‫‪ 2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ 1‬ﺗﻘﺪﻳﻢ‬

‫ﺗﺗﻛون زاوﯾﺔ ﻣن ﻧﺻﻔﻲ ﻣﺳﺗﻘﯾﻣﯾن و ﻣﺎ ﺑﯾﻧﻬﻣﺎ‪.‬‬

‫ﺗﻌرﯾف‪ّ :‬‬
‫‪y‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪x‬‬

‫اﺳم ﻫذﻩ اﻟزّاوﯾﺔ ﻫو‪ Ax, Ay  :‬و ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ﻫو‪. xAˆ y :‬‬

‫ﺗطﺑﯾق‪:‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 50‬‬
‫‪ (2‬ارﺳم ‪ Bu, Bt ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪.120‬‬

‫أﻧﻮاع اﻟﺰّواﻳﺎ‬ ‫‪2‬‬

‫ﺗﻌرﯾف زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﺟﺎورﺗﯾن‪ :‬زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﺟﺎورﺗﺎن ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺷﺗرﻛﺎن ﻓﻲ ﺿﻠﻊ‪.‬‬

‫‪z‬‬
‫‪y‬‬

‫‪x‬‬
‫‪A‬‬

‫‪ Ax, Ay ‬و‪ Ay, Az ‬ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﺟﺎورﺗﺎن ﺿﻠﻌﻬﻣﺎ اﻟﻣﺷﺗرك ﻫو ‪.  Ax ‬‬

‫ﺗطﺑﯾق‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ‪. 40‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم‪ Ay, Az ‬ﻣﺟﺎورة ﻟـ ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ‪. 20‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ‪. xAˆ y‬‬

‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ‪. 70‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم ‪ Ax, Az ‬ﻣﺟﺎورة ﻟـ ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ‪. 50 ‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ‪. yAˆ z‬‬
 ‫‪2‬‬

‫ﺗﻌرﯾف زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﺗﺎﻣّﺗﯾن‪ :‬زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﺗﺎﻣّﺗﺎن ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺟﻣوع ﻗﯾﺳﻬﻣﺎ ‪. 90‬‬
‫‪z‬‬

‫‪y‬‬

‫‪x‬‬
‫‪A‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬و ‪ Ay, Ax‬ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﺗﺎﻣّﺗﺎن‪.‬‬

‫ﺗطﺑﯾق‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾس ﻓﺗﺣﺗﻬﺎ ‪. 20‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم ‪ Ax, Az ‬زاوﯾﺔ ﻣﺟﺎورة و ﻣﺗﻣّﻣﺔ ﻟـ ‪. Ax, Ay ‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ﻗﯾس ‪. xAˆ z‬‬

‫ﺗﻌرﯾف زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﻛﺎﻣﻠﺗﯾن‪ :‬زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﻛﺎﻣﻠﺗﺎن ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺟﻣوع ﻗﯾﺳﻬﻣﺎ ‪. 180 ‬‬

‫‪y‬‬
‫‪180°‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪A‬‬

‫‪ Ax, Ay ‬و ‪ Ay, Ax‬ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﻛﺎﻣﻠﺗﺎن‪.‬‬

‫ﺗطﺑﯾق‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 70‬‬
‫زاوﯾﺔ ﻣﺟﺎورة و ﻣﻛﻣّﻠﺔ ﻟـ ‪. Ax, Ay ‬‬ ‫ارﺳم‪Ax, Az ‬‬ ‫‪(1‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ‪. xAˆ z‬‬

‫ﺗﻌرﯾف زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﻘﺎﺑﻠﺗﯾن ﺑﺎﻟرّأس‪ :‬ﻣﺳﺗﻘﯾﻣﺎن ﻣﺗﻘﺎطﻌﺎن ﯾﻛوّﻧﺎن زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﻘﺎﺑﻠﺗﯾن ﺑﺎﻟرّأس‪.‬‬
‫‪y‬‬

‫‪z‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪A‬‬
‫‪t‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬و ‪ Ay, Ax‬ﻫﻣﺎ زاوﯾﺗﺎن ﻣﺗﻘﺎﺑﻠﺗﺎن ﺑﺎﻟرّأس‪.‬‬

‫ﻛل زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﻘﺎﺑﻠﺗﯾن ﺑﺎﻟرّأس ﻫﻣﺎ ﻣﺗﻘﺎﯾﺳﺗﺎن‪.‬‬

‫ﺧﺎﺻﯾّﺔ‪ّ :‬‬
 ‫ﺗطﺑﯾق‪ :‬ت‪ 5‬ص‪153‬‬

‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪ +) :‬ت‪ 1‬ص‪ / 146‬ت‪ 1‬ص‪(152‬‬

‫‪ Ay, Az  ، Ax, Ay ‬و‪ Az, At ‬ﺛﻼث زواﯾﺎ ﻣﺗﺟﺎورة و ﻣﺗﻛﺎﻣﻠﺔ ﺑﺣﯾث ‪ xAˆ y  70‬و ‪. zAˆ t  30‬‬
‫‪ (1‬أﻧﺟز ﻫذا اﻟرّﺳم‪.‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ‪. yAˆ z‬‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﻨﺼّﻒ زاوﻳﺔ‬ ‫‪3‬‬

‫ﻧﺷﺎط‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 25‬‬
‫ارﺳم‪ Ay, Az ‬ﻣﺟﺎورة ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪ . 25‬ﻻﺣظ‪.‬‬

‫ﻣﻧﺻف زاوﯾﺔ ﻫو ﻧﺻف اﻟﻣﺳﺗﻘﯾم اﻟذّي ﯾﻘﺳم اﻟزّاوﯾﺔ إﻟﻰ زاوﯾﺗﯾن ﻣﺗﻘﺎﯾﺳﺗﯾن‪.‬‬
‫ﺗﻌرﯾف‪ّ :‬‬
‫‪y‬‬

‫‪z‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪x‬‬

‫ﻣﻧﺻف ‪. Ax, Ay ‬‬

‫‪  Az ‬ﻫو ّ‬

‫ﺗطﺑﯾق‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 70‬‬
‫ﻣﻧﺻﻔﻬﺎ‪.‬‬
‫ّ‬ ‫‪ (1‬اﺑن ‪Ax, Ay‬‬
‫‪ (2‬اﺣﺳب ‪ . xAˆ z‬ﻋﻠّل‪.‬‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:2‬‬
‫‪ (1‬اﺑن ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 90‬‬
‫‪ (2‬اﺑن ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 45‬‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:3‬‬
‫‪ (1‬اﺑن ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 60‬‬
‫‪ (2‬اﺑن ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 30‬‬
 ‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪:‬‬
‫‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 60‬‬
‫‪ (1‬اﺑن‪ Ay, Az ‬ﻣﺟﺎورة ﻟـ ‪ Ax, Ay ‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 60‬‬
‫‪ (2‬ارﺳم‪ Az, At ‬زاوﯾﺔ ﻣﻛﻣّﻠﺔ ﻟـ ‪. Ax, Az ‬‬
‫ﻣﻧﺻف ‪. Ay, At ‬‬
‫أن ‪  Az ‬ﻫو ّ‬
‫‪ (3‬ﺑﯾّن ّ‬

‫‪4‬‬

‫ﻧﺷﺎط‪:‬‬
‫ﻣﻧﺻﻔﻬﺎ ‪، Az ‬‬
‫ّ‬ ‫‪Ax, Ay‬‬
‫و ‪ B‬ﻧﻘطﺔ ﻣن ‪. Az ‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم ‪ C‬اﻟﻣﺳﻘط اﻟﻌﻣودي ﻟـ ‪ B‬ﻋن ‪.  Ax ‬‬
‫‪ (2‬ارﺳم ‪ D‬اﻟﻣﺳﻘط اﻟﻌﻣودي ﻟـ ‪ B‬ﻋن ‪.  Ay ‬‬
‫‪ (3‬ﻗﺎرن ﺑﯾن ‪ BC‬و ‪ . BD‬اﺳﺗﻧﺗﺞ‪.‬‬

‫ﻛل ﻧﻘطﺔ ﻣن ﻣﻧﺻّف زاوﯾﺔ ﻫﻲ ﻣﺗﻘﺎﯾﺳﺔ اﻟﺑﻌد ﻋن ﺿﻠﻌﯾﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻣﻼﺣظﺔ ‪ّ :1‬‬

‫ﻧﺷﺎط ‪:2‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪A‬‬

‫‪B‬‬
‫‪ (1‬ارﺳم اﻟﻣﺳﺗﻘﯾم اﻟﻌﻣودي ﻋﻠﻰ ‪  AB ‬و اﻟﻣﺎر ﻣن ‪. B‬‬
‫‪ (2‬ارﺳم اﻟﻣﺳﺗﻘﯾم اﻟﻌﻣودي ﻋﻠﻰ ‪  AC ‬و ّ‬
‫اﻟﻣﺎر ﻣن ‪. C‬‬
‫اﻟﻣﺗﺣﺻل ﻋﻠﯾﻬﺎ‪ .‬ﻻﺣظ ﺛ ّم اﺳﺗﻧﺗﺞ‪.‬‬
‫ّ‬ ‫ﻣﻧﺻف اﻟزّاوﯾﺔ‬
‫‪ (3‬اﺑن ّ‬

‫ﻣﻧﺻف ﺗﻠك اﻟزّاوﯾﺔ‪.‬‬

‫ﻛل ﻧﻘطﺔ ﻣﺗﻘﺎﯾﺳﺔ اﻟﺑﻌد ﻋن ﺿﻠﻌﻲ زاوﯾﺔ ﻫﻲ ﻧﻘطﺔ ﻣن ّ‬
‫ﻣﻼﺣظﺔ ‪ّ :2‬‬

‫ﻣﻧﺻف زاوﯾﺔ ﻫو ﻣﺟﻣوﻋﺔ اﻟﻧّﻘﺎط اﻟﻣﺗﻘﺎﯾﺳﺔ اﻟﺑﻌد ﻋن ﺿﻠﻌﯾﻬﺎ‪.‬‬

‫ّ‬ ‫ﻗﺎﻋدة‪:‬‬
‫‪y‬‬

‫‪z‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪x‬‬

‫ﺗطﺑﯾق‪ :‬ت‪ 2‬ص‪148‬‬

 ‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪ +) :‬ت‪ 2‬ص ‪ / 152‬ت‪ 6‬ص‪(153‬‬
‫‪ C‬داﺋرة ﻣرﻛزﻫﺎ ‪، A‬‬
‫‪ B‬و ‪ C‬ﻧﻘطﺗﺎن ﻣﻧﻬﺎ ﺑﺣﯾث‪ AB, AC ‬زاوﯾﺔ ﻣﻧﻔرﺟﺔ‪.‬‬
‫اﻟﻣﻣﺎس ﻟـ ‪ C‬ﻓﻲ ‪. C‬‬
‫ّ‬ ‫اﻟﻣﻣﺎس ﻟـ ‪ C‬ﻓﻲ ‪ B‬و ' ‪‬‬
‫ّ‬ ‫‪ (1‬اﺑن ‪‬‬
‫ﻣﻧﺻف ‪. DC, DB‬‬
‫أن ‪ A‬ﻧﻘطﺔ ﻣن ّ‬
‫‪  (2‬و ' ‪ ‬ﯾﺗﻘﺎطﻌﺎن ﻓﻲ اﻟﻧّﻘطﺔ ‪ ، D‬ﺑﯾّن ّ‬

‫‪5‬‬

‫زواﻳﺎ ﻣﺜﻠّﺚ‪ ،‬زوﻳﺎ رﺑﺎﻋﻲ‬ ‫‪4‬‬

‫ﻧﺷﺎط‪:‬‬
‫ﻛون ﺑﻬﺎ زاوﯾﺔ واﺣدة‪ .‬ﻣﺎذا ﻧﺳﺗﻧﺗﺞ؟‬
‫ارﺳم ﻣﺛﻠّﺛﺎ‪ّ ،‬ﻟون زواﯾﺎﻩ ﺛ ّم ّ‬

‫ﻗﺎﻋدة‪ :‬ﻣﺟﻣوع أﻗﯾﺳﺔ زواﯾﺎ ﻣﺛﻠّث ﯾﺳﺎوي ‪.180‬‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:1‬‬
‫ﺑﻣﺛﻠّث زاوﯾﺗﺎن ﻗﯾﺳﻬﻣﺎ ‪ 70‬و ‪ ، 50‬اﺣﺳب ﻗﯾس زاوﯾﺗﻪ اﻟﺛّﺎﻟﺛﺔ‪.‬‬

‫اﻷول(‬
‫ﺗطﺑﯾق ‪ :2‬ت‪ 1‬ص‪) 149‬اﻟرّﺳم ّ‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:3‬‬
‫‪ xAˆ y‬زاوﯾﺔ ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪. 30‬‬
‫‪ B‬ﻧﻘطﺔ ﻣن ‪  Ax ‬ﺑﺣﯾث ‪، AB  4 cm‬‬
‫و ‪ C‬ﻣن ‪  Ay ‬ﺑﺣﯾث ‪. ABˆ C  50‬‬
‫اﺣﺳب ‪. ACˆ B‬‬

‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪ +) :‬ت‪ 3‬ص‪(150‬‬

‫‪ xAˆ y‬زاوﯾﺔ ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪، 60‬‬
‫‪ B‬ﻧﻘطﺔ ﻣن ‪  Ax ‬ﺑﺣﯾث ‪. AB  3 cm‬‬
‫‪ (1‬أ‪ -‬اﺑن ‪ ‬اﻟﻣﺳﺗﻘﯾم اﻟﻌﻣودي ﻋﻠﻰ ‪  Ax ‬و اﻟﻣﺎر ﻣن ‪. B‬‬
‫ب‪  -‬ﯾﻘطﻊ ‪ Ay‬ﻓﻲ ‪ ، C‬اﺣﺳب ‪. ACˆ B‬‬
‫ﻣﻧﺻف ‪ ، CB, Cy ‬اﺣﺳب ‪. yCˆ z‬‬
‫ّ‬ ‫‪ (2‬ﻟﯾﻛن ‪Cz ‬‬
‫‪6‬‬

‫ﻧﺷﺎط‪:‬‬
‫‪ ABC‬ﻣﺛﻠّث ﻋﺎمّ‪ ،‬و ‪ D‬ﻧﻘطﺔ ﺧﺎرج ﺣدود اﻟﻣﺛﻠّث‪.‬‬
‫اﻟﻣﻛون ﻣن ﺗﻠك اﻟﻧّﻘﺎط‪ .‬ﻋﻠّل إﺟﺎﺑﺗك‪.‬‬
‫ّ‬ ‫اﺑﺣث ﻋن ﻣﺟﻣوع أﻗﯾﺳﺔ زواﯾﺎ اﻟرّﺑﺎﻋﻲ‬
‫ﻗﺎﻋدة رﺑﺎﻋﻲ اﻷﺿﻼع‪ :‬ﻣﺟﻣوع أﻗﯾﺳﺔ زواﯾﺎ رﺑﺎﻋﻲ ﯾﺳﺎوي ‪. 360‬‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:1‬‬
‫ﺑرﺑﺎﻋﻲ ﺛﻼث زواﯾﺎ أﻗﯾﺳﺗﻬﺎ ‪ 40 ، 110 ‬و ‪. 80‬‬
‫اﺣﺳب ﻗﯾس زاوﯾﺗﻪ اﻟرّاﺑﻌﺔ‪.‬‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪ :2‬ت‪ 1‬ص‪) 149‬اﻟرّﺳم اﻟﺛّﺎﻧﻲ(‬

‫ﺗطﺑﯾق ‪:3‬‬
‫‪ xAˆ y‬ﻗﯾﺳﻬﺎ ‪، 50 ‬‬
‫‪ B‬ﻣن ‪  Ay ‬ﺑﺣﯾث ‪، AB  3 cm‬‬
‫و ‪ C‬ﻣن ‪  Ay ‬ﺑﺣﯾث ‪. AC  4 cm‬‬
‫‪ (1‬اﺑن ‪ ‬اﻟﻣﺳﺗﻘﯾم اﻟﻌﻣودي ﻋﻠﻰ ‪  Ay ‬و اﻟﻣﺎر ﻣن ‪. C‬‬
‫‪ (2‬ارﺳم ‪ D‬اﻟﻣﺳﻘط اﻟﻌﻣودي ﻟـ ‪ B‬ﻋﻠﻰ ‪. ‬‬
‫‪ (3‬اﺣﺳب ‪. ABˆ D‬‬

‫ﺗﻣرﯾن ﻣﻧزﻟﻲ‪ :‬ت‪ 3‬ص‪152‬‬