An 12020180921045330

Privaatrechtelijke aspecten van onroerend goed
Ars Notariatus
120
Privaatrechtelijke aspecten van

onroerend goed
zesde druk
A.A. van Velten

emeritus hoogleraar onroerend goed recht
aan de Vrije Universiteit Amsterdam
2018
STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP

AMSTERDAM
WOLTERS KLUWER, DEVENTER

Verkorte citeerwijze: Van Velten, Privaatrechtelijke aspecten van onroerend goed (AN nr. 120) 2018
Volledige citeerwijze: A.A. van Velten, Privaatrechtelijke aspecten van onroerend goed (Ars
Notariatus nr. 120), Deventer: Wolters Kluwer 2018.
Het complete productaanbod vindt u in de online webshop: www.wolterskluwer.nl/shop.
Ontwerp omslag: Grafische vormgeving Bert Arts bNO
ISBN 978 90 13 15054 4

ISBN 978 90 13 15055 1 (E-book)
NUR 820-112
© 2018, A.A. van Velten, Amsterdam
© 2018, Wolters Kluwer Nederland B.V.
Onze klantenservice kunt u bereiken via: www.wolterskluwer.nl/klantenservice.
Auteur(s) en uitgever houden zich aanbevolen voor inhoudelijke opmerkingen en suggesties.

Deze kunt u sturen naar: boeken-NL@wolterskluwer.com.
Alle rechten in deze uitgave zijn voorbehouden aan Wolters Kluwer Nederland B.V. Niets uit deze
uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of
openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door
fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
Wolters Kluwer Nederland B.V.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16h t/m 16m
Auteurswet jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk
verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl).
Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s),
redacteur(en) en Wolters Kluwer Nederland B.V. geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en
onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan.
Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van Wolters Kluwer Nederland B.V. zijn van
toepassing de Algemene Voorwaarden van Wolters Kluwer Nederland B.V. U kunt deze
raadplegen via: www.wolterskluwer.nl/algemene-voorwaarden.
Indien Wolters Kluwer Nederland B.V.-persoonsgegevens verkrijgt, is daarop het privacybeleid
van Wolters Kluwer Nederland B.V. van toepassing. Dit is raadpleegbaar via www.wolterskluwer.nl/
privacy-cookies.
www.wolterskluwer.nl/navigator
Inhoudsopgave
Voorwoord bij de eerste druk / XVII

Voorwoord bij de zesde druk / XXI
Enkele afkortingen / XXIII
1. Wat is onroerend goed recht en waarom behandeling van de

privaatrechtelijke aspecten daarvan? / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 Een functioneel vak / 2
1.3 Het privaatrecht als uitgangspunt / 3
1.4 Verhouding met andere functionele rechtsgebieden / 6
1.5 De privaatrechtelijke onroerend goed jurist / 8
1.6 De rol van de wetgever, de rechter en de onderzoeker / 9
1.7 Een Europese dimensie / 10
1.8 Onroerend goed in de wereld / 11
2. Eigendom van onroerende zaken in Nederland / 13

2.1 Inleiding / 13
2.2 Het belang van het onderscheid roerend/onroerend / 17
2.2.1 Maatschappelijke facetten / 17
2.2.2 Het onderscheid in het bestuursrecht en het Europees recht / 19
2.2.3 Het onderscheid in het privaatrecht / 21
2.2.4 Internationaal recht / 23
2.3 Systematiek en terminologie / 24
2.3.1 Begrippen / 24
2.3.2 Stapeling van rechten / 28
2.3.3 Koppeling van rechten / 30
2.3.4 Splitsing van rechten; gelaagde eigendom / 31
2.4 Nadere typering van ons goederenrechtelijk stelsel / 32
2.4.1 Goederenrechtelijke tegenover persoonlijke rechten / 32
2.4.2 Kenmerkende facetten van het goederenrecht / 34
2.4.3 Het gesloten systeem (numerus clausus) en het transparantiebeginsel / 35
2.4.4 Relatieve eigendom / 39
2.4.5 Oude zakelijke rechten en grafrechten / 40
2.5 Overheidseigendom / 42
2.5.1 Zaken buiten de handel? / 42
2.5.2 Invloed van het bestuursrecht / 44
2.5.3 Eigendom van de zee. Openbare wegen / 46
2.5.4 De tenaamstelling van staatsgronden / 46
2.5.5 De concessie / 47
2.5.6 Géén of gedeeltelijke invloed van het bestuursrecht / 47
2.6 Open normen in het goederenrecht / 48
V
INHOUDSOPGAVE
2.6.1 Vraagstelling / 48
2.6.2 Misbruik van bevoegdheid. Hinder / 49
2.6.3 Redelijkheid en billijkheid / 50
2.6.4 Onvoorziene omstandigheden / 51
2.7 Ongerechtvaardigde verrijking / 51
2.8 Houderschap en bezit / 56
2.9 Wanneer is een zaak onroerend? De natrekkingsregel en het
begrip bestanddeel. Verticale en horizontale natrekking / 60
2.9.1 Verticale natrekking / 60
2.9.2 Doorbreking van de verticale natrekking. Horizontale natrekking / 63
2.9.3 Bestanddelen; het eenheidsbeginsel / 66
2.9.4 Verdere casuïstiek / 69
2.9.5 Conclusies voor dit onderdeel / 70
2.9.6 Invloed van de circulaire economie / 71
2.10 Eigendom van netten van kabels en leidingen / 72
2.11 Ondergronds bouwen / 75
2.12 Met elkaar verweven gebouwen en multifunctionele complexen.
Meervoudig grondgebruik. Gelaagde erfpacht. Footprint
ownership. Volume-eigendom en driedimensionale eigendom / 77
2.13 Wonen op water of in woonwagens / 85
2.13.1 Woonboten en drijvende woningen / 85
2.13.2 Woonwagens, stacaravans en mobiele woningen / 92
2.13.3 Tiny houses / 93
2.14 Gemeentelijke gronduitgifte. Beginselen van behoorlijk bestuur.
Tweewegenleer en doorkruisingsproblematiek / 94
2.14.1 Uitgiftebepalingen en beginselen van behoorlijk bestuur / 95
2.14.2 Tweewegenleer en doorkruisingsproblematiek / 98
2.14.3 Gemeentelijke anti-speculatiebedingen / 101
2.14.4 Naar een harmonisatie? / 101
2.15 Kerkelijke eigendommen / 103
2.15.1 Eigendom van kerken e.d. / 103
2.15.2 Sluiting van kerken / 104
2.15.3 Toe-eigening en onteigening / 105
2.16 Rechtsherstel en onteigening na de Tweede Wereldoorlog / 108
2.17 Eigendom van onroerende zaken en Europees recht: kunnen
grondrechten doorwerken in het privaatrecht? / 109
2.18 Invloed van de Europese Unie op het gesloten stelsel / 114
2.19 Invloed van het Europees Parlement / 116
2.20 Invloed van het Europese Hof van Justitie / 117
3. Koop en ruil van onroerende zaken / 119

3.1 Inleiding / 119
3.2 Koop van onroerende zaken / 120
3.3 Totstandkoming van de koopovereenkomst van een onroerende zaak / 123
3.3.1 Het wettelijk stelsel en de praktijk / 123
3.3.2 Koop op afstand en elektronische koop / 126
3.3.3 Samenhangende rechtsbetrekkingen en meerpartijenovereenkomsten / 127
3.3.4 Contractsoverneming / 128
3.3.5 Elkaar opvolgende koopovereenkomsten / 129
3.3.6 Slotopmerking en plan van behandeling / 130
3.4 Precontractuele fase / 131
3.4.1 Voor-overeenkomst en letter of intent / 131
3.4.2 Het arrest Hofland/Hennis / 131
3.4.3 Het arrest Plas/Valburg / 132
VI
INHOUDSOPGAVE
3.4.4 De rechtsontwikkeling na Plas/Valburg / 134

3.4.5 Postcontractuele fase / 136
3.4.6 Entire agreement clauses / 136
3.5 Jurisprudentie. Onherroepelijk aanbod, koopoptie, voorkeursrecht
tot koop, aanbiedingsplicht, recht van terugkoop / 137
3.5.1 Rechtspraak na invoering huidig BW / 137
3.5.2 Onherroepelijk aanbod; koopoptie; voorkeursrecht tot koop;
aanbiedingsplicht; recht van terugkoop / 139
3.5.3 Manco’s / 144
3.6 Verstoring van de contractuele verhouding. Vernietiging wegens
dwaling of onvoorziene omstandigheden en ontbinding / 147
3.7 Verkoop bij inschrijving en openbare veiling / 155
3.7.1 Inschrijving / 155
3.7.2 Tender / 156
3.7.3 Veiling / 157
3.7.4 Nader op te geven lastgever / 157
3.8 Medewerking van derden / 158
3.8.1 Beperkingen voortvloeiende uit de aard van het verkochte / 158
3.8.2 Beperkingen voortvloeiende uit de persoon van een der partijen / 160
3.8.3 Specifieke problemen bij rechtspersonen / 163
3.8.4 Nietig of vernietigbaar? / 167
3.9 Aankoop door een rechtspersoon in oprichting / 167
3.9.1 BV en NV i.o. / 167
3.9.2 Nachgründung en uitkeringstoets / 169
3.10 Verkoop in strijd met een testamentaire last of de bepalingen van een schenking / 170
3.11 Koop als onderdeel van een groter geheel / 172
3.12 Volmacht / 173
3.13 Bijzondere vereisten voor de koopovereenkomst van een woning
door een particulier (‘consumentenkoop van onroerende zaken’)
en de aan zo’n koper toekomende bedenktijd (art. 7:2 BW) / 176
3.13.1 Het beginsel van het BW / 176
3.13.2 Het voorontwerp / 177
3.13.3 Het wetsvoorstel en de kritiek daarop / 177
3.13.4 Wijziging van het wetsvoorstel / 178
3.13.5 Onzekerheden en eerste jurisprudentie / 180
3.13.6 Een evaluatie / 190
3.13.7 Conclusie voor dit onderdeel / 191
3.14 De waarborging van kopers recht op levering van een registergoed
door het stellen van een aantekening (art. 7:3 BW) (Vormerkung) / 193
3.14.1 De strekking van de aantekening / 193
3.14.2 De beperkte duur van de aantekening / 195
3.14.3 Verdere opmerkingen over de inschrijving van de aantekening / 196
3.14.4 De aard van de aantekening / 199
3.14.5 Invloed van bewind of faillissement en retentierecht / 200
3.14.6 Dubbele verkoop / 201
3.14.7 De verhouding met beslag; eerste jurisprudentie / 202
3.14.8 Een wetswijziging / 206
3.14.9 De verhouding met art. 10 WVGem / 207
3.15 Algemene verplichtingen van verkoper / 208
3.16 Juridische gebreken / 212
3.16.1 De strekking van art. 7:15 lid 1 / 212
3.16.2 Het dwingendrechtelijke lid 2 / 214
3.16.3 Beperkingen van publiekrechtelijke aard / 214
VII
INHOUDSOPGAVE
3.17 Feitelijke gebreken / 217

3.17.1 De strekking van art. 7:17 / 217
3.17.2 Jurisprudentie / 219
3.17.3 Invloed van model-contracten / 224
3.17.5 De klacht-termijn van art. 7:23 BW / 227
3.18 Risicoregeling / 229
3.19 Algemene verplichtingen van koper / 231
3.20 Betaling van de koopprijs en het daaraan voorafgaand stellen van een waarborg / 236
3.20.1 De specifieke regeling voor koop van onroerende zaken / 236
3.20.2 De regeling voor de koop van woningen / 237
3.20.3 Waarborg en depot / 238
3.20.4 De koopprijzen bij misbruik van elkaar opvolgende A-B en
B-C transacties / 239
3.20.5 De wetgeving tegen witwassen / 241
3.20.6 Overige bepalingen / 242
3.21 Categorieën van kopers / 244
3.22 Koop van appartementsrechten / 245
3.23 Rechten van erfpacht en opstal / 246
3.24 Lidmaatschappen, aandelen en certificaten / 248
3.25 Ruil en herverkaveling / 250
3.25.1 Ruil van onroerende zaken / 250
3.25.2 Driehoeksruil / 252
3.25.3 Herverkaveling en kavelruil / 252
3.25.4 Stedelijke herverkaveling / 254
3.26 Ipr-aspecten / 255
3.26.1 Rome I-verordening / 255
3.26.2 EEX-verordening II / 257
3.26.3 Europees ipr / 260
3.27 Europese ontwikkelingen. Het DCFR-project en de
ontwerpverordening inzake koop. Oprichting ELI / 261
3.28 Ambtshalve toetsing aan Europese richtlijnen / 264
4. Huurkoop en financial lease van onroerende zaken / 267

4.1 Inleiding / 267
4.2 De voormalige Tijdelijke wet huurkoop onroerende zaken / 269
4.3 Het oorspronkelijke wetsvoorstel voor een nieuwe regeling
van de huurkoop van onroerende zaken / 270
4.4 De huidige regeling / 271
4.4.1 De algemene regeling / 272
4.4.2 De toegespitste regeling voor de huurkoop van woonruimte / 274
4.4.3 Toevoegingen aan Boek 3 BW, aan de Onteigeningswet en
aan de Overgangswet / 276
4.4.4 Conclusies / 276
4.5 Financial lease / 277
4.6 Groeiende en dalende eigendom / 279
5. Aanneming van onroerende zaken en projectontwikkeling / 281

5.1 Inleiding / 281
5.2 Aanneming van onroerende zaken / 283
5.3 Enkele bijzondere contractsvormen / 287
5.3.1 Overeenkomsten behorend bij de drie casus-posities / 287
5.3.2 Vormen van samenwerking / 292
VIII
INHOUDSOPGAVE
5.3.3 Projectontwikkeling en PPS / 295

5.3.4 Raamovereenkomsten en convenanten / 298
5.3.5 Botsende bijzondere en algemene voorwaarden / 300
5.4 Exploitatieovereenkomsten en bouwclaims / 303
5.5 Aanbesteding / 307
5.6 De wettelijke regeling inzake aanneming (titel 12) / 310
5.6.1 Terminologie / 310
5.6.2 De wettelijke regeling / 312
5.6.3 Samenhang met Boek 6 en andere Boeken / 313
5.6.4 Plan van verdere behandeling / 315
5.7 Bepalingen van belang voor de bouw, in het bijzonder de
particuliere woningbouw (afdeling 1) / 316
5.8 Bijzondere bepalingen inzake de consumentenopdracht (afdeling 2) / 319
5.9 Het voorrecht en het retentierecht van de aannemer / 322
5.10 Afsluitende rechtsvergelijkende opmerkingen en conclusie voor dit onderdeel / 325
5.11 Internationale aannemingsovereenkomsten / 326
5.12 Europese ontwikkelingen / 328
5.12.1 Consumentenbescherming / 328
5.12.2 Aanbestedingsrichtlijnen / 329
5.12.3 PPS / 330
6. Overdracht krachtens koop en andere wijzen van verkrijging

onder bijzondere titel van onroerende zaken / 333
6.1 Inleiding / 333
6.2 Het stelsel van ons BW voor levering en overdracht van
onroerende zaken, alsmede de vestiging van beperkte rechten daarop / 335
6.2.1 De obligatoire overeenkomst als grondslag van de levering / 335
6.2.2 De goederenrechtelijke (zakelijke) overeenkomst en de rol van de notaris / 338
6.2.3 De inschrijving in de openbare registers als vereiste voor de
wijziging van rechtspositie / 341
6.2.4 Buitengerechtelijke vernietiging van een plaatsgevonden overdracht / 342
6.3 De causale leer en de gevolgen daarvan. Nadere opmerkingen
over obligatoire en goederenrechtelijke overeenkomsten.
De inhoud van de akte en de uitleg daarvan / 343
6.3.1 Het causale stelsel / 343
6.3.2 De vereisten waaraan een akte van levering ten minste moet voldoen / 344
6.3.3 Uitleg van de goederenrechtelijke overeenkomst / 345
6.4 Bescherming van opvolgende verkrijgers. Causaal tegenover abstract stelsel / 349
6.4.1 De helende werking van art. 3:88 BW / 349
6.4.2 Gevallen waarbij art. 3:88 BW in ieder geval toepassing mist / 351
6.4.3 Verschillen tussen het causale en het abstracte stelsel / 353
6.4.4 Overdracht na een gebrekkige splitsing / 354
6.4.5 Gevolgen van het wegvallen van een der onderliggende
overeenkomsten na een ABC-levering / 355
6.5 Bekrachtiging, convalescentie, bevestiging, rectificatie / 358
6.5.1 Bekrachtiging / 358
6.5.2 Bekrachtiging door een rechtspersoon na oprichting / 359
6.5.3 Convalescentie / 360
6.5.4 Bevestiging / 361
6.5.5 Andere vormen van reparatie / 361
6.6 De verdere beschermingsartikelen / 363
6.6.1 Andere bepalingen van beschermende aard / 363
6.6.2 Cumulatieve werking / 368
IX
INHOUDSOPGAVE
6.6.3 Casuïstiek / 369

6.7 De trits koop, levering, overdracht / 374
6.8 Het negatieve/onvolledige stelsel en de gevolgen daarvan voor
de eigendom van onroerende zaken / 379
6.9 Onderscheid tussen kadaster en openbare registers De Kadasterwet / 381
6.9.1 De functie van openbare registers / 382
6.9.2 De Kadasterwet en de positie van de bewaarder / 384
6.9.3 Het onderscheid tussen kadaster en openbare registers / 385
6.9.4 De basisregistratie kadaster / 387
6.9.5 Het kadaster als informatiecentrum ter voorkoming van graafschade / 388
6.9.6 De style sheet of KIK-akte / 389
6.9.7 Op weg naar een 3D-registratie / 389
6.9.8 Privacy en openbare registers / 390
6.10 Resumerend (en ter illustratie rechtsvergelijkend) Registration
of deeds tegenover Registration of titles / 392
6.10.1 Causaal tegenover abstract en consensueel tegenover traditio / 392
6.10.2 Negatief tegenover positief stelsel / 393
6.10.3 Een viertal voorbeelden van de werking van ons stelsel / 394
6.10.4 Diverse stelsels met elkaar vergeleken / 396
6.11 Reële executie / 401
6.12 Levering na dubbele verkoop / 404
6.13 Positie van de notaris bij botsende rechten op levering / 408
6.14 Vernietiging van een rechterlijke uitspraak tot levering of tot opheffing beslag / 409
6.15 Verjaring als grondslag van verkrijging / 414
6.15.1 Bevrijdende verjaring / 415
6.15.2 Verkrijgende verjaring / 418
6.15.3 De notariële verklaring / 420
6.15.4 Verklaring voor recht / 420
6.15.5 Vaststellingsovereenkomst / 420
6.16 Onteigening / 421
6.17 De Angelsaksische of Antilliaanse trustee als verkrijger. Het Trustverdrag / 423
6.18 De trust in het DCFR-project / 427
6.19 Naar een harmonisatie van de Europese stelsels voor de
overdracht van onroerende zaken? / 428
6.20 Invloed van de Erfrechtverordening op de
beschikkingsbevoegdheid en de kadastrale registratie / 432
7. Economische eigendomsoverdracht van onroerende zaken / 435

7.1 Inleiding / 435
7.2 Economische eigendom van onroerende zaken / 436
7.3 Onderscheid in de diverse vormen van economische eigendom / 438
7.4 De zogenoemde economische eigendomsoverdracht / 439
7.5 Zekerheden voor partijen bij de economische
eigendomsoverdracht / 440
7.5.1 De onherroepelijke volmacht / 440
7.5.2 De zekerheidshypotheek / 441
7.5.3 Koophuur / 443
7.5.4 Bijzondere risico’s / 443
7.5.5 Beslag op economische eigendom / 444
7.6 De aanval van het ministerie van Financiën op de economische
eigendomsoverdracht / 446
7.7 Economische eigendom thans en in de toekomst / 447
7.8 De problematiek van de ontbonden rechtspersoon/juridisch eigenaar / 451
X
INHOUDSOPGAVE
7.9 Kan de economische eigenaar jegens de juridische eigenaar een

beroep doen op bevrijdende verjaring? / 451
7.10 Kan de vordering tot levering verjaren? / 452
8. Economische eigendom met behulp van een rechtspersoon / 453

8.1 Inleiding / 453
8.2 De onroerend goed NV / 453
8.3 Certificering en vastgoedfondsen / 455
8.4 De onroerend goed stichting / 457
8.5 De coöperatieve flatexploitatievereniging / 459
8.5.1 Ontstaan van deze rechtsvorm en de plaats daarvan in Boek 2 / 459
8.5.2 Overdraagbaarheid en financiering / 460
8.5.3 De vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en de coöperatie.
Nieuwe ontwikkelingen / 463
8.5.4 Woningcorporaties / 464
8.6 Maatschappelijk gebonden coöperatief eigendom / 466
8.7 Woongroepen / 467
8.8 De stichting voor de exploitatie van monumenten / 468
8.9 De stichting als beheerder ten dienste van de Nederlandse gemeenschap / 469
8.10 De monumentenrechtspersoon / 470
8.11 De rechtspersoon als instrument van beheer / 471
9. Eenvoudige gemeenschap en mandeligheid / 473

9.1 Inleiding / 473
9.2 Eenvoudige gemeenschap van een onroerende zaak / 477
9.2.1 De wettelijke regeling / 477
9.2.2 Bezwaren tegen de wettelijke regeling / 480
9.2.3 Problemen in de familiesfeer / 481
9.2.4 Problemen buiten de familiesfeer / 484
9.2.5 Het verbod om verdeling te vragen / 484
9.2.6 Verdere problemen / 485
9.2.7 Het einde van de gemeenschap / 487
9.3 Gemeenschap als alternatief voor splitsing in appartementsrechten? / 488
9.4 Mandeligheid / 490
9.4.1 Wettelijke en contractuele mandeligheid / 490
9.4.2 Het ontstaan van contractuele mandeligheid / 492
9.4.3 Bezwaren tegen contractuele mandeligheid / 496
9.4.4 Het einde van de contractuele mandeligheid / 497
9.4.5 Het einde van de wettelijke mandeligheid / 497
9.4.6 Mandeligheid in andere Europese landen / 499
10. Appartementsrecht / 501

10.1 Inleiding / 501
10.2 De wetgeving van 1951 (aangepast in 1972). Dualistisch tegenover unitair stelsel / 503
10.3 Splitsing van de rechten van erfpacht en opstal.
Splitsingsvergunning. Overkoepelende werking van een splitsing / 506
10.3.1 Splitsing van de rechten van erfpacht en opstal. De splitsingsvergunning / 506
10.3.2 Overkoepelende werking van een splitsing / 507
10.4 De Vereniging van Eigenaars (VvE) en een eventueel extra kwalitatief
lidmaatschap / 508
10.5 Twee gemeenschappen. Verhouding Boeken 2 en 5 / 510
10.6 Ondersplitsing / 512
10.7 Wijze van splitsing en de gevolgen daarvan voor bestaande rechten / 513
XI
INHOUDSOPGAVE
10.7.1 De akte en de tekening / 513

10.7.2 Gevolgen voor bestaande rechten / 516
10.7.3 Geen andere wijzen van ontstaan / 516
10.8 Heling van gebrekkige splitsingen / 517
10.9 Inhoud van de akte van splitsing / 519
10.10 Gebruiksbeperkende regelingen en de verhouding tussen reglement en
huishoudelijk reglement. Uitleg / 521
10.10.1 Reglement en huishoudelijk reglement / 521
10.10.2 Aanbiedingsplichten en arbitrale bedingen / 523
10.10.3 Uitleg van het reglement / 524
10.10.4 Nietige en vernietigbare besluiten / 525
10.11 Splitsing van toekomstige gebouwen (‘splitsen op tekening’) / 526
10.12 De invoering van het huidige BW (1992) en de wetswijziging van 2005 / 529
10.13 Het begrip ‘(privé-)gedeelte’ in art. 5:106 lid 3 BW / 531
10.14 Floating space en floating time / 532
10.15 Bepaling der aandelen (breuken) / 533
10.16 Vestiging van de rechten van erfpacht en opstal op een appartementsrecht / 534
10.17 Aansprakelijkheid van kopers voor oude schulden / 536
10.18 Het tijdstip van aanvang van de VvE / 537
10.19 Het reservefonds / 538
10.20 Nadere regeling inzake ondersplitsing / 539
10.21 Wijziging van de splitsing met meerderheid van stemmen / 540
10.22 Onttrekking aan de splitsing / 544
10.23 De situatie bij de aankoop van bloot-eigendom door de appartementseigenaars / 545
10.24 Verhouding tot bestuursrecht. De wetswijziging van 2011 / 546
10.25 Een volgende wetswijziging / 547
10.26 Het einde van de splitsing / 548
10.27 Europees recht / 549
11. Time share (gebruik in deeltijd) van onroerende zaken / 551

11.2 Poging tot een definitie / 552
11.3 Eigendomsproblematiek / 553
11.3.1 Mede-eigendom (gemeenschap) / 553
11.3.2 Andere juridische constructies / 554
11.3.3 Time share als wettelijk toegestane goederenrechtelijke rechtsfiguur / 556
11.3.4 De moeizame overlegstructuur / 558
11.4 De totstandkoming van de time share richtlijn / 558
11.5 De implementatie van de richtlijn in ons Burgerlijk Wetboek / 560
11.6 Ipr-aspecten / 561
11.7 Kritiek op de beperkte reikwijdte van de eerste richtlijn en verdere
Europese ontwikkelingen / 562
12. De rechten van erfpacht en opstal / 565

12.2 Verschillen en overeenkomsten tussen de rechten van erfpacht en opstal / 568
12.3 Diverse vormen van erfpacht. Gemeentelijke erfpacht / 571
12.4 Particuliere erfpacht. ‘Footprint lease’ en horizontaal verdeelde
(‘gelaagde’) erfpacht / 576
12.5 Het recht van opstal / 581
12.6 Nadere beschouwing van de rechten van erfpacht en opstal / 587
12.7 Dwingend tegenover regelend recht / 590
12.8 Welke bepalingen zijn (on)mogelijk? / 591
XII
INHOUDSOPGAVE
12.9 Verhouding tot bestuursrecht / 596

12.10 Redelijkheid en billijkheid / 598
12.11 Onderrechten. Doorbrekingen van de ‘nemo plus’-regel en de onmogelijkheid
van stapeling / 599
12.12 De toepasselijkheid van Boek 6 / 601
12.13 Verjaring / 604
12.14 Wijziging en splitsing van de rechten / 605
12.15 Beëindiging van de rechten / 606
12.16 Kan een splitsing in appartementsrechten vermenging
(en daardoor tenietgaan van de beperkte rechten) voorkomen? / 609
12.17 Conclusie voor dit onderdeel / 610
12.18 De rechten van erfpacht en opstal in andere Europese landen / 611
13. De rechten van gebruik en bewoning / 613

13.2 Verschillen en overeenkomsten tussen de rechten van gebruik en bewoning / 613
13.4 Wettelijke rechten / 617
13.5 Beëindiging van de rechten / 617
14. Burenrecht en erfdienstbaarheden, alsmede aanverwante

rechtsfiguren / 619
14.2 Burenrecht / 624
14.3 Erfdienstbaarheden / 627
14.3.1 Ontstaansgronden: vestiging en verjaring / 629
14.3.2 Beperkingen / 631
14.3.3 Ondeelbaarheid / 633
14.3.4 Bijzonderheden / 634
14.3.5 Ipr-aspecten / 636
14.3.6 Erfdienstbaarheden in andere Europese landen / 636
14.4 Wijziging of opheffing door de rechter van een erfdienstbaarheid / 636
14.5 Einde van de erfdienstbaarheid / 638
14.6.1 Botsingen tussen beide rechtsgebieden / 640
14.6.2 Openbare private wegen / 642
14.6.3 Welstandstoezicht / 643
14.6.4 Gedoogplichten / 643
14.7 Kwalitatieve verplichtingen / 644
14.8 Kwalitatieve rechten / 647
14.9 Vaststellingsovereenkomsten tussen buren / 649
14.10 Kettingbedingen / 650
14.10.1 Bijzonderheden / 651
14.10.2 De (on)geldigheid van een monddood-clausule / 652
14.10.3 Wijziging en einde / 653
14.11 Verschillen en overeenkomsten van de besproken rechtsfiguren / 654
14.11.1 De belangrijkste verschillen / 654
14.11.2 Verbreking van een kettingbeding / 655
14.11.3 Het kettingbeding bij executoriale verkoop en bij faillissement / 658
14.11.4 (Niet-)oplegging van een kettingbeding / 659
14.11.5 Botsing tussen burgerlijk recht en tuchtrecht / 660
14.11.6 Verhouding tot bestuursrecht / 661
XIII
INHOUDSOPGAVE
14.12 Intentieverklaringen en andere obligatoire bedingen / 663

14.13 Soms geen behoefte aan de besproken rechtsfiguren / 663
14.14 Europees recht / 664
15. Eigendom van netten van kabels en leidingen / 665

15.2 Wie is de eigenaar van een net? / 666
15.3 Roerend of onroerend? / 669
15.4 De kabelnet-arresten en hun gevolgen / 670
15.5 Hoe diende een ondergronds telecomnet te worden
overgedragen? De ‘paddestoel-theorie’ / 671
15.6 Registratie en ordening. Op weg naar een 3D-kadaster / 672
15.7 Gebruiks- en genotsrechten van ondergrondse telecomnetten / 675
15.8 De privaatrechtelijke grondslagen voor de eigendom, de aanleg en het gebruik
van nutsleidingen / 676
15.9 Problemen bij het opstellen van een overkoepelende privaatrechtelijke regeling / 681
15.10 Eerste voorstellen / 682
15.11 Achtergrond van de in 2007 ingevoerde wettelijke regeling inzake de eigendom
van netten / 684
15.12 De huidige kadastrale registratie / 687
15.13 In werking treding van de regeling en openstaande vragen / 689
15.14 Het uitgebreide overgangsrecht / 691
15.18 Eigendom van kabels en leidingen in andere Europese landen / 696
16. Parkmanagement (terreinbeheer) / 697

16.2 Appartementsrecht als vehikel voor terreinbeheer / 698
16.3 Eenvoudige gemeenschap en contractuele mandeligheid / 701
16.4 De rechten van erfpacht en opstal / 702
16.5 Erfdienstbaarheden en overeenkomsten / 702
16.6 De vastgoedcoöperatie / 704
16.7 Decentrale energievoorzieningen / 705
16.8 Bedrijveninvesteringszones / 706
17. Hypotheek en financiering. Verkoop door de hypotheekhouder / 709

17.2 Het ontstaan van hypotheek / 711
17.2.1 De vestiging / 711
17.2.2 Positie van de notaris / 712
17.2.3 Het hypothecair te bezwaren registergoed en de onderliggende titel van
verkrijging / 713
17.3 Andere vormen van financiering / 715
17.3.1 Diverse vormen van financiering / 716
17.3.2 Halal-financiering / 717
17.3.3 Positieve/negatieve hypotheekverklaring / 718
17.3.4 Crowdfunding / 719
17.4 Nadere karakterisering / 719
XIV
INHOUDSOPGAVE
17.4.1 Een afhankelijk recht / 719

17.4.2 Soms een semi-zelfstandig recht / 720
17.4.3 Verhouding met bestuursrecht / 722
17.5 Woningfinanciering / 723
17.6 Algemene regeling en algemene leerstukken / 724
17.7 Mobiliteit van hypothecaire vorderingen en collectieve
zekerheidsarrangementen / 727
17.8 Trusthypotheek / 731
17.9 Ultra vires-problematiek en andere kwesties bij
hypotheekverlening door rechtspersonen / 733
17.10 Bijzondere bedingen / 735
17.11 Rangorde en rangwisseling / 737
17.12 Subrogatie / 739
17.13 Executie / 740
17.13.1 Openbare executoriale verkoop / 740
17.13.2 Executoriale verkoop uit de hand / 743
17.13.3 Onderhandse verkoop / 747
17.13.4 Verschillen tussen de diverse vormen van verkoop / 748
17.13.5 Wetswijziging verbetering executoriale verkoop / 748
17.14 De zogenoemde ‘onroerend goed portefeuille’ / 751
17.15 Het einde van de hypotheek. Zuivering en rangregeling / 752
17.15.1 Zuivering / 752
17.15.2 Verdeling van de verkoopopbrengst / 752
17.15.3 Rangregeling / 754
17.15.4 Andere wijzen van tenietgaan / 755
17.15.5 Herleving na een vernietigd vonnis tot opheffing? / 756
17.16 Grensoverschrijdende hypothecaire financiering / 757
17.17 Europese ontwikkelingen. Invoering afdeling consumentenkrediet
overeenkomsten woningen / 759
17.18 Het voorstel voor een ‘Eurohypotheek’ / 761
17.19 De richtlijnen financiële diensten op afstand en
consumentenkrediet / 764
17.20 Insolventieverordening / 765
18. Huur en pacht: enkele randnotities / 767

18.2 Afgrenzingen en overlappingen tussen huur of pacht en koop / 768
18.3 De verhouding met beperkte genotsrechten, in het bijzonder erfpacht / 770
18.4 De positie van de huurder in het appartementsrecht / 772
18.5 Botsing tussen de rechten van huurders/pachters en
hypotheekhouders / 774
18.6 Bestanddeelvorming als doorbreking van het wegneemrecht / 775
18.7 Gebruiksrechten / 775
18.8 Koppeling van eigendom en gebruik / 776
18.9 Afsluitende opmerkingen / 776
19. Enkele voorstellen tot verbetering en opmerkingen over de

notariële zorgplicht / 777
19.1 Een beknopte inventarisatie van geconstateerde tekortkomingen / 777
19.2 Notarieel tuchtrecht en de plicht tot voorlichting / 780
19.3 Naar een meer flexibel eigendomsbegrip? / 783
19.4 Voorstel voor ‘gereglementeerde’ eigendom / 784
XV
INHOUDSOPGAVE
19.5 Diverse vormen van eigendom / 785

19.6 Introductie van de ‘Community Association’ in ons goederenrecht / 786
20. Epiloog / 789
Jurisprudentieregister / 791
Trefwoordenregister / 805
XVI
Voorwoord bij de eerste druk
‘The primary purpose of any instructional text is to be both easy to understand and
authorative. This is not a simple matter when discussing real estate law.’1
Het is opvallend dat er in ons land diverse handboeken en losbladige commen-

taren bestaan op het gebied van onroerend goed, zowel terzake het bestuursrecht
als het fiscale recht, maar dat er tot op heden geen boek bestaat waarin alle
privaatrechtelijke aspecten van het onroerendgoedrecht in hun onderlinge samen-
hang worden belicht.
Weliswaar bestaat er sedert vele jaren het door Kluwer uitgegeven losbladige
Praktijkboek Onroerend Goed, maar daarin worden de meeste privaatrechtelijke
onderdelen (noodgedwongen) door diverse auteurs dermate beknopt behandeld,
dat veelal niet van een diepgaande en samenhangende beschouwing kan worden
gesproken. Ook de door Wolters-Noordhoff uitgegeven boeken op dit gebied zijn
betrekkelijk summier door de veelheid van de daarin opgenomen onderwerpen.
Als men het functionele vak onroerend goed recht voor de daaraan verbonden
privaatrechtelijke vragen nader wenst te bestuderen, is raadpleging van ten minste
enkele tientallen werken nodig, terwijl er van enige samenhang tussen de
verschillende deelonderwerpen veelal slechts in beperkte mate sprake zal zijn.
Om een voorbeeld te geven: indien men de diverse privaatrechtelijke vraagstuk-
ken die samenhangen met de verwerving en financiering van een nieuwbouw-
appartement wil inventariseren aan de hand van de Asser-serie, zullen daarvan ten
minste vijf delen moeten worden bestudeerd (Koop, drie delen Goederenrecht,
Aanneming), die door ten minste evenzoveel auteurs zijn geschreven, waarbij
overigens grote gedeelten niet van belang zullen zijn, omdat die betrekking
hebben op andere vermogensrechten dan onroerende zaken of daarop gevestigde
beperkte rechten, zoals erfpacht en hypotheek.
Het thans voorliggende werk tracht – uitgaande van de bij elke civiele jurist aanwezige
basiskennis – in de gesignaleerde lacune te voorzien door onroerend goed als
invalshoek te kiezen, hetgeen nader wordt uiteengezet in het eerste hoofdstuk, waarbij
echter direct een tweetal aantekeningen van beperkende aard moet worden gemaakt.
Allereerst kan dit boek uiteraard lang niet zo volledig zijn als bijvoorbeeld een
handboek uit de genoemde Asser-serie. Wel is getracht de gehele stof beknopt en in
1 Aanvang voorwoord Charles J. Jacobus, Real Estate Law (New Jersey 1998).
XVII
VOORWOORD BIJ DE EERSTE DRUK
onderlinge samenhang zo volledig mogelijk te behandelen, waarbij uitgebreide

literatuurverwijzingen de geïnteresseerde lezer verwijzen naar meer specialistische
boeken en andere van belang zijnde deelpublicaties. Verwijzingen naar de bekende
handboeken en losbladige commentaren zijn daarbij slechts zeer spaarzaam opge-
nomen, ervan uitgaande dat iedereen daarvan voldoende op de hoogte is.
De tweede beperking geldt de behandelde stof. Gezien de beschikbare ruimte
was het niet mogelijk om het (niet tot onroerende zaken beperkte) recht van
vruchtgebruik of de persoonlijke rechten huur en pacht – inclusief daaraan
verwante rechten als franchise en operational lease –, anders dan zeer incidenteel,
te bespreken; hiervoor blijft de lezer derhalve aangewezen op de drie desbetref-
fende delen uit de Asser-serie of soortgelijke commentaren. Ook onderwerpen uit
het overeenkomstenrecht die slechts zijdelings betrekking hebben op onroerende
zaken, zoals de bemiddelings- en de verzekeringsovereenkomst, moesten nood-
gedwongen grotendeels buiten beschouwing blijven.
Wèl is, anders dan in de meeste handboeken, op diverse plaatsen aandacht
besteed aan rechtsvergelijking en aan recente Europese ontwikkelingen.
Getracht is, zoals bij de losdelige serie Monografieën Nieuw BW, afzonderlijke
onderwerpen zoveel mogelijk als zelfstandig leesbare onderdelen te behandelen,
derhalve met zo weinig mogelijk verwijzingen naar andere hoofdstukken, hetgeen
in enkele gevallen een kleine doublure opleverde. Niettemin heb ik gemeend dat
dit nadeel niet opweegt tegen het voordeel van de afgeronde behandeling van een
bepaald onderwerp.
Het boek is geschreven met een onderlinge verweving van theoretische en

praktische aspecten inclusief casusbehandeling, zodat het zowel voor het onder-
wijs als voor de dagelijkse civielrechtelijke praktijk kan worden gebruikt.
Ook is, zij het summier, op enkele plaatsen nader aandacht besteed aan rechts-
geschiedenis, omdat veel rechtsfiguren wortelen in het verleden. Door een enkele
opmerking over de (vaak Romeinsrechtelijke) oorsprong van een wetsbepaling,
wordt de desbetreffende materie meestal veel helderder en zal daardoor beant-
woording van een gerezen probleem worden bespoedigd.
Zo heeft de Romeinse jurist Gaius in de inleiding van zijn commentaar op de
Wet van de twaalf tafelen reeds opgemerkt:2
‘Voor pleitende advocaten is het bij wijze van spreken al een doodzonde om de
casus aan de rechter uiteen te zetten zonder enige inleiding. Hoe veel ongepaster is
het dan voor degenen die uitleg zullen gaan geven, de stof van hun betoog pardoes
en, om maar zo te zeggen, met ongewassen handen te behandelen, met weglating
van het begin en zonder tot de oorsprong terug te gaan. Want als ik mij niet vergis,
worden wij door die inleidingen met des te meer plezier gebracht tot kennisneming
van de voorliggende stof en, als wij dat eenmaal hebben bereikt, tot een duidelijker
begrip ervan.’
2 D.1, 2, 1, in vertaling van J.H.A. Lokin, Incretus september/oktober 2002, p. 24.
XVIII
VOORWOORD BIJ DE EERSTE DRUK
Deze studie wordt afgesloten met een beknopte inventarisatie van de tekortko-
mingen die in het Nederlandse onroerend goed recht kunnen worden geconsta-
teerd, gevolgd door enkele voorstellen tot verbetering daarvan.
Ook dit boek heb ik met veel plezier geschreven. En, zoals dat altijd gaat, het
schrijven kostte meer tijd dan oorspronkelijk vermoed; tijd die het kantoor
waaraan ik ben verbonden – Boekel De Nerée – mij in alle vrijheid heeft gegund.
Gaarne dank ik alle juristen van dit kantoor voor het vrijwel dagelijks (veelal
onbewust) aandragen van interessante casuïstiek. Ook dank ik de voorzitter van
de notariële stichting, mr. J.J.A. de Groot, die zo vriendelijk was om een eerste
versie van het manuscript nauwkeurig door te nemen, alsmede mijn secretaresse,
mevrouw C.D. Zandt, die mijn vele aantekeningen en notities omwerkte tot
persklare teksten en daarbij ook de fraaie, hopelijk verhelderende figuren
componeerde.
Rechtspraak en literatuur zijn verwerkt tot 1 april 2003, terwijl ervan is uitgegaan
dat bij de verschijning van dit boek de nieuwe regelingen inzake aanneming, huur
en koop inmiddels als onderdelen van Boek 7 BW in werking zullen zijn getreden.
Amsterdam, zomer 2003

A.A. van Velten
XIX
Voorwoord bij de zesde druk
Sinds het verschijnen van de vorige druk in 2015 is er weer het nodige
voorgevallen, zodat een bijgewerkte uitgave noodzakelijk werd.
Op het gebied van het kooprecht werd in 2016 de (in de vorige druk reeds
aangekondigde) verbetering van de Vormerkung ingevoerd. Ook was er weer veel
jurisprudentie over non-conformiteit. Inzake verkrijging door bevrijdende verja-
ring deed de Hoge Raad een belangrijke uitspraak. Het appartementsrecht werd in
2018 opnieuw aangepast en ook verscheen er een nieuwmodelreglement van
splitsing.
Omtrent de aansprakelijkheid bij de verbreking van persoonlijke bedingen
werd het Novitaris-arrest van belang.
De Tijdelijke wet huurkoop onroerende zaken is in 2017 eindelijk vervangen
door een aangepaste regeling als onderdeel van een meeromvattende herziening
van onder andere koop op afbetaling en geldlening.
De Wet kwaliteitsborging in de bouw, waarin enkele belangrijke bepalingen ter
verbetering van de positie van de particuliere opdrachtgever, strandde in de Eerste
Kamer; hier is het wachten op een herzien wetsvoorstel.
In het bestuursrecht werpen de nieuwe Omgevingswet en de daarin op te
nemen Aanvullingswet grondeigendom hun schaduwen vooruit met nieuwe
regelingen inzake gedoogplichten, herverkaveling, landelijke kavelruil, monu-
mentenzorg, onteigening en voorkeursrechten tot koop door de overheid, inclusief
introductie van stedelijke kavelruil. Dit betreft ook voor het privaatrecht belang-
rijke wijzigingen.
De Wion ter voorkoming van graafschade werd in verband met de hierna te
noemen Richtlijn breedband uitgebreid tot de Wibon, hetgeen ook leidde tot een
aanpassing van de Kadasterwet.
Op het Europese vlak zag de vierde witwasrichtlijn het licht en kwam een
nieuwe aanbestedingsrichtlijn tot stand. Verder werd de richtlijn inzake krediet-
overeenkomsten met woningeigenaren geïmplementeerd in Boek 7 BW (mede
met gevolgen voor Boek 3). De Richtlijn breedband zorgde voor extra ge-
doogplichten. Voorts werd de Algemene Verordening Gegevensbescherming
van kracht.
Ook verschenen weer diverse interessante dissertaties en preadviezen, waar-
onder het KNB-preadvies 2016 Boek 5 BW van de toekomst dat ongetwijfeld een
XXI
VOORWOORD BIJ DE ZESDE DRUK
vervolg zal krijgen, zoals voor de status van drijvende woonplatformen en een
regeling voor terreinbeheer (‘parkmanagement’).
Graag dank ik opnieuw het redactiebureau van Wolters Kluwer voor de vormge-
ving en het bijwerken van de registers, waarbij besloten werd het jurisprudentie-
register te beperken tot rechtspraak van de beide Europese hoven en de Hoge
Raad. Ook dank ik de bibliothecarissen van Dentons Boekel en van de Stichting
tot bevordering der notariële wetenschap voor het verstrekken van alle door mij
gevraagde informatie. Ten slotte dank ik mevrouw C.D. Zandt, die opnieuw mijn
teksten persklaar maakte.
Teneinde het boek niet nog verder te laten uitdijen werden beschouwingen over
wetsgeschiedenis, inclusief over de totstandkoming van Europese richtlijnen,
grotendeels geschrapt met verwijzing naar de digitaal raadpleegbare teksten
daarover in de vijfde druk.
Literatuur en rechtspraak zijn bijgewerkt tot 1 mei 2018; enkele later versche-
nen publicaties en uitspraken konden nog worden toegevoegd.
Amsterdam, voorjaar 2018

A.A. van Velten
XXII
Enkele afkortingen
AA Ars Aequi. Juridisch studentenblad

AB Administratiefrechtelijke Beslissingen
ABW Burgerlijk Wetboek van de (voormalige) Nederlandse Antillen
Afd. rechtspr. Afdeling bestuursrechtspraak (RvS)
A-G advocaat-generaal (bij HR)
a.w. aangehaald werk
Awb Algemene wet bestuursrecht
B Beslissingen in belastingzaken
B2C business to consumer (verkoop door professionele partij aan
consument)
BCN Broederschap van candidaat-notarissen in Nederland (en zijne
koloniën) (tot 1975)
BGB Bürgerliches Gesetzbuch (Duitsland)
Bibob (Wet) Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar
bestuur
BNB Beslissingen in belastingzaken. Nederlandse belastingrecht-
spraak
BNN (Koninklijke) Broederschap der Notarissen in Nederland
(tot 1975)
BP Belemmeringenwet Privaatrecht
BR Bouwrecht (tijdschrift)
BTW Belasting toegevoegde waarde (omzetbelasting)
BV Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
BW Burgerlijk Wetboek
BWKJ BW-krant jaarboek
CAR Construction All Risks (verzekering)
CAUE Commission des Affaires de l’Union Européenne (UINL)
CBC Covered Bond Company
CBS Centraal Bureau voor de Statistiek
Cc Code civil (Frankrijk)
CC Cassation Civil (Frankrijk)
CFR Common Frame of Reference (EU)
CNUE Conseil des Notariats de l’Union Européenne
Corr.blad Correspondentie-Blad van de BNN
CPO collectief particulier opdrachtgeverschap
XXIII
ENKELE AFKORTINGEN
CV commanditaire vennootschap
D Digesta
DCE decentrale duurzame energievoorziening
DCFR Draft Common Frame of Reference (EU)
diss. dissertatie
EER Europese Economische Ruimte
EEX Vo II EU-verordening betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de
erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in
burgerlijke en handelszaken (2012)
EG/EU Europese Gemeenschap/Europese Unie
EHRM Europees Hof voor de rechten van de mens
EK Eerste Kamer der Staten-Generaal
EP Eerste Protocol van het EVRM
ERPL European Review of Private Law
ESB Economisch Statische Berichten
EULIS European Union Land Information Service
EUR Erasmus Universiteit Rotterdam
EVO Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op verbinte-
nissen uit overeenkomst (1980-2009)
EVRM Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens
en de fundamentele vrijheden
EZ ministerie van Economische Zaken
FBN Fiscale Berichten voor het Notariaat
FIP Tijdschrift Financiering, Zekerheden en Insolventie Rechts-
praktijk (FIP)
FTV Fiscaal tijdschrift vermogen
Fw Faillissementswet
GEM grondexploitatiemaatschappij
GIW Garantie-Instituut Woningbouw (1975-2009)
HOA Home Owners Association
Hof NA Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse
Antillen en Aruba/- Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire,
Sint Eustatius en Saba
HR Hoge Raad der Nederlanden
HSL Hoge snelheid spoorlijn
HvJ EG/EU Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen/Europese
Unie
IBR Instituut voor Bouwrecht
ipr internationaal privaatrecht
JBN Juridische Berichten voor het Notariaat
JCP Juris-Classeur Périodique (la semaine juridique)
JG Jurisprudentie voor Gemeenten
JOL Jurisprudentie on line
JOR Jurisprudentie ondernemingsrecht
Kadw Kadasterwet
XXIV
ENKELE AFKORTINGEN
KB koninklijk besluit
KG Kort Geding
KNB Koninklijke Notariële Broederschap/Beroepsorganisatie
Ktr. kantonrechter
KvT Kamer van Toezicht (notariaat)
LJN Landelijk jurisprudentienummer
MGE maatschappelijk gebonden/verantwoorde eigendom
m.nt. met noot van
Mon. monografie
MvA memorie van antwoord
MvhN Maandblad voor het Notariaat
MvF ministerie van Financiën
MvJ ministerie van Justitie
MvT memorie van toelichting
MvV Maandblad voor Vermogensrecht
NbBW Nieuwsbrief BW
NBW Nieuw Burgerlijk Wetboek
NHBC National House-Building Council
NJ Nederlandse Jurisprudentie
NJB Nederlands Juristenblad
NJF Nederlandse Jurisprudentie Feitenrechtspraak
NJV Nederlandse Juristen-Vereniging
Not.Int’l Notarius International (UINL)
NTB Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht
NTBR Nederlands Tijdschrift voor Burgerlijk Recht
NTE Nederlands Tijdschrift voor Energierecht
NTER Nederlands Tijdschrift voor Europees Recht
NV naamloze vennootschap (zowel rechtspersoon als gelijknamig
tijdschrift)
NVER Nederlandse Vereniging voor Energierecht
NVIR Nederlandse Vereniging voor Internationaal Recht
NVM Nederlandse Vereniging van Makelaars
Ontw. BW Ontwerp voor een nieuw Burgerlijk Wetboek
oud BW Burgerlijk Wetboek van 1838
ozb onroerende zaak belasting
Parl. Gesch. Parlementaire Geschiedenis van het nieuwe Burgerlijk Wet-
boek
Pb Publikatieblad (EU)
PECL Principles of European Contract Law
PPS Publiek Private Samenwerking
Pres. Rb. President Rechtbank (in kort geding; thans Vzngr.)
Prg. De Praktijkgids
PW Periodiek Woordenboek
Rb. rechtbank
RCR Rechtspraak Contractenrecht
XXV
ENKELE AFKORTINGEN
RIN Revue Internationale du Notariat/Revista Internacional del

Notariado (UINL)
RMThemis Rechtsgeleerd Magazijn Themis
RN Rechtspraak Notariaat
RO Wet op de rechterlijke organisatie
Rome I EU-verordening inzake het recht dat van toepassing is op
verbintenissen uit overeenkomst (2008)
Rv Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
RvA Raad van Arbitrage voor de Bouw
RvdW Rechtspraak van de Week
RVR Rechtspraak Vastgoedrecht
RvS Raad van State
RW Rechtskundig Weekblad (België)
SE Europese NV
SER Sociaal Economische Raad
Stb. Staatsblad
Stcrt. Staatscourant
SPV Special Purpose Vehicle (tussengeschoven beheersrechtsper-
soon)
TA Tijdschrift Aanbestedingsrecht
TAR Tijdschrift voor Antilliaans recht – Justicia
TBR Tijdschrift voor Bouwrecht
TCR Tijdschrift voor Civiele Rechtspleging
Trb. Tractatenblad
TvC Tijdschrift voor Consumentenrecht en handelspraktijken
TK Tweede Kamer der Staten-Generaal
TM Toelichting Meijers (ontwerp-BW)
TMA Tijdschrift voor Milieuaansprakelijkheid
TPR Tijdschrift voor Privaatrecht (België)
TvAR Tijdschrift voor Agrarisch Recht
TvI Tijdschrift voor Insolventierecht
TVVS Tijdschrift voor Vennootschappen, Verenigingen en Stichtin-
gen
Tw Telecommunicatiewet
TWHOZ Tijdelijke wet huurkoop onroerende zaken (1973-2017)
UAV Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering
van werken
UINL Union Internationale du Notariat
UvA Universiteit van Amsterdam
VFC Vastgoed fiscaal & civiel
VGR Vastgoedrecht
Vinex Vierde nota voor de ruimtelijke ordening extra (1990)
VN Verenigde Naties
V-N Vakstudie Nieuws
VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten
XXVI
ENKELE AFKORTINGEN
V&O Vennootschap & Onderneming

v.o.f. vennootschap onder firma
VROM ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer
VU Vrije Universiteit Amsterdam
VvB Vereniging voor Bouwrecht
VvE Vereniging van Eigenaars
VWEU Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
(gewijzigd EG-Verdrag)
Vzngr. Voorzieningenrechter
W Weekblad van het regt/recht
Wabo Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
Wbb Wet bodembescherming
WBR Wet op belastingen van rechtsverkeer
WFR Weekblad voor Fiscaal Recht
Wft Wet op het financieel toezicht
Wibon Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse
netten en netwerken
Wilg Wet inrichting landelijk gebied
Wion Wet informatieuitwisseling ondergrondse netten (tot 2018)
WKO warmte koude opslag
Wkpb Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen
Wna Wet op het notarisambt
WOZ Wet waardering onroerende zaken
WPNR Weekblad voor Privaatrecht, Notaris-ambt/Notariaat en Regis-
tratie
WR Woonrecht
Wro Wet op de ruimtelijke ordening
WVGem Wet voorkeursrecht gemeenten
WvK Wetboek van Koophandel
ZGB Zivil Gesetzbuch (Zwitserland)
XXVII
Jurisprudentieregister
De nummers achter de tekst verwijzen naar de paragraafnummers.
EHRM
23 september 1982, NJ 1988/290 2.17

21 februari 1986, ECHR 2 2.17
30 november 1994, NJ 1995/668, MB 2.17
9 december 1994, NJ 1996/506, EJD 2.17
19 december 1998, NJ 1999/650, EJD 2.17
11 januari 2001, preadvies Ver. Burg. Recht 2005, p. 53 2.17
24 juni 2003 2.17
22 januari 2004 2.17
29 januari 2004, preadvies Ver. Burg. Recht 2005, p. 53 2.17
21 september 2003 2.17
16 november 2004, NJ 2005/344, EJD 2.17
30 november 2004, NJ 2005/210, EAA 2.8, 2.17
15 november 2005, RvdW 2006/73, EHRC 2006/1,
m.nt. J.M. Milo 2.17, 15.14
1 december 2005, RvdW 2006/161 2.17
22 december 2005, RvdW 2006/156 2.17
14 februari 2006, RvdW 2006/364 2.17
1 juni 2006, RvdW 2006/848 2.17
19 juni 2006, RvdW 2006/849 2.17
13 juli 2006, RvdW 2006/850 2.17
28 september 2006, RvdW 2006/1132 2.17
21 december 2006, RvdW 2007/300 2.17
9 januari 2007, RvdW 2007/455 2.17
24 mei 2007, RvdW 2007/915 2.17
24 mei 2007, RvdW 2007/917 2.17
30 augustus 2007, NJF 2008/269, m.nt. E.A. Alkema 2.17
26 februari 2008, AB 2008/225 2.17
19 februari 2009, RvdW 2009/1127 2.17
16 juli 2009, RvdW 2009/1298 2.17
4 augustus 2009, RvdW 2009/1302 2.17
29 maart 2010, RvdW 2010/1321 en 1323, NJ 2011/214 2.17
20 mei 2010, RvdW 2011/835 2.17
16 november 2010, RvdW 2011/1533 2.17
7 december 2010, RvdW 2011/1575 2.17
12 juni 2012, NJ 2014/1 2.17
Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen/Europese Unie (HvJ EG/EU)
30 november 1976, NJ 1977/494, JCS 14.1

15 januari 1985, C-241/83 3.26.2
791
JURISPRUDENTIEREGISTER
10 januari 1990, TVVS 1990/p. 184, m.nt. Vlas 3.26.2

17 mei 1994, NJ 1994/648 6.17
13 juli 1995, NJ 1996/425 6.19
22 april 1999, ERPL 2001, p. 441 11.6
22 april 1999, NJ 1999/748 11.4
1 juni 1999, WPNR 6408 (2000), p. 476 6.19
17 juni 1999, NJ 2000/478, PV 3.26.2
28 november 1999, C-107/98, Jur. 1999, p. I-1821 5.12.4
27 januari 2000, NJ 2000/445 3.26.2
27 juni 2000, NJ 2000/730 3.6
5 april 2001, NIPR 2001, 201 3.26.2
12 juli 2001, C-399/98 5.12.4
13 december 2001, NJ 2002/294 17.19
17 september 2002, NJ 2003/46, PV 3.4.4, 3.26.2
16 januari 2003, BNB 2003/123c, V-N 2003/9.19 2.9.1
11 december 2003, Notafax 2003, nr. 277 7.7
1 april 2004, NJ 2005/75 5.3.1
20 januari 2005, NJ 2006/278 3.26.2
20 januari 2005, WPNR 6638 (2005) 3.13.5
1 maart 2005, WPNR 6650 (2006) 3.26.2
2 september 2005, BR 2006/940 9.4.1
13 oktober 2005, NJ 2006/285, m.nt. P. Vlas 3.26.2, 11.3.2
18 januari 2007, C-220/05 5.12.4
19 april 2007, C-295/05 5.12.4
13 oktober 2007, TBR 2008/4 5.3.1
22 mei 2008, C-439/06 16.6
19 november 2009, V-N 2009/59.17 7.7
25 maart 2010, RVR 2010/59, TBR 2011/11, p. 1019 5.12.4
12 juli 2012, C-326/11, Notamail 2012, nr. 166 2.18
15 november 2012, V-N 2012/61 2.20
4 juni 2015, EU:C:2015:357 3.2.8
26 januari 2017, EU:C:2017:60, AA 2017, p. 827 17.6
Hoge Raad
14 maart 1903, W 8050 15.8

4 december 1903, W 8004 2.9.2, 12.5, 18.6, 15.10, 15.11
3 maart 1905, W 8191 2.4.1, 12.8, 14.10, 14.11.2, 19.4
14 december 1906, W 8472 6.15.2
11 april 1913, NJ 1913/682 15.2
11 april 1913, NJ 1913/683, W 9499, EMM 2.9.2
30 januari 1914, NJ 1914/497, EMM 2.6.2, 14.1
2 maart 1917, NJ 1917/392 2.4.5
5 januari 1923, NJ 1923/p. 305 18.2
18 januari 1924, W 11202 17.15.2
25 januari 1924, NJ 1924/p. 593 2.3.1
12 maart 1926, NJ 1926/777, PS 5.5
3 juni 1927, NJ 1927/p. 1141 2.5.1, 15.8
10 juni 1932, NJ 1933/5, EMM 3.6
5 december 1934, B 5742 8.4
13 maart 1936, NJ 1936/415, PS 2.6.2, 14.1
2 april 1937, NJ 1937/639, PS 2.6.2, 14.1
2 december 1937, NJ 1938/353 2.6.2, 12.5
10 maart 1939, NJ 1939/19, PS 12.5
792
9 februari 1940, NJ 1940/302 6.6.1

2 april 1941, B 7316 7.1
9 januari 1942, NJ 1942/295 2.5.2
5 mei 1950, NJ 1951/1 6.3.1
27 mei 1950, NJ 1951/197, WPNR 4268 (1950) 2.9.3
29 oktober 1952, B 9298, NJ 1953/557 7.1
21 november 1952, NJ 1953/574 17.2.1
10 december 1952/NJ 1953/550 6.3.1
11 december 1953, NJ 1954/115, JD 2.9.3
7 januari 1955, NJ 1955/92 2.5.2
19 oktober 1955, BNB 1955/377 7.1
28 juni 1957, NJ 1957/514 17.6
15 november 1957, NJ 1958/67, LEHR 3.4.3
30 januari 1959, NJ 1959/540, m.nt. D.J. Veegens 5.2
30 januari 1959, NJ 1959/548, m.nt. D.J. Veegens 2.7
19 juni 1959, NJ 1960/59, HB 2.9.2
11 december 1959, NJ 1960/230, LEHR 3.5.3
24 juni 1960, NJ 1960/453 17.15.2
28 april 1961, NJ 1961/433 14.1
3 januari 1964, NJ 1965/16, GJS 6.12
24 maart 1964, NJ 1964/476 2.13.1
29 mei 1964, NJ 1965/104, GJS 3.5.3, 6.4.1
4 juni 1965, NJ 1965/381 14.11.2
2 februari 1966, NJ 1966/415 5.4
11 maart 1966, NJ 1966/330, GJS 2.2.3, 16.5
25 maart 1966, NJ 1966/279, GJS 5.2
15 april 1966, NJ 1966/302 18.6
4 mei 1966, NJ 1967/217, JHB 14.3.1
2 december 1966, NJ 1967/353, JHB 6.14
17 maart 1967, NJ 1967/213 3.10
21 april 1967, NJ 1968/130 2.8
17 november 1967, NJ 1968/42, GJS 3.14.6, 6.6.4, 6.12, 14.11.2
19 januari 1968, NJ 1968/166 2.14.2
14 juni 1968, NJ 1968/331 3.2
20 november 1968, NJ 1996/27 6.2.1
19 december 1969, NJ 1970/154, GJS 3.5.2
23 januari 1970, NJ 1970/246 3.5.2
17 april 1970, NJ 1971/89 2.6.2
18 juni 1971, NJ 1971/408 6.12, 14.11.2, 18.2
21 januari 1972, NJ 1973/480 14.3.4
10 maart 1972, NJ 1972/278, GJS 14.1
16 maart 1973, NJ 1975/74 2.5.2
30 november 1973, NJ 1974/97, GJS 3.5.3
28 juni 1974, NJ 1974/400, GJS 14.11.2
13 juni 1975, NJ 1975/509, GJS 2.9.1
28 november 1975, NJ 1976/466 3.8.2
2 april 1976, NJ 1976/450, WMK 2.2.3, 6.2.1, 2.8
2 april 1976, NJ 1977/361 6.6.1
20 april 1976, NJ 1976/450 6.17
5 november 1976, NJ 1977/221 9.2.4
10 december 1976, NJ 1977/408 14.11.4
17 december 1976, NJ 1977/241, GJS 3.5.3, 6.4.1
23 december 1976, NJ 1977/409 8.5.1
16 maart 1977, NJ 1977/399 12.8, 16.4
793
30 juni 1978, NJ 1978/610 3.5.3

7 maart 1979, NJ 1980/116, WMK 12.8
6 april 1979, NJ 1980/34 5.3.1
31 oktober 1979, BNB 1980/1 14.10
7 december 1979, NJ 1980/290, GJS 3.6
14 maart 1980, NJ 1980/536, m.nt. Heemskerk 3.16.1, 6.14
2 mei 1980, NJ 1981/51, WMK 3.16.1, 14.11.4
30 januari 1981, NJ 1982/56, WMK, WPNR 5557 (1981) 3.20.1, 6.6.1
11 maart 1981, NJ 1982/76, WMK 12.3, 12.8
13 maart 1981, NJ 1982/38 14.3.2
13 maart 1981, NJ 1981/635, CJHB 3.5.1, 3.5.3, 6.3.3
10 april 1981, NJ 1981/532, CJHB 1.2, 3.4.2
24 april 1981, RvdW 1981/65, BR 1981/722 8.5.1
17 juni 1981, BNB 1981/276 en NJ 1982/224 3.7.4
25 september 1981, NJ 1982/315 15.9
20 november 1981, NJ 1982/68 3.3.1, 3.4.1, 6.4.1
8 januari 1982, NJ 1982/333, WMK 10.11, 10.18
3 februari 1982, NJ 1983/60, WMK 14.10
18 juni 1982, NJ 1983/723, CJHB 3.4.3, 6.7
24 september 1982, NJ 1983/327 5.6.3
25 maart 1983, NJ 1984/144, WMK 14.3.2
8 april 1983, NJ 1984/785 6.1, 17.2.1
9 oktober 1983, NJ 1982/332 2.5.2
14 oktober 1983, NJ 1984/47 17.17
18 november 1983, RvdW 1983/197 3.4.2
11 mei 1984, NJ 1985/374, WMK 13.5
1 juni 1984, RvdW 1984/117 6.5.5
26 juni 1984, NJ 1985/75 6.2.1
10 augustus 1984, NJ 1985/229, WMK 2.6.2, 14.1
16 november 1984, NJ 1985/624, CJHB 3.3.1, 6.4.1
17 mei 1985, NJ 1986/760, CJHB, WMK 14.11.4
29 mei 1985, NJ 1986/274, WMK 13.2
21 juni 1985, NJ 1986/259 6.6.1
25 oktober 1985, NJ 1987/18 3.20.1
11 april 1986, NJ 1986/570 3.6
18 april 1986, NJ 1986/747, G 3.6
25 april 1986, NJ 1986/714, G 14.10
5 december 1986, NJ 1987/382 3.5.3, 6.4.1
20 februari 1987, NJ 1987/1002, WMK 6.6.4
20 februari 1987, RvdW 1987/61 14.11.4
27 maart 1987, NJ 1987/727, MS 2.5.2, 12.9
23 oktober 1987, NJ 1988/1017, CJHB 3.4.3, 3.13.5
13 november 1987, NJ 1988/139, BR 1988/206 14.11.4
17 juni 1988, NJ 1989/6 2.15
22 juli 1988, NJ 1989/257, WMK 2.13.1
10 augustus 1988, NJ 1989/157, G 3.4.4, 3.17.2
16 september 1988, NJ 1989/10 17.7
23 september 1988, NJ 1989/743, m.nt.
J.H. Nieuwenhuis en J.C. Schultsz 14.1
4 november 1988, NJ 1989/260, WMK 14.1
2 december 1988, NJ 1989/160 6.9.3
23 december 1988, NJ 1991/166, WMK 6.9.3
13 januari 1989, NJ 1990/268 3.8.2, 17.1
22 februari 1989, NJ 1990/272 3.9.1
794
22 maart 1989, BNB 1990/161 2.15

16 juni 1989, NJ 1989/804 3.4.4
1 december 1989, NJ 1990/191 9.2.5
8 december 1989, RvdW 1990/6 6.12
12 januari 1990, NJ 1990/766, WMK 14.8
26 januari 1990, NJ 1991/393 2.14.2
2 februari 1990, NJ 1991/265, CJHB 3.5.3
16 maart 1990, NJ 1991/575, JCS 3.10
1 juni 1990, NJ 1991/759, m.nt. Brunner 17.2.1
21 september 1990, NJ 1991/799 3.5.1
26 oktober 1990, NJ 1991/22 3.2, 3.13.5, 6.4.1
25 januari 1991, NJ 1992/172, HJS 17.13.1, 18.5
15 februari 1991, NJ 1991/493 3.13.5
15 februari 1991, NJ 1991/628 5.9
22 maart 1991, NJ 1994/170, MS 2.5.2, 12.9
3 mei 1991, NJ 1991/476 14.1
8 juli 1991, NJ 1991/691, MS 2.14.2, 4.11.6, 12.9
11 oktober 1991, NJ 1992/600, WMK 9.2.1, 9.2.3
1 november 1991, NJ 1992/623, EAAL 3.8.2
15 november 1991, NJ 1993/316, WMK 2.9.3
11 december 1991, NJ 1992/177 3.4.2, 3.7.1
20 december 1991, NJ 1992/624 9.2.1
24 januari 1992, NJ 1992/280 14.1
24 januari 1992, NJ 1992/281 14.1
24 april 1992, NJ 1992/461 9.2.6
24 april 1992, NJ 1993/610, WMK 13.2
26 juni 1992, NJ 1993/449 17.4.2
8 juli 1992, NJ 1993/116, Ma 3.9.1
25 september 1992, NJ 1993/467, HJS 3.4.4
9 oktober 1992, NJ 1994/286, CJHB 5.6.1, 3.17.2
16 oktober 1992, NJ 1993/98, Ma 17.9
18 november 1992, BNB 1994/3 2.9.1
18 november 1992, V-N 1993/p. 264 2.9.1
27 november 1992, NJ 1993/317, WMK 2.9.3
27 november 1992, NJ 1993/570, HJS 6.14
18 december 1992, NJ 1993/152 6.15.1, 14.3.1
18 december 1992, NJ 1993/153 6.6.1
18 december 1992, NJ 1994/91, EAAL 19.2
29 januari 1993, NJ 1994/172, PS 2.7, 5.2
7 april 1993, NJ 1994/47 12.4
7 mei 1993, NJ 1993/404 14.3.3
1 juli 1993, RvdW 1993/158 14.1
8 oktober 1993, NJ 1993/778 10.10.1
29 oktober 1993, NJ 1994/107 14.2
26 november 1993, RvdW 1993/238 14.1
21 januari 1994, NJ 1994/335 9.2.3
11 februari 1994, NJ 1994/651, HJS 6.14
23 februari 1994, NJ 1995/464, WMK 2.9.1
23 februari 1994, NJ 1995/465, WMK 2.9.1
22 april 1994, NJ 1994/624 14.1
22 april 1994, NJ 1995/560, WMK 6.3.3, 6.7, 6.9.3
17 juni 1994, NJ 1995/367, HJS 9.1, 17.13.2
23 september 1994, NJ 1995/27 3.5.2
14 oktober 1994, NJ 1995/564 14.1
795
28 oktober 1994, NJ 1995/96 2.9.2, 2.9.3

18 november 1994, NJ 1995/170, Ma 17.16
2 december 1994, NJ 1995/288 9.2.5
10 maart 1995, NJ 1996/594, WMK 10.10.1
10 maart 1995, NJ 1996/595, WMK 10.10.1
15 maart 1995, NJ 1996/359 12.15
24 maart 1995, NJ 1997/569, CJHB 3.25.1
25 maart 1995, NJ 1997/569, CJHB 3.4.4
31 maart 1995, Notafax 1995, nr. 104 3.19
21 april 1995, NJF 1996/437 18.6
19 mei 1995, NJ 1996/119, WMK 4.4, 12.5, 17.3.1
23 juni 1995, NJ 1996/216 5.9
10 augustus 1995, RvdW 1995/164 7.5.4
15 september 1995, NJ 1996/629, WMK 6.13, 17.2.2
22 september 1995, NJ 1996/706, HJS 7.6
29 september 1995, NJ 1996/104 3.5.3
27 oktober 1995, NJ 1998/191, CJHB 6.2.2, 9.2.6
3 november 1995, RvdW 1995/231 3.9.1
15 december 1995, NJ 1996/691 14.3.3, 14.4
22 december 1995, NJ 1996/300 3.17.2
31 januari 1996, RvdW 1996/48 7.5.4
23 februari 1996, NJ 1996/434 6.14
15 maart 1996, NJ 1996/639 4.3
22 maart 1996, JBN 1996, nr. 107 3.16.3
22 maart 1996, NJ 1996/710, m.nt. W.M. Kleijn 9.2.2
22 maart 1996, RvdW 1996/75 3.6
12 april 1996, NJ 1996/437 14.1
26 april 1996, NJ 1996/490 17.13.3
3 mei 1996, NJ 1996/501 12.4, 13.3, 14.3.1
10 mei 1996, NJ 1996/537 14.10, 14.11.7
14 juni 1996, NJ 1997/481, HJS 3.4.3, 3.4.4
6 september 1996, NJ 1997/593, m.nt. W.M. Kleijn 9.2.2
20 september 1996, NJ 1997/149 17.9
27 september 1996, NJ 1997/496 14.3.1
4 oktober 1996, RvdW 1996/193 3.4.3
1 november 1996, RvdW 1996/213, NTBR 1997/1 14.2
22 november 1996, NJ 1997/527, WMK 3.17.2
24 januari 1997, RvdW 1997/31 3.9.1, 6.5.2
7 februari 1997, NJ 1997/291 3.12, 6.6.1
14 februari 1997, NJ 1997/542, WMK 14.3.2
11 april 1997, NJ 1997/583 3.9.1
2 mei 1997, NJ 1998/315, WMK, BR 1998/292 14.1, 14.2
20 juni 1997, NJ 1999/301, WMK 2.2.3
20 juni 1997, NJ 1999/302, WMK 2.4.5
27 juni 1997, NJ 1997/719, JH 6.12
8 juli 1997, BNB 1997/294 2.9.1
31 oktober 1997, NJ 1998/97 2.9.1, 15.2
14 november 1997, NJ 1998/657 3.5.3
28 november 1997, NJ 1998/659, WMK 3.6
28 november 1997, NJ 1998/658 3.17.2
9 januari 1998, NJ 1998/272 3.17.2
23 januari 1998, RvdW 1998/30 4.1
23 januari 1998, NJ 1998/97 3.3.3
6 februari 1998, NJ 1999/303, WMK 5.9
796
13 februari 1998, NJ 1998/725 3.19

3 april 1998, NJ 1998/588 2.14.1
10 april 1998, NJ 1998/666 3.17.2
17 april 1998, NJ 1999/550, m.nt. W.M. Kleijn 9.2.2
29 mei 1998, NJ 1999/98, m.nt. JBMV 3.3.3
19 juni 1998, NJ 1999/288 6.13, 17.2.2
18 september 1998, NJ 1999/69 14.1
2 oktober 1998, RvdW 1998/173 3.17.2
30 oktober 1998, NJ 1999/83 2.6.3, 10.15
30 oktober 1998, NJ 1999/305 14.1
6 november 1998, NJ 1999/131 10.3.1
8 januari 1999, NJ 1999/319, ARB 2.5.2
12 februari 1999, NJ 1999/551, m.nt. W.M. Kleijn 9.2.2
12 februari 1999, RvdW 1999/32 14.1
5 maart 1999, NJ 1999/383 9.2.6
26 maart 1999, NJ 1999/446 12.10
24 september 1999, RvdW 1999/128 14.3.4
3 november 1999, BNB 2000/23 7.6
19 november 1999, NJ 2000/234, ARB 2.5.2
10 december 1999, NJ 2000/5 3.3.1
24 december 1999, RvdW 2000/12 14.1
24 december 1999, NJ 2000/495 6.11
5 januari 2000, V-N 2000/863 2.9.1
14 januari 2000, NJ 2000/307 3.3.3
28 januari 2000, NJ 2000/575, WMK 3.17.2
11 februari 2000, RvdW 2000/54 7.7
11 februari 2000, NJ 2000/275 3.19
18 februari 2000, NJ 2000/278 2.8, 7.4, 7.5.2, 7.5.4, 7.9
7 april 2000, NJ 2000/638, WMK 10.5
7 april 2000, RvdW 2000/98 3.8.4
19 mei 2000, NJ 2003/485 2.14.2
19 mei 2000, Notafax 2000, nr. 129 14.4
26 mei 2000, NJ 2000/442 3.7.4, 3.19
26 mei 2000, NJ 2000/640, WMK 10.10.1, 10.11
26 mei 2000, NJ 2001/388, HJS 6.14
16 juni 2000, NJ 2000/733, WMK 5.2, 5.9
16 juni 2000, NJ 2001/559, JH 3.6
21 juni 2000, BNB 2000/273, m.nt. Van Leijenhorst 2.8, 7.4, 7.9
14 juli 2000, NJ 2001/685 6.2.2
8 september 2000, NJ 2000/604 9.2.1
22 september 2000, RvdW 2000/187 2.4.5
22 september 2000, NJ 2000/643 9.2.2
6 oktober 2000, NJ 2000/691 3.6
27 oktober 2000, NJ 2003/328 6.11
3 november 2000, JBN 2000/99 6.15.1
3 november 2000, NJ 2001/108 14.1
3 november 2000, NJ 2001/222 6.9.2
8 december 2000, NJ 2001/350, WMK 6.3.3, 6.7, 6.9.3
22 december 2000, NJ 2001/59 9.2.1, 9.2.4
5 januari 2001, NJ 2001/79 3.15, 5.3.1
5 januari 2001, NJ 2001/612, DA 6.7
23 maart 2001, NJ 2003/715-717 17.16
30 maart 2001, NJ 2002/380, HJS 9.2.3
30 maart 2001, Notamail 2001, nr. 86 9.2.6
797
13 april 2001, NJ 2002/391, HJS 3.5.1

13 april 2001, NJ 2001/326 6.7
13 april 2001, NJ 2001/336 3.4.3, 5.3.4
15 juni 2001, NJ 2001/573 9.2.5
7 september 2001, NJ 2001/562, PvS 3.8.2
21 september 2001, RvdW 2001/144 3.4.3
5 oktober 2001, NJ 2003/266, PV 8.5.2
19 oktober 2001, JOR 2002/1 3.3.1, 3.5.3, 3.8.3
26 oktober 2001, NJ 2002/595, JH 3.19
9 november 2001, NJ 2002/446, CJHB 2.5.2
21 december 2001, Notafax 2002, nr. 5 3.4.1, 3.19
21 december 2001, NJ 2002/60 3.3.1
21 december 2001, NJ 2004/34 2.7, 3.24
21 december 2001, RvdW 2002/6 5.2, 5.3.1
11 januari 2002, NJ 2003/173, MS 2.5.6
11 januari 2002, RvdW 2002/16 3.3.1
18 januari 2002, NJ 2002/106 3.6
18 januari 2002, NJ 2002/106 6.6.1
18 januari 2002 (niet gepubliceerd) 3.17.4
25 januari 2002, BR 2002/742, m.nt. H. Nijholt 5.5
25 januari 2002, RvdW 2002/22 3.4.4
1 februari 2002, NJ 2002/195 3.17.5
1 februari 2002, RvdW 2002/32 7.7
8 februari 2002, Notafax 2002, nr. 34 3.17.2
8 februari 2002, Notafax 2002, nr. 40 7.6
15 maart 2002, Notafax 2002, nr. 139 2.7
12 april 2002, Notafax 2002, nr. 101 7.7
26 april 2002, NJ 2005/180, m.nt. S.C.J.J. Kortmann 17.10
3 mei 2002, NJ 2002/465 2.5.2
3 mei 2002, Notafax 2002, nr. 112 3.7.4, 3.19
24 mei 2002, NJ 2004/1, WMK 2.12, 10.21
24 mei 2002, NJ 2004/4 10.5
7 juni 2002, FBN 2002, nr. 53 2.9.1
14 juni 2002, NJ 2004/127, WMK 3.17.2
21 juni 2002, NJ 2002/420 6.14, 9.2.3
21 juni 2002, NJ 2002/596, PCEvW 3.25.3
21 juni 2002, RvdW 2002/106 3.17.2
28 juni 2002, NJ 2002/47 17.16
9 augustus 2002, NJ 2004/47 3.4.4, 8.5.1
9 augustus 2002, NJ 2002/543 3.12, 9.1
9 augustus 2002, NJ 2002/544 6.7
13 september 2002, NJ 2003/400, WMK 2.7, 7.7
20 september 2002, NJ 2004/458 2.7
20 september 2002, Notafax 2002, nr. 220 2.9.1
25 september 2002, NJ 2002/591 2.5.2
4 oktober 2002, NJ 2003/257 5.3.6
4 oktober 2002, NJ 2003/297, WMK 12.5
4 oktober 2002, RvdW 2002/154 14.3.2
18 oktober 2002, NJ 2002/565 3.3.1, 17.16
18 oktober 2002, NJ 2003/79 6.2.3
25 oktober 2002, RvdW 2002/170 2.4.5, 2.15
25 oktober 2002, NJ 2003/241, WMK 2.9.1
8 november 2002, NJ 2003/227 2.4.5, 6.7
8 november 2002, Notafax 2003, nr. 9 3.15
798
15 november 2002, NJ 2003/48, JBMV 2.6.2, 2.12, 14.1

22 november 2002, NJ 2004/654 12.4
22 november 2002, NJB 2002/2251, NJ 2003/34 2.15, 6.6.1
29 november 2002, NJ 2003/78, PAS 12.11
17 januari 2003, NJ 2004/281 17.5
21 februari 2003, NJ 2004/567, JH 3.5.2, 8.7
28 februari 2003, NJ 2003/272 2.9.2
21 maart 2003, NJ 2003/314 17.13.1
4 april 2003, Notafax 2003, nr. 85 3.10
11 april 2003, NJ 2003/440 7.5.2
2 mei 2003, NJ 2003/485 2.14.2
6 juni 2003, BR 2003/9 2.10, 7.7
6 juni 2003, BR 2003/819, BNB 2003/271 15.4
6 juni 2003, BR 2003/819, BNB 2003/272 15.4
13 juni 2003, NJ 2004/251 6.3.3
13 juni 2003, NJ 2003/506 5.3.5
13 juni 2003, NJ 2003/507 14.2
13 juni 2003, NJ 2004/251 14.3.1
11 juli 2003, NJ 2004/616, JH 3.6
5 september 2003, NJ 2004/583 6.3.3
12 september 2003, NJ 2004/36 3.6
12 september 2003, Notafax 2003, nr. 208 3.17.5
26 september 2003, NJ 2003/650 2.5.2
26 september 2003, NJ 2004/260 3.6
10 oktober 2003, RvdW 2003/160 3.6
24 oktober 2003, RvdW 2003/1404 9.2.2
31 oktober 2003, NJ 2004/38 14.3.1
7 november 2003, V-N 2003/57.11 2.15
5 december 2003, NJ 2004/150 7.5.2
5 december 2003, NJ 2004/340 5.9
12 december 2003, RvdW 2003/192 6.11
19 december 2003, NJ 2004/559, GJHB 2.15
9 januari 2004, NJ 2004/141 3.5.3
30 januari 2004, NJ 2004/270 2.5.2
13 februari 2004, NJ 2004/319 14.1
20 februari 2004, NJ 2004/254 3.12
27 februari 2004, NJ 2004/635, WMK 3.16.3
5 maart 2004, NJ 2004/316 7.7
12 maart 2004, Notafax 2004, nr. 60 3.5.2
9 april 2004, NJ 2004/331 3.15
23 april 2004, RvdW 2004/64 14.6.2
7 mei 2004, NJ 2004/360 17.9
7 mei 2004, NJ 2005/23 2.13.2
4 juni 2004, NJ 2004/397 3.8.2
11 juni 2004, NJ 2004/604 3.17.2
25 juni 2004, NJ 2004/605, BR 2004/972, m.nt. Roozendaal 3.15
25 juni 2004, NJ 2005/338 2.7
9 juli 2004, Notafax 2004, nr. 151 2.1, 2.9.3
9 juli 2004, NJ 2004/618 17.16
3 september 2004, NJ 2004/586 3.15, 3.18
24 september 2004, NJ 2004/672 2.13.1
24 september 2004, NJ 2006/201, m.nt. H.J. Snijders 3.5.1
24 september 2004, NJ 2008/587, m.nt. C.E. den Perron 3.3.3, 18.1
8 oktober 2004, NJ 2005/52, BR 2005/634, m.nt. Van den Berg 5.2
799
8 oktober 2004, NJ 2006/478 3.12

25 oktober 2004, V-N 2004/55.28 8.4
26 oktober 2004, NJ 2008/282 11.3.2
29 oktober 2004, NJ 2006/203 17.4.1
19 november 2004, NJ 2005/199 17.13.3
19 november 2004, RvdW 2004/132 6.11
3 december 2004, NJ 2005/237 15.8
24 december 2004, RvdW 2005/9 3.5.2
24 december 2004, RvdW 2005/85, Notafax 2005, nr. 3 3.19
24 december 2004, NJ 2007/58 m.nt. Hijma, BR 2006/268,
m.nt. J. de Jong 14.11.6
25 februari 2005, JOR 2005/168 3.17.2
4 maart 2005, NJ 2005/445, CJHB 14.8
4 maart 2005, Notafax 2005, nr. 55 3.5.2
4 maart 2005, Notafax 2005, nr. 58 6.15.1
11 maart 2005, NJ 2006/362, m.nt. H.J. Snijders, JOR 2005/131,
m.nt. Kortmann 17.15.2
18 maart 2005, NJ 2005/163 2.5.2
18 maart 2005, RvdW 2005/45 2.14
25 maart 2005, NJ 2005/213, CJHB 2.7
25 maart 2005, RvdW 2005/49 2.7
1 april 2005, Notafax 2005, nr. 78 14.1
8 april 2005, RvdW 2005/554 17.2.2
13 mei 2005, Rechtseenheid en vermogensrecht, p. 80, BWKJ 2.9.1
20 mei 2005, NJ 2007/114, m.nt. H.J. Snijders 12.3
10 juni 2005, Notafax 2005, nr. 177 3.17.2
24 juni 2005, Notafax 2005, nr. 187 3.22
28 juni 2005, NJ 2005/297 14.4
12 augustus 2005, NJ 2006/97 13.2
12 augustus 2005, NJ 2005/467 3.4.3
16 september 2005, BR 2006/471, m.nt. W.Th. Post 5.6.3
16 september 2005, NJ 2005/469 5.6.3
23 september 2005, NJ 2006/100, NTBR 2005/10 2.15.2, 6.6.1
30 september 2005, NJ 2007/154, m.nt. J.B.M. Vranken 2.7
30 september 2005, Notafax 2006, nr. 76 13.2
30 september 2005, RvdW 2005/106 2.7
21 oktober 2005, NJ 2006/418, BR 2006/287, m.nt. Chao-Duivis 14.1, 14.6.1
21 oktober 2005, Notafax 2005, nr. 252 3.5.2
28 oktober 2005, NJ 2006/558 3.4.4
4 november 2005, NJ 2006/554 15.8
18 november 2005, NJ 2006/150 2.8
18 november 2005, NJ 2006/151 4.4, 17.3.1
25 november 2005, NJ 2006/338 12.11
2 december 2005, JOL 2005/969 14.3.2
23 december 2005, Notafax 2006, nr. 4 3.3.1
23 december 2005, Notafax 2006, nr. 7 6.12
23 december 2005, RvdW 2006/17, RN 2006/4 3.17.2, 3.17.3
6 januari 2006, RvdW 2006/74 2.14.2
13 januari 2006, NJ 2006/480, m.nt. Rutgers 3.4.4
24 maart 2006, NJ 2007/377 3.17.2
14 april 2006, NJ 2006/445, m.nt. Mok 2.14.3
14 april 2006, TBR 2014/5, nr. 72 2.14.1
21 april 2006, NJ 2006/272 3.17.5
12 mei 2006, NJ 2007/130, m.nt. P.C.E. van Wijmen 2.17
800
2 juni 2006, Notamail 2006, nr. 127 7.7

23 juni 2006, NJ 2006/352 14.3.1
14 juli 2006, JOL 2006/445 10.10.3
8 september 2006, NJ 2006/494 5.2
15 september 2006, NJ 2006/506 14.1
29 september 2006, NJ 2006/639, m.nt. J.J.M. Maeijer 10.11
20 oktober 2006, NJ 2007/3, m.nt. E.A. Alkema 2.17, 10.27
3 november 2006, NJ 2007/155 7.5.2
17 november 2006, BNB 2007/50 2.13.1
17 november 2006, BNB 2007/51 2.9.1
17 november 2006, Notamail 2006, nr. 27 2.3.1
8 december 2006, NJ 2006/658 3.6
19 januari 2007, NJ 2007/62 9.2.1
19 januari 2007, Notamail 2007, nr. 21 9.2.1
26 januari 2007, NJ 2007/78 6.12, 18.2
2 februari 2007, NJ 2008/14 8.5.1
2 februari 2007, NJ 2008/104 14.11.1
20 april 2007, BR 2007/815 14.2
27 april 2007, RvdW 2007/469 7.2, 12.10
27 april 2007, TBR 2014/5, nr. 72 2.14.1
29 april 2007, RvdW 2007/469 12.3
4 mei 2007, NJ 2008/140 6.11
15 juni 2007, NJ 2007/445 4.4, 6.7, 18.2
22 juni 2007, NJ 2007/451, BR 2007/1054, m.nt. D. Bercx 5.6.3
29 juni 2007, NJ 2008/606, m.nt. Hijma 3.17.5
13 juli 2007, NJ 2008/199, m.nt. Verstijlen 14.8, 16.5
10 augustus 2007, Notamail 2007, nr. 208 7.7
7 september 2007, Notamail 2007, nr. 233 19.6
26 oktober 2007, RvdW 2007/923 3.17.3
23 november 2007, NJ 2008/552,
m.nt. HJS onder nr. 553 3.17.2, 3.17.3, 3.17.5
14 december 2007, NJ 2008/8 3.20.6, 19.2
11 januari 2008, BR 2008/3, m.nt. Fokkema 3.6
25 januari 2008, NJ 2008/66 3.14.1
28 maart 2008, NJ 2008/353 2.12
28 maart 2008, Notamail 2008, nr. 95 14.1
16 mei 2008, NJ 2008/286 3.6
20 juni 2008, NJ 2008/355 3.17.2
27 juni 2008, JBN 2008, nr. 47 7.7
27 juni 2008, RvdW 2008/680 17.2.3
5 september 2008, LJN BD4745 2.7
5 september 2008, NJ 2009/154, m.nt. Van Mierlo 6.14
10 oktober 2008, NJ 2009/1, m.nt. Verstijlen 6.15
24 oktober 2008, NJ 2008/558 3.19
31 oktober 2008, NJ 2009/486, m.nt. H.J. Snijders en P.A. Stein 18.1
14 november 2008, NJ 2008/588 3.17.2
28 november 2008, NJ 2010/138 7.5.4
28 november 2008, NJ 2009/145, m.nt. Perrick 9.2.1
19 december 2008, Notamail 2008, nr. 332, AA 2009/2 9.2.6
6 februari 2009, NJ 2009/344, m.nt. van Mierlo 3.14.7
20 februari 2009, NJ 2009/376, m.nt. van Mierlo 2.4.4, 6.12
27 februari 2009, RN 2009/43 6.15.1
13 maart 2009, NJ 2009/203, m.nt. van Schilfgaarde 17.13.1
20 maart 2009, RvdW 2009/448 3.17.2
801
10 april 2009, NJ 2009/184 2.4.1

17 april 2009, RvdW 2009/557 2.9.1
17 april 2009, NJ 2009/196 3.5.1
29 mei 2009, NJ 2009/244 2.13.2
5 juni 2009, NJ 2009/255 2.14.1, 10.3.1
12 juni 2009, NJ 2009/274 3.20.1
12 juni 2009, RvdW 2009/726 5.9, 17.15.3
26 juni 2009, NJ 2010/664 3.12
26 juni 2009, RvdW 2009/87 3.12
4 september 2009, NJ 2009/398 3.6
11 september 2009, Notamail 2009, 217 13.2, 18.3
2 oktober 2009, TBR 2010, nr. 166, m.nt. H.N. Schelhaas 5.6.3
9 oktober 2009, Notamail 2009, nr. 241 7.7
13 november 2009, RvdW 2009/1328 en 1330 7.7
4 december 2009, RvdW 2009/1428 6.12
11 december 2009, FBN 2010, nr. 11 7.5.3
11 december 2009, Notamail 2009, nr. 294 7.7
15 januari 2010, RN 2010/34, BNB 2010/80 2.13.1
5 februari 2010, LJN BK6592 3.12
5 februari 2010, NJ 2010/294, m.nt. Verstijlen 6.15, 6.15.2, 14.3.1
5 februari 2010, NJ 2010/295 14.3.1
5 februari 2010, RvdW 2010/252, TBR 2010/5, nr. 93,
m.nt F.J. Vonck 3.23, 12.8, 12.9
19 februari 2010, NJ 2010/115 3.12
19 februari 2010, RvdW 2010/27, JOR 2010/116 17.13.1
19 februari 2010, RvdW 2010/325 7.7
5 maart 2010, RVR 2010/61 5.3.4
26 maart 2010, NJ 2010/368, PAS 6.7, 18.2
9 april 2010, RvdW 2010/505 7.7
25 juni 2010, AB 2010/334, m.nt. Van Ommerend 2.14.1
9 juli 2010, LJN BM3891, Notamail 2010, nr. 198 3.9.1
8 oktober 2010, RvdW 2010/1164 9.2.6
8 oktober 2010, NJ 2012/211, m.nt. Van Mierlo en Hijma 3.14.7
22 oktober 2010, NJ 2011/11 12.5
22 oktober 2010, NJ 2011/111, m.nt. Verstijlen 6.3.3
29 oktober 2010, LJN BO1992, Notamail 2010, nr. 262 6.4.2
29 oktober 2010, RCR 2011/3 3.4.5
26 november 2010, NJ 2010/36 2.8
17 december 2010, RvdW 2011/2 6.15.1
17 december 2010, NJ 2012/155 2.5.2
24 december 2010, TBR 2011/5, nr. 92, m.nt. O.H. Laan 9.4.1
10 januari 2011, NJ 2011/423 17.13.2
14 januari 2011, LNJ BN7887, Notamail 2011, nr. 15 17.13.3
21 januari 2011, NJ 2011/176 17.6
28 januari 2011, TBR 2011/9, nr. 157,
m.nt. G.G.J.D. Verdoes Kleijn 10.5
11 februari 2011, NJ 2012/73 11.3.2
25 februari 2011, LJN BO7277, Notamail 2011, nr. 51 9.2.3
25 maart 2011, 25 maart 2011, NJ 2013/5, m.nt. Hijma 3.17.2, 3.17.3, 3.17.5
29 april 2011, NJ 2011/273 17.15.3
20 mei 2011, NJ 2011/241 2.9.2, 9.4.1
27 mei 2011 LJN BP8707 3.4.5
17 juni 2011, NJ 2012/334, m.nt. Verstappen en TBR 2011/9,
nr. 158, m.nt. H.C.W.M. Moesker 2.14.2
802
8 juli 2011, RvdW 2011/902, TBR 2011/12, nr. 202,

m.nt. P.J. Huisman 5.4
8 juli 2011, RvdW 2011/905 3.6
8 juli 2011, NJ 2012/684, m.nt. Tjong Tjin Tai 3.6
9 september 2011, RvdW 2011/2065 2.8, 7.9, 6.15.1, 6.15.2
16 september 2011, LJN BT1536, Notamail 2011, nr. 227 2.13.1
16 september 2011, RvdW 2011/1106 3.8.1
23 september 2011, LJN BA7064 3.5.2
28 oktober 2011, LJN BQ9854 15.8
2 december 2011, NJ 2012/389 3.5.2, 3.12
9 december 2011, RvdW 2011/1541 20
9 december 2011, NJ 2013/273 3.13.5
13 januari 2012, LJN BU7247 6.3.3
20 januari 2012, NJ 2012/260, m.nt. Verstappen 6.3.3
1 februari 2012, NJ 2012/97 14.1
3 februari 2012, LJN BU4909 3.12
10 februari 2012, NJ 2012/113 18.4
17 februari 2012, NJ 2012/290 en 321 3.17.2
24 februari 2012, LJN BV0472, NJ 2012/143 3.25.3
9 maart 2012, LJN BV 8198, Notamail 2012, nr. 62 2.13.1
6 april 2012, NJ 2012/234 14.8
20 april 2012, NJ 2012/292 14.8
23 mei 2012, NJ 2012/628, m.nt. Van Wijmen 2.4.4, 3.8.1
1 juni 2012, NJ 2012/471 3.4.3, 3.12
15 juni 2012, RvdW 2012/865 18.2
29 juni 2012, LJN BW4013, Notamail 2012, nr. 154 3.5.3, 6.4.1
13 juli 2012, NJ 2012/459 3.19
10 augustus 2012, NJ 2012/484 6.15.1
30 november 2012, NJ 2012/689 2.5.2
21 september 2012, NJ 2012/533 2.14.2
7 december 2012, JOR 2013/65 2.9.3
8 februari 2013, NJ 2014/497 3.17.5
15 maart 2013, BNB 2013/131 17.13.2
29 maart 2013, RVR 2013/57 10.26
26 april 2013, NJ 2014/186 m.nt. H.J. Snijders 8.5.2, 8.5.4
7 juni 2013, NTFR 2013/1287 2.20
14 juni 2013, TBR 2013/129, m.nt. M.A.M. Dieperink 5.4
28 juni 2013, Notamail 2013, nr. 177 3.13.5
12 juli 2013, HR:2013:BZ9959 17.15.5
12 juli 2013, NJ 2014/273, m.nt. Van Mierlo 3.14.7
12 juli 2013, RN 2013/101 6.14
23 november 2012, NJ 2013/302 3.27
30 november 2012, NJ 2012/689 2.5.2
8 februari 2013, NJ 2013/123, m.nt. H.J. Snijders 17.4.2
13 september 2013, NJ 2014/274 3.2.8
20 september 2013, NJ 2014/522, m.nt. H.J. Snijders 15.4, 15.11
20 september 2013, NJ 2014/523, m.nt. H.J. Snijders 15.9
27 september 2013, BNB 2013/248 2.9.4
11 oktober 2013, RCR 2014/2 3.6, 6.4.1, 6.7
25 oktober 2013, HR:2013:CA3745,
Notamail 2013, nr. 286 10.10.1, 12.9, 14.7
1 november 2013, NJ 2013/522 10.7.1
22 november 2013, RVR 2014/15 3.12
20 december 2013, RvdW 2014/100 3.3.5
803
17 januari 2014, NJ 2014/236 3.6

14 februari 2014, NJ 2014/119 10.10.3
21 februari 2014, HR:2014:330 2.17
7 maart 2014, V-N 2013/42.2.3 2.9.1
28 maart 2014, NJ 2014/94 6.12, 18.2
28 maart 2014, NJ 2014/525 14.4
9 mei 2014, NJ 2014/275 3.17.5
1 juli 2014, HR:2014:1566, Notamail 2013, nr. 19, 2014, nr. 166 19.2
10 oktober 2014, HR:2014:2925 1.3
10 oktober 2014, HR:2014:2929, RMThemis 2015, p. 480,
m.nt. R.M. Wibie 17.6
17 oktober 2014, RVR 2015/1 3.7.4
31 oktober 2014, TBR 2015/32, m.nt. W.J.E. van der Werf 12.9
30 januari 2015, HR:2015:159 3.16.3
22 maart 2015, HR:2015:762, Notamail 2015/120 9.2.3
3 april 2015, RvdW 2015/476 6.12, 14.11.5, 19.2
24 april 2015, NJ 2015/222 5.3.5
1 mei 2015, HR:2015:1119 3.12
22 mei 2015, NJ 2015/335 9.2.1
29 mei 2015, HR:2015:1413 3.8.2
6 juni 2015, RVR 2015/94 5.4
26 juni 2015, RvR 2015/94 3.8.3
14 augustus 2015, NJ 2016/308, m.nt. H.J. Snijders,
JBN 2016/55, RvdW 2015/937 6.3.3
4 september 2015, RvdW 2015/939 6.15
11 september 2015, NJ 2016/78 6.11
27 november 2015, TBR 2016/57, m.nt. F.A. Mulder 10.26
5 februari 2016, HR:2016:200 3.19
14 juli 2016, NJB 2017/1654 10.5
15 april 2016, RVR 2016/59 3.19
29 april 2016, TBR 2016/193 12.12
8 juli 2016, RVR 2016/94 6.11
8 juli 2016, HR:2016:1511 6.3.3
8 juli 2016, NJ 2016/383 6.15.4
17 juni 2016, TBR 2016/162 7.7
7 oktober 2016, RvdW 2016/1036 3.17.3
18 november 2016, HR:2016:2640, Notamail 2016/294 6.6.1, 6.10.3, 17.5.4
10 december 2016, HR:2016:2884 3.16.3
3 februari 2017, NJ 2017/78 3.12
3 februari 2017, NJ 2017/79, JOR 2017/85, m.nt. Kortmann 3.9.1
3 februari 2017, NJ 2017/80 3.12
24 februari 2017, HR:2017:309 6.15.1
10 maart 2017, RvdW 2017/342 11.3.2
24 maart 2017, RvdW 2017/444 2.6.2
16 juni 2017, JOR 2017/236 17.5
7 juli 2017, HR:2017:1268, Notamail 2017/172 6.15.1
14 juli 2017, HR:2017:1355 NJB 2017/1656 3.6
8 september 2017, HR:2017:2270, NJB/1761 14.3.2
6 oktober 2017, HR:2017:2560 18.2
13 oktober 2017, TBR 2018/50, m.nt. A.M. Ubink 3.6, 5.4
17 november 2017, HR:2017:2902 3.17.5
15 december 2017, TBR 2018/26 m.nt. Sluysmans 7.5.4
2 februari 2018, HR:2018:148, NJB 2018/15 p. 991 14.10, 14.11.1
804
Trefwoordenregister
De nummers verwijzen naar de hoofdstukken of onderdelen daarvan (o.g. = onroerend goed)
Aanbesteding 5.5
Aanbiedingsplicht 3.5.2
Aanneming 3.3, 3.20.2, 5, 10.11
internationale – 5.11
neven – 5.3.2
onder – 5.3.4, 5.3.5, 5.6.2
Aanschrijving (gemeentelijke) 3.16.3, 6.6.4, 7.5.4, 17.15.1
Aantekening ex art. 7:3 BW 3.14, 4.3, 6.7, 6.9.1, 17.5, 19.1
AB- en BC-transactie 3.3.5, 3.20.4, 17.3.2
ABC-transactie 2.14.1, 3.3.5, 3.13.5, 3.14.3,
3.15, 6.2.1, 6.3, 6.4.5, 6.7
Abstract stelsel 6.4 e.v., 6.10.4
Acte de command 3.3.4, 3.7.4, 3.9.1, 3.13.5, 3.14.9, 6.7, 17.13.1
Afgebroken onderhandelingen 3.4.3
Afhankelijk recht 2.3, 3.8.1, 12.5, 14.3, 17.3, 17.4
Afkoelingsperiode (bij koop) zie bedenktijd
Afkoelingsperiode (Fw) 17.13
Aflevering 3.15, 5.6.1
Afstand van rechten 2.3
Algemeenheid van goederen 10.3.2
Alliance/partnering 5.3.2, 5.5
Anticipatory breach 5.6.2
Anti-speculatiebeding 2.4.3, 2.14.1, 2.14.3, 3.8.1,
6.1, 6.13, 12.8, 14.7, 14.8, 14.11, 19.4
Appartementsrecht 2.3, 2.12, 2.13, 3.2, 3.8.1, 3.22, 10, 16.2
aanbiedingsplichten bij – 10.10.2
arbitrale bedingen bij – 10.10.2
koop van een – 3.22
unitair/dualistisch stelsel bij – 10.2
– voor parkmanagement 16.2
– voor time share 11.3.3
Archeologische vondsten 2.2.2, 2.2.4
Architectenovereenkomst 5.3.1
Asset backed securities 17.1, 17.7
B2B-transactie 3.13.5
B2C-transactie 3.13.5
Ballotage 8.5.1, 10.9, 10.10
Bankhypotheek 17.3, 17.4
Bedenktijd 3.13, 3.17.3, 4.2, 11.5, 17.11.2, 19.1
Bedreiging 3.5
Bedrijveninvesteringszone 16.1, 16.8, 19.6
Bedrog 3.5, 6.4, 6.6.2
Beginselen van behoorlijk bestuur 2.5.2, 2.14.1
Beheer(sovereenkomst) 9.2.1
805
TREFWOORDENREGISTER
Beheer(svereniging) 2.7, 2.14, 3.8.1, 3.22, 3.24, 8.11,

10.4, 10.12, 14.10, 14.7, 16, 19.5
Beklemming, recht van – 2.4.4, 3.25.3, 7.2, 12.1, 12.4, 18.3
stadsmeierrecht als variant van – 12.4
Bekrachtiging 6.5, 19.2
Beleggingsfonds 8.3, 9.2.5
Belehrung 3.12, 3.13.7, 3.20.4, 4.4.1, 6.2.2,
6.13, 13.2, 14.11.5, 17.2.2, 19.2
Belemmeringenwet privaatrecht 2.2, 2.4.4, 2.10, 6.2.3, 6.16, 12.5,
14.3.4, 14.6.4, 15.5, 15.8
Beperkingen in de persoon van de (ver)koper
– bij natuurlijke personen 3.8.2
– bij rechtspersonen 3.8.3 e.v
Beperkte rechten 2.3, 12 e.v
Beschikkings(on)bevoegdheid 6.2, 9.2.6
Beslag 2.3, 2.9.4, 3.14
baarns – 3.20, 6.7
– op economisch eigendom 7.5.5
– op gemeenschapsgoed 9.2.3
vexatoir – 3.14.7, 7.5.2
– na Vormerkung 3.14.7
Bestanddeel 2.9.3, 2.9.4, 18.6
Bestuursrecht 15.17
Bevestiging (van een rechtshandeling) 6.5, 17.9
Bevoegdhedenovereenkomst 5.4
Bezit 2.8, 3.15
Bibob (Wet) 2.14.1, 5.5, 12.9
Bodemvervuiling 2.2, 2.7, 2.13, 3.6, 3.17.2, 6.2.1, 12.5
Bouwclaim 5.4
Bouwen 5
– onder de grond 2.11
– op het water 2.13
– voor particulieren 5.6.3
– voor professionele marktpartijen 5.3.1
Bouwteam 5.3.2, 5.5
BP-recht zie Belemmeringenwet privaatrecht
Branchebeperkende bepalingen 10.10.1, 12.9, 14.7
Build Operate Transfer contract 5.3.2
Building Information Modelling 5.3.2
Buitengerechtelijke vernietiging 6.2.4
Buizen zie kabels
Burenrecht 9.4, 14.1, 14.2
Buurwegen 9.4.2, 14.1
Bijzondere woonvormen 3.5.2
C2B-transactie 3.13.5
C2C-transactie 3.13.5
Casco-bouw/-koop/-woning 2.9.3, 3.6, 5.3.1, 7.5.3, 10.11
Causale stelsel 6.3.1 e.v., 6.10.4, 19.1
Certificaat (o.g.) 3.24, 7.2, 8.3
Cessie 3.3.4, 3.5.2, 6.4.5, 17.7
Circulaire economie 2.9.6
Collectief particulier opdrachtgeverschap 5.3.1, 16.7
Collectieve zekerheidsarrangementen 17.7
Co-makership 5.3.2
Command, acte de – zie acte de command
Commanditaire vennootschap 3.8.2, 5.3.3
806
TREFWOORDENREGISTER
Common Frame of Reference zie DCFR-project

Community Association zie Beheersvereniging
Concessie 2.5.5, 5.4
Confiscatie 2.1, 2.15
Conformiteit 3.16, 3.17
Consensueel stelsel 6.10.1
Construct only contract 5.3.1
Consumentenbescherming 1.2, 3.1, 3.13, 3.20.2, 5.8, 17.6, 19.1
Europese – 3.22, 5.12, 17.16
Contractsoverneming 3.3.4, 3.14.8, 5.2, 6.7, 12.14, 14.8, 17.7
Convalescentie 6.5
Convenant 5.3.4
Conversie 6.6.1
Coöperatieve o.g. vereniging 8.5, 10.1
– voor terreinbeheer 16.6
Coördinatieovereenkomst 5.3.2
Covered Bonds 17.7
Crowdfunding 17.3.4
Dalende eigendom 4.6

DBFM-contract 5.3.3
DCFR-project 3.27, 6.17, 6.18
Decentrale energievoorziening 8.5.3, 10.11, 16.7
Deelovereenkomst 5.3.2, 5.3.4
Deeltijd zie time share
Deeltijdappartementsrecht 11.3.3
Delfstoffen 2.1
Depotstelling 3.20.3, 17.5
Derdenbeding 3.3.4
Derdenbescherming 6.3 e.v., 16.1
Dertiende penning, recht van 2.4.4, 3.25.3, 7.7
Design and build/construct contract 5.3.1, 5.3.2, 5.3.3
Détournement de pouvoir 2.14.1, 2.14.2, 12.3, 14.11.6
Doeloverschrijding 3.8.3, 6.5, 17.1, 17.9
Doorkruisingsleer 1.3, 2.5, 2.14.2, 5.7, 12.3, 12.9
Driehoeksruil 3.25.2
Drijvend wonen 2.13.1
Dubbele levering/verkoop 2.4.2, 3.14, 6.2.1, 6.12
Due diligence 3.3.1
Duurzaam bouwen 2.11, 2.14.2
Dwaling 3.6, 6.4
Ecodorp 8.5.3, 16.6

Economische eigendom 2.7, 2.8, 3.5.2, 7, 8, 17.4
beslag leggen op - 7.5.5
overdracht van – 3.5.2, 7.4 e.v
Eenheidsbeginsel 2.9.1, 2.9.3
EEX-verordening II 2.3.1, 3.26.2, 6.15
Eigendom van o.g. 2.1 e.v
afstand van – 2.2
dalende – 4.6
driedimensionale – 2.12
economische – 2.7, 2.8, 7, 8, 17.4
gereglementeerde – 19.4 e.v
groeiende – 4.6, 15.2
kerkelijke – 2.15
807
TREFWOORDENREGISTER
ontneming van – 3.20.5

overheids – 2.5, 2.14, 12.3
pluriforme – 2.2
pseudo – 7.1
relatieve – 2.2, 2.4.4, 2.8, 2.9, 3.14.6, 6.4.5, 6.6, 6.14, 6.16
– van kerktorens 2.4.4, 2.15
Elektronische koop 3.3.2
Elektronische veiling 17.13.1, 17.13.5
Energieprestatiecertificaat (energielabel) 2.17, 3.15
Energievoorziening (decentraal) 9.4.2, 16.6
Entire agreement clauses 3.4.6
Ensembles immobiliers 10.2
Erfdienstbaarheid 1.1, 1.3, 2.3, 2.12, 3.16.1,
3.16.2, 6.3, 6.6.1, 6.7, 14.3 e.v.,
14.11, 15, 16.5, 17.4, 19.1
Erfpacht, recht van 2.3, 2.12, 2.13, 2.14, 3.2, 3.8.1,
3.14, 3.16.1, 3.23, 6.5, 7.2,
10.3, 12, 16.4, 17.3.1, 17.6, 19.1
agrarische – 12.3
gelaagde – 2.12, 12.4
gemeentelijke – 12.3
– en huur 18.3
– op appartementsrecht 10.16
particuliere – 12.4
Erfrechtverordening 2.18, 6.20
Escrowovereenkomst 3.20.3
Estate planning 1.4, 8.3, 9.2.3, 12.4, 13.1
EULIS 6.19
Eurohypotheek 17.18
Europese executoriale titel (EET/TEE) 3.26.2
Europese burgerlijke wetgeving zie Common Frame of Reference
Europese grondrechten 2.17
EVO (voormalig verbintenissenverdrag) 3.26.1
EVRM 1.6, 2.8, 2.17, 10.26
Executie 3.7.2, 3.16
– en kettingbeding 14.11.12
hypothecaire – 17.6, 17.13
reële – (d.m.v. vonnis) 6.2.3, 6.11, 7.5.4, 7.15.5
Experimentenwet Bedrijven Investeringszones 2.2, 16.1
Exploitatieovereenkomst 3.11, 5.4, 6.2.1
Fiduciaire eigendom
– cum amico 8
– cum creditore 6.2.1, 17.3
Financiering van o.g. 17.2, 17.3
Financieringsvoorbehoud 3.19
Flatcoöperatie zie coöperatieve o.g. vereniging
Flatgebouw 8.2 e.v., 10.1 e.v
Floating space 10.14
Floating time zie time share
Fonds voor gemene rekening 7.7, 8.3
Footprint lease/ownership 2, 12, 12.4
Garantie Instituut Woningbouw 3.2, 3.14.3, 3.15, 5.3.1, 5.7, 5.12.1

Garanties 3.17.2
Gated communities 16.2
808
TREFWOORDENREGISTER
Gebiedsontwikkeling 2.5.5, 5.4

Gebreken
feitelijke – 3.17
juridische – 3.16.1
– van publiekrechtelijke aard 3.16.3
Gebruik en bewoning, rechten van 2.4.3, 13, 17.6
Gebruik in deeltijd zie time share
Gebruiksbeperkende regelingen
– bij appartementsrecht 10.10
– bij erfpacht 12.6, 12.7
– bij flatcoöperatie 8.5.1, 8.6
– bij opstalrecht 12.7
Gebruiksrechten 18.6
Gedoogplichten 14.6.4
Geïntegreerde overeenkomsten 5.3.1
Gelijkheidsbeginsel 2.5.2
Gemeenschap zie mede-eigendom
Gemeentelijke gronduitgifte 2.14, 5.4, 12.3
Gemengde overeenkomst 5.3.1
Gesloten stelsel 2.4.3, 12.8, 14.3.2, 14.6, 19
Goederenrechtelijke (zakelijke) overeenkomst 6.2.1 e.v., 6.3.1, 6.10.1, 19.1
Goederenrechtelijke rechten
(tegenover persoonlijke rechten) 2.4.1, 12.12, 19.2
Graafschade 6.9.5, 15.2
Grafrechten/-stenen/-monumenten 2.3.1, 2.4.4, 2.9.1, 2.15
Grensbepaling/-overschrijding 2.12, 6.6.1, 14.1, 14.2
Groeiende eigendom 4.6, 17.3, 18.2
Grondexploitatieregeling 5.4
Grondrechten (Europese) 2.17
Grondregistratie zie Kadaster
Grondrente 2.4.5
Grondroerdersregeling 6.9.5, 15.2
Groninger akte 2.4.3, 3.10.2, 4.4.2, 6.3.2, 6.4.2, 6.6.1, 6.8, 17.3.1
Grot, eigendom van een – 2.7, 2.9.2
Halalfinanciering 17.3
Harmonisatie gronduitgiftebepalingen 2.14.3
– overdracht/grondregistratie 6.17
Herverkaveling zie ruilverkaveling
stedelijke - 3.25.4
Hinder 14.1, 14.2
Home Owners Association zie Beheersvereniging
Houderschap 2.8
Huishoudelijk reglement (bij appartementsrecht) 10.10
Huur/verhuur van o.g. 2.5.2, 2.8, 2.9.3, 2.14, 3.5.2, 3.8.1, 3.14,
6.7, 6.9.1, 7.2, 11.3.2, 12.7,
12.11, 14.1, 14.5, 14.7, 18
– bij hypotheek 17.10, 18.5
Huurincentive 3.5.3
Huurkoop van o.g. 4, 6.9.1, 17.3
Huwelijk en gemeenschappelijke woning 1.4, 2.7, 3.8.2, 6.6.1, 9.2.3
Hypotheek 2.2, 2.3, 2.9.4, 6.6.2, 6.7, 17, 18.4
bank- 17.4, 17.15.2
bijstands- 17.5
– bij coöperatieve vereniging 8.5.2
– bij economische overdracht 7.5.2, 17.4
– Europhypotheek 17.20
809
TREFWOORDENREGISTER
– halalhypotheek 17.3.2
– fraude 3.20, 4.17.2
– krediet- 8.5.2, 17.4, 17.15.2
– mobiliteit 17.7
– murabaharhypotheek 17.3.2
– op onverdeeld aandeel 9.2.2
overgang van – 17.7
rangregeling 17.15.3
royement 17.15.4
– na Vormerkung 3.14.7
zuivering 17.15.1
Hypotheekverklaring 17.3.3
Imprévision in het goederenrecht 10.12, 12.10, 14.4

Inbreng 6.2.1
Inschrijving
– bij aanbesteding 5.5
– bij verkoop 3.7.1
– in openbare registers 6.2.3, 6.7, 17.4, 17.6, 17.12
Insolventieverordening 17.21
Inspire-richtlijn 6.19
Integrale leidingentunnel (ILT) 15.7
Intentieverklaring/-overeenkomst zie voor-overeenkomst
Intentieverklaring (burenrecht) 14.12
Internationaal Verdrag Rechten van het Kind 17.10
Internetveiling 17.13.1, 17.13.5
Interversieverbod 6.15, 12.15, 19.1
Ipr 3.26, 11.6, 17.16
Europees – 3.26.3
Iustum pretium 3.3, 4.2
Jachthavens 2.13.1, 10.7

Joint venture 5.4
Kabels 2.10, 12.5, 15, 19.1

Kadaster 6.9.2 e.v
– basisregistratie 6.9.4
– clausule 5.4, 6.9, 14.1
Kadastrale vernieuwing 6.10.4
Kavel (bouwperceel) 2.3, 5.6.1
Kerkelijke eigendom 2.15, 3.8.2, 3.8.3
– erfpacht (zie ook vicariegrond) 12.4
kerkpaden 2.4.4
kerkscheuring 9.2.4, 2.15
kerktorens 2.4.4, 2.15
Kettingbeding 2.4, 2.14.1, 3.8.1, 3.16.1, 6.1, 12.8, 14.10 e.v., 19
verbreking van – 14.11.1 e.v., 19.4
KIK-akte 6.9.6
Kluswoning 5.3.1, 10.11
Koop breekt geen huur 3.5.2, 6.7, 11.3.2, 18.2
Koop van o.g. 3, 6.2 e.v
– als titel voor overdracht 6.2.1 e.v
– bij executie 17.13
– elektronische 3.3.2
ontbinding van de – 3.6, 6.7, 17.11.1, 19.1
– op afstand 3.3.2, 3.27
– optie 3.5.2, 3.8.1, 5.4, 6.9.1, 18.2, 19.2, 19.5
810
TREFWOORDENREGISTER
– van een appartementsrecht 3.22

– van een lidmaatschap, aandeel of certificaat 3.24
– van een toekomstige zaak 3.20.3, 5.2
– van eigen woning 3.13, 19.1
– van erfpacht of opstal 3.23
– van time share 11.5
– voor nader te noemen meester 3.7.3, 3.19, 17.13.1
voorkeursrecht van – 3.5.2, 3.8.1, 5.4, 6.9.1, 18.2, 19.2, 19.5
Koopgarant 12.6
Koophuur 2.9.3, 7.5.3
Koopoptie zie onder koop
Koopprijs 3.19, 6.3
onverklaarbare – 6.3
zwarte – 3.3, 6.4
Koper, verplichtingen van – 3.19 e.v
Koppeling van rechten 2.3.3
Kraken 6.15, 9.2.2, 17.4, 17.10, 17.13.5
Krediethypotheek 8.5.2, 17.4, 17.15.2
Kwalitatief lidmaatschap 10.4, 10.9, 10.11, 10.16, 19.5
Kwalitatieve rechten en verplichtingen 2.4.3, 2.14.2, 14.7 e.v.,
14.11, 15.7, 19.2
Laesio enormis 9.2.1

Lastgeving 3.7.4, 3.12
Lease van o.g. 4
financial – 4.5, 7.2, 17.3, 18.2
operational – 4.5, 12.5, 18.1
Legal opinion 3.12
Leidingen zie kabels
Letter of intent zie voor-overeenkomst
Levering 6.2.1, 6.7
aflevering 3.15, 5.6.1
oplevering 5.6.1
Line of sight zie straalverbinding
Lidmaatschap van o.g. coöperatie/vereniging 3.24, 7.2, 16.6, 19.5
Lossing, recht van – 2.4.3, 17.13
Maaiveld 1.5, 6.9.4

Maatschappelijk gebonden/verantwoorde eigendom 8.6, 12.6, 12.8, 14.11.3, 17.2.3
Managing/engineering contracting 5.3.2
Mandeligheid 2.13, 3.8.1, 9.4, 11.3.2, 14.1,
14.2, 16.3, 16.6, 17.6, 19.1
Material adverse change 3.3.1
Mede-eigendom 3.8.1, 9, 16.3
– als alternatief voor appartementsrecht 9.3
Meerpartijenovereenkomst 3.3.3
Meervoudig grondgebruik zie ondergronds bouwen
Metterwoon-clausule 13.5
Milieuvervuiling zie bodemvervuiling
Minnelijke onteigening 2.5.4, 6.7, 6.16
Misbruik van bevoegdheid 2.6.2, 2.12, 12.14.1, 14.1, 14.2
Misbruik van omstandigheden (undue influence) 3.5.3, 5.4
Missive (gemeentelijk handhavingsbesluit) 3.16.3, 7.5.4, 17.15.1
Mobiele woning 2.13.2
Mobiliteit van hypothecaire vorderingen 17.7
Modelcontracten 3.1, 3.17.3
811
TREFWOORDENREGISTER
Monddood-clausule 14.8, 14.10.2

Monumenten 8.8, 8.9, 8.10
Multi-eigendom zie time share
Murabahawoningfinanciering 17.3.2
Mijnbouw 2.1
Nachgründung 3.9.2, 6.5, 17.9

Nader te noemen meester (lastgever) zie acte de command
Natrekking 2.9, 19.1
doorbreking van – 2.9.2, 2.10, 12.1, 15
horizontale – 2.9.2, 2.12, 15
verticale – 2.9.1, 15
Negatieve stelsel 6.8, 6.10.2, 19.1
Nemo plus regel 2.4.2, 2.18, 12.11
Netwerk zie kabels
Nevenaanneming 5.3.2
Nevenrecht 17.4
Nietig besluit (VvE) 10.10.4
Nietige koop 3.5 e.v., 6.3 e.v
Nietighedenbepaling (severability clause) 3.3
Non usus 6.15.1
Noodweg 14.1, 14.2, 15.8
Notarisverklaring 17.2.2
Notary letter 6.3
Numerus clausus 2.4.3, 2.18, 19.4
Omgevingsvergunning 5.2
Onbevoegde vertegenwoordiging (apparent authority) 3.5.3, 3.12,
6.2.6, 6.6.1, 9.2.6
Ondergronds bouwen 2.11
Onderhandelingsovereenkomst 3.4.1
Onderrechten zie stapeling van rechten
Ondersplitsing 10.6, 10.20
Ongerechtvaardigde verrijking 2.7, 3.25.3, 5.2, 14.1, 14.5, 16.7, 19.6
Onherroepelijke volmacht tot levering 6.6.1, 7.5.1
Onrechtmatige daad 2.6.2, 2.12, 6.2.1, 14.1, 14.2, 17.2
Onroerend goed coöperatie zie coöperatieve o.g. vereniging
Onroerend goed fonds 8.3
Onroerend goed jurist 1.5
Onroerend goed NV/BV 3.24, 8.2, 10.1
Onroerend goed portefeuille 17.14
Onroerend goed stichting 8.4, 8.8, 10.1
Onroerend goed vereniging (zie ook Beheersvereniging) 8.5.3
Onroerende zaak 2.2, 2.3, 2.9 e.v., 2.13
Ontbindende voorwaarde 2.4.3, 2.14.1, 3.8.3, 3.14.5,
3.19, 6.4.2, 6.6.1, 13.5, 17.3
Ontbonden rechtspersoon/eigenaar 7.8
Onteigening 2.11, 6.16, 12.5, 12.9, 12.15.3, 14.5, 15.8
– van een appartementsrecht 10.26
– door revolutie 2.15
– door de Tweede Wereldoorlog 2.15. 2.16
minnelijke – 2.5.4, 6.7, 6.16
Onverenigbare rechten 2.4.2
Onvoorziene omstandigheden 2.6.4
Opdracht 5.3
Open normen 2.6, 9.2.1
812
TREFWOORDENREGISTER
Openbare o.g.-registers 6.9.1. e.v

Openbare vennootschap 3.8.2, 9.1
Openbare wegen 2.5.3, 14.6.2
Opgewekte schijn 6.6.1, 6.6.2
Oplevering 5.6.1
Opschortende voorwaarde 2.4.3, 2.14.1, 3.4.1, 3.5.1,
3.12, 3.14.5, 6.4.2, 7.9, 12.4
Opschorting 3.20.3
Opstal, recht van – 2.3, 2.4.2, 2.9.2, 2.10, 2.11, 2.12, 3.8.1, 3.23, 6.5,
10.3, 12, 15.9, 16.4, 17.3, 17.11
afhankelijk recht van – 12.5, 17.4
– op appartementsrecht 10.16
Oude zakelijke rechten 2.4.5, 7.2
Ouderdoms-clausule 3.17.3
Overbouw zie grensbepaling/-overschrijding
Overdracht van o.g. 6
economische – 7.4
titel van – 6.2.1
Overheidseigendom 2.5, 2.10, 14.1, 14.3.1
Pacht 2.8, 2.14, 3.5.2, 3.8.1, 3.14, 6.7,

12.7, 12.11, 14.5, 14.7, 18
– bij hypotheek 17.10, 18.5
Package deal contract 5.3.1
Pandbrieven 17.1, 17.7, 17.8
Parkmanagement 5.4, 12.4, 12.8, 16, 19.4
Paulianeuze handeling 6.6.1, 6.8
Perceel (grond) 2.3.1, 5.6.1
Periode eigendom zie time share
Persoonlijke rechten (tegenover goederenrechtelijke rechten) 2.4.1, 12.12, 19.2
Plaatselijk gebruik 14.2, 14.3.4
Positief stelsel 6.8, 6.10.2, 19.1
Postcontractuele fase 3.4.5, 5.5
Postcontractuele verplichtingen 6.7
PPS 5.3.3, 5.5
Precontractuele fase 3.4, 5.5
Privacy 6.9.8
Privé-gedeelte 2.14.1, 10.2, 10.13
Priority note 3.14, 4.3, 6.7, 6.9.1
Projectontwikkeling 3.3, 5.2, 5.3, 5.6.1, 6.2.1, 17.1
Publieke bestemming zie overheidseigendom
Quasi eigendom 7.1
Raamovereenkomst 3.13.5, 5.3.2, 5.3.4, 5.5, 17.7

Rangorde 2.4.2, 17.11
wisseling van beperkte rechten – 2.4.2, 17.7, 17.11
Realiseringsovereenkomst 5.4, 6.2.1, 16.7
Recht van/verplichting tot terugkoop 3.5.2, 8.7
Recht van uitkoop 12.15
Rechtsherstel 2.15, 2.16
Rechtspersoon in oprichting, handelen met – 3.9.1, 6.5, 17.9
Rectificatie 6.5.3
Redelijkheid en billijkheid (zie ook imprévision) 2.6.3
Regiecontract 5.2
Registergoederen 2.1, 2.3, 17.1
Registration of deeds 6.10.2
813
TREFWOORDENREGISTER
Registration of titles 6.10.2

Reglement en huishoudelijk reglement van splitsing 10.10
Res nullius 2.2.3
Retentierecht van de aannemer 3.14.7, 5.9, 6.7, 6.9.1, 17.2.3, 17.5, 17.11
Risico-overgang 3.18, 5.6.2
– bij economische overdracht 7.5
Rome I en II (-verordeningen) 3.26.1, 17.16
Rompovereenkomst 3.3.1, 3.4.1, 3.4.4, 5.3.4
Ruiling 3.1, 3.25.1, 5.1, 6.2.1
Ruilverkaveling 2.1, 2.2.2, 2.7, 3.14, 3.16.3, 3.25.3,
6.3, 6.6.4, 14.5, 14.11.6
– door de rechter 14.1
Sale lease back 2.8, 4.5, 8.4, 17.3

Samenhangende rechtsbetrekkingen 3.3.3, 3.11, 4.1, 5.3.1, 5.8
Samenleving en (mede-)eigendom 2.7, 9.2.3
Samenwerkingsovereenkomst 5.4
Schatvinding 2.2, 2.9.2
Scheidsmuur 14.2
Schenking 3.10, 6.4.1
Schuldoverneming 3.3.4
Schuldsanering 17.13.1
Securitisatie 17.7, 17.8
Selbsteintritt 3.8.3, 3.12, 7.5.1
Severability clause 3.3.1
Shop in shop 3.3.3, 18.1
Side letter 6.3.2
Sleutelovereenkomst 3.19, 6.15.1, 7.6
Splitsing in appartementsrechten 10.7
heling van een gebrekkige – 6.4, 10.8
opheffing van – 10.26
– van toekomstige gebouwen 10.11
wijziging van een – 10.21
Splitsing van rechten 2.3.4
Splitsingreglement 10.10
Staatsgronden (tenaamstelling van -) 2.5.4
Stacaravan 2.9.1, 2.13.2
Stapeling van rechten 2.3, 12.11, 19.1
Stichting als beheerder 3.10, 8.4, 8.9
Straalverbinding 14.3, 15.13
Style sheet akte 6.9.6
Subject to board approval 3.4.1, 3.8.3
Subject to contract 3.3.1, 3.4.1
Subrogatie 17.12
Tegenstrijdig belang 3.8.3

Telecommunicatie(wet) 2.2, 2.3, 2.10, 6.2.3
Telecomnet zie kabels
Tender 3.7.2
Terugkooprecht/-plicht 3.5.2, 8.7
Terrein Beherende Organisatie 8.9
Testamentaire last 3.10
Time share van o.g. 7.2, 8.3, 8.5.3, 9.4.2, 10.14, 11
Tiny houses 2.13.3
Titelonderzoek 6.8, 14.3.4, 14.10
Titelverzekering 6.10.4, 20
Toe-eigening 2.2.3, 2.15.3, 6.15
814
TREFWOORDENREGISTER
Traditio stelsel 6.10.1

Transparantiebeginsel 2.4.3
Trustee 6.17, 7.3
security- 17.7, 17.8
Trusthypotheek 17.7, 17.8
Trustverdrag 2.2, 6.17
Tuchtrecht, notarieel – 6.13, 14.11.4, 18.1, 19.3
Tunnels (eigendom van) 2.9.2, 2.11, 12.5
Turnkey-overeenkomst 5.3.1
Tussenkomende persoon 3.5.3, 17.2.3
Tweewegenleer 2.5.1, 2.9.4, 2.14.2, 12.9
UAV 5.3.1
Uitleg 6.3
Uitpondingsverbod 2.17, 16.7
Ultra vires zie doeloverschrijding
Undue influence 3.5.3, 6.4.1
Vastgoedfonds 8.3
Vastgoedfraude 3.13.6, 3.20.4
Vaststellingsovereenkomst 6.2.1, 6.15.5, 14.1, 14.9, 15.4, 15.15
Veiling 3.7.3, 3.16.3, 17.13
Vendor due diligence 3.3.1, 3.7.2
Verbeurdverklaring 3.20.5
Verdiepingseigendom 10.1, 10.2
Vereniging van Eigenaars (VvE) 10.4, 10.18
Vergunning (overdracht van) 3.15
Verjaring
bevrijdende – 6.15.1, 12.13, 12.14, 13.3, 14.2, 14.3.1
verkrijgende – 2.16, 6.9.2, 6.15.2, 13.2, 14.3.1
vordering tot levering 7.10
Verklaring van erfrecht 3.8.2, 6.6.1
Europese – 6.20
Verkoper, verplichtingen van – 3.15 e.v
Vermenging van rechten 2.3, 12.11, 12.14, 14.5
Vernietigbare koop 3.5 e.v., 6.3 e.v
Vertegenwoordiging zie onbevoegde vertegenwoordiging
Vervreemdingsverbod 6.1
Vicarie-grond 2.15, 7.2, 12.4
Volmacht voor (ver)koop/levering 3.12, 6.6.1, 6.5, 6.6.1, 17.6
Volmacht (onherroepelijke) 6.6.1, 7.5.1
Volume-eigendom 2.3.4, 2.12, 10.2, 12.8
Voorbehoud 3.4.1, 3.8.3
Voorkeursrecht tot koop zie onder koop
Voor-overeenkomst 3.3.1, 3.4.1, 5.3.4, 11.5
Voorrecht van de aannemer 5.9
Voorrecht van de VvE 10.17
Voorwaarde zie ontbindende/opschortende voorwaarde
Vormerkung 3.14, 4.3, 6.7, 6.9.1, 6.9.4, 17.5.4
Vruchtgebruik, recht van – 2.3, 11.3.1, 13.1
Waarborg bij koop 3.20.3

Warmte koude opslag/warmte
koppelingsinstallatie 2.9.4, 3.3.1, 2.11, 10.11, 12.5, 14.2, 16.6
Waterwoning 2.13.1
Wederinkoop, recht van – (terugkoop) 3.5.2, 8.7
Wegen 2.5.3, 14.6.2
815
TREFWOORDENREGISTER
Wegnemingsrecht van de huurder 2.9.3, 7.1, 7.5.3, 18.6

Welstandsbepalingen 2.14.1, 14.6.3, 14.10.1
Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen 3.16.3, 6.6.1, 6.6.4, 6.9.1
Wet voorkeursrecht gemeenten 2.2.2, 2.4.4, 2.14, 3.5.2, 3.8.1, 3.14.8,
3.14.9, 3.15, 6.6.4, 17.2.3
Wilde wonen 5.2, 5.3.1
Windturbines 12.3, 12.5
Windvang, recht op – 12.5, 14.3
Wion 6.9.5, 15.2
Witwassen 3.13.6, 3.20.5
Woningcorporaties 8.5.4
Woonark/-boot/-schip zie waterwoning
Woongroep 8.7
Woonwagen 2.13.2
Zaaksvervanging 6.6.4, 9.2.7, 17.6

Zaakwaarneming 17.13.3
Zakelijke overeenkomst zie goederenrechtelijke overeenkomst
Zakelijke rechten zie goederenrechtelijke rechten
oude – 2.4.5, 7.2
Zaken buiten de handel 2.5.1, 2.15
Zee, eigendom en gebruik van de – 2.2.4, 2.5.3
Zekerheidshypotheek 7.5.2
Zekerheidsoverdracht 6.2.1, 17.3
Zelfrealisatierecht 2.1
Zendmasten 2.9.4, 12.2, 12.5
Zonnepanelen 10.11, 12.5, 16
816
SERIE ARS NOTARIATUS 1952-2018
Eerder verschenen in deze serie bij Uitgeverij H.D. Tjeenk Willink & Zoon te
Haarlem:
I H.A. Warmelink, De Notarissen, De Calligraphie en de Drukkunst.

De Bibliographie van het Notariaat.
II Prof. mr. A. Pitlo, Taal en Stijl der Notariele Akten.
III Mr. Th.A.Versteeg en mr. S. Storm, De Stichting in het positieve recht.
IV Mr. W.M. Peletier, Notarieel Mengelwerk.
V Prof. dr. D. Cohen, Schets van het Notariaat in het Oude Egypte.
VI Dr. A.R. de Bruijn, prof. mr.W.C.L. van der Grinten, prof. mr.
H.R. Hoetink, prof. mr. Ph.A.N. Houwing, prof. mr. A. Pitlo, mr.
J.M. Polak. Ter Eerste Kennismaking.
VII P.L. Dijk, Theoretische grondslagen der belastingheffing bij het
openvallen van nalatenschappen.
VIII W.C. Krijgers Janzen, De Notaris in de Literatuur.
IX A.M. Vroom en J.P. Scheltens, De Commanditaire Vennootschap in
het Private- en Fiscale Recht.
X Prof. mr. A.R. de Bruijn, De notariele akte als executoriale titel.
XI Mr. A.G.J. Piccardt, Zee- en Binnenvaartrecht voor het Notariaat.
XII Prof. mr. A. Pitlo, Uit Oude Schrijnen.
XIII Mr. J.E. Kasdorp, Protocollenregister.
XIV Mr. E.A. Rudelsheim-Nanninga, Boek 1 BW Personen- en familie-
recht oud en nieuw.
Bij Uitgeverij Kluwer te Deventer verschenen:

X Prof. mr. A.R. de Bruijn, De notariële akte als executoriale titel,
3e druk, bewerkt door mr. C.A. Kraan.
XI Mr. A.G.J. Piccardt, Zee- en Binnenvaartrecht voor het Notariaat,
2e druk bewerkt door mr. A. Korthals Altes.
XV Le notarial latin de demain – Het Latijnse notariaat van morgen.
Congresbundel Stichting tot bevordering der Notariele Wetenschap
t.g.v. 25-jarig bestaan.
XVA Le notarial latin de demain/Compte-rendu du Congres – Het Latijnse
notariaat van morgen/Verslag van het Congres.
XVI Jhr. M.E. Thuysbaert en dr. F. Sielemann, Belgische en Duitse
aspecten bij Nederlandse boedelscheidingen.
XVII Kandidaat-Notaris?, 13e Landelijk notarieel Studentencongres.
XVIII Lijdelijkheid… Anachronisme, 14e Landelijk notarieel Studenten-
congres.
XIX Mr. I.S. Joppe, Vademecum internationaal erfrecht.
XX Prof. mr. M.J.A. van Mourik en mr. A.K.P. Jongsma, De eenmans-BV.
XXI Brochurereeks Buitenlands Huwelijksvermogens- en erfrecht: nr. 1.
België (Mr. J.W.B. van Lier), nr. 2. Duitsland (Dr. F. Sielemann), nr. 3.
Griekenland (Prof. dr. D. Kokkini-Iatridou), nr. 4. Portugal (Mr. dr.
Th.M. de Jongh), nr. 5. Joegoslavië (Mr. A.J.Th.M. Gudde), nr. 6. Duitse
Democratische Republiek (Mr. dr. H.I. Sagel-Grande), nr. 7. Zwitser-
land (J. Potter van Loon jr.), nr. 8. Frankrijk (Me. J. Lande-roin, Me.
J.F. Pillebout), nr. 9. Finland (Mevr. mr. S.A.M. van der Weegen), nr. 10.
Denemarken (Mr. H.A. Bos), nr. 11. Italië (Prof. mr. P.H.M. Gerver).
XXII De besloten vennootschap in discussie, 15e Landelijk notarieel
Studentencongres.
XXIII Prof. mr. H. Schuttevaer, Opgaan, blinken en verzinken.
XXIV Economische eigendom, 16e Landelijk notarieel Studentencongres.
XXV Mr. dr. J.M.A. Waaijer, Het moderne vermogensrechtelijke echtschei-
dingsrecht.
XXVI Prof. mr. A. Pitlo, Niet alleen artikel een (een vleug notariele
cultuurgeschiedenis).
XXVII Balans van het Notariaat, 17e Landelijk notarieel Studentencongres.
XXVIII Mr. Th.M. de Jongh, Notariele opstellen.
XXIX De positie van de langstlevende echtgenoot in het Nieuw Burgerlijk
Wetboek, 18e Landelijk notarieel Studentencongres.
XXX Drs. J.L.M. van Tulder R.A., Bedrijfseconomische leidraad voor
het notariaat.
XXXI Notariaat en echtscheiding, 19e Landelijk notarieel Studentencongres.
XXXII Mr. J.J.A. de Groot, prof. mr. J.H.A. Lokin, prof. mr. A.G Lubbers,
dr. F.C.J. Ketelaar en prof. mr. P.L. Neve, De levering van onroerend
goed.
XXXIII Mr. B.Wessels en mr. C.A. Schwarz, Praktijkvragen rechtspersonen-
recht.
XXXIV Mr. A.H.N. Stollenwerck, Het fideicommis de residuo.
XXXV Mr. A.L. Mohr, Nachgründung en onroerend goed-praktijk.
XXXVI Mr. A.J.M. Nuytinck, Bevoegdheid van echtgenoten in het huwe-
lijksvermogensrecht.
XXXVII Mr. T.J. Mellema-Kranenburg, De legitieme portie.
XXXVIII Notariaat en 150 jaar BW.
XXXIX Personenrecht in beweging, 23e Landelijk notarieel Studentencon-
gres.
XL Dr. B. Duinkerken, Notariaat in overgangstijd 1796-1842.
XLI Mr. M. van Olffen, Ondernemer en ondernemingsvermogen.
XLII Atlas du notarial – Atlas van het notariaat (met supplement).
Bundel t.g.v. congres van de Union Internationale du Notariat Latin,
Amsterdam 1989.
XLIII Mr. R.F.H. Mertens, Appartementsrecht en de welstandsbepalingen.
XLIV Prof. mr. A.A. van Velten, Regels zijn regels.
XLV Mr. P.G.H.T. Konings, De openbare registers ten hypotheekkantore.
XLVI Mr. J. van Duijvendijk-Brand, Afrekenen bij (echt)scheiding.
XLVII Prof. mr. H.C.F. Schoordijk, Het handelen ten behoeve van de
vennootschap in oprichting.
XLVIII Erfrecht, een kwestie van politiek?, 25e Landelijk notarieel Studen-
tencongres.
XLIX Notariaat, een goede toekomst?, 26e Landelijk notarieel Studenten-
congres.
L Prof. mr. A.L.M. Soons, Ontwikkelingen in het huwelijksvermogens-
recht.
LI Instrumentum Quantum Pactum, Zes opstellen over de kracht van de
notariele akte vanaf de tijd van keizer Justinianus tot aan het huidige
recht, onder redactie van prof. mr. P.L. Neve.
LII Prof. mr. H.C.F. Schoordijk, Het nieuwste gezinserfrecht.
LIII Mr. A.L. Mohr, Rechtspersonen- en vennootschapsrecht 1992.
LIV Mr. W. Breemhaar, De uiterste wilsbeschikking.
LV (On)zekerheid en nieuw recht, 27e Landelijk notarieel Studentencon-
gres.
LVI Prof. mr. J. de Jong, Vastgoedinformatie in het rechtsverkeer.
LVII Dr. C.M. Cappon, De opkomst van het testament in het Sticht Utrecht.
LVIII Prof. mr. A.Fl. Gehlen, De beoefening van de notariaatsgeschiedenis
der Lage Landen.
LIX Prof. mr. H.W. Heyman, Interdisciplinaire samenwerking een nota-
rieel dilemma?
LX Prof. mr. A.H.M. Santen, De Kantharos van Stevensweert.
LXI Overbodige wetgeving, 28e Landelijk notarieel Studentencongres.
LXII Mr. M.H. ten Wolde, Hoofdlijnen van het Nederlandse internationaal
huwelijksvermogensrecht.
LXIII Quod Notemus. Zes opstellen over de regelgeving betreffende het
notariaat van de middeleeuwen tot vandaag, onder redactie van
prof. mr. P.L. Neve, dr. J.A.E. Kuys, drs. J.J. Verbeek.
LXIV Mr. R.J.A. Arduin, Timesharing.
LXV Prof. mr. P.H.M. Gerver, Zijn regels wel regels?
LXVI Mr. C.A. Kraan, Hoofdlijnen van het Surinaamse huwelijksvermo-
gensrecht.
LXVII Me. J. Landeroin, me. J.F. Pillebout, Het Franse huwelijksgoederen-
en erfrecht.
LXVIII Mr. J.W.B. van Lier, mr. C. van de Griend, mr. G.C. Joosten, Het
Belgische huwelijksgoederen- en erfrecht.
LXIX De legitieme portie, 30e Landelijk notarieel Studentencongres.
LXX Prof. mr. A.J.M. Nuytinck, Van huwelijksvermogensrecht naar
samenlevingsvermogensrecht?
LXXI Mr. B.C.M. Waaijer, De notaris, een vertrouwenspersoon.
LXXII Mr. L.C.A. Verstappen, Rechtsopvolging onder algemene titel.
LXXIII Mr. HTh.M. Burgers, Antilliaans en Nederlands vennootschapsrecht.
LXXIV Mr. M.H. ten Wolde, Internationaal en interregionaal erfrecht in het
Koninkrijk der Nederlanden.
LXXV Prof. mr. A.J.M. Nuytinck, Gelijke behandeling van man en vrouw in
het personen- en familierecht.
LXXVI Mr. V.A.E.M. Meijers, Civielrechtelijke beschouwingen over de
rechtspositie van de commanditaire vennoot.
LXXVII Mediation. De notaris als professioneel conflictbemiddelaar?
LXXVIII Mr. B.C.M.Waaijer, Aandeelhoudersovereenkomsten.
LXXIX Mr. C.L.B. Kocken, De hand van de notaris.
LXXX Prof. mr. W.G. Huijgen, Rechtszekerheid of rechtsbescherming?
LXXXI Mr. B.E. Reinhartz, Derdenbescherming in het huwelijksvermogens-
recht.
LXXXII Mr. drs. P.R. de Geus, C. Klumper RA CPA MBA, mr. J. Scholten,
Balanslezen voor het notariaat.
LXXXIII Mr. H.D. Ploeger, Horizontale splitsing van eigendom.
LXXXIV Prof. mr. A.L.G.A. Stille, In der minne gescheiden.
LXXXV Prof. mr. P.L. Neve en drs. J.J. Verbeek (red.), Forma servata.
LXXXVI Notaris voor de rechter, 32e Landelijk Notarieel Studentencongres.
LXXXVII Mr. M.J.W. van Ingen, mr. A.W Jongbloed, m.m.v. mr. H. van
Haaften, Onderhandse executie.
LXXXVIII De notaris in de markt, 33e Landelijk Notarieel Studentencongres.
LXXXIX Mr. C.R. Jadnanansing en mr. C.A. Kraan, Hoofdlijnen van het
Surinaamse erfrecht.
XC Bestuur onder controle, Symposium SCMB 1997.
XCI Mr. M.S. van Gaalen, Vruchtgebruik.
XCII Prof. dr. J.P.M. Stubbe, Uw akte wordt geregistreerd!
XCIII Naar een nieuw huwelijksvermogensrecht?, verslag studiedag FJR en
KNB 1998.
XCIV Internationalisering & het notariaat, 34e Landelijk Notarieel Studen-
tencongres.
XCV Mr. M.B. Bongard, De registratiewet 1970.
XCVI Mr. drs. J.S.L.A.W.B. Roes, Het oude zakelijke recht van de
dertiende penning.
XCVII Trends in het notariaat; de nieuwe Notariswet alweer verouderd?
Lustrumcongres Vevanos.
C Prof. mr. W.G. Huijgen, mr. A.J.H. Pleysier, De wetgeving op het
notarisambt, 2e druk.
CII Estate planning; inzake erven en schenken, 35e Landelijk Notarieel
Studentencongres.
CIII Mr. B. Braat, mr. drs. A.E. Oderkerk, mr. G.J.W. Steenhoff.
Huwelijksvermogensrecht in rechtsvergelijkend perspectief.
CVI Prof. mr. L.C.A.Verstappen, De practycke van de notaris. Een
notariële idylle en haar nuchter slot.
CVII Prof. dr. K. Boele-Woelki (red.), Algehele gemeenschap van
goederen: afschaffen!?
CVIII Prof. mr. A.A. vanVelten, Het notariaat: inderdaad een elastisch ambt.
CIX Prof. mr. P.H.M. Gerver e.a., Luijten en Kleijn nader bekeken.
CX Prof. mr. W.G. Huijgen, Portret van het notariaat.
CXI Prof. mr. R.T.G. Verstraaten, Het begrip schenking in de zin van de
Successiewet 1956.
CXII Het notariaat en de notariele wetenschap op het breukvlak van
twee millennia. Symposium Stichting tot Bevordering der Notariele
Wetenschap 1951-2001.
CXIII Prof. mr. Alain Verbeke, De legitieme ontbloot of dood? Leve de
echtgenoot!
CXIV Nieuw erfrecht en …, 36e Landelijk Notarieel Studentencongres.
CXV In het web van de notaris, 37e Landelijk Notarieel Studentencongres.
CXVI Dr. Ron de Jong, Tussen ambt en vrij beroep. Het notariaat tussen
1842 en 1999.
CXVII Prof. mr. A.F1. Gehlen, prof. mr. P.L. Neve (red.), Het notariaat in de
lage landen (± 1250-1842).
CXVIII Mr. F.J.A. van der Velden, Talaq in de rechtszaal? Verstoting en
openbare orde.
CXIX Quo vadis notariatus? Symposium ter ere van het veertiende lustrum
van Vevanos Utrecht, 11 april 2003.
120 Prof. mr. A.A. van Velten, Privaatrechtelijke aspecten van onroerend
goed, 6e druk.
121 Mr. J.G. Gräler, Mandeligheid. Een wetenschappelijke proeve op het
gebied van de rechtsgeleerdheid.
122 Mr. W.M. Schrama, De niet-huwelijkse samenleving in het
Nederlands en Duitse recht.
123 Prof. mr. A.F1. Gehlen (bew.), De zeventiende en achttiende eeuwse
notarisboeken.
124 Time-out in het nieuwe erfrecht, 39e Landelijk Notarieel Studenten-
congres.
125 Personenvennootschappen met rechtspersoonlijkheid, 38e Landelijk
Notarieel Studentencongres.
126 Prof. mr. B.E. Reinhartz, Het notariaat: heel speciaal?!
127 De Rol van het Geld in het Privaatrecht. Symposium Geld en Recht.
128 Dr. H.J. den Heijer, De geoctrooieerde compagnie.
129 Prof. mr. W.G. Huijgen e.a., 2000 jaar eigendom en beperkte rechten.
Bundel ter gelegenheid van het afscheid van mr. A.J.H. Pleysier,
gehouden te Leiden op 10 September 2004.
130 Prof. mr. P.H.M. Gerver, prof. mr. B.E. Reinhartz (red.), 100 jaar
Notarieel toezicht.
131 De Ars Notariatus en de rechtswetenschap Inleidingen 11e lustrum
Stichting tot Bevordering der Notariele Wetenschap.
132 Mr. W.D. Kolkman, Schulden der nalatenschap.
133 Notariaat in de steigers, 40e Landelijk Notarieel Studentencongres.
134 Prof. Katharina Boele-Woelki, dr. Ian Curry-Sumner, dr. Miranda
Jansen en dr. Wendy Schrama, Huwelijk of geregistreerd partnerschap?
135 Mr. M.J.W. van Ingen, prof. mr. A.W. Jongbloed, m.m.v. mr. H. van
Haaften, Onderhandse executie, 2e herziene druk.
136 Mr. L.M. Bruisten-Dijkhof, mr. J.G. Gräler (red.), prof. mr.
W.M.A. Kalkman, mr. G.J.C. Lekkerkerker, prof. mr. P.A. Stein,
Pandrecht in de notariele praktijk.
137 Mr. Z.D van Heesen-Lacle, Notabelen vernieuwen.
138 Mr. J.G. Knot, Internationale boedelafwikkeling.
139 Mr. E.C.C. Punselie, Gezag over minderjarigen.
140 Mr. M.B. Koetser, dr. S. Pront-van Bommel, Inleiding bestuursrecht
voor de notariele praktijk.
141 Prof. mr. drs. J.S.L.A.W.B. Roes, De goede, afvallige notaris.
142 Prof. mr. A.A. van Velten, Klik zei de muis en weg was het huis.
143 Marktwerking in het notariaat; droom of nachtmerrie?
144 Mr. L.P. Broekveldt, Vormerkung, beslag, rangorde en de notaris.
145 Notariële rechtszekerheid bij vastgoed, 45e Landelijk Notarieel
Studentencongres.
146 Mr. E.R. Roelofs, De private express trust en de legitieme portie.
147 Het nieuwe notariskantoor, 46e Landelijk Notarieel Studentencongres.
148 Mr. M.R. Burghout, Naming & Shaming in het notariële tuchtrecht.
149 Ben Duinkerken, Gelijkheid bevredigt.
150 Eindverslag commissie Erfrecht KNB inzake Boek 4 BW.
151 P.A.M. Lokin, Grensoverschrijdende erfopvolging.
152 De rol van de notaris binnen het vennootschapsrecht, 47e Landelijk
153 Mr. A.F. Mollema, Het beperkte recht.
154 Mr. J. Nijland, De overheidsonderneming.
155 Mr. M.R. Kremer, Huwelijk en vermogen.
156 Een decennium nieuw erfrecht, 48e Landelijk Notarieel Studenten-
congres.
157 Prof. mr. J.S.L.A.W.B. Roes, De zaakwaarnemer.
158 Het Europees notariaat: één cohort of incoherent, 49e Landelijk
159 De personenvennootschap anno 2015 en haar toekomst.
160 Uitleg van notariële akten.
161 Mr. G.G.B. Boelens, Het legaat, de wisselwerking tussen civiel en
fiscaal recht.
162 Prof. mr. J.W.A. Biemans, Insolventierecht en het notariaat: een
tweeluik.
163 De kwaliteit binnen het notariaat, 51e Landelijk Notarieel Studenten-
congres.
164 Prof. mr. B.C.M. Waaijer, Wiens brood men eet, diens woord men
spreekt?
165 Fiscale vernieuwing op komst?, 52e Landelijk Notarieel Studenten-
congres.
166 De coöperatie anno 1770.

An 12020180921045330

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

An 12020180921045330

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Privaatrechtelijke aspecten van onroerend goed

Privaatrechtelijke aspecten van

A.A. van Velten

STICHTING TOT BEVORDERING DER NOTARIËLE WETENSCHAP

WOLTERS KLUWER, DEVENTER

Het complete productaanbod vindt u in de online webshop: www.wolterskluwer.nl/shop.

Ontwerp omslag: Grafische vormgeving Bert Arts bNO

ISBN 978 90 13 15054 4

© 2018, A.A. van Velten, Amsterdam

© 2018, Wolters Kluwer Nederland B.V.

Onze klantenservice kunt u bereiken via: www.wolterskluwer.nl/klantenservice.

Auteur(s) en uitgever houden zich aanbevolen voor inhoudelijke opmerkingen en suggesties.

Voorwoord bij de eerste druk / XVII

1. Wat is onroerend goed recht en waarom behandeling van de

2. Eigendom van onroerende zaken in Nederland / 13

3. Koop en ruil van onroerende zaken / 119

3.4.4 De rechtsontwikkeling na Plas/Valburg / 134

3.17 Feitelijke gebreken / 217

4. Huurkoop en financial lease van onroerende zaken / 267

5. Aanneming van onroerende zaken en projectontwikkeling / 281

5.3.3 Projectontwikkeling en PPS / 295

6. Overdracht krachtens koop en andere wijzen van verkrijging

6.6.3 Casuïstiek / 369

7. Economische eigendomsoverdracht van onroerende zaken / 435

7.9 Kan de economische eigenaar jegens de juridische eigenaar een

8. Economische eigendom met behulp van een rechtspersoon / 453

9. Eenvoudige gemeenschap en mandeligheid / 473

10. Appartementsrecht / 501

10.7.1 De akte en de tekening / 513

11. Time share (gebruik in deeltijd) van onroerende zaken / 551

12. De rechten van erfpacht en opstal / 565

12.9 Verhouding tot bestuursrecht / 596

13. De rechten van gebruik en bewoning / 613

14. Burenrecht en erfdienstbaarheden, alsmede aanverwante

14.12 Intentieverklaringen en andere obligatoire bedingen / 663

15. Eigendom van netten van kabels en leidingen / 665

16. Parkmanagement (terreinbeheer) / 697

17. Hypotheek en financiering. Verkoop door de hypotheekhouder / 709

17.4.1 Een afhankelijk recht / 719

18. Huur en pacht: enkele randnotities / 767

19. Enkele voorstellen tot verbetering en opmerkingen over de

19.5 Diverse vormen van eigendom / 785

20. Epiloog / 789

Het is opvallend dat er in ons land diverse handboeken en losbladige commen-

onderlinge samenhang zo volledig mogelijk te behandelen, waarbij uitgebreide

Het boek is geschreven met een onderlinge verweving van theoretische en

2 D.1, 2, 1, in vertaling van J.H.A. Lokin, Incretus september/oktober 2002, p. 24.

Amsterdam, zomer 2003

Amsterdam, voorjaar 2018

AA Ars Aequi. Juridisch studentenblad

RIN Revue Internationale du Notariat/Revista Internacional del

V&O Vennootschap & Onderneming

23 september 1982, NJ 1988/290 2.17

Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen/Europese Unie (HvJ EG/EU)

30 november 1976, NJ 1977/494, JCS 14.1

10 januari 1990, TVVS 1990/p. 184, m.nt. Vlas 3.26.2

14 maart 1903, W 8050 15.8

9 februari 1940, NJ 1940/302 6.6.1

30 juni 1978, NJ 1978/610 3.5.3

22 maart 1989, BNB 1990/161 2.15

28 oktober 1994, NJ 1995/96 2.9.2, 2.9.3

13 februari 1998, NJ 1998/725 3.19

13 april 2001, NJ 2002/391, HJS 3.5.1

15 november 2002, NJ 2003/48, JBMV 2.6.2, 2.12, 14.1