เอกสารสรุ ปวิชา โลก และอวกาศ

ชัน้ มัธยมศึกษาปี ที่ 4

Nattakan_1
บทที่ 1 เอกภพ

Nattakan_2
 กาเนิดเอกภพ

นักดาราศาสตร์ ส่วนใหญ่เชื่อว่า เอกภพเกิดจากการเปลี่ยนแปลงพลังงานเป็ นสสาร เปรี ยบดัง การ

ระเบิดครัง้ ยิ่งใหญ่ของจุดเล็กๆ ที่เรี ยกว่า บิกแบง อุณหภูมิของเอกภพ ณ จุดบิงแบงสูงอย่างมหาศาล บิ
กแบงจึงเป็ นจุดเริ่มต้ นของเวลาและเอกภพ หลังจากเกิดบิกแกงเอกภพขยายตัวอย่างรวดเร็ว ทาให้
อุณหภูมิลดลงอย่างต่อเนื่อง อนุภาคที่มีความเสถียรมากกว่า เช่น โปรตอน นิวตรอน จึงเกิดขึ ้น เมื่ออุณภูมิ
ลดลง นิวเคลียสจึงสามารถดึงอิเล็กตรอนเข้ าสู่วงโคจรรอบนิวเคลียส เกิดเป็ นอะตอมของธาตุไฮโดรเจน
และฮีเลียมในสถานะแก๊ ส แก๊ สไฮโดรเจนและฮีเลียมรวมตัวกัน เกิดเป็ นกาแล็กซี และภายในกาแล็กซี แก๊ ส
รวมตัวกันด้ วยแรงโน้ มถ่วงก่อกาเนิดเป็ นดาวฤกษ์จานวนมาก

กาแล็กซี เกิดจากหลังบิกแบงเกิด ประมาณ 1,000 ล้ านปี กาแล็กซีประกอบด้ วยดาวฤกษ์ นับแสน

ล้ านดวง อยูร่ วมกันอย่างเป็ นระบบ ด้ วยแรงโน้ มถ่วงระหว่างดาวฤกษ์กบั ดาวฤกษ์ และระหว่างดาวฤกษ์
กับหลุมดามวลสารสูงยิ่งที่อยูใ่ จกลางกาแล็กซี โดยเนบิวลาซึง่ แก๊ สและฝุ่ นละอองแทรกอยู่ดาวฤกษ์
เนบิวลาหลายแห่งมีวฒ ั นาการเป็ นดาวฤกษ์และเนบิวลาบางแห่งซากที่เหลือจากการระเบิดของดาวฤกษ์

Nattakan_5
ทฤษฎีบกิ แบง ข้ อที่ 1 หลักฐานการขยายตัวของเอกภพ

Nattakan_3
ทฤษฎีบกิ แบง ข้ อที่ 2 การค้ นพบอุณหภูมิพื ้นหลังของเอกภพ

Nattakan_4
คาถาม ????? กาแล็กซีทางช้ างเผือกกับทางช้ างเผือกเหมือนกันหรื อไม่

 กาแล็กซีทางช้ างเผือก มีรูปร่างคล้ ายจานสองใบคว่าประกบกัน ตรงกลางหนาประมาณ 15,000 ปี

แสง เมื่อมองจากด้ านบนลงมา มีรูปร่างคล้ ายกังหัน มีเส้ นผ่านศูนย์กลางประมาณ 100,000 ปี
แสง
 กาแล็กซีทางช้ างเผือกมีดาวฤกษ์ไม่น้อยกว่าแสนล้ านดวง เป็ นกาแล็กซีขนาดใหญ่ มีกาแล็กซีเพื่อ
บ้ าน คือ กาแล็กซีแอนโดรเมดา กาแล็กซีแมกเจลแลนใหญ่ และกาแล็กซีแมกเจลเล็ก
 ทางช้ างเผือก กลุม่ ดาวที่ปรากฏเป็ นแนวฝ้าจาง ๆ พาดผ่านเป็ นทางยาวจากขอบฟ้าด้ านหนึง่ ไปยัง
ขอบฟ้าอีกด้ านหนึง่ โดยปรากฏอยูบ่ นฟ้าทังทางซี
้ กโลกเหนือและซีกโลกใต้

คาถาม ????? กาแล็กซีทางช้ างเผือกมีเส้ นผ่านศูนย์กลางประมาณ 100,000 ปี แสง คิดเป็ น D

ระยะทางกี่กิโลเมตร
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................

Nattakan_6
 บทที่ 2 ดาวฤกษ์

ดาวฤกษ์ เป็ น ก้ อนแก๊ สร้ อนขนาดใหญ่ มีองค์ประกอบส่วนใหญ่ประมาณ 99% เป็ นธาตุไฮโดรเจน

รองลงมาคือฮีเลียม รวมตัวอยูใ่ นสภาวะสมดุลระหว่างแรงโน้ มถ่วงที่มีทิศทางเข้ าสู่ศนู ย์กลางกับแรงดันของ
แก๊ สในทิศทางตรงกันข้ าม

 การวิวฒ
ั นาการของดาวฤกษ์ที่มีมวลน้ อย จะทาให้ เกิดพวกธาตุเบา เช่น ฮีเลียม ลิเทียม เบริลเรี ยม

 การวิวฒ
ั นาการของดาวฤกษ์ที่มีมวลมาก จะทาให้ เกิดพวกธาตุหนัก เช่น เหล็ก ทองคา ยูเรเนียม

ดาวฤกษ์ทกุ ดวงเกิดจากการยุบรวมตัวของเนบิวลา แต่เนื่องจากดาวฤกษ์แต่ละดวงมีมวลต่างกัน

จึงมีวิวฒ
ั นาการ และจุดจบที่ตา่ งกัน

วิวัฒนาการของดาวฤกษ์

มวลของดาวฤกษ์ วิวฒ
ั นาการของดาวฤกษ์

มวลน้ อย

มวลมาก

มวลมากๆ

ดวงอาทิตย์เป็ นดาวฤกษ์มวล...............................................................................................................

ดวงอาทิตย์มีพลังงานมหาศาลจาก...............................................................เกิดที่................................

Nattakan_7
ความส่ องสว่ างของดาวฤกษ์ เป็ นพลังงานแสงทังหมดที
้ ่แผ่ออกมาใน 1 วินาที ต่อ หน่วยพื ้นที่
โชติมาตรเป็ นตัวเลขที่กาหนดขึ ้น โดยกกาหนดให้ ดาวฤกษ์ที่สว่างที่สดุ เมื่อมองเห็นด้ วยตาเปล่า มีโชติ
มาตรเป็ น 1 ส่วนดาวฤกษ์ที่มองเห็นแสงสว่างริบหรี่ มีโชติมาตรเป็ น 6 ดาวที่มีโชติมาตรต่างกัน 1 จะมี
ความส่องสว่างต่างกัน 2.512 เท่า
โชติมาตรปรากฏ.................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………
โชติมาตรสัมบูรณ์................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………

Nattakan_8
คาถาม?????
ดาวฤกษ์ ดวงใด สว่างที่สดุ
.........................................................................................................................................................
ดาวฤกษ์ ดวงใด สว่างน้ อยที่สดุ
..........................................................................................................................................................

ดาวฤกษ์ A มีอนั ดับความส่องสว่าง หรื อโชติมาตรปรากฏ 3 และดวงฤกษ์ B มีอนั ดับความส่องสว่าง หรื อ

โชติมาตรปรากฏ 5 ดาวฤกษ์ดวงใดสว่างกว่ากัน และสว่างกว่ากันกี่เท่า
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................

Nattakan_9
สีและอุณหภูมิผิวของดาวฤกษ์ สีของดาวฤกษ์ จะขึ ้นอยู่กบั อุณหภูมิพื ้นผิวของดาวฤกษ์นนั ้
กล่าวคือ ดาวที่มีอณ
ุ หภูมิพื ้นผิวต่าจะมีสีคอ่ นข้ างแดง พวกที่มีอณ
ุ หภูมิสงู จะมีสีไปทางขาวหรื อขาวแกมน ้า
เงิน

คาถาม ?????
ดาวชนิดใด อุณหภูมิผิวสูงที่สดุ ...............................................อุณหภูมิผิวสูงที่สดุ ...................................
ดาวชนิด A คือดาวที่มีสีใด.................................................และอุณหภูมิผิว..........................................
ดาวชนิดใด อายุน้อยที่สดุ ........................เพราะ...................................................................................

บทที่ 3 ระบบสุริยะ

เนบิวลา (nebula) คือ กลุม่ แก๊ สไฮโดรเจนและฮีเลียม รวมถึงแก๊ ส ฝุ่ น ละอองที่อยู่ระหว่างดาวฤกษ์

เนบิวลาที่เกิดขึ ้นหลังจากเกิดบิกแบง ประมาณ 300,000 ปี เรี ยกว่า เนบิวลาดังเดิ ้ ม ส่วนเนบิวลาที่เกิดจาก
การระเบิดของดาวฤกษ์ (ซูเปอร์ โนวา) เรี ยกว่า เนบิวลาใหม่
ระบบสุริยะ เกิดจาก............................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
ดาวเคราะห์ชนใน
ั้ เป็ นดาวเคราะห์หิน.................................................................................................
ดาวเคราะห์ชนนอก
ั้ เป็ นดาวเคราะห์ขนาดใหญ่....................................................................................

Nattakan_10
แถบดาวเคราะห์น้อย เป็ นเศษที่เหลือจากการสร้ างดาวเคราะห์หิน อยูร่ ะหว่าง.........................................
ดงดาวหาง เป็ นเศษที่เหลือจากการสร้ างดาวเคราะห์ยกั ษ์ อยูร่ อบนอกระบบสุริยะ
คาถาม?????
ดาวเคราะห์ยกั ษ์แก๊ ส ได้ แก่.......................................................มีสมบัติ...............................................
..........................................................................................................................................................
ดวงอาทิตย์
การศึกษาโครงสร้ างภายในของดวงอาทิตย์ ด้วยวิธี..........................................................................
โครงสร้ างดวงอาทิตย์ แบ่งออกเป็ น....................................................................................................
ชัน้ บรรยากาศที่ห่อหุ้มดวงอาทิตย์ ...................................................................................................

Nattakan_11
ปรากฏการณ์ บนดวงอาทิตย์
........................คือ อนุภาคที่ปลดปล่อยออกมาจากชันโคโรนา
้ ที่ประกอบไปด้ วย อนุภาคโปรตอนและ
อิเล็กตรอน มีผลทาให้ เกิดแสงเรื องรองบนท้ องฟ้าเหนือบริ เวณขัวโลก
้ เรี ยกว่า แสงเหนือใต้
.........................คือ อนุภาคที่มีพลังงานสูงมาก ปลดปล่อยมวลก้ อนจาดชันโคโรนา
้ เกิดจากการลุกจ้ าของ
ดวงอาทิตย์ และมีผลต่อระบบสนามแม่เหล็กโลก ดาวเทียม แผงอิเล็กทรอนิกส์ และระบบการผลิตและการ
จ่ายกระแสไฟฟ้า

บทที่ 4 เทคโนโลยีอวกาศ

กล้องโทรทรรศน์ใช้ในการสารวจวัตถุในท้องฟ้า ต้องมีความสอดคล้องกับช่วงคลื่นของท้องฟ้าที่แผ่รังสีออกมา
ได้แก่
...........................................................................................................................................................................

ยานอวกาศ สถานีอวกาศ และดาวเทียม

..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
ดาวเทียมที่อยูว่ งโคจรใกล้ โลก ได้ แก่....................................................................................................
ดาวเทียมวงโคจรระดับกลาง ได้ แก่........................................................................................................
คำถำม??? ดาวเทียมประเภทใดที่มีวงโคจรเป็น วงโคจรค้างฟ้า
1. ดาวเทียมสื่อสาร
2. ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา
3. ดาวเทียมสังเกตการณ์ดาราศาสตร์
4. ดาวเทียมสารวจทรัพยากร

Nattakan_12
ควำมเร็วหลุดพ้น.................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Nattakan_13