CS-LACC /EF/04

C.S. Análise e Control

ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 1
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

1. OBXECTIVO

Determinación da dureza de algúns materiais mediante o ensaio de dureza Rockwell.

2. ALCANCE
Coñecer a dureza dos materiais é indispensable para a fabricación de pezas ou
obxectos, xa que é moi importante coñecer esta propiedade antes de elexir as
materias primas a utilizar segundo o uso que se lle vai dar.

3. REFERENCIAS
● https://www.infinitiaresearch.com/noticias/ensayos-de-dureza-rockwell-en-que-
consiste/
● https://www.urbipedia.org/hoja/Ensayo_de_dureza_Rockwell.
● https://sites.google.com/site/federubiotecindbachillerato/home/2o-bachillerato/
materiales/ensayos/3-1-ensayos-mecanicos
● https://www.corodur.de/es/information-sp/grado-de-dureza

4. XERAL

O ensaio de dureza Rockwell consiste en unha proba non destructiva que se realiza
sobre mostras cando é necesario determinar a dureza dun material. Hugh M.
Rockwell e Stanley P. Rockwell realizaron as primeiras probas e inventaron as
primeiras máquinas en 1919. O ensaio de dureza Rockwell considérase xeralmente
máis fácil de realizar en comparación con outros métodos como Vickers ou Brinell, ao
non ter que realizar medicións nin cálculos.

O ensaio realízase en unha máquina especialmente diseñada que aplica a carga a

través dun sistema de pesas e palancas. A máquina consta dunha base con forma
de C, en cuxo brazo hai un oco para colocar as pesas que nos van servir para aplicar
a carga, segundo a carga que se quere aplicar hai que colocar as pesas. As pesas
van de menor a maior de abaixo arriba, por exemplo: se queres aplicar unha carga de
60 kg colocas en orde crecente de abaixo arriba todas as pesas ata a que pon 62,5kg
(incluida) e coidado: esta ten unha pesa pequeniña no seu interior que hai que quitar
para que sexan 60kg e non 62,5kg. No lateral dereito ten a porta para acceder ás
pesas, e ten tamén unha palanca, que se vai usar para aplicar a carga. De frente ten
a base que suxeita a mostra, que é móbil e sube e baixa accionando un mando
rotatorio e tamén ten un lector para ler o valor de dureza.
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 2
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

Durómetro

O indentador pode ser unha bola de aceiro, que deixa unha pegada con forma de
circunferencia e serve para materiais con valores de dureza máis baixos (entre 60 e
150 HV) denominándose HRB ou un cono de diamante, cuxa pegada ten forma
cónica cun ángulo de 120º que se usa para materiais con valores de dureza máis
altos (entre 235 e 1075 HV).

Este é o identador de diamante forma cónica.

Normalmente é de 1/16 plg, aínda que os hai de ⅛, ¼, ½ plg
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 3
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

Este é o identador de bola de aceiro.

O valor da dureza, segundo se lee nun indicador calatular especialmente graduado, é un

número arbitrario que está inversamente relacionado coa profundidade da pegada.

A máquina de ensaio Rockwell mide a diferencia: d = h3 - h1 e calcula o valor e=d/0.002

(sendo e un valor adimensional).

A dureza Rockwell queda determinada por:

HRC = 100 – e HRB = 130 – e

Obsérvase que canto maior é a profundidade, menor é a dureza do material.

O durómetro para Rockwell, a diferencia dos anteriores, está provisto de unha escala
graduada que permite realizar unha medida instantánea da profundidade da pegada.
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 4
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

5. MATERIAL E PRODUCTOS
● Durómetro con accesorios
● Probetas de distintos materiais

6. PROCEDEMENTO

6.1 - Método Operatorio

● Elexir a carga “Q” na porta lateral do durómetro según o tipo de ensaio que
vamos a realizar ( p.ex.: 150 kg o cono para materiais duros e 100 kg a bola
para materiais máis blandos).
● Colocar o identador no seu sitio.
● Limpar a peza problema, colocala na platina, xirar o mando para elevala e
poñer en contacto a peza co identador.
● Continuar xirando o mando ata que a agulla grande xire tres voltas e se
coloque en posición “Co”.
● Durante esta operación a agulla pequena irá xirando ata entrar no recadro
verde.
● Mover lentamente cara atrás a palanca para aplicar a carga ata unha posición
intermedia en que se aprecia que a palanca tende a desplazarse ela mesma.
● En este momento soltámola.
● Deixar actuar a carga 15 segundos.
● Retirar a carga e ler na escala “c” a dureza.
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 5
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

6.2- Diagrama de fluxo

 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 6
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

7. CÁLCULOS E INCERTIDUMES:

Non se observan cálculos, xa que o resultado léese nas escalas do aparato.

Utilizouse a escala b para o latón e a escala c para o aceiro.

Utilizamos unha carga de 100kg para o latón e unha carga de 150kg para o aceiro.
2
Σ(𝑥−𝑥𝑚)
𝑆= 𝑛−1

Material medida medida medida media S D.T

1 2 3

Latón 57,5 56 HRB 59 HRB 57,5 1,5 55/85

HRB HRB HRB

Aceiro 12 HRC 12 HRC 13 HRC 12,3 0,57 12,6

HRC HRC
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 7
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

8. INTERPRETACIÓN DE RESULTADOS:
Segundo a bibliografía consultada, o latón ó 63% de Cu, 37% de Zn, ten unha dureza
Rockwell de entre 55 e 85 HRB, e o aceiro entre 200 e 220 HRB. Se observas na tabla de
conversións, 12,6 HRC é igual a 200 HRB.
Con esta información, pódense sacar conclusións, xa que por unha parte, no ensaio de
Rockwell B co latón, obtívose unha media de 57,5 HRB, con unha desviación de 1,5, o que
indica pouca dispersión entre os tres valores obtidos, é un resultado bastante aproximado ao
valor obtido na bibliografía, que é entre 55 e 85 como se dixo anteriormente.
Por outro lado, no ensaio Rockwell C co aceiro, obtívose unha media de 12,3 HRC, cunha
desviación de 0,57, que indica moi pouca dispersión entre os resultados dos tres ensaios, é
un resultado aproximado ó da biografía (12,6HRC) aínda que é algo inferior, o que pode ser
polo estado da peza, ou o tipo de aliaxe.
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 8
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

9. Anexos:

ANEXO 1
Determinación da dureza do hormigón co esclerómetro de Schmidt
O obxectivo desta práctica é determinar a dureza do hormigón, para elo usamos
o esclerómetro de Schmidt porque nos permite facelo en paredes, teitos ou
chans, o cal sería imposible de facer no laboratorio porque esas superficies non
se moven.

Este esclerometro é un aparello con forma de botella que ten un émbolo no seu
interior, que é tensada por un potente resorte para impactar na superficie de
hormigón produciendo un rebote medido polo instrumento. A unidade de
medición é o psi. O seu funcionamento é o seguinte:
1. Hai que pulir a superficie obxecto de ensaio para evitar irregularidades ou
suciedade que poida interferir no ensaio.
2. Calcar coa punta do émbolo nunha superficie lisa (diferente da superficie
obxecto de ensaio) para sacar o émbolo fóra.
3. Nas zonas de ensaio (previamente establecidas cunha plantilla para asegurar
a representatividade dos resultados) colocase o émbolo e empúxase o
aparello ata que se nota que “martilla”, momento no que hai que accionar un
botón para que o aparello garde a lectura da dureza
4. Anotar a dureza e seguir co siguiente punto a ensaiar.
 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 9
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

5. Rociar fenolftaleína para asegurarse que o hormigón está a pH básico.

A pedra coa que se pule a superficie é esta

Datos obtidos:
Plantilla:

29 35 39 41 x

44 45 46 46 47

49 49 x 49 49

49 50 50 50 51

52 52 53 54 54

Aplícase o criterio Q de Dixon para o tratamento dos datos obtidos:

 CS-LACC /EF/04
C.S. Análise e Control
ENSAIO DE DUREZA ROCKWELL Folio 10
C.I.F.P. MANUEL ANTONIO
Realizado por Alejandra Martínez Álvarez, Senén
Moreira Blanco e Diego Vila de Sosa

E os datos dos extremos acéptanse, polo que se aceptan todos os valores. Non se
atopan datos bibliográficos concretos da dureza do hormigón, xa que depende do
seu uso ou do tipo de hormigón, polo cal en lugar de comparar os datos vanse dar
por válidos porque cumplen co criterio Q.

Por outro lado, pódese aplicar a norma UNE-EN-12504-2, que establece que si o
número de lecturas que difieren da mediana é igual ó 20% se descarta o conxunto.
Sólo catro medidas difiren en 6 ou máis unidades do valor da mediana, e o 20% de
23 é 4,6, polo tanto o ensaio está dentro dese 20% pero por pouco para
considerarse non válido. Tamén hai que valorar que ten unha desviación estándar de
6,14, polo que a dispersión entre os datos é interesante, non é un método
demasiado preciso.