Britania e Madhe

Gjendja e Britanisë së Madhe pas L.I.Botërore

•Ajo e humbi vendin e pare në:
a) zhvillimin industrial,
b) tregti,
c) financë
•Roli tregtar i Anglisë u ul ndjeshëm pas L.I.Botërore sepse :
•Nëndetëset gjermane kishin shkatërruar 40% të flotës detare angleze dhe 70% të flotës tregtare, pra
në këtë mënyrë, ajo kishte humbur pozitën si “zotëruese e detit”
•SHBA dhe Japonia kishin filluar të konkuronin Britaninë e Madhe në shumë tregje përtej detit
•Shumë shtete vunë tarifa të larta për mallrat e importit gjatë luftës, me qëllim ruajtjen e prodhimit
vendas duke dëmtuar eksportin anglez.
•Deshtimi i tregtisë angleze , zvogëloi prodhimin industrial dhe rriti numrin e të papunëve
•Gjatë luftës kishte marrë hua të mëdha .
•Pas luftës ajo u shndërrua nga një vend kreditor në një vend borxhli
•Qeveria e koalicionit pas luftës e drejtuar nga Lloid Xhorxh iu premtoi ushtarëve se do të kishin “ një
vend të përshtatshëm për të jetuar”, duke ndërtuar 170 mijë shtëpi, por ushtarët u përballën me
mungesën e punësimit.
•Në zhvillimin industrial anglezët përdornin teknologjinë e vjetër ndryshe nga SHBA që kishte futur
energjine elektrike në prodhim.
Sistemi politik ne B.Madhe
• Sistemi politik- Monarki kushtetuese, pushteti i mbretit kufizohej nga
kushtetuta
• Sistemi partiak- ne jeten politike luanin rol dy parti politike: Partia
Konservatore dhe partia Laburiste
• Ato zevendesonin njera-tjetren me rotacion
• Megjithese u krijua partia komuniste ajo nuk u be asnjehere nje parti
e forte
• Ne vitin 1918 u vendos e drejta elektorale per te gjithe burrat, ndersa
grate e fituan ne vitin 1928
Gjendja e B.Madhe ne vitet 1923-1929
Shenoi periudhen e lulezimit ekonomik
Tri ishin shkaqet:
• U hoq dore nga perdorimi I qymyrgurit duke e mbeshtetur industrine ne
energjine elektrike
• U perdor teknologjia e re
• U ruajt tregu I brendshem dhe mallrat qe prodhoheshin ne vend
Rrjedhojat e ketyre masave
• Permiresim te jeteses
• Ngritjen e pages
• Uljen e papunesise dhe cmimeve
Gjendja e B.Madhe gjatë Krizës Botërore ’29-33

• Kriza nuk ishte shume e forte, megjithese u shoqerua me falimentim

te fabrikave, rritjen e papunesise dhe uljen e mireqenies
• Ajo u perballua me sukses nga bashkeveprimi i 2 partive politike, te
cilat krijuan nje qeveri koalicioni
• Kjo qeveri vendosi kontrollin e saj ne jeten ekonomike, duke ndihmuar
me kredi uzinat, fabrikat, bankat dhe duke rigjalleruar ekonomine
• Qeveria krijoi : Keshillin e Asistences per papunesine duke zgjidhur
problemet e punetoreve per pagen, Kohen e punes, pensionet etj
Dalja e B.Madhe nga kriza e gjatë
• Ne B.Madhe 2 partite kryesore krijuan nje qeveri koalicioni duke marre masat e
nevojshme
• Pati ndryshime në strukturën ekonomike si: kalimi nga industria parësore nxjerrëse dhe
përpunuese në atë të prodhimit të mallrave të konsumit si dhe në industrinë e makinave,
makinerive elektroshtëpiake dhe shërbimit
• U krijuan industry të reja mbi bazën e elektroteknikës duke lehtësuar punën e punëtorit,
duke rritur prodhimin dhe si rrjedhojë nivelin e jetesës dhe rënien e cmimit të mallrave
• Riarmatimi pas vitit 1936 zhvilloi industritë e reja.
• U bënë shpenzime të mëdha në ndërtimin e anijeve, aeroplanëve, pajisjeve ushtarake
gjatë 5 viteve në vazhdim.
• U zhvillua industria e celikut, e qymyrgurit dhe e ndërtimit të anijeve.
• Kjo coi në uljen e papunësisë
Politika e jashtme
• Nga viti 1918-1921 u zhvillua lufta 3 vjecare e popullit irlandez per
pavaresi, e cila u kurorzua me krijimin e shtetit te Irlandes ne formen e
dominionit nen kuroren britanike. Pavaresine e plote do e tyre do te
njihej nga britaniket ne vitin 1937
• Ne 1931 u krijua Komonuelthi Britanik me perberjen e 7 shteteve ( sot
jane 52 shtete)
• Ajo u perpoq qe te ruante ekulibrat ne Evrope ( barazpeshen dhe paqen)
• U kujdes qe te pengonte zgjerimin e komunizmit ne Evropen
perendimore dhe i shikonte si barrier diktaturat e djathta te krijuara ne
Evrope, duke ndjekur nje politike tolerante ndaj tyre