Laboratorium z: Techniki próżniowe i kriogeniczne

Data wykonania: 22.11.2023

Ćwiczenie nr: 5
Grupa laboratoryjna: 1

Badanie podstawowych właściwości elementów układu elektrycznego

Iwona Fedczak
Nikola Grzybowska
Jerzy Balcerak
Wydział FTiMS PG, Nanotechnologia, semestr 3

Streszczenie:
Za pomocą zbadania podstawowych właściwości elektrycznych w powietrzu i w ciekłym azocie
zidentyfikowano 7 elementów układu elektrycznego. Rozpoznano następujące części: dioda, rezystor
MŁT, rezystor drutowy, kondensator, termistor samorozłączny, tranzystor npn oraz kondensator
elektrolityczny.

Słowa kluczowe:
Układ elektryczny, rezystancja, napięcie, natężenie, pojemność kondensatora

Wstęp:
Układ elektryczny jest to układ elementów połączonych ze sobą, umożliwiających przepływ prądu
elektrycznego od źródeł do odbiorników. W jego skład mogą wchodzić elementy takie jak: rezystor,
kondensator, dioda czy tranzystor.
Podstawowymi właściwościami, którymi charakteryzują się jego części są: rezystancja, napięcie,
natężenie, czy w przypadku kondensatora – pojemność. Zmierzyć je można wykorzystując multimetr.
Rezystancja jest to właściwość elektryczna, która utrudnia przepływ prądu elektrycznego.
Napięcie to różnica potencjałów, będąca zmianą energii potencjalnej ładunku poruszającego się
między dwoma punktami.
Natężenie to prędkość przepływu ładunków.
Pojemność kondensatora to stosunek maksymalnego ładunku jaki może zgromadzić się w
kondensatorze do napięcia przyłożonego do jego okładek.
Celem badań jest zbadanie podstawowych właściwości i identyfikacja elementów układu
elektrycznego.

Metody badań:
Rezystancję, napięcie wyjścia i pojemność kondensatora zarówno w powietrzu, jak i w ciekłym azocie
zmierzono wykorzystując multimetr. Pomiar niepewności obliczono zgodnie ze wzorem nr. 1:

Δx= 0,015% odczytu + 0,002% z zakresu (1)

Jeżeli wynik pomiaru wahał się, to do błędu dodawano wartość na tyle dużą, aby pokrywała wszystkie
pomiary. Na poniższych fotografiach przedstawiono rozpoznane elementy:

Fot.1. Element półprzewodnikowy. Fot.2. Rezystor półprzewodnikowy.

 Fot.3. Rezystor MŁT. Fot.4. Dioda Schottky’ego.

Fot.5. Kondensator. Fot.6. Kondensator elektrolityczny.

Fot.7. Rezystor drutowy.

Wyniki i dyskusja:
Poniższa tabela przedstawia otrzymane wyniki pomiarów właściwości elektrycznych w powietrzu i w
ciekłym azocie:

Element układu Opór elektryczny [Ω] Pojemność [nF] Napięcie pracy [V]
elektrycznego
W temperaturze [℃]: 20 -198,5 20 -198,5 20 -198,5
Element Overload 0 0 0 0,575 0,146
półprzewodnikowy
Kondensator Overload Overload 0,07 0,26 Overload Overload
elektrolityczny
Dioda Schottky’ego Overload Overload Overload Overload 0,016 0,004
Rezystor MŁT Overload Overload 0 0 0 0
Rezystor drutowy 808 810 0 0 0 0
Rezystor 13,7 7 640 0 0 0 0
półprzewodnikowy
Kondensator Overload Overload 457,7 403,7 Overload Overload
Tab.1. Właściwości elektryczne elementów.

Napis „Overload” oznacza, iż wartość przekroczyła zakres multimetru, równy 1000 Mega jednostek
(układu SI) danego pomiaru.
Poniżej w tabeli nr 2 przepisane są charakterystyczne właściwości dla każdego z typów elementów:

Element układu Charakterystyczna W temperaturze [℃]:

elektrycznego: właściwość 20 -198,5
elektryczna:
Element Napięcie pracy [V] 0,575 ± 0,146 ±
półprzewodnikowy 0,02 0,02
Dioda Schottky’ego Napięcie pracy [V] 0,016 ± 0,004 ±
0,02 0,02
Rezystor MŁT Opór elektryczny [Ω] Overload Overload
Rezystor drutowy Opór elektryczny [Ω] 808 ± 20 810 ± 20
Rezystor Opór elektryczny [Ω] 13,7 ± 7 640 ± 20
półprzewodnikowy 0,3
Kondensator Pojemność [nF] 457,7 ± 403,7 ±
0,089 0,08
Kondensator Pojemność [nF] 0,07 ± 0,26 ± 0,02
elektrolityczny 0,02
Tab.2. Charakterystyczne właściwości elektryczne elementów.

Wnioski:
Wykonując pomiary podstawowych parametrów obwodu elektrycznego w powietrzu i w ciekłym
azocie zidentyfikowano następujące elementy: dioda (powietrze: X, ciekły azot: Y), rezystor MŁT,
rezystor drutowy, kondensator, termistor samorozłączny, tranzystor npn oraz kondensator
elektrolityczny.

Bibliografia:
https://openstax.org/books/fizyka-dla-szk%C3%B3%C5%82-wy%C5%BCszych-tom-2/pages/9-
kluczowe-pojecia?query=rezystancja&target=%7B%22index%22%3A0%2C%22type%22%3A
%22search%22%7D#fs-id1170902256099
https://leszekbober.pl/fizyka/prad-elektryczny/obwod-elektryczny/