Detyre portofoli

Lenda : Biologji
Klasa e 9b

Tema : Si perhapen farat

Pas formimit të farës, ose i gjithë fruti ose farat (ose fara) që përmban ndahen nga
bima mëmë. Metodat e shpërndarjes së farave dhe frutave në bimët me lule janë
shumë të ndryshme. Sigurisht, era dhe uji përdoren gjerësisht këtu si ndërmjetës
në vendosje, por ato plotësohen gjithashtu nga ndërmjetësimi i kafshëve, si dhe
përdorimi i forcave mekanike që lindin në vetë bimën, dhe, përveç kësaj,
përshtatjet e shumta të frutave. , duke lejuar përdorimin më efektiv të
ndërmjetësve të listuar. Ekzistojnë tre faktorë kryesorë të jashtëm që përhapin
farat,
1) përhapur nga era (anemochoria);
2) shpërndarja sipas kafshëve (zookori);
3) përhapet me ujë (hidrokorium).

Shpërndarja sipas kafshëve

Përhapja e farës nga kafshët është përgjithësisht më e besueshme pasi kafshët
zakonisht vizitojnë zona pjellore të përshtatshme për mbirjen e farës. Frutat me
gjemba ose grepa ngjiten në lëkurën ose gëzofin e kafshëve që kalojnë dhe mund
të barten në një distancë të caktuar përpara se të hiqen ose të bien. Rimorkiot
zhvillohen nga pjesë të ndryshme të fetusit ose strukturave përreth . Shembuj
janë frutat e shtratit këmbëngulës, gravilata, rodhe, karota, zhabinë, varg, agaric.
Shembuj të frutave me lëng janë kumbulla, manaferra, luleshtrydhet, domatet,
molla. Pjesët mishore të këtyre frutave shërbejnë si ushqim për kafshët dhe
shpendët. Kur piqen, ato zakonisht marrin një ngjyrë dhe aromë të ndritshme që
tërheq kafshët. Kafsha ha dhe farat kalojnë nëpër zorrët dhe dalin në feçe, shpesh
në tokë pjellore. Lëndët ushqyese në jashtëqitje mund të rrisin pjellorinë e tokës
rreth farës.
Përhapen nga era
Shumë bimë që përhapen nga era kanë përshtatje të veçanta. Këtu përfshihen
krimbat e mizës, të cilët, për shembull, furnizohen me farat e shelgut, barërat e
zjarrit, pambukun, frutat e luleradhiqes dhe peshkun e luanit, si pisha
(gjimnospermat), jaz, hiri, panja, shkoza. Në një numër bimësh, për shembull,
lulëkuqja, nigella, dhelpra, lichnis, fruti është një kuti e ulur në një këmbë, e cila
lëkundet nga era, kështu që fara të shumta të vogla derdhen nëpër poret në
pjesën e sipërme të fruta.Farat e disa bimëve, për shembull, orkide, janë aq të
vogla dhe të lehta, saqë ato barten nga era, pa ndonjë shtojcë të veçantë, duke
hapur fruta. Diseksioni i tyre ndodh duke plasaritur përgjatë tegelit midis
karpelave, si, për shembull, te fasulet. Në këtë rast, farat ose hidhen nga fruti me
një shtytje pak a shumë të fortë, ose thjesht bien prej tyre. Disa nga këto fara
kanë përshtatje për t'u përhapur nga era (për shembull, në barërat e zjarrit).
Kutitë gjithashtu mund të hapen (për shembull, në lulëkuqe dhe barë zjarri), për
më tepër, në disa bimë, farat hidhen prej tyre me forcë (për shembull, në
manushaqe).
Përhapja e rastësishme
Ndarja e farave dhe frutave në kategori sipas mënyrës së shpërndarjes së tyre nuk
është strikte. Në shumë raste, elementi i rastësisë luan një rol të rëndësishëm dhe
një frut ose farë e dhënë mund të përhapet në dy nga tre mënyrat e përmendura,
ose edhe në të treja. Një nga kontribuesit kryesorë të përhapjes aksidentale janë
njerëzit; farat mund të ngjiten ose ngjiten në rrobat e tij etj., ose të transportohen
me ngarkesa të ndryshme në automjete. Ndotja e të korrave me farat e barërave
të këqija është e zakonshme në të gjithë globin. Arrat e ruajtura nga brejtësit
mund të mbeten dhe të mbijnë pranverën e ardhshme. Përmbytjet, uraganet, etj.
mund të bartin farat më larg se zakonisht.
Përhapen me ujë
Qelizat e murit të vezores grumbullojnë substanca të tilla si proteina, niseshte,
sheqerna, vajra yndyrore, disa vitamina, etj. Vetëm disa frutat dhe farat janë
përshtatur posaçërisht për t'u përhapur me ujë. Ato përmbajnë xhepa ajri që i
mbajnë në sipërfaqen e ujit.
Fruta me origjinë nga uji:
Kokosi është një drupe me mezokarp fijor dhe kavitete të shumta ajri. Në një
zambak uji, fara është e pajisur me një membranë sfungjerore me origjinë nga
kërcelli i vezës.