sở dạy nghề của Nhà nước, có cơ chế khuyến
khích phát triển các cơ sở, các hình thức dạy nghề xã hội hóa, nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên dạy nghề và cải tiến lượng nội dung, chương trình đào tạo nghề
cho người lao động
4. Hỗ trợ về chính sách

Các chính sách hỗ trợ như giảm thuế, tài trợ vốn, hỗ trợ giá cả và chương trình bảo hiểm
xã hội cũng được triển khai để giúp người dân nông thôn có điều kiện phát triển kinh tế
và nâng cao chất lượng đời sống.Trước thực trạng giá nông sản có xu hướng giảm, hoặc
có tăng nhưng không bù đắp được chi phí sản xuất; sản xuất nông nghiệp gặp khó khăn,
sản lượng nông sản giảm do hạn hán và xâm nhập mặn, dịch bệnh…, những năm gần
đây, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm hỗ trợ sản xuất nông nghiệp.

5. Nâng cao vai trò của các cơ quan chức năng nhà nước đối với sự phát triển
kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn

Sự quan tâm đúng mức của các cơ quan chức năng nhà nước sẽ góp phần đẩy nhanh quá
trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo mục tiêu đã định. Tuy nhiên, việc chuyển
dịch cơ cấu kinh tế nông thôn tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức, bao gồm cải cách
đất đai, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường quản lý và phát triển thị trường, và
tăng cường quản lý tài nguyên và môi trường.

Câu 4: Phân tích các nhân tổ ảnh hưởng đến cơ cấu kinh tế và chuyển dich cơ cấu
nông thôn? Liên hệ với vùng nông thôn bạn biết.

Cơ cấu kinh tế nông thôn là cấu trúc bên trong của kinh tế nông thôn. Nó bao gồm các bộ
phận cấu thành kinh tế nông thôn, các bộ phận đó có mối quan hệ hữu cơ với nhau theo
tỷ lệ nhất định về mặt số lượng, liên quan chặt chẽ về mặt chất lượng, chúng tác động qua
lại lẫn nhau trong điều kiện thời gian và không gian nhất định tạo thành hệ thống kinh tế
nông thôn.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn:

  Là sự chuyển dịch được nhận thức, có định hướng và có chủ đích bởi chủ thể quản
lý vĩ mô là nhà nước.

 Là quá trình chuyển từ trạng thái cơ cấu kinh tế nông thôn cũ sang cơ cấu kinh tế
nông thôn mới cho phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và sự phát triển
của lực lượng sản xuất, phân công lao động xã hội của mỗi vùng và của cả nước,
nhằm sản xuất ra nhiều sản phẩm hàng hóa đáp ứng nhu cầu thị trường.

Có thể chia các nhân tố ảnh hưởng tới cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ra
thành ba nhóm sau:

 Nhóm 1: Các nhân tố về điều kiện tự nhiên

a) Điều kiện đất đai:

- Chất lượng đất đai: quy định bởi thành phần hóa học, sinh học, tính chất lý học, độ
dày của tầng canh tác, độ dày của lớp đất mùn, … → ảnh hưởng lớn tới việc bố trí
cây trồng trong sản xuất nông nghiệp
- Địa hình: quy định bởi sự chênh lệch về độ cao giữa các vị trí trên bề mặt của khu
đất đó → càng ít bị chia cắt càng thuận lợi cho sản xuất, đặc biệt là nông lâm
nghiệp
- Vị trí đất đai: mỗi khu đất có vị trí không gian nhất định.
b) Điều kiện khí hậu thời tiết: quy định bởi vị trí địa lý của từng vùng và độ cao của
vùng (so với mực nước biển) → ảnh hưởng tới sự hình thành và hoạt động của các
ngành sản xuất vật chất, đặc biệt là ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản do đối
tượng sản xuất của các ngành này là cây trồng, vật nuôi và các sinh vật khác rất
mẫn cảm với các tác động bên ngoài
c) Điều kiện nguồn nước, thủy văn: các nguồn nước ngọt chủ yếu bao gồm: nguồn
nước mưa, nguồn nước mặt (sông hồ, ao, đầm,...) nguồn nước ngầm (mạch nước
ngầm, sông ngầm, bể nước ngầm,...) và độ ẩm của đất, của không khí đều chịu ảnh
hưởng bởi chế độ thủy văn của các vùng. → ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và
phát triển của các hoạt động kinh tế và các ngành kinh tế trong nông thôn, tới sự
phân bố các hoạt động kinh tế và các ngành kinh tế theo vùng trong nông thôn,
qua đó ảnh hưởng tới cơ cấu kinh tế nông thôn.
d) Điều kiện về các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác: tài nguyên rừng, tài nguyên
sinh vật, tài nguyên khoáng sản, biển, năng lượng, cảnh quan, … → ảnh hưởng tới
cơ cấu kinh tế nông thôn ở những mức độ khác nhau phụ thuộc vào sự phong phú
và đa dạng của tài nguyên đó. Ví dụ như những vùng nông thôn có diện tích rừng
rộng sẽ thuận lợi cho phát triển ngành lâm nghiệp, những vùng có nhiều khoáng
sản sẽ thuận lợi cho phát triển công nghiệp khai khoáng…
 Nhóm 2: Nhân tố kinh tế - xã hội

a) Nhân tố thị trường: Các ngành kinh tế nông thôn, đặc biệt là các ngành sản xuất
vật chất với tư cách là “nội cung” chịu ảnh hưởng rất lớn và quyết định của cầu
đối với sản phẩm, dịch vụ từ thị trường. Nhu cầu thị trường vừa là mục tiêu vừa là
động lực phát triển, tác động mạnh mẽ đến cơ cấu kinh tế và xu thể chuyển dịch cơ
cấu kinh tế nói chung.
b) Chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước: là công cụ quản lý kinh tế có vai trò quan
trọng hàng đầu của Nhà nước. Với chức năng của mình, Nhà nước phải ban hành
các chính sách kinh tế đồng bộ cùng với các công cụ quản lý khác để thúc đẩy việc
hình thành, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng có
lợi nhất phù hợp với mục tiêu và định hướng đặt ra.
c) Cơ sở hạ tầng: là tổng thể các yếu tố vật chất giữ vai trò là những điều kiện vật
chất thiết yếu để thực hiện các hoạt động kinh tế - xã hội trong nông thôn. Những
nơi có hệ thống hạ tầng kỹ thuật phát triển, đặc biệt là hệ thống giao thông, thủy
lợi, điện, hệ thống nghiên cứu và dịch vụ kỹ thuật sản xuất sẽ tạo thuận lợi cho sự
hình thành một cơ cấu kinh tế hợp lý, đông thời, khi cần chuyển đổi cơ cấu kinh tế
thì sự chuyển đổi cũng thuận lợi hơn những nơi có điều kiện cơ sở hạ tầng kém
phát triển
d) Dân số và lao đông: Trình độ kỹ năng của người lao động và năng lực của người
quản lý ảnh hưởng rất lớn đến tộc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Kinh
nghiệm và tập quán sản xuất cho phép phát triển nhanh các ngành nghề truyền
thống, hình thành các vùng sản xuất chuyên môn hóa phù hợp với những kinh
nghiệm và tập quán truyền thống đó.
e) Sự phát triển của các khu công nghiệp và đô thị trong khu vực nông thôn: Các khu
công nghiệp là một bộ phân của kinh tế nông thôn. Sự hình thành các khu đô thị
mới hay mở rộng các khu đô thị hiện có do dân số và lao động công nghiệp tăng
lên sẽ làm tăng nhu cầu về sản phẩm từ các ngành kinh tế nông thôn, đồng thời
nguồn lao động và vốn cho sự phát triển kinh tế nông thôn cũng được cải thiện.
Điều này tạo điều kiện thay đổi tỷ trọng của các ngành kinh tế trong cơ cấu các
ngành kinh tế nông thôn.

 Nhóm 3: Nhân tố về tổ chức - kỹ thuật:

a) Các chủ thể kinh tế: gồm các doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa, hợp tác xã, các hộ
gia đình sản xuất hàng hóa và hộ tiểu chủ,... Các chủ thể kinh tế trong nông thôn
tồn tại và hoạt động qua các hình thức tổ chức sản xuất với các mô hình tổ chức
tương ứng. Các chủ thể kinh tế trong nông thôn phải liên kết với nhau để mỗi chủ
thể đều thực hiện có hiệu quả hoạt động sxkd của mình. Các hình thức liên kết
 trong sản xuất kinh doanh giữa các chủ thể kinh tế có ảnh hưởng rõ nét đến hoạt
động và sự phát triển của các ngành sản xuất trong nông thôn.
b) Sự phát triển của khoa học - công nghệ và việc ứng dụng tiến bộ khoa học - công
nghệ vào các hoạt động sxkd: Ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ vào các
hoạt động kinh tế tạo khả năng mở rộng ngành nghề, nâng cao năng suất lao động,
nâng cao hiệu quả sản xuất, qua đó thúc đẩy và nâng cao trình độ chuyên môn hóa
sản xuất, thúc đẩy sự tăng trưởng của các ngành sản xuất và tạo điều kiện cho việc
phát triển các ngành sản xuất đồi hỏi có trình độ công nghệ cao.

Ba nhân tố nhân tố nào quan trọng nhất?

Trong ba nhóm nhân tố về tổ chức - kỹ thuật, nhân tố kinh tế - xã hội, nhân tố điều kiện
tự nhiên, tất cả các nhân tố đều quan trọng trong cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông thôn. Tuy nhiên, nhân tố quan trọng nhất có thể khác nhau tùy vào tình
huống cụ thể và ngữ cảnh mà nó được thảo luận.

Nếu nhìn chung, nhân tố kinh tế - xã hội được xem là quan trọng nhất trong cơ cấu kinh
tế nông thôn. Điều này bởi vì kinh tế và xã hội có quan hệ tương đồng. Những thay đổi
trong nhân tố kinh tế sẽ ảnh hưởng đến nhân tố xã hội và ngược lại. Kinh tế nông thôn là
một phần của kinh tế xã hội, do đó, để thực hiện được mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh
tế nông thôn, cần phải phát triển đồng thời hoặc lồng ghép các chính sách về kinh tế và
xã hội.

Tuy nhiên, không thể bỏ qua nhân tố tự nhiên và nhân tố kỹ thuật trong cơ cấu kinh tế
nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Nhân tố tự nhiên có sự ảnh hưởng lớn đến sản
xuất nông nghiệp và đời sống của người dân nông thôn. Bằng cách phát triển các nhân tố
tự nhiên, chúng ta có thể tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất.
Nhân tố kỹ thuật cũng rất quan trọng để cải thiện chất lượng sản phẩm, tăng năng suất và
giảm chi phí sản xuất. Nếu không có sự cải tiến trong công nghệ và kỹ thuật sản xuất,
việc thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn sẽ rất khó khăn.

Tóm lại, đối với cơ cấu kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cần phải đánh
giá và kết hợp tất cả các nhân tố liên quan như nhân tố kinh tế - xã hội, tự nhiên và kỹ
thuật để đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Việc thực hiện các biện pháp cải thiện tất
cả các nhân tố này sẽ giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản
xuất, tăng thu nhập cho người dân nông thôn và giúp đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội
đất nước.

Liên hệ: Bắc Ninh

Nhân tố điều kiện tự nhiên: Bắc Ninh là một trong những tỉnh có nhiều đồng bằng ven
biển, nơi trồng lúa chính là nguồn thu nhập chính của bà con nông dân. Tuy nhiên, sự
thay đổi khí hậu và sự ảnh hưởng của con người đã làm cho nguồn tài nguyên đất và
nước đang bị suy giảm. Do đó, nhiều người dân đã chuyển sang các hoạt động nông
nghiệp khác như chăn nuôi, trồng cây ăn quả, sản xuất hàng thủ công, dịch vụ du lịch và
giáo dục.

Nhân tố kinh tế - xã hội: Dân số và lao động: Bắc Ninh là một trong những tỉnh có mật
độ dân số đông đúc nhất Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Bắc Ninh và các huyện lân
cận. Sự tăng dân số làm cho nhu cầu đất, nhà ở và sản phẩm nông sản tăng lên, thúc đẩy
sự chuyển đổi cơ cấu nông thôn, từ trồng lúa chính sang các hoạt động kinh doanh và
dịch vụ khác.

Trong những năm gần đây, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông
tin, cuộc sống của người dân Bắc Ninh đang thay đổi với nhịp độ nhanh chóng. Dân số
trẻ tăng, mẫu người tiêu dùng thay đổi, văn hóa tiêu dùng phổ biến, các hoạt động giải trí
và mua sắm phát triển. Điều này làm cho nhu cầu về các sản phẩm và dịch vụ khác nhau
tăng lên, thúc đẩy sự phát triển của các hoạt động kinh doanh và dịch vụ.

Nhân tố tổ chức - kỹ thuật: Hiện nay, thành phố Bắc Ninh đang trở thành một trung tâm
kinh tế, văn hóa và giáo dục của khu vực phía Bắc đất nước. Sự phát triển của thành phố
ảnh hưởng đến các vùng lân cận, tạo ra sự chuyển đổi cơ cấu nông thôn từ trồng lúa sang
các hoạt động kinh doanh và dịch vụ khác.

Câu 5: Phân tích các phương thức sản xuất nông nghiệp? Theo bạn trong giai đoạn
hiện nay nông nghiệp Việt Nam cần phát triển nông nghiệp theo phương thức nào?
Vì sao lại chọn phương thức sản xuất nông nghiệp đó?

Sản xuất theo phương thức truyền thống: Đây là phương thức cổ điển của nông
nghiệp, được sử dụng từ thời kỳ đầu của nông nghiệp. Phương thức này thường dựa vào
năng lực và sức lao động của người nông dân, bằng cách sử dụng các công cụ đơn giản
như cuốc, dao. Sản phẩm từ phương thức này thường có chất lượng không đồng đều, khó
đáp ứng với nhu cầu sản xuất và tiêu thụ hiện nay.

Sản xuất theo phương thức công nghệ cao: Đây là phương thức sử dụng công nghệ tiên
tiến, máy móc, thiết bị hiện đại để sản xuất. Sản xuất theo phương thức này tập trung vào
việc tăng cường năng suất và hiệu quả nông nghiệp bằng cách áp dụng các phương pháp
ứng dụng công nghệ như tự động hóa, robot, cảm biến, nguồn năng lượng tái tạo. Phương
thức này yêu cầu đầu tư tài chính và đầu tư trí tuệ cao.
Sản xuất nông nghiệp hữu cơ: Phương thức sản xuất nông nghiệp này không sử dụng
hóa chất, phân bón, thuốc trừ sâu có hại đến sức khỏe con người và môi trường. Thay vào
đó, nó sử dụng các phương pháp sinh học và sử dụng phân bón tự nhiên như chất thải
sinh hoạt, phân trâu, trâu để tạo ra năng lượng và dinh dưỡng cho đất và cây trồng.

Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam cần phát triển nông nghiệp theo phương pháp công
nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ. Lý do là vì sử dụng công nghệ cao giúp nâng cao hiệu
suất sản xuất, giảm chi phí sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Phương pháp nông
nghiệp hữu cơ giúp bảo vệ môi trường, tăng giá trị thương phẩm và đáp ứng nhu cầu của
khách hàng ưa thích sản phẩm sạch, an toàn. Tuy nhiên, nên đưa ra các giải pháp hỗ trợ
cho người nông dân để tiếp cận được với những công nghệ mới và hướng dẫn cho họ
cách sử dụng phương thức nông nghiệp sao cho đạt hiệu quả cao, đồng thời cũng cần
đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng và bảo vệ môi trường.

Câu 6: Em hiểu thế nào là công nghiệp nông thôn? Theo bạn có phải tất cả công
nghiệp đặt tại nông thôn là công nghiệp nông thôn đúng không? Giải pháp cho phát
triển công nghiệp nông thôn.

Công nghiệp nông thôn là một bộ phận công nghiệp của cả nước, được phân bố ở địa bàn
nông thôn, có quan hệ mật thiết với sự phát triển kinh tế- xã hội nông thôn, bbao gồm:
Hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ gia đình, Những cơ sở công nghiệp thuộc các
thành phần kinh tế khác nhau với những trình độ và hình thức tổ chức sản xuất khác
nhau, Trên cơ sở khai thác các nguồn lực ở địa phương phục vụ thị trường địa phương, cả
nước và xuất khẩu.

Không phải tất cả công nghiệp đặt tại nông thôn đều là công nghiệp nông thôn. Công
nghiệp nông thôn là một phân nhóm trong công nghiệp, tập trung sản xuất những sản
phẩm phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế nông thôn, bao gồm sản xuất nông sản, chế
biến thực phẩm, chế tạo máy móc thiết bị nông nghiệp... Tuy nhiên, không chỉ có công
nghiệp nông thôn đặt tại khu vực nông thôn mà còn có những loại công nghiệp khác như
công nghiệp xây dựng, công nghiệp chế tạo ô tô, công nghiệp điện tử,...đặt tại các khu
công nghiệp. Điều này phụ thuộc vào chiến lược phát triển kinh tế của địa phương, vùng
miền và quốc gia.

Để phát triển công nghiệp nông thôn, cần có các giải pháp như:

 Đẩy mạnh việc đầu tư vào hạ tầng để tăng năng suất sản xuất và nâng cao chất
lượng sản phẩm.
  Nâng cao năng lực sản xuất của các nông hộ và doanh nghiệp để thúc đẩy hiệu quả
sản xuất.

 Tăng cường hợp tác giữa các địa phương, doanh nghiệp để tạo ra các sản phẩm
cạnh tranh trên thị trường.

 Phát triển mạng lưới bán lẻ và phân phối để tiếp cận khách hàng và tiếp thị sản
phẩm.

 Thúc đẩy đổi mới công nghệ và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp thu và áp
dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất.

 Những giải pháp này sẽ giúp phát triển công nghiệp nông thôn, tăng cường năng
suất và cải thiện chất lượng sản phẩm, từ đó mang lại lợi ích kinh tế và xã hội cho
cộng đồng nông thôn.

Liên hệ: Thái Bình

Công nghiệp nông thôn tại Thái Bình được xem là lĩnh vực tiềm năng và phát triển nhất
của tỉnh. Thái Bình có vị trí địa lý thuận lợi, gần các cảng biển lớn như Hải Phòng,
Quảng Ninh, nằm trên tuyến quốc lộ 10 và đường sắt Hà Nội - Hải Phòng nên thuận tiện
cho việc kinh doanh xe lưu động.

Các sản phẩm chủ lực của công nghiệp nông thôn tại Thái Bình bao gồm:

Thủy sản: Cá tra, tôm, cua, ghẹ, hàu, sò điệp.

Nông sản: Lúa gạo, mía đường, lạc, đậu nành, đỗ xanh, sắn dây, khoai mì, bắp, chè.

Sản xuất và chế biến: Chế biến thực phẩm từ nông sản như bột gạo, tinh bột, đường,
rượu, nước mắm, mắm tôm; sản xuất giấy, bao bì, gỗ, nội thất, quần áo, giày dép.

Các khu công nghiệp và các khu dân cư tập trung sản xuất công nghiệp nông thôn tại
Thái Bình bao gồm: Khu công nghiệp Tân Đức, khu công nghiệp Quốc Tuấn, khu công
nghiệp An Đức, khu công nghiệp Minh Hải, khu công nghiệp Tuấn Đức; các huyện:
Hưng Hà, Đông Hưng, Tiền Hải, Kiến Xương, Vũ Thư.