See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/351176854

Thực trạng và một số yếu tố liên quan tới nhiễm mầm bệnh kí sinh trùng
đường ruột ở người bán rau tại các chợ trong Thành phố Trà Vinh năm 2019

Article in Tạp chí Y học Dự phòng · April 2021

DOI: 10.51403/0868-2836/2020/262

CITATIONS READS

0 871

6 authors, including:

Hong Tuyen Thi Nguyen

Can Tho University of Medicine and Pharmacy
8 PUBLICATIONS 19 CITATIONS

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Hong Tuyen Thi Nguyen on 11 November 2021.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI NHIỄM MẦM BỆNH
KÍ SINH TRÙNG ĐƯỜNG RUỘT Ở NGƯỜI BÁN RAU TẠI CÁC CHỢ
TRONG THÀNH PHỐ TRÀ VINH NĂM 2019

Trần Thanh Quang*, Nguyễn Thị Hồng Tuyến, Huỳnh Thị Hồng Nhung, Nguyễn
Tiến Thành, Trần Trúc Ngọc Sơn, Phạm Thị Loan
Trường Đại học Trà Vinh

TÓM TẮT
Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện nhằm xác định tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng đường ruột và một
số yếu tố liên quan trên rau ăn sống tại các chợ trên địa bàn thành phố Trà Vinh năm 2019. Định danh kí
sinh trùng trên 240 mẫu rau bằng phương pháp Romanenko. Đồng thời khảo sát các thông tin chung và
kiến thức về ký sinh trùng trên rau của người bán rau. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ nhiễm ký sinh
trùng đường ruột trên rau là 61,67%. Trong đó, tỷ lệ nhiễm từng loại ký sinh trùng là giun đũa 19,17%, giun
móc 35,83%, giun lươn 25,83%, chưa tìm thấy sự xuất hiện của sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ và sán lá
ruột. Tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng trên từng loại rau lần lượt là xà lách 50%, rau đắng 70,83%, hẹ 83,33%, rau
má 58,33%, rau nhút 45,83%, rau muống nước 12,50%, xà lách xoang 79,17%, rau răm 62,50%, diếp cá
62,50%, húng quế 91,67%. Có liên quan giữa tình trạng nhiễm mầm bệnh kí sinh trùng đường ruột với dân
tộc, trình độ học vấn và việc rửa rau trước khi bán. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng tiêu thụ rau bị ô nhiễm
ký sinh trùng ở thành phố Trà Vinh là một nguy cơ để lây truyền ký sinh trùng đường ruột, đặc biệt là giun
móc. Vì vậy, các cơ quan y tế cần quan tâm đến việc giáo dục người dân về việc sử dụng rau an toàn.

Từ khoá: Ký sinh trùng đường ruột; rau ăn sống; Trà Vinh

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong văn hóa ẩm thực của người Việt
Nam, việc ăn rau sống đã dần trở thành một nét
đặc trưng, từ các quán ăn lề đường đến các nhà
hàng sang trọng, từ bữa cơm gia đình đến các
món ăn nhanh, rau sống không thể thiếu trong
bữa ăn của người Việt Nam.
Một trong những tác nhân ảnh hưởng đến
chất lượng rau đáng quan tâm nhất đó là các
loại ký sinh trùng, đặc biệt là các loại ký sinh
trùng đường ruột thường có trong rau sống như
giun đũa, giun tóc, sán lá gan, sán lá ruột,…
Những tác hại thường gặp như chiếm chất dinh
dưỡng của cơ thể; tác hại tại chỗ (ký sinh trùng
gây viêm, loét, chèn ép, tắc, tạo nhân sỏi,...);
gây nhiễm độc toàn thân, rối loạn chức năng
nhiều cơ quan; gây đáp ứng miễn dịch; ký sinh
trùng túc chính là vật truyền bệnh từ người bệnh
sang người lành hoặc từ súc vật sang người, có
thể gây thành dịch [1].
Trên thế giới, bệnh ký sinh trùng phổ biến
ở các nước quanh vùng xích đạo, các nước
nhiệt đới – cận nhiệt đới thuộc châu Á, châu
Phi, châu Mỹ Latinh [2]. Theo tổ chức WHO,
bệnh ký sinh trùng chiếm khoảng 14 triệu ca tử
vong mỗi năm, chiếm 25% tỷ lệ tử vong toàn
cầu – một trong bốn nguyên nhân tử vong toàn
cầu [3].
Hầu hết các loại ký sinh trùng được mô tả
trên thế giới đều xuất hiện ở Việt Nam nhưng
với mức độ phổ biến khác nhau. Hàng đầu là
các bệnh giun sán: Giun đũa, giun móc, giun
tóc, giun kim, sán lá gan, sán dây, sán lá phổi,
giun chỉ. Khoảng 70 - 80% người dân nhiễm ít
nhất một loại giun sán nào đó [2].

*Tác giả: Trần Thanh Quang Ngày nhận bài: 17/05/2020

Địa chỉ: Đại học Trà Vinh Ngày phản biện: 30/05/2020
Điện thoại: 0798 910 260 Ngày đăng bài: 25/06/2020
Email: ttq160397@gmail.com

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020 63

 Trà Vinh là một trong những tỉnh có hơn
87% dân số sống ở khu vực nông thôn. Người
dân sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp là
chính như trồng trọt và chăn nuôi. Đây cũng
là nguồn lan truyền mầm bệnh ký sinh trùng ra
môi trường và lây sang người đang được báo
động.
Với mục đích tìm tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký
sinh trùng đường ruột cũng như những yếu tố
liên quan đến thực trạng này giúp các cơ quan
có chức năng và thẩm quyền quản lý, đồng thời
cảnh báo người dân có nhận thức tốt hơn về
thực trạng và các mối nguy cơ nhiễm ký sinh
trùng đường ruột khi sử dụng rau ăn sống mua
tại các chợ, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này
nhằm mô tả thực trạng và một số yếu tố liên
quan tới nhiễm ký sinh trùng đường ruột trên
rau ăn sống ở người bán rau tại các chợ trên địa
bàn thành phố Trà Vinh năm 2019.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Đối tượng nghiên cứu
Rau ăn sống (rau xà lách (Oak leaf), rau
đắng, hẹ, rau má, rau nhút, cải xà lách xoang,
rau muống (nước), rau răm, diếp cá, húng quế)
và người bán rau tại các chợ thuộc địa bàn
thành phố Trà Vinh.
Bảng 1. Phân bố mẫu ở các chợ
Địa điểm lấy mẫu
Chợ phường 1
Chợ Trà Vinh
Chợ Bạch Đằng
Chợ Sóc - Ruộng
Chợ phường 6
Chợ phường 7
Tổng
64 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020
2.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại các chợ trên
địa bàn thành phố Trà Vinh trong năm 2019.
2.3 Thiết kế nghiên cứu
Mô tả cắt ngang.
2.4 Cỡ mẫu
Cỡ mẫu được tính theo công thức ước lượng
cỡ mẫu cho 1 tỷ lệ:
p(1-p)
n = Z2(1 - /2)
d2
Trong đó: n là mẫu nghiên cứu cần có; p
= 0,979 (Theo nghiên cứu của Lê Công Văn
và cộng sự “Xác định mầm bệnh ký sinh trùng
nhiễm trên rau và thử nghiệm một số phương
pháp rửa rau dùng làm thực phẩm trên địa bàn
thành phố Trà Vinh”). d = 0,02: Khoảng sai
lệch mong muốn giữa tỷ lệ từ mẫu và tỷ lệ thật
của quần thể; α = 0,05: Mức ý nghĩa thống kê.
Z2(1 - /2) = (1.96)2: Giá trị Z thu được từ bảng Z
tương tự với giá trị α được chọn.
Vậy cỡ mẫu cần có là n = 197. Để tránh
sai sót trong quá trình thu mẫu chúng tôi nhân
thêm 20% hao hụt vậy n=236, chúng tôi làm
tròn lên 240 mẫu. Cụ thể như sau:
Số mẫu dự kiến
40
40
40
40
40
40
240
 2.5 Phương pháp chọn mẫu
Các bước thu mẫu rau và định danh KST
đường ruột:
Bước 1: Chọn địa bàn các chợ của thành
phố Trà Vinh.
Bước 2: Tiến hành thu mẫu trực tiếp ở các
sạp rau ngoài chợ. Mua ngẫu nhiên các sạp mỗi
Hình 1. Ảnh ngâm rau trong phòng thí nghiệm
Các bước thu thập thông tin người bán rau:
Tiến hành thu mẫu trực tiếp ở các sạp rau ngoài
chợ. Sử dụng phiếu khảo sát hỏi trực tiếp người
bán rau (người mà ta đã thu mẫu rau).
2.6 Thu thập và xử lý số liệu
Sau khi thu thập số liệu được kiểm tra lại rồi
mới nhập vào Excel và phân tích, xử lý số liệu
bằng phần mềm STATA 13.
Kết quả phân tích được chia làm 2 phần:
- Phần mô tả: Thể hiện tần số, tỷ lệ của các
biến trong nghiên cứu.
- Phần phân tích: Sử dụng test hồi quy logistic
để so sánh có sự khác biệt hay không giữa các
tỷ lệ và sử dụng tỉ số số chênh OR và khoảng
Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020
sạp mua từ 2 - 4 loại rau sau cho đủ 40 mẫu/chợ
(mỗi loại rau thu được 4 mẫu).
Bước 3: Xét nghiệm ở phòng thí nghiệm
bằng phương pháp Romanenko [4].
Bước 4: Xác định ký sinh trùng trên rau bằng
phương pháp soi trực tiếp dưới kính hiển vi.
Bước 5: Đánh vào phiếu khảo sát.
Hình 2. Ảnh kí sinh trùng từ kinh hiển vi quang học
với vật kính x40
tin cậy 95% để tìm ra yếu tố liên quan giữa tình
trạng nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột
chung với thông tin của người bán rau.
2.7 Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu có liên hệ và được sự chấp
thuận của Ban quản lý chợ cho thực hiện. Tất
cả đối tượng nghiên cứu được giải thích rõ ràng
mục đích nghiên cứu, tự nguyện đồng ý tham
gia vào nghiên cứu, nghiên cứu không làm ảnh
hưởng đến sức khỏe, kinh tế và uy tín của đối
tượng tham gia khảo sát. Đối tượng nghiên cứu
không muốn tham gia có thể từ chối bất kỳ lúc
nào. Thông tin thu thập được đều sẽ được giữ
bí mật và chỉ được sử dụng cho mục đích
nghiên cứu.
65
III. KẾT QUẢ

3.1 Nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột chung

Bảng 2. Trình trạng nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột chung trên rau

Rau bị nhiễm giun chung Tần Số Tỷ lệ (%)

Có 148 61,67
Không 92 38,33
Tổng 240 100

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mẫu rau bị nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột chung
là 148 mẫu (chiếm 61,67% tổng số mẫu).

Hình 3. Tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng chung ở các chợ

Trong nghiên cứu, tỷ lệ rau bị nhiễm mầm (75%), chợ Sóc - Ruộng (45%), chợ phường
bệnh ký sinh trùng chung ở các chợ lần lượt 7 (57,5%), chợ phường 1 (57,5%) và chợ Trà
là chợ Bạch Đằng (67,5%), chợ phường 6 Vinh (67,5%).

66 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020

3.2 Tình trạng nhiễm từng loại ký sinh trùng đường ruột trên từng loại rau

Hình 4. Tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng trên các loại rau

Tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường rau nhút (45,83%), rau muống nước (12,50%), xà
ruột chung ở các rau lần lượt là xà lách (50,00%), lách xoang (79,17%), rau răm (62,50%), diếp cá
rau đắng (70,83%), hẹ (83,33%), rau má (58,33%), (62,50%), hung quế (91,67%).

Bảng 2. Tình trạng nhiễm từng loại ký sinh trùng đường ruột trên từng loại rau

Giun Giun Sán lá Sán lá Sán lá

Giun móc Giun lươn
đũa tóc gan nhỏ gan lớn phổi
N (%) N (%)
N (%) N (%) N (%) N (%) N (%)
Xà lách (n=24) 3 (12,5) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 7 (29,17) 6 (25,00)
Rau đắng (n=24) 7 (29,17) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 8 (33,33) 8 (33,33)
Hẹ (n=24) 6 (25,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 12 (50,00) 10 (41,67)
Rau má (n=24) 5 (20,83) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 6 (25,00) 7 (29,17)
Rau nhút (n=24) 2 (8,33) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 7 (29,17) 2 (8,330
Rau muống nước (n=24) 1 (4,17) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 2 (8,33) 1 (4,17)
Xà lách xoang (n=24) 6 (25,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 7 (29,17) 13 (54,17)
Rau răm (n=24) 8 (33,33) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 8 (33,33) 4 (16,67)
Diếp cá (n=24) 2 (8,33) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 9 (37,50) 7 (29,17)
Hung quế (n=24) 6 (25,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 20 (83,33) 4 (16,67)
Tổng (n=240) 46 (19,17) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 0 (0,00) 86 (35,83) 62 (25,83)

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020 67

 Tỷ lệ nhiễm từng loại ký sinh trùng là giun
đũa (19,17%), giun móc (35,83%), giun lươn
(25,83%).
Không định danh được giun tóc, sán lá gan
nhỏ, sán lá gan lớn, sán lá phổi trong nghiên cứu.
3.3 Một số yếu tố liên quan giữa người bán
rau với tình trạng nhiễm ký sinh trùng
đường ruột trên rau ăn sống tại các chợ trên
địa bàn thành phố Trà Vinh năm 2019

Bảng 3. Mối liên quan giữa đặc điểm của người bán rau ở các chợ và tình trạng nhiễm mầm bệnh
ký sinh trùng đường ruột trên rau

Nhiễm giun OR
Đặc điểm người bán rau p
Có (%) Không (%) KTC 95%

Nam 6 (50,00) 6 (50,00)

Giới 1,65 (0,52 – 5,28) 0,39
Nữ 142 (62,28) 86 (37,72)
Kinh 50 (52,08) 46 (47,92)
Dân tộc 1,96 (1,15 – 3,34) 0,01
Khmer 98 (68,06) 46 (31,94)
Mù chữ 30 (78,95) 8 (21,05) 1
Học vấn Phổ thông 116 (58,00) 84 (42,00) 0,37 (0,16 – 0,84) 0,02
Trên phổ thông 2 (100,00) 0 (0,00) Không xác định kết quả
<1 năm 13 (72,22) 5 (27,78) 1
1-5 năm 43 (58,11) 31 (41,89) 0,53 (0,17 – 1,65) 0,28
Số năm bán rau
>5 – 10 năm 25 (60,98) 16 (39,02) 0,60 (0,18 – 2,01) 0,41
> 10 năm 67 (62,62) 40 (37,38) 0,64 (0,21 – 1,94) 0,44
Trồng tại nhà 19 (55,88) 15 (44,12) 1
Lấy từ vựa 87 (63,04) 51 (36,96) 1,35 (0,63 – 2,88) 0,44
Nguồn góc
Không rõ nguồn gốc 8 (72,73) 3 (27,27) 2,11 (0,48 – 9,34) 0,33
Nhiều nguồn 34 (59,65) 23 (40,35) 1,17 (0,49 – 2,76) 0,73
Trên sạp 107 (60,80) 69 (39,20)
Vị trí đặt rau 1,15 (0,64 – 2,08) 0,65
Dưới đất 41 (64,06) 23 (35,94)
Có 78 (61,90) 48 (38,10)
Biết về rau sạch 0,98 (0,58 – 1,65) 0,94
không 70 (61,40) 44 (38,60)

Thông tin kí sinh Có 40 (68,97) 18 (31,03)

0,66 (0,35 – 1,23) 0,19
trùng trên rau không 108 (59,34) 74 (40,66)

Biết có kí sinh Có 51 (60,00) 34 (40,00)

1,11 (0,65 – 1,92) 0,69
trùng trên rau không 97 (62,58) 58 (37,42)

Kể tên kí sinh Đúng 22 (52,38) 20 (47,62)

1,59 (0,81 – 3,11) 0,18
trùng trên rau Sai 126 (63,64) 72 (36,36)

Rửa rau trước Có 106 (57.92) 77 (42,08)

2,03 (1,05 – 3,93) 0,04
khi bán Không 42 (73.68) 15 (26,32)

Có mối liên giữa tình trạng nhiễm mầm Có mối liên giữa tình trạng nhiễm mầm
bệnh ký sinh trùng đường ruột chung và dân tộc bệnh ký sinh trùng đường ruột chung và trình
với OR = 1,96 (KTC 95%: 1,15-3,34, p=0,01). độ học vấn với OR = 0,37 (KTC 95%: 0,16-

68 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020

0,84; p=0,02). Có mối liên giữa tình trạng
nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột
chung và việc rửa rau trước khi bán với OR =
2,03 (KTC 95%: 1,05-3,93, p=0,04). Không có
mối liên quan giữa giới tính, số năm bán rau,
nguồn gốc rau, vị trí đặt rau, kiến thức vè rau
sạch và kí sinh trùng trên rau của người bán
với tình trạng nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng
đường ruột chung trên rau.
IV. BÀN LUẬN
4.1 Nhiễm mầm bệnh kí sinh trùng đường
ruột chung
Qua nghiên cứu của chúng tôi, trong tổng
số 240 mẫu rau có tỷ lệ nhiễm mầm bệnh KST
đường ruột chung là 61,67% (Bảng 1). Tỷ lệ
này thấp hơn nghiên cứu của Lê Công Văn
năm 2013 - 2014 tại Trà Vinh” (97,9%) [5]
và nghiên cứu của Lê Lợi năm 2010-2011 tại
Nam Định là 85,0% [6].
Tỷ lệ rau bị nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng
chung ở các chợ lần lượt là chợ Bạch Đằng
(67,5%), chợ phường 6 (75%), chợ Sóc-Ruộng
(45%), chợ phường 7 (57,5%), chợ phường
1 (57,5%) và chợ Trà Vinh (67,5%). Kết quả
này thấp hơn nghiên cứu của Lê Công Văn về
“Xác định mầm bệnh ký sinh trùng nhiễm trên
rau và thử nghiệm một số phương pháp rửa rau
dùng làm thực phẩm trên địa bàn thành Phố Trà
Vinh” với chợ phường 1 (100%), chợ phường 6
(100%), chợ phường 7 (100%), chợ Sóc-Ruộng
(100%) và chợ Trà Vinh (91,6%) [5].
Tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng
đường ruột chung ở các rau lần lượt là xà lách
(50,00%), rau đắng (70,83%), hẹ (83,33%), rau
má (58,33%), rau nhút (45,83%), rau muống
nước (12,50%), xà lách xoang (79,17%), rau
răm (62,50%), diếp cá (62,50%), húng quế
(91,67%). Theo bảng 2, cho ta thấy rau muống
có tỷ lệ nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường
ruột thấp nhất và rau húng quế có tỷ lệ cao
nhất. So sánh với nghiên cứu “Khảo sát ký
sinh trùng trên rau sống bán tại các chợ trên
Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020
địa bàn Tp.HCM” của bộ môn Ký sinh trùng
(2005) [7] ta thấy tỷ lệ là xà lách (92,3%), rau
đắng (100%), rau má (100%), xà lách xoang là
(100%) rõ ràng tỷ lệ này cao hơn rất nhiều so
với nghiên cứu của chúng tôi. Lý do dẫn đến sự
thay đổi này là do nghiên cứu của bộ môn Ký
sinh trùng đã thực hiện cách nghiên cứu chúng
tôi 14 năm và đã đưa ra các kiến nghị nhằm áp
dụng vào tuyên truyền an toàn thực phẩm đặc
biệt là sử dụng rau sạch vì vậy ý thức của người
dân đã dần thay đổi dẫn đến nguy cơ nhiễm đã
bắt đầu có thiên hướng giảm.
4.2 Tình trạng nhiễm từng loại ký sinh trùng
đường ruột trên các rau
Theo bảng 2, cho thấy tỷ lệ nhiễm giun đũa
chung trên các loại rau là 46 mẫu (19,17%), So
sánh tỷ lệ nhiễm giun đũa chung của nghiên
cứu với nghiên cứu cứu “Khảo sát ký sinh
trùng trên rau sống bán tại các chợ trên địa bàn
Tp.HCM” của bộ môn Ký sinh trùng (21,1%)
thấp hơn 1,9%. Nhưng so với nghiên cứu của
Lê Công Văn năm 2013-2014 tại Trà Vinh
(13,54%) [5] thì cao hơn 5,63%.
Tỷ lệ nhiễm giun móc chung ở các loại rau
là 86 mẫu (35,83%). So sánh tỷ lệ nhiễm giun
móc chung của “Xác định mầm bệnh ký sinh
trùng nhiễm trên rau và thử nghiệm một số
phương pháp rửa rau dùng làm thực phẩm trên
địa bàn thành Phố Trà Vinh” của Lê Công Văn
(15,62%) cao hơn khoảng 2,3 lần. Và khi so
sánh tỷ lệ này với nghiên cứu của Lê Lợi “Xác
định mầm bệnh ký sinh trùng trên rau xanh tại
một số chợ, cửa hàng rau tại thành phố Nam
Định” (2,2%) [6] thì tỷ lệ này lại cao lên đến
khoảng 16,3 lần.
Tỷ lệ nhiễm giun lươn chung ở các loại rau
là 62 mẫu (25,83%). Tỷ lệ này lớn hơn so với
nghiên cứu của João Gabriel Guimarães LUZ
và cộng sự năm 2013 “Contamination by
intestinal parasites in vegetables marketed in
an area of Jequitinhonha Valley, Minas Gerais,
Brazil” (12,9%) [8] cao hơn gấp 2 lần và so sánh
với nghiên cứu của Lê Công Văn (12,50%) cao
hơn khoảng 2,1 lần.
69
4.3 Một số yếu tố liên quan giữa người bán
rau với tình trạng nhiễm ký sinh trùng
đường ruột trên rau ăn sống tại các chợ trên
địa bàn thành phố Trà Vinh năm 2019
Tình trạng nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng
đường ruột chung ở người bán rau thuộc dân
tộc Khmer cao hơn gấp 1,96 lần (KTC 95%:
1,15-3,34) so với người bán rau thuộc dân tộc
Kinh và sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê
với p=0,01. Lý do mà dân tộc có mối liên quan
đến tình trạng nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng
đường ruột có thể là do tập quán sinh sống của
từng dân tộc có sự khác biệt.
Sự nhiễm mầm bệnh ký sinh trùng đường
ruột chung ở người bán rau học đến phổ thông
có nguy cơ rau nhiễm thấp hơn 63% (KTC
95%: 0,16-0,84) so với người mù chữ. Sự khác
biệt này có ý nghĩa thống kê với p=0,02. Số
liệu này cho ta thấy trình độ học vấn có mối
liên quan với tình trạng nhiễm mầm bệnh KST
đường ruột. Giải thích nguyên này là vì người
đã được tham gia học tập sẽ được tiếp xúc với
nhiều nguồn kiến thức tốt hơn và giúp cho họ
có tư duy trong việc bảo vệ an toàn cho khách
hàng của mình cũng như là làm hài lòng khách
về nguồn rau sạch.
Mầm bệnh ký sinh trùng đường ruột ở các
mẫu rau ở người bán rau không rửa rau trước
khi bán cao hơn gấp 2,03 lần (KTC 95%: 1,05-
3,93) so với người bán có rửa rau trước khi
bán và sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê
với p=0,04. Khi so sánh với nghiên cứu của
Bekele, ta thấy tình trạng nhiễm mầm bệnh ký
sinh trùng đường ruột chung ở người bán không
rửa rau trước khi bán có tỷ số số chênh cao hơn
gấp 3,6 lần (KTC 95%: 1,9-4,6) so với người
bán có rửa rau trước khi bán và hoàn toàn có ý
nghĩa thông kê với p=0,001 [9]. Qua 2 nghiên
cứu, chúng tôi đã đủ cơ sở để kết luận việc rửa
rau trước khi bán có ảnh hưởng rất lớn đến tình
trạng nhiễm mầm bệnh KST đường ruột.
V. KẾT LUẬN
Theo kết quả nghiên cứu, tỷ lệ rau nhiễm
mầm bệnh ký sinh trùng là 61,67%. Trong
70 Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020
đó, giun đũa chiếm 19,17%, giun móc chiếm
35,83%, giun lươn chiếm 25,83%. Nghiên cứu
không thấy giun tóc, sán lá gan nhỏ, sán lá gan
lớn và sán lá phổi trên các loại rau trên tại các
chợ chính thuộc thành phố Trà Vinh.
Cũng trong nghiên cứu cho thấy, người bán
rau có trình độ văn hóa thấp, người dân tộc và
người bán không rửa rau trước khi bán là nguy
cơ dẫn đến tăng tỷ lệ nhiễm mẫm bệnh ký sinh
trùng trên rau. Tuy nhiên, những yếu tố giới
tính, số năm bán rau, nguồn gốc rau, vị trí đặt
rau, kiến thức về kí sinh trùng và rau sạch là
không có mối liên quan với tình trạng nhiễm
mầm bệnh kí sinh trùng đường ruột trên rau.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Văn Đề. Ký sinh trùng trong lâm sàng –
Sách đào tạo Cử nhân kỹ thuật Y học. 2013; 28-81.
2. Phạm Văn Thân. Ký sinh trùng – sách đào tạo Bác
sĩ Đa khoa 2007; 145-205.
3. Jones D, Wache S, Chhokar V. Toxins produced
by arthropod parasites: salivary gland proteins of
human body lice and venom proteins of chelonine
wasps. 1996; 34: 11-2.
4. Romanenko NA. Methods for the examination of
soil and sediment of wastewater on helminth eggs
(in Russian). Med Parazit Parazit Bolez 6. 1968;
723-9.
5. Lê Công Văn, cộng sự. Xác định mầm bệnh ký
sinh trùng nhiễm trên rau và thử nghiệm một số
phương pháp rửa rau dùng làm thực phẩm trên địa
bàn thành phố Trà Vinh. Khoa Nông nghiệp Thủy
sản trường Đại học Trà Vinh. 2013-2014.
6. Lê Lợi, Hoàng Tiến Cường, Nguyễn Văn Đề,
Nguyễn Thị Hồng Thúy. Xác định mầm bệnh ký
sinh trùng trên rau xanh tại một số chợ, cửa hàng
rau tại thành phố Nam Định. Y Học TP Hồ Chí
Minh. 2010-2011.
7. Bộ môn Ký sinh trùng. Khảo sát ký sinh trùng trên
rau sống bán tại các chợ trên địa bàn Tp.HCM.
Trung tâm Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ y tế thành
phố Hồ Chí Minh. 2005.
8. João Gabriel Guimarães LUZ, et al. Contamina-
tion by intestinal parasites in vegetables marketed
in an area of Jequitinhonha Valley, Minas Gerais,
Brazil. 2013.
9. Bekele F, Tefera T, Biresaw G, Yohannes T. Par-
asitic contamination of raw vegetables and fruits
collected from selected local markets in Arba
Minch town, Southern Ethiopia. Infectious dis-
eases of poverty. 2017; 6(1): 19.
 SITUATION AND RELATED FACTORS TO INTESTINAL PARACITE
INFECTION AMONG RAW VEGETABLES SELLERS AT MARKETS
IN TRA VINH CITY IN 2019

Tran Thanh Quang, Nguyen Thi Hong Tuyen, Huynh Thi Hong Nhung,
Nguyen Tien Thanh, Son Tran Truc Ngoc, Pham Thi Loan
Tra Vinh University

A cross - sectional descriptive study was
conducted to describe situation and related
factors to intestinal paracite infection among raw
vegetables sellers at markets in Tra Vinh City in
2019. Identify parasites on 240 vegetable samples
by Romanenko method. At the same time, we
surveyed general information and knowledge
about safe vegetables of greengrocers. The
results of this study show that the percentage
of intestinal parasites infection on vegetables
is 61.67%. In particular, the prevalence of
each parasite is Ascaris lumbricoides 19.17%,
hookworm (Ancylostoma duodenale or Necator
americanus) 35.83%, Strongyloides stercoralis
25.83%, and the occurrence of Fasciola gigantica,
Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini and
Fasciolopsis buski have not been found. The rate
of parasitic infection on each vegetable is: 50%
lettuce, 70.83% bitter vegetable, 83.33% chilli,
58.33% vegetables, 45.83% water spinach,
12.50% water spinach, sinus lettuce 79.17%,
vegetables 62.50%, fish lettuce 62.50%, basil
91.67%. It is related to keeping intestinal parasite
infection with ethnicity, education level and
washing vegetables before selling. The results
of this study show that consumption of parasitic
contaminated vegetables in Tra Vinh city is a
risk to transmit intestinal parasites, especially
hookworms. Therefore, health authorities need
to educate citizens about using safe vegetables.
Keywords: Intestinal parasitic; raw
vegetable; Tra Vinh

Tạp chí Y học dự phòng, Tập 30, số 3 - 2020 71

View publication stats