ดัชนีธรรมชาดก

ค น
าน น พระครู วบิ ูลนิติธรรม ายา ธมมวิปุโล อายุ ๖๐ พรรษา ๓๕

ผูช้ ่วยเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ตาบลคลองสาม อาเภอคลอง-
หลวง จังหวัดปทุมธานี
เจ้าอาวาสวัดพระธรรมกายไอจิ ตาบลมุราคุโนะโจ อาเภอโคนัน
จังหวัดไอจิ ประเทศญี่ปุ่น
าน ชื่อ ไพบูลย์ นามสกุล ธรรมค้ าจุน เกิดวันอังคารที่ ๓ ตุลาคม
พ.ศ. ๒๕๐๒ ที่อาเภอเมือง จังหวัด ะเชิงเทรา
วันที่ กรก าคม พ.ศ. ๒๕๒ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม-
ราชวรวิหาร เขตดุสิต กรุ งเทพมหานคร
--
www.kalyanamitra.org
าน ทางธรรม : นักธรรมเอก สานักเรี ยนวัดพระธรรมกาย อาเภอ
คลองหลวง จังหวัดปทุมธานี พ.ศ. ๒๕๓๐
ทางโลก : ปริ ญญาตรี อุตสาหกรรมศาสตร์บณั ฑิต (อส.บ.) สถาบัน
เทคโนโลยีพระจอมเกล้าวิทยาเขตพระนครเหนือ พ.ศ. ๒๕๒๖
า น นา า น
เป็ นวิศวกรฝ่ ายโรงงาน บริ ษทั บูติกนิวซิต้ ี จากัด เขตพระโขนง กรุ งเทพฯ
เป็ นรองผูจ้ ดั การฝ่ ายผลิต บริ ษทั ซีเอ เลเทอร์ จากัด นิคมอุตสาหกรรมนวนคร
ปทุมธานี
า น นา า น
เป็ นผูอ้ านวยการสานักการศึกษา
เป็ นผูอ้ านวยการสานักบุคคลกลาง
เป็ นหัวหน้าหมู่กุฏิพระ ๒
า น น น
เป็ นรองผูอ้ านวยการสานักประธานคณะกรรมการบริ หาร
เป็ นรองประธานมูลนิธิธรรมกาย
เป็ นผูช้ ่วยเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย
เป็ นรองประธานคณะกรรมการจัดงานบุญ
เป็ นกรรมการสภาที่ปรึ กษาอาวุโส
เป็ นเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกายไอจิ ญี่ปุ่น
- -
าน าน า า
. ดรรชนีธรรม บับมงคลสู ตร (รวมเล่ม)
๒. ร่ าเริ งบันเทิง จด้วยสัมโมทนียกถา
๓. ภิกขุปาฏิโมกข์ บาลี- ปล
. วงจรชีวิต
๕. ตาย ล้วไปไหน ภาคสุ คติ
๖. ตาย ล้วไปไหน ภาคทุคติ
. รู ้ทนั วิบากกรรม
. อุปมาอุปไมยจากพระไตรปิ ก จัดหมวดหมู่ตามมงคลสู ตร (๓ ประการ)
. ราตรี สว่าง
า ค
พ.ศ. ๒๕๕ ได้รับรางวัล “พุทธคุณูปการ” ระดับ “วัชรเกียรติคุณ” จัดโดย
คณะกรรมาธิการศาสนา ศิลปะ ละวั นธรรม สภาผู ้ ทนราษ ร
พ.ศ. ๒๕๕ ได้รับปริ ญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิตกิตติมศักดิ มหาวิทยาลัย
ธรรมกาย คลิ อร์ เนียร์
พ.ศ. ๒๕๕ ได้รับพระราชทานรางวัล “เสาเสมาธรรมจักร” น านะผูท้ า
คุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนา ประเภทส่ งเสริ มการศึกษา
พระพุทธศาสนา สาขาการ ต่งหนังสื อทางพระพุทธศาสนา
พ.ศ. ๒๕๕ ได้รับรางวัล “ผูน้ าพุทธโลก” จัดโดยองค์กรผูน้ าพุทธโลก จาก
สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุ โญ) ผูป้ ฏิบตั ิหน้าที่
สมเด็จพระสัง ราช ประธานกรรมการเถรสมาคม
-๓-
คานา
ชาดก คือ เรื่ องราว นระหว่างที่พระโพธิสัตว์สร้างบารมี มีบนั ทึกขยายความ
นพระไตรปิ ก ละอรรถกถา ปล บับมหามกุฏราชวิทยาลัย ประมาณ ๕๐๐ เรื่ อง
เมื่อเวลาที่ตอ้ งการชาดก เรามักจะจาได้วา่ พระโพธิสัตว์ถือกาเนิดเป็ นอะไร
ต่เมื่อไปค้นหา นพระไตรปิ ก ซึ่งไม่ได้จดั เรี ยงตามพระชาติที่ถือกาเนิด จึงเป็ น
เรื่ องยากที่จะค้นพบได้อย่างรวดเร็ ว
ดรรชนีธรรมชาดก บับเรี ยงตามพระชาติที่ถือกาเนิด จัดทาขึ้นเพื่ออานวย
ความสะดวกรวดเร็ ว นการค้นหา เพียง ต่จาได้วา่ พระโพธิสัตว์ถือกาเนิดเป็ นอะไร
ก็สามารถเข้าไปเปิ ดค้นหาที่สารบัญ ซึ่งจัดหมวดตามพระชาติที่ถือกาเนิ ด โดยจัด บ่ง
เป็ น ๓ หมวดหลัก คือ
. ชีวติ เทพบุตร เทวดา
๒. ชีวติ มนุษย์
๓. ชีวติ สัตว์
สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากวิธีคน้ หา
หวังว่า ดรรชนีธรรมชาดก บับเรี ยงตามพระชาติที่ถือกาเนิด จะเป็ นประ-
โยชน์ต่อท่านผูร้ ักการศึกษา ค้นคว้า ละฝึ กตัวทุกท่าน
บุญกุศลอันเกิดขึ้นจากประโยชน์ที่ได้รับจากหนังสื อเล่มนี้ ขอน้อมบูชาธรรม
ด่มหาปูชนียาจารย์ ละบุพการี ทุกท่าน ที่ได้ ห้กาเนิ ดชีวิตทั้งทางโลก ละทางธรรม
ห้ สงสว่างคือปัญญาสาหรับ ช้สร้างบุญบารมี สร้างความดี ละคุณประโยชน์ต่อ
ตนเอง ละมหาชนมาจนถึงปั จจุบนั นี้
-๔-
ขออนุ โมทนาบุญ ละขอบคุณกับทุกท่านที่มีส่วนร่ วม นการสนับสนุน จัดทา
ห้หนังสื อเล่มนี้สาเร็ จลุล่วงมาได้ ขอ ห้เจริ ญ นปั ญญาบารมียงิ่ ขึ้นไปเทอญ
ขออนุโมทนาบุญกับทุกท่านมา ณ โอกาสนี้
พระครู วบิ ูลนิติธรรม

(ไพบูลย์ ธมมวิปุโล)
มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๓
-๕-
คน า
. กาหนดเรื่ องที่ตอ้ งการค้นว่า พระโพธิสัตว์ถือกาเนิดเป็ นอะไร เช่น กาเนิ ด
เป็ นนกกระทา ชักชวนช้าง ละลิง ห้มีความเคารพกัน
๒. เปิ ดสารบัญดูที่ ภาค ๓ ชีวติ สัตว์ สัตว์ปีก นกกระทา หน้าที่ ๐ ชื่อ
ติตติรชาดก
๓. พิมพ์คาว่า ติตติรชาดก น Google หรื อค้นหาผ่าน Application เกี่ยวกับ
พระไตรปิ ก เช่น Tripitaka หรื อ E-Tipitaka ฯลฯ เพื่อศึกษารายละเอียด
. นกรณี ที่ตอ้ งการค้นหาจากหนังสื อที่อา้ งอิง เช่น
มก.๕๕/๓๕๐ หมายถึง พระไตรปิ ก ละอรรถกา ปล บับมหามกุฏราช-
วิทยาลัย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๓๕๐
ปส.๖๕/ ๖ หมายถึง พระไตรปิ ก ปล มหาวิตถารนัย ๕,๐๐๐ กัณฑ์ โดย
ปุ้ย สง าย อนงคาราม เล่มที่ ๖๕ หน้า ๖
าน
น น า คนค า
. พระไตรปิ ก ละอรรถกถา ปล บับมหามกุฏราชวิทยาลัย
พุทธศักราช ๒๕๒๕ เล่มที่ ๕๕-๖
๒. พระไตรปิ ก มหาวิตถารนัย ๕,๐๐๐ กัณฑ์ โดย ปุ้ย สง าย อนงคาราม
เล่มที่ ๖๕-๖
--
า
...............................................................................................................................................................
คานา....................................................................................................................................................................
คน า / าน .................................................................................................................... ๖
าค / า
. พรหม...................................................................................................................................................... ๒
๒. ท้าวสักกเทวราช พระอินทร์ .......................................................................................... ๒
๓. เทพบุตร เทวดา..........................................................................................................................
. อากาศเทวา........................................................................................................................................ ๕
๕. รุ กขเทวา.............................................................................................................................................. ๕
๖. สมุทรเทวา..........................................................................................................................................
. ภุมมเทวา.............................................................................................................................................
าค น
. ออกบวชเป็ นดาบส บุตรดาบส..................................................................................... ๒๐
๒. ออกบวชเป็ น าษี บุตร าษี............................................................................................ ๒
๓. พระราชา............................................................................................................................................. ๒
. พระราชโอรส................................................................................................................................. ๓
๕. ปุโรหิต ศิษย์ปุโรหิต.............................................................................................................. ๓
๖. อามาตย์.................................................................................................................................................. ๓
. ราชเสวก ราชครู ....................................................................................................................... ๒
. อาจารย์ทิศาปาโมกข์ ............................................................................................................... ๒
. พราหมณ์..............................................................................................................................................
- -
๐. บุตรพราหมณ์.............................................................................................................................. ๕
. บัณฑิต................................................................................................................................................ ๖
๒. เศรษ ี / ค หบดี / กุ ุมพี.................................................................................................
๓. บุตรเศรษ ี.....................................................................................................................................
. พ่อค้า.................................................................................................................................................. ๕๐
๕. นักศิลป์ ............................................................................................................................................ ๕๒
๖. คนจัณฑาล..................................................................................................................................... ๕
. มาณพ................................................................................................................................................ ๕๕
. โจร....................................................................................................................................................... ๕๕
. คนทัว่ ไป.......................................................................................................................................... ๕๕
าค
. ครุ ฑ......................................................................................................................................................... ๕
๒. นาค........................................................................................................................................................ ๕
๓. กินนร.................................................................................................................................................... ๕
. ราชสี ห์ สิ งห์โต........................................................................................................................... ๕
๒. ช้าง........................................................................................................................................................... ๕
๓. โค............................................................................................................................................................... ๖๐
. กระบือ................................................................................................................................................... ๖๐
๕. ม้า............................................................................................................................................................... ๖
๖. เนื้อ / กวาง........................................................................................................................................... ๖
. วานร กระบี่................................................................................................................................... ๖๒
- -
. สุ กร.......................................................................................................................................................... ๖๓
. สุ นขั .......................................................................................................................................................... ๖๓
๐. สุ นขั จิ้งจอก..................................................................................................................................... ๖
. เหี้ย.......................................................................................................................................................... ๖
๒. กระต่าย............................................................................................................................................. ๖
๓. หนู......................................................................................................................................................... ๖
. หงส์........................................................................................................................................................... ๖๕
๒. พญานก นก.................................................................................................................................... ๖๖
๓. นกยูง........................................................................................................................................................ ๖
. นก ร้ง.................................................................................................................................................... ๖
๕. ไก่............................................................................................................................................................... ๖
๖. นกพิราบ............................................................................................................................................... ๖
. กา............................................................................................................................................................... ๖
. กาน้ า........................................................................................................................................................ ๖
. นกคุม้ ...................................................................................................................................................... ๖
๐. นก ขกเต้า....................................................................................................................................... ๖
. นกจักรพราก.................................................................................................................................. ๖
๒. นกหัวขวาน................................................................................................................................... ๖
๓. นกดุเหว่า......................................................................................................................................... ๐
. นกกระทา....................................................................................................................................... ๐
๕. นก ก้ว.............................................................................................................................................. ๐
๖. นกขมิ้น............................................................................................................................................. ๐
. นกมูลไถ.........................................................................................................................................
- -
. นกกระจาบ....................................................................................................................................
นา
. ปลา...........................................................................................................................................................
ค ค นา
. กบเขียว (เขียด) .............................................................................................................................
- -
าค / า
. มหานารทกัสสปชาดก นารทพรหมลงมาโปรดพระราชาผูเ้ ป็ นมิจ าทิฏ ิ

ห้ต้งั มัน่ นทศพิธราชธรรม ทรงบาเพ็ญอุเบกขาบารมี
มก.๖ /๒๓๐ ปส.๖ /๓๐๐
า า / น
๒. เก ิสีลชาดก พระอินทร์ทรมานพระราชา ซึ่งชอบการนาสัตว์ นาคน ก่มา
วิง่ ข่งกัน มาปล้ ากัน จนเดือดร้อนไปทัว่ ประเทศ ห้ละพยศ
มก.๕ /๒ ปส.๖๕/
๒.๒กามชาดก พระอินทร์เสด็จลงมารักษาพระเจ้าพาราณสี ซึ่งทรงประชวรพระ
โรคด้วยความโลภ ห้หายได้ดว้ ยธรรมเทศนา มก.๖๐/ ๖ ปส.๖ /๒
๒.๓ กามนีตชาดก พระอินทร์ ปลงกายลงมาทรมานพระเจ้าพาราณสี ห้คลาย
ความโลภ มก.๕ / ๕ ปส.๖๕/๕
๒. มหากัณหชาดก พระอินทร์ ปลงเป็ นสุ นขั ดาตัว หญ่ มาทรมานชาวเมือง
พาราณสี ที่พากันประพ ติชวั่ ห้กลับประพ ติดี
มก.๖๐/ ๐ ปส.๖ /๒๕
๒.๕ สุ รุจิชาดก สักกเทวราชอนุเคราะห์พระนางสุ เมธาเทวี ซึ่งประพ ติสุจริ ต-
ธรรม ละภักดีต่อพระเจ้าสุ รุจิราช มก.๖๐/ ๒ ปส.๖ /๓๕
๒.๖ กัจจานิโคตตชาดก พระอินทร์ช่วยนางกิจจานี ซึ่งถูกลูกชายกับลูกสะ ภ้ขบั
ไล่ ห้กลับคืนดีสามัคคีกนั มก.๕ / ๕ ปส.๖ /๒
๒. กุมภชาดก ท้าวสักกะลงมาประทานโอวาท ก่พระเจ้าสรรพมิตร ห้เห็น
โทษของการส้องเสพสุ รา ล้วตั้งอยู่ นโอวาทของพระองค์
มก.๖ /๓๒๕, ปส.๖ /
- -
๒. ภัทร ฏเภทกชาดก เศรษ ีตาย ล้วขึ้นไปเกิดเป็ นพระอินทร์ ลงมา ห้
ไหทิพย์ ก่บุตรขี้เมา มก.๕ /๓๒ ปส.๖๖/ ๓
๒. พิลารโกสิ ยชาดก เศรษ ีตาย ล้วไปเกิดเป็ นพระอินทร์ เพราะบริ จาคทาน
ภายหลังลงมาทรมานเศรษ ีบุตรรุ่ นที่ ๖ ซึ่งตัดวงศ์ทาน นตระกูลของตน ห้
กลับบาเพ็ญทาน ไปเกิด นสวรรค์ช้ นั ดาวดึงส์ มก.๕ / ๖ ปส.๖ / ๕
๒. ๐ สุ ธาโภชนชาดก พระอินทร์ลงมาทรมานมัจ ริ ยเศรษ ีผเู ้ ป็ นบุตรของตน
ด้วยอุบายวิธีอนั ยบคายหลายประการ จนมัจ ริ ยเศรษ ีหมดความตระหนี่
ต่อมาออกบวชเป็ น าษี มีธิดาของพระอินทร์ นาง ลงมา ห้ตดั สิ นว่านาง
ไหนประเสริ มก.๖๒/ ๖๒ ปส.๖ /๒ ๕
๒. กุลาวกชาดก พระอินทร์รบ พ้พวกอสู ร เทวรถหนีไปทางดงงิ้ว ได้ยนิ
เสี ยงลูกครุ ฑตก จเซ็ง ซ่ก็สงสาร ยอมสละพระชนม์ ห้หนั เทวรถไปทาง
ข้าศึก มก.๕๕/๓๒๐ ปส.๖๕/ ๐
๒. ๒ ขุรปุตตชาดก ท้าวสักกเทวราชจา ลงเป็ น พะ บอกอุบายพระเจ้าเสนกะ
พ้นจากความตาย มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๓
๒. ๓ วิ าสาทชาดก ท้าวสักกเทวราช ปลงเป็ นนก ก้วมาทรมานดาบส องค์
ห้มีความเพียร มก.๕ / ปส.๖๖/ ๒
๒. มิคโปตกชาดก พระอินทร์ลงมาสอน าษี ห้หายความเศร้าโศก เพราะลูก
เนื้อที่เลี้ยงเอาไว้ตาย มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๓ ๓
๒. ๕ โสมทัตตชาดก พระอินทร์ ห้โอวาท ก่ดาบส ผูเ้ ศร้าโศกถึงลูกช้างโสมทัต
ซึ่ งเลี้ยงไว้ลม้ ตาย มก.๕ /๓ ๕ ปส.๖ /
๒. ๖ มหาปนาทชาดก ท้าวสักกเทวราชได้เป็ นผูร้ ับ ช้ นการงานของพระเจ้า
มหาปนาทราช มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/ ๖
๒. อุทยชาดก อุทยั กุมารทรงเห็นโทษ นกามคุณ ถูกพระบิดาบังคับ ห้ ต่ง
งานกับนางอุทยั ภัทรา ซึ่งมีความเห็นอย่างเดียวกัน อยูร่ ่ วมกันถึง ๐๐ ปี ก็
- ๓-
มิได้ประพ ติอสัทธรรม พระเจ้าอุทยั เสด็จสวรรคต เกิดเป็ นพระอินทร์
เสด็จลงมาเตือนสติพระราชเทวีตามสัญญา มก.๖๐/๓๕ ปส.๖ / ๐
๒. อัมพชาดก พระอินทร์ หาอุบายขับไล่ช ิลโกงที่กล่าวตู่ ส่ร้ายธิ ดาเศรษ ี
คนว่าขโมยมะม่วง ห้นางทั้ง กล่าวสบถ มก.๕ /๖๖ ปส.๖๖/๒ ๖
๒. จุลลธนุคคหชาดก พระอินทร์จา ลงเป็ นสุ นขั จิ้งจอก มากล่าวเย้ยภรรยา
จู ธนุคคหบัณฑิต มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/๓
๒.๒๐ พกชาดก ท้าวสักกเทวราชได้ติเตียนนกยางตัวหนึ่ง ซึ่งอดอาหาร ทาอาการ
เหมือนรักษาอุโบสถศีล มก.๕ /๓๖ ปส.๖๖/ ๖๒
๒.๒ ปัพพชิตวิเห กชาดก พระอินทร์ ปลงเป็ นมาณพรู ปหล่อ นาพระปัจเจก-
พุทธเจ้ามาทาลายความเชื่อถือผิดของพระเจ้าพาราณสี
มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/ ๒๓
. / า
๓. มิตตวินทุกชาดก เทพบุตรได้ไปเที่ยวเมืองนรก เห็นมิตตวินทุกะสัตว์นรก
ซึ่งทาร้ายมารดา เสวยทุกขเวทนาอยู่ นที่น้ นั มก.๕๖/๒ ๐ ปส.๖๕/๒๐
๓.๒ มิตตวินทุกชาดก สัตว์นรกถามเทพบุตรถึงบุพกรรมของตน
มก.๕๖/๓ ปส.๖๕/๒๕
๓.๓ มิตตวินทุกชาดก เทพบุตรเที่ยวไป นอุสสทนรก ได้ สดงโทษ ห่งตัณหา
ห้มิตตวินทุกะ ัง มก.๕ / ๓๖ ปส.๖๖/๓๓๖
๓. ธรรมเทวปุตตชาดก ธรรมเทพบุตรเคลื่อนเทวรถมาพบกับอธรรมเทพบุตร
ต่างก็ไม่ยอมหลีกทาง ห้กนั ต่สุดท้ายธรรมเทพบุตรก็ชนะอธรรมเทพบุตร
ได้ดว้ ยอานาจ ห่งธรรม มก.๖๐/๒๕ ปส.๖ /
๓.๕ กักการุ ชาดก เทพบุตรติเตียนพราหมณ์ปุโรหิตทุศีล ผูก้ ล่าวมุสาวาท
ขอดอกไม้ทิพย์มาสวมศีรษะ ได้รับทุกขเวทนาอย่างยิง่
มก.๕ /๕๕๕ ปส.๖๖/๒๓๕
- ๔-
๔ าา า
. บุปผรัตตชาดก อากาศเทวาห้ามบุรุษไม่ ห้ลกั ของหลวงเพื่อนามา ห้ภรรยา
ต่บุรุษไม่ ัง เข้าไปลักของหลวง ถูกราชบุรุษจับตัวไปเสี ยบหลาวทั้งเป็ น
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๖๓
. า
๕. รุ กขธรรมชาดก รุ กขเทวาบอกอุบาย ห้หมู่ญาติจองวิมาน นที่อยูร่ วมกัน
หนา น่น ต้าน รงลมพายุได้พน้ จากอันตราย มก.๕๖/ ปส.๖๕/ ๕
๕.๒ ภัณฑุติณฑุกชาดก รุ กขเทวา ห้โอวาท ก่พระเจ้าปั ญจาละผูม้ วั เมาประมาท
ไม่เอาธุ ระ นราชกิจ ห้ทรงตั้งอยู่ นราชธรรม มก.๖ /๕๒๐ ปส.๖ /
๕.๓ ภัททสาลชาดก รุ กขเทวา ถลงเหตุผลไม่ ห้พระเจ้าพรหมทัตตัดรุ กขวิมาน
ของตน ละของญาติได้ มก.๖๐/ ปส.๖ /๒๒
๕. โกฏิสิมพลีชาดก รุ กขเทวาอยูท่ ี่ตน้ งิ้ว ห่งหนึ่ง เห็นพญาครุ ฑจับพญานาค
กับต้นไทร มีนกน้อยติดตามมาด้วย เกรงว่านกน้อยจะถ่ายมูลเมล็ดไทรงอก
ทับต้นงิ้ว จึงทาต้นงิ้ว ห้ไหว พญาครุ ฑทราบเรื่ องจึงทรงสรรเสริ ญว่า ผูม้ ี
ปัญญาควรรังเกียจสิ่ งที่ควรรังเกียจ มก.๕ /๓ ๖ ปส.๖ /
๕.๕ ปลาสชาดก รุ กขเทวาสงเคราะห์พราหมณ์ยากจนคนหนึ่ง ซึ่งหมัน่ บูชาด้วย
ความภักดี ห้บริ บูรณ์ดว้ ยสมบัติ มก.๕ / ปส.๖๖/
๕.๖ จตุทวารชาดก รุ กขเทวาเที่ยวไป นอุสสทนรก มิตตวินทุกะถามถึงบุพกรรม
ของตน ได้ สดงบุพกรรม ละการพ้นทุกข์วา่ ยังไม่มีกาหนด
มก.๕ / ๕ , ปส.๖ /
๕. กุณฑกปูวชาดก รุ กขเทวาบอกขุมทรัพย์ ห้ทุคตบุรุษได้เป็ นเศรษ ี
มก.๕๖/ ปส.๖๕/๒ ๒
- ๕-
๕. พยัค ชาดก รุ กขเทวาอยู่ นดงอันมีราชสี ห์ ละเสื อโคร่ ง ห้ามไม่ ห้เพื่อน
รุ กขเทวาด้วยกันไล่สัตว์ท้ งั สองนั้น ต่เพื่อนไม่เชื่อ ไล่สัตว์ท้งั สองไป คน
จึงมาตัดต้นไม้ วิมานจึงพังทลายหมดด้วยมีคนมาตัดต้นไม้
มก.๕ / ๖ ปส.๖๖/ ๐
๕. ทีปิชาดก รุ กขเทวาเห็น ม่ พะวิงวอนขอชีวติ ต่อเสื อเหลืองไม่สาเร็ จ
เพราะนิสัยพาลย่อมไม่มีความเมตตากรุ ณา มก.๕ /๕ ปส.๖ / ๕
๕. ๐ วัฑ กีสูกรชาดก รุ กขเทวาสรรเสริ ญสุ กร ่าเสื อโคร่ งได้ดว้ ยความ
สามัคคีกนั มก.๕ /๒๖ ปส.๖๖/
๕. ตัจ กสู กรชาดก พ กษเทวาชมเชยสุ กรซึ่งเ ลียว ลาด ละพร้อมเพรี ยง
ด้วยญาติมิตร จนสามารถกาจัดเสื อโคร่ งผูเ้ ป็ นข้าศึกได้
มก.๖๐/ ๓ ปส.๖ /๓๖
๕. ๒ ผันทนชาดก รุ กขเทวาอยู่ นป่ า ได้รู้เหตุ ห่งเทวดาอยูบ่ นต้นตะคร้อ ละ
หมี อันทาเวร ก่กนั ละกัน ล้ว ต้นตะคร้อ ละหมีก็ ิบหายไปด้วยกัน
มก.๖๐/๒๒๕ ปส.๖ /๒ ๖
๕. ๓ จตุมฏั ชาดก รุ กขเทวาติเตียนสุ นขั จิ้งจอกว่าไม่รู้จกั านะของตัว
มก.๕ /๒๐ ปส.๖๕/ ๕
๕. วรรณาโรหชาดก รุ กขเทวาทราบสาเหตุที่สุนขั จิ้งจอกยุ ห้ราชสี ห์กบั เสื อ
ผิด จกัน เพื่อจะกินเนื้อราชสี ห์ ละเสื อ มก.๕ / ๓ ปส.๖๖/๓๒
๕. ๕ อุทุมพรชาดก รุ กขเทวาได้เห็นลิงหนุ่มถูกลิง ก่หลอก ห้กินลูกมะเดื่อ
เพื่อ ย่งที่อยูข่ องลิงหนุ่มเสี ย มก.๕ /๓๕๓ ปส.๖๖/ ๕
๕. ๖ ทุพพลกัฏ ชาดก รุ กขเทวาสอนช้าง ได้ยนิ เสี ยงลมพัด บไม้ก็ตวั สั่น ห้
หายตื่นกลัว มก.๕๖/ ๐๒ ปส.๖๕/๒๖
๕. ปุจิมนั ทชาดก รุ กขเทวารังเกียจโจรผูม้ านอน ต้ตน้ ไม้ ขับไล่ไปเสี ย
มก.๕ / ปส.๖๖/ ๖
- -
๕. มตกภัตตชาดก รุ กขเทวาติเตียนผู ้ า่ สัตว์เซ่นคนตายว่า เป็ นหนทาง ห้ได้
รับความดือดร้อน มก.๕๕/๒๖ ปส.๖๕/
๕. อายาจิตภัตตชาดก รุ กขเทวาติเตียนพ่อค้าทาการค้าได้กาไร จะทาการ ่า
สัตว์ทาพลีกรรมบูชา มก.๕๕/๒ ๒ ปส.๖๕/ ๓
๕.๒๐ กักกรชาดก รุ กขเทวาเห็นนายพรานเพียรดักไก่ ต่ไก่ ลาดไม่ยอม ห้ดกั
มก.๕ /๓ ปส.๖๕/๕๐
๕.๒ สิ คาลชาดก รุ กขเทวากล่าวสอนพราหมณ์ซ่ ึงเสี ยรู ้สุนขั จิ้งจอก ที่สัญญา
จะมอบทรัพย์ ห้ ถ้าพาออกจากเมืองได้ มก.๕๖/ ๒ ปส.๖๕/๒
๕.๒๒ ปัณณิ กชาดก พ กษเทวาได้เห็นคนขายผักลอง จธิ ดาว่า จะรู ้เดียงสา
พร้อมจะมีครอบครัวได้หรื อยัง มก.๕๖/๓ ๒ ปส.๖๕/๒๕
๕.๒๓ เสคคุชาดก รุ กขเทวาได้เห็นอุบาสกไปทดลองธิดาว่า จะรู ้จกั ลาด น
ธรรมหรื อไม่ มก.๕ /๓๕ ปส.๖๕/๕๒๕
๕.๒ สุ ลสาชาดก รุ กขเทวาเห็นนางสุ ลสาหญิงงามเมืองซ้อนกลผลักโจรสามี
อันลวงจะ ่านางก่อน ห้ตกเหวตาย มก.๕ / ปส.๖ /๓๖
๕.๒๕ อุภโตภัฏ ชาดก รุ กขเทวากล่าวติเตียนพรานเบ็ดที่คิดรวยก่อนได้ลาภ
ห้ภรรยาทะเลาะกับคนรอบบ้าน มก.๕๖/๕๕ ปส.๖๕/๓
๕.๒๖ กัณฑินชาดก รุ กขเทวาติเตียนเนื้อป่ าตัวหนึ่ง ที่หลงรักนางเนื้อทุ่ง ตาม
เข้ามา น ดนมนุษย์จนถูกยิงตาย มก.๕๕/๒ ๖ ปส.๖๕/๓๓
๕.๒ ชัมพุขาทกชาดก รุ กขเทวาติเตียนสุ นขั จิ้งจอกกับกา ซึ่ง กล้งยกยอกัน
มก.๕ /๓๓ ปส.๖๖/
๕.๒ อันตชาดก รุ กขเทวาติเตียนสุ นขั จิ้งจอกกับกา ละไม้ละหุ่ง
มก.๕ /๓ ปส.๖๖/ ๕
๕.๒ ปูติมงั สชาดก รุ กขเทวาได้เห็นสุ นขั จิ้งจอกจะหลอกกิน พะด้วยอุบาย
ถูกนาง พะ ลาดรู ้เท่าทัน กลับทาอุบายลวงสุ นขั จิ้งจอก ห้หนีไปได้
- -
มก.๕ / ๓๒, ปส.๖ /
๕.๓๐ ทัพพปุปผกชาดก รุ กขเทวารู ้เรื่ องสุ นขั จิง้ จอก บ่งปลาโกงนาค ๒ ตัวที่
ทะเลาะ ย่งปลากัน มก.๕ /๒ ๓ ปส.๖๖/
๕.๓ พกชาดก รุ กขเทวาติเตียนนกยางที่หลอกกินปลาได้หมดทั้งสระ กลับเสี ยรู ้
ถูกปูหนีบคอตาย มก.๕๕/๓๕๕ ปส.๖๕/
๕.๓๒ คูถปาณกชาดก รุ กขเทวาได้เห็นหนอนเมาสุ รา ท้าคชสาร ห้ทาสงคราม
กัน มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/๕ ๕
๕.๓๓ กุสนา ิชาดก เทวดาทาอุบาย ปลงตัวเป็ นกิ้งก่า ช่วยรุ กขเทวา ห้ได้
รุ กขวิมานคืน มก.๕๖/ ๖๓ ปส.๖๕/๓๐
. า
๖. สมุททชาดก สมุทรเทวาติเตียนนกกาน้ า ซึ่ งห้ามไม่ ห้ฝงู กากินน้ ามาก
มก.๕ /๓ , ปส.๖๖/ ๕๓
๖.๒ กากชาดก สมุทรเทวาห้ามฝูงกาไม่ ห้พยายามวิดน้ า นมหาสมุทร
มก.๕๖/๕ ๒ ปส.๖๕/๓๖๐
๖.๓ กามวิลาปชาดก สมุทรเทวาติเตียนโจรที่คร่ าครวญถึงภรรยา นเวลา กล้ตาย
มก.๕ /๓ ปส.๖๖/ ๕๕
๖. สี ลานิสังสชาดก สมุทรเทวาช่วยอุบาสกผูท้ าทาน รักษาศีล เจริ ญภาวนา ห้
พ้นภัย มก.๕ /๒ ปส.๖๕/ ๖
. า
. คังเคยยชาดก เทวดาได้รู้เห็นปลาทั้ง ๒ ตัว ไปถามเต่าว่า ครงามกว่า คร
มก.๕ /๒ ๖ ปส.๖๕/๕๐๐
- -
าค น
. น า / า
. ขันติวาทิชาดก ดาบสถือมัน่ นขันติ ไม่โกรธต่อพระเจ้ากลาปุซ่ ึ งสั่ง ห้ทา
โทษตัดมือ ตัดเท้า ตัดหู ตัดจมูก เอาพระบาทกระทืบยอดอกจนสิ้ นชีวิต
มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๒๐๐
.๒ สุ วรรณสามชาดก บุตรของดาบสเลี้ยงดูบิดามารดาตาบอด ถูกพระเจ้ากบิล-
ยักขราชยิงศรได้รับบาดเจ็บสาหัส ทรงบาเพ็ญเมตตาบารมี ไม่โกรธ หายเจ็บ
ปวดรอดชีวิตมาได้ มก.๖๓/ ๖ ปส.๖ /๕
.๓ อัพภันตรชาดก ดาบสถูกหาว่า ลักกินมะม่วงของพระเจ้าพาราณสี จึง ห้ลูก
นก ขกเต้านามะม่วงไปถวายพระเจ้าพาราณสี มก.๕ /๒๓ ปส.๖๖/
. อกิตติชาดก อกิตติบณั ฑิตออกบวชเป็ นดาบส มีความมักน้อย จนร้อนถึง
พระอินทร์ ตอ้ งลงมาปราศรัย ล้ว ห้พรต่าง มก.๖๐/๒ ปส.๖ /๒
.๕ กัณหชาดก บุตรพราหมณ์สละสมบัติออกบวชเป็ นดาบสถือสันโดษ ร้อนถึง
พระอินทร์ตอ้ งลงมาประสาทพร มก.๕ / ปส.๖ / ๒๒
.๖ ติตติรชาดก ดาบส ก้ปัญหาเรื่ องบาปของนกกระทา ที่ถูกบังคับ ห้เป็ นนก
ต่อ มก.๕ /๕๐๖ ปส.๖๖/๒๒
. อุทปานทูสกชาดก ดาบสสอนสุ นขั จิ้งจอก ซึ่งถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ ลง นน้ า
ว่า ไม่ดี อย่าได้มาทาอีก มก.๕ / ๖๓ ปส.๖๖/๖
. มณิ สูกรชาดก ดาบสสอนสุ กรป่ าที่กลัวเงาราชสี ห์อนั ปรากฏที่ ก้วมณี ห้
หนีไปอยูท่ ี่อื่น มก.๕ /๒ ปส.๖๖/ ๒
. อุรคชาดก ดาบสสอนพญาครุ ฑกับพญานาค ห้เป็ นมิตรกัน
มก.๕ /๒๒ ปส.๖๕/๓
- -
. ๐ มณิ กณั ชาดก เชฏ ดาบสบอกอุบาย ห้ดาบสน้องชายขอ ก้วมณี พญานาค
เพื่อไม่ ห้พญานาคมาหาต่อไป มก.๕ /๒๒ ปส.๖๖/
. สิ ริชาดก ดาบสช่วยนายหัตถาจารย์ผเู ้ ป็ นอุปัฏ าก ซึ่งกินเนื้อไก่ที่มี
อานุภาพ ห้เป็ นพระราชาพร้อมทั้งภรรยา มก.๕ /๒ ๓ ปส.๖๖/
. ๒ กัสสปมันทิยชาดก ดาบสสอนบิดาไม่ ห้ถือโกรธเด็กที่ทาผิด
มก.๕ / ๕๐ ปส.๖๖/
. ๓ ภิสชาดก พราหมณ์มหาศาลชื่อมหากาญจนกุมาร พาน้องชาย ๖ คน ทาส
ละทาสี ๒ คน ไปบวชเป็ นดาบส ละดาบสิ นี กล่าวคาสาบานติโทษกาม
คุณ มก.๖๐/ ๐๒ ปส.๖ /๓
. มัยหกสกุณชาดก เศรษ ีออกบวชเป็ นดาบส ทรมานน้องชาย ห้กลับเป็ น
คนดี มก.๕ / ๖๒ ปส.๖๖/
. ๕ อาสังกชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบส นานางทาริ กาซึ่งเกิด นดอก
ปทุมมาเลี้ยงเป็ นบุตรบุญธรรม มก.๕ /๕๒ ปส.๖๖/๓ ๒
. ๖ ชาครชาดก ดาบส ก้ปัญหาที่รุกขเทวาถาม ๒ ข้อ ห้ถูกต้องได้
มก.๕ / ปส.๖ / ๓
. อาวาริ ยชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบส ห้โอวาทสอนอาวาริ ยบุรุษ
เจ้าของเรื อจ้าง มก.๕ /๓ ปส.๖๖/๓๕๓
. มาตังคชาดก มาตังคดาบสทาความเพียรทรมานพราหมณ์ผหู ้ ยิง่ จองหอง
ด้วยชาติตระกูล มก.๖ / ปส.๖ /๓ ๕
. วิคติจ ชาดก ดาบสถูกปริ พาชกหมายจะถามปัญหา ห้จน
มก.๕ / , ปส.๖๕/๕ ๒
.๒๐ วัจ นขชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบสเพื่อนชวน ห้สึก กลับติเตียน
ราวาส ห้เพื่อน ัง มก.๕ / ปส.๖๕/๕๖๓
-๒ -
.๒ พาโลวาทชาดก กุ ุมพี กล้ง ส่ โทษดาบสว่า นั เนื้อที่ า่ เจาะจงถวาย ย่อม
เข้าไปติดบาปด้วย มก.๕ /๕๐ ปส.๖๕/๕ ๕
.๒๒ ภรุ ราชชาดก ดาบสเจ้าคณะเกิดวิวาทชิงต้นไม้ที่อาศัยกับดาบสเจ้าคณะอื่น
ต่างก็ติดสิ นบนพระราชา ห้มีอคติ นการตัดสิ น
มก.๕ /๓๓ ปส.๖๕/๕ ๖
.๒๓ อสิ ตาภุชาดก ดาบสสอนกสิ ณบริ กรรม ก่นางอสิ ตาภูผมู ้ ีความเบื่อหน่าย
สามี นางทาอภิญญา ละสมาบัติ ห้เกิด มก.๕ / , ปส.๖๕/๕๖๐
.๒ มักก ชาดก ดาบสสอนบุตร ห้รู้เท่าทันวานรที่ปลอมตัวเป็ น าษี เพื่อจะ
เข้ามาผิงไ ด้วย มก.๕ / ๓๕ ปส.๖๕/ ๒
.๒๕ กปิ ชาดก ดาบสถูกวานรปลอมเป็ น าษี จะเข้ามาขอผิงไ
มก.๕ /๕๒๒ ปส.๖๕/๕ ๓
.๒๖ โกมาริ ยปุตตชาดก โกมาริ ยดาบสได้สงั่ สอนพวกวานรซึ่ งมีกิริยาคะนอง
กาย ห้กลับเป็ นสัตว์มีกิริยาเรี ยบร้อย มก.๕ /๓๕ ปส.๖๖/ ๖๐
.๒ านโสธนชาดก ดาบสเจ้าคณะสิ้ นชีพไปเกิด นพรหมโลก กลับมาสอน
ศิษย์ ซึ่งไม่เชื่อถือ ต่ก่อน มก.๕๖/๕๓ , ปส.๖๕/๓๓๓
.๒ จันทาภชาดก ดาบสเจ้าคณะสิ้ นชีพไปเกิด นพรหมโลก กลับมาสอนวิธีทา
กสิ ณ ก่ศิษย์ มก.๕๖/๕๓ ปส.๖๕/๓๓๕
.๒ เกสวชาดก ดาบสอันเตวาสิ กผู ้ หญ่ของพระเกสวดาบส รักษาพระเกสว-
ดาบส ห้หายโรคได้ มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒ ๒
.๓๐ มหาโพธิชาดก มหาโพธิดาบสทาลายล้างวาทะพวกมิจ าทิฏ ิ ละสมาน
พระเจ้าพรหมทัตกับพระราชบุตร ห้สามัคคีกนั มก.๖๒/ ๕ ปส.๖ / ๖๓
.๓ อัฏ สัททชาดก ดาบสช่วยปลดเปลื้องสัตว์ ห้พน้ จากถูก ่าบูชายัญ เพราะ
เหตุพระเจ้าพาราณสี หลงผิด ด้วยได้ทรง ังเสี ยงสัตว์ร้อง
มก.๕ / ปส.๖ /๓๒
- -
.๓๒ โลหกุมภีชาดก ดาบสช่วยปลดเปลื้องสัตว์ ห้พน้ จากถูก ่าบูชายัญ
มก.๕ / ๖๕ ปส.๖๖/๒๐๓
.๓๓ ภิกขาปรัมปรชาดก ดาบสไปอยู่ นศาลาเดียวกันกับพระเจ้าพรหมทัต
ปุโรหิ ต ละพระปัจเจกโพธิ ต่าง สดงคุณของคนที่ควร ก่ทกั ขิณาทาน
โดยลาดับชั้น มก.๖๐/๕๓๓ ปส.๖ /๓
.๓ อัสสกชาดก ดาบสช่วยพระราชา ห้หายเศร้าโศกถึงพระมเหสี ที่สิ้นพระ-
ชนม์ไปเกิดเป็ นหนอน มก.๕ /๓๐ ปส.๖๕/๕๐
.๓๕ ติรีติวจั ชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบสได้ช่วยพระเจ้าพาราณสี ซึ่ง
ตกบ่อได้ความลาบาก ภายหลังพระเจ้าพาราณสี ทรงตอบ ทนอุปการคุณ
มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/๓๐
.๓๖ อัฏ ิเสนชาดก อัฏ ิเสนดาบสรับปวารณาพระเจ้าพาราณสี ต่ไม่ได้ทูลขอ
สิ่ ง ด มก.๕ /๒ ปส.๖๖/ ๖
.๓ เจติยราชชาดก ดาบสทรง สดงโทษมุสาวาท ละ สดงคุณสัจจวาจาถวาย
พระเจ้าเจติยราช มก.๕ /๕๓๕ ปส.๖ /๕
.๓ สรภังคชาดก เสวยพระชาติเป็ นโชติปาลมาณพ พิจารณาเห็นโทษ นกาม
คุณ จึงออกบรรพชาเป็ นดาบส ได้ ก้ปัญหาของท้าวสักกะ ละพระราชา
ทั้งหลาย มีผเู ้ ลื่อม สออกบวชตามเป็ นอันมาก มก.๖ /๕ ปส.๖ /
.๓ อุปสิ ง บุปผชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบส ถูกเทพธิดาติเตียนว่า
บรรพชิ ตไม่ควรลักดมกลิ่นดอกไม้ มก.๕ / ปส.๖๖/ ๒
. ๐ อินทริ ยชาดก ดาบสติโทษความไม่สารวมอินทรี ย ์ ละสรรเสริ ญคุณของ
ความสารวมอินทรี ย ์ มก.๕ /๕๕ ปส.๖ /๖
. หลิททราคชาดก ดาบสหนุ่มถูกนางกุมาริ กาลอบทาลายศีล ภายหลังดาบส
บิดาสอนดาบสหนุ่ม ห้เจริ ญกสิ ณได้ านไปเกิด นพรหมโลก
มก.๕ / ๒ ปส.๖ / ๐๖
-๒๓-
. ๒ อุทญั จนีชาดก ดาบสหนุ่มถูกผูห้ ญิงล่อไปเป็ นสามี ถูก ช้งานเยีย่ งทาส จึง
กลับมาหาดาบสบิดา มก.๕๖/ ๐๕ ปส.๖๕/๒๖
. ๓ ตักกชาดก ดาบสต้องสึ กเพราะกลมารยาของสตรี ภายหลังถูกภรรยาหลอก
จะ ห้โจร ่า มก.๕๖/ ๓๐ ปส.๖๕/ ๕
. สมุคคชาดก ดาบสจักษุทิพย์ได้เห็นหญิงกับวิทยาธรชายชูอ้ ยู่ นสมุค น
ท้องของมาณพ กล้งทักทาย ห้มาณพรู ้ มาณพตก จคายสมุคออกก็ได้เห็น
วิทยาธรเหาะหนีไป มก.๕ / ๒ ปส.๖ / ๐
. ๕ กายนิพพินทชาดก พราหมณ์ข้ ีโรค พอหายโรค ล้วออกบวชเป็ นดาบส
พิจารณาความไม่งามของร่ างกาย มก.๕ /๓๓๓ ปส.๖๖/ ๖
. ๖ คันธารชาดก พระเจ้าคันธาระสละราชสมบัติออกบรรพชาเป็ นดาบสที่
เคร่ งครัด ไม่สะสม ม้ ต่เกลือก้อนหนึ่ง มก.๕ /๓๒๐ ปส.๖๖/ ๓
. ปโรสตชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบสเจ้าคณะ สรรเสริ ญศิษย์ผรู ้ ู ้
เหตุผลของภาษิต มก.๕๖/๓ ๐, ปส.๖๕/๒๕๓
นา / า
๒. สัจจังกิรชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษี ได้ช่วยพระราชกุมาร งู หนู ละ
นก ขกเต้าขึ้นจากน้ า ภายหลังพระราชกุมารกลับประทุษร้าย
มก.๕๖/ ปส.๖๕/
๒.๒สมิทธิชาดก าษีโต้ตอบเทพธิดาผูช้ กั ชวน นทางอสัทธรรมประเวณี ห้จน
ปัญญา มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/ ๓
๒.๓ ติตติรชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษีเจ้าคณะ สอนเรื่ อง าษีปากร้าย ละ
นกกระทาตายเพราะปาก มก.๕๖/ ๒ ปส.๖๕/๒
๒. มาลุตชาดก ตัดสิ นปัญหาเรื่ องที่เกิดความหนาว ซึ่ งราชสี ห์กบั เสื อโคร่ งเถียง
กัน มก.๕๕/๒๖๕ ปส.๖๕/ ๐
- ๔-
๒.๕ จุลลโพธิชาดก บุตรพราหมณ์ได้ภรรยาจุติมาจากพรหมโลกด้วยกัน มิได้
ร่ วมเมถุนสังวาสกัน ละภายหลังพากันออกบวชเป็ น าษี ครั้นสิ้ นชีพไปเกิด
นพรหมโลกด้วยกัน มก.๕ / ปส.๖ / ๓๐
๒.๖ สันถวชาดก บุตร าษีติเตียนการบูชาไ ว่า ไม่มีประโยชน์อนั ด
มก.๕ / ปส.๖๕/ ๐๒
๒. ปี ชาดก าษี สดงธรรมปลอบ จเศรษ ี ห้หายร้อน จ
มก.๕ /๖๒๖ ปส.๖๖/๒๖๒
๒. อนนุโสจิยชาดก พราหมณ์มนั่ คง นธรรม พาภรรยาออกบวชเป็ น าษี เมื่อ
ภรรยาตายก็ไม่โศกเศร้า มก.๕ /๕๖ ปส.๖๖/๒ ๐
๒. อรัญญชาดก พราหมณ์พาลูกชายออกบวชเป็ น าษี ถูกกุมาริ กาทา ห้ศีลวิบตั ิ
บิดา สดงธรรม ห้ลูกชาย ัง ลูกชายไม่กล้าสึ ก ๕ /๖ ๓ ปส.๖๖/๒ ๖
๒. ๐ จุลลกาลิงคชาดก าษีถามพระอินทร์ เรื่ องพระเจ้ากาลิงคราช จะชนะพระ-
เจ้าอัสสกะ ล้วกลับ พ้ พระอินทร์ สดงผล ห่งความพร้อมเพรี ยง ละผล
ห่งความเพียร ห้ ัง มก.๕ /๓๖ ปส.๖๖/ ๖๖
๒. มังคลชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษี สอน ห้พราหมณ์พอ่ ลูกละทิฏ ิที่
ถือว่า ผ้าหนูกดั เป็ นอัปมงคล มก.๕๖/๓๐๓ ปส.๖๕/๒๒๐
๒. ๒ อสังกิยชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษีเดินทางไปกับพ่อค้าเกวียน ตก
ตอนค่าเดินจงกรม ป้ องกันภัยจากโจร ห้พ่อค้าเกวียนได้
มก.๕๖/๒ ปส.๖๕/
๒. ๓ อาทิจจุปัฏ านชาดก าษีสอน ห้มหาชนที่เลื่อม สต่อวานรตัวหนึ่ง ห้รู้
ว่า ธรรมชาติวานรย่อมไม่มีศีลธรรม มก.๕ / ๓ ปส.๖๕/ ๒
๒. กัจ ปชาดก าษีถูกลิงโลเลล่วงเกิน ประพ ติชวั่ ช้าเลวทราม นที่ซ่ ึ งไม่
สมควรก็อดทนได้ ยังได้ช่วยลิงนั้น ห้พน้ จากทุกข์ที่ถูกเต่างับองคชาติอีก
มก.๕ / ปส.๖๖/ ๓
-๒๕-
๒. ๕ ปัญจุโปสถิกชาดก าษีพร้อมด้วยนกพิราบ งู สุ นขั จิ้งจอก ละหมี ได้รับ
ความทุกข์ต่าง กันเพราะอานาจกิเลส จึงพากันรักษาอุโบสถศีล ข่มขี่ซ่ ึง
กิเลสนั้นเสี ยได้ มก.๖๐/ ปส.๖ /๓๖๖
๒. ๖ ขันธปริ ตตชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษีสอนศิษย์ ห้ ผ่เมตตา น
ตระกูลพญางูท้ งั มก.๕ /๒ ๖ ปส.๖๕/ ๖
๒. นกุลชาดก าษีสอน ห้งูกบั พังพอนเป็ นมิตรกัน
มก.๕ / ปส.๖๕/ ๐
๒. เว ุกชาดก าษีเจ้าคณะห้าม าษีตนหนึ่งมิ ห้เอาลูกอสรพิษมาเลี้ยงไว้
าษีน้ นั ไม่เชื่อ ัง ถูกอสรพิษกัดตาย มก.๕๖/๒๒ ปส.๖๕/ ๐๖
๒. อินทสมานโคตตชาดก าษีติเตียน าษีผไู ้ ว้ จลูกช้างที่ตนเลี้ยงไว้ าษีน้ นั
ว่ายาก ไม่เชื่อ ัง จึงถูกลูกช้าง ่าตาย มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/ ๐๐
๒.๒๐ มิตตามิตตชาดก ครู ของเหล่า าษีสอนพวก าษีบริ วาร ห้รู้จกั ลักษณะ
ของมิตร ละศัตรู มก.๕ /๒๕ ปส.๖๕/
๒.๒ ปโรสหัสสชาดก พราหมณ์มหาศาลออกบวชเป็ น าษี เมื่อจะตายศิษย์ถาม
ถึงคุณวิเศษ อาจารย์บอกว่าไม่มี ศิษย์โง่ไม่เข้า จความ เว้น ต่ศิษย์ผู ้ หญ่
คนเดียวเป็ นผูร้ ู ้ มก.๕๖/๓ ปส.๖๕/๒
๒.๒๒ สุ ราปานชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษี ศิษย์พาท่านไปเมาสุ รา นเมือง
พาราณสี มก.๕๖/๒ ๓ ปส.๖๕/๒๐๖
๒.๒๓ มหามังคลชาดก บุตรพราหมณ์ออกบวชเป็ น าษีอยู่ นป่ าหิมพานต์ ได้
กล่าวสอนมงคล ประการ ก่อนั เตวาสิ ก เพื่อนาไป สดงตัดความสงสัย
ของมหาชน ละพระราชา นเมือง มก.๕ / ๖ ปส.๖ / ๖
๒.๒ สังกิจจชาดก สังกิจจ าษีสาเร็ จ าน ละอภิญญา ได้ถวายโอวาท ก่พระ
เจ้าพรหมทัต ผูป้ ลงพระชนม์พระชนกของตน ห้เบาพระทัย ละ ห้ทรง
ละเวร ๕ มก.๖๒/ ๖๕ ปส.๖ /
- -
๒.๒๕ มหาสุ บินชาดก พระพุทธองค์ได้ทรงพยากรณ์พระสุ บิน ๖ ข้อ ของพระ
เจ้าปเสนทิโกศล ล้วทรง สดงชาดกเรื่ องพระโพธิสัตว์เป็ น าษี พยากรณ์
สุ บินของพระเจ้าพาราณสี มก.๕๖/๒ ๖ ปส.๖๕/ ๓
๒.๒๖ สัมพุลาชาดก ราช าษีประทานโอวาท ก่พระโอรสผูล้ ุ่มหลงสนมอื่น
จนลืมอัครมเหสี ผมู ้ ีอุปการะ ห้พระองค์กลับ จได้
มก.๖ / ๕ ปส.๖ /๖๓
๒.๒ เอกปัณณชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษีสอนพระราชกุมาร ห้ละพยศ
ร้าย โดย ห้ทรงลองเคี้ยวกิน บของหน่อสะเดา
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๖
๒.๒ จิตตสัมภูตชาดก จิตต าษีถวายโอวาท ด่พระเจ้าสัมภูตะ ห้ทรงทราบ
ชาติประวัติ ซึ่ งร่ วมกันมาด้วยความทุกข์ยาก จนพระเจ้าสัมภูตะทรงออก
บรรพชา มก.๖ /๓ ปส.๖ / ๐๕
๒.๒ พรหมทัตตชาดก าษี สดงโทษการที่ออกปากขอเขา ละโทษการที่
ไม่ ห้เขา ก่พระเจ้าพรหมทัต มก.๕ /๕๓ ปส.๖๖/๒๓๐
๒.๓๐ โสณนันทชาดก พราหมณ์ าษีชื่อโสณบัณฑิต ได้ขบั ไล่นนั ทบัณฑิต
น้องชาย ผูไ้ ม่เชื่อ ังถ้อยคาเสี ยจากสานัก ภายหลังนันทบัณฑิตไปพาพระ
เจ้ามโนราชพร้อมด้วยพระราชา ๐ มาช่วยขอโทษ โสณบัณฑิตได้ถวาย
โอวาท ห้พระราชาเหล่านั้น ห้ดารงอยู่ นอปจายนธรรม
มก.๖๒/๒ ๕ ปส.๖ /๒๓๐
๒.๓ สุ ขวิหาริ ชาดก พราหมณ์มหาศาลออกบวชเป็ น าษี ถวายวิสัชนาปัญหา
ก่พระเจ้าพาราณสี มก.๕๕/๒๒ ปส.๖๕/๒๖
๒.๓๒ ราโชวาทชาดก าษีถวายโอวาท ก่พระเจ้าพาราณสี วา่ ผลไม้รสอร่ อยเกิด
จากการประพ ติธรรมของพระราชา มก.๕ /๖๐๖ ปส.๖๖/๒๕
๒.๓๓ สังกัปปราคชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษี ได้สาเร็ จ านโลกียเ์ หาะได้
-๒ -
ครั้นไปเห็นผ้านุ่งห่มหลุดลุ่ยของพระราชเทวีของพระเจ้าพาราณสี ก็เสื่ อม
จาก าน ล้วกระทาบริ กรรม นกสิ ณกลับได้ านอีก
มก.๕ / ปส.๖๖/๒
๒.๓ มุทุลกั ขณชาดก าษีตอ้ งเสื่ อมจาก านเพราะหลงรักมเหสี ของพระเจ้า
พาราณสี มก.๕๖/ ๖ ปส.๖๕/ ๖
๒.๓๕ โลมสกัสสปชาดก บุตรปุโรหิตคิดกลัวจะต้องได้รับยศ เลยทูลลาออกบวช
เป็ น าษี ถูกล่อด้วยสตรี กลับจะ ่าสัตว์บูชายัญ ล้วกลับได้สติเจริ ญ าน
ห้เกิดขึ้นได้ มก.๕ /๖ ๖ ปส.๖ /
๒.๓๖ จุลลนารทกัสสปชาดก าษีสอนบุตรผูถ้ ูกสตรี คนหนึ่งเล้าโลม ห้เสี ยศีล
จะไปอยูถ่ ิ่นมนุษย์ดว้ ยโอวาท ข้อ คือ ยาพิษ เหว เปื อกตม ละอสรพิษ
กลับ จบุตร ห้อยูป่ ระพ ติพรหมจรรย์ต่อไป มก.๖๐/๒ ๕,ปส.๖ /๒ ๖
๒.๓ น ินิกาชาดก พราหมณ์ าษีสงั่ สอนอิสิสิงคดาบสลูกชาย ที่คลัง่ ไคล้ถึง
นางน ินิกา ห้มีสติกลับได้ าน มก.๖๒/ ๐ ปส.๖ / ๖
๒.๓ หริ ตจชาดก บุตรพราหมณ์สละสมบัติออกบวชเป็ น าษี ได้ านโลกีย ์
ล้วกลับเสื่ อมเพราะเมถุนธรรม ภายหลังพระราชาเตือนสติ กลับทา าน
ห้เกิดขึ้น มก.๕ /๖ ปส.๖ / ๐
๒.๓ อลัมพุสาชาดก พราหมณ์ออกบวชเป็ น าษี ห้โอวาท ก่อสิ สิงคดาบสผู ้
เป็ นบุตร ไม่ ห้คบคนที่มีรูปร่ างอย่างนารี ผล ละคนที่มีเขาที่อก
มก.๖ /๖๓ ปส.๖ / ๒๒
๒. ๐ กิง นั ทชาดก าษีอธิษ านจิตเพื่อได้อาหารที่ชอบ จ เมื่อได้สมประสงค์
ล้ว จึงสาเร็ จ านสมาบัติ มก.๖ /๓๐ ปส.๖ / ๐
๒. อุปสา หกชาดก าษีสอนพราหมณ์กบั บุตร ห้รู้วา่ สัตวโลกไม่เคยตาย
ไม่มี มก.๕ / ๐๓ ปส.๖๕/
๒. ๒ อรกชาดก ครู อรกะเจริ ญเมตตา ละกล่าวสอนอานิสงส์เมตตาภาวนา ก่
- -
บริ วาร มีพรหมโลกเป็ นที่ไป มก.๕ / ปส.๖๕/
๒. ๓ สัยหชาดก าษีติเตียนโทษ ห่ง ราวาส สรรเสริ ญอานิสงส์ ห่งบรรพชา
มก.๕ / ๓ ปส.๖๖/
๒. กัลยาณธรรมชาดก เศรษ ีออกบวชเป็ น าษี สดงกัลยาณธรรมถวายพระ
เจ้าพาราณสี มก.๕ / ๒ ปส.๖๕/ ๒๐
๒. ๕ โลมหังสชาดก พระโพธิสัตว์บวชเป็ นอาชีวก เพื่อจะทดลองมิจ าตบะ
ของบรรพชิตภายนอกดูวา่ จะมีผลอย่างไร มก.๕๖/๓ ๓ ปส.๖๕/๒๓
๒. ๖ ทุทททชาดก หัวหน้า าษี สดงธรรม ก่พวกชาวบ้านว่า ผู ้ ห้สิ่งที่ ห้ได้
ยากเป็ นการดี มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/ ๐
า า
๓. อยกูฏชาดก พระเจ้าพาราณสี หา้ มไม่ ห้ ่าสัตว์ พวกยักษ์โกรธจะ ่า
พระองค์ ต่พระอินทร์มาช่วยไว้ มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒ ๕
๓.๒ โสณกชาดก พระเจ้าอริ นทมะมัวเมา นราชสมบัติ จนทรงลืมโสณกกุมาร
สหาย ผูไ้ ด้สาเร็ จเป็ นพระปัจเจกพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้าทรง สดง
อาทีนพ โทษ นกาม ละอานิสงส์ นเนกขัมม์ ทรงสดับ ล้วเกิดความ
เลื่อม สออกผนวช มก.๖๒/ ๒ ปส.๖ / ๓
๓.๓ อุจ งั คชาดก หญิงคนหนึ่งขออภัยโทษ ห้พี่ชายก่อนลูก ละผัว พระเจ้า
พาราณสี พอพระทัย จึงประทานอภัยโทษทั้ง ๓ คน
มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/ ๖
๓. ทุมเมธชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงทาอุบายบวงสรวงเทวดาขู่ชาวพระนคร
ห้เว้นจากการทาบาป มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/
๓.๕ เนมิราชชาดก พระเจ้าเนมิราชยึดมัน่ นการ ห้ทาน รักษาศีล ละชักชวน
มหาชน ห้ประพ ติตาม เมื่อตาย ล้วมหาชนไปเกิดเป็ นเทวดา ต่างสานึก
นพระคุณของพระเจ้าเนมิราช ทรงบาเพ็ญอธิษ านบารมี
-๒ -
มก.๖๓/๒๓ ปส.๖ / ๖
๓.๖ กุรุธรรมชาดก พระเจ้าธนัญชัยโกรัพย์ทรงรักษากุรุธรรม จนพวกชาวกลิงค-
ราช ซึ่งเกิดข้าว พงฝน ล้งไปขอจดกุรุธรรม มก.๕ / ปส.๖๖/
๓. สี วริ าชชาดก พระเจ้าสี วิราชได้ ห้พระเนตรเป็ นทาน ล้วกลับได้พระเนตร
เป็ นทิพย์ดว้ ยความสัตย์ มก.๖ /๖๒ ปส.๖ /
๓. สาธินราชชาดก พระเจ้าสาธินราชทรงบาเพ็ญทานบารมี ละศีลบารมี ท้าว
สักกเทวราช ห้รับขึ้นไปเสวยสมบัติบนสวรรค์ช้ นั ดาวดึงส์ ด้วยอัตภาพ
มนุษย์ มก.๖๐/ ปส.๖ /๓
๓. อาทิตตชาดก พระเจ้าเภรุ วมหาราช เมื่อทรงบาเพ็ญทาน ทรงเลือกหา
ปฏิคาหกผูเ้ ป็ นทักขิไณยบุคคล มก.๕ /๕ ๓ ปส.๖ /๖
๓. ๐ ชุณหชาดก พระเจ้าชุณหะทรงรักษาวาจาสัตย์ สงเคราะห์พราหมณ์ ก่คน
หนึ่ง ซึ่งพระองค์ได้ทรงรับปากไว้ นเรื่ องอันล็กน้อย
มก.๖๐/ ปส.๖ / ๓
๓. มหาสุ ทสั สนชาดก พระเจ้าจักรพรรดิเทศนาสอนพระราชเทวี ละราช
บริ ษทั เมื่อเวลาจะทิวงคต ห้เห็นว่า สังขารไม่เที่ยง
มก.๕๖/๓ ปส.๖๕/๒๓
๓. ๒ สุ สีมชาดก พระเจ้าสุ สิมะเสด็จออกบรรพชา ด้วยทรงเห็นพระเกศาหงอก
มก.๕ /๓ ๓ ปส.๖ /๓
๓. ๓ ม เทวชาดก พระเจ้าม เทวะทอดพระเนตรเห็นพระเกศาหงอกเพียงเส้น
เดียวก็ทรงสละราชสมบัติออกผนวช มก.๕๕/๒๒๐ ปส.๖๕/๒๕
๓. คังคมาลชาดก พระเจ้าอุทยั ราชทรงอนุ ญาต ห้คงั คมาละช่างกัลบกบวช
ภายหลังกลับได้บรรลุปัจเจกโพธิญาณ มก.๕ /๕ ๒ ปส.๖ / ๕
๓. ๕ ปานียชาดก พระเจ้าพรหมทัตได้ทรง ังพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้ง ๕ องค์ เล่า
เหตุที่ออกบวช ทรงพิจารณาตามได้สาเร็ จ าน เลยบวชเป็ น าษี
- -
มก.๖๐/๕๓ ปส.๖ /
๓. ๖ อัณฑภูตชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงสกาพนันกับปุโรหิ ต ปุโรหิ ต พ้เพราะ
ภรรยานอก จ มก.๕๖/ ปส.๖๕/ ๕๒
๓. กากาติชาดก พระเจ้าพาราณสี ถูกพญาครุ ฑ มาลักพระราชเทวีไปไว้ถึง
วิมาน ิมพลี พระราชเทวียงั เป็ นชูก้ บั คนธรรพ์อีก พญาครุ ฑจึงพามาส่ งคืน
มก.๕ /๕๖๓ ปส.๖๖/๒๓
๓. มุทุปาณิ ชาดก พระเจ้าพาราณสี เดิมคิดอุปถัมภ์พระราชบุตรี ละพระราช
ภคิไนย ภายหลังกลับความดาริ ถูกพระราชภคิไนยทากล ต้องยกพระราช
บุตรี ห้พระราชภคิไนย มก.๕ / ปส.๖๖/ ๐
๓. วิกณ ั ณกชาดก พระเจ้าพาราณสี ห้เลี้ยงเต่า ละปลาที่วา่ ยตามเสี ยงขับร้อง
มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/๕๕
๓.๒๐ มันธาตุราชชาดก พระเจ้ามันธาตุราชบรมจักรพรรดิไม่มีความอิ่ม น
กามารมณ์ จนได้ข้ ึนไปเสวยทิพยสมบัติ นสวรรค์ ล้ว ก็ยงั ไม่เพียงพอ
พระทัย ต้องพลัดลงมาจากดาวดึงส์ เพราะเหตุกามวิตก
มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/๒
๓.๒ เสยยชาดก พระเจ้ากังสมหาราชถูกพระราชาโจรยึดราชสมบัติ ผูกมัด
พระราชา ทรงทา านเจริ ญเมตตา ทา ห้สรี ระของพระราชาโจรร้อน
ถวายราชสมบัติคืน มก.๕ /๒๕ ปส.๖๖/ ๐
๓.๒๒ เอกราชชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงเจริ ญเมตตาพรหมวิหารได้สาเร็ จ าน
สมาบัติ หลุดพ้นจากเครื่ องจองจาของพระเจ้าทุพภิเสนได้
มก.๕ /๓ ๓ ปส.๖๖/
๓.๒๓ มหาสี ลวชาดก พระเจ้าสี ลวมหาราชทรงมัน่ อยู่ นขันติ ละมีความเพียร
กลับได้ราชสมบัติที่ถูกชิงไปคืนมา มก.๕๖/๖๐ ปส.๖๕/ ๒๒
๓.๒ สุ มงั คลชาดก พระเจ้าสี วมหาราชทรงมัน่ นขันติ มิได้ลงอาญา ก่นาย
-๓ -
สุ มงั คละผู ้ า่ พระปัจเจกพุทธเจ้า มก.๕ / ปส.๖ / ๐
๓.๒๕ คามณิ จนั ทชาดก พระเจ้าอาทาสมุขราชทรงมีพระปัญญา สามารถ
พิพากษาความ ล้ววิสัชนาข้อปริ ศนาคาสั่ง ๐ เรื่ อง ที่นายคามณิ จนั ท์
นามาทูลถาม มก.๕ /๕ ปส.๖๖/
๓.๒๖ มหาอัสสาโรหชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงตอบ ทนคุณบุรุษชาวบ้านนอก
ซึ่งเคย ห้อุปการะ ก่พระองค์เมื่อเสี ยทัพ มก.๕ /๓ ๓, ปส.๖๖/ ๕
๓.๒ ขันติวรรณนชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงอดโทษ ก่อามาตย์ ผูล้ ่วงประเวณี
กับนางสนม มก.๕ / ๐๓ ปส.๖๕/๕ ๒
๓.๒ นานา นั ทชาดก พระเจ้าพาราณสี โปรด ห้ปุโรหิ ตนอกราชการ ซึ่งไม่ทิ้ง
วิชาดูดาว ห้กลับเข้ามารับตา หน่งอีก มก.๕ /๓ ๐ ปส.๖๖// ๓๓
๓.๒ มณิ กุณฑลชาดก พระเจ้าพาราณสี ถูกพระเจ้าโกศลราชจับขังไว้ พระองค์
ไม่ทรงเศร้าโศก ทา านสมาบัติ ห้เกิดขึ้น พระเจ้าโกศลราชทรงเลื่อม ส
ถวายราชสมบัติคืน มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/๒
๓.๓๐ ทุติยปลายิชาดก พระเจ้าคันธารราชยกทัพมารบ เห็นความสง่าของพระ
โพธิ สัตว์ (พระเจ้าพาราณสี ) ล้วถอยทัพกลับไป
มก.๕ / ๒๖ ปส.๖๕/๕๕๒
๓.๓ ทูตชาดก พระเจ้าพาราณสี ถูกบุรุษโลเล สดงตนว่าเป็ นทูต ย่งพระกระ-
ยาหารบริ โภค กลับโปรดบุรุษโลเลนั้น มก.๕ / ปส.๖๖/๓๓
๓.๓๒ ภัลลาติยชาดก พระเจ้าภัลลาติกราชเสด็จล่าเนื้อ ได้ทรง ังกินนร ๒ ตัว
พรรณนาถึงทุกข์ที่สามีภรรยาพรากกัน ทรงสลดพระทัยเสด็จกลับ ล้ว
ทรงบาเพ็ญ ต่กุศล มก.๖ / ๕๐ ปส.๖ / ๒
๓.๓๓ กิงสุ โกปมชาดก พระเจ้าพรหมทัตทรงวินิจ ยั เรื่ องที่พระราชโอรส องค์
เถียงกันด้วยลักษณะต้นทองกวาว ดู มก.๕ /๕ ปส.๖๕/๕
- -
๓.๓ ชนสันธชาดก พระเจ้าชนสันธะทรง สดงเหตุที่จะทา ห้จิตเดือดร้อน ๐
ประการ ผูก้ ระทาย่อมเดือดร้อน นภายหลัง มก.๖๐/ ๖ ปส.๖ /๒๕๓
๓.๓๕ อสาตรู ปชาดก พระเจ้าพาราณสี ถูกพระเจ้าโกศลยกทัพมาล้อมเมือง
ภายหลังพระโอรสกลับได้ราชสมบัติคืน ละปลงพระชนม์พระเจ้าโกศล
บ้าง มก.๕๖/๓ ๓ ปส.๖๕/๒๕๐
๓.๓๖ ธังกชาดก พระเจ้า ฏราช สดงเหตุ ห่งความไม่เศร้าโศก ก่พระเจ้าธังก-
ราชที่ยกทัพมายึดราชสมบัติ มก.๕ / ๓ ปส.๖๖/๓๐
๓.๓ ปลายิชาดก พระราชาเมืองพาราณสี ยกทัพมาล้อมเมืองตักกสิ ลา เห็นซุม้
ประตูเมือง ล้วทรงหวัน่ พระทัย คิดว่าไม่อาจสู ้รบกับระราชาเมืองตักก-
สิ ลาได้ จึงทรงถอยทัพหนีกลับไป มก.๕ / ๒๒ ปส.๖๕/๕๕
๓.๓ ราโชวาทชาดก พระเจ้าพาราณสี เสด็จโดยรถมาพบพระเจ้าพัลลิกะ ต่าง
สนทนากันถึงคุณธรรม พระเจ้าพัลลิกะทรงถวายทาง ห้
มก.๕ / ปส.๖๕/๓ ๓
๓.๓ สุ ชาตาชาดก พระเจ้าพาราณสี คิดหาอุบาย ังเสี ยงนกต้อยตีวดิ ละเสี ยง
นกดุเหว่า เป็ นเหตุทูลพระราชชนนี ห้ละความปากร้ายได้
มก.๕ / ปส.๖๖/๕
๓. ๐ อุมมาทันตีชาดก พระเจ้าสี พีทรงปฏิพทั ธ์ นนางอุมมาทันตี ภรรยาอภิ-
ปาลกเสนาบดี เสนาบดีคิดอุบายทูลถวาย พระองค์กลับได้สติไม่ทรงรับ
มก.๖๒/ ๖ ปส.๖ / ๕๓
๓. วินีลกชาดก พระเจ้าวิเทหราชทรงพบเห็นลูกหงส์ท้งั สอง คาบไม้ ห้ลูกกา
จับคอนไม้ตอนกลาง ลูกกาพูดเปรยเปรี ยบตนเอง เหมือนพระราชาเสด็จ
เลียบพระนคร มก.๕ / ปส.๖๕/๓
๓. ๒ สันธิเภทชาดก พระเจ้าพรหมทัต สดงโทษของการเป็ นคนหูเบา หลงเชื่อ
คายุ หย่ของสุ นขั จิ้งจอก ที่ยุ ห้โค ละสิ งห์โต ่ากัน
-๓๓-
มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒
๓. ๓ กุสชาดก พระเจ้ากุสราชทรงเป็ นผู ้ ลาด รู ้จบศิลปศาสตร์ ท้งั ปวง ต่มี
พระรู ปขี้เหร่ จนพระอัครมเหสี ตอ้ งเสด็จหนีไม่อภิรมย์ดว้ ย พระองค์ได้
เสด็จตาม ละทรงพยายามด้วยประการต่าง ที่จะได้พระมเหสี กลับคืนมา
ภายหลังได้รับอนุเคราะห์จากท้าวสักกเทวราช จึงได้ปรองดองกัน
มก.๖๒/๒๐ ปส.๖ /๒ ๓
๓. วาตมิคชาดก พระเจ้าพาราณสี ทรงติเตียนเลียงผาที่หลงรสหญ้าทาน้ าผึ้ง วิง่
ตามเข้ามาถึงหน้าพระลาน มก.๕๕/๒๕๐ ปส.๖๕/๓
๓. ๕ รุ หกชาดก พระเจ้าพาราณสี สอนปุโรหิ ต ห้ดีกบั ภรรยา ต่ไม่สาเร็ จ
มก.๕ /๒๒ ปส.๖๕/ ๖
๓. ๖ กุนตินีชาดก พระเจ้าพรหมทัตถูกนางนกกะเรี ยนติเตียนว่า ไม่ทรงดู ล
ครอบครัว มก.๕ /๖๖ ปส.๖๖/๒
๓. สังขปาลชาดก พระเจ้าทุยโยธนะทรงบาเพ็ญกุศลเพื่อ ห้ได้สมบัติ นนาค
พิภพ เมื่อได้เป็ นพญานาค ล้วสลด จ จึงสมาทานศีลเพื่อเป็ นมนุษย์
มก.๖ /๖๖ ปส.๖ / ๒
๓. โสมนัสสชาดก โสมนัสสกุมารชี้โทษของดาบสโกง ซึ่งสะสมทรัพย์
สมบัติเหมือนดังค หัสถ์ ละถวายโอวาท ก่พระบิดา ห้ทรงละความเห็น
ผิด ห้ประพ ติชอบ มก.๖ / ๖๒ ปส.๖ / ๕
๔ า
. อสทิสชาดก อสทิสกุมาร ผูเ้ ก่ง นทางธนู ป้องกันพระกนิษ ภาดา ห้พน้ จาก
ศัตรู ล้วก็เสด็จออกผนวชเป็ น าษี มก.๕ / ปส.๖๕/ ๒
.๒ กัฏ หาริ ชาดก ราชบุตรของพระเจ้าพาราณสี ต่พระราชาไม่รับเป็ นบุตร
ภายหลังทรงรับด้วยอานาจสัตยาธิษ านของนางผูเ้ ป็ นมารดา
มก.๕๕/๒ ๓ ปส.๖๕/๒
- ๔-
.๓ ทสรถชาดก รามบัณฑิตราชกุมารทรงรักษาคาสั่งของพระบิดาไปบาเพ็ญ
พรตอยู่ นป่ าถึง ๒ ปี มก.๖๐/ ปส.๖ /
. เวสสันดรชาดก เวสสันดรราชโอรสทรงบาเพ็ญทานบารมี ด้วยปัญจมหา
บริ จาค คือ ทรัพย์ อวัยวะ ชีวติ บุตร ละภรรยา มก.๖ /๕ ปส.๖ /๓๖
.๕ หัตถิปาลชาดก หัตถิปาลกุมารติเตียนโทษ ห่งสมบัติ ละ สดงธรรมถวาย
พระเจ้า ผ่นดิน ล้วพาชนทั้งปวงออกบรรพชาเป็ น าษี
มก.๖ /๒ ๕ ปส.๖ / ๖๒
.๖ อโย รชาดก อโย รกุมารติเตียนโทษ ห่งสมบัติ ละ สดงธรรมสัง่ สอน
พระบิดาจนพากันออกบวชทั้งเมือง มก.๖ /๒ ปส.๖ /๒
. จุลลสุ ตโสมชาดก พระราชกุมารชื่อสุ ตโสม ทรงพิจารณาเห็นโทษ น
ราวาส ล้วออกบรรพชา มก.๖ / ๐๓ ปส.๖ / ๓
. ยุธญั ชยชาดก ยุธญ ั ชัยกุมารทรงถือนิมิต นหยาดน้ าค้าง เทียบด้วยชีวติ สัตว์
เกิดความสังเวชจึงออกบรรพชา มก.๖๐/๖ ปส.๖ /๒๐๒
. จุลลปโลภนชาดก พระราชโอรสพระเจ้าพาราณสี หลงหญิงเจ้ามารยา ต้อง
ถูกขับไล่ไปอยู่ นป่ า ภายหลังหญิงนั้นมีชู้ จึงได้สติ
มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/ ๓
. ๐ มหาปโลภนชาดก อนิตถิคนั ธกุมารลุอานาจ ก่มาตุคามถึง ่าคน จนถูกขับ
ไล่ ภายหลังได้สติจึงละทิง้ นางนั้นไปบรรพชา มก.๖ /๒ ,ปส.๖ / ๖๐
. ทรี มุขชาดก พรหมทัตกุมารเสวยราชย์ ล้วได้ออกบวช
มก.๕ /๒ ปส.๖๖/๓๖๓
. ๒ เตมิยชาดก เตมิยราชกุมารระลึกชาติได้วา่ เคยเป็ นพระราชาสั่ง ่าโจรทา
ห้ไปตกนรก เบื่อหน่ายไม่อยากเป็ นพระราชา จึง สดงตนเป็ นคนง่อย
เปลี้ยไม่มีกาลังจนได้ออกบวช บาเพ็ญเนกขัมมบารมี
มก.๖๓/ ปส.๖ /
-๓๕-
. ๓ มหาชนกชาดก พระมหาชนกราชโอรสทรงบาเพ็ญวิริยบารมี
มก.๖๓/ ๓ ปส.๖ /๒
. ๕ ที ีติโกสลชาดก ที าวุกุมารถวายอภัยโทษ ก่พระเจ้าพาราณสี ล้วได้รับ
พระราชสมบัติ ละโกศลรั คืน มก.๕ / ปส.๖๖/๓
. ๖ ชัยทิสชาดก โอรสของพระเจ้าชัยทิสมัน่ อยู่ นกตัญ ูกตเวที ยอมสละพระ
ชนม์ชีพ ห้ยกั ษ์กิน ทนพระชนก ยักษ์เลื่อม ส่ จึงยอมปล่อย
มก.๖ /๓ ปส.๖ /๒
. ปัญจาวุธชาดก ราชโอรสพระเจ้าพาราณสี ถูกยักษ์จบั ได้ กลับทรมานยักษ์
ห้ละพยศตั้งอยู่ นศีล มก.๕๖/ ๓ ปส.๖๕/ ๓
. เทวธรรมชาดก โอรสพระเจ้าพาราณสี พาน้องชาย ๒ องค์ ไปอยู่ นป่ า น้อง
ชายทั้งสองถูกผีเสื้ อน้ าจับ ถามเทวธรรม ก้ไม่ได้ พระโพธิสัตว์ทรง สดง
เทวธรรมทรมานผีเสื้ อน้ า ห้หายพยศร้าย มก.๕๕/๒๐๒ ปส.๖๕/
. ปัญจภีรุกชาดก พระราชโอรสสุ ดท้องเชื่อมัน่ นคาสอนของพระปัจเจก-
พุทธเจ้า ได้ครองเมืองตักกสิ ลา มก.๕๖/๕๒๒ ปส.๖๕/๓๒
.๒๐ อลีนจิตตชาดก อลีนจิตตกุมารได้ทรงชนะสงครามด้วยพญาช้างเผือก จน
จับพระเจ้าโกศลได้ มก.๕ /๓ ปส.๖๕/๓
.๒ มหาสุ ตโสมชาดก สุ ตโสมราชกุมารไปทรงศึกษาศิลปะร่ วมกันกับพรหม-
ทัตกุมาร นเมืองตักกสิ ลา ต่อมาภายหลังพรหมทัตกุมาร ได้เป็ นพระเจ้า
ผ่นดิน เกิดติดพระทัย นเนื้อมนุษย์ที่พอ่ ครัวนาไปถวาย เสนาบดียกเรื่ อง
อดีตมา สดงถวายพระเจ้าพรหมทัต เพื่อขอ ห้เลิกเสวยเนื้อมนุษย์ ต่ทรง
ไม่เชื่อ จึงถูกเนรเทศไปอยูป่ ่ า กลายเป็ นพระเจ้าโปริ สาท ไปเที่ยวจับ
กษัตริ ย ์ นชมพูทวีป มาเจาะฝ่ ามือผูกร้อยไว้รอบต้นไทร หญ่ ล้วตามไป
จับพระเจ้าสุ ตโสมโพธิสัตว์ เป็ นเหตุ ห้พระเจ้าสุ ตโสม ทรงสั่งสอน ห้
พระเจ้าโปริ สาทเลิกกินเนื้อมนุษย์ได้ ล้วกลับไปเสวยราชย์อีก
- -
มก.๖๒/๖๓ ปส.๖ /๓๕
.๒๒ เตลปัตตชาดก โอรสสุ ดท้องของพระเจ้าพาราณสี ถือมัน่ นโอวาทของ
พระปัจเจกพุทธเจ้า ไม่หลงอุบายนางยักษ์ล่อลวง ได้ไปครองเมือง
ตักกสิ ลา มก.๕๖/๓๕๓ ปส.๕๖/๒ ๐
.๒๓ มหาปิ งคลชาดก ราชโอรสของพระเจ้าปิ งคละ สอนคนเฝ้าพระทวาร ซึ่ง
กลัวพญายมจะคืนพระราชาผูด้ ุร้ายกลับมา มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/๕
.๒ ปรันตปชาดก พระราชโอรสพระเจ้าพาราณสี พระราชบิดาถูกนายปรัน-
ตปะคิดกบฏปลงพระชนม์ ภายหลังทรงหาอุบายคิด ่านายปรันตปะเสี ย
กลับไปครองราชย์สมบัติต่อไป มก.๕ / ปส.๖ /๒๐
.๒๕ มหาปทุมชาดก ปทุมราชกุมาร มารดาเลี้ยง กล้ง ส่ ร้าย ห้ถูกประหารชีวิต
ด้วยไม่ยอมทาชูก้ บั ตน พระองค์รอดพ้นจากความตายได้ดว้ ยอานุภาพ
สุ จริ ต มก.๖๐/ ปส.๖ /๒๖๒
.๒๖ อสิ ลกั ขณชาดก พระราชาภาคิไนยวางอุบาย โดยหญิง ม่มดผู ้ หญ่ได้พระ
ราชธิดาของพระเจ้าพาราณสี มก.๕๖/ ปส.๖๕/๓ ๓
.๒ โกสัมพิยชาดก พระศาสดาทรง สดงขันติธรรม ละเรื่ องที าวุกุมาร
สอนภิกษุชาวเมืองโกสัมพี ห้สามัคคีกนั ภิกษุเหล่านั้นไม่ปฏิบตั ิตาม
โอวาท พระพุทธองค์จึงเสด็จจาริ กไปตามลาพังพระองค์
มก.๕ /๖ ๖ ปส.๖ / ๐
.๒ จุลลธรรมปาลชาดก ธรรมปาลกุมาร พระราชโอรสพระเจ้ามหาปตาปราช
ถูกพระราชบิดา ่า มก.๕ / ๖๕ ปส.๖๖/๓๐
.๒ จุลลปทุมชาดก พระเจ้าปทุมพระราชทานอภัย ก่พระมเหสี ที่นอกพระทัย
มก.๕ /๒๒ ปส.๖๕/
. /
๕. คิริทตั ตชาดก ราชปุโรหิ ตของพระเจ้าพาราณสี ทาอุบาย ห้มา้ พระที่นงั่
-๓ -
ละกิริยาที่ทาเป็ นขากะเผลกได้ ด้วย ช้คนเลี้ยงม้าที่มีขาปกติ
มก.๕ / ๒ ปส.๖๕/ ๕
๕.๒ ธัมมัทธชชาดก ปุโรหิตถูกเสนาบดียยุ ง ห้พระราชา ่า ต้องร้อนถึงพระ-
อินทร์ มก.๕ /๓๖๕ ปส.๖๕/๕๓๐
๕.๓ สี ลวีมงั สนชาดก พราหมณ์ปุโรหิ ตทดลองว่า พระเจ้า ผ่นดินนับถือตนด้วย
ชาติสกุลหรื อด้วยศีล มก.๕๖/๒ ปส.๖๕/๒
๕. สี ลวีมงั สชาดก ปุโรหิตของพระเจ้าพาราณสี ทดลองว่า ท้าวเธอโปรดปราน
เพราะศีล จึงทูลลาออกบวช มก.๕ /๕ ๓ ปส.๖๖/๒ ๕
๕.๕ สี ลวีมงั สชาดก พราหมณ์ปุโรหิตทดลองศีลเห็นว่าประเสริ ล้วจึงออก
บวชเป็ น าษี มก.๕ / ๐๐ ปส.๖๖/๓๒
๕.๖ สี ลวีมงั สชาดก ปุโรหิตของพระเจ้าพรหมทัต ทดลองศีลจนเห็นว่าประเสริ
ล้วออกบวช มก.๕ /๓ ๖ ปส.๖๖/ ๓๖
๕. อุททาลกชาดก ราชปุโรหิ ตของพระเจ้าพาราณสี ติเตียนลัทธิบูชายัญ ละ
บูชาของอุททาลกะบุตรของตน อันเกิดจากหญิง พศยา
มก.๖๐/๓ ๒ ปส.๖ /๓ ๓
๕. พันธนโมกขชาดก ปุโรหิ ตถูกพระมหาอัครมเหสี ส่ ความว่า ข่มขืนประทุษ
ร้าย ปุโรหิ ตกราบทูลพระราชาอ้างคุณความดีของตน ละราชบุรุษ ๖ คน
ที่ซ่องเสพกับพระอัครมเหสี มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/๒
๕. สัพพทา ิชาดก ปุโรหิต ก้กลสุ นขั จิ้งจอก ซึ่งจะ ห้ราชสี ห์ ผดเสี ยง ห้คน
ก้วหู ตกตาย มก.๕ / ปส.๖๕/๕ ๕
๕. ๐ มัจ ชาดก ปุโรหิ ตลงไปสู่ ท่าน้ า ได้ยนิ ปลาซึ่งชาวประมงจับขึ้นไว้บนบก
ราพันเพ้อด้วยกิเลส จึงขอชาวประมงปล่อยเสี ย เพื่อ ห้พน้ อบายภูมิ
มก.๕๕/๓๓ ปส.๖๕/
๕. มัจ ชาดก ปุโรหิตไปเที่ยวหาดทราย ได้ช่วยปลาที่เขาจะปิ้ งกิน ห้รอดชีวติ
- -
มก.๕ /๓ ปส.๖๕/๕๒
๕. ๒ วาโลทกชาดก ราชปุโรหิตของพระเจ้าพาราณสี สดงธรรมดาของผูต้ ่าช้า
ละผูม้ ีตระกูลสู งถวายพระราชา จากลาที่ดื่มน้ ากาก ละม้าสิ นธพที่ดื่มน้ า
จันทน์ มก.๕ / ปส.๖๕/
๕. ๓ ธูมการิ ชาดก ราชปุโรหิ ตถวายอรรถธรรม ด่พระเจ้าธนญชัยว่า ไม่ควรทิ้ง
ทหารเก่า กลับมาเลี้ยงทหาร หม่ มก.๕ / ๐๓ ปส.๖ / ๐
๕. กาลิงคโพธิชาดก ปุโรหิ ตกราบทูล ห้พระเจ้ากาลิงคราชบาเพ็ญจักรวรรดิ -
วัตร ภายหลังพระเจ้ากาลิงคะได้เป็ นพระเจ้าจักรพรรดิ ละทรงทาโพธิ -
บูชา มก.๖๐/๒๖ ปส.๖ /๒ ๐
๕. ๕ ปุณณนทีชาดก ปุโรหิ ตถูกพระราชาขับไล่ ภายหลัง ก้ปริ ศนาได้ กลับ
ได้รับตา หน่งตามเดิม มก.๕ /๓๓ ปส.๖๕/๕๒๐
๕. ๖ ปัพพตูปัตถรชาดก ปุโรหิตของพระเจ้าพรหมทัต ทูลขอ ห้ทรงยกโทษ ก่
อามาตย์กบั สนมที่ลอบคบชูก้ นั มก.๕ /๒ ๖ ปส.๖๕/
๕. ติตถชาดก ปุโรหิตรู ้อธั ยาศัยของม้า คิด ก้ไข ห้มา้ มงคลราชพาหนะ ซึ่ง
รังเกียจม้ากระจอก ห้ยอมลงอาบน้ าได้ มก.๕๕/๒ ๓ ปส.๖๕/๕๖
๕. ตักการิ ยชาดก ตักการิ ยมาณพเป็ นศิษย์ปุโรหิต ช่วยชีวิตปุโรหิตซึ่งจะถูก
่า ทนพราหมณ์ ชายชูท้ ี่ตนคิด กล้งเขาก่อน มก.๖๐/๒ ๖ ปส.๖ /๓๐๖
า า
๖. คามนิชาดก อามาตย์ผถู ้ วายอรรถธรรม ก่พระราชา พระคามนิกุมารผูเ้ ป็ น
น้องเล็กที่สุด นราชกุมาร ๐ พระองค์ ตั้งอยู่ นโอวาทพระโพธิสัตว์ ได้
เสวยราชสมบัติ ทนบิดาก่อนกุมารทั้งปวง มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/๒
๖.๒ สังวรชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพรหมทัต ถวายโอวาทพระราชบุตรองค์
น้อยจนได้เสวยราชสมบัติ ทนพระบิดา ก่อนพระเชษ าตั้ง ๐๐ พระองค์
มก.๖๐/ ปส.๖ /๒
-๓ -
๖.๓ สุ หนุชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพาราณสี บอกอุบาย ก้อามาตย์โกง ห้ ก่
พ่อค้าม้า มก.๕ /๕ ปส.๖๕/๓
๖. รถลัฏ ิชาดก อามาตย์ผพู ้ ิพากษาตัดสิ น ห้ราชปุโรหิต พ้ความพวกเกวียน
มก.๕ /๕ ๓ ปส.๖๖/๒
๖.๕ โคธชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพาราณสี คิดอุบาย ห้พระราชกุมารทรง
ยกย่องพระมเหสี ที่มีอุปการะ ก่พระองค์ มก.๕ /๕ ปส.๖๖/๒๕๐
๖.๖ สุ จจชชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพรหมทัตคิดอุบาย ห้พระราชกุมารยกย่อง
พระมเหสี ที่มีอุปการะ ก่พระองค์ได้ มก.๕ /๕ ๒ ปส.๖๖/๒๒๒
๖. กุกกุชาดก มหาอามาตย์หาอุบายถวายโอวาทพระราชาผูล้ ุอานาจอคติ กลับ
มาทรงครองราชย์โดยธรรม มก.๕ /๒๐ ปส.๖๖/ ๓๖
๖. มิตตามิตตชาดก อามาตย์ผถู ้ วายอรรถธรรม ก่พระเจ้าพาราณสี ได้กราบทูล
ห้ทรงสังเกตลักษณะคนที่เป็ นมิตรหรื อไม่ ช่มิตร
มก.๖๐/๒๐๓ ปส.๖ /๒๖
๖. มหาสารชาดก อามาตย์ทาอุบาย ห้ได้เครื่ องประดับของพระราชเทวีที่ตกไป
อยูก่ บั นางวานรกลับคืนมาได้ มก.๕๖/๓๒๕ ปส.๖๕/๒๓๐
๖. ๐ สุ ชาตาชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพรหมทัต ถวายโอวาท ห้ทา้ วเธอหาย
กริ้ วพระมเหสี อดีตเป็ นธิ ดาคนเก็บผัก ม่คา้ ขายพุทรา
มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/ ๕
๖. พรหา ตั ตชาดก อามาตย์ผถู ้ วายอรรถธรรม ได้ถวายโอวาท ก่พระเจ้า
พาราณสี ไม่ ห้ทรงเศร้าโศกเสี ยพระทัยถึงทรัพย์
มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒๕
๖. ๒ ทสัณณกชาดก อามาตย์เสนกบัณฑิตคิดอุบายถวายโอวาท ทา ห้พระราชา
หายจากสารอกโลหิ ต เพราะเศร้าโศกที่ทรงมอบพระอัครมเหสี ห้บุตรของ
ปุโรหิ ต มก.๕ /๒๕๕ ปส.๖๖/ ๕
-๔ -
๖. ๓ ทธิวาหนชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพาราณสี กราบทูลเหตุผลเรื่ องต้น
มะม่วงมีรสขม เพราะรากไปพันกับรากต้นสะเดา ละเถาบอระเพ็ด
มก.๕ /๒๐๐ ปส.๖๕/ ๕
๖. คชกุมภชาดก อามาตย์ถวายโอวาท ก่พระเจ้าพรหมทัต ห้ทรงพระอุต-
สาหะ ไม่เกียจคร้านเหมือนตัวกระพองช้าง มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒
๖. ๕ ก ายมุฏ ิชาดก อามาตย์ของพระเจ้าพาราณสี สดงโทษของวานร ที่เสี ย
ดายถัว่ ดาเม็ดเดียวที่หลุดมือไปถวายพระเจ้าพาราณสี ทา ห้พระเจ้าพารา-
ณสี ยกกองทัพกลับ มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/ ๓
๖. ๖ โกกาลิกชาดก อามาตย์ผถู ้ วายอรรถธรรมของพระเจ้าพรหมทัต ถวาย
โอวาท ห้ทรงสารวม ไม่ ห้ตรัส นเวลาที่ไม่สมควร เหมือนลูกนกดุเหว่า
ร้องเสี ยง นรังกา มก.๕ /๕ ปส.๖๖/๒
๖. ทั หธัมมชาดก รัตนอามาตย์ของพระเจ้าทั หธรรมทูลเตือนพระราชาว่า
ไม่ควรถอดยศบรรดาศักดิมงคลหัตถีเวลา ก่ชรา ล้ว
มก.๕ /๓๖๓ ปส.๖๖/
๖. กูฏวาณิ ชชาดก อามาตย์พิพากษาคดีที่กล่าวหากันด้วยเรื่ องหนูกินผาล ละ
เหยีย่ วเ ี่ยวเอาทารกไป มก.๕ /๓๕ ปส.๖๕/๕๒๖
๖. กัจ ปชาดก อามาตย์ติเตียนเต่าตายเพราะพูดมาก เปรี ยบ ห้พระราชาได้
สดับ ทา ห้พระราชาตรัสน้อยลง มก.๕ /๓ ๓ ปส.๖๕/๕๒
๖.๒๐ โกสิ ยชาดก อามาตย์บณั ฑิตได้ทูลอธิบายเรื่ องฝูงกาตอมตีนกเค้า ถวายพระ
เจ้าพาราณสี ที่กาลังกรี ฑาทัพออก นเวลาที่ไม่สมควร
มก.๕ / ๐๖ ปส.๖๕/๕
๖.๒ ปุฏภัตตชาดก อามาตย์ทาอุบาย ห้พระเจ้าพาราณสี คืนดีกบั พระอัครมเหสี
มก.๕ /๓ ๕ ปส.๖๕/๕๓
- -
า / า ค
. อภิณหชาดก ราชเสวกคิด ก้ไขช้างทรงของพระเจ้าพาราณสี ซึ่งคุน้ เคยกับ
ลูกสุ นขั ห้หายเหงาได้ มก.๕๕/๓๐ ปส.๖๕/๖
.๒ มหิลามุขชาดก ราชเสวกคิด ก้ไขช้างทรงของพระเจ้าพาราณสี ซ่ ึ งดุร้าย
เพราะ ังเสี ยงโจร ห้หายดุร้ายได้ มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/๕
.๓ สาลิตตกชาดก ราชเสวกได้โอกาสทูลพระราชาเรื่ องบุรุษเปลี้ยดีดคูถ พะ
เข้าปากปุโรหิตผูพ้ ูดมาก มก.๕๖/ ๐ ปส.๖๕/๒๖
. พาหิยชาดก ราชเสวกชมกิริยานางชาวชนบท ซึ่งได้เป็ นมเหสี
มก.๕๖/ ปส.๖๕/๒ ๐
.๕ ปาทัญชลิชาดก ราชครู ผถู ้ วายอรรถธรรม ทดลองปั ญญาพระราชกุมารที่ได้
ต่ปิดปากเคี้ยวพระโอษ ์ มก.๕ /๕ ๐ ปส.๖๕/๕
. าา า า
. สัญชีวชาดก พราหมณ์ทิศาปาโมกข์ติเตียนศิษย์ผชู ้ ุบเสื อโคร่ งที่ตาย ล้ว ้ื น
ขึ้นมา ่าศิษย์ผชู ้ ุบชีวติ มก.๕๖/๖๐ ปส.๖๕/๓๖
.๒ นังคลีสชาดก พราหมณ์ทิศาปาโมกข์พยายามจะสอนศิษย์ผโู ้ ง่เขลา ห้ ลาด
มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/๓๐๖
.๓ อกาลราวิชาดก พราหมณ์ทิศาปาโมกข์สอนศิษย์ดว้ ยเรื่ องไก่ขนั รู ้จกั เวลา
ละไม่รู้จกั เวลา มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/๒ ๕
. มูลปริ ยายชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์ถูกศิษย์ ๕๐๐ ทะนงตนดูหมิ่นตีเสมอ
ขันสู ้ความรู ้อาจารย์ มก.๕ /๕๐๒ ปส.๖๕/๕ ๓
.๕ คุตติลชาดก อาจารย์ดีดพิณสอนศิษย์ ต่ศิษย์ตีเสมอขันสู ้อาจารย์ ขอรับเบี้ย
หวัดเท่าอาจารย์ มก.๕ / ปส.๖๕/๕
.๖ โลสกชาดก บุพกรรมของพระโลสก ริ ษยา ตระหนี่ลาภของพระอาคันตุกะ
ซึ่งเป็ นพระอรหันต์ นาอาหารบิณฑบาตที่ชาวบ้านฝากมาถวาย เทลงกองไ
-๔ -
ระหว่างเดินกลับวัด มรณภาพ ล้วไปตกนรก ชาติตอ่ มาไปเกิดเป็ นศิษย์
ของทิศปาโมกข์ชื่อมิตตวินทุกะ ไม่เอา จ ส่ นการเรี ยนวิชา เที่ยวไปจนต้อง
ราชอาญา อาจารย์ขอตัวมาติเตียนสั่งสอน มก.๕๖/๒ ปส.๖๕/
. เสตเกตุชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์สอนเสตเกตุพราหมณ์ มาณพไม่ ห้โกรธ
เพราะตอบคาถามบุตรคนจัณฑาลไม่ได้ ต้องลอดหว่างขา
มก.๕ / ปส.๖๖/๓๕
. วรุ ณชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์กล่าวติเตียนมาณพผูเ้ กียจคร้าน ไปเที่ยวหา
ื น ล้วไปนอนหลับเสี ย มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/
. ลาภครหิตชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์บอกศิษย์วา่ ลาภเกิดด้วยเหตุ
ประการ ละชี้โทษ นการหาลาภ ก่ศิษย์ มก.๕ /๒ ปส.๖๖/ ๒
. ๐ อาสาตมันตชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์ได้ทาอุบาย สดงโทษของสตรี ห้
มาณพผูเ้ ป็ นศิษย์ได้เห็นโดย ห้ปรนนิบตั ิดู ลมารดาที่ ก่ชราของอาจารย์
มก.๕๖/ ๐ ปส.๖๕/
. ทุรานชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์สอนศิษย์ ห้รู้จกั ธรรมดาของหญิงที่
ประพ ติอนาจาร มก.๕๖/ ๓ ปส.๖๕/ ๖๐
. ๒ อนภิรติชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์สอน ห้ศิษย์ทาการเพิกเ ย นภรรยาที่
ประพ ติทุศีลลามก มก.๕๖/ ๒ ปส.๖๕/ ๖๒
. ๓ อนภิรติชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์กงั วล นบุตรภรรยา ย่อมทา ห้เสี ย
ปัญญา มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/ ๕๒
. สาธุ ศีลชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์สอน ห้พราหมณ์คนหนึ่งรู ้จกั เลือก
ลูกเขยว่า จงเลือกผูม้ ีศีลมีธรรมดีกว่าผูม้ ีรูปสวย เป็ นต้น
มก.๕ /๒ ปส.๖๕/ ๐
. ๕ นามสิ ทธิชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์บอกศิษย์ที่เข้า จว่า ชื่อเป็ นอัปมงคล
จะขอเปลี่ยนชื่อ หม่ ห้ไปหาชื่อที่ชอบ จ ศิษย์จึงได้ความรู ้วา่ ชื่อเป็ น ต่
- ๓-
สมมติ มก.๕๖/๓ ๐ ปส.๖๕/๒ ๓
. ๖ ถุสชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์ผกู มนต์ ป้องกันมิ ห้พระราชบุตรของพระ
เจ้าพาราณสี คิดขบถ มก.๕ /๖๓๒ ปส.๖๖/๒๖
. เวนสาขชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์ได้สงั่ สอนพรหมทัตกุมาร ซึ่งเป็ นผู ้
กักข ะหยาบช้าทารุ ณว่า ความเป็ น หญ่ที่ได้มาด้วยความหยาบช้าย่อมไม่
ดารงอยูน่ าน มก.๕ / ๒๐ ปส.๖๖/๒ ๕
. โกสิ ยชาดก พราหมณ์ทิศาปาโมกข์สอนศิษย์ ห้ทายา ก้ไขมารยาของ
ภรรยา ห้เลิกประพ ติชวั่ ช้า ลามก เกียจคร้าน
มก.๕๖/๕๐ ปส.๖๕/๓๒๒
. มูสิกชาดก อาจารย์ทิศาปาโมกข์ได้ผกู มนต์ทา ห้ยวุ ราชกุมารคิดปลงพระ
ชนม์พระราชบิดาไม่สาเร็ จ มก.๕ / ๖ ปส.๖๖/๓ ๕
.๒๐ ติลมุฏ ิชาดก ทิศาปาโมกข์ตีพระราชกุมารผูเ้ ป็ นศิษย์เพราะลักเมล็ดงา
พระราชกุมารผูกอา าต ครั้นเสวยราชย์จะลงพระราชอาญา ทิศาปาโมกข์
ถวายโอวาททา ห้ทรงทราบคติอนั ผิด ละชอบได้ มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/๕
.๒ การันทิยชาดก อันเตวาสิ กผู ้ หญ่ของทิศาปาโมกข์ทาอุบาย ห้อาจารย์เลิก
ห้ศีล ก่ผทู ้ ี่ไม่ได้ขอ มก.๕ / ๕๐ ปส.๖๖/๓๐๓
า
. นังคุฏ ชาดก พราหมณ์บูชาไ ผูกโคไว้ นที่ กล้กองไ ต่ไ รักษาโค
ไม่ได้ จึงสิ้ นศรัทธา เลิกบูชาไ มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๕๖
.๒ ทุพภิยมักกฏชาดก พราหมณ์เห็นการกระทาไม่ดีของฝูงวานร ล้วติเตียน
วานรว่าชัว่ ช้า กินน้ า นบ่อ ล้วขี้รดบ่อ ทั้งขี้รดศีรษะของคนทั้งหลาย ที่อาศัย
อยู่ ต้ร่มไม้ กล้บ่อนั้นด้วย มก.๕ / ๓ ปส.๖๕/ ๒๖
.๓ ปูฏทูสกชาดก พราหมณ์ได้เห็นวานรยื้อ ย่งห่อ บไม้ เข้า จว่า มันจะทา ห้
ดีกว่าเก่า มก.๕ /๒๓ ปส.๖๖/
-๔๔-
. สุ วรรณกักกฏกชาดก พราหมณ์ นตระกูลชาวนาเลี้ยงปูทองไว้ ได้ช่วย ห้
พระโพธิสัตว์รอดจากความตาย มก.๕ / ๕๒ ปส.๖๖/ ๓
.๕ สังขพราหมณ์ชาดก สังขพราหมณ์ได้ถวายร่ ม ละรองเท้า ก่พระปั จเจก
พุทธเจ้า อานิสงส์น้ นั ได้เป็ นที่พ่ งึ เมื่อลงสาเภาไป ตก นมหาสมุทร
มก.๕ / ๐๒ ปส.๖ / ๒๖
.๖ อุรคชาดก พราหมณ์สงั่ สอนภรรยา บุตรธิดา สะ ภ้ ละทาสี ห้เจริ ญมรณา-
นุสติ ต่อมาบุตรถูกงูกดั ตาย ไม่มี ครเศร้าโศก มก.๕ / ๓๐ ปส.๖๖/๒
. า
๐. กัณหทีปายนชาดก บุตรพราหมณ์ออกบวชเป็ นดาบสกับสหาย ได้ช่วย ห้
สหายดาบส ห้พน้ โทษที่ถูกเสี ยบหลาว ภายหลังได้ช่วยบุตรของสหาย
ค หัสถ์ ซึ่งถูกงูกดั ห้คลายพิษได้ มก.๕ / ๓ ปส.๖ / ๓๓
๐.๒ โสมทัตตชาดก บุตรพราหมณ์ฝึกซ้อมบิดา ห้พูดทูลขอโคต่อพระราชา
มก.๕ /๓๒ ปส.๖๕/๕ ๒
๐.๓ สัมภวชาดก สัมภวกุมารมีปัญญาสามารถ ก้ปัญหาชื่อธัมมยาคะ ได้ ต่อายุ
เพียง ขวบ มก.๖ / ๕ ปส.๖ / ๖
๐. ภัคคชาดก บุตรของพราหมณ์ทรมานยักษ์ ห้ต้งั อยู่ นศีล ๕
มก.๕ /๒ ปส.๖๕/๓ ๓
๐.๕ มหาธัมมปาลชาดก พราหมณ์ส่งบุตรไปเรี ยนศิลปะ ณ เมืองตักกสิ ลา
อาจารย์เก็บกระดูก พะมาลวงบิดาว่า บุตรตาย ล้ว บิดาไม่เชื่อ กลับตบมือ
หัวเราะ มก.๕ / ๒ ปส.๖ /
๐.๖ สุ สีมชาดก บุตรของพราหมณ์สาเร็ จไตรเพท ละหัตถีสูตรจนได้รับ
ตา หน่ง ทาพิธีสมโภชช้าง ทนบิดา มก.๕ / ๕ ปส.๖๕/ ๐
๐. สาเกตชาดก พระพุทธเจ้าตรัสเทศนาชี้ จงเหตุ ที่พราหมณ์ ก่เมืองสาเกต
กับนางพราหมณี ภรรยาอ้างพระองค์วา่ เป็ นบุตรของตน
- ๕-
มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/ ๐
๐. สาเกตชาดก พราหมณ์ ละนางพราหมณี เคยเป็ นพ่อ ม่ น้าอา ปู่ ย่า ของ
พระโพธิ สัตว์ ติดต่อกันไม่ขาดสายถึง ,๕๐๐ ชาติ
มก.๕ / ๕ ปส.๖๕/๕๖๖
๐. มัฏ กุณฑลิชาดก บุตรพราหมณ์มีจิตเลื่อม ส นพระพุทธเจ้า ตายไปเกิด
นเทวโลก ล้วกลับลงมาทรมานบิดา ผูร้ ่ าร้องไห้ถึงบุตรอยู่ นป่ าช้า ห้
หายความโศกได้ มก.๕ / ๐๕ ปส.๖ / ๕๕
. มโหสถชาดก บุตรเศรษ ีชื่อมโหสถบัณฑิต ช้ปัญญาเปลี่ยนวิก ติ ห้เป็ น

โอกาส โดยยึดหลักศีลธรรม สามารถ ันฝ่ าอุปสรรคของชีวติ นาตนไปสู่
ความเจริ ญ ละสร้างสันติภาพ ก่เพื่อนมนุษย์ ทรงบาเพ็ญปั ญญาบารมี
มก.๖๓/๓๒ ปส.๖ /
.๒ คัทรภปัญหาชาดก มโหสถบัณฑิตทูลเปรี ยบเทียบบุตรประเสริ กว่าบิดา
เหมือนลากับม้าอัสดรถวายพระเจ้าวิเทหราช
มก.๕๖/ ๒๕ ปส.๖๕/๒ ๕
.๓ อมราเทวีปัญหา มโหสถบัณฑิตกล่าวปริ ศนาต่าง กับนางอมรา
มก.๕๖/ ๒๖ ปส.๖๕/๒
. สัพพสังหารกปัญหา มโหสถบัณฑิตชาระความ เรื่ องหญิงโจรลักเครื่ อง
ประดับจากเครื่ องอบที่ ช้ มก.๕๖/ ๒๓ ปส.๖๕/๒
.๕ กกัณฏกชาดก มโหสถติเตียนกิ้งก่ากระด้าง ถือตัวเพราะได้ทรัพย์ก่ ึงมาสก
ผูกคอ มก.๕ / ๒๒ ปส.๖๕/
.๖ สิ ริกาลกัณณี ชาดก มโหสถ สดงเรื่ องสิ ริ ละกาลกัณณี หมายถึงหญิงมีบุญ
กับบุรุษบาปไม่คู่ควรกัน ถวายพระเจ้าวิเทหราช
มก.๕ /๒๒ ปส.๖๕/ ๖
-๔ -
. วิธุรชาดก วิธุรบัณฑิตได้ตดั สิ นข้อโต้เถียงของพระอินทร์ พญาครุ ฑ
พญานาค ละพระราชา ซึ่ งโต้เถียงกันด้วยเรื่ องศีล ทรงบาเพ็ญสัจบารมี
มก.๖ /๒ ๖ ปส.๖ /๓
. ทสพราหมณชาดก วิธุรบัณฑิตสอนอรรถธรรม ก่พระราชาโกรัพยะ ได้
เลือกผูร้ ับทาน ห้คู่ควร ก่การ ห้ทาน มก.๖๐/๕ ๖ ปส.๖ /๓
. ตปัณฑิตชาดก ตบัณฑิตได้คิดอุบาย ห้พระราชภราดา ซึ่งทรงโศกเศร้า
ถึงโอรสที่สิ้นพระชนม์ ห้ทรงหายโศกเศร้าได้
มก.๕ / ๖ ปส.๖ /
. ๐ ตักกลชาดก บัณฑิตกุมารได้ ังมารดายุบิดา ห้ ่าปู่ ทาอุบายช่วย ห้ปู่
รอดตาย ภายหลังคิดอุบาย ห้มารดาละพยศร้ายได้
มก.๕ / ๖ ปส.๖ /
. กุหกชาดก บัณฑิตบุรุษรู ้เล่ห์ดาบสเจ้ามารยาที่ลกั ทองคา บอกกุ ุมพีผู ้
เจ้าของ ห้ตามจับ ได้ทองคาคืน มก.๕๖/๓ ๒ ปส.๖๕/๒๒
. ๒ นักขัตตชาดก บัณฑิตบุรุษติเตียนพวกชาวพระนครผูไ้ ปขอลูกสาวเขา
ล้วมัวคอย กษ์ไม่ไปตามกาหนด จนเขายกลูกสาว ห้คนอื่นเสี ย
มก.๕๖/ ปส.๖๕/
. ๓ อารามทูสกชาดก บัณฑิตบุรุษติเตียนฝูงวานรซึ่งรดน้ าต้นไม้ นสวน
ด้วยความ ลาดนอกรี ต ถอนต้นไม้ดูรากก่อนรดน้ า จนต้นไม้ตายหมด
มก.๕๖/๓๓ ปส.๖๕/ ๐
. เสนกชาดก เสนกบัณฑิตช่วยปลดเปลื้องพราหมณ์ชรา ห้พน้ จากถูกงูกดั
ตาย มก.๕ /๒๖ ปส.๖๖/ ๕๕
. ๕ สุ ปปารกชาดก สุ ปปารกบัณฑิตศึกษาชานาญ นวิชาต้นหน ม้ตาบอด
ล้วก็ยงั เลี้ยงตัวได้ดว้ ยวิชานั้น มก.๖๐/ ปส.๖ /๒ ๕
. ๖ กุททาลชาดก กุททาลบัณฑิต สดงธรรมถวายพระเจ้าพาราณสี พระเจ้า
- -
พาราณสี ทรงเลื่อม ส ทรงออกผนวช มก.๕๖/ ๖๖ ปส.๖๕/
. /ค /
๒. ปุณณปาติชาดก เศรษ ี นเมืองพาราณสี รู้เท่าทันนักเลงสุ ราที่คิดจะวางยา
พิษ พูดขู่ ห้ละพยศได้ มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/ ๓๐
๒.๒ มตโรทนชาดก เศรษ ีมนั่ คง นมรณานุสติภาวนา พี่ชายตายจึงไม่โศกเศร้า
มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/๒ ๒
๒.๓ วิสัยหชาดก เศรษ ีมนั่ คง นการ ห้ทาน พระอินทร์ กล้งบอก ห้เลิก ต่ไม่
ยอมเลิก ห้ทาน มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒ ๐
๒. ขทิรังคารชาดก เศรษ ีจะถวายทาน ก่พระปัจเจกพุทธเจ้า พญามารมา
นิรมิตหลุมถ่านเพลิงขวางทางไว้ ท่านกล้าวิง่ ฝ่ าหลุมถ่านเพลิงไป ส่ บาตร
มก.๕๕/๓๖๕ ปส.๖๕/
๒.๕ สิ ริกา กัณณี ชาดก สุ จิปริ วารเศรษ ีติเตียนกาลกรรณี เทพธิดาผูม้ าขออาศัย
นอน อนุญาต ห้สิริเทพธิดานอนที่สิริไสยาสน์ มก.๕ / ปส.๖๖/๓
๒.๖ หิริชาดก เศรษ ีชาวเมืองพาราณสี สั่งสอนบริ วาร ห้รู้ถึงลักษณะ ห่งมิตร
สหาย มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/๓๒
๒. จุลลกเศรษ ีชาดก เศรษ ีไปพบหนูตายจึงกล่าวคาทานาย คนรับ ช้เชื่อ ัง
เอาหนูไปขายได้ทรัพย์ทาทุนจนได้เป็ นเศรษ ี มก.๕๕/ ๓ ปส.๖๕/ ๐
๒. กา กัณณิ ชาดก เศรษ ีช่วยสงเคราะห์เพื่อนที่ตกยาก ภายหลังเพื่อนช่วย
ป้องกันรักษาทรัพย์ ห้พน้ จากภัยโจร มก.๕๖/๒ ๓ ปส.๖๕/๒
๒. อัตถัสสทวารชาดก เศรษ ีมีบุตร ลาดถามปัญหาทางมาของประโยชน์ ได้
สดงธรรม ๖ อย่าง ก่บุตร มก.๕๖/๒ ปส.๖๕/๒ ๓
๒. ๐ เอกปทชาดก เศรษ ีสอน ห้บุตรมีความเพียร
มก.๕ / ๖๐ ปส.๖๕/๕๖
๒. อัฏ านชาดก เศรษ ีเกิดผิด จกับนางนครโสเภณี หนีไปบวชเป็ น าษี
-๔ -
มก.๕ /๕ ปส.๖ / ๒
๒. ๒ วิสสาสโภชนชาดก เศรษ ี ห้หายาพิษทานางเนื้ อที่ราชสี ห์หลงรัก
ราชสี ห์ไม่พิจารณาจึงถึง ก่ความตาย มก.๕๖/๓๓ ปส.๖๕/๒๓๖
๒. ๓ อสัมปทานชาดก เศรษ ีอุปถัมภ์เพื่อนผูไ้ ม่รู้จกั คุณ
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๒๕
๒. อกตัญ ูชาดก เพื่อนเศรษ ีไม่ตอบ ทนคุณของเศรษ ี พวกบริ วารของ
เศรษ ีพระโพธิสัตว์จึง ก้ ค้น ทน มก.๕๖/๓ ๖ ปส.๖๕/๒๒๖
๒. ๕ กฏาหกชาดก มหาเศรษ ีถูกทาสปลอมเป็ นบุตร ทาอุบาย ห้ทาสเลิกโอ้
อวด ละมานะ มก.๕๖/ ปส.๖๕/๓
๒. ๖ วีณาถูณชาดก เศรษ ีไปสู่ ขอธิ ดาเศรษ ีผสู ้ าคัญว่า คนค่อมเป็ นผูม้ ีบุญ
มก.๕ / ๓๖ ปส.๖๕/๕๕
๒. กลัณฑุกชาดก เศรษ ี ห้นก ขกเต้าตามสื บหาทาสที่หนีไปบ้านนอก นา
กลับมาเป็ นทาส ช้สอยตามเดิม มก.๕๖/ ปส.๖๕/๓ ๖
๒. เวริ ชาดก เศรษ ีหนีพน้ พวกโจรที่กลางทาง ระหว่างเดินทาง
มก.๕๖/๓ ๖ ปส.๖๕/๒๕
๒. โรหิ ณีชาดก เศรษ ีติเตียนหญิงทาสี ที่เอาสากตี มลงวันที่ไต่ตอมมารดา
ถูกมารดาตาย มก.๕๖/๓๐ ปส.๖๕/ ๐
๒.๒๐ คหปติชาดก ค หบดีจบั ผู ้ หญ่บา้ นซึ่งเป็ นชูก้ บั ภรรยาของตนได้
มก.๕ /๒๖๖ ปส.๖๕/
๒.๒ นันทชาดก กุ ุมพีบอกอุบาย ห้ลูกชายของเพื่อน ขุดทรัพย์ที่ทาสเก่ารู ้จกั
ที่ฝัง ต่ไม่บอก ห้ มก.๕๕/๓๖ ปส.๖๕/ ๒
.
๓. นิโครธชาดก นิโครธกุมาร บุตรเศรษ ีไปเรี ยนศิลปะที่เมืองตักกสิ ลา กับ
- -
เพื่อนกุมารอีก ๒ คน ครั้นกลับจากเมืองตักกสิ ลาได้ครองเมืองพาราณสี
เพราะอานุ ภาพเนื้ อไก่ที่เพื่อน ห้กิน มก.๕ / ๕๓ ปส.๖ / ๓
๓.๒ ปทุมชาดก บุตรเศรษ ีพาเพื่อนไปขอดอกบัวที่บุรุษจมูกด้วน เพื่อนทั้งสอง
ขอด้วยความยกยอไม่ได้ดอกบัว พระโพธิสัตว์ขอโดยตรงได้ดอกบัว
มก.๕ / ปส.๖๖/๓
๓.๓ มังสชาดก บุตรเศรษ ีขอเนื้ อนายพรานได้มากกว่าเพื่อน เพราะวาจาดี
มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๒๐
๓. สุ นขชาดก บุตรค หบดีบอกอุบาย ห้สุนขั กัดเชือกหนัง หนีกลับไปหา
เจ้าของเดิม มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/๕
๓.๕ มัจ ทานชาดก บุตรกุ ุมพีนอ้ งชายคิดทิ้งถุงเงินลง นน้ า ต่เทวดา ห้ปลา
กลืนเข้าไว้ นท้อง ภายหลังก็ได้ถุงเงินนั้นกลับคืน เพราะอานิสงส์ของการ
อุทิศบุญ ห้เทวดา มก.๕ /๓๐ ปส.๖๖/ ๓๐
๓.๖ สาลิยชาดก บุตรกุ ุมพีถูกหมองูหลอก ห้จบั งูเพื่อหวังได้ค่ารักษาบุตร
กุ ุมพีจบั งูโยนลงไปกัดหมองูตาย มก.๕ / ๒๖ ปส.๖๖/๓๓๓
๓. ตจสารชาดก บุตรกุ ุมพีได้จบั งูโยนลงไปกัดหมองูตาย ล้วถูกชาวบ้าน
จับไปเฝ้าพระราชา บุตรกุ ุมพีไปด้วยความกล้าหาญ กลับได้รับพระราช-
ทาน านันดรศักดิ ห้เป็ นอามาตย์ของพระราชา
มก.๕ / ๓๐ ปส.๖๖/๓๓
๔ คา
. อปัณณกชาดก หัวหน้าพ่อค้าเกวียนที่ ลาด ได้ไปค้าขายทางเดียวกันกับ
หัวหน้าพ่อค้าเกวียนที่โง่เขลา พ่อค้าเกวียนที่โง่เขลาไปก่อน ถูกยักษ์หลอก
กินเสี ยชีวติ พระโพธิสัตว์ไปทีหลัง รู ้เท่าทันอุบายยักษ์ จึงพาบริ วารทั้ง
๕๐๐ พ้นตาย มก.๕๕/ ๕ ปส.๖๕/
- -
.๒ วัณณุปถชาดก หัวหน้าพ่อค้าเกวียนไปขาดน้ า นทะเลทราย ค้นหาที่มีน้ า
ล้ว ห้บริ วารขุดลงไปจนได้น้ าขึ้นมาเลี้ยงคน ละโค พ้นจากความตาย
มก.๕๕/ ปส.๖๕/๕
.๓ คุมพิยชาดก หัวหน้าพ่อค้าเกวียนสัง่ ห้ามบริ วารไม่ ห้บริ โภคของที่ไม่เคย
บริ โภค มก.๕ / ๒๐ ปส.๖๖/๓๓
. มหาวาณิ ชชาดก หัวหน้าพ่อค้าเกวียนรอดพ้นจากอันตราย นทางกันดาร
ละบริ บูรณ์ดว้ ยทรัพย์สมบัติเพราะคุณธรรมคือ กตัญ ู ละรู ้จกั ประมาณ
มก.๖๐/ ปส.๖ /๓ ๐
.๕ ชรู ทปานชาดก หัวหน้าพ่อค้าเกวียนห้ามพ่อค้าเกวียนทั้งหลายที่ขดุ บ่อได้
รัตนะเป็ นอันมาก ไม่ ห้ขดุ ลึกลงไปอีก พวกพ่อค้าเกวียนทั้งหลายไม่เชื่อ
ัง ถูกพญานาคพ่นพิษพากันตาย มก.๕ / ๖ ปส.๖๖/ ๖
.๖ ผลชาดก พ่อค้าเกวียนล่วงรู ้ผลไม้ที่มีรสเป็ นพิษโดยความสังเกต
มก.๕๖/ ปส.๖๕/ ๓๒
. กิมปักกชาดก พ่อค้าเกวียนพาบริ วารไปพบต้นไม้พิษ ห้ามบริ วารไม่ ห้
บริ โภค ละช่วยบริ วารที่ไม่เชื่อ ัง ห้พน้ ความตายได้
มก.๕๖/๒ ๓ ปส.๖๕/๒ ๕
. ขรัสสรชาดก พ่อค้าเกวียนได้เห็นอามาตย์นายบ้านส่ วย ช้เล่ห์เพทุบาย
เรี ยกชาวบ้านออกไปป่ า ห้พวกโจรปล้นบ้านข้างหลัง
มก.๕๖/๒๖๐ ปส.๖๕/๒๐๓
. สมุททวาณิ ชชาดก พ่อค้าทะเลเตรี ยมการล่วงหน้าไว้สู้อนั ตราย พาพวกที่
เชื่อถือรอดพ้นจากน้ าท่วมได้ มก.๖๐/ ๓๓ ปส.๖ /๒๓๕
. ๐ กูฏวาณิ ชชาดก พ่อค้าชื่อบัณฑิตรู ้ทนั อุบายพ่อค้าโกง เอาไ สุ มโพรงไม้
ห้รุกขเทวาปลอม ต้องออกมา ห้เห็นตัว มก.๕๖/๓ ๕ ปส.๖๕/๒ ๖
-๕ -
. เสรี ววาณิ ชชาดก พ่อค้าเครื่ องประดับกับพ่อค้าโลภมากอีกคนหนึ่งเข้าไป
เที่ยวขายของ นหมู่บา้ น ห่งหนึ่ง พ่อค้าโลภมากพบถาดทองคาราคามาก
ก่อน โลภอยากได้เปล่า กล้งกดราคาเสี ย พระโพธิสัตว์ไปทีหลังจึงบอก
เจ้าของว่า เป็ นถาดทองคา ท้ ล้วได้ถาดทองคาไป เรื่ องนี้เป็ นต้นเหตุที่
พระเทวทัตผูกเวรกับพระพุทธเจ้า มก.๕๕/ ปส.๖๕/
. ๒ กุณฑกกุจ ิสินธวชาดก พ่อค้าม้ารู ้จกั ลักษณะม้าดี ซื้อได้ลูกม้าจากหญิง
ก่ไปถวายพระเจ้าพาราณสี มก.๕ /๓๐ ปส.๖๖/
. ๓ สาลกชาดก พ่อค้าข้าวเปลือกรับฝากลิงของหมองูไว้ หมองูกลับมารับ ตี
ลิงมันหนีไปไม่กลับมา มก.๕ /๕ ปส.๖๕/๕
. อหิตุณฑิกชาดก พ่อค้าขายข้าวเปลือก รับฝากลิงจากหมองู ล่วงไป วัน
หมองูกลับมารับลิง เอาไม้ไผ่ตีลิง พาลิงไปอุทยาน พอหมองูหลับ ลิง ก้
เครื่ องผูก ล้วหนีเข้าป่ าไป มก.๕ / ปส.๖๖/๓๒
. ๕ จัมมสาฏกชาดก พ่อค้าติเตียนปริ พาชกโง่ที่ทาความเคารพ พะ ถูก พะ
ชนตาย มก.๕ /๕ ๕ ปส.๖๖/๒๓๒
. ๖ มกสชาดก พ่อค้าติเตียนลูกช่างไม้โง่เขลาผูห้ นึ่ง บิดา ห้ไล่ยงุ บนศีรษะ
วยหยิบขวาน ันยุงถูกศีรษะบิดา ตกตาย มก.๕๖/๒๖ ปส.๖๕/ ๐
. วารุ ณิทูสกชาดก พ่อค้าขายสุ ราติเตียนศิษย์ของตนซึ่งเอาเกลือ ส่ นไห
สุ รา มก.๕๖/๓ ปส.๖๕/ ๒
.น
๕. สังคามาวจรชาดก นายหัตถาจารย์พูดปลุก จช้าง ห้ ึกเหิ มจนเข้าทาลาย
ประตูเมืองได้ มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/ ๖
๕.๒ อุปาหนชาดก นายหัตถาจารย์สอนวิชาฝึ กช้าง ห้ศิษย์จนสิ้ นเชิง ภายหลัง
ศิษย์ตีเสมอ กลับคิดสู ้ครู มก.๕ / ๓ ปส.๖๕/๕๕๕
- -
๕.๓
๕.๓วิสวิวัสนวัตชาดก
นตชาดก หมองู หมองูได้ไชด้่วชยมนุ
่วยมนุษย์ษผย์ถู ้ ผูกถ้ งููกขงูบขบห้รห้อดชี
รอดชีวติ วติ งูยงูอมเข้
ยอมเข้ ากองไ
ากองไ
ต่ไต่ม่ไยม่อมดู
ยอมดูดพิดษพิคืษนคืน มก.๕๖/
มก.๕๖/๖๒ ๖๒ปส.๖๕/ ปส.๖๕/ ๒๒
๕.๕. กัจกัจปชาดก ปชาดก ช่าช่งหม้ างหม้อได้
อได้นาเอาเรื
นาเอาเรื่ องเต่
่ องเต่าไปเล่ าไปเล่า าห้ภห้รรยา
ภรรยาังว่ังาว่าเต่เต่าสูา้จสูมอยู้จมอยู่ ่
นเพราะห่วงวงยทียที่อยู่อ่ ยูเป็่ เป็นการไม่
ต้ดต้ินดิเพราะห่ นการไม่ดีเดลยีเลย มก.๕ มก.๕ / /๕๖๕๖ปส.๖๕/ ปส.๖๕/ ๓๖๓๖
๕.๕
๕.๕กุมกุภการชาดก
มภการชาดก ช่าช่งหม้ างหม้อได้
อได้เห็เนห็พระปั
นพระปัจเจกพุ จเจกพุทธเจ้
ทธเจ้
า า องค์ องค์เกิเกิดความ
ดความ
เลืเลื่อม่อมสออกบวชเป็
สออกบวชเป็นปริ นปริพาชก
พาชก มก.๕
มก.๕/๓/๓ ปส.๖๖/ ปส.๖๖/ ๒๒
๕.๖
๕.๖สู จสูิชจาดกิชาดกนายช่ นายช่างทองมี
างทองมีปัญปัญญาท ญาทาเข็าเข็มละเอี
มละเอียดไปขายทียดไปขายที่บา่บ้ นช่ า้ นช่างทองตระกู
างทองตระกูล ล
หญ่ หญ่ ล้วล้ได้ วได้ลูกลสาวมาเป็
ูกสาวมาเป็นภรรยา นภรรยา มก.๕
มก.๕/ /๒๒ ปส.๖๖/ ปส.๖๖/ ๐๕๐๕
๕.๕. พัพพัพุพชพุาดกชาดกช่าช่งสลั างสลั กหิกนหิได้
นได้ทาไมตรี
ทาไมตรีจิตจกัิตบกัหนู บหนูได้ได้ทุนททรั
ุนทรัพพย์ทย์ี่ฝทังี่ฝเอาไว้
ังเอาไว้ ละละ
ช่วช่ยวยห้หห้นูหพนูนพ้ ภัน้ ยภัจาก ยจากมวมว มก.๕๖/๕
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๓ ปส.๖๕/๓๓
๕.๕. ภีมภีเสนชาดก
มเสนชาดก นายขมั นายขมั งธนู
งธนูถูกถนายภี
ูกนายภีมเสนสบประมาท
มเสนสบประมาทจึงจึได้ งได้สดงกิสดงกิตติตคติุณคุณ
ของตน
ของตนห้ปห้รากฏ ปรากฏ มก.๕๖/๒๖
มก.๕๖/๒๖ ปส.๖๕/๒๐ ปส.๖๕/๒๐
๕.๕. เภริเภริวาทชาดก
วาทชาดกนักนัตีกกตีลองถู กลองถูกโจรกโจรย่งย่เอาทรังเอาทรัพย์พย์เพราะบุ เพราะบุตรไม่ ตรไม่ตีกตลองตามค
ีกลองตามคา า
สอนของบิ
สอนของบิดาดา มก.๕๖/
มก.๕๖/๐๕๐๕ปส.๖๕/ ปส.๖๕/ ๕๕
๕.๕.๐ ๐สังสัขธมนชาดก
งขธมนชาดก บุตบุรคนเป่ ตรคนเป่าสัาสังข์งถข์ูกถโจรชิ
ูกโจรชิงเอาทรั งเอาทรัพย์พทย์ี่ไทด้ี่ไมด้ามาเพราะห้
เพราะห้ามาม
บิดบิาไม่ดาไม่ัง ังเป่เป่าสัาสังข์งเข์รีเยรีกโจร
ยกโจร มก.๕๖/
มก.๕๖/๐ ๐ ปส.๖๕/ ปส.๖๕/ ๖ ๖
๕.๕. ลิตลิตชาดก ตตชาดก นักนัเลงสะกาท กเลงสะกาทาอุาอุบาย บายก้โก้กงนั โกงนักเลงสะกาที
กเลงสะกาที่โกง ่โกง โดยเอาลู
โดยเอาลูก ก
สะกาอาบยาพิ
สะกาอาบยาพิษ ษล้วล้กลั วกลั
บช่บวช่ยชี
วยชีวติ วติ ห้รห้อด รอด มก.๕๖/๓๒
มก.๕๖/๓๒ ปส.๖๕/๒๒ ปส.๖๕/๒๒
๕.๕.๒๒อิลอิลีลสลีชาดก
สชาดกช่าช่งกั างกั ลบกต้
ลบกต้ องถู
องถูกเป็กเป็นพยาน
นพยานนเรืนเรื่ องพระอิ ่ องพระอินทร์ นทร์ทรมานอิ
ทรมานอิลลีลสลีส
เศรษ
เศรษีผเู ้ีผป็เู ้ นป็ บุนตบุรซึ
ตรซึ่ งตระหนี
่ งตระหนี่ ่ มก.๕๖/๒
มก.๕๖/๒ ๒๒ปส.๖๕/๒๐๐ ปส.๖๕/๒๐๐
๕.๕.๓๓ทุพทุพจชาดกพพจชาดกนักนัก้อน้อนนทางกระโดดเตื นทางกระโดดเตือนสติ อนสติอาจารย์
อาจารย์ เรื่เอรืงโดดข้
่ องโดดข้ ามหอก
ามหอก
อาจารย์
อาจารย์ ไม่ไเม่ชืเ่อชืกระโดดไม่
่อกระโดดไม่พนพ้ หอกเล่ น้ หอกเล่มทีม่ ที๕่ ๕มก.๕๖/ มก.๕๖/ ๓๓ ปส.๖๕/๒ ปส.๖๕/๒
-๕๓-
-๕๓-
๕. ตัณฑุลนา ิชาดก พนักงานซื้ อของหลวงตีราคาเป็ นธรรม พระราชาเข้า
พระทัยว่า ตีราคาเปลืองพระราชทรัพย์ เปลี่ยนเอาบุรุษโ ดเขลามาทา
ทน ก็เสี ยพระเกียรติยศ มก.๕๕/ ปส.๖๕/ ๕
๕. ๕ ขุรัปปชาดก คนรักษาความปลอดภัย นป่ าไม้ ได้รับจ้างจากบุตรพ่อค้า
พาข้ามดงพ้นมือโจรได้ดว้ ยความอาจหาญ มก.๕ / ๒๓ ปส.๖๖/
๕. ๖ กัญจนขันธชาดก ชาวนาได้ทองคา ท่ง หญ่ยกไม่ไหว จึง บ่งเป็ น
ท่อน ทยอยนากลับมา ช้ไม่ ห้ผดิ สังเกต มก.๕๖/ ๐ ปส.๖๕/ ๓
๕. สี หจัมมชาดก ชาวนาผู ้ ลาดรู ้เท่าทันลาที่สวมหนังราชสี ห์ ล้วเข้าไปกิน
ข้าว นนา มก.๕ /๒ ๖ ปส.๖๕/ ๖๒
๕. พันธนาคารชาดก คนรับจ้างทางานมีศรัทธาจะบวชเป็ น าษี ถูกภรรยา
ขอผัดผ่อนหลายครั้งจนต้องหนีไปบวช มก.๕ /๒ ๕ ปส.๖๕/ ๒
คน า
๖. อัมพชาดก คนจัณฑาลสอนมนต์ทา ห้มะม่วงมีผลอันไม่ ช่ ดู ก่มาณพ
ภายหลังมาณพนั้นกล่าวลบหลู่ จึงเสื่ อมจากมนต์จนถึงความพินาศ หญ่
มก.๖๐/๒ ๓ ปส.๖ /๒
๖.๒ วชาดก คนจัณฑาลทูลเตือนพระเจ้าพรหมทัต ซึ่ งไม่เคารพธรรม นเวลา
เรี ยนมนต์ นัง่ อาสนะสู งกว่าผูส้ อนมนต์ มก.๕ / ๓๐ ปส.๖๖/ ๒
๖.๓ สตธรรมชาดก บุรุษจัณฑาล บ่งอาหาร ห้ ก่พราหมณ์คนหนึ่งบริ โภค พอ
พราหมณ์น้ นั บริ โภคได้เพียงคาเดียวก็อาเจียนออกมา ด้วยนึกเกลียดว่าเป็ น
ของบุรุษจัณฑาล มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/ ๓
๖. อุจ ิฏ ภัตตชาดก ทุคตบุรุษบอก ห้พราหมณ์รู้เหตุที่ขา้ วร้อนอยูบ่ น ข้าว
เย็นอยูล่ ่าง มก.๕ /๓๒๖ ปส.๖๕/๕ ๕
๖.๕ กุมมาสปิ ณฑชาดก ทุคตบุรุษซื้อขนมถัว่ ก้อน ถวายพระปัจเจกพุทธเจ้า
องค์ ละสังขาร ล้วได้ไปเกิดเป็ นพระราชา มก.๕ / ๒๐ ปส.๖ / ๕
- ๔-
า
. ทูตชาดก มาณพไปขอเรี ยนศิลปะ นเมืองตักกสิ ลาก่อน ภายหลังจึงเที่ยว
หาทรัพย์สาหรับบูชาอาจารย์ได้ ล้วนาไป ห้อาจารย์
มก.๖๐/๒๕ ปส.๖ /๒ ๖
.๒ สี ลวิมงั สชาดก พราหมณ์มาณพเรี ยนศิลปวิทยา อาจารย์ยกลูกสาว ห้มาณพ
เพราะมัน่ อยู่ นศีล ไม่ลกั ผ้าที่ไม่มี ครเห็นมา ห้อาจารย์
มก.๕ / ๐๖ ปส.๖๖/ ๓
.๓ พกพรหมชาดก กัปปมาณพเคยเป็ นศิษย์พกพรหมครั้งเป็ นเกสวดาบส น
กัปก่อน มก.๕ /๓๐ ปส.๖๖/ ๖
. สุ ตนชาดก มาณพตกยากรับอาสาพระราชานาเอาถาด ส่ อาหารไปส่ ง ห้
ยักษ์ หาอุบาย ห้ยกั ษ์รักษาศีล ๕ ได้ มก.๕ /๒๒๕ ปส.๖๖/
. สตปัตตชาดก นายโจรรู ้กิริยาของนางสุ นขั จิ้งจอก ละนกกระไน ครั้นจับ

มาณพนั้นมาได้ จึงบอก ห้รู้วา่ นางสุ นขั จิ้งจอกนั้นเป็ นมารดา นกกระไน
นั้นเป็ นศัตรู ล้วปล่อยมาณพนั้นไป มก.๕ /๒๒๖ ปส.๖๖/
.๒ กณเวรชาดก โจรถูกเขาจับจะไป ่า ต่หญิง พศยาส่ งชูเ้ ก่ากับทรัพย์ไปไถ่
โจรมาเป็ นสามี ต่อมาโจรได้เอาเครื่ องประดับหนีไป
มก.๕ / ๖ ปส.๖๖/๒ ๖
คน
. มณิ โจรชาดก บุรุษมีภรรยาสวย ถูกพระเจ้าพาราณสี ส่ ร้ายว่า ลัก ก้วมณี
ล้วถูกสัง่ ห้นาไปตัดศีรษะ พระอินทร์ ลงมาช่วย
มก. ๕ /๒๓ ปส.๖๕/ ๖
.๒ อารามทูสกชาดก กุลบุตรชาวเมืองพาราณสี ติเตียนพวกลิง ซึ่งถอนต้นไม้ดู
รากเสี ยก่อน ล้วจึงรดน้ า มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/๕
-๕๕-
.๓ ปทกุศลมาณวชาดก บุตรนางยักษิณีพาบิดาหนีพน้ ดนของมารดา มารดา
ตามมาพบทาอะไรไม่ได้เลย ห้มนต์จินดามณี ภายหลังได้ครองเมืองพารา-
ณสี เพราะอานาจมนต์ที่มารดา ห้ มก.๕ /๖๖ ปส.๖ / ๓
. สุ ชาตชาดก สุ ชาตกุมารทาอุบาย ห้บิดาบรรเทาความโศกจากปู่ ที่ตายไปได้
มก.๕ / ๓ ปส.๖๖/๒ ๓
- -
าค
.ค
. ปัณฑรกชาดก พญาครุ ฑ ห้โอวาท ก่พญานาคว่า ไม่ควรขยายความลับที่
สาคัญ ห้ คร ัง ความลับนั้นจะกลับมาเป็ นภัย ห้ตวั เอง
มก.๖ / ๖ ปส.๖ /๕
.๒ สุ สันธีชาดก พญาครุ ฑพาพระราชเทวีของพระเจ้าตัมพราชไปร่ วมอภิรมย์
ต่พระเทวี อบนอก จจึงพามาส่ งคืน มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๓
นาค
๒. ภูริทตั ชาดก ภูริทตั นาคราชถูกพราหมณ์เนสาทร่ ายมนต์อาลัมพายน์ทาร้าย ก็
ยังทรงถือมัน่ บาเพ็ญศีลบารมี มก.๖ /๒ ปส.๖ /๒๒
๒.๒จัมเปยยชาดก พญานาคทรงสมาทานอุโบสถศีลมัน่ มิได้ประทุษร้าย ก่หมอ
งูผจู ้ บั มา ละทรมานพระองค์ มก.๖ / ๕ ปส.๖ / ๕
๒.๓ ทัททรชาดก นาคราชพี่ชายพลอยถูกขับไล่ไปอยูเ่ มืองมนุษย์ เพราะน้องชาย
ดุร้าย สอนน้องชาย ห้ต้งั อยู่ นขันติ กลับคืนมานาคพิภพได้
มก.๕ / ๐๐ ปส.๖๖/
นน
๓. จันทกินนรชาดก จันทกินนรถูกพระเจ้าพาราณาสี ยงิ สลบปางตาย เพื่อ
ปรารถนาได้นางกินรี นางกินรี ภรรยาซื่อสัตย์ต่อสามีบวงสรวงเทวดา พระ-
อินทร์ ลงมาช่วยจึงรอดตาย มก.๖๐/๓๖ ปส.๖ /๓๓๒
- -
า /
. ทุททุภายชาดก ราชสี ห์ช่วยชีวติ พวกสัตว์ที่พากัน ตกตื่น กาลังวิง่ ไปตกเหว
เพราะเชื่อกระต่าย มก.๕ /๕๓๐ ปส.๖๖/๒๒
.๒ สู กรชาดก ราชสี ห์ยอมหนีสุกรด้วยเกลียดคูถที่ติดตัวสุ กร
มก.๕ / ปส.๖๕/๓
.๓ สี หโกฏ ุ กชาดก ราชสี ห์สอนลูกซึ่งเกิดจากสุ นขั จิ้งจอก ไม่ ห้บนั ลือเสี ยง
นหมู่ราชสี ห์ มก.๕ /๒ ๓ ปส.๖๕/ ๖
. ทัททรชาดก ราชสี ห์ติเตียนสุ นขั จิ้งจอกไม่รู้จกั ประมาณตน บันลือสี หนาท
ข่งกับราชสี ห์ มก.๕ / ๓๐ ปส.๖๕/ ๒๒
.๕ คุณชาดก ราชสี ห์รู้จกั บุญคุณสุ นขั จิ้งจอกที่ช่วยตน ห้ข้ ึนจากหล่มได้ จึงพา
สุ นขั จิง้ จอกกับบุตรภรรยาไปพักอาศัยอยูก่ บั ตน มก.๕ / ปส.๖๕/๓
.๖ วิโรจนชาดก พญาราชสี ห์ถูกสุ นขั จิ้งจอกเลียนเอาอย่างคิดจับช้าง ถูกช้าง
เหยียบตาย มก.๕๖/๕๖ ปส.๖๕/๓๕๓
. ชัมพุกชาดก ราชสี ห์ติเตียนสุ นขั จิ้งจอกไม่รู้จกั กาลังของตัว คิดจับช้าง
ถูกช้างเหยียบตาย มก.๕ /๖ ๒ ปส.๖๖/๒๕๖
. มโนชชาดก พญาราชสี ห์หา้ มลูกไม่ ห้คบกับสุ นขั จิ้งจอก ถูกชวนไปล่าม้า
ของพระราชา ถูกยิงตาย มก.๕ /๒ ปส.๖๖/ ๓
. สิ คาลชาดก ราชสี ห์ได้บนั ลือสี หนาท ห้สุนขั จิ้งจอกที่มาเกี้ยวพาน้องราชสี ห์
หัว จ ตกตาย มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/๓ ๖
า
๒. มาตุโปสกชาดก พญาช้างเผือกเลี้ยงมารดา พระเจ้าพาราณสี ห้จบั มาเป็ น
ช้างศรี เมือง พ้นจากโรงช้างได้ดว้ ยอานาจกตัญ ูกตเวทีต่อมารดา
มก.๖๐/ ปส.๖ /
-๕ -
๒.๒ลฏุกิกชาดก พญาช้างได้ ห้ชีวติ ก่ลูกนกไส้ ช่วยป้องกันขณะโขลงช้างเดิน
ผ่านรัง มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๓๐๖
๒.๓ สี ลวนาคชาดก พญาช้างช่วยไปส่ งนายพรานที่หลงทาง พรานนั้นกลับ
ประทุษร้าย มก.๕๖/ ๒ ปส.๖๕/ ๐
๒. สุ วรรณกักกฏกชาดก ช้างถูกปูทองหนีบ น ม่น้ า นางช้างภรรยาวิงวอน
ขอ ห้ปูปล่อย ปูหลงคาวิงวอน พระโพธิสัตว์เลยกระทืบกระดองปูทองตาย
ล้วลากขึ้นมา ห้ฝงู ช้างกระทืบปูทองจน หลกละเอียด
มก.๕ / ๓๕ ปส.๖๖/๕๓
๒.๕ ทุมเมธชาดก พญาช้างถูกพระเจ้ามคธคิด กล้งจะ ห้ตกเหวตาย จึงเหาะไป
รับ ช้พระเจ้าพาราณสี มก.๕๖/ ๖ ปส.๖๕/๓๐
๒.๖ กาสาวชาดก พญาช้างถูกคนปลอมเป็ นพระปัจเจกพุทธเจ้า ่าช้างบริ วาร
มก.๕ /๓ ๓ ปส.๖๕/๕๓
๒. ทั ทันตชาดก พญา ทั ทันต์ถูกนายพรานยิงท้องทะลุหลัง จับนายพรานได้
ต่อดกลั้นไว้ดว้ ยความเคารพต่อผ้ากาสาวพัสตร์
มก.๖ /๓ , ปส.๖ /๓
ค
๓. นันทิวสิ าลชาดก โคทรมานเจ้าของที่กล่าวคาหยาบช้า ห้ พ้พนัน จนกลับ
มาพูดปิ ยวาจาชนะพนัน มก.๕๕/๓๐ ปส.๖๕/๖๓
๓.๒ กัณหชาดก โคดาสนองคุณยาย ก่ผเู ้ ลี้ยง รับจ้างลากเกวียนพ่อค้าที่ตกหล่ม
นาทรัพย์มา ห้ มก.๕๕/๓ ๒ ปส.๖๕/๖๖
๓.๓ สาลุกชาดก โคพี่สั่งสอนน้องชายไม่ ห้ยนิ ดีต่ออาหารของสุ กรที่เขาเลี้ยงไว้
เพื่อจะ ่าสาหรับงาน ลองพิธีววิ าห์ของธิ ดาสาว มก.๕ /๒ ๒,ปส.๖๕/๖
๔
. มหิสชาดก กระบือถือขันติอดทนต่ออากัปกิริยาอันหยาบช้าของวานร ที่มา
- -
ล่วงเกิน มก.๕ /๒๒ ปส.๖๖/ ๒
. า
๕. โภชาชานียชาดก ม้าอาชาไนยออกรบศึกถูกอาวุธสาหัส ยอมสละชีวติ
ข็ง จออกรบ จนจับข้าศึกได้หมด มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/๕๒
๕.๒ อาชัญญชาดก ม้าอาชัญญะออกรบศึกถูกอาวุธสาหัส ยอมสละชีวติ ข็ง จ
ออกรบ จนจับข้าศึกได้ มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/๕๕
๕.๓ วลาหกัสสชาดก พญาม้าวลาหกช่วยพ่อค้าสาเภา ตก ห้ไปจากเกาะ ถึงบ้าน
เมืองได้ มก.๕ /๒๕ ปส.๖๕/
๕. วาตัคคสิ นธพชาดก พญาม้าวาตัคคสิ นธพเข้าไปหานางม้าที่มีจิตปฏิพทั ธ์ ต่
ถูกนางม้าทามารยาถีบด้วยเท้า มก.๕ / ๒ ปส.๖๖/๕๐
น / า
๖. นิโครธมิคชาดก พญาเนื้อยอมสละชีวติ ทนนางเนื้อที่มีครรภ์ ก่ พระราชา
ทรงเลื่อม ส พระราชทานอภัย ก่สัตว์ท้ งั หมด มก.๕๕/๒๓๓ ปส.๖๕/๓๐
๖.๒ สรภชาดก เนื้อทรายทองได้ช่วยพระเจ้าพาราณสี ซึ่งทรง ผลงศร ล้วพลัด
ตกลงหลุมดิน ห้ข้ ึนจากหลุมดินได้ มก.๖๐/๓๓ ปส.๖ /๓๒๒
๖.๓ รุ รุมิคชาดก รุ รุม คราชช่วยเศรษ ีบุตร ซึ่งตกน้ าลอยมา นคงคา ห้รอดพ้น
จากความตาย ภายหลังเศรษ ีบุตรนั้น รับอาสาพาพระเจ้าพาราณสี มาจับ
ม คราช มก.๖๐/๓ ๖ ปส.๖ /๓
๖. สุ วรรณมิคชาดก พญาเนื้อได้ ห้ ก้วมณี ทนคุณนายพรานที่ไว้ชีวติ
มก.๕ / ๕ ปส.๖๖/๓ ๓
๖.๕ โรหนมิคชาดก พญาเนื้อไปติดบ่วงนายพราน น้องชาย ละน้องสาวยอม
สละชีวติ ร่ วมด้วย พรานเลื่อม สยอมปล่อย พญาเนื้อ ห้พรานเรี ยนธรรมไป
สดงถวายพระเจ้าพรหมทัต ได้พระราชทานยศเป็ นอันมาก
มก.๖ / ๐ ปส.๖ / ๒๓
-๖ -
๖.๖ ติปัลลัตถมิคชาดก พญาเนื้อเรี ยนมารยาของเนื้อ เมื่อไปติดบ่วงก็ทากลอุบาย
รอดตัวมาได้ มก.๕๕/๒๕ ปส.๖๕/๓
๖. นันทิยมิคราชชาดก พญาเนื้อชื่อนันทิยะทาอุบาย ห้มารดาหนีจากการล้อม
จับของพระราชาได้ มก.๕ / ๐๕ ปส.๖๖/๓ ๓
๖. กุรุงคมิคชาดก กวางไปเที่ยวหาอาหารมีสติพิจารณาโดยรอบคอบ มิได้
ผลุนผลัน รอดพ้นจากอานาจพรานไปได้ มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/
๖. ลักขณชาดก พญาเนื้อ ห้ลูกชายสองตัวรักษาฝูง ลูกชายตัวหนึ่งโ ดเขลา พา
ฝูงเนื้อพินาศ อีกตัวหนึ่ง ลาด รู ้หลบหลีกพวกมนุษย์ได้
มก.๕๕/๒๒ ปส.๖๕/๒
๖. ๐ กุรุงคมิคชาดก กวางเป็ นสหายกับเต่า ละนกกระไน ช่วยชีวติ กันไว้ได้
มก.๕ /๓๐๐ ปส.๖๕/๕๐๒
๖. ขราทิยชาดก พญาเนื้อติเตียนเนื้อผูเ้ ป็ นหลานไม่เอา จ ส่ เรี ยนม คมายา
เที่ยวกระเจิงไปติดบ่วงตาย มก.๕๕/๒๕๖ ปส.๖๕/๓๖
าน /
. มหากปิ ชาดก พญาวานรถูกพระเจ้าพาราณสี ลอ้ มไว้ ยอมสละชีวติ ทอดตน
เป็ นสะพาน ห้บริ วารเดินข้ามจากวงล้อม มก.๕ /๓๓๓ ปส.๖๖/
.๒ มหากปิ ชาดก วานรได้ช่วยพราหมณ์ผตู ้ กเหว ห้รอดพ้นจากความตาย ต่
พราหมณ์กลับทาร้ายวานรเพื่อเป็ นอาหาร มก.๖ / ปส.๖ /๕
.๓ จุลลนันทิยชาดก พญาวานรถูกพราน ่าตายพร้อมทั้ง ม่ ละน้อง ผ่นดิน
สู บพรานทั้งเป็ นไปสู่ นรก มก.๕ /๓ ปส.๖๕/๕๓๖
. ตโยธรรมชาดก บิดาวานรจ่าฝูงคิดจะ ่าบุตรวานรโพธิ สัตว์ กลับได้เป็ น
วานรจ่าฝูง มก.๕๖/ ๐๐ ปส.๖๕/ ๒
.๕ น ปานชาดก พญาวานรคิด ก้กลรากษสจนพ้นอันตรายได้
มก.๕๕/๒ ปส.๖๕/
- -
.๖ ตินทุกชาดก พญาวานรปลอบ จเหล่าบริ วาร ห้เบา จว่า จะต้องพ้นภัยด้วย
อุบาย ห่งความ ลาดของหลานชายของตน มก.๕ / ๕ ปส.๖๕/ ๓
. กปิ ชาดก พญาวานรประกาศ ก้การที่ปุโรหิตจองเวร ก่ลิงเกเร ซึ่งถ่าย
อุจจาระรดศีรษะเขา มก.๕ /๒ ปส.๖๖/ ๖๖
. กา พาหุชาดก วานรเผือกสั่งสอนน้องชายไม่ ห้ดิ้นรนเวลาเสื่ อมลาภ
มก.๕ /๕ ปส.๖๖/๒ ๓
. วานริ นทชาดก วานรลวงเหยียบศีรษะจระเข้ โดดหนีเอาตัวรอดได้
มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/ ๓
. ๐ กุมภีลชาดก พญาวานรลวงจระเข้หนีพน้ อันตรายได้
มก.๕ / ๐ ปส.๖๕/๕
. วานรชาดก วานรคิดอุบายเอาตัวรอดจากจระเข้ได้
มก.๕ /๖๕ ปส.๖๖/๒ ๒
. ๒ สุ งสุ มารชาดก พญาวานรถูกจระเข้ลวงไปเอาหัว จ กลับลวงจระเข้ ห้พา
มาส่ งได้ มก.๕ /๓ ๐ ปส.๖๕/๕๐
. ๓ ครหิ ตชาดก พญาวานรได้ไปอยูก่ บั มนุษย์ ล้วเอาเรื่ องความยึดมัน่ ถือมัน่
ของมนุษย์ไปเล่า ห้พวกวานร ัง มก.๕ /๓๖๐ ปส.๖๕/๕๒
.
. ตุณฑิลชาดก มหาตุณฑิลสุ กรปลอบ จน้อง ห้หายกลัวพวกนักเลงสุ รา ที่คิด
จะ ่าทาอาหาร มก.๕ / ๓ ปส.๖๖/ ๐
. น
. กุกกุรชาดก สุ นขั นพระราช านลอบกัดกินหนังหุ ม้ ราชรถ พระราชารับสั่ง
ห้ ่าสุ นขั ทั้งหมด พญาสุ นขั พิสูจน์สุนขั ผูร้ ้ายถวายได้ สุ นขั ทั้งหลายจึงพ้น
จากอันตราย มก.๕๕/๒ ๒ ปส.๖๕/
-๖๓-
. น
๐. สิ งคาลชาดก สุ นขั จิ้งจอกหลงกินเครื่ อง นติดอยู่ นท้องช้าง เกิดความ
สังเวชเข็ดขยาด มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๖๖
๐.๒ สิ คาลชาดก สุ นขั จิ้งจอก ถูกนักเลงสุ ราคิดทาร้าย
มก.๕๖/๕๖๕ ปส.๖๕/๓๕
. โคธชาดก พญาเหี้ ยห้ามไม่ ห้บุตรของตนคบกับกิ้งก่า

มก.๕๖/๕๖ ปส.๖๕/๓
.๒ โคธชาดก เหี้ ยติเตียนดาบสโกงที่คิดจะ ่ากินเป็ นอาหาร
มก.๕ /๕๕๐ ปส.๖๖/๒๓๓
.๓ โคธชาดก พญาเหี้ ยถูกดาบสลวง ่าจะกินเป็ นอาหาร
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓ ๒
า
๒. สสปัณฑิตชาดก กระต่ายมัน่ นศีล ละทาน กล้ากระโดดเข้ากองไ
เพื่อ ห้เนื้อ ก่ทา้ วสักกะที่ ปลงร่ างเป็ นพราหมณ์มาขอ
มก.๕ / ปส.๖๖/๒๐
. น
๓. มูสิกชาดก พญาหนูปราบสุ นขั จิ้งจอกซึ่ งหลอกกินบริ วาร
มก.๕๖/๕๐ ปส.๖๕/๓
๓.๒ อัคคิกชาดก พญาหนูติเตียนสุ นขั จิ้งจอกซึ่ งหลอกกินบริ วาร จึง ่าสุ นขั
จิ้งจอกจนตาย มก.๕๖/๕๐๕ ปส.๖๕/๓๒๐
- ๔-
. หังสชาดก พญาหงส์ติดบ่วงนายพราน สุ มุขหงส์เสนาบดียอมสละชีวติ ร่ วม
ด้วย พรานเลื่อม สจึงปล่อย ต่พระโพธิสัตว์ ห้พาไปถวายโอวาท ก่พระ-
เจ้าพาราณสี ห้พรานได้รับยศ มก.๖ / ปส.๖ / ๓๒
.๒ มหาหังสชาดก พญาหงส์ทองไปติดบ่วงนายพราน ล้วถูกนายพรานนาไป
ถวายพระเจ้าพาราณสี หงส์เสนาบดีได้ สดงความภักดีต่อพญาหงส์ จนพระ-
เจ้าพาราณสี ทรงโปรดปราน พญาหงส์ทองจึง สดงธรรมถวาย คล้ายกับ
จุลลหังสชาดก มก.๖๒/๓ ปส.๖๒/๒๕๕
.๓ จุลลหังสชาดก พญาหงส์ทองไปติดบ่วงของนายพราน มีหงส์เสนาบดีเป็ นผู ้
สวามิภกั ดิ ยอมสละชีวติ ไม่ทิ้งพญาหงส์ทองไป นายพรานพาไปเข้าเฝ้า
พระเจ้าพาราณสี ได้ สดงธรรมถวาย พระเจ้าพาราณสี ทรงเลื่อม ส จึงปล่อย
พญาหงส์ทองกับหงส์เสนาบดีไป ทั้งได้พระราชทานอภัย ก่หมู่หงส์ท้งั ปวง
มก.๖๒/๓๓๖ ปส.๖ /๒๓
. ชวนหังสชาดก หงส์มีกาลังบินได้รวดเร็ ว ข่งพระอาทิตย์ได้ ภายหลัง
สดงความรวดเร็ ว ห้พระเจ้าพาราณสี ทอดพระเนตร ล้ว สดงธรรม ห้
พระเจ้าพาราณสี สลดพระห ทัยไม่ประมาท นชีวติ
มก.๖๐/๒๓ ปส.๖ /
.๕ ปลาสชาดก พญาหงส์ทองกล่าวเตือนปลาสเทวดาที่ตน้ ทองหลาง ห้ถอน
ต้นนิโครธจากคาคบเสี ย ต่ปลาสเทวดาไม่เชื่อ ต่อมาวิมานต้นทองหลางก็
พังทลาย มก. ๕ / ปส.๖๖/๓๓
.๖ อุลูกชาดก นยุคต้นกัปสัตว์ปีกเลือกราชาสัตว์ปีก ฝูงนกเสนอนกเค้า ต่กา
คัดค้าน จึงผูกเวรกันมาถึงปั จจุบนั หงส์ปัทมชาติจึงได้รับเลือกเป็ นพญานก
มก.๕ / ๕๖ ปส.๖๖/๖๕
-๖๕-
. เนรุ ชาดก พญาหงส์ทองติเตียนเขาเนรุ วา่ ไม่ บ่งสัตว์ ห้เป็ นสี ต่างกัน
มก.๕ / ๖ ปส.๖๖/๓๖
. นัจจชาดก พญาหงส์ ห้ธิดาเลือกคู่ ธิดาเลือกนกยูง นกยูงดี จไม่รักษาสติ
รา พนหางจนเห็นก้น พระโพธิ สัตว์เลยไม่ ห้ธิดา
มก.๕๕/๓๓๒ ปส.๖๕/
. สุ วรรณหังสชาดก หงส์ทองถูกอดีตภรรยาจับถอนขนจนหมดตัวด้วยความ
โลภ มก.๕๖/๕๓๖ , ปส.๖๕/๓๓
. าน น
๒. จู ชนกชาดก พญานกตั้งความเพียรว่ายน้ าขึ้นบกได้
มก.๕๖/ ๓ ปส.๖๕/ ๒
๒.๒สกุณชาดก พญานกเห็นกิ่งไม้ที่นกอาศัยเสี ยดสี กนั เป็ นควันขึ้น นะนา ห้
นกทั้งหลายหนีไป พวกนกที่เชื่อ ังหนีพน้ อันตราย พวกที่ไม่เชื่อ ังก็ถูกไ
ไหม้ตาย มก.๕๕/๓ ปส.๖๕/
๒.๓ ตาสนชาดก พญานกพาบริ วารหนีพญานาคได้ ด้วยสังเกตเห็นน้ าลุกเป็ น
ไ มก.๕๖/๕๒ ปส.๖๕/๓๓
๒. มหาสุ วราชชาดก สุ วราชปักษีถือมักน้อยสันโดษ ร้อนถึงพระอาทิตย์ตอ้ งมา
ประทานพร ทาต้นมะเดื่อ ห้มีผลไม่ขาด มก.๕ /๖๓๐ ปส.๖ / ๓
๒.๕ ธัมมัทธชชาดก พญาสกุณปักษีได้ ่ากาเจ้าเล่ห์ที่มาขออาศัยหลอกกินลูกนก
มก.๕ / ปส.๖๖/๓ ๐
๒.๖ อนุสาสิ กชาดก พญานกกล่าวติเตียนนางนกผูเ้ ที่ยวไปหากิน นถิ่นที่อุดม
สมบูรณ์ดว้ ยความโลภ สุ ดท้ายถูกล้อยานทับตาย
มก.๕๖/ ๓๕ ปส.๖๕/๒
๒. มหาอุกกุสชาดก พญานกออกพยายามช่วยนกเหยีย่ วผูเ้ ป็ นมิตร ห้พน้ ภัย
มก.๖๐/๓ ปส.๖ /๓๓
- -
.น
๓. โมรชาดก พญานกยูงทองมัน่ อยู่ นการเจริ ญพระปริ ตร จนนายพรานจับ
ไม่ได้ ชัว่ กษัตริ ย ์ มก.๕ /๖๐ ปส.๖๕/๓ ๖
๓.๒ มหาโมรชาดก พญานกยูงทองรอดพ้นบ่วงนายพรานมาได้ ๐๐ ปี เพราะ
อาศัยเจริ ญพระปริ ตร ภายหลังมีความกาหนัดราคะกิเลสจนลืมเจริ ญพระ
ปริ ตร จึงติดบ่วงนายพราน มก.๖๐/ ๕๖ ปส.๖ /๓ ๐
๓.๓ พาเวรุ รั ชาดก นกยูง สดง ้อนหาง ละบรรเลงเสี ยง ห้ชาวพาเวรุ รั ดู จึง
ได้รับสักการะยิง่ กว่ากา มก.๕ /๖ ปส.๖๖/๒๖
๔น
. มิคาโลปชาดก พญา ร้งชื่ออปรัณ ห้ามบุตรชื่อมิคาโลปะไม่ ห้บินสู งเกิน
ไป ต่บุตรไม่เชื่อ จึงต้องพินาศ มก.๕ /๖๖ ปส.๖๖/๓
.๒ คิช ชาดก พญา ร้งสอนบุตรไม่ ห้บินสู งเกินภูมิของนก บุตรไม่เชื่อ
คาสอน ต้องพินาศเพราะลมกรด มก.๕ /๖๐ ปส.๖ /
.๓ คิช ชาดก พญา ร้งเลี้ยงมารดาด้วยความกตัญ ู ได้ตอบ ทนคุณเศรษ ี
โดย ห้ฝงู บริ วารไปคาบเอาเสื้ อผ้าที่ผอู ้ ื่นตากไว้ นที่ต่าง ไปทิ้งลงที่บา้ น
เศรษ ี มก.๕ / ปส.๖๕/ ๐๖
. มาตุโปสกคิช ชาดก ร้งไปติดบ่วงของนายพราน โอดครวญถึงพ่อ ม่ที่ ก่
เ ่าด้วยความกตัญ ู นายพรานจึงปล่อยไป มก.๕ /๒๓ ปส.๖๖/ ๖
๕. กุกกุฏชาดก พญาไก่รู้ทนั ที่เหยีย่ วคิดอุบายพูดหลอกลวงเพื่อจะจับกิน กลับ

ขับไล่เหยีย่ ว ห้ไปเสี ยจากที่น้ นั มก.๕ / ๕, ปส.๖ / ๕๓
๕.๒ กุกกุฏชาดก พญาไก่ป่ารู ้เท่าทันนาง มวที่ล่อลวงจะกิน
มก.๕ / ปส.๖๖/๓ ๖
-๖ -
นน า า
๖.๖. โรมชาดก
โรมชาดกพญานกพิ พญานกพิราบรู ราบรู้เท่้เาท่ทัานทักินรกิิ ยราของช ดจะ่านกกิ
ิ ยาของชิลทุิลศทุีลศีลคิดคิจะ ่านกกินเป็
นเป็นน
อาหารจึงจึขูง่ ขูห้่ ชห้ชิลโกงหนี
อาหาร ิลโกงหนีไปไป มก.๕
มก.๕ /๒/๒๕๕ปส.๖๖/ ปส.๖๖/
๖.๒
๖.๒โลลชาดก
โลลชาดกนกพิ นกพิราบอาศั
ราบอาศัยอยูท่ ี่โทรงครั
ยอยู ี่โรงครัว วสอนกาไม่
สอนกาไม่ห้โห้ลภ โลภนอาหารของ
นอาหารของ
มนุมนุษย์ษย์ มก.๕มก.๕ / / ปส.๖๖/ ปส.๖๖/
๖.๓
๖.๓กโปตกชาดก
กโปตกชาดกนกพิ นกพิราบกล่ ราบกล่าวเย้
าวเย้ ยกาซึ
ยกาซึ ่ งถู่ งกถูพ่กอพ่ครั
อครัวจัวบจัถอนขน
บถอนขน
มก.๕
มก.๕ / / ๐ ๐ปส.๖๖/๓๕ ปส.๖๖/๓๕
๖.๖. กโปตกชาดก
กโปตกชาดกนกพิ นกพิราบช่ ราบช่วยสงเคราะห์
วยสงเคราะห์กากากากลั กากลับไปลั
บไปลั กอาหาร
กอาหารนโรงครันโรงครัว ว
จนพ่จนพ่อครัอครัวจัวบจัได้
บได้ มก.๕๖/
มก.๕๖/๖ ๖ปส.๖๕/ ปส.๖๕/๐๓๐๓
๖.๕
๖.๕รุ จรุิรจชาดก
ิรชาดกนกพิ นกพิราบเย้
ราบเย้ ยกาทียกาที่ถูก่ถถอนขนด้
ูกถอนขนด้วยความโลภ วยความโลภไปลั ไปลั กกิกนกิอาหารของ
นอาหารของ
มนุมนุษย์ษย์ มก.๕มก.๕ / / ๕๕ปส.๖๖/ ปส.๖๖/ ๖ ๖
๖.๖
๖.๖มณิมณิชาดก ชาดกนกพิ นกพิราบเยาะเย้
ราบเยาะเย้ ยกาที
ยกาที่ถูก่ถพู่กอพ่ครั
อครัวจัวบจัเอาก้บเอาก้อนครัอนครั่งเจาะร้
่งเจาะร้อยคอ
อยคอล้วล้ว
ปล่ปล่อยไปอยไป มก.๕
มก.๕/๒๐ /๒๐ ปส.๖๖/ ปส.๖๖/ ๓๓
าา
. . สุ ปสุัตปตชาดก
ัตตชาดก พวกกาบริ
พวกกาบริวารไปชิ วารไปชิงเอาเครืงเอาเครื่ องเสวยของพระเจ้
่ องเสวยของพระเจ้ าพาราณสี
าพาราณสีมามา
ถวายชายาของพระยากาสุ
ถวายชายาของพระยากาสุปัตปตะซึ ัตตะซึ ่ ง ่ งพ้ทพ้อท้ งอ้ ง มก.๕ มก.๕ /๓๒๖ /๓๒๖ปส.๖๖/ ปส.๖๖/ ๒๒
.๒.๒กากชาดก
กากชาดกพญากาช่ พญากาช่วยฝู วยฝูงกาที
งกาที่ถูก่ถปุูกโปุรหิ
โรหิตอา ตอาาตาตจนพระราชาพระราชทาน
จนพระราชาพระราชทาน
อภัอภั ย ยก่กก่ากา ละสัละสัตว์ตทว์้งทั ปวง้งั ปวง มก.๕๖/๕๕๕
มก.๕๖/๕๕๕ปส.๖๕/๓ ปส.๖๕/๓ ๖ ๖
านานา า
. . วีรวีกชาดก
รกชาดกนกกาน นกกาน ้ าห้้ าาห้มมิ
ามมิห้ห้กาบกเลี
กาบกเลียนยนบบอย่ บบอย่างางดาน ดาน้ าลงไปจั
้ าลงไปจั บปลากิ
บปลากินเองนเอง
กาบกไม่
กาบกไม่เชืเ่อชื่อจึงจึติงดติสาหร่
ดสาหร่ายตาย ายตาย มก.๕
มก.๕ /๒/๒๒๒ปส.๖๕/ ปส.๖๕/
นนค ค
. . วัฏวัฏกชาดก
ฏฏกชาดกไ ไไหม้ ไหม้มามากล้กล้รังรลูังกลูนกคุกนกคุ่มโพธิ ่มโพธิสัตสว์ัตว์จึงจึเอาความจริ
งเอาความจริง งจตัจตั ้งสั้งตสั-ต-
ยาธิ
ยาธิษ ษานพ้ านพ้ นอันนอัตรายได้
นตรายได้ มก.๕๕/๓
มก.๕๕/๓ ๒๒ปส.๖๕/ ปส.๖๕/๐ ๐
-- --
น า
๐. ราธชาดก นก ขกเต้าชื่อว่าราธะ เห็นความประพ ติลามกของนางพราหม-
ณี นเวลาที่พราหมณ์ผเู ้ ลี้ยงตนไม่อยู่ ทั้งเห็นน้องชายถูกนางพราหมณี บิด
คอ ห้ตายเสี ย เมื่อพราหมณ์กลับมาถามว่า ภรรยาของเขาเป็ นอย่างไรก็ไม่
บอก ต่ตอบว่า ผูม้ ีปัญญา ถ้ารู ้วา่ จะมีอนั ตราย ก่ตน เพราะการพูดตาม
ความจริ งก็ยอ่ มไม่พูด ล้วอาลาหนีไปอยูป่ ่ าเสี ย
มก.๕ /๒๖๒ ปส.๖๕/ ๕
๐.๒ ราธชาดก นก ขกเต้าช่วยดู ลภรรยาผูป้ ระพ ติชวั่ ของพราหมณ์ผเู ้ ลี้ยง
มก.๕๖/๕ ปส.๖๕/๓๕
๐.๓ สุ กชาดก พญานก ขกเต้าห้ามบุตรของตนไม่ ห้ไปกินมะม่วงที่เกาะกลาง
ทะเล บุตรไม่เชื่ อ ังจึงตกทะเลตาย มก.๕ / ๐ ปส.๖๖/ ๓
๐. สัตติคุมพชาดก นก ขกเต้าชื่อปุปผกะ สดงคุณ ละโทษ ห่งการคบบัณ-
ฑิต ละพาล ห้พระเจ้าปัญจาลราชเลื่อม ส มก.๖ / ๓ ปส.๖ / ๓
๐.๕ สาลิเกทารชาดก สุ วโปดกคาบรวงข้าวสาลีมาเลี้ยงบิดามารดา ไปติดบ่วง
ของโกสิ ยพราหมณ์ โกสิ ยพราหมณ์กลับยกส่ วนข้าวสาลี ห้พนั กรี ส ล้ว
ปล่อยไป มก.๖๐/๓๕๒ ปส.๖ /๓๒
๐.๖ จุลกสุ วกราชชาดก จุลสุ วราชปักษีพญานก ขกเต้า ถือสันโดษ มักน้อย
ร้อนถึงพระอินทร์ มก.๕ /๖ ปส.๖ /
.น า
. จักกวากชาดก กาถามถึงวรรณะสี กายที่งาม นกจักรพรากได้ สดงธรรม
บอกเหตุ ห่งสี กายอันงาม ละชัว่ ห้กา ัง กาไม่พอ จเลยบินหนีไป
มก.๕ / ๓๓ ปส.๖ / ๖
น าน
๒. กันทคลกชาดก นกหัวขวานห้ามนกกระไนไม่ ห้เอาอย่าง นกกระไนไม่
-๖ -
เชื่อ ยังฝื นเจาะไม้ ข็งจนสมอง ตกตาย มก.๕ /๓ ปส.๖๕/๕ ๐
๒.๒ ชวสกุณชาดก นกหัวขวานติเตียนราชสี ห์ผไู ้ ม่รู้คุณที่เขาทา ก่ตน
มก.๕ / ๒๖ ปส.๖๖/ ๐
.น า
๓. กุณาลชาดก พญานกดุเหว่าขาว ที่เป็ นสหายของพญานกดุเหว่าลายโพธิ -
สัตว์ลม้ ป่ วยลง ล้วพวกภรรยาพากันทิ้งหนีไปหาพญานกดุเหว่าลาย พญา
นกดุเหว่าลายได้รีบไปเยีย่ มสหาย ล้ว สดงโทษ ห่งสตรี ท้งั หลาย ห้ ัง
เริ่ ม ต่เรื่ องพระราชธิดาของพระเจ้าพรหมทัต ผูม้ ีพระนามว่า พระนาง
กัณหา ที่ละโมบมีพระสวามีถึง ๕ พระองค์พร้อมกัน ล้วยัง ถมเป็ นชูก้ บั
มหาดเล็กที่เป็ นคนค่อมอีกด้วย มก.๖๒/๕๓๖ ปส.๖ /๓
๔น า
. ติตติรชาดก นกกระทาชักชวนช้าง ละวานร ห้ประพ ติอปจายนธรรม
คือ ความเคารพกัน มก.๕๕/๓๕๐ ปส.๖๕/ ๖
.๒ ติตติรชาดก นกกระทาอยู่ นป่ า ได้ ังทิศาปาโมกข์สอนศิลปะพวกมาณพ
จาไว้ได้ ครั้นทิศาปาโมกข์ตาย ได้เป็ นอาจารย์สอนไตรเพท ห้มาณพพวก
นั้น มก.๕ / ปส.๖ /
น
๕. เตสกุณชาดก นก ก้วชัมพุกะ สดงพละ ๕ ละราชธรรม ๐ ถวายพระเจ้า
พรหมทัต พระบิดาเลี้ยงทรงเลื่อม ส ตั้ง ห้เป็ นเสนาบดี
มก.๖ /๕ ๕ ปส.๖ /
น น
๖. กุฏิทูสกชาดก นกขมิ้นติเตียนวานรที่ไม่มีปัญญาคิดอ่านทารังอยู่
มก.๕ /๕๒๒ ปส.๖๖/๒๒๕
- -
.น
. สกุณคั ิชาดก นกมูลไถสอนบุตรของตนไม่ ห้ทอดทิ้งถิ่นของตนไปหา
กินที่อื่น มก.๕ / ๓ ปส.๖๕/ ๕
น า
. วัฏฏกชาดก นกกระจาบถูกพรานจับมาขัง นกรง ทาอุบายอดอาหาร จึง
รอดตายมาได้ มก.๕๖/ ๕ ปส.๖๕/๒ ๒
.๒ สัมโมทมานชาดก พญานกกระจาบสอน ห้พวกนกกระจาบพร้อมเพรี ยง
กันเวลาติดตาข่ายพ้นอันตรายได้ ภายหลังไม่พร้อมเพรี ยงกันตามคาพระ-
โพธิสัตว์ พรานจับพวกที่ขดั ย้งกันไปได้ มก.๕๕/๓๓๕, ปส.๖๕/ ๖
.๓ วัฏฏกชาดก นกกระจาบบอกอาหาร ห้กาผอม มก.๕ / ๕, ปส.๖๖/ ๓
นา
า
. มัจ ชาดก พญาปลาตั้งความสัจจะอธิษ าน ห้ฝนตกช่วยปลาทั้งหลาย ห้พน้
อันตราย มก.๕๖/๒๐ ปส.๖๕/
.๒ มิตจินติชาดก ปลาทาอุบายช่วยเพื่อนปลาทั้งสอง ห้พน้ ข่าย
มก.๕๖/ ๓ ปส.๖๕/๒
.๓ พกชาดก พญาปลารู ้กิริยานกยางทาอุบายจะกินปลา บอกฝูงปลาพ่นน้ าไล่
นกยางหนีไป มก.๕ / ๕ ปส.๖๕/๕๖๕
ค ค นา
. )
. หริ ตมาตชาดก กบเขียวตัดสิ นความเรื่ องงูจะกินปลา นลอบ ต่ถูกปลารุ ม
กัด เพราะเข้ามาล่วงล้ า นถิ่นของปลา มก.๕ / ๖ ปส.๖๕/๕๖
- -
น า
า า าน
ISBN : - - --
บรรณาธิการ : พระครู วบิ ูลนิติธรรม (ไพบูลย์ ธมมวิปุโล)
จัดทาต้น บับ : เ ลิมเกียรติ โสดา
รู ปเล่ม : พระศิริพงศ์ สิ ริวโส
ออก บบจัดทาปก : พุทธศิลป์
ภาพประกอบ : พุทธศิลป์
พิมพ์ครั้งที่ : จานวน ๓,๐๐๐ เล่ม
พิมพ์ที่ : บริ ษทั โอ. เอส. พริ้ นติ้ง เ า้ ส์ จากัด โทร
จัดพิมพ์โดย : มูลนิธิพ ั นาการศึกษาเพื่อศีลธรรม
เลขที่ /๒ ๓๓ หมู่ ๖ ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง
จ.ปทุมธานี ๒ ๒๐
หนังสื อเพื่อการเรี ยนการสอน ละมอบเป็ นธรรมบรรณาการ (ห้ามจาหน่าย)
- -

ดัชนีธรรมชาดก

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ดัชนีธรรมชาดก

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ค น

าน น พระครู วบิ ูลนิติธรรม ายา ธมมวิปุโล อายุ ๖๐ พรรษา ๓๕

พระครู วบิ ูลนิติธรรม

. มหานารทกัสสปชาดก นารทพรหมลงมาโปรดพระราชาผูเ้ ป็ นมิจ าทิฏ ิ

. มโหสถชาดก บุตรเศรษ ีชื่อมโหสถบัณฑิต ช้ปัญญาเปลี่ยนวิก ติ ห้เป็ น

. สตปัตตชาดก นายโจรรู ้กิริยาของนางสุ นขั จิ้งจอก ละนกกระไน ครั้นจับ

. โคธชาดก พญาเหี้ ยห้ามไม่ ห้บุตรของตนคบกับกิ้งก่า

๕. กุกกุฏชาดก พญาไก่รู้ทนั ที่เหยีย่ วคิดอุบายพูดหลอกลวงเพื่อจะจับกิน กลับ

You might also like