kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Narzędzia do oceny
umiejętności społecznych
Zanim zorganizujemy zajęcia TUS musimy pozyskać informacje o poziomie kompetencji
dziecka. Może temu służyć prowadzona przez nas obserwacja zachowań dziecka,
rozmowa z rodzicem/ rodzicami dziecka, rozmowa z wychowawcą i innymi
nauczycielami. Możemy też w celu tego rozpoznania wykorzystać dostępne na rynku
narzędzia diagnostyczne, ale tylko nie wszystkie z nich mogą zastosować nauczyciele.

Przykładowe narzędzia diagnostyczne dla uczniów z autyzmem, w tym z zespołem

Aspergera to:

 Skale Obserwacji Zachowań Autystycznych (SOZA)1

 ASDS – Skala Diagnostyczna Zespołu Aspergera
 PEP– R – profil psychoedykacyjny (Psychoeducational Profile Revised, E. Schoplera,
R. Reichlera, A. Bashforda),
 CARS – skala oceny autyzmu dziecięcego (Childhood Autism Tating Scale – E.
Schoplera, R. Reichlera, B. Rennera),
 Autism Diagnostic Observation Schedule (ADOS-2, Second Edition)
 ASRS Zestaw Kwestionariuszy do Diagnozy Spektrum Autyzmu,
 VB-MAPP. Ocena osiągania kamieni milowych rozwoju i planowanie terapii.
Program do oceny umiejętności językowych i społecznych dzieci z autyzmem i
innymi zaburzeniami rozwoju

Do oceny umiejętności społecznych bywa też wykorzystywana Skala Umiejętności

Społecznych Gunzburga PAC.

1J. J. Błeszyński (2013). Autyzm a niepełnosprawność intelektualna i opóźnienie w rozwoju.

Wydawnictwo Harmonia
kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Dla psychologów dostępny jest test KKS - Kwestionariusz Kompetencji Społecznych.

Przygotowano dwa rodzaje arkuszy - dla młodzieży licealnej (15 - 19 lat) i studentów oraz
dorosłych osób pracujących.

W porozumieniu z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oceny kompetencji

emocjonalno-społecznych uczniów w wieku 9-13 lat można dokonać w oparciu o test
TROSKA, który pozwala je diagnozować z uwzględnieniem informacji od uczniów,
rodziców i nauczycieli. Sami zaś nauczyciele mogą w tym celu zastosować profil rozwoju
emocjonalnego i społecznego PREiS zawarty w podręczniku dla nauczycieli i
wychowawców z testu TROSKA (dostęp tylko poprzez poradnie).
Goldenstein do oceny 50 umiejętności społecznych wykorzystał 3 źródła informacji:
a) uczniów
b) rodziców
c) nauczycieli
Jednocześnie każda z umiejętności społecznych, ta sama umiejętność była oceniana
przez danego ucznia, przez jego rodzica i nauczyciela. Pozwalało to na obiektywną
ocenę stopnia opanowania danej umiejętności. A. Goldstein posługiwał się
kwestionariuszami umiejętności.
Przykład:
Jeśli oceniano np. taką umiejętność społeczną jak „czekanie na swoją kolej” to
zadawano takie pytania:
Dla nauczyciela: Czy dziecko czeka na swoją kolej podczas zabawy z innymi?
Dla rodzica: Czy Twoje dziecko czeka na swoją kolej podczas zabawy z innymi?
Pytanie do dziecka: Czy łatwo ci czekać na swoją kolej podczas zabawy? - przy czym
dzieci mogły wskazywać obrazek odpowiadając na zadane pytanie (uśmiechnięta
buźka, neutralna, smutna).
Dla młodszych dzieci możemy też mieć jakąś opowieść/ historyjkę i możemy zapytać
dziecko jakby sobie poradziło w danej sytuacji (np. podczas gry, gdy trzeba poczekać
na swoją kolej).
Po takiej ocenie możemy na arkuszu zbiorczym nanieść uzyskane wyniki i dokonać
wyboru umiejętności, które będziemy ćwiczyć w trakcie treningu.
kurs: Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Literatura
Ellen McGinnis, Arnold P. Goldstein (2003). Kształtowanie umiejętności prospołecznych
małego dziecka. Profilaktyka agresji i zaburzeń zachowania w przedszkolu i
przygotowaniu do szkoły. Warszawa. Instytut Amity.