Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

10-25 APS (Układ obsługi sprężonego powietrza)

Cel
Schemat
Położenie
Funkcja
Ogólny opis działania
Moduły i elementy układu APS
Osuszacz powietrza
Zawór zabezpieczający obwód
Jednostka sterująca
Poziomy ciśnienia w układzie APS.
Działanie APS podczas normalnej pracy.
Działanie APS w razie usterki
Pośrednia regeneracja przy bardzo dużym zużyciu powietrza.

Cel
Układ APS steruje doprowadzeniem powietrza do sprężarki. Jego zadaniem jest również
osuszanie i oczyszczanie powietrza w układzie sprężonego powietrza. W razie spadku
ciśnienia w jednym z obwodów, układ APS zabezpiecza układ sprężonego powietrza przed
spadkiem ciśnienia w pozostałych obwodach.

Schemat
21.1 21.3 22.2 23.2 24.2

25.2 25.1 21.2 22.1 23.1 24.1

24.3

1.2
P
V

1.1 P
V

P
V

3.1

6
3 4

1 2 3

17/06/2008 © Scania CV 1 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

8049f2a7

1. Osuszacz powietrza
2. Zawór zabezpieczający
3. Jednostka sterująca z czujnikiem ciśnienia

Wlot i wylot:
 11: Zasilanie ze sprężarki.
 12: Ładowanie zewnętrzne.
 3: Odpowietrzanie (zawór spustowy)
 3.1: Zawór bezpieczeństwa
 3.2: Wylot powietrza wyprowadzanego z zaworów elektromagnetycznych.
 4: Sygnał sterujący do sprężarki.
 21: Obwód tylny
 22: Obwód przedni
 23: Obwód hamulca postojowego
 24: Obwód dodatkowy
 25: Obwód zawieszenia pneumatycznego

Położenie

17/06/2008 © Scania CV 2 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

802932f5

Funkcja
Ogólny opis działania
Moduł APS steruje ciśnieniem powietrza w układzie sprężonego powietrza. Zasysane
powietrze jest osuszane i oczyszczane. W razie spadku ciśnienia w jednym obwodzie,
pozostałe obwody są zabezpieczone. Czujniki ciśnienia w układzie APS mierzą wartość
ciśnienia w obwodzie postojowym oraz w przednim i tylnym obwodzie hamulcowym i
przekazują te informacje do zestawu wskaźników przez sieć CAN. Nominalny zakres
ciśnienia w układzie APS to 9,0-12,3 bar. Gdy ciśnienie spadnie do 5,5 bar, zaczyna migać
lampka ostrzegawcza w zestawie wskaźników i rozlega się brzęczyk.
APS steruje kolejnością napełniania obwodów powietrzem za pomocą zaworu
zabezpieczającego. APS steruje również sprężarką i regeneracją za pomocą zaworów
elektromagnetycznych, którymi steruje jednostka sterująca. Sterowanie sprężarką i
regeneracją odbywa się nie tylko na podstawie ciśnienia powietrza w układzie sprężonego
powietrza, ale również na podstawie innych parametrów, np. żądanie doprowadzenia
sprężonego powietrza do zawieszenia pneumatycznego tylnej osi. Jednostka sterująca APS
ciągle próbuje zmniejszyć obciążenie silnika, aby ograniczyć zużycie paliwa i dlatego
napełnia układ sprężonego powietrza głównie wtedy, gdy pojazd hamuje silnikiem.

17/06/2008 © Scania CV 3 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

8049baac

Moduły i elementy układu APS

Osuszacz powietrza (1) składa się z obudowy i zbiornika środka suszącego. Zawór
zabezpieczający obwód (2) jest podłączony do osuszacza powietrza i składa się z czterech
zaworów zabezpieczających (po jednym na każdy obwód), oraz zaworu sterującego
kolejnością napełniania obwodu postojowego i hamulców przyczepy. Jednostka sterująca (3)
znajdująca się poza zaworem zabezpieczającym, komunikuje się z resztą układów pojazdu
poprzez CAN i sprawdza i steruje działaniem sprężarki i funkcji regeneracji.

17/06/2008 © Scania CV 4 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

8049baee

1. Obudowa osuszacza powietrza

2. Zawór zabezpieczający obwód
3. Jednostka sterująca

Osuszacz powietrza

Osuszacz powietrza składa się z następujących elementów:

24.3

1.2
2
1.1
5 3

4 3.1

8049f2b5

Zbiornik środka suszącego (1):

Zbiornik ten zawiera środek wiążący wilgoć i zapobiegający przedostawaniu się wody i
wilgoci do układu sprężonego powietrza. W procesie regeneracji następuje suszenie środka
suszącego powietrzem z układu sprężonego powietrza, które następnie zostaje usunięte z
układu poprzez zawór spustowy.
Zawór zwrotny (2):
Zawór zwrotny zapobiega przedostawaniu się sprężonego powietrza z zaworu
zabezpieczającego z powrotem do osuszacza oraz opróżnieniu układu sprężonego powietrza.
Zawór ograniczający ciśnienie (3):
Zawór ograniczający ciśnienie w obwodzie postojowym, w obwodzie hamulców przyczepy i
obwodzie dodatkowym, ma wbudowane czujniki ciśnienia. Ze względu na przepisy prawne,
ciśnienie w obwodzie hamulcowym przyczepy nie może przekroczyć 8,5 bar.
Zawór bezpieczeństwa (4):
Zawór bezpieczeństwa ogranicza ciśnienie spuszczając powietrze z układu sprężonego
powietrza; jego maksymalne ciśnienie otwarcia wynosi 14,5 bar.

17/06/2008 © Scania CV 5 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

Zawór spustowy (5):

Zawór spustowy otwiera się podczas regeneracji środka suszącego. Steruje nim powietrze z
zaworu elektromagnetycznego regeneracji.

Zawór zabezpieczający obwód

W przypadku spadku ciśnienia w którymś z obwodów, zawór zabezpieczający obwód nie

dopuszcza do obniżenia się ciśnienia w pozostałych obwodach.
Zawór ten steruje również napełnianiem układu sprężonego powietrza.l Aby uniemożliwić
zwolnienie hamulca postojowego przed dostatecznym napełnieniem przedniego i tylnego
obwodu hamulcowego powietrzem, zawór zabezpieczający steruje dopływem powietrza tak,
by nie można było doprowadzić powietrza do obwodu postojowego zanim wartość ciśnienia
w obwodach przednim i tylnym nie osiągnie wartości umożliwiającej hamowanie. Gdy w
przednim obwodzie nie ma ciśnienia, nastąpi opróżnienie obwodu postojowego przez zawór
obejściowy (10).
Zawór zabezpieczający obwód składa się z następujących elementów:

21.1 21.3 22.2 23.2 24.2

25.2 25.1 21.2 22.1 23.1 24.1

6 2
10
3
10
8 4
5
9
6
7
8 3.2 4

8049f2c5

Zawór bezpieczeństwa dla obwodu zawieszenia pneumatycznego (1).

Zawór zabezpieczający obwodów zawieszenia pneumatycznego otwiera się przy ciśnieniu
8,5 i zamyka przy > 4.5 bar. Aby umożliwić napełnienie miechów zawieszenia po
opróżnieniu układu sprężonego powietrza, zastosowano zawór obejściowy umożliwiający
rozpoczęcie napełniania obwodu zanim otworzy się zawór zabezpieczający. Wydatek wynosi
50 litrów na minutę przy ciśnieniu 6,0 bar.
Zawór bezpieczeństwa dla tylnego obwodu (2).
Zawór bezpieczeństwa tylnego obwodu hamulcowego otwiera się przy ciśnieniu 7,5 i
zamyka przy > 4.5 bar.

17/06/2008 © Scania CV 6 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

Zawór bezpieczeństwa dla przedniego obwodu (3):

Zawór bezpieczeństwa przedniego obwodu hamulcowego otwiera się przy ciśnieniu 7,5 i
zamyka przy > 4.5 bar.
Zawór bezpieczeństwa obwodu przyczepy i postojowego (4):
Zawór bezpieczeństwa obwodu przyczepy i postojowego otwiera się gdy ciśnienie wynosi
między 6,0 a 7,5 bar i zamyka się gdy przekroczy ono 4,0 bar. Zawór bezpieczeństwa
obwodu postojowego otwiera się tylko, gdy ciśnienie w przednim i tylnym obwodzie
osiągnęło łącznie wartość powyżej 7,2 bar. Daje to pewność, że w układzie hamulcowym jest
dostateczne ciśnienie zanim zostanie zwolniony hamulec postojowy.
Zawór bezpieczeństwa dla obwodu dodatkowego (5).
Zawór bezpieczeństwa obwodu dodatkowego otwiera się przy ciśnieniu 7,5 i zamyka przy >
4.5 bar. Aby umożliwić włączenie ogranicznika białego dymu zanim otworzy się zawór
bezpieczeństwa, zastosowano również zawór obejściowy (6).
Zawór elektromagnetyczny włączania funkcji regeneracji (7):
Gdy zawór elektromagnetyczny jest otwarty, przepływa przez niego powietrze z układu
sprężonego powietrza i zawór ten otwiera zawór spustowy. Sprężone powietrze powraca
przez osuszacz powietrza i wydostaje się na zewnątrz przez zawór spustowy.
Zawór zwrotny regeneracji (8):
Zawór zwrotny zapobiega przepływaniu powietrza zasilającego do przewodu sterującego i do
zaworu upustowego podczas napełniania układu. Przepustnica ogranicza przepływ powietrza
przez osuszacz podczas regeneracji.
Zawór elektromagnetyczny sterujący sprężarką (9):
Gdy zawór elektromagnetyczny jest włączony, w przewodzie sterującym jest ciśnienie, a
sprężarka jest odciążona. Gdy sprężarka jest włączona, zawór elektromagnetyczny usuwa
powietrze z przewodu sterującego poprzez zawór spustowy (pozycja 3.2 na schemacie).
Zawór obejściowy (10):
Zawór obejściowy, który przepuszcza powietrze z obwodu postojowego do obwodu
przedniego. Dzieje się to, gdy ciśnienie w przednim obwodzie spada poniżej ciśnienia
obwodu postojowego. Wydatek wynosi od 35 do 55 litrów na minutę przy ciśnieniu 6,0 bar.

Funkcja sterowania kolejnością napełniania

Wartości ciśnienia w powyższej tabeli mogą być trudne do zmierzenia i mogą różnić się
zależnie od stosowanej metody pomiaru. Wartości ciśnienia należy traktować wyłącznie jako
pomoc w diagnostyce. Odchylenie wartości ciśnienia nie musi oznaczać usterki zaworu
zabezpieczającego ani innych elementów układu sprężonego powietrza.
Obwód Ciśnienie otwarcia Ciśnienie zamknięcia
21 (Obwód 7,5 bar >4,5 bar
tylny)

17/06/2008 © Scania CV 7 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

22 (Obwód 7,5 bar >4,5 bar

przedni)
23 (Obwód 6,0-7,5 bar, w przednim i tylnym >4,0 bar
hamulców obwodzie hamulcowym >7,2 bar.
przyczepy i
obwód
postojowy)
24 (Obwód 7,5 bar >4,5 bar
dodatkowy)
25 (Obwód 8,5 bar >4,5 bar
zawieszenia
pneumatycznego)

Blok połączeń
Kształtka kolektorowa służąca do połączenia różnych obwodów układu hamulcowego.

B A

5 6 2 1
3 4 4 3
1 2 6 5

8006ab3d

 A1: Obwód dodatkowy

 A2: Obwód dodatkowy
 A3: Bez połączenia
 A4: Złącze testowe dla przedniego obwodu
 A5: Złącze testowe dla obwodu postojowego
 A6: Obwód przedni
 B1: Złącze testowe dla tylnego obwodu
 B2: Obwód tylny
 B3: Obwód tylny
 B4: Obwód hamulca postojowego
 B5: Obwód zawieszenia pneumatycznego
 B6: Złącze testowe dla obwodu zawieszenia pneumatycznego

Jednostka sterująca

Jednostka sterująca składa się z następujących elementów: Płytka drukowana, złącza, czujnik

17/06/2008 © Scania CV 8 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

temperatury i czujnik ciśnienia

2
P
V

P
V

3 P
V

6
5
8049f2d6

Czujnik temperatury (1):

Wartość czujnika temperatury służy do obliczenia temperatury w zaworze spustowym. Gdy
obliczona temperatura zbliża się do zera stopni Celsjusza, układ APS przełącza się w tryb
ogrzewania.
Czujnik ciśnienia dla obwodu tylnego (2):
Informacje z czujnika ciśnienia tylnego obwodu hamulcowego przekazywane są przez CAN i
są wyświetlane w zestawie wskaźników.
Czujnik ciśnienia dla obwodu przedniego (3):
Informacje z czujnika ciśnienia przedniego obwodu hamulcowego przekazywane są przez
CAN i są wyświetlane w zestawie wskaźników.
Włącznik ciśnieniowy obwodu hamulca postojowego (4):
Informacje z czujnika ciśnienia obwodu postojowego przekazywane są przez CAN do
zestawu wskaźników. Jeśli ciśnienie powietrza wynosi poniżej 5,5 bar, lampka ostrzegawcza
miga i rozlega się brzęczyk.
Złącze (5):

2
7
3 1
6
4
5

8049f2da

 1: Zasilanie 30
 2: Masa
 3: Zasilanie 15

17/06/2008 © Scania CV 9 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

 4: CAN wysoki
 5: CAN niski
 6: Bez połączenia
 7: Bez połączenia

Poziomy ciśnienia w układzie APS.

Uwaga!
Istnieją dwa typy jednostki sterującej.
Jednostki sterujące wyprodukowane od
listopada 2005 dopuszczają regenerację od
9,0 bar. Wcześniejsze wersje jednostek
sterujących dopuszczają regenerację w
zakresie 7,5 do 6,0 bar.
E
D
C
6 7 8
5 9
4 10 B
3 11
2 12 A
1 13
0 bar 14

8049f2fb

 A: Ciśnienie podczas hamowania silnikiem, do 12,3 bar.

 B: Ciśnienie powietrza w trybie ogrzewania 11,0-12,3 bar.
 C: Ciśnienie powietrza w ciągu normalnej pracy wynosi 10,0-11,0 bar
 D: Najniższe ciśnienie podczas pośredniej regeneracji lub gdy aktywny jest kod usterki
727 wynosi 9,0 bar.
 E: W jednostkach sterujących starszego typu najniższe ciśnienie podczas pośredniej
regeneracji lub gdy aktywny jest kod usterki 727 wynosi 7,5 bar lub 6,0 bar.

Działanie APS podczas normalnej pracy.

Podczas zwykłej pracy sprężarka uruchamia się przy ciśnieniu 10,0 - 10,5 bar. W zależności
od tego, ile powietrza potrzeba do regeneracji, sprężarka wyłącza się przy ciśnieniu między
10,5 - 11,0 bar. Ma to na celu zapewnienie, że ciśnienie po regeneracji wyniesie co najmniej
10,5 bar.

Hamowanie silnikiem
Podczas hamowania silnikiem, gdy moment obrotowy jest wykorzystywany do napełniania
układu bez zwiększania zużycia paliwa, sprężarka włącza się gdy ciśnienie powietrza wynosi

17/06/2008 © Scania CV 10 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

poniżej 11,8 bar i wyłącza się najpóźniej po osiągnięciu wartości 12,3 bar.

Żądanie zwiększenia ciśnienia

Gdy jednostka sterująca ELC włączy regulację zawieszenia tylnej osi lub podczas
hamowania silnikiem ciśnienie powietrza może wzrosnąć powyżej 11,0 bar. Układ
zawieszenia przekazuje żądanie zwiększenia ciśnienia do układu APS. Jeśli regeneracja nie
odbywała się przez dłuższy czas, to proces regeneracji ma priorytet przed zwiększeniem
ciśnienia, dopóki układ nie osuszy środka suszącego.

Regeneracja

W procesie regeneracji następuje suszenie środka suszącego powietrzem z układu sprężonego

powietrza, które następnie zostaje usunięte z układu poprzez zawór spustowy. APS
wyposażony jest w funkcję obliczania ilości powietrza przechodzącego przez osuszacz
powietrza. Przepływomierz powietrza mierzy ilość pobieranego powietrza, gdy sprężarka
ładuje, oraz ilość oddawanego powietrza podczas regeneracji. Wartość licznika określa, kiedy
osuszacz powietrza wymaga regeneracji. Najniższy poziom dla regeneracji wynosi 10,0 bar.

Regeneracja pośrednia

Gdy zużycie powietrza jest wysokie a regeneracja nie była możliwa przez dłuższy czas,
licznik zużycia w układzie APS będzei wskazywał bardzo wysoką wartość. Nastąpi jedna lub
kilka regeneracji, aby obniżyć wartość licznika. Najniższy poziom dla regeneracji obniżono z
10,0 do 9,0 bar.

Pojazd zaparkowany
Po wyłączeniu zapłonu układ APS kontynuuje regenerację, aby nie doszło do zawilgodenia
układu sprężonego powietrza. Regeneracja podczas wyłączania układu może potrwać do
jednej minuty.

Tryb ogrzewania

Jeśli temperatura w zaworze spustowym osuszacza powietrza jest bliska temperatury

zamarzania, włącza się funkcja ogrzewania wykorzystująca gorące powietrze ze sprężarki.
Sprężarka jest włączona i zawór spustowy jest otwarty. Gdy funkcja jest aktywna, sprężarka
włącza się przy ciśnieniu 11,0 bar i wyłącza się przy wartości 12,3 bar.
APS będzie przełączał się z trybu normalnej pracy w tryb ogrzewania tak długo, jak długo
ogrzewanie jest niezbędne.

Działanie APS w razie usterki

Tryb mechaniczny

17/06/2008 © Scania CV 11 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

Jeśli komunikacja CAN zostanie przerwana lub jeżeli wystąpiła wewnętrzna usterka w
układzie APS, przechodzi on w tryb działania mechanicznego.
Oznacza to, że sprężarka jest odciążona i regeneracja następuje w momencie osiągnięcia
zaprogramowanej wartości ciśnienia. Sprężarka włącza się przy ciśnieniu 10,0 bar i wyłącza
przy 12,3 bar. Gdy ciśnienie wynosi 12,3 bar następuje regeneracja do osiągnięcia wartości
11,7 bar.

Tryb awaryjny

Gdy układ APS nie jest w stanie zmierzyć ciśnienia powietrza w przednim i tylnym
obwodzie hamulcowym, układ sprężonego powietrza steruje ciśnieniem poprzez zawór
bezpieczeństwa osuszacza powietrza. Maksymalna wartość ciśnienia to 14,5 bar i sprężarka
jest stale włączona.
Uwaga!
Jeśli układ APS pracował w trybie
awaryjnym przez długi czas, należy
wymienić zawór bezpieczeństwa.
Ciśnienie otwarcia spada, gdy zawór
bezpieczeństwa działa przez zbyt długi
czas.

Ograniczenie zbyt wysokiego ciśnienia w przednim i tylnym obwodzie

hamulcowym.

Jeśli ciśnienie powietrza w przednim lub tylnym obwodzie hamulcowym wzrośnie powyżej
13,0 bar, w zestawie wskaźników pojawi się ostrzeżenie koloru żółtego. Układ APS obniża
ciśnienie powietrza do 12,5 bar. Jeśli tak się dzieje, oznacza to zazwyczaj nieszczelność
przewodu sterującego do sprężarki.

Ograniczenie zbyt wysokiego ciśnienia w obwodzie postojowym i

hamulców przyczepy oraz w obwodzie dodatkowym.

Jeśli ciśnienie powietrza w obwodzie postojowym, hamulców przyczepy lub w obwodzie

dodatkowym wzrośnie do 9,0 bar, układ APS obniży je do 8,1 bar w całym układzie
sprężonego powietrza, również w elementach, w których normalnie nie ma potrzeby
ograniczania ciśnienia.
Jeśli jednostka sterująca APS jest uszkodzona, zawór ograniczający ciśnienie przejmuje
funkcję zaworu bezpieczeństwa obwodu postojowego, obwodu hamulców przyczepy i
obwodu dodatkowego i spuszcza powietrze przy 9,2 bar, jeśli ciśnienie nadmiernie wzrośnie.

Pośrednia regeneracja przy bardzo dużym zużyciu powietrza.

Jeśli układ sprężonego powietrza ciągnika lub zestawu jest nieszczelny, ciśnienie może
wynosić poniżej 9,0 bar. Po jakimś czasie informacja o dużym zużyciu powietrza pojawi się

17/06/2008 © Scania CV 12 of 13
 Typ podjazdu/silnika Ciężarówka serii P i G i R i T

na wyświetlaczu zestawu wskaźników.

Jeśli taka sytuacja istnieje przez dłuższy czas, licznik zużycia powietrza osiągnie bardzo dużą
wartość, zarejestrowany zostanie kod usterki 727 i w zestawie wskaźników włączy się
ostrzeżenie koloru żółtego.

Kod usterki 727

Krytyczne zużycie powietrza

Jeśli zużycie powietrza jest bardzo wysoki i aktywny jest kod usterki 727, dopuszczona
zostaje regeneracja od 9,0 bar. Gdy zużycie powietrza zmaleje i wartość na przepływomierzu
osiągnie dopuszczalny poziom, ciśnienie wzrośnie ponownie i kod usterki nie będzie
aktywny.

Ważne!

Wymiana modułu APS lub wyzerowanie

licznika za pomocą SDP3 nie rozwiąże
problemu. Kod usterki pojawi się
ponownie, jeśli zużycie powietrza nie
zmniejszy się. Kod usterki 727 będzie
aktywny, dopóki zużycie powietrza nie
powróci do normy i regeneracja nie
zostanie zakończona!

Przecieki
Jeśli kod usterki 727 jest aktywny i powietrze stale uchodzi, układ APS nie jest w stanie
podjąć normalnej pracy. Kod usterki będzie aktywny aż do usunięcia usterki i zakończenia
regeneracji.

Ważne!

W razie stwierdzenia nieszczelności

przeprowadź diagnostykę całego zestawu,
nie tylko ciągnika!

17/06/2008 © Scania CV 13 of 13