Detyre portofoli

Klasa e 9b
Lenda : Biologji
Tema: Vizato nje skem per te treguar se si riciklojne shperbersit kriperat
minerale nga trupat e gjallesave dhe I bejne ato te perdorshme perseri
per bimet .
Ekosistemi është një bashkësi e organizmave të gjallë në lidhje me përbërësit jo të
gjallë të mjedisit të tyre, duke bashkëvepruar si një sistem. Këta përbërës biotikë
dhe abiotikë lidhen së bashku përmes cikleve ushqyese dhe rrjedhave të
energjisë. Energjia hyn në sistem përmes fotosintezës dhe përfshihet në indet
bimore. Duke ushqyer bimët dhe njëri-tjetrin, kafshët luajnë një rol të
rëndësishëm në lëvizjen e materies dhe energjisë përmes sistemit. Ato gjithashtu
ndikojnë në sasinë e biomasës bimore dhe mikrobiale të pranishme. Duke
zbërthyer lëndën organike të ngordhur, dekompozuesit lëshojnë karbonin përsëri
në atmosferë dhe lehtësojnë ciklin ushqyes duke shndërruar lëndët ushqyese të
ruajtura në biomasa të vdekura përsëri në një formë që mund të përdoret
lehtësisht nga bimët dhe mikrobet e tjera.
Ekosistemet kontrollohen nga faktorë të jashtëm dhe të brendshëm. Faktorët e
jashtëm si klima, materiali mëmë që formon tokën dhe topografinë, kontrollojnë
strukturën e përgjithshme të një ekosistemi, por nuk janë vetë të ndikuara dhe as
të kontrolluara nga ekosistemi. [5] Për dallim nga faktorët e jashtëm, faktorët e
brendshëm mund të kontrollohen, për shembull, dekompozimi, konkurrenca e
rrënjëve, mbrojtja nga drita, shqetësimi, rradhësia dhe llojet e specieve të
pranishme.
Ekosistemet janë njësi dinamike - ato i nënshtrohen shqetësimeve periodike dhe
janë në proces të rikuperimit nga disa shqetësime të së kaluarës. Ekosistemet në
ambiente të ngjashme që ndodhen në pjesë të ndryshme të botës mund të
përfundojnë duke bërë gjëra shumë ndryshe, thjesht sepse ato kanë pishina të
ndryshme të specieve të pranishme.Faktorët e brendshëm jo vetëm që
kontrollojnë proceset e ekosistemit, por kontrollohen gjithashtu prej tyre dhe
shpesh janë subjekt i reagimit.Inputet e burimeve kontrollohen në përgjithësi nga
proceset e jashtme si klima dhe materiali prindëror. Disponueshmëria e burimeve
brenda ekosistemit kontrollohet nga faktorë të brendshëm si dekompozimi,
konkurrenca rrënjësore ose mbrojtja nga drita. Megjithëse njerëzit veprojnë
brenda ekosistemeve, efektet e tyre kumulative janë mjaft të mëdha për të
ndikuar në faktorët e jashtëm si klima. Biodiversiteti ndikon në funksionimin e
ekosistemit, si dhe proceset e çrregullimeve të njëpasnjëshme. Ekosistemet
ofrojnë një larmi mallrash dhe shërbimesh nga të cilat varen edhe njerëzit.