ROZWÓJ MORALNY HELIODORA MUSZYŃSKIEGO

Muszyński
polski pedagog, metodolog i teleolog, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel
akademicki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Podzielił rozwój moralny
człowieka na kilka etapów od urodzenia aż do 21 roku życia.

rozwój moralny
według Muszyńskiego jest to proces wychowania i rozwijania w jednostce cech
ułatwiających jej współżycie z innymi osobami, postawy mające na celu dobro innych ludzi i
ogólny pożytek, aktywne doskonalenie siebie przez prace na rzecz społeczeństwa.

faza amoralizmu - anomia

(od urodzenia do 2-go roku życia) – brak świadomości i motywacji moralnej.
Człowiek rodzi się bez świadomości moralnej. Nie wie co to dobro ani zło. Zachowanie
dziecka w tym okresie jest niemoralne, ale jest to akceptowane przez społeczeństwo.

stadium heteronomii
trwa od 2 do 9 roku życia. W jej początkowej fazie zwanej egocentryzmem (od 2 do 5 roku
życia) dziecko nie pojmuje postępowania innych ludzi. Działa tak, by nie zostać ukaranym.
Druga część heteronomii, konformizm (od 5 do 9 roku życia) to okres zabiegania o uznanie
otoczenia. Chce, by je podziwiać, zaczyna być świadome tego, że jego postępowanie bywa
niezgodne z obowiązującymi normami, podejmuje się oceny zachowania innych ludzi.

stadium socjonomii moralnej

odbywa się od 9 do 13 roku życia i dzieli się na dwie fazy: moralność partykularystyczną i
konwencjonalizm. Na tym etapie rozwoju dziecko przyjmuje zasady moralne uznawane
przez społeczeństwo, lecz nie są to jeszcze jego własne zasady.

autonomia moralna
(13-21 rok życia) jest to ostatni etap wychowania moralnego. Wtedy to właśnie człowiek
nabywa ostateczną zdolność rozumienia i przestrzegania zasad moralnych oraz osiąga
dojrzałość społeczno-moralną. Odczuwa wewnętrzną potrzebę postępowania według
przyjętych norm, uznając je za własne. Pojawiają się wyrzuty sumienia spowodowane
nieprzestrzeganiem tych norm oraz wewnętrzny przymus poniesienia zasłużonej kary.
Moralność zaczyna być tematem rozważań. Kwestie sumienia, zaufania, równości,
godności, szacunku i sprawiedliwości nabierają wagi. Człowiek dochodzi do samowiedzy.