Gondi Dictionary

Gondi Dictionary
Gondi – English – Hindi – Telugu
with
English – Gondi (Telugu script)
Telugu – Gondi (Telugu script)
Hindi – Gondi (Devanagari script)
and
Semantic Category Listing
First Published:
March 2005
Copies:
1000
Compiled by:
Mark Penny
Joanna Penny
Pendur Durnath Rao
Publishers:
Integrated Tribal Development Agency
Utnoor, Adilabad District, Andhra Pradesh
Images:
Courtesy of Asha Kiran Society, Lamtaput, Koraput, Orissa.
Copyright:
This compilation copyright © 2005. Anyone is permitted to copy and distribute copies of
this text or any portion of this text. It may be incorporated in a larger work, and/or quoted
from, stored in a database retrieval system, photocopied, reprinted or otherwise duplicated
by anyone without prior notification, permission, compensation to the holder, or any other
restrictions. All rights to this text are released to everyone and no one can reduce these
rights at any time.
ం ప చయం
ఆ వడ వ ॓ ం ( య) ఉం . ఇ
ఆ మం . ఇ ం ఇం . క ం క ం
1,85,000 ం మం . ం ఇం ఇం . ఆంధప
నగ ఆ త ం వ ఆత, ం
త అల మంత. ం తగ ప ం ,
మ , త తం .
ం న
ఆ త యన ఇ ం.
ంద క వ ం ఇ న ం ంత. (30)
ఇ జ ం ం . క .
ంక , ర శ లయ .ఎ .ఏ. అ క . ఎ .
బ ణ ం, అన మౖ శ లయ , త ళ ఇం ం
ప . ఇ స॓ ఊ ప యపర . ఇ న తగ రం
స॓న ప వ ఆత. ఇ న ఆ
వ త ఇ న త య ఉం ం త.
ఇ డ పయత ం నగ తం
ప ం
న తగ సనగ ం. ఉం ఇ ం న తగ త
ఇ అడ హ . ఉం ఇ ప ధన గ య
అ ప ఇరన ఇం వ పయత ం మంత.
ం న త వ ఇ , ం త అస పం
న సంస ృ , స , ఇ ం న ఇ మం ం.
, భవ ,
అ హన ,
ం ర
మం ల, ఆ ,
ఆంధ ప .
॓: 05-03-2005.
i
ల
ె గ ప చయం
ఆ పజ షల , ం ష ఒక ఈ
అ ,ఆ వ . ం ష ( ం )అ య
ం ష అనబ ం . 1,85,000 ం , క అ
ం . ఆంధప ఆ యం ం ష
యం యడం జ న , ం ష షకన న ం , ఉం ం , ఆస
కరౖ న షయ ఏమం ం ష ప , వ , షౖ న ం , మ ,
ం డ ఉండడ ష .
ం ష సం పౖ న ఘం ష షౖ న యం త
అ అ . వలన ం ప ళ ఆ ంత ల
ట ఉప గ కర గ ఉం ం మ క రచ తల రచనల
అ లౖ న ంస ృ క, ఆ ర వ వహ , నమ , చ త దౖ న ష ల
రచన వ ల సల ఇ న త ం న ర అ అ దృక థ ఒక
30 సంవత ల తం ఇద త , ం కరణ అ అంశ ౖ ప ధన
. క ంక ర శ లయ .ఎ . ఏ క . .
బ ణ ం అన మౖ శ లయ త ళ వరత క కరణం ం యడం
జ న అంశ ల ఈ ఘం యం న బ న
జనబ ళ ం సృత ప ర క వడ జరగ మ అ ఎవ
అం అంద . ఇ ఆ ల స య వల సృత గ గత
సంత ర ం అహ ష కషప న పయత ం యడ జ గన .
ఈ ద పయత ం న అం ఉన ప ల
త త యడ జ న , ఇంక ఏౖ న సవరణ , త
స ట సలహల చనల ఆహ ం. ఇంక ఈ ష యం ప ధన
న ష ల పపం ల పయత ం.
ం ంఘంట త యడం వలన ం ష క అస తన ,
ఉ సంస ృ , ట హద పడగల అ ప డ స ందర
ఉం .
భవ ,
మ హన
ం ర .
మం ల ఆ ఆంధ ప .
: 05-03-2005.
ii
Introduction
The Gondi spoken in Adilabad District of Andhra Pradesh, India,

(commonly referred to as Koyang) is spoken by approximately 185,000
Gonds, or Koitor as they call themselves. Though written here in the Telugu
script, one can clearly see that the Gondi language is very distinct from
Telugu. An interesting feature of this variety of Gondi is the high level of
borrowing from the neighbouring Indo-Aryan languages, Hindi and Marathi.
We have yet to come across a comprehensive Gondi dictionary in the
regional script (Telugu) which could be used in schools, to encourage local
writers to be more actively involved in committing their cultural stories,
beliefs, and local history to paper, and to encourage development of literature
in Gondi. However, more than 30 years ago, two scholars worked on the
grammar of this dialect of Gondi: Dr. Neville John Lincoln, Cornell
University, wrote A Descriptive Analysis of the Adilabad Dialect of Gondi
and Dr. P. S. Subrahmanyam, Annamalai University, wrote A Descriptive
Grammar of Gondi. This dictionary is based on, but not limited to, the
wordlists contained in these two publications. In addition, hundreds of
example sentences with their meaning translated into English have been
added to illustrate usage of the language. The final section shows the entries
sorted by semantic domain (e.g. plants, animals, occupations, actions, parts of
the body, home, relation) which is an invaluable resource.
We are very much aware of the limitations of this first edition and
welcome feedback and corrections. It is our intention to continue working on
this resource: to increase the number of entries – especially including words
that are unique to the Gondi language and culture; to have more example
sentences; to add Gond-specific pictures; to fill in the missing Hindi and
Telugu entries; and to correct the occasional wrongly translated sense. A
website containing the complete dictionary, along with a downloadable
interactive version containing photos and audio clips, is also planned.
Our hope and prayer is that this dictionary will be an important step
toward long-term Gondi language and culture preservation which should go
hand in hand with development and modernisation in the region.
Mark and Joanna Penny

with Pendur Durnath Rao
Mancherial, Adilabad, A.P., India.
5th March 2005
iii
Foreword
FOREWORD
Gonds of Adilabad have been inheritors of a splendidly rich cultural

heritage. Language plays a vital role in preserving the cultural heritage for
posterity. Gondi dialect of the Adilabad variety is spoken by nearly 2 lakh
Gonds of Adilabad. Though there is no Gondi script as such, attempts are
underway to evolve a Gondi script. In order to further develop and enrich the
dialect, a dictionary of Gondi – English – Hindi – Telugu has been a long felt
need. The present work has been a commendable effort to address this long
felt need.
This work is indeed an effort worthy of rich commendation. It would

indeed go a long way in mainstreaming the Gondi language. It is an enduring
contribution to the Gondi culture and is a significant step forward in the
direction of preservation of Gondi language and culture.
I hope the work gets further expanded and more and more words get
added to it. I heartily congratulate Mr. Mark Penny who has endeavoured to
compile this dictionary. I hope it would be of immense use to Gondis and also
to other connoisseurs of Gondi dialect.
iv
ొడ
ఆ త ( ం ) బ డ సంస ృ
ంప ఆ . ఇన నవ గ కత సంస ృ ,
ంప య , త , ఉం ధన ఆం . వ
హవ ధన ఆం ం ఆ తగ క ం, క ం రం
॓ ం వ మం . డ మత ఇ
॓ మన త . ం ప ం
ప ం -ఇం - ం - న బ అవసరం మంత ఇం
న త పయత ం బ ట .
ఇ ం ం ప న సవం నగ త వ ఆంత. అ ం
సంస ృ , ష ప ఇ . భ ష నగ ప
ఆంత. ఇ ర ధ కృ న గ
పయత అ నంద మ ఇ న ఉప గం నగ త
ం ం అ స ం క వ స య మందంత
ఇం ఆస .
. . ఐ.ఏ.య .
॓అ ఐ. . .ఏ.
ఉ .
v
మ ందుమ ట
ఆ ం ఎం ౖ భవ సంస ృ ర . ష అ
నవ గ కత ంప ల , ంస ృ క రసత లక
ధన . భ ష త ప ధన . ం ష ఆ
ం ల ల మం ం . ఆ ం
ఉన ఈ ష ఆ నఇ త కృ న ం .
ం ష సృత ప ర న ట , ష ఇంక అ వృ ట
ం ండ కల ం -ఆంగ - ం - ఘం ఎం
అవసర న . ప త ఘం త య న పయత
ఎం త న .
ఈ ప డ వలన ం ష ప న సవం క వడ
జ మ ం ష సంస ృ సంబం ం న ష ల ప
ప న రల .
వలన భ ష సర ఎ వ ప ల ర డ జ ం .
ఈ ర ధన కృ న వం క గ పయత
అ నం . ఈ ఘం అ ర క ం పజల
క ం ండ న డస య ఉం ంద ఆ !
. . ఐ.ఏ.య .
॓అ ఐ. . .ఏ.
ఉ .
vi
Acknowledgement – దం ో మజ
అ య ఇ ం . ఉం ఇ
త ం యన ఇం .ఊ వ దం .
ఇ ం ( య) న స॓ త య ఆసర
(సహ ) . ప ॓ , ఇ
ఆసర . సం ం , అర ॓ , చహ ధ , క డసం
చం , సం మ హ , ంఅ . స ఇ ం న స॓ త
య ం ప న ఆసర . ఇ న స॓ ంద
ఆయ , త య , ఆసర . స దం
.
. . ఐ.ఏ.య . ॓ ఆ స ఐ. . .ఏ. ఉ , ఆ
మత అ క త. ం స ం న త వ
త . ం స .ఓ. త వ మ .ఇ ం
న స దణ . .ఓ. దం .
We would like to express our thanks to Benny and Mary Kurian for
introducing us to the Gondi language and making us aware of the need for
language development in the region.
Many people have helped prepare this Gondi (Koya) dictionary. Having
gone from village to village the words were checked. Even the villagers
themselves have helped with this work. In addition, Dr. Thodasam Chandu,
Shri Mesram Somji, Shri Arka Manik Rao, Shri Mesram Manohar, Shri
Sidam Arju and Shri Chahkati Dasru have all contributed to the words in this
dictionary. This dictionary has not come about by the work of one person. In
order to prepare it, all these people have helped. To all of you a hearty thank
you!
Shri V. Sheshadri (I.A.S.), Project Officer, I.T.D.A. Utnoor, is very
understanding towards the tribal people. He has been very pleased about the
preparation of a Gondi dictionary for the Gondi community. The Gondi
community will never forget this Project Officer. He has made it possible to
publish the Gondi dictionary. A hearty thank you to our Project Officer,
‘Sheshadri saab’!
vii
సంకలనకరల
, మ హన , అ ం ర ఇ
ం ( య) న స॓ ౖ ం , ం , ల ం స ం .
ఇ ం సంగ మం .
: రత శం ॓: 29-11-1970 షం
నగ ం జన ఆ . డ , కర ట॓, త ళ షం నగ
క . ఇంగం వ తగ కం ట ఇంజ ం . ఉం ం॓
నగ కం ట ం .
మ హన :అ ం శం ॓: 26-02-1972
చ నగ జన ఆత. అ ఇంగం వ తగ ఎం.ఏ. ఙ ॓ త.
రం
మ ం ం ఆతం . మ ం ఆ త మ
ఆ నగ . 1999 రత శం య . ఐ. ఎ .
సంసత కం ట క స మ . ం , ౖ ద , ॓
కం ట ౖ ం హం . ఆంధ ప ఆ 2003
ం క య ఉం వ న
. , ఆ , హన అ ం ం
అ , యఆ మం మందం .
ం ర : వల ం స డ ( బ డ).
॓: 09-07-1982 జన ఆ . ం ం .
మ డ క ం ట లం ం . అ
స డ ఆ తగ ॓ . అగ స
మం . డవ తరగ త పదవ తరగ ర ఆ తగ క .
ఆ ౖ నగ క . ఉం ఉ ఐ. .ఐ. తగ -
మ . . ఆ . అం ఒ వ గ నగ క .
అ హన ం న ం మం .
ఇం ఖ అ జన సం మ ఖ ఐ. . .ఏ. త తృ
డ క న ఇం ఉం ఆంధప స త గ
॓ ం , స॓ త మం .
viii
About the compilers
This dictionary was developed, typed and checked by Mr. Mark Penny,
Mrs. Joanna Penny and Mr. Pendur Durnath Rao. They happily do this work
on behalf of the Gondi community.
Mr. Mark Penny was born in Ranchi (Bihar, India) on 29 November

1970. He completed his schooling in Bihar, Karnataka and Tamil Nadu. In
England he gained a Computer Engineering degree, and later worked in
computing at the headquarters of a major bank.
Mrs. Joanna Penny was born in Christchurch, New Zealand on

26 February 1972. She completed her M.A. in Linguistics in England in 1995.
They were married in New Zealand. After their marriage they both
completed a Diploma in Applied Linguistics in Australia. In 1999 they
returned to India with S.I.L. International to do linguistic related computing
work. Mark instructs courses for specialized linguistic software training in
Bangalore, Hyderabad and Nasik. Joanna specializes in Grammar. In 2003,
they came to Adilabad district of Andhra Pradesh to learn the Gondi language
and to help advance the work of producing Gondi books such as this
dictionary. They presently live in Mancherial, Adilabad District, with their
two daughters, Abigail and Priya.
Mr. Pendur Durnath Rao, son of Motiram, of Bheemuguda

(Dubbaguda), was born on 09 July 1982. His (late) father was a farmer. When
he was small he used to walk 3 kilometers to go to school. Then his father
enrolled him at the Government Ashram school. The children lived there
together. From the 3rd class right up until class 10 he studied at the Marlawai
Ashram School. He then studied at a private college in Adilabad. Later, at the
I.T.I in Utnoor, he completed a Diploma in Stenography. He is presently
enrolled at B.R. Ambedkar University, Kagaznagar. He works (very hard!)
with Mr and Mrs Penny on the Gondi dictionary project.
The Andhra Pradesh Goverment is currently implementing a programme

through the State Education and Tribal Welfare (I.T.D.A.) Departments to
teach children in schools in their own mother-tongue. Mark is involved in that
programme – preparing books for small children.
ix
Contact Information – సంప ంచ వల న
ి ర మ
Please send any corrections, దయ ఏౖ న సవరణ చన

suggestions for improvement, and ఉన అ వృ ప ట
additional words to be included in మ త ప ప రణ
future editions to: పంపవల న గ మన :
Mr. Mesram Manohar సం మ హ

P.M.R.C., I.T.D.A., Utnoor .ఎ .ఆ . ., ఐ. . .ఏ. ఉ
Adilabad District :ఆ
Andhra Pradesh ఆంధ ప
Pin code: 504 311 : 504 311
Mr. Arka Manik Rao అర ॓

S.C.E.R.P. ఎ . .ఈ.ఆ . .
School Complex ం ॓
Mahagaom, Sirpur (U) మహ ం, ( )
Pin code: 504 313 : 504 313
Mr. Pendur Durnath Rao ం ర

Bheemuguda (Dubbaguda) : డ( బ డ)
Post, Mandal: Jainoor : మండలం: ౖ
Andhra Pradesh ఆంధ ప
Pin code: 504 313 : 504 313
or by e-mail:
mark_penny@sil.org
x
Contents – షయ సూ క
ం ప చయం.....................................................................................................i
ె గ ప చయం ................................................................................................ii
ల
Introduction ......................................................................................................iii
Foreword...........................................................................................................iv
ొడ ........................................................................................................v
మ ందుమ ట ......................................................................................................vi
Acknowledgement – దం ో మ జ ................................................................vii
సంకలనకరల .................................................................................................. viii
About the compilers .........................................................................................ix
Contact Information – సంప ంచ వల న ి ర మ..........................................x
Pronunciation – ఉ రణ .................................................................................xii
Grammatical Abbreviations ...........................................................................xiv
Gondi Grammar Sketch...................................................................................xv
ం గమ .......................................................................................................xx
Dictionary – పద శం
ం – ఆంగమ – ం – ెల గ
Gondi – English – Hindi – Telugu ...............................................................1-88
Reverse Listing
English – Gondi........................................................................................89-139
ెల గ – ం ..........................................................................................141-163
िह दी – ग डी.............................................................................................165-181
మ య అరసంవరం పటక
Semantic Category Listing .....................................................................183-258
xi
Pronunciation – ఉ రణ
ం :ఇ ం ( య) న స॓నగ అ , ఇ డబ న
మంతం . డ డబ తగ మంతం అ అ , ం తం అ ర ల
ఆం ం .
:ఈ ం ఘం సకం వ పబ న ప కల ల బ న
ద వ స నఅ ం అ .
English: These are the sounds of the Gondi language, with a pronunciation
guide for English speakers referring to the romanized script.
అ अ a cut ట ट ṭ sty
ఆ/ ా आ / ◌ा ā far డ ड ḍ ladle
ఇ/ ి इ / ि◌ i hit డ ड़ ṛ adapt
ఈ/ ీ ई / ◌ी ī feet త त t bath
ఉ/ ు उ / ◌ु u put ద द d there
ఊ/ ూ ऊ / ◌ू ū cool న न n net
ఎ/ ె ऎ / ◌ॆ e pet ప प p special
ఏ/ ే ए / ◌े ē pair బ ब b bubble
ఒ/ ొ ऒ / ◌ॊ o cot మ म m man
ఓ/ ో ओ / ◌ो ō court య य y yellow
క क k sky ర र r run
గ ग g good ల ल l leg
◌ంగ ◌ंग ng song వ व v wind

ఙ ङ ṅ singing స स s sun
చ च c chilli హ ह h hand
జ ज j jug
xii
ం :బ బ ప త ం తగ తం . అ
ప య ఇ డబ తం అ ప . ం తగ ఇ అ
క ంతం .
:అ డ ప షల ం ం ష వ న .ఆప
ట ఈ ప కల ఉన అ ం ష ఈఅ త వ
వ .
English: These sounds are not native to Gondi, but are found in some
borrowed words from Indo-Aryan languages such as Marathi and Hindi
(and Sanskrit). Many of these sounds are not found in English either.
Aspirated consonants (kh, gh, ch, jh, ṭh, ḍh, th, dh, ph, bh) are said with
emphasis almost as if the h is pronounced.
ఐ / ై ऐ / ◌ै ai buy థ थ th thing
ఔ/ ౌ औ / ◌ौ au how ధ ध dh –
ఖ ख kh kite ఫ फ ph pot
ఘ घ gh – భ भ bh –
ఛ छ ch check శ श ś shop
ఝ झ jh – ష ष ṣ pursue
ఞ ञ ñ newt ళ ळ ḷ silk
ఠ ठ ṭh top kṣ action
ఢ ढ ḍh – ఱ र ṟ –
ణ ण ṇ round
xiii
Grammatical Abbreviations
adj adjective
adjl adjectival
adv adverb
advl adverbial
attr attributive
conj conjunctive
corr correlative
int interjection
n noun
ppn postposition
ppnl postpositional
ppt past adverbial participle
pron pronoun
vc causative verb
vi intransitive verb
vt transitive verb
(sg.) singular
(pl.) plural
(m.) masculine (human)

(f.) feminine (human)
(nm.) non-masculine
(prox.) proximate (nearby)

(dist.) distal (further away)
(incl.) inclusive
(excl.) exclusive
xiv
Gondi Grammar Sketch
Basic Tips for Understanding Gondi Morphology
by Joanna Penny, MA Linguistics
The word order in Gondi is subject, object, verb (SOV). Subjects and objects are nouns (or
pronouns) which can take different suffixes which show pluralisation or case. Verbs also
have suffixes marking the tense, aspect, or person to which the verb refers. A brief
explanation of these suffixes follows, with examples to demonstrate how the language is
used in context.
1. The Structure of the Noun
1.1 Plurals
There are three suffixes to indicate the plural in Gondi. –ṅg is added to nouns
ending in a vowel, for example, kōpā ‘pot’, kōpāṅg ‘pots’; kapḍi ‘cloth’,
kapḍiṅg ‘clothes’. –k is added to nouns ending in a consonant, for example, pal
‘tooth’, palk ‘teeth’; janvār ‘animal’, janvārk ‘animals’; mīn ‘fish’(sg), mīnk
‘fish’(pl). –īr is added to masculine nouns to show the plural, for example,
maynal ‘man’, maynalīr ‘men’, kānḍi ‘son’, kānḍīr ‘sons’. However, there are a
number of exceptions to the rule, as in menj ‘egg’, mesk ‘eggs’; rōn ‘house’,
rōhk ‘houses’; kēvi ‘ear’, kēvk ‘ears’; puṅar ‘flower’, puṅak ‘flowers’.
1.2 Case
Case refers to the morpheme that identifies the role of the noun. Case can be
nominative (subject), accusative (object), dative (indirect object), and genetive
(possessive). In Gondi the nominative case is unmarked.
1.2.1 Oblique form
Before case markers and post-positions the noun takes an oblique form. For
human nouns the suffix is –n . For sonorant ending words (ie. l, ṛ, r, n, ṅ, v, y)
the oblique suffix is –d, elsewhere –t is used. In –r ending words the –r drops
and the oblique suffix becomes retroflex –ḍ, or –ṭ. For example,
suffix regular noun oblique form meaning

–n bābāl bābān ‘father’
ātī ātīn ‘father’s sister’
–d mal mald ‘peacock’
māv māvd ‘deer’
–t kāsō kāsōt ‘tortoise’
rōn rōt ‘house’
–ḍ sovōr sovōḍ ‘salt’
–ṭ nār nāṭ ‘village’
For plural nouns the obliques are as follows: –ṅ ending nouns become –n, –k
ending nouns become –kn, and –ir ending verbs remain the same for singular
and plural.
xv
1.2.2 Possession
Possession is indicated by adding the suffix –a to the end of the oblique form of
the noun, as in:
bābāna pusṭak ‘father’s book.’
khētidarana kāsur ‘farmer’s bullock cart.’
kāsuḍa gāre ‘bullock cart’s wheel.’
1.2.3 Case in pronouns
Pronouns take a different form according to their case. The first person
pronouns are presented below according to case.
Nominative Accusative Dative Genetive Oblique
singular nannā nākun nāk nāva nā
plural (inclusive) maraṭ mākun māk māva mā
(exclusive) momoṭ mākun māk māva mā
1.3 Noun Phrase

Nouns occur with other words such as adjectives. The adjective is also inflected
for number and gender to agree with the noun it modifies. There are two main
sets of suffixes: (1) –al for singular and –īr (masculine) or –ik (non-masculine)
for plural. (2) –or (masculine) or –a (non-masculine) for singular and –er/-ur
(masculine) or –aṅg (non-masculine) for plural. An example of each is shown.
singular plural meaning

–al deṅgāl maynal –īr deṅgalīr maynalīr ‘tall man/men’
–al deṅgāl veylo –ik deṅgālik veylōk ‘tall woman/women’
–or persōr dādāl –er/-ūr persūr dādālīr ‘big brother/brothers’
–a persa yēni –aṅ persaṅg yēniṅg ‘big elephant/elephants’
Post-positions come after the noun and express relationships such as location of
the noun (karum ‘near’, roppo ‘inside’), accompaniment (saṅga ‘with’),
benefactive (sāṭi ‘for’), etc.
id pustak priyan sāṭi manta ‘This book is for Priya.’
vōr sōptan saṅga karser mantōr ‘He is playing with his friend.’
moḍḍe rōt roppo narumser manta ‘The baby girl is sleeping inside the house.’
2. The Structure of the Verb

Verbs are made up of several morphemes:
verb stem – tense/aspect marker – person number gender agreement
In the dictionary only the verb stems are listed, although most verbs do not occur in
this form without any inflectional morphemes. The verbs are classified as transitive (vt,
ie. has an object), intransitive (vi, ie. does not have an object) or causative (vc, ie. cause
to do action).
All the examples will be given for the verbs sūḍ- ‘see’ and kī- ‘do’ with the first
person singular ending meaning ‘I’, to enable easy comparison.
xvi
2.1 Person-number-gender Agreement
There are three sets of personal endings that are required for finite verbs. Set I
occurs in the present and past tenses. Set II occurs with the imperfect tense.
Set III occurs with the future tense. (See section 2.2). These suffixes indicate
the person (first, second, third), number (singular or plural) and gender
(masculine or non-masculine) of the subject. Even if the subject is not stated
with a separate pronoun it can be deducted from this person-number-gender
agreement suffix.
I II III
1 singular -ōn -ūn -ā(n)
plural (inclusive) -aṭ -ūṭ -aṭ
plural (exclusive) -ōm -ūm -ōm
2 singular -i -i -i
plural -iṭ -iṭ -iṭ
3 singular -ōr -ūr -ūr/-er
plural -ēr -īr -īr
singular -a -ū -ār
plural -aṅg -ūṅ -ūṅ
For example, the past tense (using set I, above) is expressed in the following
way for the verb sūḍ- ‘see’.
subject object verb (stem+past+png)

nanna mal-d-un sūḍ-t-ōn ‘I saw a peacock’
maraṭ mal-d-un sūḍ-t-aṭ ‘We (incl.) saw a peacock’
mommoṭ mal-d-un sūḍ-t-ōm ‘We (excl.) saw a peacock’
nimme mal-d-un sūḍ-t-i ‘You (sg.) saw a peacock’
nimmeṭ mal-d-un sūḍ-t-iṭ ‘You (pl.) saw a peacock’
(v)ōr mal-d-un sūḍ-t-ōr ‘He saw a peacock’
(v)ūr mal-d-un sūḍ-t-ēr ‘They (m.) saw a peacock’
ad mal-d-un sūḍ-t-a ‘She/it saw a peacock’
av mal-d-un sūḍ-t-aṅg ‘They (nm.) saw a peacock’
The agreement is between the pronoun (subject) and the final suffix on the verb.
2.2 Finite Verbs

Finite verbs require a person-number-gender agreement suffix.
2.2.1 Present tense
The present tense morpheme is –nt for vowel ending verb stems and –ānt for
consonant ending verb stems. This suffix is also used to indicate present
habitual actions, as in English.
sūḍ-ānt-ōn ‘I see.’
kī-nt-ōn ‘I do.’
xvii
The present negative tense has no morpheme (-ø), except when it occurs before
–ī/–īṭ as in second person agreement suffixes.
sūḍ-ø-ōn ‘I don’t see.’
kīy-ø-ōn ‘I don’t do.’
sūḍ-v-ī ‘You don’t see.’
kīy-v- ī ‘You don’t do.’
2.2.2 Past tense
The past tense morpheme is –t .
sūḍ-t-ōn ‘I saw.’
kī-t-ōn ‘I did.’
2.2.3 Imperfect tense
The suffix –nd is used for vowel ending verb stems and -ānd is used for
consonant ending verb stems to indicate a past habitual (imperfect) action.
sūḍ-ānd-ūn ‘I used to see.’
kī-nd- ūn ‘I used to do.’
2.2.4 Future tense
The future tense suffix is –k.
sūḍ-k-ān ‘I will see.’
kī-k-ān ‘I will do.’
2.3 Non-finite Verbs

Non-finite verbs do not require a person number gender agreement suffix.
2.3.1 Past Participle
The past participle is formed by adding the suffix -sī to the verb stem. When the
verb stem ends in the consonants –d, -j, -t, -h, -c the past participle suffix -cī is
used.
sūḍ-sī ‘having seen’
kī-sī ‘having done’
2.3.2 Continuous aspect

The continuous suffix is -sēr (or -cēr after –d, -j, -t, -h, -c ending verb stems).
sūḍ-sēr ‘on seeing’
kī-sēr ‘on doing’
The continuous sense is also used with the auxiliary verb man- in past present
and future tenses.
sūḍ-sēr ma-tt-ōn ‘I was seeing’
sūḍ-sēr ma-nt- ōn ‘I am seeing’
sūḍ-sēr man-k-ōn ‘I will be seeing’
xviii
2.3.3 Gerund
The suffix -māḍ is used when a verb is nominalized.
sūḍ-māḍ ‘(the) seeing’
kīy-māḍ ‘(the) doing’
2.3.4 Gerund-Actor
The gerund-actor refers to the person who does the action. The suffix -vāl is
added to the verb stem.
sūḍ-vāl ‘the one who sees’, ‘seer’
kī-vāl ‘the one who does’, ‘doer’
2.3.5 Supine
The supine suffix is -lē.
sūḍ-lē ‘in order to see’
kīy-lē ‘in order to do’
2.3.6 Infinitive
The infinitive suffix is -ā.
sūḍ-ā ‘to see’
kīy-ā ‘to do’
2.3.7 Obligatory
The obligatory suffix is -ānā.
sūḍ-ānā ‘one should see.’
kīy-ānā ‘one should do.’
2.3.8 Imperative and Prohibitive
The imperative suffix -ā is used for commands. For most verbs this is the same
as the infinitive form of the verb. The verb kī- is irregular. Some verbs don’t
take any suffix, for example tin ‘eat’ and un ‘drink’.
sūḍ-ā ‘Look!’, ‘See!’
kī-m ‘Do (it)!’
The prohibitive suffix -mā is used when the command is negative. The plural
imperative can be formed by adding the plural suffix -ṭ to the singular form.
sūḍ-mā (-ṭ ) ‘Don’t look!’
kīy-mā (-ṭ ) ‘Don’t do (it)!’
xix
ం గమ
ఇ ం ( య) న స॓నగ గ ఇ మంత. ఇ స॓నగ
పదం య .ఇ ప న తగ మంతం . అ ఇ
ం. ఇ ర కర .
ఉ : - అ రం నగ ప క .“ ” , , , ం ,
ంత, ంతం , ఇ ఉం ప “ ” తగ ఆంతం .
ఉ : ఆ- అ రం నగ ప క . “ఆ” ఆత, ఆంత, ఆతం , ఆయ ,

ఆ , ఆ , ఆ , ఇ ఉం ప “ఆ” తగ
ఆంతం .
ఉ : - అ రం నగ ప క .“ ” క, , య ,
, ం ం, ంతం , ం , , ఇ ఉం ప
“ ” తగ ఆంతం .
ఉ : - అ రం నగ ప క .“ ” , , , ,
ం , ంత, ఇ ఉం ప “ ” తగ ఆంతం .
ఉ : - అ రం నగ ప క .“ ” , ం, ం,
, క , , ం , ంతం , తం , ం ,
.ఇ ఉం ప “ ” తగ ఆంతం .
ఉ : ఇ - పదం నగ ప క . “ఇ ” ఇ , ఇ , ఇ ,
ఇ తం , ఇ , ఇ , ఇ , ఇ క , ఇ ఉం ప
“ఇ ” తగ ఆంతం .
ఉ : - అ రం నగ ప క .“ ”అ త, త,
స త, హ త, స త, ల త, ఇ ఉం ప
“ ” తగ ఆంతం .
ఉ :- పదం నగ ప క .“ ” ॓ , ॓ , నన ,
, ఊ , , , అ , ఇ ఉం ప
“ ” పదం నగ ఆంతం .
xx
ఉ :- పదం నగ ప క .“ ” , , ,
, ఊ , అ , , అ , ప ,
మ న , , ం , , ఇ ప
“ ” పదం నగ ఆంతం .
ఉ : - ఇ పదం న క ఇ యవ . ఇ ప కతగ
ఉ హర మంతం :
ం ం గ అరం
నన మ ( - -ఓ ) మ
మర మ త ( - -అ ) మన మ
మ ం ( - -ఓ ) మ
మ ( - -ఇ) మ
మ ( - -ఇ ) మ
ఓ ( ) మ ( - -ఓ ) అత మ
ఊ ( ) మ ( - -ఏ ) మ
అ మ త ( - -అ) అ మ ం
అ మ తం ( - -అం ) అ మ
ఉ :ఇ బ పదం క యవ .
నన -
-
- ం
-
మర -త
ఖ - -
-
- -
-
- -
/ -
త -ఆ-
/ఊ -
-ఆ-
ఇ /అ -త
క - -
ఇ /అ -తం
xxi
అం ె అట - -
అం ె [aṇce] n. small basket. న గంప. అ ం [aksīdāṅg] n. rice mixed with

అంట [aṇṭit rōj] n. that day. vermilion thrown at a wedding, or on
అంట [aṇṭī] adv. on that day. cattle (e.g. during 'laxmi pooja') in
అందూ [andūn] n. gift (of cattle such as order to bless. మ మండ , వ
cows, goats or buffaloes) for marriage స అ ం ాటం ే . Everyone
usually from the bride's parents to the throws rice on the bride and groom in
couple. బ బబ యడ , the wedding shelter. ం పం ల
మ ర ీ ె అందూ ఇం ే . It is వధు, వర లక అ ం ల ార .
called * when a father and mother give అగట [agaṭal] n. someone (nm.) or
goats and cows to their daughter (for something from there. అక డనుం .
marriage). తం క త ర క ఇ ె అగ [agga] adv-ppn. there. वहा. అక డ.
కలను ,ఆవ లను కట మ అంట ర . అ ాట [agāṭōr] n. man from there.
See: అ . మ న అ ాట . This man is from
అం - [and-] vt. to reach. అందడమ . there. ఈ మ ి అక ార .
అం య [andrīyāl] adj. night-blind. అఙ [aṅē] n. elder brother's wife. వ న.
నర అం య ఇం ే . He అచంద [achandral] adj. night-blind.
who cannot see at night is called *. కట ఆయన. See: అం య .
ా ప ట క ించ ా కట ార అ [accōr] pron. that much, that many
అంట ర . See: అచంద . (nm.). అం .ె
అంబ [aṁbaṛi] n. rosella. అ [accōḍ roppō] adv.
అక (-మ ) [akurpōk (-mahinā)] meanwhile.
n. month 6 of the Gond year (August- అ [acvīr] pron. that many (m.).
September). అజ -బ జ [ajaḍ-bujaḍ]
అ ా [akkāl] n. wisdom. बु . See: కబ - బ .
అ [ajūk] adv. even now.
అ - [aṭ-] vt. to cook. వండ ట.
అట [aṭval yēr] vc. water for
cooking. रसोइया.
అట [aṭtā yēr] n. boiled (cooked)
water. ాట అట ల ి త అటం ే .
To cook food we boil water. అన మ
వండ టక ట ఎసర ట ర .
అ [akkō] n. maternal grandfather. అట [aṭval rōn] n. cooking house.
తయ . వంట ాల.
అ ా [akrā] num. eleven. यारह. పద ండ . అట - - [aṭkī-kī-] vt. to hang. टाँगना.
Gondi - English – Hindi – Telugu 1

అట అవ
అట [aṭṭēcālīs] num. forty-eight. అ న [ayina] n. the day after the marriage

अड़तालीस. day.
అట ా [aṭṭēsāt] num. sixty-eight. अड़सठ. అ న జ వ [ayina jāva] n. porridge
అటహత [aṭṭēhatar] num. seventy-eight. which is made on the first day after
अठह र. marriage and given to the 'avval'
అట వ [aṭthāvan] num. fifty-eight. goddess.
अ ठावन. య ౖ ఎ . అ [ayō] int. expression of surprise, hurt
అట [aṭthāvīs] num. twenty-eight. or displeasure, ouch!
अ ठाईस. అ ా [ayt vār] n. Sunday. र ववार.
అట [aṭyānov] num. ninety-eight. ఆ ారమ .
अ ठानवे. అ [ayyō] int. oh no! (expression of
అట [aṭyānsī] num. eighty-eight. disappointment). అ .
अ ठासी. అ [arīl] n. chest. संदक़
ू . మ , .
అట [aṭrā] num. eighteen. अठारह. అ - - [arī-sond-] vt. to take away, take
అ ం [aḍāṁ] n. shelter. आड़. with. Usage: archaic.
అ [aṛic] ండ న ర. అ - ా- [arī-vā-] vt. to bring. लाना.
అడ ా [aṛusāṭ] See: అట ా . num. sixty- Usage: archaic.
eight. अड़सठ. అ -క ట [arē-kuṭṭa] n. spoke of a wheel.
అ ె [aṛetīs] num. thirty-eight. अड़तीस. అ - [ar-] vi. to fall. िगरना. ాం అ
అడం [aḍḍam] adv. across. అడమ ా. మం . The boy is falling. బ ల డ
స త ా అడం ాత. While పడ త డ.
going on the road, a snake came అర - [arūs-] vc. to cause to fall.
across. వల నడ సు ళ ం ా ామ అ - [arg-] vi. to melt, dissolve, wear out.
అడం వ ం . पघलना.
అడ ట [aṛmuṭyāl] adj. foolish. दबुु . అర [arta] పడ .
అ ే [adēn mōṛi] adjl. like that, అ [artōr] ప డ .
similar to that. उस तरह. అల ంట . అ [art] n. meaning. मतलब. అరమ .
అ [ad] pron. she, it, that (nm.). అ [ardo] adjl. half. आधा. సగమ .
అ ే ల ి [adēn lāsi] corr. therefore. उस అలం [alam] n. ginger. అలం గడ.
िलये. అల ా [alavāṭ] n. habit, custom. आदत.
అ మ - ా ె [admad-rātne] n. అల ాట .
midnight. आ द रात. అర ా . అ - [alj-] vi. to lean against.
అద - [adma-] vt. to press, squeeze. दबाना. అల [allē] clitic. reportative.
అ [adlī] n. a measure. మ క. అ - [avī-] vi. to be tired. थकना.
అ [anī] conj. and. और. అ [av] pron. they, those (nm.). అ .
అ [an] num. ఎ . అవ 1 [avval] n. mother. త , అమ .
అ [annis] num. ఎనుబ . అవ -బ బ [avval-bābō] n. parents,
అ [anmān] n. hesitation. అనుమ నం. father and mother (pl.).
అ -మ - [apṭē -mā-] vi. to hit against. అవ 2 [avval] n. the mother god, smallpox
అ ా [appā] పదు . goddess. చమ ేవత. మ న అ న
అబ [abbā] int. oh! (expression of జవ డ ా ర్ అవ దగ
surprise). अरे ! అబ . ం ే . At the beginning of a wedding,
2 Gondi - English – Hindi – Telugu

అ ీ ఆ -మ -
for doing pooja, the beat drums and go అసూ - ా [astūrī-kāl] n. sole of foot.
to the * goddess place (temple). ం एक मा .
ప జ ేయ చమ ేవత దగర అ ీ [aslī] adj. good. अ छा. అందమ .
బజబజం ల ళ ర . It is అ ా [assāl] adj. good. अ छा. అంద న.
believed that this goddess inflicts అహ [ahan] advl. in that way, thus.
smallpox, chickenpox or other similar అ [ahēr] n. gift (of things excluding
'spotty' diseases on people. cattle, such as clothes and household
అ ీ [asī] num. eighty. अ सी. ఎ బ.ౖ items) for weddings or housewarming
అ [askē] adv. then. तब. అప డ . ceremonies. చుట బందు , మ గ
అ - [ask-] vt. to cut, carve, cut throat (as , వ బ బ బ క ిం
in sacrifice). काटना. అ ం ే . Family members, during
marriage give the brides and grooms
gifts of clothes. చుట ల , బంధువ ల
ం ల వర డ ,వధువ త , దండ లక
బటల కట మ ే ార . See: అందూ .
అ -1 [ahc-] vt. to push or shove.
అ -2 [ahc-] n. to make a thumb
impression.
అసూ - [astūrī-key] n. palm of hand.
ఆ- [ā-] vi. to become, happen, be (by ఆ ా [ākāṛi] n. a festival held in July.

nature). పండ గ ర .
ఆంత [ānta] adjl. to be enough, sufficient, ఆ ా (-మ ) [ākāṛi (-mahinā)] n.
ample. ల . month 4 of the Gond year (June-July).
ఆంగ ాహ [āngun kāhṭal] n. lazy ఆ ాడం ( ల ౖ).
man. See: ఆ ా ా . ఆ [āki] n. leaf. प ा. ఆక .
ఆ - [āki-pēn] n. one of the Gond
gods, the that stays in the centre of a
village. ామ ేవత, చమ .
ఆ [ākīri] adj. in the end, finishing. अंत मे.
వ .
ఆక [ākūṛ] adj. short.
ఆక -ఆ- [ākūṛ-ā-] vi. to be insufficient
ఆం [āṅgṛē] n. shirt. అం , క . to wear.
ఆం - [āṇj-] vt. to catch. पकड़ना. ఆ -మ -1 [ākṛē-mā-] vi. to shrink (as in
ఆం [āndrā] n. Andhra. ఆంధ. cloth).
ఆకడ [ākada] n. alphabet. అ రమ . ఆ -మ -2 [ākṛē-mā-] vi. to become numb
from cold.

ఆ - ఆ
ఆ - [āg-] vi. to stop, stand. रोकना. ఆ ం . sides. ఇంట ా ాల ఇట అట ట టక

ఆఙ [āṅī] See: ఆం . ఆ ే కట ఎ గర తయ ర ే ార .
ఆ డ ా [āṅūṛasṭān] n. ritual bath. ఆ - [āḍ-] vi. to cry, weep. रोना. ఏడ ట.
ఆ దు [āṅduḍī] n. bathroom. ా నమ ె అ ె మంత. The baby is crying.
గ . ాప ఏడ సూం .
ఆ ా ా [āṅrāsyāl] n. lazy man. ఆ మ ో [āṛmāṛsō] n. husband and wife.
See: ఆంగ ాహ . ర భర.
ఆ - [ācār-vicār] n. religious ఆ - - [āḍvā-son-] vi. to go and fetch
observances (pl.). the bride for the wedding ceremony
ఆ - [āc-] vt. to choose. (lit. don't cry and go).
ఆ నట [ācongaṭal] n. choose from ఆ [ātāp] adjl. dark. अँधेर.
these. चुनाव. ఆ [ātāl] adj. of that kind (nm.).
ఆ [ājī] n. father's mother. నమ . అట వంట .
ఆట - ా- [āṭā-pā-] vt. to twist something.
ऐंठना. ె క ా ఆట ాం ే . We
twist the rope to make reigns. డ ను
పగం ేయ టక అల ర .
ఆట- ా- [āṭi-pā-] vt. to strangle something
(the way a constricting snake kills its
prey).
ఆట-మ - [āṭē-mā-] vi. to evaporate, to dry
up (river, etc). ఎం వడమ . ఆ [ātī] n. father's sister, mother's
ఆట ా [āṭērā] n. attic, store area above brother's wife. అతమ .
rafters of house, loft. అట క . తగ, ఆ [ātōr] adj. of that kind (m.).
బ ం -మ ం ఇ ఆట ా ం ే . ఆద [ādat] See: అల ా .
In order to put pots and things up, * is ఆనం ే -ఆనం [ānaṇdnē-ānaṇd] advl.
made in the house. ఇంట ామ ను with great pleasure. సం షం. చుడూ
ఉంచుటక ఇంట అట క తయ ర ే ార . ాం క క వ బ మ త ే
ఆ [āṭ] num. eight. आठ. ఎ . ఆనం ే - ఆనం ఆం ే . Little children
ఆ [āḍā] n. oath. are so pleased when a playing doll is
ఆ - ి- [āḍā -piy-] vi. to take oath. खसम brought. న ిలలక ఆటల ెందు
खाना. తం కల ఇంజ ఆ బమ ల ె ల ఆనంద పడ ర .
ియం . Take an oath if you say you ఆప - [āpūs-] vt. to stop. रोकना.
didn't steal the money. వ డబ ల ఆపడమ .
ొంగతనమ ేయల ద ఒట ఆ [āpē] adv. with that.
సు ంట ా. ఆ [āp] clitic. like, in the manner.
ఆ ే [āḍē] n. main horizontal wooden beam ఆమ [āmus] See: ఆవ .
to support the roof of a dwelling. ఆ [āmt] అవ ం .
ాసం ంద హంద ాయ ాట ఆ ే ఆయ [āyar] adj. it is enough, (no more!).
ట ాటం ే . A main beam is put up so काफ़ . ల .
that the rafters can be nailed to both ఆ [āyi] clitic. even, also. भी. నన
ఆ ,స ం ఆ , . Even eggs

ఆర ఇ -
(and) even meat I eat. ను ేపల , ా ఆల [ālmāri] n. almirah, metal cupboard.

మ ంసమ , ా ంట ను. ఆల .
ఆర [ārū] n. iron spike at the end of a ఆ ా [āvāj] n. sound. आवाज़. శబమ .
driving stick. ఆ ా ా [āvārā] n. fence or compound.
ఆర -బ ే [ārū-beḍḍē] n. stick with an ఆవ [āvus] n. new moon. మహ ఉం
iron spike, goad. జ క ఆవ ాంత. The new moon
ఆర - [ārūs-] vt. to cool. comes once monthly. లక ఒక ా
ఆ - [ār-] vi. to become cool, quench thirst. అమ ాస వసుం .
చల ం . అవ సు ట [avusun nēṭi] advl. on the
ఆ [ārti] n. a plate with a burning oil lamp day of the new moon.
that contains copper coins, betel nuts, ఆవ [āvūk] n. life. जीवन.
dried coconut kernel, etc offered at the ఆ - [āv-] vt. to cross.
time of settling a marriage. ఆ - -1 [āvrī-kī-] vt. to embrace.
ఆ ా [ārsā] n. mirror. दपण. అదమ . ఆ - -2 [āvrī -kī-] vt. to tie down.
ఆ (మ ా) [ālī (marrā)] n. peepal tree. पेड़. ఆ ా- - [āśā-kī-] vi. to hope.
ా ( ెట ). ఆసర [āsara] సహయం.
ఆల [ālū] n. potato. आलू. ఆల గడ. ఆసు [āskuṛ] n. axle. ఇర .
ఇం [iṅkē] adv. right now. ఇప ె. bricks are used. ఇండ డల కట టక

ఇంగ [ingum] n. kind of round tablet fed మట ఇట కలను తయ ర ే ార .
to animals during monsoon. ఇంగ వ. ఇ - [ittāl kī-] vt. to announce, make
ఇంజ [in̄jēr] attr. therefore. अतः. known.
ఇ [iggē] adv. here. ఇక డ. ఇ ె [ittekē] ppt. (PPt of 'to say' used to
ఇ ట [iggēṭal] n. someone (nm.) or mark topic or quotation) ‘if-say'. అంట.
something from here. ఇక నుం . ాం ీ ఇ ె . He said
ఇఙ [iṅē] adv. now. ఇప డ . bad things (swore?) and went away.
ఇ - - [icā-kī-] vt. to desire. ఆయన ట డ అంట డ.
ఇచు [iccuk] advl. a little. ంత. ఇ ే [idēn mōṛi] adjl. like this,
ఇ [iccōr] pron. this much, this many similar to this. इस तरह. ఇల ంట .
(nm.). ఇంత. ఇ [id] pron. she, it, this (n). ఇ .
ఇ [icvīr] pron. this many (m.). ఇ ే ల ి [idēn lāsi] corr. therefore. इस
ఇ - [iṭ-] vt. to touch. छूना. మ ట ట. िलये. రక .
ఇట [iṭkē] n. brick. ఇట క. , డం , ఇ ే [iddē] vt. (here) take this. సు .
ఉం ే ల రం నం ొహ ాట త ఇ - [in-] vt. to say. कहना. అను .
ఇట ం ే . In order to make houses, ఇ - [in-] vt. to say. कहना. See: వ - ;
walls and many structures, clay/mud -.

ఇయం ఉట- -
ఇయం [iyaṇd] adv. this year. ఈ ఇ [isōb] n. counting. गणना. ల క .

సంవత రమ . ఇ బ [isōbne] adv. carefully. परवाह.
ఇ - [ir-] vt. to put, keep. ఉంచు. ఇసుగ ం [isrugundi] adj. smallest. అంద
ఇ (మ ా) [irp (marrā)] n. gul-mahua కంట న ాడ .
tree. पेड़. ఇప ( ట ె ). bassia longifolia. ఇ [ihin] advl. thus, in this way.
ఇ [iv] pron. these (nm.). ఇ . ఇ బహ [ihin bahan] adv. how so?
ఇ [ivvīr] pron. these two men.
ఈ - [īc-] vt. to blow nose. ఈ [īpē] adv. with this.

ఈ ం [ītāṅg] adj. of this kind (nm., pl.). ఈ - [īr-] vi. to accumulate.
ఈ [ītāl] adjl. like this, such a, of this ఈ ా [īsā] n. part, piece. भाग.
గమ .
kind (nm.). ఇట వంట . మ న ఈ ాం - ా - [īsāṅg-vāṭ-] vt. to split up,
న ఈ ల ప ఆ . People divide. గల ేయ ట.
don't eat green frogs like this. ఈసు [īsul] n. flying ant. ఉసుల .
మ నవ ల కప ఆక పచ కప ాదు.
ఈ [ītōr] adj. of this kind (m.).
ఉం ే [uṇḍē] attr. and, also. और. మరల. ఉ -మ - [ugrē-māy-] vi. to melt.

ఉం ే-మర [uṇḍē-marla] advl. once క - బండం ఉ - మ ంతం . the hail
again. melted. వడబండ కర గ .
ఉం [undi] num. one (nm.). ఒకట. ఉ - [uṅ-] vt. to swing a cradle. डोलना.
ఉం జ క [undi jōka] adv. once. ఒక ా . ఉచూ ట [uccūṭī] n. date palm. ఖర రమ .
ఉ [ukṛē] n. sweat. पसीना. ెమట. ఉజ-మ - [ujṛē-mā-] vi. to dawn.
ఉ -మ - [ukṛē-māy-] vi. to sweat. पसीना. ఉట [uṭāṛ] n. camel. ऊँट. ఒంట.
ఉగ - - [ugaṛī-kī-] vt. to found, begin, ఉట- - [uṭī-kī-] vt. to clean.
start, open.

ఉ - ఉ -
ఉ - [uḍī-] vt. to spit something out (like ఉ [unnōḍā] n. the hot season,
seeds from fruit etc.), let fall from summer. ఎండ ాలం. See: - ాల ం.
mouth. थूकना. ఉప - [upus-] vc. to seat, put sitting.
ఉ - - [uḍī-kī-] vt. to strike a target ఉ [upyōg] n. use. योग. ఉప గం.
(with a bullet, stone, marble). ఉ - - [ubrī-kī-] vt. to discard liquid (by
ఉడూం [uṛūṁ] n. a white, large, tick found pushing over container).
mainly on cattle. ఉమ [umar] వయసు .
ఉ -1 [uṛ-] vt. to comb (hair). ఉ - [um-] vt. to pull, drag. खींचना. ాం
ాం - నం తలం ఊడంతం . After ె ఉ మం ే . The children are
bathing boys and girls comb their hair pulling the rope. ిలల డ ను
(lit. head). ా నం ే ం ిలల తల గం త ర.
దూ ార . See: కం ా . ఉయ -ఆ- [uysār ā-] vi. to become
ఉ -2 [uṛ-] vt. to plough. जोतना. ా active.
ఙ ే ఊడం ే . The plough ploughs ఉర ం - [uruṅg-] vt. to break off.
the field. ా ేనును దును ర . ఉర ం [urūṁ] n. scaly pangolin, iguana,
ఉ - [uṛk-] vt. to urinate. ant-eater. డ ,ె ప గ, మర నం
ఉ - [uṛp-] vt. to scrape up. ోబ గ, ఉర ం మందంతం . The *
ఉ [utār] n. mountain path, steep lives in fields, anthills and hollow
downward slope. trees. అడ ల , ప టలల ెట ఱలల
ఉ [udār] n. to have something on ఉడ మ ల ఉంట .
credit. ఉ ర ె . ఉర - [urūs-] vt. to break, or snap. तोड़ना.
ఉ - [ud-] vt. to sit, take place. बैठना. క . ఉ - [ur-] vi. to be caught (in a trap) usually
ాం బ ఉ మం ే . The boys are by the neck.
sitting on the ground. ిలల ంద ఉ - [urs-] vt. to plant, place, put, set up.
క ఉ ర. रोपना.
ఉదు - [udus-] vc. to seat. ఉ ా [ursvāl] n. transplanting.
ఉ [udri] n. white ant. త ా , ొ ం ఉ [ulli] n. onion. ఉ గడ.
మన ప ఉ మందంత. White ఉ ీ ా (మ ా) [usīrkā (marrā)] n. kind of
ants live in the places (anthills) where tree (the roots of which are used for
snakes and lizards live. ామ ల , curing snake bite).
ండల ఉం ే ప టల ెదల ఉంట . ఉ ీ - - [usīr-kī-] vi. to be late.
ఉ - [un-] vi, vt. to drink, smoke (cigarette). ఉసు - [usum-] vt. to wipe away, dust off.
पीना, पलना. గ . ియ మ ర గ ా प छना.
ఉంట . The calf is drinking milk from ఉ - [us-] vt. pound, crush. ఇ క ే
the cow. దూడ ఆవ దగర ాల వం ం ఉ మంతం . They are
గత ం . pounding grain with a pounding stick.
ఉండన [unḍana] vt. drink (in the ర క వడ దంచుత ర.
infinitive form). पीना. గ . ఉ [uskē] n. sand. बालू.
ాం - ం స ా ఉండన. Boys ఉ - [usk-] vi. to spit. थूकना.
and girls [should] drink milk in the ఉ - [uh-] vc. to cause to drink, water
morning. ిలల దున ాల ా . (animals).
ఉ - [uhk-] vt. to blow (horn).

ఉ - ఎక సత
ఉ - [uhc-] vt. to lean heavily on a stick

as an old man does.
ఊం - [ūṅg-] vt. to swing. डोलना. rivers, where there is much

ఊం [ūncā] See: ఊచ. growth/greenery, quails live.
ఊం - [ūnd-] vt. to snatch something ాగ ల ా , బషరం రకలల ా
away. खींचना. ప డ ిటల బ ా ఉంట .
ఊ - [ūt-] vt. to suck. चूसना.
ఊ - [ūm-] See: ఉ - .
ఊ ల [ūyil] ఓ ారమ .
ఊ [ūr] pron. they, those (m.). ార .
ఊర [ūra] pron. their (dist.). ా .
ఊ [ūl] n. urine. మ తమ , ఉచ .
ఊస [ūsa] n. flood. तूफ़ान. వరద. డగ ి
ఊక [ūkaṛ] n. swing, cradle. ఉయ ల. ా ె ల త ఊస ాంత. The river
ఊచ [ūca] n. height. gets flooded after much rain. ద ాన
ఊ [ūc] n. spittle. थूक. ఉ . ప ే ాగ ను- ాగ ం ం అంట ర .
ఊ ేం ే [ūc ḍēṇḍē] n. sugar cane. ईक. ఊ -1 [ūs-] vi. to boil over while cooking.
ఊటడ [ūṭeṛa] n. a pre-marriage ceremony ఊ -2 [ūs-] vt. to smear floor with cow
where turmeric is applied to the bride dung solution.
and groom. వధువర లక ా పసుప ఊ ీ ( ిట) [ūsrī (piṭṭē)] n. kind of bird. प ी.
ిం . నల ిట.
ఊ [ūtī] n. quail. ప డ ిట. ల ,
బసం ా, ఊ ం మందంతం . In
ఎకంద [ekanda] Variant: కం . corr. if. ఎక [ekkūn tīs] num. twenty-nine.

अगर. उनतीस.
ఎ [ek cāṛ] num. forty-one. इकतालीस. ఎక వ [ekkūn novvad] num.
ఎ ా [ek sāṭ] num. sixty-one. इकसठ. eighty-nine. नवासी.
ఎక [ekkūnis] num. nineteen. उ नीस. ఎక ప [ekkūn pannās] num.
ఎక అ [ekkūn ansī] num. seventy- forty-nine. उनचास.
nine. उ यासी. ఎక సత [ekkūn sattar] num. sixty-
ఎక [ekkūn cālīs] num. thirty- nine. उनह र.
nine. उनतालीस.

ఎక ా క -
ఎక ా [ekkūn sāṭ] num. fifty-nine. ఎక త [ekyattar] num. seventy-one.

उनसठ. इकह र.
ఎ అ [ekkē ansī] num. eighty-one. ఎ ా [ekyā nov] num. ninety-one.
इ यासी. इ यानवे.
ఎ [ekkē vīs] num. twenty-one. ఎ [ettīs] num. thirty-one. इक ीस.
इ क स. ఎ [erce] చమట ాయ.
ఎ ా [ekkēvān] num. fifty-one. इ यावन.
కం ా [kaṅgvā] n. comb. దు న. See: ఉ - . క [kaṭ] n. spleen.

కం ట ల [kaṇjuṭi kōlā] See: ి . క - [kaṭ-] 1) vt. to meet. िमलना. 2) to join.
కం - [kan̄jk-] vi. to dream. కల. కట [kaṭṭā] n. embankment, dam.
క - [kak-] vi. to vomit. ఆప స ాట ల ే కట ొహం ే . In
క ాం [kakrān̄j] n. kind of partridge. order to stop the water an
క ా ( ిట) [kakrānj (piṭṭē)] n. kind of bird. embankment/dam is built in the river.
కమ ల ( ిట). ట ఆప టక ాగ క అడం కట
క - [kac-] vt. to hold between teeth. కట ర . See: ం - - .
కచూ [kackūṛ] n. flat pan for bread కటయ (త ా ) [kaṭṭiyāl (tarās)] n. kind
making. స ాతమ . of snake with stripes over the body.
క [kacci] n. iron, steel, sword. लोहा. కట ( ) [kaṭṭūṛī (mīn)] n. kind of
ఇనుమ . క దుక తం క సం , fish. జల .
ా య ాట క తం ే . We కట [kaṭṭē] n. stick (for firewood etc.). కట.
bring iron from the iron shops to make కట -ే మ - [kaṭṭēṛē-mā-] vi. be exhausted,
plough tips and blades. ఇనుమ tired.
దు ాణమ ల కర రక ఇనుమ కటనూ ి [kaṭṭē nūsi] n. woodworm.
సుక ంట ర . క [kaṛā] See: ఖ .
క - ి [kacci-vīsi] n. large green fly. క [kaṛāk] See: ఖ .
క -ట [kacci-ṭukḍe] n. steel piece క - [kaṛi-] vi. to become rotten,
used with flint. decompose, to go off.
క - [kacci-tāvi] n. cast iron frying క [kaṛī] n. curry made with ground
pan. ఇనుప నం. channa.
కచు [kaccuri] n. office. ఆ ీసు, కడూ - [kaḍūs-] vc. to cause to rot.
ార లయమ . క ే [kaḍē] n. handle (round, usually
క - ా [kacṛā-kāḍi] n. rubbish, waste, attached to large cooking vessels).
litter, trash. कचरा. ెత ద ె రమ . క [kaṛ] n. eye. आँख. కను .
కట [kaṭin] adj. difficult. मु कल. కషం. క - ం [kaṛ-koṇḍā] n. eyebrow. కను
కట [kaṭūl] n. bed, cot. पलंग. మంచమ . బమ .
కట [kaṭōṛāl] n. clan priest. క - [kaṛ-] 1) vi. to go through narrow
కట ె [kaṭōṛe] n. priest's wife. space. 2)

క కర
— vt. to thread a needle. క -జ [kayser-jāṛi] n. kind of

క [kaṛcā] n. stick twisted in rope or grass used for brooms. ా దుర ,
string for bringing two things together క -జ ిరంత. On the boundary
(for example in tightening a drum). of fields * grass grows (lit. appears, or
క [kaṛbā] n. dried stalks of millet, etc comes up). ేనుల ( ప ర )గ ల
used as fodder. ప . రగత ం .
క ే [kaṛvēṛcī] adv. in the light, broad కరం ా [karaṅgāṛī] n. metal pin or bolt
daylight. चाँदनी. fitted to a cart to prevent the axle
కత - - [katam-kī-] vt. to kill. मारना. slipping. ాసూడ ఆసు డ
చంప ట. See: జ - ; -. ంద - హంద ల ి వ ,
క ె ా [katterā] n. scissors. कची. క రె . కరం ా ం ొసం ే . To prevent
క [kaddī] adv. whenever. जब क. slipping bolts are fitted to the sides of
ఎప ై . the cart's axle. ఎడ బం అట ఇట
క ి [kapṛī] n. cloth (as in clothes to wear). ర గక ండ ఇర ను కట ర .
कपड़ा. బట, ర. కరల - -కర [karalē-kī-karal] n. to be true
కప [kappar] n. forehead. माथा. నుదుర . or not, to question the truth.
క ( ిట) [kappē (piṭṭē)] n. kind of bird. ాసవ న.
प ी. ప ర . కర [karal] జమ .
కబ - బ [kabuk-kibuk] advl. here and క య [kariyā] n. bud of flower.
there. క - [karī-] vt. to learn. सीखना, िसखाना.
కబ-మ - [kable-mā-] vt. to agree. कबूलना. ర . నన ఇం యం క
ఒప వడం. మం . Now I am learning Gondi.
కమ -పట [kamar-paṭṭā] n. rainbow. इं – अभी मै ग ड सीख रहा हंू ను ఇప డ ం
धनुष. ఇందధనుసు . ష ర క ంట ను.
కమ [kamka] n. turmeric. పసుప . కర - [karūs-] vc. to teach. पढ़ाना.
కనూ య [kankūrīyāl] adj. yellow. కంప ట కర మం . He is
पीला. teaching them computing. ఆయన
కమ - - [kammay-kī-] vt. to earn. ఆ క కంప ట ర త డ.
कमाना. కర - [karu-] vi. to be burnt. जलाना.
క [kammi] n. deficiency, want of మ .
money. తక వ. కర ం [karum] adv-ppn. near. नजद क. దగర.
కయ (మ ా) [kayūr (marrā)] n. kind of కర క వ [karunkuvari] n. unmarried
tree. पेड़. person (bachelor, spinster). क या.
See: ట ;ట .
కర [karū] n. hunger. भूख. ఆక .
క వ ా [kar vastā] hunger strikes. ా
ాం ె బ క వసంత. Having
క [kayser] n. broom. ప ర . ి worked in the fields one gets very
చ ిం రచ ం ి క ాం ీంత. A hungry. ేనుల ప ే ల
broom is used to clean the house, ఆకల సుం .
porch and courtyard. ఇల భ కర [karūj] n. itch. గ .
పర చుటక ప ర ప వసుం .

కర క ం (మ ా)
కర [karūmnēr] n. neighbours. ి ా -క - [sikār-kars-] vt. to hunt

దగర ార . (game).
క ం [karent] n. electricity, power. క [kal] n. liquor, wine. ా ా .
దు త . కల [kalāṛī] n. winemaker. కల
క -మ - [karē-mā-] vi. to be known, ీం త, మరత క హం . The
understood. ెల సు. winemaker taps liquor from the 'sindi'
క [karkōḍā] n. plane. మ నం. and 'tadita' trees. డ ఈత ెట ,
క ి [karstī] n. game, match. ఆట. ెట నుం కల ంచు డ .
కబ క ి Your game of క - [kal-] vt. to steal. चुराना.
'kabadi' was good. వ న ల కల [kalle] n. thief. चोर. ొంగ. తం ఆ
మం ా కబ ఆ వ. , ఉం ే బత కల కల ఇం ే . A
క ా ట [karkāṭā] n. scraps of food left on a thief is someone who steals money,
plate for several days (get stuck on and gold and other things. డబ ల ా
dry). ాట ం ె ే ర ఇ క ా ట బం ారం, ఇతర వసువ లను ొంగ ొంగ
ియంత. After eating food if the plate అందుర .
is unwashed the dried scraps get stuck. కల [kaltā] adj. stolen.
అన మ ప ం కడ క ే పల ం క -బం [kal-baṇḍā] n. hail stone.
ాడవ త ం . See: ా - బం .
కర [karja] n. debt, loan. कज़. అప . కల - - [kallā-kī-] vi. to shout. झ लाना.
See: బ . See: ల - - .
క [kardōḍā] n. ornamental belt. గ ా క - [kallī-] vt. to embrace, greet.
న త ా ఘ ంగ ొహ ాట క కవ - [kavūs-] vc. to cause to laugh.
ొహం ే . In order to tie bells, the నవ ట.
'gusadi' dancers tie an ornamental belt క - [kav-] vt. to laugh. हँ सना. నవ . ాం
on their waist. గ ా ార గజల కట కవం ే . The boys are laughing. ిలల
ా నడ మ క ల డ కట నవ ర.
క ంట ర . క ా (మ ా) [kavṭā (marrā)] n. kind of tree.
క ా [karnāṭ] n. kind of stringed feronia elephantum.
instrument. త క ా కస క ం (మ ా) [kavṛī liṁ (marrā)] n. a
పరం ే . Only the Gond people play variety of margosa the leaves and the
the *. ం మత క ా అ సం తం bark of which are used in medicine.
ా దం ా ార . ప ( ెట ).
క ా [karpā] n. flock of birds. प ीय का
झुंड. ిటల గ ంప .
కర జ [karbuja] n. watermelon. ప చ
ాయ.
కర [karbūj] n. watermelon. కర జ .
కర [karsa] n. expenditure. కర ల .
క - [kars-] vi, vt. to play. खेलना. ఆడ ట.
ేండ క మం ే . They are
playing [with the] ball. ర బం
అడ చు ర .

క ాట ా
and ropes on their shoulder. అర క

ళ కట సు ళ ర.
ాం [kāṇḍi] n. boy. बालक. బ ల డ ,
క మ ర డ , ిల ాడ .
ాం [kāntī] n. twig. మ . మర ాం ం
హ ంతం . The twigs of a tree
go this way and that way. ెట మ ల
అట ఇట ళ .
క ాట [kasāṭī] n. brass animal bell. గంట. ాక [kākaṛ] n. crow. कौवा. ా .
ంద ర (స ) ట ా ా [kākāl] n. father's younger brother,
క ాటం ొహం ే . During month 5 mother's younger sister's husband.
(July-August), having prepared, we tie ా ాయ , న న .
bells on the necks of bullocks. ఎడ ా [kākī] n. father's younger brother's
డల గజల ల ల పండ గ wife, mother's younger sister.
కట ర . See: ట ప . న మ . See: య య .
కసూం [kasūṁ] adjl. straight (down). ా [kākō] n. mother's mother. అమ మ .
లత . ా [kāk] n. side. ओर.
క - [kask-] vt. to bite, sting. ల ం ా [nālūṅg kāk] adv. on (all)
క ా [kasrā] పగమ . four sides.
క ా [kassā] n. deep pool. See: థ . ా [kākṛē] n. cucumber. खीरा. ోస ాయ.
క - [kah-] vt. to calculate, count, cucumis melo-utilissimus.
measure. ల ంచుట. బ ె ా -1 [kāc-] vt. to dig, bore. खोदना. తవ డం.
తం ీత జ కహం ే . Having been మ న ొ ొం ా ే మం ే .
given money, labourers count (it) The men are digging holes. ర
while going. క ళ ే బబ ల మనుష ల త ల తవ చు ర .
ఇ న తర ాత ల క ట ర . ా -2 [kāc-] vt. to string (as beads,
ాం [kāṁ] n. work. काम. ప . flowers).
ాం-దం [kāṁ-dandā] n. work. काम. ా [kājūḍi] n. eye colour. ాట క.
ామ [kāmna] adj. important, crucial, ా ొ - [kājūḍi dos-] vi. to put on
useful. मह वपूण. eye colour. ం బ క క
ాం అ - [kāṁ ar-] vt. to be used (or be ా ొసంతం . Girls and ladies put
useful) for. on eye colour (mascara) on their eyes.
ాం ీ- [kāṁ sī-] vt. to be used (or be అమ ల కళ ల ాట క ట ర .
useful) for. ాట 1 [kāṭā] n. sting of the bee.
ాం ా- [kāṁ vāy] vt. to be used (or be ాట 2 [kāṭā] n. 1) pointer (of weighing
useful) for. scales). 2) hand of watch.
ామ - [kāmūn roppō yēt- ాట [kāṭī] n. a decorated ritual bamboo
] vt. to make use of. pole used during worship of the great
ాం - [kān̄j-] vt. to shoulder, carry on god.
shoulder. రం ం ాం ం ే . ా [kāṭ] n. hem of cloth. క ిత ,
They carry (take and go) the plough ో ెత , ల ం త ా మందంత.
Clothes, 'dhoti', and 'lungis' have a

ాడ ాసూ
hem. బటలక , ోత లక ,ల ం లక , ా (-మ ) [kārti (-mahinā)] n. month

అంచు ఉంట ం . 8 of the Gond year (October-
November). ా కం.
ా ా [kārvāyi] n. planning. ార మ .
ా [kāl] n. leg. टाँग. ాళ .
ా [kālknē] advl. on foot.
ా -వ [kāl-vaḍḍā] advl. north (in
ceremonies), direction of feet.
క -అ - [kalk-ar-] vi. to prostrate
oneself.
క - - [kalk-kēr-] vi. to worship (by
ాడ [kāḍal] n. bee hive (nest). ే తట . folding hands and touching forehead).
ాడ - ీ [kāḍal-vīsī] n. bee that lives in త ం స భ మత ా
the bee hive (nest). ే టగ, త ద. రం ే . Daily, after bathing in the
ాడ - [kāḍal-niy] n. honey. शहद. morning, we worship the [God of the]
ా -క [kāḍi-kacṛā] See: క - ా . earth. ా నం ే ి దున
ా 1 [kāḍī] n. dried stalk (waste). భ మ తక దండం ట ర .
ా 2 [kāṛī] n. thin spoke of wheel (cycle). ావ [kāvaṛ] n. door made of wood.
ా ే [kāḍēl] n. tear. आँस.ू క ళ . दरवाज़ा. తల ప . See: ట ట.
- ా [- kāḍkī] conj. because (used after a ా ా [kāvṭā] n. end of a sword.
past adj ). य क. రక .
ా - - [kātrī-kī-] vt. to cut with teeth or
scissors. काटना. క ంచుట.
ా [kānār tōṛī] n. dark (black) soil
- ideal for growing cotton. నల మట.
ాప [kāpus] n. cotton. ई. ప .
ా [kāpē] n. shell of a mahua flower.
ాయ [kāya] n. unripe fruit. ాయ. మర
మర ాయం మంతం . There is
unripe fruit in the mango tree. మ ా [kāvṛī] n. carrying yoke with slings at
ెట దగర ాయల ఉంట . each end for carrying things. సర
ా ా ఉ - [kārā ud-] vt. to hatch (eggs). బ డ గ - గ డ ా గ ఉప ీ ి
ా - ె [kāri-pette] n. black ant. నల మ. ా ే . Serwan Badal seated his
ా [kārī] adjl. black. काला. నల ప . blind parents in a carrying yoke and
ా య [kāriyāl] adj. blackish. काला. took them to the 'Kashi' river. శవణ
నల ప గ. క మ ర డ తన త దండ లను ా ా ల
ార [kārun] కర ాండ, ల. ా ెసు ళ డ .
ా [kārē] n. small louse. ాసూ [kāsūr] n. bullock cart. ఎదులబం .
ా ల [kārēlā] n. the gourd Balsam pear. డత టం త ాసూ ాం ీంత. A
ాకర ాయ. momordica charantia. bullock cart is useful for bringing
ా - [kār-] vt. to hatch. wood from the forest. అడ నుం

ా -
కటల సుక ావ ఎడబం ర [kirak] n. silverfish, Silver-grey

ప సుం . See: ఝ ాసూ . wingless insect found in houses
feeding on book bindings and starched
clothing. అ బ ర . నం ప స
!. It has lots of silverfish. Don't
take books from her!. ఆ ల
ఆ ాల ఆ ప స ాల సు క .
ర ట [kirūṭī] n. metal peg used on the end
of the bullock cart wheel to keep the
ా [kāsō] n. tortoise. ంబల . గం ా ే axle on.
ా ం తగ మందంతం . Many [kireṭk] n. thread on a screw.
tortoises live in the water of the big ల [kilcā] n. joint (of limb).
river. గం ా యందు టల - [killī-] vi. to scream, cry out. चीख़ना.
ంబల ఎక వగ ఉంట . [kis] n. fire. आग. అ .
See: .
ా - [kās-] vi. to heat, become hot, to be
boiled. . రనగ ద
ాసుసం . He is heating the branding
iron in the fire. ి ల ౖన అ ల
ఇనుమ ే ార .
ాసూ - [kāsūs-] vc. to make hot.
ాస [kāsta] adj. hot, warm. ఉష న.
ా (-జ ) [kikālī (-jāṛi)] n. kind of grass. -డ [kis-ḍabbī] n. matchbox. అ
घास. ట. ె ాత ర స ాట డ
- [kic-] vt. pick vegetables leaves. డం , ాం ే . To light the stove we strike the
గ ె ా ి బ ం ే . matchbox. ల అ ే టక అ
In smaller villages we pick greens ట ార .
[vegetables] during the wet season. - ల [kis-kōlā] n. matchstick.
గ ెలల వర ాలం వ న తర ాత ఆక డ ల - - [kis dabbī lāvī-kī-] vi.
క రల ంట ర . to clear jungle or a field using fire.
వజ బ డ ల - ే ?
Who has burnt my grass (cleared my
field) with fire? గ ఎవర అ
ట ర.
- [kisk-] vt. to pinch. చు ట. ఉం జ గ
స చుడూ ాం మ ె
ట [kiṭkūr] n. cockroach.
ఒ స ం ే . Little boys gather
[kinnān] adj. wet, cool. చల.
together in one place and pinch each
[kinnītā] adj. very cold. చలట.
other. ఒక ట ిలల గ గ ే ఒక
ట [kipṭyā] n. mucus crust in nose. కర చు ంట ర .
ప [kipṭa] n. scab. ప ండ ౖన ఎం న ల . [kī] pron. whether, that.
- [kī-] vt. to do. ెయ ట.

ా క
ా [kīkrā] n. chisel for cutting wood. flooded. వరం వ ాగ ల ంగ .

[kīkri] n. 3-stringed violin-like See: ీల ; ల .
instrument played with bow. క [kuṛkā] n. ear-ring.
[kīṛā] n. nail (for carpentry etc.). క త [kuttūl] n. bench, seat. चौक . ీట.
లల . క దు -ఆ- [kudurknē-ā-] vi. to be
ం - ం [kīṛiṅg-gōṛiṅg] adj. zigzag, surprised. భయపడ ట.
jagged. వంకరటంకర. క దూ - ొ [kudūr-ḍokke] See: ొ .
[kīr] n. line. लीक. క [kun̄jī] n. key. లమ ే .
ఉం- [kīr uṁ-] vi. to draw a line. క -డబ [kun̄jī-ḍabbā] n. lock (lit. key
[kīv] n. disapprove. container). లమ .
ా [kīsā] n. pocket. जेब. జబ . క [kunbī] n. farmer. कसान.
క ం (-జ ) [kundā (-jāṛi)] n. kind of వ వ ాయమ ేయ ాడ .
grass. घास. క ప [kuppa] n. heap. క ప .
క క [kukkū] n. vermilion powder (used క ప - - [kuppa-kī-] vt. to heap.
to apply a mark on the forehead). క -మ - [kupsē-mā-] vi. to enter into
క ంక మ. something to hide one self. రడమ .
కక గల [kukkū gulval] n. క బ [kubrē] n. cucumber. खीरा. ోస ాయ.
vermilion and pink powders used for See: ా .
worship. ను ప జ య ాట క మ (మ ా) [kumūṛ (marrā)] n.
కక గల ట మ తరం ే . In gourd-bearing tree. पेड़.
order to worship the gods, they bring క మ [kummāl] n. potter. कु हार.
red and pink powder from the market. కమ ాడ . క మ బ
ేవ ళ ప జ రక క ంక మ గ ల ల మం . The potter is making a pot.
అంగ నుం ె ార . కమ ాడ క ండ తయ ర స ే ు డ.
క క క ( ిట) [kukkū kumrī (piṭṭē)] క [kummē] potter's wife.
n. Indian cuckoo. మర ా . క 2 [kummē] n. hornet.
క - [kuccī kī-] vt. to strike with the fist క ా [kurāṛī] See: మ .
(not necessarily ‘to punch'). క [kurkī] n. animal's thigh. ి ె ా
క టమ [kuṭumyāl] n. fellow clan ( ార ంత ా) క అల
member. బంధువ ల . ా ం ను ఇరం ే . For the 'pitren / karum'
అట ం క ట మ స మం ే . ceremony the goat's thigh is cut and
During [worship of the] 'big god' all kept aside. ార ాండమ ే న
the fellow clan members meet క ాల ను ర గ ఉంచు ర .
together. ద ేవ దగర చుట ల , క ర ం [kurkūṁ] n. spot on skin.
బంధువ ల అందర కల ార . క ర [kurpa] n. cutting hook, small sickle.
క ట [kuṭṭā] n. stubble (dried stem of క . చుడ ర టడ క ర ఇం ే . A
maize, millet, etc.), tree stump. య . small sickle is called a *. న డవ
క డూ - [kuḍūs-] vc. to take off (draped క ర అంట ర .
clothing). క - - [kurpī-kī-] vt. to weed.
క ె [kuḍeṛ] n. river, large stream. नद . క ా [kurmā] n. chaff.
ాగ . ి ా ె క ెడ ఊస ాంత. క ా [kurrā] n. bull calf. కంక.
Having rained the river becomes క [kurvī] n. pot. भाँड़ा. క ండ.

క -
క [kursi] n. chair. कस . క . క ట [kūṭāl] n. lame man, disabled,

క [kurs] n. deer. కృష ంక. cripple. ా ఆ , ఆ ల
క ా [kusāy] adv. in a low tone, క ట ఇం ే . We call someone
secretly. गुप–चुप. without legs or arms 'disabled'. ాళ
క ీ [kusī] adj. liking, happy. च. అనందం. ేత ల ల ా క ంట ారంట ర .
క ా [kusāl] adj. happy. खुश. క ట [kūṭi] n. lame woman. క ంట.
క ీ-క ీ ే [kusī-kusītē] advl. happily. క [kūṛī] n. leaf plate. స (ఆక ల ).
క ీ-గమ ే [kusī-gamatnē] advl. క ాట ా మరతం ఆ ం
happily. మం ే . They are picking leaves for
క - [kus-] vi. to fall, or drop (leaves, or making leaf plates. ర ఇ ా ాక ల
fruit etc.). రక ా ెట ఆక ల ెంప త ర.
క మ మ - [kusmūs man-] vi. to be క - [kūṛ-] vi. to roll over, topple over.
silent. క డూ - [kūṛūs-] vc. to push over.
క స ే [kuskavīṛē] n. bat (nocturnam క [kūtlī] n. armpit. చంక.
mouselike mammal). గ లమ . క - - [kūtlī-kī-] vt. to tickle. गुदगुदाना.
Nocturnal mouselike mammal with చుడూ ాం క కవ స ాట
forelimbs modified to form క - ం ే . In order to laugh we tickle
membranous wings and anatomical little boys. న ిలలను న ంచుటక
adaptations for echolocation by which గ లగ ల ( త తల ) ట ర .
they navigate. క ా [kūysā] n. steel tip of plough.
క -క -వ - [kus-kus-vaṛk-] vi. to క ా [kūrā] n. silver. चाँद . ం .
whisper. फुसफुसाना. క [kūrī] n. hoof.
క ీ [kusrī] n. seasoned vegetables. క ర. క [kūr] n. dead body. मुरदा मुदा. శవమ .
క [kuhi] n. well. कुआँ. బ . క - [kūrk-] vi. to doze. ऊँघना. ద.
క ( ) [kuhcē (mīn)] n. kind of చుడూ ాం బసు న ా ి ఉ ె
fish. ఆల గ ( ేప). క ర ం ే . While in the bus small boys
క - [kūc-] vt. to scrape off, strip. తల గ doze off while sitting on a lap.
క మ డబ త క చం ే . న ిలలను బసు ల పట క ర ంట
When the head rubbing oil is finished ద ర.
we scrape the container. తల నూ క ల [kūlā] n. buttock. ిర.
అ ే నూ డబ ను చూ ార . క ల ం [kūlūṁ] n. pus. ప , గడం ఆ ె
క జ [kūjā] n. pitcher. कलसा. క ల ం ియంతం . After getting
క ట [kūṭā] n. cubit (the length of one's wounds or tumours pus comes. ప ండ ,
forearm). గడల అ ే మ పట
క ట [kūṭār] n. millet heads fed to క - [kūs-] vi. to crow.
animals. జ న , త క ట ంద , ంజ [ken̄jkā] n. intestine.
మ ర , - ాల ం ాటం ే . During [key] n. hand. हाथ. ఖరమ , ేత .
summer we scatter 'millet', and 'dhal' - [key-] vi. to be bitter in taste. ే య
straw for the bullocks and cows. జ న ాయ బ యంత. 'theriya' is very
ప కం ప ఎడక ఎండ ాలంల bitter. బ ాయ బ ా ేదుగ
త ట ర. ఉంట ం . క ి లఆ ె
క - [kūṭ-] vi. to limp, be lame. लँगड़ाना. యంత. If there is too much salt in the

య ం
'dhal' it is bitter. క రల ఉప ఎక ౖ ే, and mud. మనమ ఇసుకల , బ ర దల

ర త ం . న అడ గ ల పడ .
య [keymūl] adj. bitter. कटु , क ठा, ట [koṭūṛī] n. 1) room, sometimes used
कड़वाहट. ేదు. to refer to a side room for women in
య [keyṭā] n. thick or long piece of childbirth or menstruation. कमरा. గ ,
firewood. కట. ఖ ప ేశం. బ బ లం ఆ తగ
- [ker-] vt. to wear (not said of draped ఉం ా ట ం ే . A room is
things). డ క ం . నన ఆం . made on one side of the house where a
I am wearing a shirt. ను క ాను lady gives birth. జన సమయంల
[kel] n. hair. बाल. ంట కల . ఆడ ా ప ే క సలమ ఏ ా ట ే ార .
[kevvī] n. ear. कान. ె , కరమ . 2) shed for goats. ం ం
[kevk] n. ears (plural). ెవ ల . య ాట ట ( ట ) ం ే . An
- [keh-] vt. to shut, close. मीचना. animal shed is made to keep the goats
మ య ట. in. కలను ఉంచ టమ తయ ర
ం - [kēn̄j-] vt. to hear. ను. ాం - ం ే ార .
ంజం ే . The children are listening. - [koṭ-] vt. to poke, sew, pierce, hoe.
బ ల ర , బ కల ంట ం ర . కట.
ం ే [kēṇḍēr] n. hump. ట - [koṭūs-] vc. to prick, stab.
[kēṛā] See: ఖ . ట - ిట [kotka-piṭṭē] n. sparrow. ిచు క.
- [kēp-] vt. to guard, keep watch, wait. ట [koṭkā] n. cowshed. టమ ,
- [kēy-] vt. to call, summon. बुलाना. ప వ ల ాక. మ రం , ం , ం
ిల ప . ం య ాట ట ం ే . To keep
[kērī] n. spine. all the cows, goats, and buffaloes
[kēre] n. banana. केला. అరట. together a cowshed is made.
(మ ా) [kēre (marrā)] n. plantain జంత వ లను, ఉంచ టమ
tree. पेड़. అరట ( ెట ). ే ార . See: ొ ; ట ; ట - ిట.
[kēl] n. drama, play acting. ఆట. టల [koṭṭela] n. threshing stick shaped
సూ ( ీ ) [kēskūṛ (sīṛi)] n. ladder, like a cricket bat. గ ట.
steps. सीढ़ . ె న. ట ( ) [koṭval (mīn)] n. kind of
సప [kēslapudi] ానప ర గ . fish. జల .
ా (మ ా) [kēslā (marrā)] n. kind of tree. ో [koṛōp] n. receptacle made by joining
पेड़. both hands.
ండ బ డూ ం [koṇḍa buṛkūṁ] n. water ల [koḍkēlā] adj. tender, young,
snail. ండ బ డూ ం గం ా ే unripe. ల తగ.
మందంతం . Water snails live in the [koḍḍi] n. point, crest. नोक. న, మ ల.
river. శంక ల నదులల , సమ దంల ా దగ ా గం ె సు ద ే
ఉంట . టండం ే . If a thorn goes into the foot
[kokkōr] n. cock's comb. they remove it with the point of a
ఙ బం [koṅāl baṇḍā] n. big rock. needle. ాలక మ ల గ న సూ
[kojji] n. footprint. మర దుబ ా ార .
క గ ం అరంతం . When ం [koṛvīn̄j] n. fat.
we walk we leave footprints in the dust

- -
ం [koṛvīn̄j niy] n. oil -క [korē-kal] n. earwax. ె ల .

prepared out of fat. - క మందంత. There is
- [koṛs-] vt. to sprout, bud green. earwax inside the ear. ె ల
త [kotta] n. coin. िस का. స ౖ ల. ఉంట ం .
తం [kottaṅg] n. money. पैसा. డబ ల . [korop] vt. buttermilk. సల. ద త
దం [koddaṅg] n. the seeds of the క ా ా ం ే . Buttermilk is
'mahka' fruit which can be eaten. made by churning curd. ర గ ను ఒక
మ పం దం - ాతల చల ే ార .
ఇంతం . When eating the 'mahka' fruit [kor] n. hen, fowl. .
the seeds make a noise. మ డ పండ
టప డ పండక క .
- ా- [kodā-pā-] vi. to stumble.
[konoḍā] n. niche in wall.
- [koy-] vt. to cut (with sawing action),
reap, pluck. య డం.
- [kor-pōri] n. young fowl,
య [koyyā] n. part of seed drill (tipun).
chicken. ిల.
ా ప తం య స ం
- ం [kor-pōnj] n. pullet, young
ాటం ే . With the [vertically down
hen.
part of the] seed drill we make furrows
- [kork-] vt. to gnaw, bite.
in the fields. ేనుల మ డ ాళ
-గ [kor-gūḍā] n. chicken nest - for
( గడల ) ల ార .
hens to lay and hatch their eggs.
ా [korāl] n. wild boar. మ ల .
ళగ డ.
-1 [korī-] vi. to scuff (scrape) along the
[kortē] n. thistle. ऊँटकटारा. మ ల ద.
ground.
[korrī] n. bean. క డ .
-2 [korī-] vt. to shave. मूड़ँ ना.
మం . The man is shaving.
ఈయన గడం సు డ .
-3 [korī-] vi. to bend while dancing.
- ఙం [korrī-sēṅāṅg] n. bean pods.

క డ ాయల .
[korvī] n. cheek. गाल. ెంప.
ల - [kolūs-] vc. to forge (implements).
ఖ మర ల సం . The ironsmith
forges axes. కమ డళ పదును
ే ార .
(మ ా) [kohkā (marrā)] n. bhilwa
య [korīyāṛ] n. son's wife, daughter- tree. पेड़. ( టె ).
in-law. -1 [kohk-] vt. 1) to pound (in a
mortar). कूटना. . 2) to beat (stalks of

- య
millet wheat, etc. with a stick so that [kōḍā] See: ఖ .

the seeds fall off). 3) to grind into a ా [kōḍā sāp] n. a thorn bush.
paste. गोख . బ మ జమ డ .
-2 [kohk-] vt. 1) to gore. 2) to pierce [kōtlāl] n. watchman. चौक दार.
(when having a tattoo). ావ ాడ .
ే [kōtlē] n. watchman's wife.
[kōnā] n. room. कमरा. గ .
అట [aṭval kōnā] n. kitchen.
रसोई. వంటగ .
[kōn] n. direction. ओर. మ ల. మ వ
ే లం మంతం : ఖ ల ,
ె ఙ , ి ం ,ఫ ా ం . Our
country has four directions: North,
[kohrē] n. pumpkin. గ మ ాయ. South, East, West. మ న ేశ లగ
beninkasa cerifera. క ల , త ర , పడమర,
ం - - [kōṇḍī-kī-] vt. 1) to block off, or ఉతరం, ధ ణ.
restrict. See: కట . 2) to keep a person ా [kōpā] n. earthen pot, clay vessel.
forcibly. క ండల . మ బ ల లం పం
ంద [kōnda] n. bull. साँड़. ఎదు. ఇరం ే . At the wedding place four
ంద- ా [kōnda-vāḍā] n. cattle section small pots are kept. ం పం ల
or division. ంద ట ం ఉదం . ల గ న క ండల ఉంచు ర .
ంద- ా ఇం ే . The place were the మ [kōmṭā] n. corner. कोना. మ ల.
bullocks sit in the market is called the - మ [pēn-kōmṭā] n. corner set
*. ఎడ అంగ ఉంట ం . ఎడ ఆ aside for worship. ఉం
సల ఎడ ా అంట ర . మ ల - మ ఇం ే . Inside the
[kōkō] n. younger brother, also used as house, one corner is set aside for
a term or endearment (e.g. father to worship. ఇంటల ఒక మ ల ేవ డ
son). తమ డ . సలం ఉంట ం .
డ [sernḍu kōkō] n. wife's [kōmṭi] n. a Telugu caste name.
younger brother. మ . మట డ .
ా- - [kōklā-kī-] vi. to cough. खाँसना. దగ . యం [kōyaṅg] n. Gondi language. ం
ట [kōṭā] See: ట . ష.
డమ [kōḍamāv] n. wild horse. దు ి . య [kōyā] adjl. Gond. ం .
డ [kōṛal] n. religious mask. నృత ేవత [kōytōr] n. Gond man. డం ,
ర .ఆ ా ట డ దప జ గ ె ా మన త . Those
ం ే . On the day of the 'akadi' festival who live in small villages (lit. forest
we worship the 'mask god'. ఆ ా habitations) are called 'koitor' (Gonds).
పండ గ డ అ ేవ ప జ అడవ లల , గ ెలల ఉం ే ార
ే ార . ండ ార .
డ - [kōṛal-pēn] n. one of the
Gond gods.
[kōṛā] n. room. कमरा. గ .

ల ఖ ప
ర ం [kōrūṁ] n. lateness, delay. ఆలస ం.

ర ం- - [kōrūṁ-kī-] vi. to be late.
[kōr] n. horn. सींग. మ ల .
[kōrsē] n. charcoal. బ గ .
ల [kōlā] n. 1) stick. छड़ . ప ల. చ
ల ం ా ర్ డం ందం ే . They
hit sticks together for the 'chachoy'
dance for 'dandari'. చ
ల టమ దం నృత ం ే ార .
2) peg of stringed instrument.
3) arrow. तीर. బ ణం.
త [kōytaṛ] n. Gond woman.
ల క - ల [lekkan-kōlā] n. piece of
ల [kōylal] n. fox. నక . ల నర
chalk.
ఆ ే గ నం ం - ల
ల [kōylāl] See: ల .
ఇం ే . At night at the river it howls
[kōvē] n. red-faced monkey. बंदर. .
and eats crabs from their holes - that is
ి [kōsi] n. slough of snake, the skin that
called a fox. ాగ ల ా ప ట
is cast off.
ఎం ాయ ల జంత వ ను నక
ి - - [kōsis-kī-] vt. to attempt.
అంట ర .
పయత మ ేయ ట.
ా1 [kōrā] n. folded arms (in order to
[kōs] n. a distance of two miles.
cradle a baby). ార.
ా2 [kōrā] See: ఖ ా.
1 [kōrī] n. valley. घाट . పలం.
( )2 [kōrī (kōlī)] n. weaver caste.
ఖం [khaṇḍī] 1) num. twenty of ఖ ే [khaṛē] n. ornament for arm or ankle.

something (used particularly for మత ా నగ నగ ఖ ేం
animals). ఇర వ . 2) రంతం . Old ladies wear bracelets on
— n. a measure. their ankles and wrists. మ స ా
ఖ [khajur] ఖర రమ . ేత లక ాళ క క య ల ఉంట .
ఖ [khaṛā] n. threshing floor, special ఖడ ట ట [khaḍga ṭāṭī] n. large basket for
surface for ceremony. జ న , వం ం , transporting manure by bullock cart.
త ం ెడ ాట ా ఖ ం ే . To ఖ [khaḍyāl] n. jungle cat (panther?).
remove [thresh] the 'jowar', rice, and See: డ ా .
'dhal' we make a threshing floor in the ఖబ [khabūr] See: ఖ ప .
field. జ న ల , వ , కం , య టక ఖ ప [khaypat] n. news. ख़बर. ార,
ేనుల కలం ే ార . కబ ర .
ఖ [khaṛāk] n. small stone. प थर. న ఖ ప - -ీ [khaypat-sī-] vt. to spread
బండల . news. ార ెప ట.

ఖ ా ఖబ
ఖ ా [kharāb] adjl. bad. बुरा. ెడ .

ఖ ా - - [kharāb-kī-] vt. to spoil.
बगाड़ना.
ఖ ా -ఆ- [kharāb-ā-] vi. to be spoiled.
ఖ ా [kharāl] adj. true. स चा. జం.
ఖ ట [kharēṭā] n. dried stalk (used as a
broom, or for firewood).
ఖ ండూం [khāṇḍūṁ] n. piece of flesh,
chunk of meat. మ ంసప మ క . ఖ [khēkṛē] n. crab. ఎం ాయ.
ఖం [khāndā] n. branch of a tree. మ . ఖడ- [khēṛa-hermi] n. wild buffalo
ఖం [khāndān] n. dynasty, race. (lit. forest buffalo). అడ బ .
ఖ జ [khājē] n. a function when the relatives ఖ [khēṛā] n. jungle, forest. जंगल. అడ .
of the bridegroom go to the bride's ఖ (-బ ) [khēti (-bāṛī)] n. farming. खेती.
house for presenting her a sari before వ వ ాయం.
marriage. ఖ - య [khēti-kīyval] n. farmer.
ఖ [khāti] n. blacksmith. लोहार. కమ . कसान. ఖ - య మ గ ాం
ఖ [khāt] n. manure. खाद. మం . The farmer is working in the
ఖ ా - [khāt vāṭ-] vi. to spread fields. వ వ ాయమ ే ాడ మ ళ ల
manure. ా ాప ఉర ాట ఖ ప ేసు డ .
ాటం ే . In the fields they spread ఖ [khōgrī] n. saddle.
manure when planting cotton. ేనుల ఖ జ [khōjā] n. bowl. .
ప పంట య టక ఎర వ ార . ఖ 1 [khōḍā] n. 1) horse. घोड़ा. గ రమ .
ఖ ీ [khāprī] n. ritual dance while putting a 2) horizontal horse-shaped beam
god back in place after a festival. which sits atop a marriage pole.
ఖ ల [khālān] n. north. 3) minature earthenware horse used for
ఖ [khās] adjl. important, main. worship.
मह वपूण. అవసర న. ఖ 2 [khōḍā] n. trigger of gun.
[khiḍḍī] n. anus. गुदा. గ ద. ఖ 3 [khōḍā] n. grasshopper.
ఖుం [khuṇḍi] n. kind of small clay pot. ఖ 4 [khōḍā] n. stilt.
भाँड़ा. ఖ 1 [khōṛ] n. log, horizontal part of seed
ఖుల [khullō] adjl. open. drill to which the tubes are attached.
ఖు ా [khuśā] See: క ా. ఖ 2 [khōṛ] n. bundle of dried chickpea
ఖూజ [khūjā] n. bow of stringed plants.
instrument. కస ాట ఖూజ ఖ బ [khōbrē] n. inner white part of
మందంత. In order to play a 'kikri' coconut. ना रयल. క డ క. See: .
(stringed instrument) there is a bow.
అ సం త ాధనమ ంచుటక
ఖుజ ఉంట ం .
ఖూ [khūb] adjl. very. बहत ु . ల ఎక వ.
ఖూ [khūrī] See: క .

ఖ ా గ
from the drains with a digger. ల

భపర చుటక ా ా ఉప ార .
ఖ [khōrī] See: .
ఖ [khōlī] n. room. कमरा. గ .
ఖ [khōl] adjl. deep. गहरा. ల త .
ఖ -ీ - [khōsī-kī-] vt. 1) to hang clothing,
rope, or bag on something. 2) to tuck
ఖ ా [khōrā] n. small digger, tool for in clothing (like the end portion of a
gathering up soil. ా ా. ఖ ఖ ా 'sari' or 'dhoti').
ాం ీంత. To spread manure a small
digger is used. ఎర వ ను(ఆవ డ)
సుర టక ా ా ఉప ార . ఖ ర ే
న ా ెడం ే . They remove mud
గం ా [gaṅgā] n. Ganges (stream in Utnur గట [gaṭṭi] n. knot, bundle, clump, parcel

Taluk), river. న (గం ా). (usually bound together in a piece of
గం ా [gaṅgār] n. large earthen vessel. cloth). गांठ, गठर . మ .
గం ాళమ . గ ంచ [garinca] ం ల ె ట బల.
గం [gan̄j] n. cooking vessel. बरतन. గం . గ - [gaṛī-] vi. to come together.
గంట [ganṭel] n. ear-ring. గ ోల [gaḍōlā] n. kind of small metal (steel,
గం - [gaṇḍ-] vt. to pierce, prick, stab, bronze) pot or vessel. भाँड़ा.
become embedded (thorn). चुभना. గ [gaḍḍā] n. kind of edible root.
గం [gandāl] n. kite (bird). గద. గం గ [gaḍḍī] n. black-faced monkey.
న నం క ి ంత. In గ [gaṛyāl] n. servant, ritual food
villages, the kite (bird) having caught a server. హ ట న ా ( ా ) దు నగ ాం
hen goes (flies) away. గద ఊ ల ళ య గ ఇం ే . Those who
ిలలను ఎత త ం . work in hotels (or in the fields) [for
గ ా [gagrā] n. bronze pitcher. ం .ె pay] are called *. హ టలల , ేను
బ , ద క త, బ ంగ గ ా ఇతర ల దగర ప ేసున ా
తరం ే . Ladies and men use a త ాళ అంట ర .
bronze pitcher to bring water from the గ - - [gaḍsī-kī-] vt. to pack into a small
well and bore well. ల ీ ,ప ర ష ల space (too many people on a bus, or
బ , బర ళ ం ెల ె ార . too many clothes into a trunk).
గ ే [gacnē] advl. suddenly. अचानक. గ [ghaddī] n. hole. छे द. రందమ .
అక ి త గ. గ అర - [ghaddī arūs-] vt. to bore
గ - జ-మ - [gaj-bijē-māy-] vi. to get hole.
crowded. గ [gunne] n. knot in wood, joint between
గట [gaṭkā] See: ఘట . sections of bamboo.

గ (గ ) ం
గ (గ ) [gap (gapnē)] advl. ా [gādī] n. donkey. गधा; गदह . ా ద.

down(wards).
గ అ - [gapnē ar-] vi. to fall down.
గ మ డ ం - [gap muṛuṅg-] vi. to dive
down, sink down.
గ [gamḍī] n. thick (usually black)
blanket, used by shepherds to shelter
from rain and cold. ం ా .
గమ [gammat] n. happiness, fun. खुश.
గ [garī] n. fish hook. ా ే [gādē] n. cylindrical framework of
గ -గ [gar-gar] advl. round and round. bamboo or sticks. జ న త క ట
గ ట-బం [gargōṭī-baṇḍā] n. flint stone. ా ే ఇరం ే . The shells/peels
గ -మ - [garjē-māy-] vi. to thunder. of 'jowar' and 'dhal' are put in the *.
गरज़ना. జ న , కందుల క ట ం ిగ ల
గ ా [gardān] n. nape (back of the neck). ఉంచు ర .
గర [garbaṛ] See: గ బల . ాబ [gābā] n. the hard interior of a stick or
గ [garsē] n. stair. tree trunk.
గ బల [galbalā] n. children's noise, ా మంత [gābṛimanta] ట ఉన .
racket. See: ల . ా [gāykī] n. cowherd. ప వ ల
గ ీ- - [gasī-kī-] vt. to rub with hands. ాప .
గ [gahī] n. measurement for the ా ా [gārā] n. mahua fruit.
foundation of a house. ా [gārē] n. wheel. च . చకం.
ాంజ [gānjā] n. a drug. న మత ా [gār] n. eyeball. కను గ బ. క ద ా
ాంజ ఉ ా ఊతం ే . Old men య వ - వ ా మంత. An
in the villages smoke/inhale 'ganja' (a eyeball is the white-white round thing
drug). ఊరల మ స ార గంజ inside the eye. కళ ల గ ండం ా ెలట
టప డ గ ీల క ంట ర . కను ాప ఉంట ం .
ాగ [gāgrā] n. sacred brass ankle bell. గజ. ా -బం [gār-baṇḍā] n. hail. ओला.
ెమ ాగం ా నగ ొ See: క - బం .
ందం ే . During Demsa they tie ా ా [gārkā] n. a kind of cake prepared
ankle-bells on their legs and dance. out of black gram. ా ల .
ె ా నృత ంల ాల గజల కట నృత ం ా ా (జ ) [gārkā (-jāṛi)] n. a kind of
ే ార . grass. agrostis linearis.
ా [gāgrī] n. metal pitcher. ా [gārnī] n. strainer, sieve. See: .
ా [gājlī] n. bangle. ా . ఇ ా ం ా - - [gārī-kī-] vt. to strain, sieve,
ె మంత. She is buying bangles. filter.
ఈ ా ల నుచు . ాల ం [gāluṁ] n. season. ऋतु.
ాట [gāṭō] n. boiled rice. అన మ , ా ా [gāvāṛ] n. cattle shed.
ఆ రమ . ా [gās] n. morsel, food given to cattle
ా 1 [gāḍvā] n. an abusive word for a during festival (a small taste). ास.
bad person. ం [gindā] n. small piece of cloth. कपड़ा.
ా 2 [gāḍvā] n. a measure. ల క. ాస గం ం ే ి

ా గ
హంతం . Ladies use a small cloth to traps (by noose). అడ ఱ వలల

put hot vessels down [from the ప ం .
fireplace]. వంట ాతను బట పట గ - [gud-] vi. to quarrel. झगड़ना.
ంచు ర . గప [guppūṛ] n. slingshot. ఒ ల.
ా [girkā] n. winding mechanism on
well.
ా [girrā] n. framework of branches used
for dragging loads along the ground
and for breaking in (training) young
bullocks to pull a plough. క రం
కర స ాట ా ం ే . For young
bullocks to learn, a * is made. కంకలను
ర ట రక ర అ తయ ర
ే ార .
- ా- [gīṛī-pā-] vi. to lie in coils (snake, గబ [gubūṛ] n. owl. గ డగ బ .
rope). గ బ [gubṛa] n. grove, orchard, collection of
[gītō] n. line. लीक. అ రమ , ల ౖ . cultivated trees.
ఉం- [gītō uṁ-] vi. to draw a line. గ బ [gubbē] n. lobe of the ear. గ బ .
గ ంజ (మ ా) [gun̄jē (marrā)] n. kind of గ మ మ ా [gumul marrā] బ ర ( ెట ).
tree. पेड़. గ ల [gumēlā] n. small drum. ా ద
గ ం - - [guṇḍī-kī-] vt. to wrap, roll up. వసువ ర .
िलपटना. గ గ [gulgul] n. tickle.
గ ం -ే మ - [guṇḍē-mā-] vi. to be గ గ - - [gulgul-kī-] vt. to tickle.
wrapped, rolled up. గ ల [gullēr] n. catapult.
గ ండూ ాయ [guṇḍūr kāya] n. internal గ ల [gulval] n. pink powder used for
organ. worship. See: క క .
గ ం [guṇḍrāl] adj. round. पराँठा. గ ా [gusāṛī] n. clown (in rituals, in
గ ం [gunti] n. small bow and arrow. ల . Dandari festival). ా . ట
గ ం - ల [gunti-kōlā] n. arrow. బ ణం. గ ా ఆం ే . On the 'bhogit' festival
గ [gugrī] n. cooked (boiled) seeds or day the * dancers come. న
grain. बीज. గ ా శం ార .
గ ట [guṭṭa] n. hill. पहाड़. ండ. గ ా [gusrāl] n. wolf. भे ड़या. ేల .
గ [guḍi] n. temple. मं दर. మం రం. గ ా డ ె మందంత, ం మ
See: మటం. ం . The wolf lives in the forest and
గ డ ఙ [guṛuṅā] n. adam's apple. ంత క, secretly eats goats. ేల అడ ల
కంఠమణ. ఉంట ం కలను ట ంట ం .
గ [guḍḍi] adj. blind. अंधा. గ . గ [guh] n. mushroom. దుమల .
గ ే [guṛsē] n. hut. గ . గ [guhk] n. mushrooms (plural).
గ -ే మ - [gutē-mā-] vi. to be caught (in a గ డ [gūṛa] n. small village, hamlet. गाँव.
trap) usually by a limb. డ ాస గ న ఊర , గ ెమ .
గ -ే మ త. Wild sheep are caught in గ [gūḍā] n. nest. घ सला. ప గ డ .
గ [gūnāl] n. dwarf. గ ాడ .

గ బ
గ [gūrē] n. wall or partition usually of

mud with wooden pillars for re-
inforcement. ఇంట చుట కటన తడకల .
ప న తగ గ ం ొసం ే . They put up
walls for the new house. త ఇంట
మ ందు పవహ డ కట ర .
ా [gegṛā] n. woman's underskirt. ం
గం రంతం . Girls wear underskirts.
అమ ల ను డ గ ర .
[gorē] n. deer (gazelle?). ంక.
ండ [gēṇḍur] See: నడ ం . ప [gorē puṛī] n. kind of centipede
చూ [gēcūṛī] n. a small black tick found (reddish brown in colour and usually
on cattle, particularly buffaloes.
found in big groups, rarely alone).
ం [gondā] n. sacred thread worn around పరగ.
waist. ల డ.
ల [golkā] n. corn of paddy.
ల [gollal] n. shepher (m.). ల ాడ .
ల [gollē] n. shepherd (f.).
వ [govūr] n. compost. गोबर. ఎర వ .
ి [gosṭi] See: .
[gohk] n. wheat (pl.).
[gohṭi] n. word, news, matter,
language (in pl.). भाषा. మ టల .
ాట గ మం స ఉం ి
( ) వడ వ మంత. Gather together
[gogṛī] n. rooster. मुगा. పం . at the headman's house; there is news
ట [goṭṭā] n. pipe (for liquid), quiver, to be told. పట దగర అందర కలవం
cylinder. बाँसरु . ా ఇంజ ే ఒక షయమ మ ట .
ట సుట ం ే . The pipe is used to - - [gohṛī-kī-] vt. to soil clothes (by
let water into the fields from the pump. sitting in mud etc ).
ేనుల ట ౖప ల ర వధుల ర . -మ - [gohṛē-mā-] vi. to become
ా [gopērā] n. spider. ాల ప ర గ . soiled.
ా ( ిట) [gopērā (piṭṭē)] n. common క [gōkūṛ] n. itch. గ .
bird. [gōcī] n. kind of small round bread.
ప [goppa] n. cowpat (fecal matter of a रोट . న ట.
cow). డ [gōṛa] n. cement wall. द वार.
ా [gommērā] n. cow dung cake [gōṛ] adj. sweet. िमठाई. యట.
(used as a fuel for burning). ిడక. ం (మ ా) [gōṛ liṁ (marrā)] n.
ట బ క [goyita bokka] n. ankle. ల curry-leaf tree. murraya koenggii.
బ క . See: ట. బ [gōbē] n. generic word for cabbage.
ా [gorkā] n. spear. भाला. బల మ . ా బ [pān gōbē] n. cabbage (leafy).
ా బ.
పఙ బ [puṅār gōbē] n. cauliflower.
ప ల బ.

[gōli] n. pill, tablet. गोली. . వ ట ం [gōvardān gōṭāṁ] n.
[gōl] adjl. round. पराँठा. place in the centre of a village where
ల [gōlyāl] adj. round. पराँठा. people meet (especially for marriages).
ల [gōlā] n. ball. गद. గ ండ . [gōhṛāl] adj. male of animals. नर.
ఘంట [ghaṇṭā] n. hour. घंटा. ర ట ందనం ట గ ఘ ంగ

ఘ [ghaṭ] adj. hard, strong. ొహం ే . On the 'pora festival' day (in
August) they tie bells to the necks of
the bulls. ల ల పండ గ న ఎడ
డలల గజల కట ర .
ఘ -ీ - [ghusī-kī-] vt. to plant. रोपना.
ఘ ీ [ghūsī] n. bandicoot, large rat.
పం క .
ఘట [ghaṭkā] n. time, hour. बार, बारा. ఙ ా [ghoṅērā] n. bumble bee.
ఘ [ghaṛi] n. a watch, timepiece. घड़ . ట [ghoṭṭī] n. ankle. टखना. లమండ.
గ య రమ . ం [ghōndī] n. 1) large forest. 2) place
ఘ ోల [ghaṛōlā] See: గ ోల . where the god 'jangubai' lives.
ఘ (మ ా) [ghannēr (marrā)] n. kind ట [ghōṭī] n. throat. गरदन. డ.
of tree, oleander. nerium odorum. ట- - [ghōṭī-kī-] vt. to rub 'pan' in palm.
ఘ -మ - [ghasrē-mā-] vi. to slip. (-జ ) [ghōnāḍī (-jāṛi)] n. kind of
ఘ [ghāṛī] n. smell. गंध. ాసన. grass. घास.
See: ా . [ghōr] n. worry, sorrow.
ఘ [ghāv] n. scar.
ఘ ంగ [ghuṅgur] n. small spherical
animal bell usually made of brass.

చం ట - -
చవ [cavūr] See: చహ .
చ ర [cavvēra] n. kind of short green
bean. చ ర ఙ ం క ి అట ం ే .
They cook and eat the green beans.
ర క డ ాయలను క ర ే ి
ంట ర .
చహ [cahūr] n. ceremonial fly-whisk
with long hair or strips of cloth ties to
one end (used for giving blessing).
చం [can̄ci] n. bag. झोरा. సం . సవ రమ .
చం [caṇḍkāl] n. man of the Harijan చ [cahkī] n. mortar for grinding spices.
caste.
ల.
చం ే [caṇḍkē] n. woman of the Harijan ం [cāṅglō] See: .
caste. క [cākū] n. small knife. छुर . క .
చం [candī] n. provisions, supplies. ంద [cācgōyindal] ప ర .
చం ో [candōṛā] n. kind of trap for [cāṭ] n. whip. कोड़ा. క .
catching small animals (rabbits, pigs, ే [cāḍē] n. funnel part of seed drill.
deer, etc.). ి ా వసువ .
[cāḍnī] n. sieve. See: ా .
చంబ ా [cambārāl] n. cobbler. న [cānal] n. chisel for use with rocks.
చంబ [cambārē] n. wife of cobbler. ా బం [cāpā baṇḍā] n. large slab of
చ ా - ా- [cakkār-vā-] vi. to swoon. stone (typically used as a place for
చ ల [caccola] adv. completely. पूणतः. bathing or laundry, also used as part of
ప గ. a trap for rats). See: డ ా .
చ - - [caṛi-kī-] vt. to hoist (a flag), pull ా [cāprā] n. mat.
something up. బ [cābuknē] n. a prod or poke.
చ [caṛṅā] n. drumstick. [cārō] n. animal feed (grass, hay, etc).
చ ి [capṛi] adj. tasteless, insipid, bland, జంత వ ల (గ ).
flavourless. చప ౖన, చప ా.
[cālīs] num. forty. चालीस. నల బ.ౖ
చ ీ [caprī] n. roof, covering. छत. - [cāh-] vi. to stretch. तानना.
చ - - [camki-kī-] vt. to shine, polish. - [cāhk-] n. thorn(s), fishbone(s)
चमकना. ాజ తన డ బ చ (same word is used for s. and pl.).
. The king shines his horse very ా [cikkāl] n. mouse.
much. ా తన గ ఱమ ను ల భం
ా [ciklā] n. mud (often used in pl.).
ే ాడ . क चड़. బ రద.
చ -మ - [camkē-mā-] vi. to shine, -బ ట [cicāl-boṭṭā] n. little finger.
polish. चमकना.
వ [ciccāl vaṛnj] n. little finger.
చమ [camcā] n. spoon. ెమ . ట - - [ciṭkī-kī-] vi. to snap fingers.
చ [carvī] n. brass container for liquids.

ట చూ
ట [ciṭṭē] n. half pound (approx.) చు -చు -మ - [cuk-cuke-mā-] n. the

measure. noise one makes when disappointed by
ట ం - [cip ṭuṇḍ-] vi. to stick, fix, join, something, or upexpectedly missing
bond, attach, glue. िचपकना. something.
ీ [cipṛī] n. dried rheum of eye, dry nose చు ా (-జ ) [cukḍā (-jāṛi)] n. kind of
mucus, dry secretion. కంట ల. grass. घास.
- - [cipnē-kī-] vt. to hide from harm,
protect (in the way a mother hen hides
her chicks under her feathers). िछपना,
छुपना. ంచుట.
మ [cimṭā] n. pincers, tongs.
[cimni] n. kerosene lamp. िचराक.
పమ . See: .
ా 1 [cirāl] n. ring-worm.
ా 2 [cirāl] n. cricket insect. చుట [cuṭṭā] n. pipe. बाँसरु .
ా [cirkāl] n. kind of insect. చు ా . చుట -ఆ [cuṭṭā-ākī] n. leaf for smoking
ా [cirnā] n. kind of bell. గంట. used to wrap tobacco in. చుట - ఆ
లట (మ ా) [cilaṭī (marrā)] n. kind of tree. తమ ఉంట . They put tobacco
पेड़. in the 'cuta' leaf and smoke (drink) it.
ల [cillal] adj. unripe, green. ఆక పచ . చుట ఆక లల తంబ క ం ి గ ర .
ల -ఆ- [cilkē-ā-] vi. to be finished (work). చుడూ [cuḍūr] adj. small. छोटा. న .
ख़ म होना. చుడూ బ [cuḍūr beyē] n. mother's
ల ల ట [cilkōlāṭī] n. kind of game. बाज़ी. sister.
హ [ciho] n. lion. िसंह, शेर. ింహం. చుడూ బ బ [cuḍūr bābāl] n. father's
ే [cīcē] n. immature, young fruit, fruit younger brother.
just formed after blossom. చున [cunna] సున మ .
ా [cīcōkā] n. seed of tamarind. చుబ -చుబ [cubūk-cubūk] n. a
ా-బం [cīcōrā-baṇḍā] n. kind of rock person who habitually goes from one
(usually white, sometimes black). house to the next gossiping.
త [cītaṛ] n. cheetah, leopard. ంగ చుబ చుబ ఇం ే .
[cītāki] n. bead necklace (long). Someone who goes visiting from
ా [cīpā] n. splint. house to house is called a *. ఇంటంట
- - [cīrī-kī-] vt. to cut open, incise. ర ా ,అ ర గ డ అంట ర .
[cīrnī] n. file. చుమ [cummār] n. head pad (for
ల [cīlā] n. peg for keeping wheel on the carrying pots). చుట.
axle. చు -మ -ఆ- [cuy-muy-ā-] vi. to
చు - [cuk-] vi. 1) to commit a mistake. shrivel up.
2) to be avoidable. చు - - [curī-kī-] vt. to massage to relieve
చు చు -మ - [cukcukē-mā-] vi. to repent, pain.
feel sorry. చు - [cuhk-] vt. to suck, smack ones'
చు [cukkī] n. mistake. lips. चूसना.
చు -మ - [cukkē-mā-] vi. to get lost. చూ [cūcō] n. penis.

చూ ేఅ
చూ [cūn] n. chickpea curry. ిట. ద ార న గ,ఆడ ల ి లను ళన

ెం - - [cen̄cī-kī-] vi. to farm. ే ార .
ెక ం [cekkaṅg] n. wood chips (pl.). ే ే [cēḍē] See: ే.
ెక ల . ే [cētō] adjl. awake. ల .
ె ా [cekṛā] n. small bullock cart for ే [cēv] n. wakefulness. ళ క వ.
carrying people. న ఎదుల బం . ే ం [cēsṭēṅg] n. acts of fun.
ను ెకం , ాసూ ే - [cēh-] vi. to make jokes at a
ప ం ే . During the time to take marriage. During the marriage
the gods for a dip in the water they ceremony, the women sing songs
take *s and bullock carts and go. while showing mirrors to each other.
ేవ ళ ను ా ఎడ బండ గట ై (-మ ) [cait (-mahinā)] n. month
సు ళ ర. 1 of the Gond year (March-April).
ెప [ceppul] n. sandal. च पल. ం [coṇḍkā] n. musical instrument.
ెర ా [cerupān] num. fifty-four. चौवन. [cokoṭ] advl, adjl. good, well. अ छा.
ె [cerecālīs] num. forty-four. మం గ.
चवालीस. ట [cokoṭnā] adj. beautiful, proper.
ె ం [cercōṇḍā] n. plait of hair. జడ. అంద న.
ె ా [cevṭāl] See: ె ా . ర ా [coru sāṭ] num. sixty-four. च सठ.
ె ా [cevṛāl] n. deaf man. [corē nov] num. ninety-four.
See: బ య . चौरानवे.
ె [cevṛī] n. deaf woman. య [corēyānsī] num. eight-four.
ె ా [cevbāli] n. earring worn on the top चौरासी.
of the ear (in contrast to those that హత [corēhattar] num. seventy-four.
hang below). चौह र.
ెహ [ceha] n. tea. चाय, चाय–वाय. ే ర , [covtīs] num. thirty-four. च तीस.
య. [covdā] num. fourteen. चौदह.
ె [cehtīs] num. thirty-six. छ ीस. [covvīs] num. twenty-four. चौबीस.
ె [cehlī] n. coarse flour of millet. -ీ - [cōpṛī-kī-] vi. to pat on the back.
ేండ [cēṇḍu] n. ball often made out of [cōri] n. blouse.
rags. गद. బం . ిట [cōrcōr piṭṭē] ప ర .
ే - - [cēḍī-kī-] vt. to tease. छ लना. డగ ా [cōrnā] n. short pants, shorts.
చుడూ ాం - క ే - ం ే . - [cōh-] vi. to itch.
People tease little boys and girls.
ట [chāṭī] n. the side of a drum which is ె ా [chekṛā] See: ె ా.

beaten by hand (rather than with a ె [cheḍī] n. cane stick. छड़ .
drumstick). ెప [cheppan] num. fifty-six. छ पन.
[chānov] num. ninety-six. िछयानवे. ే అ [chē ansī] num. eighty-six. िछयासी.

ే జ
ే [chē cālīs] num. forty-six. ే హత [chē hattar] num. seventy-six.

िछयालीस. िछह र.
ే ా [chē sāṭ] num. sixty-six. िछयासठ.
జ [janvār] n. animal. జంత వ ల .

See: ా .
జ ీ [jappī] n. kind of green slime in water
or on stone, moss.
జమ- - [jama-kī-] vt. to gather. उमड़ना.
See: - -.
జ -మ - [jamē-mā-] vi. to gather.
उमड़ना.
జమ [jamānā] n. period, time.
ల -జమ ే [tollētā-jamānātē]
జం [jaṅgō] n. moon. चाँद. చందుడ . advl. at an earlier time, a long time
జం - -ీ [jaṇg-pī-] vi. to rust. క ా ago.
ఆ ె జం - ియంత. Having got జ య [jamiyā] n. large knife. క .
muddy, the cycle will rust. ౖ బ రద జ [jar] corr. if. अगर.
అ ే త ప పట త ం . జర-జర [jarra-jarra] adv. a little. గ,
జక [jakmak] n. lighter (usually using గ.
flint and steel together). జల - [jalū-] vt. to chew. चबाना.
జగడ [jagaṛa] n. fight, argument, quarrel. జ [jal] n. underground water (like a
డవ. spring, or stream). జలమ .
జ ా ( ిట) [jagrās (piṭṭē)] n. kind of జల ర [jalkara] n. lampstand. ఇత ే ిన
bird. प ी. పమ ల సమ హమ .
జట [jaṭumnē] adv. carefully. జ ా [javāb] n. answer. उ र. జ ాబ .
జ - - [jaṛī-kī-] See: ఝ - - . జ ా - ీ- [javāb-sī-] vt. to answer. उ र
జత [jatta] n. stone for grinding flour. सान. दे ना.
ఇసు ా . జ - [javk-] vt. to kill. मारना. చంప .
జత [jattūr] n. kind of stringed musical See: -.
instrument. జ - [jav-gohk] n. barley (pl.). जौ.
జ ే [jattē] n. fresh-water shrimp. య . బ .
జ [jatrā] n. travelling fair, market, జ ంప [jāmpar] n. blouse. ర క.
bazaar. मेला. య త. జ గ [jāga] n. place. अ डा. సలమ .
జ [jank] n. people (pl.). लोग. పజల . జ [jāgli] n. watching or guarding of
జ [janmā] n. birth. ज म. ప ట క, crops. ా ావ , జ గరణ. నర ా
ఉద వం. మ దు ం ే - జ ఇం ే .
Going to the fields at night to guard

జట జ
the crops - that is called *. ా ప ట జం పఙ [jeṇḍā puṅār] n. kind of

పంటలను ా ాడ టక ళ ర ా flower. బం ప వ ల .
ా ాల ర ల అంట ర . జ [jēvi] n. meal.
జ ం - ీ- [jāglīṅg-pī-] vi. to take spells జ - - [jēvi kī-] vt. to eat, have a meal.
of guard duty over crops. खाना, खलना.
జ ట [jāṭā] n. kind of bean. అనుమ ల . జవ [jēvun] n. feast.
జ [jāṛī] n. grass. घास. గ . జౖత [jaitūr] n. minor Gond god.
జ [jāti] n. caste, kind, sort. जाित. క లమ . జ న [jonnā] n. millet. जोवार. జ న ల .
జ నూ ా [jānūsā] n. lodging of జ [jol] n. saliva. ల .
bridegroom's party. గృహమ . జ -మ - (ఝ -మ -) [johrē-mā-
జ [jāmi] ద . (jhūrē-mā-)] vi. to feel sorry, repent.
జ (మ ా) [jām (marrā)] n. guava tree. पछताना.
జ మ ( ెట ). జ [jō] corr. if. अगर.
జ [jār] n. flame, spark, hot coals. జ క [jōka] n. time, occurrence. बार, बारा.
జ - [jār-] vt. to trample, tread on. మ ం జ కం [mūṇd jōkaṅg] adv. three
జ వ [jāva] n. kind of porridge. అంబ . times.
జ ా - [jāvaṛd-pōṛd] n. morning,
before 9 O'clock.
జ ా [jāstā] adjl. more, too much, too
many. बहत ु . ఎక వ.
- - [jingānī-kī-] vi. to live. जीना;
जलाना.
ా [jivrās] n. animals, living things.
जंत.ु జంత వ ల . See: జ .
క- -ీ [jīka-sī-] vi. to lean on. జ - - [jōkī-kī-] vt. to weigh.
ల [jīlā] n. small cattle bell used on the జ [jōknē] advl. slowly, carefully, in
necks of cattle, but also tied to the
measured steps. धीरे . ల ా.
waist or ankles for ceremonial
జ - - [jōḍī-kī] vt. to join, fold. जोड़ना.
dancing.
జంట ేయ ట.
ట [juṭṭi] n. 1) frayed end of a rope. ట . జ -ే మ - [jōḍē-mā-] vi. to be suitable,
2) the tuft of hair remaining after a
similar, fitting, proper.
head has been shaved.
జ [jōtā] n. a pad which is tied around
ల [juluk] adv. a little while.
the neck of a bullock for plowing. జ ె.
ా [juvvā] n. yoke (for oxen). జ డ [jōtāṛa] n. beam. ल ठा. దూలమ .
[jūḍā] n. bunch of hair. జడ.
జ ా [jōpā] n. compound gate. గల తడక.
[jūḍ] n. shrub.
జ ప [jōpu] n. sleep, rest, snooze. ద.
[jūnā] See: ప .
జ [jōrte] advl. with force, loudly,
[jūnōr] See: ప .
strongly, quickly. జ ర ా.
జం [jeṇḍā] n. flag. జం .
జం - [jeṇḍā-pēn] n. flag god.

ఝ -మ - టట
ఝ -మ - [jhakkē-mā-] vi. to become ఝల [jhalkā] n. swaying movement

very tired, exhausted. (hips) while dancing.
ఝ ా [jhagā] n. bloom, blossom. ఝ - [jhalk-] vi. to be spilt.
ఝగ ం-ఝగ ం [jhagūṁ-jhagūṁ] adv. ఝ [jhārī] n. kind of bronze vessel. ప జ
onomatopoeic word for glittering, మ ంత.
(cat's eyes reflecting, stars shining). ఝ [jhār] n. fishing net.
ఝ - - [jhaṛī-kī-] vt. to shake off (dust ఝ నూ [jhunjūr] adj. dense, thick (of
from clothes, or fruit from tree), thresh forest). सघन.
lightly. ఝ మ [jhumka] n. bell (often used on
ఝడూ [jhaṛūn] post. whole. सारा. heads of cattle).
ఝ -ే మ - [jhaṛē-mā-] vi. to collapse, ఝల [jhuluknē] advl. in short steps,
wither, fall. ढहना. dragging one's feet (in dancing).
ఝ [jhaṛtā] n. shudder. ఝ ల -మ - [jhūlē-mā-] vi. to swing.
ఝ ీ- [jhaṛtā sī-] vi. to shudder डोलना.
(animals have to do this before they ఝ [jhūl] n. decorative bullock blanket
can be sacrificed). on which patterns are embroidered.
ఝ [jhaṛpā] n. bamboo mat. ల 1 [jhēlā] n. the free end of a woman's
ఝ ాసూ [jhaṛpā kāsūr] n. bullock sari which is worn over the shoulder
cart with a bamboo mat covering. and wrapped around the back.
ఝ - [jhaṛp-] vt. to fan air (for a fire, or ల 2 [jhēlā] n. the flower that stands at
to cool someone or thing). the top of the maize plant.
ఝ - - [jhalī-kī-] vt. to catch (something) -మ - [jhomē-ma-] vi. to embrace.
while if falls down. पकड़ना. [jhōp] n. sleep. नींद.
[jhōrī] n. shoulder bag.
ట -మ - [ṭakkē-mā-] vi. to be wearied (as ట (మ ా) [ṭahkā (marrā)] n. behera

in old persons). tree. पेड़.
ట ం [ṭacpāntā] adv. shining brightly ట ం - - [ṭāṅgī-kī-] vt. to hang meat (a
(beam of light). sheep or goat in order cut it up into
ట [ṭacpāyō] adv. shining dimly pieces). टाँगना.
(beam of light). ట క [tāka] n. crore, one hundred lakhs, (ten
ట ( టి ) [ṭavvē (piṭṭē)] n. Indian roller million). ట.
bird. ాల ిట. ట ట [ṭāṭar] ౖకప ల ఇల .

టట ావ
ట ట [ṭāṭā] n. vessel made of metal టబ [ṭēbal] n. table. मेज़. బల. See: .

sheeting. ట [ṭēṁ] n. rain drop.
ట ట [ṭāṭī] n. 1) bamboo matting used for ట ం [ṭoṅgī] n. elbow, kneecap. మ ంజ .
walls. తడక. 2) door made of bamboo ట ం ా [ṭoṅgrā] n. knee. घुटना. ాల ,
matting. See: ావ . ా - ల.
ట [ṭāḍvā] See: . ట ా ా ే( ట
ి ) [ṭoksā vāḍē (piṭṭē)] n.
ట ప [ṭāpūr] n. 1) stick used for making wood-pecker. వడ ట ి .
noise to frighten away animals from ట ఙ [ṭoṅāl] adj. tallest. ఎత . See: ెఙ .
crops. ధ ం ే కటగంట. See: . ట ఙ ( ిట) [ṭoṅāl (piṭṭē)] n. stork bird
2) cow bell made of wood. (lit. tall bird).
ట [ṭārēl] n. churning stick. ట ట [ṭoṭṭē] adjl. female of animal. ఆడ .
ట [ṭārō] n. fontanelle, the soft or weak ట [ṭoḍḍi] See: .
spot on a child's head. త ాలమ . ట ీ [ṭoplī] n. basket. टोकर . గ ల, గంప.
Usually when a baby's hair is shaved, a ట ీ డత ర త ే మంతం .
tuft of hair is left to remain over the They are bringing 'hirp'-fruit from the
fontanelle (weak spot on head). forest in baskets. గ లలల అడ నుం
ట ా [ṭiklā] n. forehead mark. ట ా (బ ట ). ఇప ప ల స ె ు ర.
ట ా మ ద [ṭiklā mudda] n. signet ring. ట [ṭovrī] n. small earthen pot which is
ట ా [ṭipkā] n. spot, blot. చుక . used to make a lamp 'diva' for 'pooja'.
ట -ీ ండూ [ṭiplī-dāṇḍū] n. kind of game. ట సూ [ṭosūr] adj. thick, fat. मोटा. ొడ .
िग ली डं डा. ట ట [ṭohṭuṛi] n. a musical instrument
టట ( ట ి ) [ṭīṭrī (piṭṭē)] n. crane bird. made of bamboo which is hit with a
ట ం - [ṭuṇḍ-] vi. to stick, be stuck (to stick. ధ ఇ ే బ ంబ ా ద ం.
clothing). िचपकना. ట ం [ṭōṇḍrī] n. tondla vegetable.
ట [ṭukṛē] n. piece. टकड़ ु .మ క . ొండ ాయ.
ట - - [ṭukṛē-kī-] vt. to break into ట [ṭōkrē] n. 1) eggshell. 2) shell of crab.
pieces. 3) stone of fruit.
ట ి [ṭupsi] adj. short in height. ట. ట ట [ṭōṭkā] n. turai vegetable, sponge
See: ల ం . gourd. ర ాయ.
టం - [ṭeṇḍ-] See: ెం - . ట [ṭōḍmā] n. point where stem joins
ట ా [ṭeppā] n. cloud. बादल. ఘం. fruit. .
ట ీ ( ) [ṭepsī (mīn)] n. kind of fish ట ి [ṭōpi] n. hat. टोपी. ట .ి
(flat). బ డ పరక. ట [ṭōyī] n. stone of fruit (used
ట [ṭēḍpā] n. wooden peg used for primarily for mangoes). See: ే.
snares.
ా ా [ṭhāvā] n. leg of a bed.

ావ [ṭhāvuk] n. knowledge. ె యడం.

డం డమ
డం [ḍaṇḍāri] n. Gond ritual song and [ḍāv] n. time or turn to cast or play.
dance. నృత బృందమ . बार, बारा.
డండ [ḍaṇḍug] adj. good-for-nothing. [ḍiḍḍi] n. backyard. ఇల చుట సలమ .
డండూ [ḍaṇḍūl] n. good-for-nothing బ [dibbal] బ రగల ాడ .
person. [ṛiyōr] n. young man. య వక డ .
డ -మ - [ḍakrē-mā-] vi. to roar. दहाड़ना. డం ి య దు ట ం ె
డగ [ḍagūr] adj. big. बड़. ద. ం ే . Having gathered (everything)
డగ ఆ- [ḍagūr ā-] vi. to grow up. together for 'dandari' the young men
డ ా [ḍaggārī] n. male samba. దు ి . go to a different village in order to
డ [ḍap] n. tambourine shaped drum. dance. దం పడ చుల ఊ
డప . ళ చు ర.
డ ా [ḍapkā] n. falling stone trap (used to య [ṛiyā] n. young woman. య వ .
kill small animals such as rats and మ న బ ల యం ాటంతం . The
birds). फंदा. క తంతం. young women make the wedding
డబ [ḍabbā] n. container. డబ . platform. ం పం , గ ల ె ఆడ ార
డ [ḍarḍī] See: ద . ార .
డ ా [ḍavrā] n. grass-pulling tool attached ల - - [ḍillal-kī-] vt. to loosen something
to bullocks like a plough. ాప న ా that is tight.
జ ఆ ె డ ా ాం ే . When grass వ [ḍivral] n. fisherman. मछुआ. ేపల
comes between the cotton they make పట ాళ . See: య .
use of the *. ప ల గ ల న [ḍivvē] n. kerosene lamp. िचराक.
గ ంట క ట ర . See: .
డ ా ం - - [ḍavvāriṅg-kī-] vt. to make ా [ḍīvā] n. earthen oil lamp. పమ .
fun of. డ ం - [ḍuṇḍ-] vi. to burn. जल गया.
ండ [ḍāṇḍa] n. handle, shaft (of tool such డ ండూ - [ḍuṇḍūs-] vc. to burn. जलाना.
as an axe, or digger). డ డూ [ḍuḍūs] n. dust. धूल. దుమ .
ం ె [dānde] వదు. డ ే [ḍuḍḍē] n. young of a buffalo.
ం [ḍāṇḍ] n. compensation. ర మన. బ బక .
ం [ḍāṇḍvī] n. barber. మంగ . డ డ [ḍuṛma] n. cattle bell. ధ ఇ ె
See: మం ా . ఇత గంట.
ా [ḍākā] n. heel. एड़ . డ - - [ḍubī-kī-] vt. to sink, drown.
[ḍāṅuṛ] n. a horizontal pole used to డ బ-మ - [ḍubē-mā-] vi. 1) to sink,
hang clothes on while drying. దం ెమ . drown, set (of sun). 2) to make a loss
[ḍāṭ] adjl. much, many. बहत ु . (either on an investment, or a loan to
[ḍāri] n. pulses. పప . someone).
ల [ḍālā] n. basket. टोकर . గ . డమ [ḍumāl] n. uncovered head.
ర మ ల ల ాడ . దగ తల ొ

డ ా ో య
ా డ మ ఇం ే . Those ె - [ḍehk-] vi. 1) to jump. उछलना.

that don't tie/cover their heads and దునుక . నన ె మం . I am
worship at their god are called *. jumping. ను ఎగ ర చు ను. 2) to
ేవ దగర దండం టటప డ తల ాగ bubble while boiling. 3) to beat (as in a
కట క ా బ తల అంట ర . person's heart or pulse).
During worship, it is expected (and హ
ె [dehṛa] n. mud. బ రద.
usual practice) to cover one's head ేం ే [ḍēṇḍē] n. stalk.
(hair) with a scarf or handkerchief. ొ [ḍokke] n. lizard. ండ.
డ ా [ḍummērā] n. 1) partially ripe క దూ ొ [kudūr ḍokke] n. house
fruit. ఇప ప వ . 2) mahua flowers lizard (usually found within houses).
that have just fallen down from the బ .
'hiruk' tree. త ా ొ [tarās ḍokke] n. snake-like
డ ా [ḍurḍā] n. dust. धूल. దూ . lizard (usually found outdoors, under
డ ల [ḍullē] n. grain store. గ . See: ి . stones, logs etc.).
ొ [ḍoggi] adj. old (of cattle). पुराना.
మస ప వ.
ొ [ḍoḍḍi] n. open-roofed enclosure for
animals. ప వ ల ాక.
ొ ొ [ḍoḍḍo] n. pit. गत. బ ంద.
ొ [ḍoppo] n. cup or bowl made of
leaves.
డ ా [ḍuvāl] n. tiger. बाघ. ప . ొబ [ḍobbal] adj. fat, plump, chubby.
డ [ḍuhkī] n. bamboo fish trap. मोटा. ొడ .
ెగ [ḍeggal] n. parrot. ామ ల క. ొహ [ḍohūn] n. 1) water mixed with
See: ా . chaff, etc given to animals for
ెఙ [ḍeṅāl] adj. tall, high. ఎత . drinking. 2) a wooden tub for holding
ెఙ బ ట [ḍeṅāl boṭṭā] n. middle water given to animals. 3) food scraps
finger (lit. tall finger). fed to cattle.
ెబ [ḍebṛā] n. sweet made from water and ొహ [ḍoho] n. deep pool in a stream.
cooked rice. మడ గ .
ెమ [ḍemmā] adjl. left. ఎడమ. ో ా [ḍōkā] n. mind. మనుసు .
ెమ ే [ḍemmā keydē] n. on the ో ెర (మ ా) [ḍōndera (marrā)] n. kind of
left hand. tree. జ ( ెట ).
ెమ ా [ḍemmā kāk] adj. on the left ోబ [ḍōbrā] n. 1) a hollow space or cavity
hand side. that birds, and insects can live in.
ె [ḍerī] n. pole (vertical). గ ంజ. 2) fireplace, brazier. చ మంట ట.
ెర [ḍerka] n. belch. ేను . ో య [dōriyal] n. beast. ప వ .
ెర - - [ḍerka kī-] vi. to belch.

ఢ - - తమ
ఢ - - [ḍhaglī-kī-] vt. to push. ढकेलना. 'demsa' dance. ా ప ట

ఢ - [ḍhay-] vi. to jump, leap, hop. ెమ నృత మ ే ార .
उछलना. ే ా [ḍhēklā] See: ె ా.
ఢ [ḍhahki] n. a small double-sided ో ాల ం [ḍhōkālūṁ] n. the hot season,
drum. ఢమ ర . summer. ఎండ ాలం. See: - ాల ం.
[ḍhās] n. big jungle fly. ోక ం [ḍhōkūṁ] n. vulture. िग . ాబందూ.
ఢూట [ḍhūṭī] n. fish basket. ో ా [ḍhōrkāl] n. man who tends cattle.
ెం [ḍheṇḍkī] n. back, trunk. पीठ. శ ర ప వల ప ాడ .
నుక గమ . ో [ḍhōrke] n. woman who tends
ె ా [ḍheplā] n. clump of earth (as in soil). cattle.
ెమ [ḍhemsa] n. kind of dance. నృత మ . ో [ḍhōl] n. large drum.
ల ట నర ెమ ందం ే . On the ో [ḍhōlkī] n. small drum.
third marriage day night they do the ో ా [ḍhōlkyāl] n. drummer, person
who drums.
త ా [takkā] n. elder sister. అక . reference to second and third persons).

త [takdīr] n. luck. అదృషం. See: న ీ . వ న.
త [taklīb] n. difficulty. क ठनता. కషం. త - [taṭ-] vi. to get stuck (choke on food,
త - [tag-] vi. to last, wear well. or clothing gets caught on a protruding
త [tagtōr] vi. to become weak. दब ु ल. object).
మ న ే జర ి త . After త [taṛākī] n. liver. ారమ .
fever, the man became a little weak. త [taṛāyī] n. dam. ెర వ .
మ ి జ రమ వలన గత డ . త - [taṛī-] vi. to think, occur to mind to
తఙ ా [taṅōrāṛ] n. wife's elder sister. come to mind. सोचना.
త మ [taṅmarī] n. grandson. డ త ెంజ [taṛen̄jāl] n. wolf. भे ड़या. ేల .
క మ ర డ మన డ . త - [taṛ-key] n. palm of hand.
త య [taṅmiyāṛ] n. See: అసూ - .
granddaughter. డ క త ర మన ాల . త - ా [taṛ-kāl] n. sole of feet.
తఙ -మఙ [taṅṅāṛ-maṅṅāṛ] adv. త [taṛmi] n. fire. आग. అ , ప .
hurriedly (work not done well). ప త [tanvā] pron. his own, her own.
ఆశ గ ేయ ట. త -త [tanvā-tanāy] pron. by
తఙ [taṅṅē] n. spouse's elder sister; elder oneself.
brother's wife (used only with తమ [tamma] n. copper. ా .

తమ -ఆ న
తమ -ఆ [tammuk-āki] n. tobacco leaf. market. జనమ అంగ ల

తమ ఆ ం మం . He నడ చుక ంట ఉ ర .
is selling tobacco. ఆయన గక క - [tākūs-] vc. to drive, to lead.
ఆక ల అమ త డ. చుడూ ాం ి క సం ే .
తమ [tammur] n. younger brother. They hold the little boy’s hand and
తమ డ . lead him along. న ిలలను ేత ల
తమ - య [tammun-korīyāṛ] n. పట న ి ార .
younger brother's wife. తమ ర. క ా [tākūsvāl] n. beater (when
త -త [tammō-tammok] pron. hunting).
reflective pronoun - themselves. [tāgṛī] n. plate used in weighing scales.
తమ [tamva] pron. their own. త ా , సు. See: ా .ీ
తమ -తమ [tamva-tamāy] pron. by (మ ా) [tāṛi (marrā)] n. a very tall
themselves. palm tree from which country liquor is
తయ - - [tayār-kī-] vt. to make ready. extracted. ట ( ెట ).
డం ర రం ా ర ాట -క [tāṛi-kal] n. palm liquor.
తయ ం ే . The relatives of the [tāḍī] n. ear-ring with bells.
Dandari (dancers) get water ready in - [tāḍ-] vt. to burrow.
order to wash their feet (lower legs). - [tāṛk-] vt. to scratch. नोचना. క ట.
దం ల చుట లక ాళ కడ గ టక [tāḍvā] n. chin. ठु ड . గద గమ .
ళ ఉంచు ర . గ ఆ ె మ ం ఇంజ
తయ -ఆ- [tayār-ā-] vi. to be ready. ియం ే . Having done wrong they ask
తయ [taylā] n. bag. झोला. సం . for forgiveness and hold (stroke?) the
తర-తర-ఆ- [tara-tara-ā-] vi. గజ గజ chin. తప అ ే మ పన అడ గ త
వణ ండ . గడం పట ర . The guilty party
త ా [tarās] n. snake. साँप. ామ . holds/strokes the chin of the non-guilty
త ా - ొ [tarās-ḍokke] See: ొ . party as they plead for forgiveness.
త - [tar-] vt. to bring. लाना. ెచు ట. [tātō] adjl. fresh food or water (not
త - [targ-] vt. to climb. चढ़ना. used for fruit).
-త [- tarsō] post. amongst. ట. ద [tādal] See: ద .
తల [talūr kor] n. young hen, pullet. ో [tādō] n. father's father. ( యన
త - [talk-] vt. to beg, ask for. అడ గ ట. తం ..). బ వ బబ ో ఇంత .
తల [talla] n. head. िसर. తల. Father's father is called *. న తం
తల- ం [talla-nōntā] n. headache. అంట మ .
తల-వ [talla-vaḍḍā] n. south. द ण. ో-బ బ [tādō-bābāl] n. ancestors
తల [talvār] n. sword. अिस. (pl.). ప కల.
త - [task-] vt. to scrape. -మ య [tād-murīyāl] n. elder
త - [tah-] vt. to raise the position brother in law. బ ద
something. - మ య ఇంత . The wife's
- [tāk-] vi. to walk, be in progress. elder brother is called *. ఇల
నడ చుట. మ న ట అన దమ లను, బ వ, బ మ అంట ర .
మం ే . The man is walking to the న [tāna] pron. her, its. ఆ .
న [tānari tōṛī] See: ా .

ి త మ (మ ా)
ి [tān pirnē] n. four days from హత [tiri hattar] num. seventy-three.

now, (or possibly even later). ఎల ం . ितह र.
ా- ా- [tāpṛā-pā-] vt. to slap. - [tirī-] vi. to turn. मुड़ना.
[tār] n. 1) wire. 2) web of a spider. ర [tirūs] vc. to cause to turn. मुड़ना.
ాల గ డ . 3) instrument string. ంద జ న ద ా బం ర ీ ి
ం [pensiṇg tār] n. fencing జ న ం టండం ే . Having made the
wire (usually barbed). bullocks go around on the 'jowar'
- [tār-] vt. to spread something out heads at the threshing place, they
(blanket, paper, etc.). remove the 'jowar'. ఎడను జ న ె ల
[tāli] n. pail, jug, tumbler. మ ంత. కట బం ంప ర .
ా [tāvā] n. earthen frying pan. నం. ర ా [tirupān] num. fifty-three. ितरपन.
[tāvī] n. iron frying pan. నమ . ర ా [tirusāṭ] num. sixty-three. ितरसठ.
- [tāv-] vt. to dish up, spoon out. క ి [tirēcālīs] num. forty-three.
గం న సుఖు ే వం ే . 'dhal' is ततालीस.
dished out of the pot with a - [tiv-] vi. to break off while cutting.
spoon/ladle. క రను గం నుం ెడ तोड़ना.
ార . వ - [tivūs-] vc. to break off while
[tās] n. furrow dug along by the cutting. तोड़ना.
plough. [tisrō] adj. third. ितहाई.
- [tāh-] vt. to raise, lift. उभारना. - [tih-] vt. to feed. खला.
క [tikal yēr] n. clean water. క [tīkūr] n. kind of fly (wasp, or
భ న ర. hornet).
ా (-జ ) [tikāḍī (-jāṛi)] n. kind of ా [tīkyā] n. mustard seed. राई.
grass from which scented oil is See: ర.
extracted. - [tīj-bīj] n. thunderbolt. ిడ గ .
ం [tiṛīn̄j] n. claw, nail. ర . ం ర [tīrūnī] n. a blackish centipede. జ .
ం న ాన - ా కంతం . Girls [tīr] n. kind, sort. कार. ర ాల .
put nail polish on their fingernails. - [tīr-tīrknā] all kinds of. అ క
అమ ల ర ళక ంట ర ాల . మ గ న -
సుక ంట ర . అటం ే . For weddings they cook all
[tittī] See: . kinds of food. ం ల రకర ాల
- [tin-] vt. to eat. खाना, खलना. నుట. వంట ాల ే ార .
[tinnā] adjl. right. दा हना. క . - [tīrp-] vt. to sift, removing small
ే [tinnā keydē] adj. on the stones from rice.
right hand. క ే . [tīs] num. thirty. तीस. మ ౖ.
ా [tinnā kāk] adj. on the right త ం - [tuṅg-] vt. to do. ెయ ట.
hand side. త డూం [tuṛūṁ] n. drum. డంక.
ప [tīpūn] n. seed drill. ప ేజన , త [tuṛkāl] n. Muslims. మ ిం ాడ .
య దం ే . 'jowar' and soya- త - [tut-] vt. to suck. चूसना.
beans are sowed using a *. మ డ త -బ ే [tuttāri-beḍḍē] See: బ ే.
ాళ ల గడ జ న త ల త మ (మ ా) [tummā (marrā)] n. babul
ట ర. tree. पेड़. త మ ( ెట ). acacia arabica.

త (మ ా)
త (మ ా) [tumri (marrā)] n. ebony క -క - ె - [kas-kas-ter-] vt. to uproot

tree. पेड़. త ( ెట ). diospyros many things quickly. స
tomentosa. త మరతం ఆ ం , క -క ెరం ే . They uproot the
చుటం ం ే . They make 'beedis' and channa plants. శనగ క లను ందర
leaf-pipes from the leaves of the * tree. ందర ా ార .
త ఆక ల ల తయ ర ే ార . ె - [terg-] vt. to climb up, mount.
త ా [turrā] n. blowing horn. ఊ ె మ . స మర ె ే . They all
త (మ ా) [tulsi (marrā)] n. sacred climbed up the tree. రందర ట ె ౖ
Tulsa tree. पेड़. త ( ెట ). బహ ఎ ర.
( ందు) త త మరత ె (జ ) [tervī (jāṛī)] n. kind of grass,
ప జ ం ే . Daily, after Brahmins the root of which is a fragrant bulb.
(Hindus) take bath, they worship the cyperus rotundus.
'Tulsa' tree. ందువ ల ా నం ే ి ె ఙ [telṅāṛ] n. south. द ण.
త క ను ( ెట ను) ె - [teh-] vt. 1) to rouse from sleep.
ప ార . ల ప . 2) to revive to life. 3) to build.
త ా [tuvāl] n. towel. త ాల. ె [tehtīs] num. thirty-three. ततीस.
త - [tuhk-] vi. to sneeze. छ ंकना. ె - [tehc-] vt. to clean rice or lentils
త - [tūḍ-] vi. to blow away. using an open-ended basket.
త డూ - [tūḍūs] vt. winnow. ే [tē] attr. emphatic particle.
త ం [tūrin] n. kind of lentil, pulse. ే [tē] corr. if. अगर.
కందుల . cajamus indicus. ేక (మ ా) [tēka (marrā)] n. teak tree. पेड़.
త - [tūr-] vi. to spill, drop. టక ( ెట ). tectona grandis.
త - [tuh-] vc. to cause to spill, drop. ే - [tēd-] vi. to rise, get up, fly up. ల మ .
త - [tūs-] vt. to share, divide. ేదూ - [tēdūs-] vc. to raise, cause to
ెం - [teṇḍ-] vt. to take out, remove, draw rise. उभारना.
(water). िनकालना. య డమ . ే [tēnā] pron. her, its. ఈ .
See: టం - . ే ా [tērā] num. thirteen. तेरह. ీక .
ె [tegtōr] vi. to get ready. दब ु ल. - ే [- tērī] attr. (so)ever.
ాయ ాట ె . He is getting ready ే [tēr] attr. also. भी. క డ.
to hit him. ఈయన ఆయనను ట ే [tēr] corr. although. य प.
ె ం డ. - ే [- tēr] clitic. 1) than. 2) even though
ె - [terī-] vt. to open. खोलना. ెర ట. నన (used after a past or negative
ావ ె మం . I am opening the conditional form).
door. ను తల ప సు ను. ే ా [tēryā] n. bitter gourd (looks
ెర - [terūs-] vc. to fight, quarrel. लड़ना. somewhat like a cucumber). ోస ాయ.
ఉం బ మ న బ ే [tēvīs] num. twenty-three. तेईस.
ెర . One woman and man fought క -బం [tokkuṛ-bandā] n. a
much. ఒక మ ి ఒక ఆడ ఆ ల children's game. బండ.
టడక ర. [toḍḍi] n. beak, mouth. ర .
ె - [ter-] vt. to pull out, uproot. ీక . ం - ా- [toḍḍiṇg-vā-] vi. the tonsils
క - ె - [kasnē-ter-] vt. to uproot (pl.) have come.
something.

ో ో
[tottōr] adj. past, former, earlier, old య (మ ా) [tōyā (marrā)] n. glomerous

man. మ సలయ . fig tree. पेड़. ( ెట ). ficus
త [totta] n. old woman. पुराना. glomerata.
త [tottūr] n. ancestors. ప కల. - [tōy-] vi. to swell. सूजना. ఉబ డమ .
ల [tollē] adjl. first, previous, earlier. ట [thōyṭal] adj. talkative. క లమ
ప ర ం. ర.
ల -జమ ే [tollē-jamānātē] advl. in - [tōr-] vt. to scoop liquid in order to
earlier or ancient times. ప ర మ . transfer to a different container.
- [toh-] vt. to show, point out. दखाना. ల-ప [tōla-puṛī] n. rash, hives.
చూప మ . ల- ప ఆ ె ం ో బ దదూ
లం హ [nelēn̄j tohta] vi. the moon ాంత. After getting rash many itchy
appeared. దు ా లం ాం spots appear on the body. లప
బ ం ే . When the moon appears అ ే శ రమంత క ల అవ .
during the 'duradi' festival the boys An itchy skin eruption characterized
make a noise while tapping their lips. by weals with pale interiors and well-
దు ా పండ గ చందమ మ క ిం ం defined red margins; usually the result
ిలల అల ే ార . of an allergic response to insect bites
హ బ ట [tohval boṭṭā] n. index or food or drugs.
finger (lit. the finger that shows). ల [tōlē] n. tortoise. See: ా ; .
[tōkōr] n. tail. पूछँ . క. [tōl] n. skin, hide, bark. खाल. ల ,
- [tōc-] vt. to carry on head. చర మ .
[tōḍī] n. dry earth, ground, clay, or ెయ [treyānsī] num. eighty-three.
mud. िम ट . మట. ितरासी.
- ొ [- tōṛo] ppnl. with. డ . ే [trēnov] num. ninety-three. ितरानवे.
- [tōṛg-] vi. to be spilt.
థ [thaṛī] n. place at a river where there is (e.g. Jangubai, Bheemal). ేవ ళ ను

always water (used for immersing ా నమ ె ంచ గంగక సుక
idols). ను థ ే ం ే ళ ర . See: క ా .
(ఉ : జంగ బ , మ ). In order to ో ో [thōṛō] adjl. some. कुछ.
immerse the gods they go to the *.

దం
దం [dan̄cvāl] n. 1) pain, ache. ద [dal] adj. thick (used for flat things).
2) person threatening to hit. मोटा. See: ర .
దం [daṇḍāri] See: డం . ద - - [davṛī-kī-] vi. to get lost.
దం ెడ [danḍeḍa] n. wreath. దండ. ద ా [dhavral] adj. white. सफ़ेद. ెల ప .
దం [daṇd] n. arm. ఆయ ధం. ా ితం ా దవ మందంతం . The
దం -ఖ ే [daṇḍ-khaṛē] n. upper arm pages of a notebook are white. ట
bracelet. ప సకమ ల కమ ల ెలగ ఉంట .
దం ో [daṇḍōs] n. greeting. नम कार. ద ీ [dastī] n. handkerchief. ద ీ, ే గ డ.
ాణ ాజ దం ో ంత. The queen దహ [daha] num. ten. दस. ప .
greets the king. ాణ ా క వందనం ద [dahān] advl. thus, in that way.
ే ిం . ద ...అ . . . [dahān . . . ahān .
దం ో - [daṇḍōs kī-] vt. to greet. . .] advl. like . . . like . . .
దం [dandā] n. work. काम. ద [dahī] n. curds. ర గ .
ద - [dak-] vi. to remain, survive, be ద - [dah-] vi. to rise, go up (as in waves).
spared. बच गया. - [dā-] vi. to go. పద. See: -.
దక - [dakkūs-] vc. to cause to remain, ండ [dāṇḍa] See: ండ.
save. [dāṭ] See: .
దడ ఙ- [daṛuṅ-] vi. to be cold (of weather), [dāḍā] n. jaw. దంతమ .
when the heat recedes. [dāḍī] n. beard. గడమ .
ద [daṛmi] n. shade. छाया. డ. మర తడ [dātaṛa] n. rake.
మర బ ద మందంత. [dāt] ppnl. like, resemblance.
Below the mango tree is nice shade. ద [dādal] n. elder brother. అన .
మ ెట ంద మం ా డ [dādrā] n. lower abdomen.
ఉంట ం . న [dāna] n. grain. ంజ.
దదూ [dadūl] n. spot that appears after -ి బ ే [dāpi-beḍḍē] See: బ ే.
being stung by an insect. నుల ం ప [dāpkūṛ] n. part of cart holding
క ె ం ో బ దదూ ాంత. body to axle.
Having been bitten by mosquitoes - - [dābī-kī-] vt. to press with great
many spots come on the body. ోమల force. दबाना.
క ట ే శ రమంత క ల వ ా . [dāmṛī] n. rope for leading or tying
ద [dab] adj. quiet, silent. గమ గ. up cattle (halter). తనుగ . మ ర
ద [darḍī] n. bank, embankment, house క ట గ ొహం ే . Cows are tied
foundation. ఒడ . డగ ి ా ె ఊస to the stake. ఆవ లను క టలల
ద ం ంత. Having rained much కట ర .
the flood (water) goes to the top of the [dikṛī] n. sari tied in such a way
embankment. ద ాన ప ే ాగ ఒడ (between legs) that enables ladies to
ండ పవ సుం . work more comfortably. ర. ట

య ో ా
యబ జస ం ండంతం . In దుబ -దుబ -ఆ- [dubba-dubba-ā-] vi. to

villages Koya (Gond) ladies usually be completely burnt up, reduced to
wear local saris (a regular sari but ashes.
worn differently). ఊళ ల ల మం దు [dummē] n. necklace for religious
ఆడ ాళ రల కట ర . purposes (c.f. prayer beads).
య [diyya] n. day. दन. . దుర - - [durūst-kī-] vt. to cure a
ా [dirmān pōṛd] n. the time of disease.
sun rise. దు [durnāgi] n. kind of snake.
ల ా [dildāryāl] adj. generous. న శ రమ గల షప త న ామ .
ా (-మ ) [dīvāṛi (-mahinā)] n. దు - [durs-] vt. to insert, push in, fit in,
month 7 of the Gond year (September- to thrust.
October). దుల [dulāl] n. wooden cross beam of
[divos] n. day. दन. నమ . house. దూలమ . దుల తగ ఊక
- [divs-] vt. to tread down, trample. ొహం ే . We tie a swing to the
- [dis-] vi. to appear, seem. wooden cross beam in the house. ఇంట
...ఇ . . . [dihin . . . ihin . . .] దూలలక ఉయ ల కట ర .
advl. like this. దు [dusro] pron. second, another, next.
[dīṛi] n. interest rate. అప . दसरा
ू .
ా- [dīrā-] vi. to wait a while, or stop. దూ [dūdī] n. wool off fruit of 'savri' tree
ఆగ . బగ ం ? ా, నన ాం . used for fire making with 'cakmak'.
Where are you going? Wait, I also will దూ (మ ా) [dūdī (marrā)] n. silk-cotton
come. ఎక ళ త వ ఆగ ను tree. eriodendron anfractuosum.
క డ వ ాను. దూ ో [dūdō] n. breast of woman. तन.
డ [dīsōṛa] n. lampstand. పమ ాండ . ె ే [deṛē] n. plate.
దు ా [dukān] n. shop. दकान ु . దు ాణమ . ే [dēgō] n. eagle, hawk. ేగ ట ి .
దు -ల - - [duk-lāvī-kī-] vi. to work hard. ే [dēnā] n. ritual song.
దు [dukh] గమ . ే ా [dēvārī] n. village priest. ప జ .
దుడ [duṛma] See: డ డ . ొం - ం -ఆ- [doṅg-diṅg-ā-] vi. to dangle.
దు [duniya] పపంచమ . लटकना.
దు ా [dupāri] advl. at midday, in the ొబ [dobbā] See: .
afternoon. మ హ ం. ే దు ా ొ - [dos-] vt. to lay (eggs), put down,
దు ా ఆ ె సుట ం ే . In apply.
summer, after midday comes the field ొహ [doha] v. lash, bind, tie together. కట .
workers (including equipment and ొ - [doh-] vt. to tie, attach, bind. लगाना.
oxen etc.) take a break. స ల దు ోం- ోం-ఆ- [dōṁ-dōṁ-ā-] vi. to be
ఎ ఎం ెక ౖ ే మ హ ం గ ప completely destroyed.
ట ర. ో ె [dhōtre] n. 'dhoti' (cloth worn by
దుప [duppa] See: మ . males, wrapped around waist). ోవ .
దుబ [dubba] n. dust, dirt. धूल. దుమ . ో ా [dōrnā] n. seeder.

ధ - ఆ- న
ధ -ఆ- [dhaknē-ā-] vi. to be shocked (by ధుం [dhundāṛ] n. storm. ా ాన. వ ,

bad news, etc). గ వ , వ , ి , ే ధుం
ధ య [dhaṛiyā] n. plate for eating from. ఇం ే . We call the wind, thunder,
పల మ . lightening, and rain a storm.
ధ [dhaṛī] n. mountain path, steep upward ఉర మ ల , ర ప ల ాన, జ ర ా
slope. ఉన త ా అంట ర .
ధ ే -మ - [dhaṛkē-mā-] vi. to beat (heart). ధూ ా1 [dhūrā] n. boundary. नाका. ా ట
ధన ా [dhanvān] n. rich man. ధనమ ా ధూ ా ాటం ే . Having
గల ాడ . divided a plot of land a boundary is put
ధ [dhani] n. donor. త. down. ేను పం ెటప డ హదుల
ధ [dhan] n. wealth (often specifically ార .
meaning 'wealth in cattle'). धन. ధూ ా2 [dhūrā] See: గ.
ధనమ . ధూ ా (-మ ) [dhūrāḍi (-mahinā)] n.
ధ [dhankā] n. stroke. month 12 of the Gond year (February-
ధ ా [dhapkā] See: డ ా . March).
నూ [dhānūḍī] See: ా . ె య [dheṛiyā] See: ె ే.
బ [dhābā] n. roof. छत. ేం ే [dheṇḍē] See: ేం .ే
ా [dhāvān] n. herd of cattle tethered ోబ (మ ా) [dhōbē (marrā)] n. kind of tree.
together by rope. See: నూ . पेड़.
ర [dhirya] n. courage, daring, brave.
ह मत. ైర మ .
న ా [naksā] n. drawing. నడ ం [naḍḍum] adv-ppn. centre in terms of

నగ [nagūr] n. city, town. शहर. పట ం. location, in between, among, in the
నఙ [naṅā] adv. earlier. middle (of). నడ .
నట [naṭpē] adj. middle in terms of order నడ ం [naṛvan̄j] n. earthworm.
of occurrence. మధ ాడ . ాన ామ . నడ గ త ా ొ ీ
న [naṛī] n. waist, barrel (of gun). कमर. ియం ే . We put an earthworm on a
నడ మ . hook and catch fish. ాన ామ లను
న -పట [naṛī-paṭṭā] n. waist belt. ాల త ం ేపల పట ర .
న - [naṛī-] vi. to swim (humans). ఈత. See: ండ .
న [naṛ] n. bug. న [natnī] n. nose stud. న నం
బ న ం రంతం . In
villages the ladies put nose studs in

నదూ
their noses. ామలల ఆడ ార -త ా [nāg-tarās] n. cobra snake.

మ క క మ క ప ల ట క ంట ర . नाग. గ ామ . పంచ టస
నదూ [naddūr] n. a look, or glance. ट. ( య ం) త ా న ప జ ం ే . On
దృ .ి the 'panchami' festival day everyone
నదూ - - [naddūr-kī-] vt. to glance, does cobra snake worship. పం
look briefly, 'keep and eye out' for అందర గ ామ ను ప జ ే ార .
something. ఇ బ ా , ాట [nāṭ] n. log.
నదూ - ం. If someone comes here, [nāḍī] adv. tomorrow. ప .
keep an eye out for me. ఇక ఎవ న ే [nāḍē] n. a measure.
వ ార రక గ చూడ . య ం-త ా [nāyuṁ-tarās]
నన [nanna] pron. I. ను. See: -త ా .
న - [nam-] vi. to break, be broken, snap a
rope. तोड़ना.
న - [namīs-] vc. to break. तोड़ना.
నర [naruṁ] adj. soft. कोमल. తగ.
నర - [narum-] vi. to sleep. सोना. ద .
కట నర మం The girl is
sleeping on the bed. అమ మంచం
ౖ ద త ం ఙ [nāyṅāl] n. plough, ploughshare.
న ా [narkā] adv. at night. ా . हल. గ . ా ఊ ే ఙ ాం
న ా -ప ం [narkā-paṛiṅg] advl. all ీంత. In order to plough the field a
night long. చుడూ - డగ న ా - ప ం ploughshare is used. ేను దును టక
నర ం ే . Everybody (lit. small and గ ప సుం .
big) sleeps all night long. న ల , చ [nāycal] n. dancer.
దల ాతంత ద ర. ా [nārāj] adj. displeased.
న ీ [nasīb] n. luck. See: త . - [nārī-] vt. to drill.
న 1 [nas] n. snuff. ( ర ) [nārī (nārū)] n. leech.
న 2 [nas] adj. brown (the colour of snuff). ( ) [nārī (mīn)] n. a kind of fish
న -ప [nas-panne] n. kind of small that has a razor-like like back. ేప.
brown toad.
న - [nah-] vt. to make wet.
ం -ే మ - [nāndē-mā-] vi. to live. जीना.
ం - [nānd-] vi. to get wet, become wet,
to be soaked.
- [nāk-] vt. to lick. चाटना. మ ర
ియ కంత. The cow is licking the
calf. ఆవ దూడను క త ం . [nārēl] n. coconut. ना रयल.
బ [nāgōbāl] n. a snake God బ ాయ. ర టస
worshipped by Gonds; a temple of this హన ంత గ హం ే . On the
God is in Keslapur which is situated at 'pora' festival day everyone breaks a
about 30 kilometres from Utnoor. గ coconut at the Hanuman (temple).
ేవ ర. ల ల పండ గ న అందర

అంజ య గ ల టం ాయ ట ర . - [nip-] vi. to rise, to stand up.
This happens in the morning, whereas ప - [nipūs-] vc. 1) to raise, put
the offering of food happens in the standing, to make erect. उभारना. 2) to
evening of the same day. See: ఖ బ. cause to stop (a moving vehicle).
(మ ా) [nārēl (marrā)] n. coconut [nimme] pron. you (s.). ర , వ .
tree. బ ( ెట ). [nimmeṭ] pron. you (pl.).
[niy] n. oil. तेल. నూ .
ా - [pāl-niy] See: ా .
గ [niy gaḍḍā] n. part of the honey-
comb where the honey is.
ర - [nirū-] vi. to burn, light. जलना.
ర - [nirūs-] vc. to burn, light. जलाना.
స డ
ె ాత ర సం ే . In the
[nār] n. village. गाँव. ామమ . morning we light fire in the fireplace.
- ట (- ట ) [nār-nāṭē (-nāṭēn)] దున ల అ ే ార .
advl. from village to village. - [nil-] vi. to stand, to rise. खड़ा हो.
ట [nāṭna] n. villager (nm.). ల ండ . ాం కల కర ం
ట [nāṭnōr] n. villager (m.). మం ే . The boys are standing
మ న మ ట . That man is our beside their cycles. ిలల ౖకల పకన
villager (of our village). ఆయన మ లబ ఉ ర .
ఊ మ ి ల - [nilūs-] vc. to put standing, to
stop.
[nivōd] n. food offering. ౖ ద మ .
ర ట హన ంతన ా ం ే .
On the 'pora' festival day they bring a
food offering to the Hanuman
(temple). ల ల పండ గ
అంజ య ౖ ద మ చూప ర .
లం [nāluṅg] num. four (nm.). चार.
This happens in the evening, whereas
లగ.
the coconut breaking happens in the
[nālvīr] pron. four (m.). चार.
morning of the same day.
[nālli] n. ditch, trench. ग ढा.
వ [nāva] pron. my, mine. .
-మ - [nivṛē-mā-] vi. to be ready.
తయ న .
వ [nāvkari] n. service. नौकर .
- - [nivṛī-kī-] vt. to make ready.
ఉ ో గమ .
ం - [nind-] vi. to be full. - [nih-] n. to fill. भर. నల
హం ే . They are filling water at the
- [nit-] vt. to be standing.
tap. ర నల దగర ళ
త - [nitūs-] vc. to put standing.
ంప క ంట ర.
కట అ త సం ే . The bed,
[nīṛāl] adj. dark blue. नीला.
having fallen over is put standing.
రంగ .
మంచం ప ే ల ప ర .
[nīṛ] n. kind of deer or antelope.
[ninnē] adj. yesterday. న .
[nīrē] adj. last year. గత సంవత రమ .

గ
[nīr] n. ash. బ ద. and lamps. ఎడ బం రక పమ

వ [nīva] pron. your (sg.). तव. . రక ఆమ దమ నూ ార .
ను ా [nuksān] n. destruction. नाश. ల ం (ల ల ం ) [nelēn̄j (lelēn̄j)] n. moon.
ను [nurme] సూ న. चाँद. చందుడ . న ా ల ం ఉం ే
నుల [nulkā] n. webbing for bed. కట డ సుక సంతం . At night the moon
నుల ే స యం ే . They weave the and stars are seen. ా ప ట చందుడ
webbing for/on the bed. మంచంను న తల క ి ా .
నుల అల ర . (మ ా) [nellī (marrā)] n. kind of tree.
నుల [nulpē] adv. during the evening, after पेड़. ఉ ి ( ెట ). emblic myrobalan,
the sun has set. ాయంతం. phyllanthus emblica.
నుల [nullē] n. mosquito. ోమ. [nehālī] n. meal - breakfast, lunch or
నూం [nūṅg] n. sesame. నువ ల . dinner. ి . Having eaten
sesamum indicum. he went out. అల రమ ే ి
నూ [nūṛī] n. the powder that is produced డ.
by woodworms in wood or weevils in [nehrī] n. eating. స ? Have
food. బ ంతప ర గ . you had breakfast? (lit. Is your
నూ [nūr] num. hundred. వంద. morning eating done?) దున
నూ [nūl] n. thread. దరమ . అల రమ ే ా ా. See: .
నూ ి [nūsi] n. insect rust on plants, weevil. ం - [nēṅg-] vi. to enter. घुसना. చు ట.
నూ ి. ం [neṇgnekē] n. inauguration.
ం [neṁ] adv. straight. सीधा. జనమ గ. ం [nēṇḍ] adv. today. आज. ఇ ా ల.
- [neṭk-] vt. to cut down (a tree, or ం - [nēṇḍ-] vi. to take root.
grass), split (wood). - [nēk-] vi. to sound.
త [nettūr] n. blood. ख़ून. రకమ . క - [nēkūs-] vc. to play (musical
[ney] n. dog. कु ा. క క . instrument ).
- [nēk-neke] advl. at the time of
sound (O'clock).
ట [nēṭi] clitic. used after the name of a
day.
- [nēsk-] vi. to breathe, pant.
ోం [ney noṛōn̄j] n. chameleon. [nēhār] advl. slowly. धीरे . ల ా.
ోం డ ె ల మందంత, ెహ ాస మంత, ఉ . The tea is
డూం రం మ యంత. The hot, drink it slowly. య ా ఉం
chameleon which is green exists in the ల ా గ.
forest, it changes into seven colours. - [nēh-] vt. to put in.
ఊ ిర అడ ల ఉంట ం ఏడ రంగ ల గ [nogga] n. part of the chassis of a
మ ర సుం . bullock cart (main length-wise piece of
ం [nerōṇḍā] n. castor plant. wood; two are required for each cart).
ాసూ ాట, ాట ం న ాసుడ , ెక ం - రం ాం
ెండం ే . Oil is extracted from the మందంతం . Bullock carts and small
castor plant (beans) for bullock carts carts have two length-wise pieces of

- ప
wood (each) [for the chassis]. ఎడ - ా [novrī-novrāl] n. bride and

బం , ండ డ ాట కటల ఉంట . groom, the wedding couple.
- [noṛk-] vi. to crawl (on stomach). వ [novvad] num. ninety. न बे.
रगना. ా [novvānov] num. ninety-nine.
- [nor-] vt. to wash (not used for िन यानवे.
washing clothes). కడ గ ట. - [nō-] vi. to hurt.
ం [nōvōṅg] n. kind of agricultural ం [nōntā] n. pain. ి .
ceremony (pl.). స కటమ - [nōṭ-] vt. to make rope by twisting,
ఉం మ ి ం ం ే . All entwine. బ త ే టం ే . Hemp is
the members of the clan (family, saga) used to make (twist) rope. జనుమల
gather together to perform the * డ అల ర .
ceremony. ఒ క ట ం క లందర క ి ే [nōḍē] n. rope. र सी. డ .
త నుసుల పండ గ ే ి ంట ర .
[nov] num. nine. .
ా [novrāl] n. bridegroom. द ू हा. వరడ ,
ం డ క . ఇఙ మ ం అ వ
ా ఇం ే . The man getting married
is called the bridegroom. ఇప డ
అ అబ ం డ క అంట ర .
[novrī] n. bride. दलहन
ु . వధువ ,
ం క త ర . ఇఙ మ ం ఆ
ఇం ే . The woman getting married is - [nōr-] vt. to grind. पीसना. ఇసుట.
called the bride. ఇప డ అ ా [nōskā] n. yam.
అమ ం క త ర అంట ర .
పంగ [paṅgad] n. feast. పం ే హత [pan̄cē hattar] num. seventy-

పం [pan̄cānov] num. ninety-five. five. पचह र.
पचानवे. పం - [pan̄j-] vi. to be replete, satisfied,
పం వ [pan̄cāvan] num. fifty-five. filled, full up.
पचपन. పం [panḍi miccō] See: .
పం [pan̄cīs] num. twenty-five. प चीस. పం - [paṇḍ-] vi. to ripen.
పం ేఅ [pan̄cē ansī] num. eighty-five. పం [paṇḍi] n. ripe fruit.
पचासी. పంట [paṇṭā] n. crop, harvest.
పం ే [pan̄cē cālīs] num. forty-five. పం [pandrā] num. fifteen. पं ह. ప ను.
पतालीस. ప ా - - [pakkā-kī-] vt. to decide, settle.
పం ే ా [pan̄cē sāṭ] num. sixty-five. ప [pakkī] n. bamboo strip. దుర బద.
पसठ. తగ ాస ప ం ాం ే .
Bamboo strips are fastened

ప - ప
(horizontally) on the beams of a house ఆప ీం ే . Cowherds in order to eat

(usually for attaching tiles). ఇంటల chapatis (bread) stop their cows in a
ా ాల ౖ బదల ట ర . barren area. ఆవ లను ా ార
ప - [pagrī-kī] vt. to spread out on the అన మ నుటక ఆవ లను న
ground. फैलना. జ న ం నూ ిం ఆ ె ాంతమ ల ల ప ర .
బ ే ప ం ే . When weevils ప [paṛī] n. ladle.
come in the millet it is spread out on ప [paṛī] n. point in a game.
the ground in the sun. జ న లల ప య [paṛīyā] n. comb (large, double-
పరగల అ ే ఎండ బట ర . sided, used by ladies). దు న.
ప -మ [pagrī-mā] vi. to be spread. ప ె [paṛemēn] adjl. quarter. ఉం
పజ ( జ) [pajja (pejje)] adv-ppn. behind, ా లం ట ం ె ఉం ట
after, since. के पीछे . నుక. ప ె ఇం ే . If we break bread into
పట ా [paṭākā] n. firework. ఔట . four pieces, we call one of the pieces a
పట [paṭāṛi] n. the Pardhan caste, quarter. ఒక టను ల గ మ క ల
hereditary musician of Gonds. ప ే ఒక మ క ను ావ అంట ర .
(క లం ర ). మ గ పట ం పడ [paḍḍa] n. cow calf, heifer. ఆడ దూడ.
ఉహ ం . During weddings the * play ప ం [paṛsāṇg] n. cold (to have a cold).
(blow) the 'phepre' (woodwind) పతం [patang] n. kite (that children fly).
instruments. ం ల ప ార पतंग. ా పటం.
స ా ార . See: ాట. ప [pattī] n. blade.
ప - [paṭ-] vi. to lie down, sleep. ప [patpār] n. upbringing. पालन–पोषण.
పట [paṭkā] n. turban with a 'train' of ంపకం. బ -బ బ ల ,అ ే
cloth at the back, worn only be men. ల ి ప ం ం. He is an
ర మ ల . See: ా ట . orphan (parents are not there), so we
పట [paṭṭā] n. belt. पेट . దట. ాడ ాం brought him up. ఆయనక అమ
ఆం ి పట రం ే . School boys న ల ల ర అందుక మ అత
having tucked in their shirts wear a ంచుత మ.
belt. బ ిలల క పల ి బల పతం [patran] క ల .
సుక ంట ర . ప [patlō] adj. thin (used for flat things).
పట [paṭṭi] n. area, region. भाग. ప [paddi] n. pig. सुअर. పం .
పట ట [paṭpaṭi] ట ౖ . పదూ [paddūr] n. end portion of a dhoti.
ప [paṛānā] adj. old. पुराना. ాత . ప 1 [padnā] n. sharpness.
ప [paṛānōr] n. old man. पुराना. ప 2 [padnā] adj. wet soil, almost
ప ం [paṛiṅg] clitic. entirely (occurs only muddy.
after the word ‘narka' night). बलकुल. ప [pannās] num. fifty. पचास. య .ౖ
ప [paṛid] n. wilderness, barren area. ప [panne] n. muscle. కండరమ . ాం
बयाबान. మర , ేలం మ ం , అ క మ డ ీ ిప హం ే .
జ గత ప ఇం ే . Where there are When boys play they flex their arms to
no trees and bushes, that place is called show off their muscles. ిలల ఆటల డ
a wilderness. ెట , ేమ ఉండ ఆ మ ందు ే మ కండల
సలమ ను ప అంట ర . ా చూప ర .
ా ం ప నగ మ రం ప [panne] See: .

ప ా (త ా ) ా ద
ప ా (త ా ) [parāḍ (tarās)] n. kind of ందం ే . Having tied a turban, the

snake with spots on its body. 'dandari' dancers dance. పట కట
ప ా [parāt] n. plate (large). ప ా నగ దం ఎగ ర ర . See: పట .
బ ిం ిస ంతం . Ladies knead ా [pāṅuṛ] n. cloth. कपड़ा. బటల .
flour on a large plate. ప మ ల ా [pācvī] n. naming ceremony. ప ర డ .
ఆడ ార ిం ిసుక ర . ాట1 [pāṭa] n. song, tune. गाना. ాట.
ప - [parī-] vi. to fly. उड़ना. ఎ ం . ాం - ం ాట ా మం ే The
ప ం [parēṇḍā] adj. year before last. children are singing a song.
ప - [par-] vi. to be able. అబ ల , అమ ల ాట
ప ా [parkāṛā] n. track, marks, line. ాడ చు ర . See: పట .
ప 1 [pal] n. tooth, tusk, fang. दाँत. దం ల . ాట2 [pāṭa] n. small beam. See: ా ా.
ప ా - - [palknē kātrī-kī-] to bite ాటబం [pātabandā] ా నం ేయ బండ.
off with the teeth. క ిం ట ీ ి నూ ాట [pāṭi] n. board, plank, slate. पटरा. ెక ,
దు ప ా - ం . The tailor పలక.
bites off the thread with his teeth. ాట ం [pāṭūṁ pōri] n. young of a
బటల క ట ద రమ ను పళ goat or a sheep (f.). క ిల.
ెంప డ . ా [pāt] n. second marriage. ాట (2వ
ప 2 [pal] n. dawn. भात. ం ).
ప - [pal vīy-] vi. to dawn. ాట [pāṭlāl] n. headman of village. ామ
పల [pallā] n. plain, meadow, cleaned-up ద మ ి. ట ాట
place. खा. టగ. మందం . In each village there is one
ప -ీ - [pasī-kī-] vt. to deceive. भरमाना. headman. ఊ ఒక క పట ఉంట ర .
సం ేయ ట. ాట [pāṭlē] n. headman's wife.
ప [pastīs] num. thirty-five. पतीस. ా 1 [pāṛī] n. obstruction (dam), used to
పస ర [paspara] n. the scraps of rice left trap fish.
over after eating. అంట . ా 2 [pāṛī] n. clan, surname. ఇంట ర .
ప ా (ట ా) [pahārā (ṭahārā)] n. ా [pāṛītōr] n. fellow clan member
finger board of musical instrument. (m.).
ప ల [pahīlē] adv-ppn. first, at first, ా [pāṛītā] n. fellow clan member
earlier, before. దల . See: ో . (f.).
ప [pahje] adj. is necessary, needed. ా -ఆ- [pāḍ-ā-] vi. to be spoilt.
ज़ र. ె ం .
పహ [pahna] adj. 1) wet. ప . 2) raw, ా [pātī] n. row of bulls for threshing
green, tender. paddy.
ా- [pā-] vt. to beat, strike. पीटना. ట . ాత [pātūr] adj. thin, dilute, watery,
ాంజ [pān̄jōl] n. anklet (chain). అం .ె weak, adulterated, impure.
ాంత [pānta] n. large pot for heating bath ా బ [pān gōbē] See: బ.
water. ళ ా ం ేక ండ. ా ఘ [pānghāt] ళ వ .
ా (మ ా) [pākṛi (marrā)] n. fig tree. पेड़. ా 1 [pāpē] n. uvula. అ హ .
ా ట [pāgōṭā] n. turban with a 'train' of ా 2 [pāpē] See: సు ా .
cloth at the back, worn only be men. ా [pāp] ాపమ .
ర మ ల . ా ట (పట ) ొ డం ా ద [pāyda] n. profit, use.

ా ంి
ా ద - [pāyda yēt-] vt. to make ాల [pāle] n. stick which is attached to the

use of. plough in order to hold it at a higher
ా ద ే అ - [pāydatē ar-] vi. to be level. గ అను ఉం ే కట.
useful. ా [pāl] n. milk. दध ू . ాల . ె, డ
ా [pāyrī] n. step. पग. బ న ా ఉంట . Mothers feed milk
ా [pāyli] n. measure for measuring to their babies. అమ , అబ
grain. మ క. త ాల గ ర.
ారండ [pārandu] num. ప ండ . ా - [pāl-niy] n. ghee. .
ా ా1 [pārā] n. aerial root of a banyan tree. ా [pāl gomtri] n. cow's urine. ఆవ
ా ా2 [pārā] vt. to bless (as in marriage). మ తమ .
ా ం -బ ం [pāriṅg-boḍḍiṅg] n. ా [pālkī] n. palanquin (a covered chair
amount (clothes, etc ) given to the or bed carried on two poles by
bride's father by the bridegroom. bearers).
ా 1 [pārī] n. dowry. दहे ज़. య ంక డ . ా -మ - [pāvē-mā-] vi. to be got, be
ా 2 [pārī] n. son's father-in-law, daughter's obtained.
father-in-law. ాస [pāsa] n. loop of snare, trap, noose.
ా [pāsōṛī] n. blanket. कंबल. ీ ాల ం
ా మ నర ం ే . In winter we
sleep having covered ourselves with a
blanket. చ ాలం ం ా క ి
పడ క ంట ర .
ా [pās] n. blade of agricultural
implement. పల గ .
ా - [pāsk-] vt. to dislike. ాం
ా . The boy dislikes the girl.
ా ా ( ిట) [pārēvā (piṭṭē)] n. rock
అబ అమ అ షప డ .
pigeon, homing pigeon. कबूतर.
ా ీ [pāsrī] n. weighing stone. See: .
ావ రమ . న ా వం ం ే .
ింజ [pin̄jrā] n. cage. పంజరమ . ా
In the villages pigeons are raised.
ింజ మందంత. The parrot lives
ఊర ళ ల ావ ాలను ంచు ర .
inside a cage. ల క పంజరంల
ా ా [pāryāk] n. the assembly in which
ఉంట ం .
the members of the bride's party and
ిం [piṇḍi] n. flour. आटा. ిం . జ న
the bridegroom's party sit together
ిం తం ా ం త ఙంతం . They make
during marriage. య ంక ాల .
'roti' (bread) from 'jowar' flour. జ న
ా ా [pāryāṛ] n. son's or daughter's
ిం టల ే ార .
mother-in-law. య ంక ఆ .
ాల [pālaki] num. ల .
ాల [pālā] n. tender leaf. ఆక .
ాల - - [pālān-kī-] vt. to waken.
ాల ం (మ ా) [pālūṇḍī (marrā)] n. ray
tree. पेड़. ల డ ( ట ె ).

ట
ి ి -
(జన త ) ియ ం - ా ఇం ే . All
the small and big animals of the
village are (collectively) called cattle.
ఊ ల న ద జంత వ ల,
ెగదూడల అంట ర .
ి ా [pirādi] n. complaint. िशकायत.
ిర త [piruta] ం .
ి [pir] n. rain. बा रश. వరమ , ాన.
ి - ాల ం [pir-gāluṁ] n. the rainy
season, monsoon. వర ాలమ . ఆ ా
త ా ి - ాల ం ఇం ే . The time
ిట [piṭṭē] n. bird. प ी. ప . from July to November is called the
ిట-ప ా [piṭṭē-purāṛ] n. the birds rainy season. ఆ ా నుం ా మ సం
(generic term meaning all the birds). వరక వర ాలం అంట ర .
చుడూ డగ స ిట ిట- ప ా ి - [pir-yēr] n. rainwater.
ఇం ే . Together (collectively), the ి - [pir-] vi. to have gone out (a fire is
small and big birds are called *. న extinguished, or seeds sprouted).
ద ిటను ిట గ వ అంట ర . ఆ ం .
ి - [piṛi-] vi. to be boiling hot. ి [pirnē] adv. three days from now.
ి - [piṛ-] vi. to pop (grain). ి ( టి ) [pirpīhō (piṭṭē)] n. koyal
ిడూ - [piṛūs-] vc. to dry, parch (grain). (kind of bird). ల.
सूखना. పం ట ల ం ిడ సం ే . ిల [pillā] n. young of animal. ిల.
On the 'panchami' festival day ి ా [pivṛāl] adj. light blue. पीला. .
(various) grains/lentils are parched ిసం [pisaṇg] n. madness. ి తనమ .
(fried without oil). పంచ ి ా [pissāl] n. mad person (m.).
ా ల ల ే ార . ి ాడ , ి డ . వదూ మన
ి [piṛkā] n. tile. ంకటల . ి ా ఇం ే . A person who goes on
ి - [piṛc-] vi. to grow grey (haired). ెల talking (to himself) is called a mad
ంట కల . person. బ ా ా ా ి డ
ి [piṛp] n. bamboo matting. తడక. అంట ర .
ిత [pittuṛ] adj. brass. पीतल. ఇత . ి [pissē] n. mad person (f.).
ియ [piyāl] adj. by day. పగల . ి - [pis-] vi. to be saved, spared, be alive,
ియ - [piyāl-pōṛd] advl. all day survive. बचना.
long. పగలంత. ఖ ాం య ిసూ - [pisūs-] vc. to save. बचा.
ియ - ాం ం ే . Those who ి ా [pismāṛ] n. salvation, saving.
work in the fields work all day long. मु .
వ వ ాయ పనుల ే ార నమంత ి [pistā] బ ం .
ప ే ార . ిస - [piska-] vt. knead, squeeze. ిం
ియ [piyya] n. calf of cow. ల గ, దూడ. కల ట.
ియ ం - ా [piyāṅg-kālk] n. cattle ి - [pih-] vt. to extinguish, (to cover?).
(pl.). ఆవ ల , బ ల , కల . ట ం ి - [pihk-] vi. to break wind, to fart.
స చుడూ డగ ోర క ి [pihkā] n. fart.

-ీ ప ా
ీ- [pī-] vt. to hold, seize. पकड़ना. పట . పట [puṭvāl] n. birth. ज म.

ీం [pīṅg] n. human excrement. జ ంచుట.
ీం (మ ా) [pīn̄j (marrā)] n. kind of tree. ప ట - [puṭūs-] vc. to get, acquire,
ీ [pīcī] n. oil cake. అంబ త procure, search and find. पाना.
ెం ె ీ ియంత. After extracting సం ా ంచుట, ఆ ంచుట.
oil from rosella, an oil cake comes out. ప [puṛī] n. insect, worm. क ड़ा. ప ర గ .
అంబ క నూ ీచు ప - [puṛī-] vi. to proliferate, infest
లత ం . (insects in fruit, or wound on an
ీ - [pīṛī-] vt. to screw. animal). ి ాల ం మ రం ప ె
ీ [pīni] n. cold. ज़ुकाम. చ . ప ఆంతం . During the rainy season
ీ - ాల ం [pīni-gāluṁ] n. the cold worms (maggots) infest a wound on
season, winter. చ ాలమ . cows. వర ాలం జంత వ లక ప ండ
ీ ా [pīpā] n. square-shaped cooking oil tin. అ ే ప ర గ ల పడ .
డబ . ప డూ [puṛpūl] n. urad dhal (kind of
ీ [pīri] n. straw, fodder, hay. ీ మ రం lentil). నుమ ల .
ంద ాట ాం ీంత. The straw is ప [puttī] n. anthill. ామ ట. ప గ
giving to the cows and bullocks. వ గ డం ి హ మందంత. White ants
గ ఎడక య టక ప వసుం . having made a nest live in an anthill.
ీ క ప [pīrikuppa] n. haystack. వ గడ. ప టలల ెదల ఉంట .
ీ [pīr] n. pregnant stomach, (womb?). ప [punāk] n. full moon. ప మ.
గర మ . ప [pun] n. sore, boil, wound. ప ండ .
ీ - [pīr-] vt. to squeeze out. िनचोड़ना. ప - [pun-] vt. to solve a riddle.
య డమ . ెప డమ .
ా ీ - [pāl pīr-] vt. to milk. दहना
ु . ప ర [purav] ా మ .
ాల య డమ . బ త ా ప ా ( ట ి ) [purāṛ (piṭṭē)] n. bronze-
ీ మంత. The lady is milking the winged dove.
buffalo. అక బ ాల సుం . ప ా - ే ( ిట) [purāṛ-dēgō (piṭṭē)] n.
ీ - [pīr-] vt. to wring (clothes). pigeon hawk.
ప ం - [pund-] vt. to know, guess. जानना. ప ర ా [purun sārī] n. kind of
ప - - [pukī-kī-] vi. to fire (gun). sweetmeat. బ , ల .
ప [pukoṭ] adj. free. ప క మ . ప -మ - [purē-mā-] vi. to suffice. ఇ
ప ఙం న [puṅākna hār] ప లదండ. ాట ఇ మం ప - మ య ?.
ప ఙ [puṅār] n. flower. फूल. ప వ ల . Will this much food be sufficient for
ం తలద పఙ ొసంతం . this many people?. ఇంత అన మ ఇంత
Girls put a flower in the plait on their మం స త ం ?
head. ఆడ ిలల జడలల ప ల ప ా [purkā] n. kind of gourd used for
ట ర. making dishes, spoons, bottles,
ప ఙ బ [puṅār gōbē] See: బ. musical instruments. ర ాయ. ల త
ప జ [pujāri] n. Kolam man. ల (జ జమ ేప ా ే ఉం . In olden
ర ). times (long ago) they used to drink
ప - [puṭ-] vi. to be gotten, born, found, from a 'purka'. ప ర ప ాలంల
discovered.

ప ా
ేదుబ ా తయ ర ే ిన ర ం [peṇḍyā] n. bundle of grass (tied

ార . together). गठर .
ప ా [purkā] ర ాయ. ం ో [pendō] n. riddle. డ ప కథ. న ా
ప [purki] n. louse (lice). ప ం త గఉ ం ోం ాటం ే . (ఉ :
నం తల గ జ ద మందంతం . Girls' ఆ మర ం బ ? ాప). At night having
heads have a lot of lice. ల ఆడ ిలల sat by the fire they say (lit. throw)
తలల ఎక వగ ఉంట . riddles. (e.g. What is behind the leaf?
ప ా [purtā] adjl. sufficient, enough, Brinjal). ా ప ట గళ మ ందర
adequate. काफ़ . ప ా ఇ ా. Keep క , ా తల , డ ప కథల
enough for me. मेरे िलये रखो. వంత ెప ర .
ఉంచు. ం ో ప ం - [peṇdō pund-] vi. to guess a
ప స [pustak] n. book. कताब. ప సకం. riddle.
ప [puste] n. pendant of necklace. మంగల ట [peṭṭī] n. stomach. కడ ప .
సూతం. ే [peṛē] n. seed, stone of fruit (other
ప -1 [puh-] 1) vt. to harness. 2) than mango). ంజ. ాప ే ా
— vi. to be troubled, face difficulty. ఉర ం ే . Cotton seed is planted in the
ప -2 [puh-] vt. to wet. िभगोना. field. ప ంజల ేనుల ట ర.
ప జ [pūja] n. worship. आराधना. ప జ. See: ట .
ప ే [pūḍē] n. vagina. ప క . ే [pettē] n. ant. మ. ెం ాక
ప - [pūṛ-] 1) vt. drive. నడ ప . ఇ ల న ఆంతం . Ants come in the sugar.
ప ే మంతం . They are riding the మల చ రల అవ .
moped. ర ల న నడ ప త ర . 2)
— vt. to chase.
ప [pūnā] adj. new (nm.). नया. త.
ప [pūnōr] adj. new (m.). नया.
ప [pūrī] n. part of the honey-comb
where the honey is. ే తట .
ప [pūro] adjl. all, the whole. ప .
ప - - [pūro-kī-] vt. to complete,
finish. ప గ.
ప - [pūr-] vi. to get wet, be wet. [pennē] n. frog. मढक. కప .
తడ చుట. - [pey-] vi. to be split.
ప -ి - [pūsi-kī-] vt. to question, ask. య - [peyūs-] vc. to split. కటం
ప చయం ెయ ట. ర ఆ ీ ె త ా ద ాట య సం ే . They
ప ి- ే . The guest having split wood in order to burn wood at the
gone was received well (lit. asked fire. కటలను మండ టక ల
good questions) . చుట ే ల ట ర.
మ ా ద ే ార . ా [peysā] n. money. पैसा. ర ాల .
ప (-మ ) [pūs (-mahinā)] n. month ాబ [perā bokkī] n. honeycomb of
10 of the Gond year (December- large bees. ద ేన. See: బ ా .
January). ప ష ం. ం ే [perēṇḍē] See: ప ం .
[perēk] n. rice (pl.). चावल. య మ .

-
- [per-] vt. pick up. [poṭ] n. skin of fruit, fish, husk. ట .

ా [persā] adj. big (nm.), older woman. పం ం ం ే . Having
बड़ा. ద . eaten a banana they throw away the
[persōr] adj. older man, big, fat, peel. అరట పండ క ా ార .
important (m.). बड़ा. ద ార . ట [poṭṭi] See: ట ి .
ా [persā pēn] n. the big god; one - [pot-] vi. to fan into flame, light,
of the Gond gods, the big god. blaze, burn. మండ ట.
ా బ ట [persā boṭṭā] n. thumb. अँगठ ू ा. త - [potūs-] vc. to light, burn. ాట
-ి [pesi-] vi, vt. to go out, come out, bring అట ాట ెడ ా త త సం ే . In
out, emerge, rise (sun). ఎలడం. order to cook food they light the fire at
[peselk] n. moong dhal (kind of the fireplace. అన మ వండ టక
lentil), green gram pulse (pl.). సల . ల అ ే ార .
ం [pēṇḍā] n. anus. गुदा. గ ద. తంత [pottanta] మండ త ం .
క [pēkūr] n. children (pl.). క మ ర ల . దూ [podūr] n. insides, entrails. గ .
క - క [pēkūr-vēkūr] n. many ం దూ [pēnḍā podūr] n. bowels.
children. క మ ర ల . ఎరట గ .
ట [pēṭi] . ేల [podēlā] n. small tree, bush, shrub.
[pēḍāl] n. boy, son. बालक. డ క , ర .
బలడ. - [pod-] vi. to go inside, enter.
[pēḍi] n. girl. लड़क. క త ర , బ క. ప (మ ా) [poppay (marrā)] n.
[pēn] n. god. ई वर. ేవ డ . papaya tree. पेड़. బ ా ( ట
ె ).
-గ [pēn-gaṛā] n. holy place, place ట [poppōṭā] n. bubble.
where god is kept. ేవ సలమ .
ి [pēpi] n. fathers elder brother, mother's
elder sister's husband. ద న .
[pēprē] n. kind of woodwind

instrument. స .
[pēm] భ ల న ం ఉంచు రంగం.
[pēri] n. mother's elder sister, father's
elder brother's wife. దమ .
- [pēlk-] vi. to defecate. पाख़ाना. మర గ
ొడ .
[pēvṛē] n. step of a ladder. ె న [poppōs] n. lungs.
మధ నవ న ెక . య [poyūs] vt. to season (curry).
ంట [poṇṭin] n. pen. కలమ . छ कना. ంప య .
ట- ంట [keṭṭē-poṇṭin] n. pencil (lit. డ ట [poroḍa mōṭār]
stick pen). ి . See: క .
[poknē] n. swollen area. ఉబ డమ . [porōl] n. name. नाम. ర .

(త ా ) ా
(త ా ) [porkē (tarās)] n. water- over flows. బ ల ర ం ం

snake. రత ం .
(మ ా) [porkē (marrā)] n. kind of చమ [pōcmma] See: అవ .
tree. ప ( ెట ). [pōṛ] n. boil, pustule.
[porro] adv-ppn. on, upon. ౖన, ద. ట ( -క ) [phoṭkuṛi (pōṛ-
డ [porroḍāl] adv. from above. ౖ kuṛī)] 1) n. chicken pox. 2) insect bites.
నుం . [pōṛd] n. sun. सूरज. సూర డ .
ల ా (మ ా) [polēsā (marrā)] n. kind of - ి [pōṛd-pesināl] n. daybreak,
tree. पेड़. sunrise. भोर.
ా [povvā] n. flute. वंशी. ( ) [pōṛd (mīn)] n. kind of fish.
[pohānyāl] See: ర . [pōtī] n. necklace of married woman.
హ [pohūncār] n. a big meal मंगलसू ा. నలప సల మంగల సూతం.
together before guests leave (last ా ా ొహం . The
supper). groom ties the marriage necklace
[pohpī] n. big chisel. (mangal sutra) on the bride. వర డ
వధువ డల మంగళ సూతం కట డ .
ే [pōtē] n. large bag.
ె [phōṛdrek] advl. afternoon. మ నం.
న [pōnaṛ] n. kind of pigeon that lives in
the forest. कबूतर. న ిటం డ ె
మందంతం . Wild pigeons live in the
forest. గ వ రకప ప ల అ ల
ఉంట .
-1 [pōy-] vi. to smoke (fire).
[pohrā] n. bucket. बालट . బ . య [pōyā] n. smoke, fume. धुआ;ँ धूआ.ँ
ం -ే మ - [pōncē-mā-] vi. to reach. గ.
ేరడమ . స ఇ స -2 [pōy-] vi. to flower. फूलना.
ం ే- మ యన. You must all reach ప సుం . మర మ ా ాద ాట
here (tomorrow) morning. రందర యంత. The mango tree flowers in
ఇక డ దు ేర ా . See: -. order to (bear) fruit. మ ెట
ం [pōn̄j] See: - ం . ాయల ాసుటక ప ల ప సుం .
ం - [pōṇḍ-] vt. to put on, wear, (draped ా (-మ ) [pōrā (-mahinā)] n.
clothes such as dhoti). కట వడమ . month 5 of the Gond year (July-
డం స ో ెం ం August). ావణం.
ందం ే . The 'dandari' dancers all ా [pōrāṛ] n. mother in law, wife's
put on their 'dhotis' and dance. mother, husband's mother. అతమ .
దం ల అందర ోవత ల కట నృత ం బ నబ ా ఆం . My
ే ార . wife's mother is my mother in law.
- [pōṅ-] vi. to flow, drown, wash away, ర త క అత అవ త ం .
overflow. बहना. క త ం [pōri] n. young one of animal. డ ిల.
ఙంత. Having been filled the well ా [pōrkā] n. sapling, young tree. पेड़.

సట ర బదూ - బదూ
సట ర[pōsaṭi pōral] n. orphan boy. -ీ - [pōsī-kī-] vt. to train up (a child),

ఆ ద ిల ాడ . raise (horses, etc.).
సట [pōsaṭi pōri] n. orphan girl. -మ - [pōhē-mā-] vi. to swim
ఆ ద ఆడ ిల. (animals).
ఫ [phaṛī] n. small spoon. - - [phēkī-kī-] vt. to throw. झ कना.

ఫ ే [phaṛē] n. hood of cobra. సడమ . ాం ేండ - మం .
ఫ ా ం [pharāyīṅg] n. west. प चम. the boy is throwing the ball. అబ
పడమర. బం సుర త ర.
ఫ ా [pharrā] n. small drum. ట [phoṭkuṛi] See: .
ా - - [phāki-kī-] vt. to divide, separate, ా [phōkrāl] adv. hollow. खोखला.
spread. [phōṛyā] See: ప ర ా .
ా -మ - [phākē-mā-] vi. to be spread, [phōḍrī] n. calf (of leg).
separated.
బంట [baṇṭi] adv. on what day? when. जब. బ ే-మ - [baṛē-mā-] vi. to increase.
ఎప డ . बढ़ना.
బం [baṇḍā] n. rock, stone. च टान. బండ. బ [baṛgā] n. medium thickness stick,
బం - - [band-kī-] vt. to close, finish. rod. छड़ . See: బ ే.
బం -ఆ- [band-ā-] vi. to close, finish. బ ే [baḍḍē] See: బ .ే
బ ా [bakrā] See: బ క . బత [bata] pron. what?
బగ [baggā] adv. where? ఎక డ. బత [batal] pron. what? ఏ ట.
బగ [baggan] advl. anywhere, బత [batāy] advl. anything,
somewhere. ఎక ై . something. ఏ ో ఒకట.
బగ - ల [baggan-selle] advl. nowhere. బత - ల [batāy-selle] advl. nothing
బ ం [baccōṅg] pron. how many? ఎ . at all. ఏ ల దు.
బ [baccōr] pron. how much? ఎంత. బతం -ప ం [battaṅg-puttiṅg] pron.
బ ే [baclē] pron. how many? (nm.). ఎ . whatever, anything, this or that,.
బ [bacvīr] pron. how many?(m.). బ [batti] advers. but. पर.
ఎందర . బ ాం మం ే ? How బ [battīs] num. thirty-two. ब ीस.
many boys do you have? క ఎంత బదూ -బదూ [badūr-badūr] adjl.
మం ిలల ర. blurred. - ల ాం
బ - - [baṛī-kī-] vt. to increase. बढ़ना. బదూ - బదూ సం . Boys at a
distance appear blurred to old men and

బ న
ె బ
women. మ స ాళ క దూరం నుం బ - - [bāgī-kī-] vt. to bend. मरोड़ना.

క ిం ే బ ల డ మసక, మసక పం ం య ాట ాం బ - ం .
క ి ాడ . In order to pluck fruit he bent the
బ ెన [badena] pron. whose? (nm.). branch. పండ ెంచ మ ను
బ [bad] pron. which ,any, who (nm.). వంచు డ See: వర - .
బ ే [baddē] pron. anybody (nm.) బ య [bāgṛiyāl] adj. curved, bent,
anything, somebody (nm.) something. slightly crooked. See: ా ా .
ఎవ ఒకర . బ [bāj] n. side. ౖప .
బ ే- ల [baddē-selle] pron. nobody బ [bātāl] pron. of what kind? (nm.).
(nm.) nothing. బ [bātōr] pron. of what kind? (m.).
బదం (బ రం ) [badraṅg (bad raṅg)] బ ద [bādra] num. .
pron. which colour? బ [bān] n. arrow. బ ణమ .
బ - - [badlē-kī-] vt. to change. बदलना. బ [bāpē] pron. with which?
బ ే-మ - [badlē-mā-] vi. to change. బ బ [bābāl] n. father. पता. తం .
बदलना. వ తయ బ నగ బ ే మ త. బ బ (మ ా) [bābūr (marrā)] n. babul
My bag got changed on the bus. tree. पेड़. దం ే ( ెట ).
సం బసు ల మ న . బ బ [bābō] n. father. पता. తం .
బ (బౖ) [bay (bai)] adjl. much, many. బ బ (మ ా) [bābṛē (marrā)] n. kind of
बहतु . tree. पेड़.
బయ [bayḍā] See: బ ే. బ [bāyi] n. elder sister. అక .
బ [bav] pron. which, who, what. బ ల [bāylāl] n. eunuch. नपुसं क.
బ [baskē] adv. when? ఎప డ . బ బ [bāykō] n. wife. प नी. ర .
ా ?. When did you come?. ఎప డ బ [bāyik] n. wives, ladies. అక ల .
వ ర. బ ర [bāra] num. twelve. बारह. ప ండ .
బ [baskēn] advl. anytime, బ [bāri] advl. why? ఎందుక .
sometimes. బ ె [bārittekē; bāri-ittekē] Variant:
బ - ల [baskēn-selle] advl. never. బ - ఇ ె . corr. because, (lit. 'if say
బ -బ [baskē-baskē] advl. why'). य क.
sometimes. బ - బ మ ట సూ ే బ [bārik] adj. thin (used for long
ం . I go sometimes in order to see objects such as pipes, sticks, finger,
my village. అప డప డ మ ఊర people, but not flat objects such as
చూడ ను. paper or cloth).
బసూ ా [bastūr vār] n. Thursday. బ [bārcī] n. carving tool used primarily
గ ర ారమ . for on wood. బ ే కట ట వం
బహ [bahan] advl. how? ెక ం ే . The legs of a bed are carved
బహ . . . అహ . . . [bahan . . . ahan . with a *. బ శ మంచం ళ
. .] as....so.…. ెక ర.
బ [bahitāḍyāl] adj. wild man, బ [key bārcī] n. small tool for
savage, thug, terror. जंगली. carving wood.
బ [bahri] adv-ppn. outside. के बाहर. ల బ [nilo bārcī] n. large tool for
బ ట. carving (digging out) wood which is
బ [bākī] n. debt, loan. कज़. అప . See: కర. swung while standing.

బ - ా- బ ం
బ - ా- [bār-vā-] vi. to flower. फूलना. బ [buknī] n. fine particles. ిం ( డ ).

బ వ [bāvan] num. fifty-two. बावन. బ ా [buggā] n. balloon, bulb.
బ [bāvis] num. twenty-two. बाईस. బ 1 [bucci] n. fruit of maize.
బ ా [bāsāṭ] num. sixty-two. बासठ. బ 2 [bucci] n. little girl.
బ -మ - [bāhkē-mā-] vi. to go wrong, బ జ [bujjēṛā] n. scarecrow. బదుర .
be in vain. బ డూ ం [buṛkūṁ] n. snail.
ం ే [bindē] n. vessel. बरतन. బ - [buṛk-] vi. to spring up, gush out.
బ [buḍḍi] n. clay pot, earthen vessel,
dish-shaped hollow. క ండ. బ ం
కమ ం . A potter makes pots.
క ండల క మ ే ాడ .
బ - (-మ ) [buṛ-bhāvēy (-
mahinā)] n. month 3 of the Gond year
(May-June). మ ర రమ సం.
బ [budlā] n. rear, or tail of bird.
బ [budvār] n. Wednesday.
ె ాండ [biccegāṇḍal] n. beggar (m.). బ ధ ారమ .
అడ క ాడ . బ ఙ [buy sēṅā] n. groundnut.
ె ాం ే [biccegāṇḍē] n. beggar (f.). బ [buylī] n. hemp. బ త ే
(మ ా) [bijjūrī (marrā)] n. lemon టం ే . With hemp they twist (make)
tree. మ ( ెట ). citrus medica acida. rope. జనుమల డ అల ర .
See: ంబ (మ ా). బ ర క [buruka] n. small pieces of trash,
[bitti] n. span. rubbish, or waste. త క .
బ (మ ా) [bibūt (marrā)] n. ash tree. బ - [bur-] vt. to kiss, nuzzle. चूमना.
पेड़. మ దు.
[biyē] n. spouse's younger sister. బ ా [burkāl] n. tiger. बाघ. ప .
మరల . బ ా [bursāl] adj. furry, covered with
[bir] adj. tight. hair. (ఎ ) బ ా మందంత.
Bears are covered with hair.
ఎల గ బంట ంట కల ఉంట ం .
బ [bursik] n. 1) harvest festival
(during which freshly harvested grain
is offered to the ancestors). 2) during
the 'divadi' festival a small pot of rice
ల [billa] n. coin. िस का. is prepared with a burning wick which
[bī] attr. also, emphatic particle. भी. is placed at the door, and later fed to
క డ. the animals.
[bīḍā] n. inner room. कमरा. గ . బ ల [bulla] n. hole (nest) in a tree used by a
[bīḍī] n. cigar, 'bidi', local cigarette. wood-pecker or owl.
ల. బ ం [būndā] n. collection, girls or ladies
బ [bībāṭ] n. young tiger. ర త ప . collect money from others in the
బ ా [bukkā] n. handful (of food). మ ద. village in a cloth.

బ బమ
బ [būṛā] n. bread prepared with ghee. బర (మ ా) [berūlī (marrā)] n. the

బ [būḍ] adv-ppn. under, underneath. banyan tree. पेड़. ా ( ెట ). ficus
ంద. టబ బ ప స మంత. The bengalensis.
book is under the table. బల ంద బ [berrē] clitic. reportative.
ప సకమ ఉన . బ - [bers-] vi. to grow.
బ -అ - [būḍ-ar-] vi. to fall down. బ య [behriyāl] adj. deaf (m.). बहरा.
బ -ఆర - [būḍ-ārūs-] vt. to defeat. ె ట ాడ . See: ె ా .
हराना. బ [behrī] adj. deaf (f.). बहरा.
బ ా [būrā] n. feather. ఈక, మమ . ె ట ాల . See: ె ా .
బ [būr] pron. who? which? (m.pl.). బం - [bēṅg-] vi. to creep, crawl.
ఎవర . బం [bēnci] n. desk, table. मेज़. బల.
బ [būs] బ ి . బ [bēke] adv. where? whither?
బ ే [beḍḍē] n. bamboo stick. మ త బ ే బం [bēnd] adv. where?, in which side?
(బయ ) ఉ ే కం . The old man బం [bēṇdāl] adv. from where?
is walking leaning on his stick. బం -హ [bēṇdā-hakkē] advl. from
మ స ాడ కట సహయమ all sides.
నడ ార . See: బ . బ [bēcāṛ] num. forty-two. बयालीस.
త -బ ే [tuttāri-beḍḍē] n. a spiked బట-మ - [bēṭe-mā-] vi. to meet. िमलना.
bamboo stick used for urging bullocks కల సుట.
forward. బ బ ే [bēt beḍḍē] n. measuring stick
-ి బ ే [dāpi-beḍḍē] n. a bamboo stick made of bamboo.
with a sharpened metal spike at one బ [bēre] n. thin strip of bamboo used for
end used to prod bullocks while tying things. బ ల .
plowing, and a blunt blade-like బ ం [boṁ] n. nipple. మ .
instrument at the other end for బ [bokēnā] See: .
removing mud from the plough. బ - [bok-] vi. to erupt, to irritate.
బ [beyē] n. mother. माँ. ేత దు బ క ంత. The oil of
the 'kohka' nut irritates the skin.
ంజ నూ అంట ే క ల వ ా .
బ క [bokka] n. bone. अ थ. బ క .
బ ా [bogṛā] n. high place.
బ [boṭ] n. red spot on forehead. బ ట .
ందు బ ద బ రం ే .
Hindu ladies and men wear a * (spot
బ -బ బ [beyē-bābāl] n. mother on the forehead). ందువ ల ,
and father, parents. బ - బ బ ప ర ష ల , ీల , బ ట ట క ంట ర .
మ క జన ీ ే . Mother and father బ ట [boṭṭā] n. finger. उँ गली. ల .
gave birth to me. అమ న మక బ ట [boṭṭē] n. kind of fish. मछली. ేప.
జ ర. బ - [boṛs-] vt. to roast, fry. भूनना.
బ ా [berāl] n. honeycomb of large bees. బ లే [bodēlā] n. small wild gourd.
ే పట . See: ా బ . బ మ [bomma] n. toy, doll. బ మ .

బ ల ట
బ ల [bovla] n. platform for weddings. బక ల

ి [bōkūṛ pillā] n. male young of
మ గ , ా ఉద ాట బ ల goat or sheep. క త ( ిల).
ాటంతం . At a marriage, in order for బ [bōṛī] adj. shaven-headed. బ గ ండ .
the bride and groom to sit, (the ladies) ె డన అ బ ం ే .
put a platform. ం ల వధు, వర ల After small babies lose their umbilical
క వ గ ల
ె ార . cord, they have their heads shaven.
బ ం ా [bōṅgā] n. kind of wind instrument అమ , అబ , బడ ఊ న
that produces only one note for తర ాత ంట కల ార .
accompaniment. స . పట , బ [bōṛkāl] adj. bald. బటతలగల.
ట బ ం ా ఉహ ం ే . 'Pardhan' బ న [bōna] pron. whose? (m.). ఎవ .
and 'Thoytal' people play (blow) the *. బమ [bōmṛāl] n. Brahmin. బహ నుడ .
ప , ట, స ా ార . బ [bōmṛē] n. female Brahmin.
బ ం [bōntā] n. quilt. ీ ాల ం బ ం బ [bōr] pron. who, which (m.). ఎవర .
మ చం ే . During the winter season బ [bōrē] pron. anybody (m.),
they cover (themselves) with a quilt. somebody (m.). ఎవ ఒకర .
చ ాలం బ ంతల కప క ంట ర . బ - ల [bōrē-selle] pron. nobody (m.).
బ . . . బ . . . [bōr . . . bōr . . .] pron.
the one... the other.
బ [byānov] num. ninety-two. बानवे.
బ [byānsī] num. eighty-two. बयासी.
బ హత [byāhattar] num. seventy-two.
बह र.
బక [bōkuḍ] n. male goat. बकरा.

క త .
భక [bhaktal] n. medicine man who uses భ ా [bharṅāṛī] n. rib cage.

traditional herbal (ayurvedic)
medicines. ప జ . డగ మ ా ె
భక ం . When there is a
major illness the medicine man makes
it better. ద గమ వ ప జ మం గ
ే ాడ .
భ స [bharōsa] adj. trustworthy. खरा.
నమ కం.
ం ే [bhāṇḍē] n. gun. త ా .
భ స [bharōsatōr] n. trustworthy
ఙ [bhāṅī] n. hair parting.
man.
ట [bhāṭō] n. older sister's husband.
బ వ.

మం
[bhāṛī] n. a small grain. భ య [bhūyārī] n. cave. खोह. గ హ.

[bhāy] See: బ (బౖ). భ [bhūytāl] n. worker (m.).
- -ఆ- [bhāy-bhāy-ā-] vi. to క ాడ .
dawn. భ ే [bhūytē] n. worker (f.).
(-మ ) [bhāvēy (-mahinā)] n. భ ల -మ - [bhūlē-mā-] vi. to forget. भूलना.
month 2 of the Gond year (April- డగ డ ె స భ ల- మ .
May). ౖ ాఖమ . Having gone to the big forest he forgot
క ా [bhikarvāṛāl] See: ె ాండ . the way. ద అడ ల వమ
ా [bhivḍā] n. large basket. యడ.
సూ - [bhisūṛk-] vi. to slip, slide. ం [bhēṇḍī] n. ladies-finger vegetable
తడ ే ి బ (okra). िभंड . బం ాయ.
సూడ ంతం . At the dam, while - [bhēgī-bhēgī] See: య - య .
catching fish, the fish slip (slide) a lot. [bhēṛkī] n. wild sheep. ంక. డ
ెర వ ల ేపల పటటప డ ల ేపల ( హడ ) ఇం ే . A wild (male)
త ి ంచు క ంట . sheep is called a *. అడ బఱ త ను
[bhīṛā] See: . అంట ర .
మ [bhīmāl] n. name of one of the బ [bhēbrē] n. tomato. టమ ట.
Gond gods. మ ేవ డ . సట మ [bhēlī] n. jaggery, coarse brown sugar.
మ ద ప జ ం ే . In गूड. బలం. ఊ ెం ేన ం ే . They
November-December they do make 'jaggery' from sugarcane. ఱ ె ుక
'Bheemal' god pooja. మ ర ర గడ నుం బలం ార .
మ సమందు ేవ ప జ ే ార . [bhovrī] n. whirlpool. సు .
భ -ే మ - [bhudē-mā-] n. loss. [bhōḍāl] adj. yellow. पीला. కమ
నష ండ . మందంత. Turmeric is yellow.
భ [bhūtī] n. employment, work. नौकर . పసుప పసుప పచ గ ఉంట ం .
క .న బ మ న భ డూం [bhōḍūṁ] n. a bull dedicated to the
ాం దు ట ం ే . In the temple to be worshipped.
villages ladies and men in order to య [bhōyāl] n. fisherman. मछुआ.
work (be employed) go to other [bhōyē] n. fisherman's wife.
villages. ఊళ ల ఆడ ార , గ ార ా [bhōrāḍī] n. evil spirit. దయ ం.
క ప రక ఊ ళ ర.
భ మ [bhūmkāl] See: ే ా .
మం ా [maṅgālī] n. barber. మంగల డ . మంగ ా

[maṇgūr vār] n. Tuesday.
See: ం . మంగళ ారమ .
మం (మ ా) [maṅgī (marrā)] n. kind of మం [maṅg] See: మర.
tree. पेड़. మంజ [man̄jē] adv. after. बाद. త ా త.
మం [maṇḍā] n. shelter. పం .

మంత మ ం
మంత [manta] vi. existential verb 'is', there ీ ా ఇ . The medicine man
is. ఉన . prescribed me medicine for this illness.
మం [mandā] n. herd, group of cattle or ప జ క ఈ గం మందు ఇసను అ
sheep. మంద. ం ా బ ల అ ర.
మం ం ం తరం ే . Shepherds మను [mannu] v. to be. ఉండ .
bring big herds (flocks) of sheep. మ [mannē] adv. day after tomorrow.
ళ ార ఎక వ ఱ ల మందలను ఎల ం .
ె ార . మ న [maynal] n. man. आदमी. మ ి.
మందూ [mandūṛī] n. group. दल. మయ [mayjā] n. barber's razor, blade.
మం ే [mandē] n. pleasure. वनोद. మంగల న క .
మం ే- ా- [mandē-vā-] vi. it is pleasing. మయ - ం- [maydān-son-] vi. to go to
మం ే- ీ- [mandē-pī-] vi. to take toilet (lit. 'field').
pleasure. మయ - [mayyūs-] vt. 1) to spare, cause
మం - [mand-] vi. to be, live, stay, to remain. बचा. 2) to cause to win.
continue. మర ండ (త ా ) [marakoṇḍal (tarās)]
మ [manmāṛ] gerund. to stay. n. kind of snake that lives in trees.
మ - [mak-] vi. to hide. िछपना, छुपना. ెడ గ ామ .
మ - ీ- [makī-sī-] vt. to hide something. మర [maraṭ] pron. we (excl.). మనమ .
చుట. మర ం - [maruṅg-] vt. to forget. भूलना.
మ ం [makkeṅg] n. maize. మక ల . మర డం. నన తం మర ం ి
మ - [mag-] vi. to be healed (wound). ా . I came, having forgot the
మగ [maggūr] n. crocodile. मकर. money at home. ను డబ ల ఇంట
స . వద మ వ ను.
మ [mac] n. dew. ీ ాల ం నర బ మర ం [marūṁ] adv-ppn. behind. के पीछे .
మ అరం . During the winter much పక క . హ మర ం బత
dew falls. చ ాలం ా ప ట ల మం . He is doing something back
మంచు క ర సూం . (behind) there. ఆయన క ించక ం
మ [majbūt] adjl. strong. मज़बूत. ఏం ేసు డ .
గటగ. మర బలం [marka bēlan] మ ాయ
మటం [maṭam] n. temple. मं दर. మం రం. క .
మ ం [maṛin] బం ార గ ండ . మ ా (మ ా) [markā (marrā)] n. mango
మ [maṛī] n. bead of a necklace. మణప స. tree. पेड़. మ ( ెట ).
మడూ- [maṛū-] vi. to be charred (for మ (మ ా) [mard (marrā)] n. saj tree. पेड़.
example food at the bottom of a మ ( ట ె ).
cooking vessel). మ ం . మ [marnḍāṛ] n. father's sister's
మ ం (మ ) [maṛkān̄j (maṛkās)] daughter.
n. kind of small fish (sg.). నల ేప. మ డూ [marnḍū] n. male cross-cousin.
మ [maṛkāsk] n. kind of small మ ం [marmīṅg] n. marriage ceremony.
fish (pl.). నల ేపల . ం ల . ాం ఆ ఆ డగ
మ [matī] advers. but. पर. ఆ ె మర ం ం ే . Boys and girls,
మ [mat] n. medicine, lotion, potion, drug. having become big (matured), they get
మందు. భక ఇ మ తమ

మర మ -
married. అబ ా అమ ా మల - [malūs-] vc. to return, bring

ద ాళ అయ క ే ార . back. लौटना.
మర [marra] n. insecticide, pesticide. మ సుడ ం [malsuṛum] ప ర .
మల [mallā] See: మర.
మల (-జ ) [malvā (-jāṛi)] n. kind of
grass. घास.
మ మ- [masēmā-pēn] n. one of the
Gond gods. ేవ డ .
మ య [maskyāl] n. a man who tends
buffaloes. బ ల ాడ .
మసర [mastaral] n. teacher. अ यापक.
ఆ ర డ . ల త జమ ే ాడ హ
మసర ఇం . A long time ago school
teachers were called *. ప ర ప ాలం
యందు బ ె ఆ ర డ మసర
అ ార .
మ ా [masrāl] adj. 1) dirty. गंदा. మ ,
నల ా. 2) blackish. ం ెం నల ౖన.
మ [mahinā] n. month. मह ना. ల.
మర-డబ [marra-ḍabbā] n. back- మ [mahīt] See: త .
mounted pesticide pump. మహ (-మ ) [maho (-mahinā)] n.
మ ా [marrā] n. tree. पेड़. ట ె . month 11 of the Gond year (January-
మ [marri] n. son. पु . క మ ర డ . February). మ ఘం.
మ -ఇ [marri-ivvīr] n. father and మ - [mah-] vt. to finish.
son (pl.). మ (మ ా) [mahkā (marrā)] n. Bengal
మ - య [marri-miyāṛ] n. boys and quince, 'bel' tree. पेड़. మ డ ( ెట ).
girls, sons and daughters (pl.). aegle marmelos.
మర [marla] advl. 1) again. फर. ఇంక, మ - [mahk-] vt. to search for. త క .
మ . 2) afterwards. बाद मे. త ా త. మ ంజ -ప [mān̄jā-puṛī] n. glow worm.
నుగ ర ప ర గ . మ ంజ ప నర
డ ంత. Glow worms flash (spark) at
night. నుగ ర ప ర గ ా ళల
ర సుం .
మ ం [māṇḍi] n. thigh, lap. जाँघ.
మ [mars] n. axe. డ . మ ం - - [māṇḍi-kī-] vt. to arrange, tidy,
మలం ( ) [malan̄j (mīn)] n. kind of set (trap). सँजोना.
fish. मछली. ేప ర . మ ం [māndi] n. crowd of people, big
మల ద [maleda] n. ట మ క ల బలం. affair. పజల .
మ [mal] n. peacock. మ . చు మ ం [cukkē māndi] n. thought.
మ -పట [mal-paṭṭā] n. peacock िचंता.
feather belt. మ [māc] n. dirt on skin. ల.
మ - [mal-] vi. to return. लौटना. మల . మ - [māc-] vt. to plaster, smear, daub.

మట ం -
మ ట [māṭī] n. kind of edible root from the మర - [mārus-] vt. to tease, to pull faces.
forest. గడ (దుంప). ఊ క మ ర ీ మం ే . They
మట [māṭyāl] n. whirlwind, tornado. are teasing me. ార నను ళన
बायाँ. స
ే ు ర.
మ [māḍī] n. house (with multiple మ [mārēl] n. wing. पंख. క .
levels). मकान. బం ా. మ [mār] n. blow, beating.
మ - [māṛk-] vi. to glance. झाँकना. మ - [mār-] vi. to be finished. ख़ म होना.
మ ో [māṛsō] n. husband. पित. భర. మ (-జ ) [mārvēlī (-jāṛi)] n. kind of
మ ెర [mātera] న ంల కసు . grass. घास.
మ త [mātral] n. old man. మ స ాడ . మ ల ం (త ా ) [māluṇḍī (tarās)] n. two
మ త [mātari] n. old woman. headed snake. ండ తలల ామ .
మ సలమ . మ [māl] n. produce, cultivated goods,
మ [mādgī] n. tanner (person who tans wares. फसल.
animal hides). మ గ. మ మ రం మల [mālkāl] n. head of household,
ా ె మ రన ెండం . When owner. యజమ .
cows die, the tanner removes the skin మ వ [māva] pron. our (sg.). మన .
of the cow. మ గ జంత వ ల చ ల మ వం [māvang] pron. our (pl.). మన .
ాడ .
మ [mān] n. honour, respect. लाज.
మ ా ద.
మ -మ ా ద- - [mān-maryāda-kī-] vt.
to honour.
మ - ా త ం - [mān-pān tuṅg-] vt. to
honour.
మ -మ - [mānē-mā-] vi. to be
respectful.
మ - [mān-] vi. to be made. बन गया. స
- మ ంత. Having walked and
మ [māv] n. deer. దు ి . మ డగ
డ ె మందంతం . Deer live in the big
walked, a path was made. चलके-चलके
forest. దుప ల అడ ల ఉంట .
रा ता बन गया. వ న ,న
ఎర న .
మ సూ [māsūl] n. python. अजगर.
డ ల వ. మ సూ త ా జన త
మ మ [māmal] n. mother's brother,
ఆ ిజ ం . The python wraps
father's sister's husband. మ మ.
around animals and having killed, it
మ య [māyā] n. kindness. उपकार.
eats. ండ ల వ జంత వ లను పట చం ి
మ యమ .
ంట .
మ య [māyṭa] n. bangle, anklet (worn by
married ladies). క యం. ఆ ె
మ - [mās-] vi. to start a fire, get a fire
going.
దగ మ య ర ీంతం . Having
become a bride they (ladies) wear a
ం - [miṅg-] vt. to swallow. िनगलना.
ంగ ట. ా ె ం ంగం ే .
bangle on their arm (wrist).
Having got fever they swallow tablets.
క త రక ే క యల ార .
జ రమ వ ల సుక ంట ర .
మ య [māyyā] n. love. यार.

ం -
ం - [min̄j-] vi. to be covered over, ర [miraṭ] pron. you. ర .

buried, immersed. ర [mirūg] n. start of rainy season (in
ం - [miṇḍ-] vi. to sleep. सोना. పండ . June).
ండూ - [miṇḍūs-] vc. to put to sleep. - [mir-] vi. to splash.
పండబట ట. ర [mirkūṭ] n. chilli (pounded into
ం [mindī] n. eyelash. కను ప . flakes). డ ారమ .
చు -మ చు [miccuk-muccuk] adj. - [mis-] vt. to bury. दफ़नाना. బ ంద
flashing. ర సుట. ప న ం ట ట. బ ఆ ా ె ొ ొ ా
చు - మ చు ఆయ లౖ సం ే . If anyone dies, a hole is dug
ొహం ే . While inaugurating a new and they buried them. ఎవ న చ ే
house, they tie flashing lights. నూతన బ ంద త ా ట ర.
గృహప శం ే టప డ న దు -ీ - [misṛī-kī-] vt. to mix. िमलाना.
పల ఇల క కట క ంట ర . కల డమ . మ న ాట
[miccō] n. scorpion. ब छू. ేల . -ీ ం . The worker is mixing
పం [panḍi miccō] n. a reddish cement for the house. మ ి ఇల
coloured scorpion. ఎరట ేల . కట టక ి ం కల ప త డ.
ట - [miṭus] vt. to apply (rice, or - [mih-] vt. to bathe. नहाना; नहलाना;
vermilion) in order to bless. ల नहलवाना. ా నమ ే ంచుట.
ప జ ట ియ ం ా క అ ం
ట సం ే . On 'laxmi pooja' day they
apply rice (as a blessing) on their
cattle. ల ప జ ఆవ ల ాళ క
అ ం ల ార .
డ ం - [miṛuṅg-] vi. to turn over.
డూ - [miṛūs-] vi. to turn over.
- [miṛc-] vc. flash of light (as in [mīn] n. fish. मछली. ేప.
lightning, or glow worms). चमकना. ట ఙ ( ిట) [mīn ṭoṅāl (piṭṭē)] n.
ర సుం . stork. ంగ.
వ [miṛcval] n. lightning. - - [mīri-kī-] vt. to gather, collect. జమ
నూం - [minūṅg-] vi. to taste sweet. ెయడమ . ం డబం కర ాట
(మ ా) [minōṛā (marrā)] n. kind ం ం - ంతం . Girls, in
of tree. पेड़. order to play with small containers,
[minōṛāl] n. tortoise. ంబల . gather them (from) the rubbish heaps.
See: ా . ఆడ ిలల ఆట ల ెప డ ఆవ డ
నూ [minṅūl] n. spark. క ప లల డబ ల జమ ే ార .
య [miyāṛ] n. daughter. पु ी. క త ర . -మ - [mīrē-mā-] vi. to gather.
బ బ బ తమ య గ క ర.
ఇం ే . A mother and father's girl is వ [mīva] pron. your (pl.). तव. .
called a daughter. అమ న ల ా [mīsēl] n. whisker, fin (of fish).
క త ర లను ర ల అంట ర . సమ .
- [miy-] vi. to sprout, become [mīsēlk] n. moustache. ాల .
abundant. మ న మందంతం . Men

మ ంగ మ
have moustaches. ప ర ష లక ాల మ ట- [muṭṭī-mēn] n. handful.

ఉంట . మ - [muṛī-] vi. to snore. మ త నర
మ ంగ [muṅgūr] n. roof, lean to. छत. నర మ యం ే . Old men snore
మ ం (మ ా) [muṅgē (marrā)] See: మ ల while sleeping at night. మ స ార
(మ ా). ద టప డ బ ర ట ర .
మ ం [munḍi] adj. lazy. ం తనం. మ - [muḍ-] vi. to tip over, be immersed.
See: ల ం . डु बाना.
మ ం ే [muṇḍēl] n. vertical pole (with a మ డూ - [muḍūs-] vi. to drown, etc.
pointed end to attach the cross beam डु बाना; डु बोना.
‘patti') used for the side of a house. మ డ ం - [muḍuṅg-] vi. to dive.
మ ా [mukērā] n. nose ring. మ క మ డూ - [muḍḍūs-] vt. to fold (a cloth).
ప డక. మ త మ రం నగ మ - [muṛs-] vi. to stoop.
రంతం . Old ladies wear nose rings on మ ద [mudda] n. ring. अँगठू . ఉంగరమ .
their noses. మ స ఆడ ార మ క క ా మర ం ఆ ె ట
మ ర డగ ర. బ టనగ మ దం ం ే . The bride
మ గ [mugūs] n. mongoose. మ ం స. and groom having got married go to
మగ త ాసు తన ేట ం the market in order to wear rings.
ంత. A mongoose cuts (makes) a వధువ , వర డ ం అయ క అంగ
snake into pieces using its mouth. ఉంగరమ ల డ గ ర .
మ ం స ామ ను తన ట మ క ల మ ద బ ట [mudda boṭṭā] n. ring
స
ే ుం . finger, second finger.
మ [muggī] n. bud of flower. మ [muddā] num. thirteen. तेरा.
మ - [muc-] vt. to cover. िछपना, छुपना. పదమ డ .
కప ట. నర స మ నర ం ే . At మ [munnis] మ ప .
night everyone sleeps having covered మ [munne] adv-ppn. forward, before,
themselves. ా ప ట అందర బటల in front of. पेश. మ ందర.
క ి పడ క ంట ర . మ ా [mupṭā] n. fold. तह.
మ చ [muccaṛ] n. cover, lid, stopper, మ ా 1 [murāṛī] n. cowshed.
capping. మ త. మ ా 2 [murāṛī] n. a large basket for
మ చు [muccuk] ppnl. without. के बना. storing paddy.
మ చు ం. Without మ ర ం త [muruṅgta] adjl. cold (water).
him we will not go. తప మ ठं डा. చలట ( ర ).
ళ లమ . మ - [mur-] vi. to grow, to ripen.
మ జ - - [mujrā-kī-] vi. 1) to salute. మ ా [murtā] n. full grown (nm.).
వందనల , నమ ా ాల . 2) to put hands మ [murtōr] n. full grown (m.).
together to greet someone (not a మ (మ ా) [mur (marrā)] n. flame of the
handshake!). forest tree. पेड़. దుగ ( ెట ). butea
మ - [muṭ-] vt. to recognize. frondosa.
మ ట [muṭṭī] n. 1) fist. मु ठ. ి . మ ర - - [murguṛī-kī-] vt. 1) to wring the
2) short handle (of implement, neck of an animal. 2) to twist
weapon, whip etc.) that can by gripped someone's arm or skin. ऐंठना.
by the fist. మ [murrē] n. fried gram. ప ట ల .

మ ల (మ ా) ం
మ ల (మ ా) [mulgē (marrā)] n. Indian

horse-radish tree.
మ సూ [musūr] n. monsoon. ర త పవనం.
రం మ ం యం దు ి ా ె
మ సూ ఇం ే . If it goes on
raining for two or three days or more
they call that monsoon. ండ మ డ
ల ఒ మ గ వరం వ
మ సూ అంట ర .
మ ా [mūrā] n. cow. गाय. ఆవ .
మ [muskē] n. animal's muzzle. మ . మ య [mūrīyāl] n. father-in-law.
ससुर. మ మయ .
ాప , జ న గ డ ా ా ంద ా
మ ం ొహం ే . While using the
మ మ [mūrē marnḍāṛ] n.
'daura' for cotton or 'jowar' muzzles are mother's brother's daughter.
tied on the bullocks. ేలల గ ంట క
మ మ [mūrē marri] n. husband's
brother's son.
టటప డ ఎడ మ ఖులక డ గ
ార . మ - [mūr-] vi. to be blocked.
మ ా - -ీ [musḍērkā-pī-] vi. to be మ - [mūsk-] vt. to sniff, nuzzle, inhale.
See: మ .
bloated due to indigestion.
మ -మ -క - [mus-mus-kav-] vi. to ట [meṭṭā] n. mountain. पहाड़; पहाड़ .
గ ట.
giggle.
మ - [muh-] vt. to block, plug. దూ [medūr] n. brain. दमाग़. దడ .
మ - [muhc-] vi. to bark. भ कना. యంత [meyanta] గ ల త ం .
మ ం [mūnd] num. three (nm.). तीन. య -ఆ- [meyāṛ-ā-] vi. to disappear.
మ యమ అవ డం. నన త ఇ
మ డ.
ఇ ,బ య ఆయ ?. I left money
మ [muvvīr] pron. three (m.). तीन.
right here, where has it disappeared?.
మగర.
ను డబ ల ఇక ె ఉం ను ఎట
మ ా [mūkā] adjl. dumb, mute, person
who cannot speak. गूग ँ ा. మ గ ాడ .
మ యం అ న .
చుడూ మ ా వ ా
- [mey-] vt. to win. जीतना. ం .
మ ా ఇం ే . Someone who since
- [melī-] vi. to shake. झंझोड़ना.
birth cannot speak is called dumb. ల - [melūs-] vi. to shake. झंझोड़ना.
న గ న ప ట నుం మ ట డ ా
-ీ [mesī-] vt. to sharpen.
-బం [mesel-baṇḍā] n.
అత మ గ అంట ర .
sharpening stone. మర , బ ం ,
మ [mūkē] adjl. feminine dumb,
కం - బం గ ియం ే .
mute, person who cannot speak.
They sharpen axes, carving tools and
chisels are on a sharpening stone.
డ , బ శ, ఉ నూరడ బండ ౖ
ాక ర .
[mes] n. small bee-hive.
ం [mēn̄j] n. egg (sg.). अंडा. గ డ .
[mēsk] n. egg (pl.). अंडे. గ డ .

ం - -
ం [mēṇdī] n. henna. lawsoina alba. this work before. ఈ ప మ ందు ఎవర

ం ో [mēndōl] n. body. तन. శ రమ . ారం ం ర . See: ప ల .
ం ో - ీ [mēndōl-pi-] vi. to get fat. [mod] n. tree trunk. దు, కట.
[mēj] n. table. मेज़. బల. See: టబ . [momoṭ] pron. we (incl.). మ .
[mēḍā] n. eaves of roof. గ ంజ. - [moy-] vt. to murder, finish off.
ం [mētīṅg] n. fenugreek seeds. ह या. See: జ - ; -.
- , - ం [- mēn, -mēṇḍ] clitic. [morol] n. stalk. క .
equivalent to English -ful. पूरा. [morōs] n. bark for rope making.
- [mēy-] vi. to graze. चरना. చుట ఆ నం కటం
- [mēh-] vt. to cause to graze. चरना. ొహం ే . Bundles of leaves for 'bidis'
ట [mokoṭa] n. mask. are tied with strips of 'moros' bark.
ం [mokōṁ] n. face. मुख. ఖం. త ఆక లను గల కటల కట ర .
- - [mokṛō-kī-] vt. to stretch oneself. [morrō] n. birthmark(?), mole.
[moksal] మ ఖ వ .
ో ా [moḍōkā] n. shoot of a seed.
య ప జ ో ాం
ాంతం . If soya beans get wet the
shoots come quickly. య ే
ందర ా ల త త ం .
[moḍ] n. navel, bellybutton. బ డ .
ల [mollōl] n. rabbit, hare. క ం ేల .
[mosor] n. nose. नाक. మ క .
డ [moḍḍāl] n. newborn boy. बालक.
న గ ాప. ా- - [mōkṭā-kī-] vt. to fold.
[mōtī] n. pearl. मोती.
ె [moḍḍe] n. newborn girl. लड़क.
న ఆడ ాప. -ఆ- [mōp-ā-] vi. to be founded.
ో [modōl] 1) n. beginning. शु . ర [mōra] n. leaf hat.
దల . 2)
ల [mōlā] n. iron-nail.
— adv-ppn. earlier, before. ఇ ాం
ర [mōvēra] n. mustard seed. राई.
ో బ సుర ే . Who started ఆవల . See: ా .
య [yādi] n. memory, recollection. याद. ంజం ి ం ే . Having

జ పకం. cracked open the nuts of the chironji
య - - [yādī-kī-] See: త - - . fruit they eat the kernels. పండను
య య [yāyāl] 1) n. mother's younger పగ ల ట ా ాపల క ల ంట ర .
sister, father's younger brother's wife. ం - [yend-] vi. to dance. नाचना, नचना.
న మ . See: ా . 2) నృత ం. బ ం ె మంతం . The
— n. maternal aunt. న మ . ladies are dancing. ీ, నృత ం
ంజ [yen̄jē] n. kernel of chironji fruit. స
ే ు ర.
chironjia sapida. ా ె నం - - [yekṭī-kī-] vi. to hiccup. ఎ ళ .

-ీ
-ీ [yekhīn pī-] vt. to believe. - [yerī-] vt. to drag, pull along.

ఇ కరల కర . ఆయన ఇల ే తట .
ె డ జ
ప ! See: మ - మ - ;
కరల - - కర .
[yeṛkā] n. ram.
[yeṛki] n. fever. बुख़ार. జ రమ .
- మం బ ఇ ె
ే మం . Day by day he is
getting weaker because he has fever. [yelli] n. rat. चुआ. ఎల క.
క తగ త డ ఎందుకంట - [yev-] vt. to reach. See: ం ే- మ - .
జ రమ ఉ డ . వ [yevnal] ppnl. up to, until. వరక .
- [yeh-] vt. to cause to dance.
ం [yēṁ] n. spirit of death. ాత
వ ాం ే . Having died the
spirits (of death) come to take away
the soul. మరణం న తర ాత యమ డ
ాణమ సు ళ వ ాడ .
డూం [yēṛūṅg] num. seven (nm.). सात.
ఏడ .
[yēṛvīr] num. seven (m.).
[yeṛj] n. bear. भालू. భల కమ , - [yēt-] vt. to take, buy, fetch. సు .
ఎల గ బంట. [yētmā] n. a Gond god, deity.
- [yet-] vt. to take to lap, take on ేవ ర.
shoulder. [yēnī] n. elephant. हाथी. ఏనుగ .
- [yed-] vt. to sow, (with drill, not by తన ండ ాం హంత.
scattering). बीजना. The elephant showers boys with water
కట [yeddā kaṭṭe] n. firewood. using its trunk. ఏనుగ తన ండం
వంట ెరక . ిలల ౖ ర జల త ం .
[yeddi] n. sunlight. ఎండ. స మ [yēmal] n. twin boy.
ి ె ాంత. In the morning [yēmē] n. twin girl.
after the sun rises sunlight comes. మ [yēmalir] n. twin boys.
ఉదయం అ ే ఎండ వసుం . [yēmek] n. twin girls.
- ాల ం [yeddi-gāluṁ] n. the hot మ - [yēmal-yēmē] n. twins
season, summer. ఎండ ాలం. (one boy, one girl).
- ాల ం స డ న బ [yērī] n. dry part of the honey-comb
ెరంత. During summer it is very where there is no honey.
hot from morning till evening. స [yēr] n. water. पानी. ర . ఇ కస
ాలంల ఉదయం నుం ాయంతం వరక త ే మంతం . They are bringing
ల గ ఉంట ం . water. ర న ం ెల ళ
నూ [yenjūr] n. sweet preparation ెసు ర .
made by pounding 'jaggery' and -త ం - [yēr-tuṅg-] vi, vt. to bathe,
sesame seeds together. నువ ల . wash. नहाना.

రం రప
రం [raṅg] n. colour, dye. రంగ . ా - [rāc-] vt. to cut by striking (with an

రం -రం ా [raṅg-raṅgnā] adj. many axe).
coloured. రంగ రంగ ల. ాజ [rājāl] n. king. राजा. ా .
రం [raṇḍ] num. two, both (nm.). दो. ండ . ా - ా [rāj-vāṛā] n. palace. ాజ మ .
See: ఇ . ా [rān̄jī] n. bamboo (thin variety). बंब.ू
రక ింజ [raktapinjōr] ంజర ామ . దుర కంక. ా బ ాం ాంత.
ర ా [raggāl] adj. red. लाल. ఎర ప . Bamboo is very useful. దుర ల
ర - - [ragṛī-kī-] vt. to scrape. ప వసుం .
ర [raccā] n. courtyard. आँगन. ాయ [rāyāl] n. vulture. िग . ాబందూ.
మ తజగ ర ఇం ే . The place ాయ మ ర ా ె ాంతం .
in front of the house is called the When a cow dies, vultures come in
courtyard. ఇంటల మ ందు సల order to eat it. జంత వ ల చ ే
ా అంట ర . ాబందూవ ల న వ ా .
ర - - [raccī-kī-] vt. to heap. ా ి మ ట [rāyisiṛimāṭo] ప ర .
ర [raṭ] adj. thick (used for flat things). ాయ [rāytā] n. pickles. పచ .
मोटा. See: ద . ా ా [rāvṛāl] n. parrot. ామ ల క.
ర -మ - [rahē-mā-] vi. to live, stay. जीना; See: ా .
जलाना. ఇ ట అ ట ా ి [rāsi] num. hundred. వంద.
ర - మ ం. Having gone from this ాం [rikāṁ] adjl. empty, clear. खाली.
village they stayed there in that ాం- - [rikāṁ-kī-] vt. to empty out,
village. ఈ ఊ నుం ఆఊ ల clear out, take out everything.
అల ఉం యమ . ా బ ా ఆ- [rīkā bākā ā-] vi. to be
ర - [rah-] vi. to gather, assemble. उमड़ना. scattered. िछटकना.
ాం - [rāṅg-] vt. to abuse, scold, revile. ా బ ా ఇ - [rīkā bākā ir-] vt. to place
ట ట, దూ ించుట. things in a disordered manner. बखेरना.
ాం ే [rāṇḍē] n. 1) widow. वधवा. - [rīk-] vt. to scatter.
వధవ ాల . 2) term of abuse for women [rītī] n. way, manner. राह. .
or animals. ర ే( ) [ruddē (mīn)] n. kind of fish.
ా - - [rākī-kī-] vt. to do the gardening, to సన మ .
watch over, take care of (young plants ర ప [rupya] n. Rupee. पया. ర ా .
etc.). ంచడమ . ఇం దహ ర ప న ఉం త ాత. Now a
ా [rāgō] n. parrot. ల క. ా పంచంగం ten rupee coin has come. పసుతమ 10
టండంత. The parrot took out the fate ర ాల ల వ గల ఒక ౖస అ ం .
(fortune telling). ల క పం ంగం ర ప ం [rupyaṅg] n. money (pl.). पैसा.
చూ ిసూం . See: ెగ . ర ాల . ట క త ాట బ ల
ర ప ం ప . In order to buy a tractor

రమ
very much money is needed. ట కర they rest. స ాలంల నడ సు ళ ం ా

ను ల ేయ టక ల ర ాల మధ న ెట డ చూ ి ాం
ావల ను. See: త. సుక ంట ర .
ర మ [rumāl] n. turban. ర మ ల . ం [rondi] n. thigh of animals. డ.
ర మ [rumna] n. handle. ర మడ. ర మ See: మ ం .
ి ాం ే . Having held the - [rok-] vi. to be digested.
handle they start to plough. ర మ న [roppō] adv-ppn. in, inside. ల పల.
పట అరక దును ర . బ [roppōḍā banin] n.
ర [ruy] n. cotton padding used in undershirt, vest.
mattresses, pillows etc. ప దూ . బ ా [robēkāl] n. stone pestle.
ర ం [rūnd] n. breadth. డల . రచ బండ, ర బ ా . చ గ బ ాల
ర క [rūka] n. boat. नाव. క. ల తగ బంతం . (Ladies) grind lentils
ర ా ె ం ే . Where there is a lot of with the stone pestle at (in) the mortar.
water they go by boat. ల ైన టల రబ ల పప ను ర బ ర.
పడవ పయ ణమ ే ార . హ [roha] పంప మ .
[rohī] See: మ .
- [roh-] vt. to send. भेजना, िभजाना.
హ - [rohka-] vi. to chew cud; ruminate.
మ రం , ం , ం స
ర ీ [rūsī] n. large knife. క . హ - ాంతం . Cows, buffaloes and
-మ - [repse-mā-] vi. to be broken sheep all chew cud. ఆవ ల , బఱ ల ,
down (as in a vehicle), damaged, ల అ జంత వ ల మర ా .
collapsed. క న. ం - [rōn̄j-] vi. to hum, buzz. गुनगुनाना.
- [rey-] vi. to descend (from a శబమ .
mountain), alight (from a vehicle). ం [rōṇḍā] n. weed. खरपतवार. కల ప .
उतरना. గ . టం ి గట ా [rōkāl] n. wooden pestle. క . ర
తం . Holding the (bundle of) ాట ా ాం ీంత. In order to
wood she descended the mountain. pound chillies the wooden pestle is
కటల పట గ ట గ ర .అ used. ారం నూ టక క ప వసుం .
బస త. She got down from [rōj] n. day. दन. .
(alighted) the bus ఆ బసు నుం [rōjī] adv. daily. रोज़.
ం .
- [reh-] vt. to lower. ంచు.
ం - [rēṅg-] vi. to come loose (rope).
ఖ [rēkha] ప డ .
ఙ [rēṅā] n. wild plum. గ పండ .
zizyphus jujuba.
- [rēsk-] vi. to fan.
ం- [roṁ-] vi. to rest. ాం . ే [rōn] n. house, home. मकान. ఇల .
నడ ం మరత ద సూ [rōtōr] n. male member of
మం ే . While walking in summer, household.
having seen a shady place on the way,

(మ ా) లట
త [rōta] n. female member of - [rōsk-] vt. to bale out. బ

household. ి య ాట ల ే స ంతం .
- ార [rōt-kārūmnōr] n. Ladies in order to catch fish at the
neighbour. पड़ोसी. river bale out the water. మ లల ( ీ)
(మ ా) [rōmī (marrā)] n. tree under ేపల పట ాగ ళ ను డ ర .
which people habitually rest on a - ా- [rōhkā-pā-] vi. to.chew.cud.
journey. पेड़. ాం ( ెట ).
లం [laṅg] adjl. far. दरू. దూరమ . లం ా [laṅgyāl] adj. bare, barren. వట.
లం ా [laṅgāl] n. vagabond, wanderer, లజ-మ [lajjē-mā-] vi. to be shy, ashamed.
someone unable to pay back a loan, ిగ పడ ట.
loser. ేశ మ . తం త మల ి ల [ladāyi] య దమ .
ి లం ా ఇం ే . Those who లప ం [lappaṅgī] n. falsehood, dishonesty,
borrow money and can't repay it are deception.
called *. ర ాల సు ఇవ లబ [labāḍ] n. a lie. झूठ, झूठा. అబదమ .
ా ెడ ాడ అంట ర . నహ ా లబ వ - [labāḍ vaṛk-] vi. to tell a
ం , లం ా ఆ . The marbles lie. లబ వ మ . Do not lie.
are with me. He is the loser. అతను అబదమ మ ట డక
వద ల ఓ డ. లబ [labānāl] n. Lambadi man. బంజ ర
లం [laṇḍī] n. idle person, lazy. మ .ి
See: ల ం . లబ [labānē] n. Lambadi woman.
లంబ [lambō] adj. long. चोग़ा. లమ [lamgā] n. cloves. మ క ప డక.
ల [lak] adjl. far. दरू. ల [lavṛī] See: క ె .
లక [lakka] n. lacker (polish), wax. లక . లసూ [lasūn] n. garlic. ఎల ాయ. లసూ
లగం [lagaṁ] n. bridle. लगाम. క తగ ి ాటం ే . Garlic is put into the
లగ [lagu] బలమ . 'dhal' (lentils). ఉ ాయ ల క రల
ల ం [lagniṅg] n. betrothal ceremony ార .
(pl.) involving a time of joking (or ల ం [lahēṅg] n. parched grain.
spoof negotiating) with the ladies in ల [lahki] adv. hurriedly. ందర.
the bride's party with those in the ల ం [lāṁ] adjl. long. चोग़ा. డ వ .
groom's party. లగ మ , ం . ల ం [lāṇḍī] adj. short in length. ం ,
ా ట ి ల ం ెహం ే . After క ర చ. See: ట ి .
the bride and groom have met, the ల - [lāg-] vt. to touch, be necessary, start.
ladies do the betrothal ceremony (a छूना. త ం .
part of the marriage). ం క త ర , ల ట [lāṭī] n. fishing rod. దుర బ ంగ .
ం ిల ాడ క ి ల అ ం ల ియ ాట ల ట గ ొహం ే . In
చల ర . See: మ ం . order to catch fish a hook is tied to the
ల [laṅ] n. menstruation, monthly period.

ల ల - -
fishing rod. ేపల పట టక కటక ాలం న ిలల దూరం నడవ

కట ర . ం ార . See: లం .
ల [lāṛ] n. love. यार. మ. ల - [lek-] vt. to count. िगनना. ల క .
ల - - [lāṛ-kī-] vt. to love. మ చూపడం. ల -ి - [lepṭi-kī-] vt. 1) to attach, hit. लगाना.
బ బ బ చుడూ ాం - బ 2) to dent.
ల - ం ే . Father and mother love ల - - [lehi-kī-] vt. to write. िलखना.
their little boys and girls very much. ాయ మ . టల మం .
అమ న ల న ిలలను ల He is writing a letter. ఈయన ఉతరం
ార . ాసు డ .
ల [lāṛāl] n. bridegroom, lover (m.). ల ం ా [leheṅgā] n. dress.
द ू हा. ల ం [lēṅg] n. tone, voice. కంఠమ , ాగమ .
ల [lāṛī] n. bride, lover (f.). दलहन
ु . న ల ం మంత, ాట ారంత.
ల ా [lānḍgyāl] See: గ ా . Her voice is good, she will sing a song.
ల త [lāta] n. a kick. लात. ాల ెబ . ఆ ాగం మం ా ఉం ాట
ల - - [lāvī-kī-] vt. to make use of, put ాడ త ం .
on. ట వడమ . ల ం ా [lēṅgṛāl] adj. lame. लँगड़ा.
ల ి [lāsi] ppnl. for, in order to, on behalf క ంట ాడ .
of. िलए. రక . ల ం (మ ా) [lēṇḍī (marrā)] n. 'jamun' tree.
ంబ (మ ా) [limbū (marrā)] n. lemon पेड़. అల డ ( ెట ). eugenia
tree. మ ( ెట ). citrus acida. jambolana. ల ం మరతం పం ం ా
See: (మ ా). మందంతం . The fruit of the jamun tree
[likṛī] n. noise-making stick on snare. are black. అల ర పండ నల ా
జన ిటం ంతం ఇంజ , ా ఉంట .
మ లం , మ లం , సు ం లం (మ ా) [lēṇḍyā (marrā)] n. kind of
ొహం ే . If birds are eating the 'jowar' tree similar to eugenia jambolana.
then, in the corners of the field, *s are ల ా [lēkāl] n. man or boy (used with
tied. జ న పంటల ర ణ రక ేను contempt).
మ ల మ లల కట గంటల కట ర . ల ట - ం - [loṭōs-sond-] vi. to shrink
See: ట ప . (cheeks). వడమ . మ
ం (మ ా) [līṁ (marrā)] n. ‘neem' tree. మంత అ ే ాట నం ం
ప ( ెట ). azadirachta indica. ల ట - తం . He has fever (is sick),
ల ట- - [lūṭi-kī-] vt. to loot, rob, steal, so his cheeks have shrunk. ఆయనక
thieve. चोर . ొం ంచుట. గం ఉం అందుక ఆయన ెంపల
ల ండ [lenda] n. animal droppings (not ల .
dung) from sheep, goats etc. డ క ప . ల [loddī] n. valley. घाट .
లం [leṇḍāl] adj. lazy. आलसी. ల [lollī] n. noise, racket. అల .
ం ౖక . ల ం మ న ాం ల - - [lollī-kī-] vi. to make a noise, or
. The lazy man is not going to racket. అల ెయ ట.
work. మ మ ి ప ేయ టక లక [lōkūr] n. people (pl.). పజల .
ళడ . చుడూ ాం ం లం ల [lōnī] See: ం .
లం ఆం ే . When little children ల - - [lōmī-kī-] vt. to swing. टाँगना.
walk long distances they become lazy.

వం వ -
ల -మ - [lōmē-mā-] vi. to swing.

टाँगना.
వం [van̄ji] n. paddy (sg.). వ . having dried bring and put them

వం ం [van̄jing] n. paddy (pl.) (used inside. బయట బటల ఆర ఉ
mostly in the plural form). వ . ఆ ాక ఇంట ె ఉంచు.
వ ల [vakkīlu] n. lawyer, advocate, వ [vattā] adj. dry, dried. सूख.
barrister, attorney. య ా . వ య [vaydyāl] n. doctor. डॉ टर.
వక (వ ) [vakut (vakt)] n. instance, వయ [vayyūk] n. yawn. ఆవ ంచు.
time. बार, बारा. వయ - ీ- [vayyūk-sī-] vi. to yawn.
వక -వ [vaktūn-vakt] advl. recurring వర [vara] రమ .
time. వ - [varī-] vi. to bend. मरोड़ना. వం ం .
వక [vakūr] n. harrow. ాప క టం వర - [varus-] vt. to bend something
టం ె వక ాం ీంత. In order to around in order to fit it to something.
remove the cotton stems a * is useful. వ [varōr] num. one (m.).
ప ెటను ీ య టక గ ంట క ప వ - [var-] vt. to cross, ford, climb up/over,
వసుం . ascend, go up. ఎక డం. టం తర ాట
వ ా [vaggār] n. male buffalo (m.). గ ట వ తం . In order to bring wood
వ - [vaṭk-] vi. to be thirsty. హం. they are ascending the mountain. కటల
వట [vaṭṭā] n. fight. జగడం. ాం వ ేవ గ ట ఎక ర .
వ వట ాం ే . Boys fight with each వ ా [varṭāl] n. washerman. धोबी.
other. ిలల ఒక జ ఒకర వ [varṭē] n. washerwoman.
వసు ర . వ [varsōnē] advl. at the same time, all
వట [vaṭṭiye] వట ా. at once. స వ ా !
వట [vaṭṭiy] adj. unnecessary, not You all came at the same time! ర
needed. అక రక ా . అందర ఒ ా వ ా!
వటడ [vaṭṭeṛa] బట . వ - [vas-] vi. to be felt, to experience
వ [vaṛī] n. wind, air, spirit. पवन. ా . (hunger, thirst, etc.), to want to. लगना.
వ - [vaṛ-] vi. to leak. चूना. వ - [vah-] vt. to give birth to (animal).
వ (మ ా) [vaṛ (marrā)] n. banyan tree. మ ర ియ వహ. The cow gave birth
మ ెట . ficus indica. to a calf. ఆవ దూడక జన ం .
వ - [vaṛk-] vt. to speak, talk. बात करना. వ - [vahc-] vi. to boil.
మ ట డ . See: ఇ - ; -. వహ - ీ [vahcu-sī] vc. to boil.
వ [vaḍḍā] n. neighbourhood, section of వ - - [vahcī-kī-] vt. to boil. జ న
town, colony. ాట అట ాట ో త
వ - [vat-] vi. to dry up, be dry. బ క ిం వ - ీయల గ . In order to cook
వ ె మంతం , వ ె త ఇ ా. The 'jowar' food the water must be boiled
clothes are outside in order to dry;

ా- జ
first. జ న అన మ వండ మ ందు plant vegetables in the garden.

ట ేయవల ను. వం ాయల , , టల పం ార .
ా- [vā-] vi. to come. आना. ా ా . ా ే [vāḍē] n. carpenter. बढ़ई. ా
ా ాట [vāgāṭī] n. an evil spirit which stays టబ మం ే . The carpenters are
on trees and captures animals (it is making a table. ర వడం ార టబ
believed that the hair of an animal ేసు ర .
killed by a tiger becomes this spirit). ా [vāti] n. wick of a lamp. వ .
भूत. ా [vāyiṭ] adj. bad. बद. ెడ .
ా ా [vākṛāl] adj. crooked, bent. कु टल. ా [vārī] n. string (of musical instrument).
See: బ య . ా - [vār-] vt. to sing. गाना. ాడ ట.
ా య [vākṛīyāl] See: ా ా . ాట ా . He sang a song. ఈయన
ాట ా డ.
ా [vārtī] n. leather rope or strap. ార .
ప ా ాం ీంత. In order to
harness the plough a * is used.
ార డ అర క ప వసుం .
ాగ [vāguṛ] n. large round net for ావ [vāvūr] n. field. खेत. ేను.
catching animals. వల. ా ా [vāsā] n. rafter, each of the sloping
ా ే ( ) [vāgcēyn (vēlī)] n. a beams forming the framework of a
creeper that is used in curing snake roof. ल ठा. గ ంజ, ాసమ . తగ
bite. ఆ ేత ాసం బ పట వ
ా - [vāṅ-] vi. to leak profusely. चूना. ాంతం . In a house, the rafters come
తర ం ే గ అర ాఙంత. If a hole down from the main beam to the side
comes in the pot for bringing water, it beams. ఎ గర కట నుం ం పట వరక
leaks. ర ెచు చ రందం అ ం ా ాల వ ా .
ర ార త ం . ా ి [vāsi] ppnl. for, on behalf of. के िलए.
ా - - [vācī-kī-] vt. to read. पढ़ना. See: ల ి.
చదవడమ . ాడ ాం ం న ా ా [vās] n. smell. गंध. ాసన. See: ఘ .
ప స ా - ం ే . School boys and ా - [vās yēt-] vt. to smell. सूघ
ँ ना.
girls read books at night. బ పఙ ా ె మం . He is
ిలలందర ా ప ట ప స ాల smelling the flower. అతను ప వ
చదువ ర . ాసన చూసు డ .
ాజ- ాజ ే [vāja-gājatē] advl. with much [vik] n. poison. वष. షమ .
noise. ( ) [vickāṛ (mīn)] n. a kind of
ాట- - [vāṭī-kī-] vt. to pound. कूटना. fish. ేప ర .
ాట- [vāṭē-] n. idea. ఉ ాయమ . జ [vijjā] n. seed. बीज. తనమ .
ా - [vāṭ-] vt. to throw, sow, scatter. జ ా - [vijjā vāṭ-] vt. to sow seed. ి
झ कना. సుర ట, య మ . ాల ం స ఖ ర ా జ
ాట [vāṭnī] n. division, heap. बँटवारा. ాటం ే . In the rainy season all the
ా [vāṛī] n. garden. उ ान. ట. farmers sow seed in the fields. వర
ాపం - ర ం ా ే ఉర ం ే . They ాలంల వ వ ాయ ర ల అందర
త ల ార .

ా
ా[viṭṭāṛ] మ ట డ . cart has worn out. ఎడ బం ఇర అ

[viḍyā] n. metal collar to attach the ం .
blade of an agricultural implement. - [vīsk-] vt. to pull down. మరతగ
దూ - [vidūrk-] vt. to lay down పం ాట ెర జ తం
(offering), scatter. మం తగ స ం ే . Having climbed a tree in
దు ీ ా ి ాట ం ే . Having order to get fruit, they pull down the
scattered the food offering at the branches. ట ె ను పండ రక
temple they come home and eat. మ లను వంచు ర .
గ లల ౖ ద మ చూ ి ఇంట వ వ ర [vūrā] See: ఊర.
ంట ర . వ [vūr] See: ఊ .
ం [vidrīṅg] n. agricultural festival ంజ [ven̄jēr] n. tongue. जीभ. ల క.
which takes place before sowing (pl.). వడ ల అ స ా సూ ే ంజ ాం
- [viy-] vt. to transplant. ీంత. The tongue is used for speaking
య [viyyār] n. rubbish, garbage, and tasting food. మ ట డ టక , ర
refuse. ల క ప సుం .
- [vis-] vt. to thresh (with bullocks). (మ ా) [veṅūr (marrā)] n. kind of
జన దు ఖ ంద ో tree. पेड़.
సం ే . The heads of 'jowar' are ట [veṭṭā] n. a small copper coin.
threshed by bullocks at the threshing ట [veṭṭē] n. small drum-like instrument.
floor. జ న పంట కలలను ఎడ బం నృత ా ద వసువ . చ
కట ర . ం ె ట ాం ే . While doing the
సూ [viskūṛ] n. charred wood, a partly 'chachoy' dance they beat the * drum.
burned stick from the fireplace, or a చ నృత ం ే టప డ ( ట) అ
stick still burning. मशाल. కట ర త జ సం త ాధనం ా ార .
సూ ఇం ే . After a stick has - [veḍī-] vt. to pour out.
been burned it is called *. కట ా న [veḍīl] n. old man. మ స ార .
తర ాత సూ కట అంట ర . ా [veḍīlpān] n. old age. बुढ़ापा.
[vīc] n. tomb, grave. . (మ ా) [veṛmā (marrā)] n. kind of
(మ ా) [vīḍā (marrā)] n. betel nut tree. पेड़. ర ెట .
tree. దూ [veddūr] n. bamboo (thick variety).
-ఆ [vīḍā-āki] n. betel, 'paan' leaf. बंब.ू దుర . దు నం డం కం ే .
-ఆ ే ట ర ా ఆం . Having They walk with stilts of bamboo.
eaten a 'paan' leaf the mouth becomes దుర కటలను గ రల ే ి నడ ార .
red. తమల ాక ంట ర ఎర బడత ం . [veyne] adv. immediately, right
- [vīt-] vi. to run. दौड़ना. ఉర ట. away, quickly. ज द . ందర ా. ట ం
- [vīy-] vi. to dawn, emerge. వ , వ క . Let's
[vīr] pron. they, these (m.). ర . do the shopping quickly, and quickly
ర [vīra] pron. their (prox.). . go home. అంగ (బజ ర ) ందర ా
ా [vīsā] num. twenty. बीस. ఇర .ౖ ేయం ఇంట ళ ం. See: స .
ీ [vīsī] n. fly. ఈగ. య - య [veyya-veyya] advl.
- [vīs-] vi. to wear out. गस जाना. ాసుడ quickly. ज द -ज द . See: స - స .
ఆసు ా. The axle of the bullock

[veylo] n. wife, woman. प नी. ర , - [velī-] vi. to stroll, roam, wander.
ఆడ . टहलना. గ.
-మ న [veylo-maynal] n. man ల ం [velūṁ] n. compound wall or fence.
and woman, (sometimes husband and ద . మ రం ంగ బ త ల ం
wife). ీల , ప ర ష ల . ం ే . To prevent cows entering a
- ఙ [veylo-juṅṅāl] n. 1) a man compound wall is made surrounding
who is always with the ladies. 2) a the house. జంత వ ల ాక ండ ఇంట
man with a female complexion. చుట కం ే ే ార .
- [verī-] vi. to be afraid. (మ ా) [velkī (marrā)] n. silk-cotton
ర - [verūs-] vc. to frighten, threaten. tree.
डरना. ల [velle] advl. very. बहत ु . ఎక వ.
[verē] n. fear. डर. భయమ . బ - [veh-] vt. to tell. बोलना. ెప ం .
ండ , అగ . He is very See: ఇ - ; వ - .
afraid, he won't go there. ఆయనక - [vē-] vi. to cook. ఉడ క ట.
భయ క వ అతను అక ళడ. య - [vēyūs-] vc. to cook. ఉ ం .
- -ీ [verē -pī-] vi. to take fright. మ ం య ే . They
- - [verē-kī-] vt. to warn, or scare cooked the corn well. మక ల మం ా
away. జ పం ం ాం ా ర.
ాం ే , ఊ - యల గ . Everyday ( ా) [vēgrō (vēgōrā)] adjl.
the boys come to eat guavas, they must separate, different. अलग.
be scared away. జ మ పండ న - [vēg-vēgrō] adjl. separate,
ిలల వ ార ా different (emph). अलग.
బయ టవల ను. [vēṭ] n. outer-most metal rim of a
ర [verkaṛ] n. cat. ి . bullock cart wheel. ాసుడ ఘ క త
[vercē] n. squirrel. ఉడ త. మందంత. There is a metal rim on a
ర [vertal] n. guest (m.). చుటమ . మ bullock cart wheel. ఎడ బం ఛక
ర ా . A guest (male) has ఇనుప కమ ఉంట ం .
come to my house. మ ఇంట చుటమ [vēḍā] n. yard of a house, or small plot
వ ర. of land near to the house for growing
[vertē] n. guest (f.). vegetables etc. రడ . డ గ మ ం
- [vers-] vt. to brand. క ర డ ం దం ే . They grow corn in the *.
ాటం ే . They are marking the young ర ల క జన ార .
bull with the branding iron. ర ఎదు [vēṛcī] n. light (from fire, lamp, sun,
కంకక ా ల ట ర . గ ా etc.). योित. ల త ర . న ా ప స
ల సు టత గ స ల ర ీ ి వ ల ప జ In order to read
స ట ర ం ే . On the Laxmi books at night, (a) light is needed. ా
festival day, the 'gusadi' clowns light a ప సకం చదువ టక ల త ర
broom in the fire and burn everyone's అవసరమ . న ాంత. Light
necks. గ ా ార ల ప జ comes from the sun. దున సూర
ప ర కట ప లను అ ల ట అంద ల త ర వసుం .
కల ార . న [vēna] pron. his (prox.). ఇత .
[vēri] clitic. up to, until. तक. ా.

- -
[vēr] pron. he, this (m.) referring to — vt. to burst, break open.
someone near by. यह. ఇతడ . - [vō-] vt. to carry away, take and go.
మ య [vērmāyṭā] n. a function for ढोना. సుక వడం.
fixing the marriage during which ం [vōṇḍi] n. butter. म खन. గడ.
vermilion and an anklet will be given ంద [vōṇdal] జ ర.
to the bride by the bridegroom's party. ట [vōṭā] n. verandah, porch, threshold,
[vērnī] n. bowl made of clay. మట covered entrance area of a house.
పల మ . మ త
ీ జగ ట ఇం ే . In
ల [vēlāṛ] n. queen. रानी. ాణ. front of a house, the area covered by
[vēli] n. kind of creeper. लता. the roof is called *. ఇంట మ ందు ఉన
సు [vēsuni] n. halter (rope for leading సలమ ను అర స అంట ర
or tying bullocks). ట [vōṭī] n. pouch (usually for collecting
సూ [vēsūṛi] n. story, tale. कहानी. కథ. cotton) formed by tucking cloth it in at
- [vēs-] vt. to cover a house (e.g. with the waist and folding the other half
thatch, tiles, or corrugated sheets). upwards.
కప ట. [vōṛā] n. boat, trough. नाव. క.
జ- ా - [vojjē-vāṭ-] vt. to load. लादना. డూ- -ీ [vōṛū-sī-] vt. to peel or remove
కటల ప . the shell or cover of food items (boiled
డూం - [voḍūṅg-] vi. to be peeled. eggs, beans, peas, corn, bananas,
िछलना. peanuts, etc.). छ लना. ం క ి
[voḍki] n. knowledge. ान. జ పకం, అట ాట డూ- ీం ే . Having
ప చయమ . plucked beans, in order to cook it the
-ఇ - [voḍki-ir-] vt. to remember, shell is removed. క డ ాయల
recognize. వండ టక ర ట ర .
ే -మ - [voḍkē-mā-] vi. to be known, [vōtāṛ] n. woman. औरत. ీ.
recognized. जानना. గ ర ే ాను. న [vōna] pron. his (dist.). అత .
-ఆ- [vodāl-ā-] vi. to sag (mattress, or ా [vōpā] n. section of a field.
woven surface, basket, etc.), sink. - [vōm-] vt. to sell. बेचना. అమ డం.
కట ా లట ఉ ె ే - ఆం . వతం మం . He is
When many people sit on a bed, the selling dried fish. ఆయన ఎండ పల
(criss-crossed, weaved) rope sags. అమ త డ.
మంచంల ఎక వ మం క ర ంట [vōrī] n. long section of a field, aisle,
నుల వదుల అవ త ం . (when planting cotton, the field is
న [vorōnay] advl. alone (m.). divided into sections by planting single
अकेला. ఒక త . rows of other crops such as lentils).
[varōy] advl. alone (nm.). अकेली. [vōr] pron. he that (m.). అతను.
ఒక తను. - [vōr-] vi. to burst. ప ం . ప ాత
[vorōr] See: వ . బ ఉ ీ హ . Having blown a
[vorke] పక క . balloon too much, it bursts. ా బ గను
[vohō] n. udder. బ ా ఊ పగ ల ట ర .
- [voh-] 1) vi. to hatch (of young bird). - - [vōrpī-kī-] vt. to remove or strip
2) something without permission, steal.

ీ స ి ి
नोचना. క త ె ెం - ం went. ొంగల , ఇంట నుం ట,

- ి ే . The thieves, having మ ంతల , ేవ ల సు ళ ర .
removed the plates, pots and pans and ీ [vōsrī] n. verandah. बरामदा. వ ా ా.
సం - [san̄j-] vt. to become numb, knock సఙ [saṅī] n. friend (m.). నమమ

out, deadened. ఉం ే ామ లం డక.
యన ఇ ె బ సంజంత. When సఙ [saṅō] n. friend (f.). న మ మ
carrying some load for a distance with క త ర.
one hand, it becomes numb. ఒక ే సట [saṭṭā] num. పద ర .
వసువ ల దూరం సు లంట ల సట (-మ ) [saṭṭi (-mahinā)] n. month
ఇబ ం ా ఉంట ం . 09 of the Gond year (November-
సం [saṇtār] n. orange. ంజ. December). మ ర ర ( ంబ ).
సం (మ ా) [santār (marrā)] n. kind of స 1 [saṛā] n. the horizontal beam(s) of
citrus tree. జ ట ె . wood used to hold up the eaves of a
స [sakrē] advl. in the morning. దున. house, or shelter (such as a marriage
స [sakrēn] advl. early in the morning shelter). మండ ె గ సడం
(emph). దు . ాటం ే . They put horizontal beams
సగ [sagūṛ] n. a pre-wedding tradition, on the vertical pillars of a shelter.
ritual or procedure. సగ ాట న పం ల గ ంజల ౖన ా ాల ార .
ా ం ి ం ే . For the * స 2 [saṛā] n.
ritual, they take the 'chapatis' and go to — n. cow dung mixed with water
the bride's house. అల రక ం (used to keep courtyards looking
క త ర ఇంట టల సుక ర. clean). See: స ి.
Prior to a wedding, senior members of స 3 [saṛā] n.
the groom's family take 'chapatis' to — n. leash, rope for controlling
the bride's house and discuss wedding bullocks.
plans etc., later the bride's family స ం [saṛāṅg] n. sound of a drum. ढोल का
reciprocate in a similar way. आवाज़.
సగ [sagūn] n. sneeze. త మ . ప ం స ి [saṛāpi] n. cow dung. డ. స ి
ఆ ె బ సగ ాంతం . After తగ ి ి రచ ే స ాటంతం .
getting a cold, many sneezes come. Having mixed cow dung with water
జలబ అ ేత మ ల వ ా . they spread (throw) the mixture on the
స ా [saggā] n. phratry (related to the courtyard. ఆవ డ టల క ి కల ి
number of gods that are worshipped). చల ర .
స ా [saglāl] n. wife's sister's husband. స ి ి [saṛāpi sitri] డ గంప.
సడక డ .

స సర
స [saṛāyi] n. the chickpea, Bengal స [satrī] n. umbrella. छ ी. డ గ .

gram, 'channa'. నగల . cicer స [san] n. festival. పండ గ.
arietenum. స [sanvār] n. Saturday. శ ారమ .
స ే [saṛē] n. daughter's husband. అల డ . స ట (మ ా) [sapōṭa (marrā)] n. chickoo
స ే-మ [saṛē-marrī] n. sister's son. ెల , tree. స ట ( ెట ).
అక డ క . స [sapne] advl. quickly. ज द . త ర ా.
స ే- య [saṛē-miyāḍ] n. sister's See: .
daughter. స -స [sap-sap] advl. quickly. ज द -
స ే [saṛētīs] num. thirty-seven. सतीस. ज द . See: య - య .
స -ే మ - [saṛē-mā-] vi. to rot, decay, సప [sappūr] adj. lean, thin. సన మ .
decompose, become spoilt. ాల ం స ీ [saprī] n. verandah. बरामदा.
మర నం ాలం స ే- మ ంతం . In సబ [sabuṛ] adj. hard, solid, durable,
summer the leaves of the trees decay. stiff, firm, strong. గటగ.
స ాలంల ెట ఆక ల ాల . సబ [sabbā] n. feast, banquet.
మర ాయం ల జ ి ఇ సబ [sabbāl] n. crowbar. గడ ార.
స ే- మంత. If you leave (lit. bury) స - - [samjī-kī-] vt. 1) to console. 2) to
mangoes for a long time they will remove misunderstanding.
become rotten. మ ాయలను ల స -మ - [samjē-mā-] vi. to be
ల క ి ఉం ే ె . understood.
స [saṛ] n. a festival which lasts for స [samdi] pron. all, everything,
several days. everybody (nm.). सब. అ , తమ .
స - [saṛ-] vi. to run, drip. दौड़ना. స [samdīr] pron. all, everybody
సత [sattar] num. seventy. स र. (m.). सब. అందర . ా దగ స
స [sattāvīs] num. twenty-seven. మ ం ే . Everybody gathers
स ाईस. together at the temple (lit. god's place).
స [sattīpēn] n. one of the gods. ేవ ద ేవ దగర అందర కల ార .
ర. సమ [samdur] సమ దమ .
స - ో [sattī-ḍhōl] n. kind of drum సమ [sammār] n. coriander. .
used for dances. స [sammis] num. ఆర వ .
స ే [sattēcālīs] num. forty-seven. స [sari] n. road, path. सड़क. , బ ట.
सतालीस. స - - [sari-tāk-] vi. to go along the
స ే ా [sattēvān] num. fifty-seven. road. బ ట ా .
स ावन. స -సూ - [sari-sūḍ-] vt. to wait for,
స ే ా [sattēsāṭ] num. sixty-seven. expect (lit. to watch the road).
सरसठ. స - [sari-] vt. to weave. बुनना. ప జ
స ేహత [sattēhattar] num. seventy- ట ం స యం ే . The 'pujari'
seven. सतह र. (Kolams) weave baskets. ల మ ల ,
స [satyānov] num. ninety-seven. గ లల తయ ర ే ార .
स ानवे. సర [sarūn] n. funeral pyre. ా
స [satyānsī] num. eight-seven. మ న త ల ం ే అ ే సర
स ासी. ఇం ే . When a dead man is burned
స [satrā] num. seventeen. स ह. ప డ . that is called a funeral pyre. చ న

స - ా
మ ి ాల ర సర over. ేనుల ోస ాయ గ ఇట అట
అంట ర . ాగ త ం .
స - [sar-] vi. to be torn. चीरना. ాక [sākur] n. sugar. పంచ ర(చ ర).
సర - [sarūs-] vc. to tear. चीरना. ా [sākrī] n. chain. ज़ंजीर. ల . ం
స - - [sari-kī-] vt. to tear, make a way. ా ొహం ే . They tie the buffaloes
चीरना. with a chain. బఱ లను ల సుల
స ా [sartā] adj. torn. కట ర .
స -మ - [sarkē-mā-] vi. to shift. ాట [sāṭā] n. frame of cart.
స [sarrī] n. silver neck ornament. ాట [sāṭi] ppnl. for, in order that, for the
డకంట. sake of. िलए. రక .
స ా [sarvā] n. the grain that remains in ా [sāṭ] num. sixty. साठ.
the field after threshing. ాడ [sāḍa] n. school. कूल. బ , ాఠ ాల.
సల [sallē] n. sacred spear head. ేవ ప మ. ాం ం క య ాట ట
స - [sav-] vi. to curdle, go sour. ాడ మంత. In order for boys and girls
ా ి వడమ . ాట ఆ క ిఆ to learn, there is a school in each
ాల ం సవం . In the village. బ ల ర , బ కల ,
summer, even rice and 'dhal' go sour చదువ వ ఊళ ల
quickly. అన మ ా , క ర ా ాఠ ాలల .
ఎండలంల ందర ా ా ి త ం . ా [sātī] n. chest. संदक़ ू . .
స - [savī-] vi. to be sour. ాదు [sādu] సజనుడ .
స ా [savtā] adj. sour (bad taste). ా - [sād-] vi. to fruit. ాయడం.
స - - [savri-kī-] vt. to prepare, get ready. ా [sādrāl] adj. good, normal,
सँवारना. beautiful, handsome.
స -మ - [savrē-mā-] vi. to be ready. ా [sādrī] adv. good, well.
స ా [savvā] num. one and a quarter. ా ే [sādrē] adj. lovely, gorgeous,
స ా [savvād] n. taste. वाद. ర . charming, wonderful,.
స [savvi] n. meat. మ ంసమ . జవ ంతగ ాన [sānal] n. corpse, dead man. लाश.
ఉం ఉం స వ ే . During a big ా [sānē] n. corpse (f.).
feast they dish out a piece of meat ాప [sāpa] n. brinjal, egg plant. వం ాయ.
each. ందు జనమ ల ఒ క ాపం - ర ం [sāpaṇg-mircaṇg] n.
మ ంసం మ క వ ం ర . vegetables (lit. eggplants-chillies).
స [savvīs] num. twenty-six. छ बीस. క ర ాయల . మ ాట ట
స ీ [sīsīs] య బ . ాపం - ర ం తరం ే . They take
ా- [sā-] vi. to die. मरना. వడం. vegetables to the market in order to
ా [sātōr] adj. dead. मृत. sell them. అంగ ల అమ
మ ణం డ . వం ాయల , రప ాయల ె ార .
ాం - [sāṅg-] vi. to spread out (plants, etc.), ా [sāp] n. thorn. काँट. మ ల . ెప
to stretch something. ల ౖల ేబ ా క ా గండంతం .
ాంగంత. Nylon rope stretches a lot. Without wearing 'chappals' (slippers)
ౖల డ బ ా ాగ త ం . ా thorns will prick your feet. ెప ల
ే య -హ ాంగంత. In the సుక క ే ాదల మ ల
field, the 'tediya' vine spreads out all గ చు క ంట .

ా - - న
ి ూ ం
ా - - [sāp-kī-] vc. to clean. శభపర చు. ా [sāvlī] n. shadow. छाया. డ.

ా - ా ా - - [sāp-sāpāy-kī-] vt. to ిం ా [siṅgār] n. tattoo. ిం ారం,
clean up. ప భపర చుట. పచ బ ట . గ జ నం బ బ
ా -ి - [sāpṛi-kī-] vt. to catch up with. ొరక ిం ా నగ హ ీంతం .
పట ట. Gujarathi ladies get pierced with many
ా -మ - [sāpṛē-mā-] vi. to be caught tattoos on their arms. గ జ ర
up to. ఆడ ాళ ేత ల ౖ ఎక వ చుక బ ట
ామ [sāman] n. goods, materials. सामान. సుక ంట .
ామ [sāmā] n. sanva corn. ిం ే [sindēr] n. splinter. करच. బ ం
ా [sāyi] n. ink. याह . టం ె నగ ిం ే ంతం .
ా [sārī] n. bread. रोट . ట. While removing bamboo strips
ార ం [sāruṅg] num. six (nm.). ఆర . splinters go into ones hands. సం ాల
ా [sārvīr] num. six (m.). ఆర గ ర . ిటప డ ేత లక గ చు క ంట ం .
ా [sārnī] n. row, in a line. पंगत. వర సగ. ి ాట [sikāṭi] n. darkness. अंधकार. ా ,
ా [sālī] advl. annually, once a year. हर కట. నర కరం ె ి ాట ఆం .
साल. ప సంవత రమ . ా ా జం When the electricity goes off at night,
ామ 15 ప మ 26 darkness comes. ా ళ ల ( దు )
క చ ం ే Every year on the క ం ే కట అవ త ం .
days of August 15 and January 26 the ి ా [sikār] n. hunting. ట.
flag is flown. సంవత రంల ే : 15 ి ా - - [sikār-kī-] vi. to hunt (work).
ఆగష 26 జనవ జం ను ి ా [sikkā] n. net bag to hang things in.
ఎగ ర ార . ఉట.
ాల (మ ా) [sālē (marrā)] n. kind of tree ి ం [siṛāyīṅg] n. east. पूरब. త ర
especially used during marriage క .
ceremony. पेड़. strychnos potatorum. ి ో [siḍōporō] adv. one on top of the
ాల మరత మ గమ ం ఖ other, stacked. ఒక ద ఒకట.
ం ే . They use the * tree to make the ి - [siṛk-] vi. to sprinkle. నుక ల
center pole and horse-shaped beam for వచు ట.
a wedding. అందుస ట ె కట త ి ప (మ ా) [sitapaṛ (marrā)] n.
ీటల ే ార . custard apple tree. ి ఫలం ( ెట ).
ాల ా [sālēvāṛāl] n. a person of the ిత -ఆ- [sitūr-ā-] vi. to become cool.
weaver caste. తప ార . ల త చలబ ం .
జమ ే ాల ా క ిం ందు . In త ి (మ ా) [sitūlī (marrā)] n. kind of
olden times the people of the weaver tree. पेड़.
caste used to make clothes. ాత త ి జ [sitta jommō] n. soup. ప ల సు.
ాలం ాల ార బటల ే ార . ిత (మ ా) [sitta (marrā)] n. tamarind tree.
ాల ా ే [sālēvāṛē] n. a female person of पेड़. ంత ( ెట ).
the weaver caste. ి (మ ా) [sitri (marrā)] n. date palm.
ా [sāl] n. year. साल. సంవత రమ . phoenix dactylifera.
ావ (మ ా) [sāvari (marrā)] n. kind of ి - - [sinnārī-kī-] vt. to kick, flog.
tree much used for firewood. पेड़. ినూ ం [sinnūṁ] n. bracelet.
ావ [sāvu] మంత డ .

ి ీ
ి [sibbi] n. large basket for storing ీ- [sī-] vt. to give, allow (with Inf.).
grain made of bamboo and mud. ఇవ .
గ .జన ం ి గ ఇరం ే . ీం [sīṅg] See: .
'Jowar' is filled in the * and kept (for
storage). జ న ల గ లల ం ి
ఉంచు ర . See: డ ల .
ిమ [simgā] n. 'holi', the festival when
colours are thrown. హ .
ియ ం [siyuṅg] num. five (nm.). पाँच.
ఐదు.
ి [siyvīr] pron. five (m.). पाँच.
ఐదుగ ర .
ి [sirip] attr. only.
ిర ం [sirum] n. 'pins and needles',
numbness, tingling, prickling. ల జ
ఉ ె ా ిర ం ాంతం . After sitting
for a long time you get pins and
needles in your legs. ల ప
క ర ంట ాలక ఎక .
ిర [sirulī] n. cow-itch plant. దూల ం . ీం (మ ా) [sīndī (marrā)] n. kind of tree
ి [sirḍyāl] adj. uncontrollable (of from which country liquor is make. पेड़.
animals). పంగల. ఈత ( ెట ).
ి ా [sirnā] n. cattle-bell. గంట. ీం -క [sīndī-kal] n. kind of liquor.
ిర (-జ ) [sirpūṭ (-jāṛi)] n. kind of ీట [sīṭē] n. shell of chironji.
grass. घास. ీ ో [sīḍō yēr] n. yesterday's water.
ిర [sirmūṭ] adv-ppn. around, ీప [sīpa] num. fifteen. ప ను.
surrounding. के आसपास. చుట . ా ీ ి [sīpi] n. tailor. दज़ . ద . క ిం టం
ిర ి ా ి మంత. Barbed ీ ి ఇం ే . The person who
wire has been put around the field. stitches clothes is called a tailor. బటల
ేను చుట ిం కం ే ే ి ఉం . క ట ా ద అంట ర .
ి [silkī] n. backbone. నుక గమ . ీ ి [sīpi] n. shell. ఆల ప .
ిల ం [silpam] ిల ం. ీ - [sīy-] vt. to sweep. झाड़ना.
ిల ( ల ) [sillē (sellē)] vi. not to be. ాం - ం ఊర ాడ ి
మం ే . The students are sweeping
their school. అబ ల , అమ ల
ా క బ ఊడ సు ర .
ి [sivōṛā] n. peg at side of yoke. ీ ా [sīrā] n. vein. నరమ .
ందం ప హ ాట వ తగ ి డం ీ 1 [sīr] n. root. जड़. ర . మర నం ీ
ాటం ే . In order to harness bullocks బ బ ంతం . The roots of
pegs are put into the yoke. ఎడను trees go below the ground. ట ె ర
నడ ప టక బం జ ెల ార . భ లప ళ .
ి [sivlī] n. lip. अधर. ద .

ీ సూ
ీ [sīr] n. nit (white louse). ప

2 ీ సు - - [sudrī-kī-] vt. to clean, mend,
తల గ మందంతం . The nit (lice-like sharpen (an instrument).
bug) stays on the head. ల తలల సు -మ
ే - [sudrē-mā-] vi. to be well,
ఉంట . healthy.
ీ - - [sīrknē-] vi. to sniffle. సున [sunna] num. zero. సున .
ీల [sīlkā] n. brook, rivulet. న ాగ . సు [suple] n. small basket. छोटा टोकर .
See: క ె . న గంప.
ీ ా [sīsā] n. bottle. ీ ా. సు [suy] n. needle or injection.
ీ ీ [sīsrī] n. whistle. सीठ . సు ంబ (మ ా) [suy limbū (marrā)]
సు ా [sukir vār] n. Friday. n. kind of lemon tree. మ ( ెట ).
క ారమ . సు -ప [suy-padi] n. porcupine.
సు [suk] సుఖమ . ఏదుపం .
సు - [suk-] vt. to launder. ఉత క . సు - [suy-kor] n. kind of jungle
సుక ం [sukkūṁ] n. star. िसतारा. చుక ల , fowl. సు - దం బ రం మ
న తం. మ మందంతం . The feathers of a
సుక [sukūṛ] n. wooden ladle, spoon. jungle fowl are curved back.
అన ం క కట. ాస క ి సుక ె సుయ [suyyal] adj. sharp. చ ా.
వం ే . Hot 'dhal' is dished out with సుర - - [surū-kī-] vt. to start, begin. शु
a ladle. క రను ెడ ార . करना. ారం ంచు.
సుజ ాం [sujārāṅg] n. sacrificial animals సుర - [surūs-] vt. to throw, discard.
(pl.). ా దగ సుజ ాం ( ం సు - [sur-] vt. to bake.
ఆ , ం ఆ ) ాం ే . At the సు ా [surpāpē] n. butterfly. िततली.
place (temple) of the great god the kill ండ ల క.
(sever) sacrificial animals (goats, సు ా [surpāpṛe] ీ క ల క.
buffaloes). ద ేవ దగర జంత సు ా [survertāl] n. mediator of a
బలల ఇ ార . marriage.
సుట- - [suṭṭī-kī-] vt. to release, leave, సు [survē] n. a kind of bee that makes its
quit, give up. డ వ . hive within hollow trees and anthills.
సుట-మ - [suṭṭē-mā-] vi. to escape. త ద. సు ం ప గ, మర నం
ోబ గ ొసంతం . The * bees make
their homes in anthills and in hollow
trees. ే ప టలల , ెట రలల
టత ం .
సుల [sulūḍī] n. bamboo flute. ణ వ .
సుల షన ే మందంత. The * is
in Krishna's hand. ిలలన కృష ణ
ే ల ఉంట ం .
సూ - [sūḍ-] vt. to see, look at. दे कना.
సు ె [sutte] n. hammer. సు ె. చూచుట. ప ట ం సూ ే మం ే .
సు [sutlī] n. string, thin rope. तनी. They are looking at photos. ర
సు ో [suddō] adjl. good, beautiful. अ छा.
ట ల చూసూ ర.
టగ.
సూ [sūpē] n. small mouse. టల క.

సూ ి (త ా )
సూ ి [sūpli] n. small winnowing basket. ర ం [serpūṁ] n. sandal. च पल. ెప ల .

న
ట. ాల ం ా ంతం ఇంజ
సూ (మ ా) [sūrē (marrā)] n. churni tree, ర ం రం ే . In the summer their
oblique-leaved jujube. पेड़. zizyphus feet get burnt, so they wear sandals.
oenoplia. స ల ాళ ాల అ ెప ల
డగ ర.
[sevvēr] n. gum, sap. బంక. ా
మరతగ బ ియంత. Much
gum (sap) comes out from a 'serka'
tree. బంక ట ె క ల బంక ళ త ం .
-మ - [sēkē-mā-] vi. to warm oneself.
ఙ [sēṅā] n. pod (of bean, etc.).
టం [sēṭēṅg] n. pubic hair (pl.). ఆత ల .
య [sēṛkyāl] n. a man who tends
ట [seṭēṛ] n. sickle. हँ िसया. డవ . ావ goats and sheep. కల ప ాడ .
జ హ ాట ట ాం ీంత. A (-జ ) [sēḍvā (-jāṛi)] n. kind of
sickle is used for removing field grass. grass. घास. ందం జ బ
ేనుల గ య టక డవ ప ంతం Bullocks eat very much *
ేసుం . grass. ఎడ ి అ గ బ ా
ట- [seṭṭa-sev] n. end portion of saree ంట .
that hangs over the shoulder. ంగ .
ట [seṭṭā] n. shoulder. कंधा. భ జమ .
[sen] n. head of corn, jowar, etc. కం .
జన యంత. The 'jowar' head
will sprout. జ న ేను పంట కళకల
లడత ం .
[sētī] n. winnowing basket. ట. ే

హ
ె ంతం . They (ladies) clean
rice with a winnowing basket. ట
య మ ెర గ ర .
[sēmēṛ] n. mucus of the nose.
.
(త ా ) [sērī] n. kind of snake. साँप.
క [seykal] n. bicycle. ౖ ల . జ త ామ . త ా మ న
ర (మ ా) [serūlī (marrā)] n. kind of సూ ె బ యంత. When the *
banyan tree without aerial roots. snake sees a man it goes away quickly.
ా (మ ా) [serkā (marrā)] n. chironji జ త ామ మనుష లను చూ
tree. पेड़. ట
ె . పర గ ల సుం .
ా ీట ( ) [serkā sīṭē (mīn)] n. kind
of fish. డ ార ేప.

-
[sēr] n. complete plough system

ే [soddēl] n. fireplace. .
including oxen. हल. అరక.
ా [sonārāl] n. goldsmith. सुनार.
ఔ ాల డ . మ దం , చ ,ప ం ,
డ [sērnḍu] n. wife's younger brother.
ం ా ఇం ే . He who
మర .
makes rings, chains, necklaces is
[sērnḍāṛ] n. wife's younger
called a goldsmith. మటల , ల సుల ,
sister. మరదల .
ే ా ఔ ాల డ అంట ర .
ా [sēryāṛ] n. younger brother's wife.
ా -అ ా [sēryāṛ-avvāl] n. step-
- [son-] vi. to go. जा. మ , . అ
ాడ ే ంజ మంత. She is going to
mother.
school. ఆ బ ళ చున .
ల [sēlaḍ] n. younger sister. बहन, ब हन.
ల
ె .
మ [somar] n. Monday. మ ారమ .
ల -ఇ [sēlaḍ-ivvīr] n. brother and
- [sovī-] See: స - .
[sovōr] n. salt. नमक. ఉప .
sister.
ల - య [sēlaḍ-miyāṛ] n. young ా [sosānī] n. 1) thinking. िचंतन.
అల ంచుట. See: ం - - . 2) advice.
girls.
सलाह. సల .
ల [sēlā] n. hand cloth, larger than a
handkerchief. త ా ల .
ం [sōn̄cītāl] n. panther. ం
డ ె మందంత. The panther lives in the
వ [sēvṭa] adj. last.
forest. ర త ప అడ ల ఉంట ం .
వ [sēvṭatōr] n. youngest brother,
last son.
ం - - [sōṇc-kī-] vi. to think. सोचना.
అల ంచుట.
వత [sēvṭata] n. youngest sister, last
daughter.
- [sōk-] vi. to apply, anoint, administer
(medicine).
వ ం [sēvyaṇg] n. noodle-like food
[sōṅ] n. anger. ोध. పమ .
preparation made from wheat flour.
బ వం మంతం . The
- ా- [sōṅūn-vā-] vi. to become
angry. పప డమ .
ladies are making noodles. ీ,
య ల ేసుత ర.
ట [sōṭā] n. thick rod, stick. జ
ట ి ం ే . While going to
guard they hold a stick and go. ేను
ావ ార దుడ కర పట
ళ ర.
- [sōḍī-] vi. to set (sun), go away,
disappear, run away. ం .
డూ - [sōḍūs-] vc. to drive away.
- [sōṛ-] vi. to be sharp.

ే టం
ే [sōdē] n. witch-doctor. మంత ాడ . బ మంత! How beautiful the rose

- [sōnī-vōtāṛ] n. midwife, lady (flower) is! గ ల ప వ ల అందం ా
that attends to deliveries of babies. ఉం . మ బ బ మంత. The
ి. peacock is very beautiful. మ ల
[sōnē] బం ారమ . అందం ా ఉం .
ి [sōpti] n. companion. సహయంగ. ( ) [sōyrīk (sōrik)] n.
ి అగ వ ా. Be a relationship. संबधं .
companion to me and come up to ా [sōrā] n. large earthen vessel. తవ .
there. క అందక డ గ వ ా ా. ా [sōrāy] n. a measure. తవ .
ప , ప [sōptyal, sōpta] n. friend. ల [sōlā] num. sixteen. सोलह. పద ర .
త డ. -ీ - [sōsī-kī-] vi. to ponder, think over.
బ [sōbā] n. beauty. बहार. అందం. సూ [esṭūl] n. stool. సూ .
బ [sōbātā] adj. beautiful. सुद
ं र;
सुद
ं रता. అందంగ. గ ల ప ఙ బత
హండం [hanḍang] n. testicles. న మ హ - [harī son-] vi. to elope with a

ంద ండ ల. man to marry another man while
హందూ [handūr] n. men from a long way having a child.
away. అక ార . హ [har] clitic. each. येक.
హ [hakkē] n. there, thither. उ र. అక డ. హ ా [harrā] n. room. कमरा. గ .
హంద [handa] advl. from there, హల [halkāl] adj. light, easy.
belonging to there. హల [halkō] adjl. light, easy.
హంద [handal] advl. from there. ( , హ ) [hā (hē, ho)] int. yes. हाँ.
హజ [hajār] num. thousand. . క- -ీ [hāka-sī-] vi. to shout, call out.
హ [haṭ] n. perseverance, obstinacy. झ लाना.
హట-మ - [haṭṭē-mā-] vi. to become tired.
అ ి వడమ .
హ [hattī] See: .
హన - ట [hanaṭ-nēṭi] adv. day before
yesterday. ల హన - ట ా
ా ి. Sir came, not yesterday, but the
day before yesterday. న ాక న
ఆ ర డ వ ఉం ెను.
హ ( ) ట [hannē(ṭ) nēṭi] n. day before ట ం [hāṭuṁ] n. small fair, bazaar.
yesterday. అంగ . ట ం ఆ క ఉం య
హయ [haylāl] n. female buffalo. ఉదం . The bazaar happens (lit. sits)
once every week (lit. on the eighth

బ త
day). అంగ ారం ల క ా ర (మ ా) [hirdūlī (marrā)] n. kind of

ఉంట ం . tree. మ ీ ంత.
బ [hābar] n. sky. अंबर. ఆ ాశమ . (మ ా) [hirp (marrā)] See: ఇ
ా [hārā] n. long basket. See: ల . (మ ా).
- - [hālī-kī-] vt. to shake. झंझोड़ना. ా [hirvāl] advl. green. हरा.
ం [hindā] advl. belonging to here. ా [hīrā] n. diamond.
ంద ( ంద ) [hindal (hindak)] advl. హ ం 1 [huṇḍī] n. butter. म खन. గడ.
from here. ఇట నుం . హ ం 2 [huṇḍī] n. collection box used by
ంద -హంద [hindak-handak] advl. religious people.
from all sides. హ - - [huṛī-kī-] See: ఉ - - .
[hikke] adv. hither, to this place. హ డూం [huṛūṁ] See: ఉడూం.
ఇట . హ ట [hūṭāṛ] See: ఉట .
-హ [hikke-hakke] advl. here and హ ం [hūṛāṅg] n. corn or grains or
there. peas of tender and immature ears or
ా [hikmāt] n. contrivance, thought. pods of great millet which have been
ఉ ాయమ . parched. అట క ల .
మ [himmāt] n. boldness, courage. హ ే( ట ి ) [hūṛē (piṭṭē)] n. kind of bird.
साहस. ైర మ . प ी. ంక.
ర (మ ా) [hiruk (marrā)] n. gul- [hermī] n. buffalo. भस. బ .
mahua tree. पेड़. ఇప ( ెట ). ర ాల ం తగ ం మందంతం .
మ ా ర అ మర ఘరం ాదంత. In the summer buffaloes lie sleepily in
After the 'hiruk' nuts fall, the 'hiruk' the water. స ాలంల టల బ ల
tree bears fruit. ఇప ట ె ఇప ప ల పడ క ంట .
త ా ాత ఇప ాయ ల ాసుం . [herrē] n. goat. बकर . క.
ర -క [hiruk-kal] n. kind of liquor. ల [helva] ట ప ాహమ .
ఇర [iruk] n. flowers of the gul-mahua ండూ [hēnḍūr] n. a person who
tree (nm.pl.). ఇప ప ల . performs human sacrifices.
(మ ా) [hirōḍā (marrā)] n. kind of నరహంతక ల . When a large (building)
tree (fruit used for making black dye). project is embarked on, a human
पेड़. కర ా య. క ా ె ాయన (usually child) sacrifice is sometimes
ం ే . After getting a cough, they performed.
eat the skin of the 'hiroda' nut. దగ త [hētu] n. remembrance. జ పకమ .
అ ే కర ా య ాయ ల ంట ర . త - - [hētu-kī-] vi. to remember. याद
ా [hirḍā] n. gum, socket of a tooth. करना. జ పకమ ెయ ట.
ర ం [hirḍūṁ] n. kind of insect that bites
and spoils clothes.
Total number of entries: 2572

a little ankle bell (small)
A
a little advl. ఇచు . all (whole) adjl. ప .
able (to be) vi. ప - . all (m.) pron. స , see: స .
abuse vt. ాం - . allow vt. ీ- .
abuse (term of) n. ాం ే (2). almirah n. ఆల .
abusive word n. ా 1. alone (nm.) advl. , see: న .
accumulate vi. ఈ - . alone (m.) advl. న .
ache n. దం (1). alphabet n. ఆకడ.
acquire vc. ప ట -, see: ప - . also attr. ఉం ;ే
across adv. అడం. attr. ే ;
active (become) vi. ఉయ - ఆ- . attr. ;
acts of fun n. ే ం . clitic. ఆ .
adam’s apple n. గ డ ఙ . although corr. ే .
adequate adjl. ప ా. among adv-ppn. నడ ం.
administer medicine vi. -. amongst post. -త .
adulterated (liquid) adj. ాత . ample adjl. ఆంత, see: ఆ- .
advice n. ా (2). ancestors n. ో-బ బ , see: ో;
advocate n. వ ల . n. త , see: .
aerial root of banyan tree n. ా ా1. ancient times advl. ల -జమ ,ే
afraid (to be) vi. -. see: ల.
after adv. మంజ; and attr. ఉం ;ే
adv-ppn. పజ ( జ). conj. అ .
afternoon advl. ె . and then advl. మర (2).
afternoon (in the) advl. దు ా . Andhra n. ఆం .
afterwards advl. మర (2). anger n. .
again advl. మర (1). angry (to become) vi. - ా-,
agree vt. కబ- మ - . see: .
agricultural ceremony n. ం ; animal n. జ .
n. ం . animal bell n. ఘ ంగ .
agricultural implement n. ా ; animal droppings n. ల ండ.
n. . animal enclosure n. ొ .
air n. వ . animal feed (grass) n. .
alight vi. -. animal shelter n. ట .
alive (to be) vi. ి - . animal (young) n. ిల .
all at once advl. వ . animals n. ా .
all day long advl. ియ - , animals (for sacrifice) n. సుజ ాం .
see: య ి . animal’s muzzle n. మ .
all kinds of — - , see: . animal’s thigh n. క .
all night long advl. న ా -ప ం , ankle n. ట బక ;
see: న ా . n. ట.
all (nm.) pron. స . ankle bell (small) n. ాగ.
English - Gondi 89
ankle bell (large) bag
ankle bell (large) n. ల . armpit n. క .

anklet (bangle) n. మ య. around adv-ppn. ిర .
anklet (chain) n. ాంజ . arrange (to) vt. మ ం - - .
announce vt. ఇ -. arrogant person n. ా 1.
annually advl. ా . arrow n. ల (3);
anoint vi. -. n. గ ం - ల , see: గ ం ;
another pron. దు . n. బ .
answer n. జ ా ; ascend vt. వ - .
vt. జ ా - ీ-, see: జ ా . ash n. .
ant n. ే. ash tree n. బ (మ ా).
ant (black) n. ా - ె. ashamed (be) vi. లజ- మ .
ant (flying kind) n. ఈసు . ask vt. ప ి- - .
anteater n. ఉర ం. assemble vi. ర - .
antelope n. . as....so.… — బహ . . . అహ . . .,
anthill n. ప . see: బహ .
anus n. ; astonished (be) vi. క దు - ఆ- .
n. ం . at first adv-ppn. ప ల .
any (nm.) pron. బ . at night adv. న ా .
anybody (nm.) pron. బ ే, see: బ . at the same time advl. వ .
anybody (m.) pron. బ , see: బ . attach vi. ట ం -;
anything advl. బత , see: బత ; vt. ొ - ;
pron. బతం - ప ం . vt. ల ి- - (1).
anything (nm.) pron. బ ే, see: బ . attempt vt. ి - -.
anytime advl. బ , see: బ . attic n. ఆట ా.
anywhere advl. బగ , see: బగ. attorney n. వ ల .
appear vi. -. aunt (maternal) n. య య .
appear (moon) vi. ల ం హ, avoidable (be) vi. చు - (2).
see: -. awake adjl. ే ;
apply vi. -; vt. ాల - - .
vt. ొ - ; axe n. మ .
vt. ట - . axle n. ఆసు .
area n. పట. axle bolt n. కరం ా .
argue vc. ెర - . ayurvedic practitioner n. భక .
argument n. జగడ.
arm n. దం .
B
babul tree n. త మ (మ ా); bad adj. ా ;
n. బ బ (మ ా). adjl. ఖ ా .
bachelor n. కర క వ . bad person n. ా 1.
back (of body) n. ెం . bag n. చం ;
backbone n. ి . n. తయ ;
backyard n. . n. ే.
90 English - Gondi
bake become cool
bake vt. సు - . n. సూ ి;
bald adj. బ , see: బ . n. ;
bale out vt. -. n. ా.
ball n. ల , see: ; basket (small) n. అం ె.
n. ేండ . bat (mammal) n. క స .ే
balloon n. బ ా. bathe vi, vt. -త ం -, see: ;
Balsam pear gourd n. ా ల . vt. -.
bamboo fish trap n. డ . bathroom n. ఆ దు .
bamboo flute n. సుల . bazaar n. జ ;
bamboo mat (for covering) n. ఝ . n. ట ం.
bamboo matting n. ట ట (1); be (to) v. మను .
n. ి . bead n. మ .
bamboo stick n. బ ే. bead necklace n. .
bamboo strip (thick) n. ప . beak n. .
bamboo strip (thin) n. బ . beam n. జ డ;
bamboo (thick) n. దూ . n. ాట2;
bamboo (thin variety) n. ా . n. ా ా;
banana n. . n. స 1.
bandicoot n. ఘ ీ. beam (main) n. ఆ .ే
bangle n. మ య. bean (kind of) n. ;
bangle (glass) n. ా . n. చ ర;
bangle (thick) n. ఖ ే. n. జ ట .
Banjara (m.) n. లబ . bean pod n. ఙ .
Banjara (f.) n. లబ , see: లబ . bean pods (kind of) n. - ఙం ,
bank n. ద . see: .
banyan tree n. బర (మ ా); bear n. .
n. వ (మ ా). beard n. .
barber n. ం ; beast n. ో య .
n. మం ా . beat vt. - 1 (2);
barber’s razor n. మయ . vt. ా- .
bare adj. లం ా , see: ల . beat (heart) vi. ె - (3);
bark for rope making n. . vi. ధ ే - మ - .
bark (to) vi. మ -. beater (for hunting) n. క ా ,
bark (tree) n. . see: -.
barley n. జ - . beating n. మ .
barrel (of gun) n. న . beautiful adj. ట , see: ;
barren adj. లం ా , see: ల . adj. ా ;
barren area n. ప . adj. బ , see: బ ;
barrister n. వ ల . adjl. సు ో.
basket (kind of) n. ఖడ ట ట; beauty n. బ .
n. ట ీ; because conj. - ా ;
n. ల ; corr. బ ె , see: బ .
n. డ ల ; become vi. ఆ- .
n. మ ా 2; become angry vi. - ా-, see: .
n. ి ; become cool vi. ిత - ఆ- .
English - Gondi 91
bed blackish
bed n. కట . betel leaf n. -ఆ , see: (మ ా).

bee (kind of) n. ాడ - ీ, see: ాడ ; betrothal ceremony n. ల ం .
n. ఙ ా; bhilwa tree n. (మ ా).
n. సు . bicycle n. క .
bee sting n. ాట 1. big adj. డగ .
beehive n. ాడ ; big (nm.) adj. ా .
n. ాబ ; big (m.) adj. , see: ా .
n. బ ా . bind v. ొహ.
before adv-ppn. ప ల ; bind (to) vt. ొ - .
adv-ppn. మ ; bird (kind of) n. ఊ ీ ( ిట);
adv-ppn. ో . n. క ా ( ిట);
beg vt. త - . n. క ( ిట);
beggar (m.) n. ె ాండ . n. ా ( ిట), see: ా;
beggar (f.) n. ె ాం ే, see: ె ాండ . n. జ ా ( ిట);
begin vt. ఉగ - - ; n. ట ( ిట);
vt. సుర - - . n. టట ( ిట);
beginning n. ో . n. ట ఙ ( ిట), see: ట ఙ ;
behera tree n. ట (మ ా). n. ా ా ( ిట);
behind adv-ppn. పజ ( జ); n. ి ( ిట);
adv-ppn. మర ం. n. ప ా ( ిట);
bel tree n. మ (మ ా). n. ప ా - ే ( ిట),
belch n. ెర . see: ప ా ( ిట);
believe vt. ీ- . n. హ ే( టి ).
bell (ankle) n. ాగ. bird (part of) n. బ .
bell (brass) n. క ాట. bird (generic) n. ిట.
bell (for animals) n. ఘ ంగ . birds (flock) n. క ా .
bell (kind of) n. ా ; birds (generic) n. ిట-ప ా , see: ట ి .
n. ఝ మ ; birth n. జ ;
n. డ డ . n. ప ట , see: ప - .
bell (wood) n. ట ప (2). birth (animals, to give) vt. వ - .
bell (small) n. ల . birthmark n. .
bellybutton n. . bison (?) n. ఖడ- .
belonging to here advl. ం . bite vt. క - ;
belonging to there advl. హంద, see: హ . vt. క - ;
belt n. పట . vt. -.
belt (peacock feather) n. మ -పట , bite off —ప ా - -, see: ప 1.
see: మ . bitter gourd n. ే ా .
bench n. క త . bitter (in taste) adj. య ,
bend vi. - 3; see: -.
vi. వ - ; bitter (to taste) vi. -.
vt. బ - - . black adjl. ా .
bend (around) vt. వర - . black soil n. ా .
Bengal gram n. స . black-faced monkey n. గ .
bent adj. బ య ; blackish adj. ా య , see: ా ;
adj. ా ా . adj. మ ా (2).
92 English - Gondi
blacksmith breakfast
blacksmith n. ఖ . bond vi. ట ం -.

blade n. ప . bone n. బ క .
blade (agricultural) n. ా . book n. ప స .
blade (razor) n. మయ . bore vt. ా - 1.
bland adj. చ ి. bore hole vt. గ అర -, see: గ .
blanket (decorative) n. ఝ . born (to be) vi. ప - .
blanket (for indoors) n. ా . bosom n. దూ ో.
blanket (for outdoors) n. గ . both (nm.) num. రం .
blaze vi. -. bottle n. ీ ా.
bless (as in marriage) vt. ా ా2. boundary n. ధూ ా1.
blind adj. గ . boundary fence n. ల ం.
bloated due to indigestion (be) vi. bow and arrow (small) n. గ ం .
మ ా - -ీ . bow (of instrument) n. ఖూజ .
block vt. మ - . bowels n. ం దూ , see: దూ .
block (to) vt. ం - - (1). bowl n. ఖ జ .
blocked (to be) vi. మ - . bowl (of clay) n. .
blood n. త . boy n. ాం .
bloom n. ఝ ా. boy (newborn) n. డ , see: .
blossom n. ఝ ా. boy (son) n. .
blot n. ట ా . boys and girls n. మ - య , see: మ .
blouse n. ; bracelet n. ఖ ే;
n. జ ంప . n. ినూ ం.
blow n. మ . Brahmin (nm.) n. బ , see: బ మ .
blow away vi. త -. Brahmin (m.) n. బ మ .
blow (horn) vt. ఉ -. brain n. దూ .
blow nose vt. ఈ - . branch of tree n. ఖ ం .
blowing horn n. త ా. brand (something) vt. -.
blue (dark) adj. . brass adj. ిత .
blue (light) adj. ి ా . brave n. ర .
blurred adjl. బదూ - బదూ . brazier n. ోబ (2).
board n. ాట. bread n. ా .
boat n. ర క; bread (kind of) n. ;
n. . n. బ .
body n. ం ో . breadth n. ర ం .
boil vc. వహ - ీ, see: వ -; break into pieces vt. ట - -, see: ట .
vi. వ -; break off vt. ఉర ం - .
vt. వ - -, see: వ - . break off (while cutting) vc. వ -,
boil (on skin) n. ప ; see: -;
n. . vi. -.
boil over while cooking vi. ఊ - 1. break open vt. -.
boiled rice n. ాట . break (snap) vt. ఉర - .
boiled water n. అట , see: అ - . break (snap a rope) vc. న -, see: న -;
boiling hot (to be ) vi. ి - . vi. న - .
boldness n. మ . break wind vi. ి -.
bolt (for axle) n. కరం ా . breakfast n. .
English - Gondi 93
breast by themselves
breast n. దూ ో. bullock cart n. ాసూ .

breathe vi. -. bullock cart (part of) n. ి .
brick n. ఇట . bullock cart (small, for carrying people) n.
bride n. , see: ా ; ె ా.
n. ల , see: ల . bullock cart (with covering) n. ఝ
bride and groom n. - ా , ాసూ , see: ఝ .
see: ా . bumble bee n. ఙ ా.
bridegroom n. ా ; bunch (hair) n. .
n. ల , see: ల . bundle n. గట;
bridle n. లగం. n. ం .
bring vt. అ - ా-, see: అ - -; bundle (of plants) n. ఖ 2.
vt. త - . buried (to be) vi. ం - .
bring back vc. మల -, see: మ - . burn vc. డ ండూ -, see: డ ం - ;
bring out vi, vt. ి- . vc. ర -, see: ర - ;
brinjal n. ాప. vc. త -, see: -;
broken down vi. -మ -. vi. డ ం - ;
bronze pitcher n. గ ా. vi. ర - ;
bronze-winged dove n. ప ా ( ట ి ). vi. -.
brook n. ీల . burn (to start) vi. మ - .
broom n. క . burnt stick n. సూ .
brother n. . burnt (to be) vi. కర - .
brother and sister n. ల -ఇ , burnt up (to be) vi. దుబ - దుబ - ఆ- .
see: ల . burrow vt. -.
brown adj. న 2. burst vi. -;
brown sugar (coarse) n. . vt. -.
bubble n. ట. bury vt. -.
bubble while boiling vi. ె - (2). bush n. ేల .
bucket n. . but advers. బ ;
bud of flower n. క య ; advers. మ .
n. మ . butter n. ం ;
bud (to) vt. -. n. హ ం 1.
buffalo n. . butterfly n. సు ా .
buffalo (wild) n. ఖడ- . buttermilk vt. .
buffalo (m.) n. వ ా . buttock n. క ల .
buffalo (f.) n. హయ . buy vt. -.
bug n. న . buzz vi. ం - .
build vt. ె - (3). by day adj. ియ .
bulb n. బ ా. by oneself pron. త -త , see: త .
bull n. ంద. by themselves pron. తమ -తమ ,
bull calf n. క ా. see: తమ .
bull (consecrated) n. డూం.
bullock blanket n. ఝ .
94 English - Gondi
cabbage (leafy) change
C
cabbage (leafy) n. ా బ, see: బ. catch while falling vt. ఝ - - .
cabbage (generic) n. బ. cattle n. ియ ం - ా , see: ియ .
cage n. ింజ . cattle bell n. డ డ .
cake (kind of) n. ా ా . cattle bell (small) n. ల .
calculate vt. క - . cattle section n. ంద- ా , see: ంద.
calf (of cow) n. ియ . cattle shed n. ా ా .
calf (of leg) n. . cattle-bell n. ి ా .
call vt. -. caught (to be, in a trap, by limb) vi.
call out vi. క- ీ- . గ ే- మ - .
camel n. ఉట . caught (to be, in a trap, by neck) vi. ఉ - .
cane stick n. బ ే. caught up to vi. ా -మ -, see: ా -ి - .
capping n. మ చ . cauliflower n. ప ఙ బ, see: బ.
carefully adv. ఇ బ ; cause to dance vt. -.
adv. జట ; cause to drink vc. ఉ - .
advl. జ . cause to laugh vc. కవ - .
carpenter n. ా ే. cause to remain vc. దక -;
carry away vt. - . vt. మయ - (1).
carry (in lap, or on shoulder) vt. -. cause to rise vc. ేదూ -, see: ే - .
carry on head vt. -. cause to rot vc. కడూ - .
carry on shoulder vt. ాం - . cause to win vt. మయ - (2).
carrying yoke with slings n. ా . cave n. భ య .
cart (part of) n. ల ; cavity n. ోబ (1).
n. ప ; cement wall n. డ.
n. గ. centipede (black) n. ర .
cart (with covering) n. ఝ ాసూ , centipede (red) n. ప .
see: ఝ . central meeting place n. వ ట ం.
cart (small) n. ె ా. centre (location) adv-ppn. నడ ం.
cart (large) n. ాసూ . ceremonial instrument n. చహ .
carve vt. అ - . ceremony n. ల ం .
carving tool n. బ . ceremony (kind of) n. ం ;
carving tool (small) n. బ , n. ం .
see: బ . ceremony (marriage) n. మ ం .
carving tool (large) n. ల బ , ceremony (pre-marriage) n. ఊటడ.
see: బ . ceremony (wedding related) vi.
caste n. జ . ఆ - -.
caste (kind of) n. . chaff n. క ా .
castor plant n. ం . chain n. ా .
cat n. ర . chair n. క .
catapult n. గ ల . chameleon n. ోం .
catch vt. ఆం - . change vi. బ ే-మ -, see: బ - - ;
catch up vt. ా ి- - . vt. బ - - .
English - Gondi 95
chappal cold (to have a cold)
chappal n. ెప ; claw n. ం .
n. ర ం. clay bowl n. .
charcoal n. . clay (dry) n. .
charm n. దు . clay vessel n. ా.
charming adj. ా ే. clean vc. ా - - ;
charred n. సూ . vt. ఉట- - ;
charred (be) vi. మడూ- . vt. సు - - .
chase vt. ప - . clean (rice) vt. -.
chassis of cart n. గ. clean rice (to) vt. ె -.
cheek n. . clean up vt. ా - ా ా - -,
cheetah n. త . see: ా - - .
chest n. అ ; clean water n. క .
n. ా . cleaned-up place n. పల .
chew vt. జల - . clear adjl. ాం.
chew cud vi. హ - . clear out vt. ాం- -, see: ాం.
chicken n. - , see: . clear with fire vi. డ ల - -,
chicken nest n. -గ . see: .
chicken pox n. ట ( -క ), climb vt. త - .
see: . climb up/over vt. వ - .
chickoo tree n. స ట (మ ా). close vi. బం -ఆ-, see: బం - - ;
chickpea (a) n. స . vt. -;
childbirth (room) n. ట (1). vt. బం - - .
children n. క . cloth n. ా .
children (many) n. క - క , cloth (clothes to wear) n. క ి.
see: క . cloud n. ట ా .
children’s noise n. గ బల . cloudy adjl. బదూ - బదూ .
child’s father-in-law n. ా 2. cloves n. లమ .
chilli flakes n. ర . clown (in ritual) n. గ ా .
chin n. . clump of earth (as in soil) n. ె ా.
chironji tree n. ా (మ ా). coarse flour of millet n. ె .
chisel (big) n. . cob of corn n. బ 1.
chisel (for rocks) n. న . cobbler n. చంబ ా .
chisel (for wood) n. ా. cobra snake n. -త ా .
choice n. ఆ నట , see: ఆ - . cockroach n. ట .
choose vt. ఆ - . cock’s comb n. .
chubby adj. ొబ . coconut n. .
churni tree n. సూ (మ ా). coconut (part of) n. ఖ బ.
churning stick n. ట . coconut tree n. (మ ా), see: .
cigar n. . coiled (to be) vi. - ా- .
citrus n. సం (మ ా). coin n. త;
city n. నగ . n. ల.
clan n. ా 2. cold n. ీ .
clan member (m.) n. ా , see: ా 2. cold season n. ీ - ాల ం, see: ీ .
clan member (f.) n. ా , see: ా 2. cold (to be) vi. దడ ఙ- .
clan priest n. కట . cold (to have a cold) n. ప ం .
96 English - Gondi
cold (water) crane bird
cold (water) adjl. మ ర ం త. copper n. తమ .

collapse vi. ఝ ే- మ - . coriander n. సమ .
collapsed vi. -మ -. corn cob n. బ 1.
collar (metal) n. . corn of paddy n. ల .
collect vt. - -. corner n. మ .
collection n. హ ం 2. corner (for worship) n. - మ,
collection (of money) n. బ ం . see: మ .
colony n. వ . corpse (m.) n. ాన .
colour n. రం . corpse (f.) n. ా , see: ాన .
colourful adj. రం -రం ా , see: రం . cot n. కట .
comb n. కం ా . cotton n. ాప .
comb (hair) vt. ఉ - 1. cotton padding n. ర .
comb (large) n. ప య . cough vi. ా- - .
come vi. ా- . count vt. క - ;
come loose (rope) vi. ం - . vt. ల - .
come out vi, vt. ి- . counting n. ఇ .
come to mind vi. త - . couple (wedding) n. - ా ,
come together vi. గ - . see: ా .
commit a mistake vi. చు - (1). courage n. ర ;
companion n. ి. n. మ .
comparison advl. ద ...అ . . ., courtyard n. ;
see: ద ; n. ర .
advl. ...ఇ ... cousin n. మ డూ.
compensation n. ం . cover n. మ చ ;
complaint n. ి ా . vt. ి - ;
complete vt. ప - -, see: ప . vt. మ - .
completely adv. చ ల. cover over (to be) vi. ం - .
compost n. వ . covering n. చ ీ.
compound n. ఆ ా ా. cow n. మ ా.
compound gate n. జ ా. cow calf n. పడ.
compound wall n. ల ం. cow dung n. స ి.
console vt. స - - (1). cow dung cake n. ా.
constrict vt. ఆట- ా- . cow dung (piece) n. ప .
container n. డబ . cow dung solution n. స 2.
container (brass) n. చ . cowherd n. ా .
continue vi. మం - . cow-itch plant n. ిర .
contrivance n. ా . cowpat n. ప .
cook vc. య -, see: - ; cow’s urine n. ా .
vi. - ; cowshed n. ట ;
vt. అ - . n. మ ా 1.
cooking house n. అట , see: అ - . crab n. ఖ .
cooking vessel n. గం . crab shell n. ట (2).
cool adj. ; cradle (a) n. ఊక .
vt. ఆర - . cradle (a baby) n. ా1 .
cool (become) vi. ఆ - . crane bird n. టట ( ిట).
English - Gondi 97
crawl dawn
crawl vi. బం - . cub (tiger) n. బ .

crawl (on stomach) vi. -. cubit n. క ట .
credit (to have something on) n. ఉ . cucumber n. ా ;
creep vi. బం - . n. క బ.
creeper (kind of) n. ా ే ( ); cup (made of leaves) n. ొ .
n. . cupboard (metal) n. ఆల .
crest n. . curdle vi. స - .
cricket insect n. ా 2. curds n. ద .
cripple (m.) n. క ట , see: క - . cure disease vt. దుర - - .
cripple (f.) n. క ట, see: క - . curry n. చూ .
crocodile n. మగ . curry (kind of) n. క .
crooked adj. బ య ; curry-leaf tree n. ం (మ ా), see: .
adj. ా ా . curved adj. బ య ;
crop n. పంట , see: పం - . adj. ా ా .
crore n. ట క. custard apple tree n. ితప (మ ా).
cross vt. ఆ - ; custom n. అల ా .
vt. వ - . cut (down) vt. -.
cross beam n. దుల . cut (open) vt. - -.
cross-cousin (m.) n. మ డూ. cut (sawing action) vt. -.
crow (a) n. ాక . cut (throat) vt. అ - .
crow (to) vi. క - . cut (up) vt. ా - .
crowbar n. సబ . cut (with teeth/scissors) vt. ా - - .
crowd of people n. మ ం . cutting hook n. క ర .
crucial adj. ామ , see: ాం. cycle n. క .
crush vt. ఉ - . cylinder n. ట .
cry vi. ఆ - . cylindrical framework n. ా ే.
cry out vi. -.
D
daily adv. , see: . daring n. ర .
dam (a) n. కట ; dark adjl. ఆ .
n. త . dark soil n. ా .
dam (to) vt. ం - - (1). darkness n. ి ాట.
dam (small) n. ా 1. date palm n. ఉచూ ట.
damaged vi. -మ -. date-palm n. ి (మ ా).
dance (marriage) n. ెమ . daub vt. మ - ;
dance (ritual) n. ఖ ీ; vt. ట - .
n. డం . daughter n. య .
dance (to) vi. ం -. daughter-in-law n. య .
dancer n. చ . daughter’s husband n. స ే.
dancing (part of) advl. ఝ ల ; dawn n. ప 2;
n. ఝల . vi. ఉజ- మ - ;
dangle vi. ొం - ం - ఆ- . vi. ప -, see: ప 2;
98 English - Gondi
day disappear
vi. - - ఆ- ; deficiency n. క .
vi. -. deity (name of a) n. అవ 2;
day n. య ; n. ఆ - , see: ఆ ;
n. ; n. డ - , see: డ ;
n. . n. జౖత ;
day after tomorrow adv. మ . n. ా , see: ా ;
day before yesterday adv. హన - ట. n. మ ;
day name (comes after) clitic. ట. n. మ మ - ;
day 01 Monday n. మ . n. ;
day 02 Tuesday n. మంగ ా . n. స .
day 03 Wednesday n. బ . delay n. ర ం.
day 04 Thursday n. బసూ ా . delivery lady n. - .
day 05 Friday n. సు ా . dense adj. ఝ నూ .
day 06 Saturday n. స . dent vt. ల ి- - (2).
day 07 Sunday n. అ ా . descend vi. -.
day-before-yesterday n. హ ( ) ట. desire vt. ఇ - - .
daybreak n. - ి , see: . desk n. బం .
daylight adv. క ే . destroyed (to be) vi. ోం- ోం- ఆ- .
dead adj. ా , see: ా- . destruction n. ను ా .
dead body n. క . dew n. మ .
dead man n. ాన . dhal (kind of) n. ప డూ ;
dead woman n. ా , see: ాన . n. .
deaf man n. ె ా . dhoti n. ో ె.
deaf woman n. ె , see: ె ా . diamond n. ా.
deaf (m.) adj. బ య . die vi. ా- .
deaf (f.) adj. బ , see: బ య . different adjl. ( ా).
debt n. కర; different (emph) adjl. - , see:
n. బ . ( ా).
debtor n. లం ా , see: లం . difficult adj. కట .
decay vi. స ే- మ - . difficulty n. త .
deceive vt. ప ీ- - . difficulty (to face) vi. ప - 1.
deception n. లప ం . dig vt. ా - 1.
decide vt. ప ా - - . digested (to be) vi. -.
decimated (to be) vi. ోం- ోం- ఆ- . digger (small) n. ఖ ా.
decompose vi. క - ; dilute adj. ాత .
vi. స ే- మ - . dinner n. .
deep adjl. ఖ . direction n. .
deep pool n. క ా . direction (a) advl. ా -వ , see: ా .
deep pool in stream n. ొహ . dirt n. దుబ .
deer (kind of) n. క ; dirt (on skin) n. మ .
n. ; dirty adj. మ ా (1).
n. ; disabled person (m.) n. క ట ,
n. మ . see: క -.
defeat vt. బ - ఆర - . disabled person (f.) n. క ట, see: క -.
defecate vi. -. disappear vi. య - ఆ- ;
English - Gondi 99
disappointment (to voice) dwarf
vi. -. drawing n. న ా .
disappointment (to voice) n. dream vi. కం - .
చు - చు - మ - . dress n. ల ం ా.
disapprove n. . dried adj. వ , see: వ - .
discard vt. సుర - . dried stalk (broom) n. ఖ ట .
discard liquid vt. ఉ - - . dried stalk (fodder) n. క .
discovered (to be) vi. ప - . dried stalk (waste) n. ా 1.
disease (on plants) n. నూ ి. drill vt. -.
dishonesty n. లప ం . drink vi, vt. ఉ - .
dislike vt. ా - . drink (inf.) vt. ఉండన, see: ఉ - .
displeased adj. ా . drip vi. స - .
dissolve vi. అ - . drive vc. క -, see: -;
distance of two miles n. . vt. ప - .
distorted adjl. బదూ - బదూ . drive away vc. డూ -, see: -.
ditch n. . drop (from a tree) vi. క - .
dive vi. మ డ ం -, see: మ - . drop (something) vc. త -, see: త - ;
dive down vi. గ మ డ ం -, see: గ vi. త - .
(గ ). droppings (animal) n. ల ండ.
divide vt. ఈ ాం - ా -, see: ఈ ా; drown vi. డ బ-మ - (1), see: డ - - ;
vt. త -; vi. -;
vt. ా - - . vi. మ డూ -, see: మ - ;
division n. ాట . vt. డ - - .
do vt. - ; drug n. మ .
vt. త ం - . drugs n. ాంజ .
doctor n. వ య . drum (kind of) n. డ ;
doctor (local) n. భక . n. ఢ ;
dog n. . n. త డూం;
doll n. బ మ . n. ట;
donkey n. ా . n. స - ో , see: స .
donor n. ధ . drummer n. ో ా , see: ో .
door (bamboo) n. ట ట (2). drumstick n. చ .
door (wood) n. ావ . dry (cook) vc. ిడూ -, see: ి - .
dove (kind of) n. ప ా ( ిట). dry (to) vi. వ - .
down advl. గ (గ ). dry up vi. ఆట- మ - .
downwards advl. గ (గ ). drying pole (for clothes) n. .
dowry n. ా 1. dumb (m.) adjl. మ ా.
doze vi. క -. dumb (f.) adjl. మ , see: మ ా.
drag vt. ఉ - ; durable adj. సబ .
vt. -. during the evening adv. నుల .
drag one’s feet advl. ఝ ల . dust n. డ డూ ;
dragging tool n. ా. n. డ ా;
drama n. . n. దుబ .
draw a line vi. ఉం-, see: ; dust off vt. ఉసు - .
vi. ఉం-, see: . duty (take guard) vi. జ ం - ీ-, see: జ .
draw (water) vt. ెం - . dwarf n. గ .
100 English - Gondi

dye entwine
dye n. రం .
dynasty n. ఖ ం .
E
each clitic. హ . elbow n. ట ం .
eagle n. ే . elder brother n. ద .
ear (sg.) n. . elder brother in law n. -మ య .
ear (pl.) n. , see: . elder brother’s wife n. అఙ;
earlier adj. ; n. తఙ.
adjl. ల ; elder sister n. త ా ;
adv. నఙ ; n. బ .
adv-ppn. ప ల ; electricity n. క ం .
adv-ppn. ో . elephant n. .
earlier time (sg.) advl. ల -జమ ,ే elope when pregnant vi. హ -.
see: జమ . embankment n. కట ;
early in the morning (emph) advl. స . n. ద .
earn vt. కమ - -. embrace vi. -మ -;
earring n. ె ా . vt. ఆ - - 1;
ear-ring n. క . vt. క - .
ear-ring (kind of) n. గంట . emerge vi. -;
ear-ring (with bells) n. . vi, vt. ి- .
earth n. . emphatic particle attr. ;ే
earthen frying pan n. ా. attr. .
earthen pot n. ా. employment n. భ .
earthen vessel (large) n. గం ా . empty adjl. ాం.
earthworm n. నడ ం . empty out vt. ాం- -, see: ాం.
earwax n. -క . enclosure n. ొ .
east n. ి ం . end (in the) adj. ఆ .
easy adj. హల ; end (of rope) n. ట (1).
adjl. హల . end of saree n. ట- .
eat vt. జ - -, see: జ ; end of sword n. ా ా.
vt. -. end portion of dhoti n. పదూ .
eating n. . enough adj. ఆయ ;
eaves n. . adjl. ఆంత, see: ఆ- ;
ebony (tree) n. త (మ ా). adjl. ప ా.
edge n. ా . enter vi. ం - ;
edible root (kind of) n. గ ; vi. -.
n. మ ట. enter into vi. క -మ -.
egg plant n. ాప. entirely clitic. ప ం .
egg (sg.) n. ం . entrails n. దూ .
egg (pl.) n. , see: ం . entrance (covered) n. ట .
eggshell n. ట (1). entwine vt. -.
eight num. ఆ .
English - Gondi 101

equivalent to English -ful father’s sister’s husband
equivalent to English -ful clitic. - , excrement (human) n. ీం .

- ం . exhausted (be) vi. కట ే- మ - .
erect (make) vc. ప - (1), see: -. exhausted (become) vi. ఝ - మ - .
erupt vi. బ - . expect vt. స -సూ -, see: స .
escape (to) vi. సుట-మ -, see: సుట- - . expenditure n. కర .
eunuch n. బ ల . experience (to) vi. వ - .
evaporate vi. ఆట- మ - . express disappointment int. అ .
even clitic. ఆ . express surprise int. అబ .
even now adv. అ . expression (of surprise) int. అ .
even though clitic. - ే (2). extinguish vt. ి - .
evening (during) adv. నుల . extinguished vi. ి - .
every year advl. ా . eye n. క .
everybody (nm.) pron. స . eye colour n. ా .
everybody (m.) pron. స , see: స . eyeball n. ా .
everything pron. స . eyebrow n. క - ం , see: క .
evil spirit (kind of) n. ా ; eyelash n. ం .
n. ా ాట.
F
face n. ం. farming n. ఖ (- బ ).
faeces n. ీం . fart (a) n. ి , see: ి - .
fair (big) n. జ . fart (to) vi. ి -.
fair (small) n. ట ం. fat adj. ట సూ ;
fall vi. అ - ; adj. ొబ ;
vi. ఝ ే- మ - . n. ం .
fall (cause to) vc. అర -, see: అ - . fat (to become) vi. ం ో - ీ,
fall down vi. గ అ -, see: గ (గ ); see: ం ో .
vi. బ -అ -, see: బ . fat (m.) adj. , see: ా .
fall from mouth vt. ఉ - . father n. బ బ ;
fall (to) vi. క - . n. బ బ .
falling stone trap n. డ ా . father and mother n. అవ -బ బ ,
falsehood n. లప ం . see: అవ 1.
family (member, f.) n. త, see: . father and son n. మ -ఇ , see: మ .
family (member, m.) n. , see: . father-in-law n. మ య .
fan vi. -. father-in-law (of child) n. ా 2.
fan (air) vt. ఝ - . fathers elder brother n. ి.
fang n. ప 1. father’s elder brother’s wife n. .
far adjl. లం ; father’s father n. ో.
adjl. ల . father’s mother n. ఆ .
farm vi. ెం - - . father’s sister n. ఆ .
farmer n. క ; father’s sister’s daughter n. మ .
n. ఖ - య , see: ఖ father’s sister’s husband n. మ మ .
(- బ ).
102 English - Gondi

father’s younger brother fish (kind of)
father’s younger brother n. చుడూ fine particles n. బ .

బ బ , see: చుడూ . finger n. బ ట .
father’s younger brother’s wife n. ా , finger board (of musical instrument) n.
see: ా ా ; ప ా (ట ా).
n. య య . finger (little) n. -బట .
fear n. . finger (middle) n. ెఙ బ ట ,
feast n. జవ , see: జ ; see: ెఙ .
n. పంగ ; fingernail n. ం .
n. సబ . finish vi. బం -ఆ-, see: బం - - ;
feather n. బ ా. vt. ప - -, see: ప ;
feed vt. -. vt. బం - - ;
feel sorry vi. చు చు - మ - ; vt. మ - .
vi. జ - మ - (ఝ - మ - ). finish off vt. -.
fellow clan member n. క ట మ . finished (to be) vi. మ - .
fellow clan member (m.) n. ా , finished work (be) vi. ల - ఆ- .
see: ా 2. finishing adj. ఆ .
fellow clan member (f.) n. ా , fire n. ;
see: ా 2. n. త .
felt (to be) vi. వ - . fire (gun) vi. ప - - .
female (of animal) adjl. ట ట. fire (to start) vi. మ - .
fence n. ఆ ా ా; fireplace n. ోబ (2);
n. ల ం. n. ే .
fencing wire n. ం , see: . firewood n. కట.
fenugreek seeds n. ం . firewood (thick) n. య .
festival n. స . firewood (thin) n. కట.
festival (big) n. స . firework n. పట ా.
festival (holi) n. ిమ . firm adj. సబ .
festival(kind.of) n. ఆ ా . first adjl. ల ;
fetch vt. -. adv-ppn. ప ల .
fetch (bride) vi. ఆ - -. fish basket n. ఢూట.
fever n. . fish bone(s) n. -.
fiddle-like (instrument) n. . fish hook n. గ .
field n. ావ . fish (kind of) n. కట ( );
fifteen num. ీప. n. క ( );
fig tree n. ా (మ ా). n. ట ( );
fig tree (kind of) n. య (మ ా). n. జ ే;
fight n. జగడ; n. ట ీ ( );
n. వట ; n. ( );
vc. ెర - . n. ( );
file n. . n. బ ట;
fill n. -; n. మలం ( );
vt. -. n. ర ే ( );
filled (to be) vi. పం - . n. ( );
filter vt. ా - -, see: ా . n. ా ీట ( ).
fin (of fish) n. .
English - Gondi 103

fish (kind of, small, sg.) fox
fish (kind of, small, sg.) n. మ ం fly up vi. ే - .

(మ ). flying ant n. ఈసు .
fish (kind of, small, pl.) n. మ , fodder n. ీ .
see: మ ం (మ ). fold n. మ ా;
fish (generic) n. . vt. జ - - ;
fisherman n. వ ; vt. ా- - .
n. య . fold (a cloth) vt. మ డూ - .
fisherman’s wife n. , see: య . fold hands (for worship) vi. క - -,
fishing net n. ఝ . see: ా .
fishing rod n. ల ట. folded arms n. ా1 .
fist n. మ ట (1). fontanelle n. ట .
fit in vt. దు - . food (kind of) n. మ ;
fitting (be) vi. జ -ే మ - . n. ంజ;
five pron. ి , see: య
ి ం . n. ామ .
five (nm.) num. ియ ం . food offering n. .
fix vi. ట ం -. food scraps n. క ా ట .
flag n. జం . food scraps fed to cattle n. ొహ (3).
flag god n. జం - , see: జం . foolish adj. అడ ట .
flame n. జ . foot (part of) n. త - ా , see: త - .
flame of the forest tree n. మ (మ ా). footprint n. .
flash vc. -. for ppnl. ల ి;
flashing adj. చు - మ చు . ppnl. ా ;ి
flat pan n. కచూ . ppnl. ాట.
flats n. మ . for that reason corr. అ ే ల ి,
flavourless adj. చ ి. see: అ .
flesh (piece) n. ఖ ండూం. for the sake of ppnl. ాట.
flint stone n. గ ట- బం . for this reason corr. ఇ ే ల ,ి see: ఇ .
flint (with steel) n. జక . ford vt. వ - .
flock (birds) n. క ా . forehead n. కప .
flog vt. ి - -. forest n. ఖ .
flood n. ఊస. forge (implements) vc. ల - .
flour n. ిం . forget vi. భ ల - మ - ;
flow vi. -. vt. మర ం - .
flower n. ప ఙ ; former adj. .
vi. బ - ా- . forward adv-ppn. మ .
flower (kind of) n. జం ప ఙ . found vt. ఉగ - - .
flower (of maize) n. ల 2. found (to be) vi. ప - .
flower (to) vi. - 2. foundation (of house) n. ద .
flowers (kind of) n. ఇర , see: ర founded (to be) vi. - ఆ- .
(మ ా). four days from now n. ి .
flute n. ా ; four (nm.) num. ల ం .
n. సుల . four (m.) pron. , see: ల ం .
fly n. ; fowl n. .
n. ీ; fowl (wild) n. సు - .
vi. ప - . fox n. ల .
104 English - Gondi

frame of cart get wet
frame of cart n. ాట . from there (m.pl.) distant n. హందూ .

frayed rope n. ట (1). from there (nm.) n. అగట .
free adj. ప . from village to village advl. - ట (-
fresh (food or water) adjl. . ట ), see: .
fresh water n. క . from where? adv. బం , see: బ .
fresh-water shrimp n. జ ే. fruit (immature) n. ే.
Friday n. సు ా . fruit of maize n. బ 1.
fried gram n. మ . fruit (part of) n. ట .
friend n. ప , ప, see: ి. fruit (ripe) n. పం , see: పం - .
friend (m.) n. సఙ. fruit (to bear) vi. ా - .
friend (f.) n. సఙ , see: సఙ. fry vt. బ - .
frighten vc. ర -, see: -. frying pan (earthen) n. ా.
frighten away animals (stick to) n. ట ప frying pan (iron) n. క - ;
(1); n. .
n. . fuel for fire n. ా.
frill (?) n. ట- . full grown (nm.) n. మ ా, see: మ - .
frog n. . full grown (m.) n. మ , see: మ - .
frog (brown) n. న -ప , see: న 2. full moon n. ప .
from above adv. డ , see: . full (to be) vi. ం - .
from all sides advl. బం -హ , see: బ ; full up (to be) vi. పం - .
advl. ంద -హంద , fume n. య , see: - 1.
see: ం . fun n. గమ .
from here advl. ంద ( ంద ), funeral pyre n. సర .
see: ం . funnel part of seed drill n. .ే
from here (nm.) n. ఇ ట , see: ఇ . furrow dug along by plough n. .
from there advl. హంద, see: హ ; furry adj. బ ా .
advl. హంద , see: హ .
G
game n. క ి. gather (together) vi. -మ -,
game (kind of) n. ల ల ట; see: - -.
n. ట ీ- ండూ; gazelle n. .
n. క - బం . generous adj. ల ా .
Ganges n. గం ా. get vc. ప ట -, see: ప - .
garbage n. య . get crowded vi. గ - జ- మ - .
garden n. ా . get down vi. -.
gardening (to do) vt. ా - - . get fat vi. ం ో - ీ, see: ం ో .
garlic n. లసూ . get lost vi. చు - మ - ;
gate n. జ ా. vi. ద - - .
gather vi. జ -మ -, see: జమ- - ; get ready vt. స - - .
vi. ర - ; get stuck vi. త - .
vt. జమ- - ; get up vi. ే - .
vt. - -. get wet vi. ం - ;
English - Gondi 105

ghee grass (kind of)
vi. ప - . Gond (m.) n. , see: య .

ghee n. ా - , see: ా . Gond (f.) n. త , see: య .
gift n. అందూ ; Gondi language n. యం .
n. అ . gone out vi. ి - .
giggle vi. మ - మ - క - . good adj. అ ీ;
ginger n. అలం. adj. అ ా ;
girl n. , see: . adj. ా ;
girl (daughter) n. య . adjl. సు ో;
girl (newborn) n. ె, see: . adv. ా ;
girls (young) n. ల - య , advl, adjl. .
see: ల . good-for-nothing adj. డండ .
give vt. ీ- . good-for-nothing person n. డండూ ,
give birth to (animal) vt. వ - . see: డండ .
give up vt. సుట- - . goods n. ామ .
glance vi. మ -. goods (cultivated) n. మ .
glance (a) n. నదూ . gore vt. - 2 (1).
glance (to) vt. నదూ - -, see: నదూ . gorgeous adj. ా ే.
glow worm n. మ ంజ - ప . gossiper n. చుబ - చుబ .
glue vi. ట ం -. got (to be) vi. ా - మ - .
gnaw vt. -. gotten (to be) vi. ప - .
go vi. - ; gourd (Balsam pear) n. ా ల .
vi. -. gourd (kind of) n. ప ా ;
go along the road vi. స - -, see: స . n. బ ేల .
go off vi. క - . gourd (sponge) n. ట ట .
go out vi, vt. ి- . gourd-bearing tree n. క మ (మ ా).
go through narrow space vi. క - . grain n. న.
go up vt. వ - . grain basket n. డ ల .
go up (as in waves) vi. ద - . grain (cooked) n. గ .
go wrong vi. బ -మ -. grain (kind of, small) n. .
goad n. త -బ ే, see: బ ే. grain remaining after threshing n. స ా .
goat n. బ క ; grain store n. ి .
n. . granddaughter n. త య ,
goat shed n. ట (2). see: త మ .
god (name of a) n. అవ 2; grandson n. త మ .
n. ఆ - , see: ఆ ; grass n. జ .
n. డ - , see: డ ; grass (kind of) n. క -జ ,
n. జౖత ; see: క ;
n. ా , see: ా ; n. ా (- జ );
n. మ ; n. క ం (- జ );
n. మ మ - ; n. ా ా (జ );
n. ; n. (- జ );
n. స . n. చు ా (- జ );
god (generic) n. . n. ా (- జ );
goldsmith n. ా . n. ె (జ );
Gond adjl. య . n. మల (- జ );
106 English - Gondi

grasshopper hang (meat)
n. మ (- జ ); grove n. గ బ.
n. ిర (- జ ); grow vi. బ - .
n. (- జ ). grow grey (haired) vi. ి - .
grasshopper n. ఖ 3. grow (of plants) vi. మ - .
grass-pulling tool n. డ ా. grow up vi. డగ ఆ-, see: డగ .
grave n. . guard vt. -.
graze vi. -; guard (take) vi. జ ం - ీ-, see: జ .
vt. -. guarding (crops) n. జ .
green adj. ల ; guava tree n. జ (మ ా).
advl. ా . guess vt. ప ం - .
green bean n. చ ర. guess a riddle vi. ం ో ప ం -, see: ం ో.
green gram n. . guest (m.) n. ర .
green (raw) adj. పహ (2). guest (f.) n. , see: ర .
greet vt. క - ; gul-mahua flowers n. ఇర , see: ర
vt. దం ో -, see: దం . (మ ా).
greeting n. దం ో , see: దం . gul-mahua tree n. ఇ (మ ా);
grey-haired (become) vi. ి - . n. ర (మ ా).
grind vt. -. gum n. ;
grind into paste vt. - 1 (3). n. ా.
grindstone n. జత. gun n. ం ే.
ground n. . gun (part of) n. ఖ 2.
groundnut n. బ ఙ. gush out vi. బ -.
group n. మందూ .
group (cattle) n. మం .
H
habit n. అల ా . hand cloth n. ల .
hail n. క - బం ; hand (of watch) n. ాట 2 (2).
n. ా -బం , see: ా . hand (part of) n. అసూ - ;
hair n. . n. త - .
hair bunch n. . handful n. మ ట- .
hair parting n. ఙ. handful (of food) n. బ ా .
hair (pubic) n. టం . handkerchief n. ద ీ.
hair (tuft) n. ట (2). handle (harrow) n. ర మ .
hairy adj. బ ా . handle (long) n. ండ.
half adjl. అ . handle (plough) n. ాల .
half pound measure n. ట. handle (round, metal) n. క ే.
halter n. ; handle (short) n. మ ట (2).
n. సు . hands (open) n. ో .
ham n. ం . handsome adj. ా .
hamlet n. గ డ. hang vt. అట - - .
hammer n. సు ె. hang (clothing) vt. ఖ ీ- - (1).
hand n. . hang (meat) vt. ట ం - - .
English - Gondi 107

happen hole
happen vi. ఆ- . heel n. ా.

happily advl. క ీ-క ీ ే, see: క ;ీ heifer n. పడ.
advl. క ీ-గమ ే , see: క .ీ height n. ఊచ.
happiness n. గమ . hem n. ా .
happy adj. క ీ; hemp n. బ .
adj. క ా , see: క .ీ hen n. .
hard adj. ఘ ; henna n. ం .
adj. సబ . her own (dist.) pron. త .
hard interior of stick n. ాబ . her (prox.) pron. ే .
hare n. ల . her (dist.) pron. న.
harness vt. ప - 1. herd n. మం .
harrow n. వక . herd (tethered together) n. ా .
harvest n. పంట , see: పం - . herdsman n. ో ా .
harvest festival n. బ (1). herdswoman n. ో , see: ో ా .
hat n. ట ి. here adv. ఇ .
hat (of leaves) n. ర. here and there advl. కబ - బ ;
hatch vt. ా - . advl. -హ , see: .
hatch (bird) vi. -. here (take this) vt. ఇ ే.
hatch (eggs) vt. ా ా ఉ - . hereditary musicians of Gonds n. పట .
have a meal vt. జ - -, see: జ . hesitation n. అ .
hawk n. ే ; hiccup vi. - -.
n. ప ా - ే ( ిట), hide vi. మ - .
see: ప ా ( ిట). hide (from harm) vt. - -.
hay n. ీ . hide one self vi. క -మ -.
haystack n. ీ క ప , see: ీ . hide (skin) n. .
he (prox.) pron. . hide (something) vt. మ - ీ-, see: మ - .
he (dist.) pron. . high adj. ెఙ .
head n. తల. high place n. బ ా.
head (of corn, jowar, etc.) n. . high shelves n. ఆట ా.
head of household n. మ ల . hill n. గ ట.
head pad n. చుమ . his own (dist.) pron. త .
head (soft spot) n. ట . his (prox.) pron. న.
headache n. తల- ం , see: తల. his (dist.) pron. న.
headman of village n. ాట . hit vt. ల ి- - (1).
headman’s wife n. ాట, see: ాట . hit (accidentally) vt. ల - .
healed (be) vi. మ - . hit against vi. అ - మ - .
healthy (to be) vi. సు ే- మ - . hither adv. .
heap n. క ప ; hive n. ాబ ;
n. ాట ; n. బ ా .
vt. క ప - -, see: క ప ; hives (itchy skin) n. ల- ప .
vt. ర - - . hoe vt. -.
hear vt. ం - . hoist vt. చ - - .
heartbeat vi. ధ ే - మ - . hold vt. ీ- .
heat vi. ా - . hold between teeth vt. క - .
heat (make) vc. ాసూ -, see: ా - . hole n. గ .
108 English - Gondi

hole (in tree) hut
hole (in tree) n. ోబ (1); hot water pot n. ాంత.

n. బ ల. hour n. ఘంట ;
holi n. ిమ . n. ఘట .
hollow adv. ా . hours (time) advl. - , see: -.
hollow space n. ోబ (1). house n. .
holy place n. -గ , see: . house foundation n. ద .
home n. . house lizard n. క దూ ొ , see: ొ .
honey n. ాడ - , see: ాడ . house (multiple levels) n. మ .
honeycomb n. ాబ ; house (part of) n. మ ం ే ;
n. బ ా . n. .
honey-comb (part of) n. గ ; how? advl. బహ .
n. ప ; how many? pron. బ ం .
n. . how many? (nm.) pron. బ ే.
honour n. మ ; how many?(m.) pron. బ .
vt. మ -మ ా ద- -, how much? pron. బ .
see: మ ; how so? adv. ఇ బహ , see: ఇ .
vt. మ - ా త ం -, hum vi. ం - .
see: మ . hump n. ం ే .
hood of cobra n. ఫ ే. hundred num. నూ ;
hoof n. క . num. ా ి.
hop vi. ఢ - . hunger n. కర .
hope vi. ఆ ా- - . hunger strikes — క వ ా, see: కర .
horizontal beam n. ఖ 1 (2); hunt (game) vt. ి ా -క -, see: క - .
n. స 1. hunt (work) vi. ి ా - -, see: ి ా .
horn n. . hunting n. ి ా .
horn (to blow) n. త ా. hurriedly adv. ల .
hornet n. క 2. hurriedly (work not done well) adv.
horse n. ఖ 1 (1). తఙ - మఙ .
horse (kind of) n. డమ . hurt int. అ ;
horse (minature, idol) n. ఖ 1 (3). vi. - .
horse-shaped beam n. ఖ 1 (2). husband n. మ ో .
hot adj. ాస, see: ా - . husband and wife n. ఆ మ ో .
hot (become) vi. ా - . husband’s brother’s son n. మ మ .
hot coals n. జ . husband’s mother n. ా .
hot season n. ఉ ; husk n. .
n. ో ాల ం; hut n. గ ే .
n. - ాల ం, see: .
English - Gondi 109

I itch
I
I pron. నన . infest (fruit or wound) vi. ప - .
ice n. క - బం . inhale vt. మ -.
idea n. ాట- . injection n. సు .
idle (person) n. లం . ink n. ా .
idol (horse) n. ఖ 1 (3). inner room n. .
if corr. ఎకంద; insect n. ప .
corr. జ ; insect bites n. ట ( -క ) (2),
corr. జ ; see: .
corr. ే. insect (kind of) n. ా - ె;
ignite vi. -. n. ప ;
iguana n. ఉర ం. n. ా 2;
immediately adv. . n. ా ;
immersed (to be) vi. మ - . n. క ;
important adj. ామ , see: ాం; n. ర ం.
adjl. ఖ . insect rust on plants n. నూ ి.
important (m.) adj. , see: ా . insert vt. దు - .
imprint (foot) n. . inside adv-ppn. .
imprint (thumb) n. అ - 2. inside (go) vi. -.
impure (liquid) adj. ాత . insides n. దూ .
in adv-ppn. . insipid adj. చ ి.
in earlier times advl. ల -జమ ,ే instance n. వక (వ ).
see: ల. instrument (kind of) n. సుల .
in front of adv-ppn. మ . instrument string n. (3).
in measured steps advl. జ . instrument (to play) vc. క -, see: -.
in order that ppnl. ాట. insufficient to wear (be) vi. ఆక - ఆ- .
in order to ppnl. ల ి. interest rate n. .
in that way advl. అహ ; internal organ (kind of) n. గ ండూ
advl. ద . ాయ.
in the manner clitic. ఆ . intestine n. ంజ .
in the middle (of) adv-ppn. నడ ం. iron n. క .
in the morning advl. స . iron frying pan n. .
in this way advl. ఇ . iron spike n. ఆర .
in vain (to be) vi. బ -మ -. iron-nail n. ల.
inauguration n. ం , see: ం - . irritate vi. బ - .
in-between adv-ppn. నడ ం. is necessary adj. ప .
incise vt. - -. is (there) vi. మంత.
increase vi. బ -ే మ -, see: బ - - ; it is pleasing vi. మం ే- ా-, see: మం ే.
vt. బ - - . it (prox.) pron. ఇ .
index finger n. హ బ ట . it (dist.) pron. అ .
Indian cuckoo n. క క క ( ిట). itch n. కర ;
Indian horse-radish tree n. మ ల (మ ా). n. క ;
110 English - Gondi

its (prox.) ladle
vi. -. its (dist.) pron. న.

its (prox.) pron. ే .
J
jab (accidentally) vt. గం - . jokes vi. ే - .
jagged adj. ం - ం . jug n. .
jaggery n. . jump vi. ె - (1);
jamun tree n. ల ం (మ ా). vi. ఢ - .
jaw n. . jungle n. ఖ .
join vi. ట ం -; jungle cat n. ఖ .
vt. క - (2); jungle fly (big) n. .
vt. జ - - . jungle fowl (kind of) n. సు - .
joint (in bamboo) n. గ .
joint (of limb) n. ల .
K
keep vt. ఇ - . knead vt. ిస - .
keep person forcibly vt. ం - - (2). knee n. ట ం ా, see: ట ం .
keep watch vt. -. kneecap n. ట ం .
kernel of chironji fruit n. ంజ. knife (long) n. జ య .
key n. క . knife (small) n. క .
kick (a) n. ల త. knife (large) n. ర ీ.
kick (to) vt. ి - -. knock out vt. సం - .
kill vt. కత - - ; knot n. గట.
vt. జ - ; knot (in wood) n. గ .
vt. -. know vt. ప ం - .
kind n. జ ; knowledge n. ావ ;
n. . n. .
kindness n. మ య . known (to be) vi. క - మ - ;
king n. ాజ . vi. ే -మ -, see: .
kiss vt. బ - . Kolam man n. ప జ .
kitchen n. అట , see: . koyal (kind of bird) n. ి ( ిట).
kite n. పతం .
kite (bird) n. గం .
L
lacker n. లక . ladies n. బ , see: బ .
ladder n. సూ ( ీ ). ladies-finger n. ం .
ladder (part of) n. . ladle n. ప 1;
English - Gondi 111

Lambadi (m.) like . . . like . . . (prox.)
n. సుక . leaf plate n. క .

Lambadi (m.) n. లబ . leak (slowly) vi. వ - .
Lambadi (f.) n. లబ , see: లబ . leak (with force) vi. ా - .
lame adj. ల ం ా . lean against vi. అ - .
lame person (m.) n. క ట , see: క - . lean on vi. క- ీ- .
lame person (f.) n. క ట, see: క - . lean on stick vt. ఉ -.
lamp (earthen, oil) n. ా. lean (thin) adj. సప .
lamp (kerosene) n. ; lean to n. మ ంగ .
n. . leap vi. ఢ - .
lampstand n. జల ర; learn vt. క - .
n. డ. leash n. స 3.
language (in pl.) n. . leather rope or strap n. ా .
lap n. మ ం . leave vt. సుట- - .
large bag n. ే. leech n. ( ర ).
large basket n. ా. left adjl. ెమ .
large drum n. ో . left (hand) n. ెమ ే, see: ెమ .
large earthen vessel n. ా. left (side) adj. ెమ ా , see: ెమ .
large forest n. ం (1). leg n. ా .
large green fly n. క - ి, see: క . leg of bed n. ా ా.
large slab of stone n. ా బం . lemon tree n. (మ ా);
lash v. ొహ. n. ంబ (మ ా);
last adj. వ; n. సు ంబ (మ ా).
vi. త - . lentil (kind of) n. త ం .
last daughter n. వత, see: వ. leopard n. త .
last meal with guests n. హ . lick vt. -.
last son n. వ , see: వ. lid n. మ చ .
last year adj. . lie (a) n. లబ .
late (to be) vi. ఉ ీ - - ; lie down vi. ప - .
vi. ర ం- -, see: ర ం. lie in coils vi. - ా- .
lateness n. ర ం. life n. ఆవ .
laugh vt. క - . lift vt. -.
launder vt. సు - . light (fire) vc. ర -, see: ర - ;
lawyer n. వ ల . vc. త -, see: -;
lay down (offering) vt. దూ - . vi. ర - ;
lay (eggs) vt. ొ - . vi. -.
lazy adj. మ ం ; light (from source) n. .
adj. ల ం . light (in the) adv. క ే .
lazy man n. ఆంగ ాహ ; light (weight) adj. హల ;
n. ఆ ా ా . adjl. హల .
lazy (person) n. లం . lighter n. జక .
lead vc. క -, see: -. lightning n. వ .
leaf n. ఆ . like clitic. ఆ ;
leaf cup n. ొ . ppnl. .
leaf for smoking n. చుట -ఆ , see: చుట . like . . . like . . . (prox.) advl. ...
leaf hat n. ర. ఇ ...
112 English - Gondi

like . . . like . . . (dist.) lungs
like . . . like . . . (dist.) advl. ద ... lock n. క -డబ , see: క .

అ . . ., see: ద . lodging of bridegroom’s party n. జ నూ ా.
like that adjl. అ ే . loft n. ఆట ా.
like this adjl. ఇ ే . log n. ఖ 1;
like this (type) adjl. ఈ . n. .
liking adj. క .ీ long adj. లంబ ;
limp vi. క - . adjl. ల ం.
line n. ; long basket n. ా.
n. ; long festival n. స .
n. ప ా . long section of a field n. .
line (in a) n. ా . long time ago advl. ల -జమ ,ే
lion n. హ . see: జమ .
lip n. ి . look (a) n. నదూ .
liquor (kind of) n. -క , see: look at vt. సూ - .
(మ ా); look (to) vt. నదూ - -, see: నదూ .
n. ీం -క , see: ీం (మ ా); loop of snare n. ాస.
n. ర -క , see: ర loose (of rope) vi. ం - .
(మ ా). loosen (something) vt. ల - - .
liquor maker n. కల , see: క . loot vt. ల ట- - .
liquor (generic) n. క . loser n. లం ా , see: లం .
litter n. క - ా ; loss n. భ ే- మ - .
n. బ ర క. loss (make a) vi. డ బ-మ - (2),
little adv. జర- జర. see: డ - - .
little finger n. వ . lotion n. మ .
little girl n. బ 2. loudly advl. జ .
little while adv. ల . louse n. ప ;
live vi. - -; n. ీ 2.
vi. ం ే- మ - ; love n. మ య ;
vi. మం - ; n. ల ;
vi. ర - మ - . vt. ల - -, see: ల .
liver n. త . lovely adj. ా ే.
living things n. ా . lover (m.) n. ల , see: ల .
lizard (household) n. క దూ ొ , lover (f.) n. ల , see: ల .
see: ొ . low tone adv. క ా .
lizard (snake-like) n. త ా ొ , lower vt. -.
see: ొ . lower abdomen n. .
lizard (generic) n. ొ . luck n. త ;
load vt. జ- ా - . n. న ీ .
loan n. కర; lunch n. .
n. బ . lungs n. .
lobe of ear n. గ బ .
local cigarette n. .
English - Gondi 113

mad person (m.) measure
M
mad person (m.) n. ి ా , see: ిసం . manner n. .
mad person (f.) n. ి , see: ిసం . manure n. ఖ .
made (to be) vi. మ - . manure basket n. ఖడ ట ట.
madness n. ిసం . many adjl. ;
mahua flowers n. డ ా (2). adjl. బ (బౖ).
mahua fruit n. ా ా. many coloured adj. రం -రం ా ,
main adjl. ఖ . see: రం .
main beam n. ఆ .ే margosa (kind of tree) n. క ం (మ ా).
maize n. మ ం . mark n. ట ా;
maize (flower) n. ల 2. n. బ .
make a way vt. స - -, see: స - . market n. జ ;
make fun of vt. డ ా ం - - . n. ట ం.
make hot vc. ాసూ -, see: ా - . marking nut tree n. (మ ా).
make jokes (during marriage) vi. ే - . marks n. ప ా .
make known vt. ఇ -. marriage ceremony n. మ ం .
make ready vt. గ - - ; marriage (day after) n. అ న.
vt. తయ - - ; marriage function (kind of) n. ఖ జ;
vt. - -, see: -మ -. n. మయ.
make rope vt. -. marriage jokes vi. ే - .
make use of vt. ామ -, marriage (second) n. ా .
see: ాం; mask n. ట.
vt. ా ద -, see: ా ద; mask (religious) n. డ .
vt. ల - - . massage to relieve pain vt. చు - - .
make wet vt. న - . mat n. ా.
male (animal) adj. . match n. క ి.
man n. మ న . matchbox n. -డ , see: .
man and woman n. -మ న , matchstick n. - ల , see: .
see: . materials n. ామ .
man from there n. అ ాట , see: అగ. maternal grandfather n. అ .
man of Harijan caste n. చం . matter n. .
man (old) n. మ త . matting n. ట ట (1).
man or boy (with contempt) n. ల ా . matting (of bamboo) n. ి .
man who is always with ladies n. - mature (nm.) n. మ ా, see: మ - .
ఙ (1), see: . mature (m.) n. మ , see: మ - .
man who tends buffaloes n. మ య . meadow n. పల .
man who tends cattle n. ో ా . meal n. జ ;
man who tends goats and sheep n. n. .
య . meal (big) n. జవ , see: జ .
man with female complexion n. - meaning n. అ .
ఙ (2), see: . meanwhile adv. అ , see: అ .
mango tree n. మ ా (మ ా). measure n. ఖం ;
114 English - Gondi

measure (a kind of) mother in law
n. ;ే n. ా;
vt. క - . n. ర ప ం , see: ర ప .
measure (a kind of) n. ా 2. money collection n. హ ం 2.
measure (medium, tall) n. అ . mongoose n. మ గ .
measure (small) n. ట. monkey (black-faced) n. గ .
measure (large) n. ా ; monsoon n. ి - ాల ం, see: ి ;
n. ా . n. మ సూ .
measurement n. గ . monsoon (start of) n. ర .
measuring stick n. బ బ ే. month n. మ .
meat n. స . month 01 (March-April) n. ై .
meat (piece) n. ఖ ండూం. month 02 (April-May) n. .
mediator of marriage n. సు ా . month 03 (May-June) n. బ - .
medicinal creeper n. ా ే ( ). month 04 (June-July) n. ఆ ా .
medicine n. మ . month 05 (July-August) n. ా.
medicine man n. భక . month 06 (August-September) n. అక .
meet vi. బట- మ - ; month 07 (September-October) n. ా .
vt. క - . month 08 (October-November) n. ా .
melt vi. అ - ; month 09 (November-December) n. సట.
vi. ఉ - మ - . month 10 (December-January) n. ప .
member of household (m.) n. , month 11 (January-February) n. మహ .
see: . month 12 (February-March) n. ధూ ా .
member of household (f.) n. త, see: . monthly period n. ల .
memory n. య . moon n. జం ;
mend vt. సు - - . n. ల ం (ల ల ం ).
menstruation n. ల . moon (appeared) vi. ల ం హ,
menstruation (room) n. ట (1). see: -.
metal collar (agr. implement) n. . moon (full) n. ప .
metal pitcher n. ా . moon (new) advl. అవ సు ట,
midday (at) advl. దు ా . see: ఆవ ;
middle (in the) adv-ppn. నడ ం. n. ఆవ .
middle (occurrence) adj. నట . moong dhal (kind of lentil) n. .
midnight n. అ మ - ా ె . moonlight adv. క ే .
midwife n. - . more adjl. జ ా.
milk n. ా ; morning n. జ ా - .
vt. ా ీ -, see: ీ - . morning (in the) advl. స .
millet n. జ న . morsel n. ా .
millet heads fed to animals n. క ట . mortar n. చ .
mind n. ో ా. mosquito n. నుల .
mine pron. వ. moss n. జ ీ .
mirror n. ఆ ా . mother n. అవ 1;
mistake n. చు . n. బ .
mix vt. -ీ - . mother and father n. బ -బ బ ,
mole n. . see: బ .
mole (on skin) n. క ర ం. mother god n. అవ 2.
money n. తం , see: త; mother in law n. ా .
English - Gondi 115

mother’s brother new moon
mother’s brother n. మ మ . mud (wet) n. ా.

mother’s brother’s daughter n. మ muddy (almost) adj. ప 2.
మ . murder vt. -.
mother’s brother’s wife n. ఆ . muscle n. ప 1.
mother’s elder sister n. . mushroom (sg.) n. గ .
mother’s elder sister’s husband n. ి. mushroom (pl.) n. గ , see: గ .
mother’s mother n. ా . musical instrument (kind of) n. క ా ;
mother’s sister n. చుడూ బ , n. ;
see: చుడూ . n. ం ;
mother’s younger brother n. ా ా . n. జత ;
mother’s younger sister n. ా , n. ట ట ;
see: ా ా ; n. డ ;
n. య య . n. బ ం ా.
mother’s younger sister’s husband n. musical instrument (kind of, woodwind) n.
ా ా . .
mount vt. ె - . musical instrument (part of) n. ప ా
mountain n. ట . (ట ా);
mountain path n. ధ . n. ా .
mouse n. ా . musicians of Gonds n. పట .
moustache n. , see: . Muslims n. త .
mouth n. . mustard seed n. ా;
much adjl. ; n. ర.
adjl. బ (బౖ). mute (m.) adjl. మ ా.
much later n. ి . mute (f.) adjl. మ , see: మ ా.
mucus (dry, in nose) n. ట . muzzle n. మ .
mucus (of nose) n. . my pron. వ.
mud (dry) n. .
mud (liquid) n. ెహ.
N
nail (finger) n. ం . needle n. సు .
nail (metal) n. . neem tree n. ం (మ ా).
name n. . neighbour n. - ార , see: .
naming ceremony n. ా . neighbourhood n. వ .
nape of the neck n. గ ా . neighbours n. కర .
navel n. . nest n. గ .
near adv-ppn. కర ం. nest (bees) n. ాడ .
necessary (to be) vt. ల - . nest (for chickens) n. -గ .
necklace n. దు ; nest (hole in tree) n. బ ల.
n. . net bag n. ి ా .
necklace (long) n. . net (large, round) n. ాగ .
necklace pendant n. ప . never advl. బ - ల , see: బ .
needed adj. ప . new moon advl. అవ సు ట, see: ఆవ ;
116 English - Gondi

new (nm.) older sister’s husband
n. ఆవ . noose n. ాస.
new (nm.) adj. ప . normal adj. ా .
new (m.) adj. ప , see: ప . north advl. ా -వ , see: ా ;
newborn (m.) n. డ , see: . n. ఖ ల .
newborn (f.) n. ె, see: . nose n. .
news n. ఖ ప ; nose mucus (dry) n. ీ.
n. . nose mucus (wet) n. .
next pron. దు . nose ring n. మ ా.
niche in wall n. . nose stud n. న .
night-blind adj. అం య ; not be (to) vi. ిల ( ల ).
adj. అచంద . not needed adj. వట .
nipple n. బ ం. nothing at all advl. బత - ల , see: బత .
nit n. ీ 2. nothing (nm.) pron. బ ే- ల , see: బ .
no more! adj. ఆయ . now adv. ఇఙ.
nobody (nm.) pron. బ ే- ల , see: బ . now (emph.) adv. ఇం .
nobody (m.) pron. బ - ల , see: బ . nowhere advl. బగ - ల , see: బగ.
noise n. గ బల ; numb (become) vi. ఆ - మ - 2;
n. ల . vt. సం - .
noise (make a) vi. ల - -, see: ల . numbness n. ిర ం.
noise (much) advl. ాజ- ాజ ే. nuzzle vt. బ - ;
noise-making stick (big) n. ట ప (1). vt. మ -.
noise-making stick (small) n. .
noodles n. వ ం .
O
oath n. ఆ ; oh! int. అబ .
vi. ఆ - ి-, see: ఆ . oil n. .
oblique-leaved jujube n. సూ (మ ా). oil cake n. ీ .
obstinacy n. హ . oil prepared out of fat n. ం ,
obstruction n. ా 1. see: ం .
obtained (to be) vi. ా - మ - . oil tin n. ీ ా.
occur to mind vi. త - . okra n. ం .
occurrence n. జ క. old adj. ప .
O’clock advl. - , see: -. old age n. ా , see: .
of that kind (nm.) adj. ఆ . old man adj. ;
of that kind (m.) adj. ఆ . n. ప , see: ప ;
of this kind (nm.) adjl. ఈ . n. మ త ;
of this kind (nm., pl.) adj. ఈ ం . n. .
of this kind (m.) adj. ఈ . old (of cattle) adj. ొ .
of what kind? (nm.) pron. బ . old woman n. త, see: ;
of what kind? (m.) pron. బ . n. మ త , see: మ త .
offering (bowl with food) n. బ (2). older man adj. , see: ా .
office n. కచు . older sister’s husband n. ట .
English - Gondi 117

older woman peacock
older woman adj. ా . onion n. ఉ .

oleander n. ఘ (మ ా). only attr. ి .
on adv-ppn. . open adjl. ఖుల ;
on behalf of adv. ల ి; vt. ఉగ - - ;
adv. ా ి. vt. ె - .
on foot adv. ా , see: ా . orange n. సం .
on four sides adv. ల ం ా , see: ా . orchard n. గ బ.
on that day adv. అంట. ornament n. ఖ ే.
on the left hand adv. ెమ ే, ornamental belt n. క .
see: ెమ . orphan (female) n. సట , see: సట
on the left hand side adv. ెమ ా , ర .
see: ెమ . orphan (male) n. సట ర .
on the right hand adv. ే, ouch! int. అ .
see: . our (sg.) pron. మ వ.
on the right hand side adv. ా , our (pl.) pron. మ వం , see: మ వ.
see: . outside adv-ppn. బ .
on what day adv. బంట. outstanding n. కర;
once adv. ఉం జ క. n. బ .
once again advl. ఉం ే-మర, see: ఉం .ే overflow vi. -.
one and a quarter (1¼) fraction num. స ా . owl n. గ బ .
one (nm.) num. ఉం . owner n. మ ల .
one (m.) num. వ .
P
‘paan’ leaf n. -ఆ , see: (మ ా). parcel n. గట.
‘paan’ tree n. (మ ా). parch (grain) vc. ిడూ -, see: ి - .
pad (for bullock) n. జ . parched grain n. ల ం ;
padding (cotton) n. ర . n. హ ం .
paddy (sg.) n. వం . Pardhan n. పట .
paddy (pl.) n. వం ం , see: వం . parents n. అవ -బ బ , see: అవ 1;
pail n. . n. బ -బ బ , see: బ .
pain n. దం (1); parrot (big) n. ా ా .
n. ం . parrot (generic) n. ా .
palace n. ా - ా . parrot (small) n. ెగ .
palanquin n. ా . part n. ఈ ా.
palm liquor n. -క , see: partially ripe fruit n. డ ా (1).
(మ ా). particles (fine) n. బ .
palm of hand n. అసూ - ; partition n. గ .
n. త - . partridge (kind of) n. క ాం .
pan n. కచూ . past adj. .
pant (to) vi. -. pat on back vi. ీ- - .
panther n. ం . path n. స .
papaya tree n. ప (మ ా). peacock n. మ .
118 English - Gondi

peacock feather belt plough (part of)
peacock feather belt n. మ -పట , pink powder n. గ ల .

see: మ . pinky n. -బట .
pearl n. . pins and needles n. ిర ం.
peel vt. డూ- -ీ . pip (of fruit) n. ే.
peeled (be) vi. డూం - . pip (of mango) n. ట .
peepal tree n. ఆ (మ ా). pipe (for liquid) n. ట .
peg n. ర ట; pipe (smoking) n. చుట .
n. ల . pit n. ొ ొ.
peg at side of yoke n. ి . pitcher n. క జ .
peg (for snares) n. ట . place (a) n. జ గ.
peg of stringed instrument n. ల (2). place for ceremony n. ఖ .
pen n. ంట . place for worship n. - మ,
pencil n. ట- ంట , see: ంట . see: మ .
pendant n. ప . place things in disordered manner vt. ా
penis n. చూ . బ ా ఇ -, see: ాం.
people n. జ . place (to) vt. ఉ - .
people (pl.) n. ల క . place (to this) adv. .
period n. జమ ; place where a god lives n. ం (2).
n. ల . plain n. పల .
perseverance n. హ . plait (hair) n. ె ం .
person threatening to hit n. దం (2). plane (tool) n. క .
pesticide n. మర. plank n. ాట.
pesticide pump n. మర-డబ , see: మర. planning n. ా ా .
pestle (stone) n. బ ా . plant vt. ఉ - ;
pestle (wooden) n. ా . vt. ఘ ీ- - .
petticoat n. ా. plant (kind of) n. జం ప ఙ ;
phratry n. స ా. n. ం .
pick up vt. -. plantain n. .
pick vegetables leaves vt. -. plantain tree n. (మ ా), see: .
pickles n. ాయ . plaster vt. మ - .
piece n. ఈ ా; plate n. ె ే.
n. ట . plate containing coins n. ఆ .
piece of chalk n. ల క - ల , see: ల . plate (for eating) n. ధ య .
pierce (accidentally) vt. గం - . plate (weighing scales) n. .
pierce (for a tattoo) vt. - 2 (2). plate (large) n. ప ా .
pierce (gore) vt. - 2 (1). platform for weddings n. బ ల.
pierce (poke) vt. -. play vi, vt. క - .
pig n. ప . play acting n. .
pigeon n. ా ా ( ిట). play (instrument ) vc. క -, see: -.
pigeon hawk n. ప ా - ే ( ిట), pleasure n. మం ే.
see: ప ా ( ిట). plough (a) n. ఙ .
pigeon (kind of) n. న . plough harness (part of) n. జ .
pill n. . plough (part of) n. క ా;
pincers n. మ . n. ాల ;
pinch vt. -. n. ి .
English - Gondi 119

plough (to) pulses (kind of)
plough (to) vt. ఉ - 2. powder (from worms) n. నూ .

plough (generic) n. . powder (red) n. క క .
pluck vt. -. powder (red and pink) n. క క గ ల ,
plug vt. మ - . see: క క .
plum (wild) n. ఙ . power n. క ం .
plump adj. ొబ . pregnant stomach n. ీ .
pocket n. ా. pre-marriage ceremony n. ఊటడ.
pod (of bean) n. ఙ . prepare vt. తయ - - ;
point n. . vt. - -, see: -మ -;
point (in game) n. ప 2. vt. స - - .
point out vt. -. press vt. అద - .
point where stem joins fruit n. ట . press (with great force) vt. - -.
pointer (scales) n. ాట 2 (1). previous adjl. ల .
pointing finger n. హ బ ట . pre-wedding tradition n. సగ .
poison n. . prick vc. ట -, see: -.
poke vt. -. prick (accidentally) vt. గం - .
pole (for clothes to dry on) n. . pricking n. ిర ం.
pole (ritual) n. ాట. priest n. కట ;
pole (vertical) n. ె . n. ే ా .
polish n. లక ; priest’s wife n. కట ె, see: కట .
vi. చ -మ -, see: చ - -; procure vc. ప ట -, see: ప - .
vt. చ - -. prod n. బ .
ponder vi. -ీ - . prodding stick n. త -బ ే, see: బ ే.
pop (grain) vi. ి - . produce (cultivated) n. మ .
porch n. ట . profit n. ా ద.
porcupine n. సు - ప . progress (be in) vi. -.
porridge (kind of) n. అ న జ వ, proliferate vi. ప - .
see: అ న; proper adj. ట , see: .
n. జ వ. proper (be) vi. జ ే- మ - .
pot (clay, large) n. బ . prostrate oneself vi. క -అ -, see: ా .
pot (clay, small) n. ఖుం . protect vt. - -.
pot (cooking) n. గం . provisions n. చం .
pot holder n. చుమ . pubic hair (pl.) n. టం .
pot (large, for heating water) n. ాంత. pull vt. ఉ - .
pot (metal, for water) n. గ ోల . pull along vt. -.
pot (metal, rounded) n. క . pull down vt. -.
potato n. ఆల . pull faces vt. మ ర - .
potion n. మ . pull out vt. ె - .
potter n. క మ . pull up vt. చ - - .
potter’s wife — క , see: క మ 1. pullet n. - ం , see: ;
pouch n. ట. n. తల .
pound vt. ఉ - ; pulley (on well) pull n. ా .
vt. ాట- - . pulse (kind of) n. త ం .
pound (in mortar) vt. - 1 (1). pulses n. .
pour out vt. -. pulses (kind of) n. .
120 English - Gondi

pump (for pesticides) ready (get)
pump (for pesticides) n. మర-డబ , put on vt. ం - ;

see: మర. vt. ల - - .
pumpkin n. . put on eye colour vi. ా ొ -,
pus n. క ల ం. see: ా .
push vt. ఢ - - . put (seed) vt. ఉ - .
push in vt. దు - . put sitting vc. ఉప - .
push over vc. క డూ -, see: క - . put standing vc. త -, see: -;
push (with fingers) vt. అ - 1. vc. ప - (1), see: -;
pustule n. . vc. ల -, see: -.
put vt. ఇ - . put to sleep vc. ండూ -, see: ం - .
put down vt. ొ - . python n. మ సూ .
put hands together vi. మ జ - - (2).
put in vt. -.
Q
quail n. ఊ . advl. జ ;
quarrel n. జగడ; advl. య - య , see: ;
vc. ెర - ; advl. స ;
vi. గ - . advl. స -స , see: స .
quarter adjl. ప ె . quiet adj. ద .
queen n. ల . quilt n. బ ం .
quench thirst (become) vi. ఆ - . quit vt. సుట- - .
question vt. ప ి- - . quiver n. ట .
quickly adv. ;
R
rabbit n. ల . raise position vt. త - .
race n. ఖ ం . rake n. తడ.
racket n. గ బల . ram n. .
racket (a) n. ల . rash (skin) n. ల- ప .
racket (make a) vi. ల - -, see: ల . rat n. .
rafter n. ా ా. rat (kind of large) n. ఘ ీ.
rain n. ి . rate n. .
rain drop n. ట . raw adj. పహ (2).
rainbow n. కమ - పట . ray tree n. ాల ం (మ ా).
rainwater n. ి - , see: ి . razor n. మయ .
rainy season n. ి - ాల ం, see: ి . reach vi. ం ే- మ - ;
raise vc. ేదూ -, see: ే - ; vt. అం - ;
vc. ప - (1), see: -; vt. -.
vt. -; read vt. ా - - .
vt. ీ- - . ready (get) vi. ె .
English - Gondi 121

ready (to be) roam
ready (to be) vi. తయ -ఆ-, vi. మ - .

see: తయ - - ; revile vt. ాం - .
vi. -మ -; revive to life vt. ె - (2).
vi. స -మ -, see: స - - . rheum of eye (dry) n. ీ.
reap vt. -. rib cage n. భ ా .
rear (of bird) n. బ . rice (bolied) n. ాట .
receptacle (of joined hands) n. ో . rice (ceremonial) n. అ ం .
recognize vt. మ - ; rice (scraps) n. పస ర.
vt. -ఇ -, see: . rice (uncooked) n. .
recognized (to be) vi. ే -మ -, rich man n. ధన ా .
see: . riddle n. ం ో.
recollection n. య . right adjl. .
recurring time advl. వక -వ , see: వక right away adv. .
(వ ). right (hand) adj. ే,
red adj. ర ా . see: .
red-faced monkey n. . right now adv. ఇం .
reduced to ashes (to be) vi. right (side) adj. ా , see: .
దుబ - దుబ - ఆ- . rim n. .
refuse (rubbish) n. య . ring n. ట ా మ ద, see: ట ా;
region n. పట. n. మ ద.
relationship n. ( ). ring finger n. మ ద బ ట , see: మ ద.
release vt. సుట- - . ring-worm n. ా 1.
religious observances (pl.) n. ripe fruit n. పం , see: పం - .
ఆ - . ripen vi. పం - ;
remain (to) vi. ద - . vi. మ - .
re-marriage n. ా . rise vi. ే - ;
remember vi. త - -, see: త ; vi. ద - ;
vt. -ఇ -, see: . vi. -.
remembrance n. త . rise (stand) vi. -.
remove vt. ెం - ; rise (sun) vi, vt. ి- .
vt. - -. ritual bamboo pole n. ాట.
remove misunderstanding vt. స - - (2). ritual bath n. ఆ డ ా .
repent vi. చు చు - మ - ; ritual food server n. గ .
vi. జ - మ - (ఝ - మ - ). ritual (kind of) n. సగ .
replete (to be) vi. పం - . ritual offering n. బ (2).
reportative (‘it is said’) clitic. అల ; ritual song n. ే .
clitic. బ . ritual song and dance n. డం .
request vt. త - . ritual stick n. చహ .
resemblance ppnl. . river (deep part) n. థ .
respect n. మ . river (small) n. ీల .
respectful (to be) vi. మ -మ -, see: మ . river (medium) n. క ె .
rest n. జ ప ; river (large) n. గం ా.
vi. ం- . rivulet n. ీల .
restrict vt. ం - - (1). road n. స .
return vc. మల -, see: మ - ; roam vi. -.
122 English - Gondi

roar sari (part of)
roar vi. డ - మ - . rope (for bullocks) n. స 3.

roast vt. బ - . rope (for tying cattle) n. .
rob vt. ల ట- - . rope (leather) n. ా .
rock n. బం . rope (thin) n. సు .
rock (big) n. ఙ బం . rope (to make) vt. -.
rock (kind of) n. ా- బం . rosella n. అంబ .
rock pigeon n. ా ా ( ిట). rot vi. స ే- మ - .
rod (thick) n. ట . rotten vi. క - .
rod (threshing) n. టల. round adj. గ ం ;
rod (medium) n. బ . adj. ల , see: ;
roll over vi. క - . adjl. .
roll up vt. గ ం - - . round and round advl. గ - గ .
rolled up (to be) vi. గ ం ే-మ -, rouse from sleep vt. ె - (1).
see: గ ం - - . row n. ా .
roller (bird) n. ట ( ిట). row of bulls for threshing paddy n. ా .
roof n. చ ీ; rub ‘pan’ in palm vt. ట- - .
n. బ ; rub with hands vt. గ ీ- - .
n. మ ంగ . rubbish n. క - ా ;
roof (part of) n. . n. బ ర క;
room n. ట (1); n. య .
n. ; ruminate vi. హ - .
n. ; run vi. -;
n. ఖ ; vi. స - .
n. హ ా. run away vi. -.
room (inner) n. . Rupee n. ర ప .
rooster n. . rushed adv. ల .
root n. ీ 1. rust vi. జం - ీ- .
root (kind of) n. మ ట. rust (on plants) n. నూ ి.
rope n. ే.
S
sack n. తయ ; salute vi. మ జ - - (1).
n. ే. salvation n. ి ా , see: ి - .
sacred spear head n. సల . samba (m.) n. డ ా .
sacred thread worn around waist n. ం . sand n. ఉ .
sacred Tulsa tree n. త (మ ా). sandal n. ెప ;
sacrificer (of humans) n. ండూ . n. ర ం.
sacrificial animals n. సుజ ాం . sanva corn n. ామ .
saddle n. ఖ . sap n. .
sag vi. - ఆ- . sapling n. ా .
saj tree n. మ (మ ా). sapota tree n. స ట (మ ా).
saliva n. జ . sari n. .
salt n. . sari (part of) n. ల 1.
English - Gondi 123

satisfied (to be) share
satisfied (to be) vi. పం - . second finger n. మ ద బ ట , see: మ ద.

Saturday n. స . secretion (dry) n. ీ.
savage adj. బ . secretly adv. క ా .
save vc. దక -; section of field n. ా.
vc. ిసూ -, see: ి - . section of town n. వ .
saved (to be) vi. ి - . see vt. సూ - .
saving n. ి ా , see: ి - . seed drill n. ప .
say ppt. ఇ ె ; seed drill (horizontal part of) n. ఖ 1.
vt. ఇ - ; seed drill (part of) n. య .
vt. ఇ - . seed (for sowing) n. జ .
scab n. ప. seed (of fruit) n. ే.
scaly pangolin n. ఉర ం. seed (of ‘mahka’ fruit) n. దం .
scar n. ఘ . seed (of mango) n. ట .
scare away vt. - -, see: . seed (of sesame) n. నూం .
scarecrow n. బ జ . seed (of tamarind) n. ా.
scatter vt. ా - . seeder n. ో ా .
scatter (food) vt. దూ - . seeds (cooked) n. గ .
scatter (seed) vt. - . seem vi. -.
scattered (be) vi. ా బ ా ఆ-, see: ాం. seize vt. ీ- .
school n. ాడ. sell vt. -.
scissors n. క ె ా. send vt. -.
scold vt. ాం - . separate adjl. ( ా);
scoop vt. -. adjl. - , see: ( ా);
scorpion n. . vt. ా - - .
scorpion (red) n. పం , see: . separated (to be) vi. ా -మ -,
scrape vi. - 1; see: ా - - .
vt. త - ; servant n. గ .
vt. ర - - . service n. వ .
scrape off vt. క - . sesame seeds n. నూం .
scrape up vt. ఉ - . set a trap (to) vt. మ ం - - .
scraps n. పస ర. set (of sun) vi. డ బ-మ - (1), see: డ - - .
scratch vt. -. set (sun). go away vi. -.
scream vi. -. set up vt. ఉ - .
screen (bamboo) n. ట ట (1). settle vt. ప ా - - .
screw vt. ీ - . seven (nm.) num. డూం .
scruff vi. - 1. seven (m.) num. , see: డూం .
search and find vc. ప ట -, see: ప - . sew vt. -.
search for vt. మ -. shade n. ద .
season n. ాల ం. shadow n. ా .
season (curry) vt. య . shaft (of tool) n. ండ.
seasoned vegetables n. క ీ. shake vi. -;
seat n. క త ; vi. ల -, see: -;
vc. ఉదు -, see: ఉ - ; vt. - -.
vc. ఉప - . shake off vt. ఝ - - .
second pron. దు . share vt. త -.
124 English - Gondi

sharp sister’s son
sharp adj. సుయ . shout vi. కల - - ;

sharp (to be) vi. -. vi. క- ీ- .
sharpen vt. ీ- . shove vt. అ - 1.
sharpen (an instrument) vt. సు - - . show vt. -.
sharpening stone n. -బం , shrimp n. జ ే.
see: -ీ . shrine n. -గ , see: .
sharpness n. ప 1. shrink (as in cloth) vi. ఆ - మ - 1.
shave vt. - 2. shrink (cheeks) vi. ల ట - ం - .
shaven-headed adj. బ . shrivel up vi. చు - మ - ఆ- .
she (prox.) pron. ఇ . shrub n. ;
she (dist.) pron. అ . n. ేల .
shed (for animals) n. ట . shudder n. ఝ ;
shed (for goats) n. ట (2). vi. ఝ ీ-, see: ఝ .
sheep n. . shut vt. -.
shell n. ీ ి. shy (be) vi. లజ- మ .
shell of chironji n. ీట. sickle n. ట .
shell (of crab) n. ట (2). sickle (small) n. క ర .
shell of mahua flower n. ా . side n. ా ;
shell (to) vt. డూ- -ీ . n. బ .
shelter n. అ ం; side of drum n. ట.
n. మం . sieve n. ా ;
shepherd (m.) n. ల . n. ;
shepherd (f.) n. ల , see: ల . vt. ా - -, see: ా .
shift vi. స - మ - . sift vt. -.
shine vc. -; signet ring n. ట ా మ ద, see: ట ా.
vi. చ -మ -, see: చ - -; silent adj. ద .
vt. చ - -. silent (be) vi. క మ మ -.
shining adv. ఝగ ం- ఝగ ం. silk-cotton tree n. దూ (మ ా);
shining brightly (beam of light) adv. n. (మ ా).
ట ం . silver n. క ా.
shining dimly (beam of light) adv. silver neck ornament n. స .
ట . silverfish n. ర .
shirt n. ఆం . similar (be) vi. జ ే- మ - .
shocked vi. ధ - ఆ- . similar to that adjl. అ ే .
shoot n. ో ా. similar to this adjl. ఇ ే .
shop n. దు ా . since adv-ppn. పజ ( జ).
short adj. ఆక . sing vt. ా - .
short (height) adj. ట ి . sink vi. డ బ-మ - (1), see: డ - - ;
short (length) adj. ల ం . vi. - ఆ- ;
short pants n. ా . vt. డ - - .
short steps advl. ఝ ల . sink down vi. గ మ డ ం -, see: గ
shorts n. ా . (గ ).
shoulder n. ట ; sister (younger) n. ల .
vt. ాం - . sister’s daughter n. స ే- య , see: స .ే
shoulder bag n. . sister’s son n. స ే-మ , see: స ే.
English - Gondi 125

sit sole of foot
sit vt. ఉ - . smear (vermilion) vt. ట - .

six (nm.) num. ార ం . smell n. ఘ ;
six (m.) num. ా , see: ార ం . n. ా ;
sixty-eight num. అడ ా . vt. ా -, see: ా .
skin n. . smoke n. య , see: - 1.
skin (of fruit or animals) n. . smoke (cigarette) vi, vt. ఉ - .
sky n. బ . smoke (fire) vi. - 1.
slap vt. ా- ా- . snail n. ండ బ డూ ం;
slate n. ాట. n. బ డూ ం.
sleep n. జ ప ; snake n. త ా .
n. ; snake (cast skin) n. ి.
vi. నర -; snake (cobra’s hood) n. ఫ ే.
vi. ప - ; snake God n. బ .
vi. ం - . snake (kind of) n. కటయ (త ా );
sleep (make to) vc. ండూ -, n. దు ;
see: ం -. n. -త ా ;
slender adj. బ . n. ప ా (త ా );
slide vi. సూ - . n. (త ా );
slime (in water, or on stone) n. జ ీ . n. మర ండ (త ా );
slingshot n. గ ప . n. మ ల ం (త ా );
slip vi. ఘ - మ - ; n. మ సూ ;
vi. సూ - . n. (త ా ).
slough of snake n. ి. snake lizard n. త ా ొ , see: ొ .
slowly advl. జ ; snap (a rope) vc. న -, see: న - ;
advl. . vi. న - .
smack (lips) vt. చు -. snap (break) vt. ఉర - .
small adj. చుడూ . snap fingers vi. ట - - .
small basket n. సు . snatch away vt. ఊం - .
small bee-hive n. . sneeze n. సగ ;
small copper coin n. ట . vi. త -.
small drum n. గ ల; sniff vt. మ -.
n. ో , see: ో ; sniffle vi. ీ - -.
n. ఫ ా. snooze n. జ ప .
small earthen pot n. ట . snore vi. మ - .
small louse n. ా . snuff n. న 1.
small mouse n. సూ . soaked (to be) vi. ం - .
small piece of cloth n. ం . socket of tooth n. ా.
small spoon n. ఫ . (so)ever attr. - ే .
small stone n. ఖ . soft adj. నర .
small tree n. ేల . soft spot (on head) n. ట .
small village n. గ డ. soil clothes vt. - -.
smallest adj. ఇసుగ ం . soil (dark) n. ా .
smear vt. మ - . soiled (become) vi. -మ -.
smear floor with cow dung solution vt. sole of foot n. అసూ - ా ,
ఊ - 2. see: అసూ - ;
126 English - Gondi

solid spread news
n. త - ా , see: త - . spear n. ా .
solid adj. సబ . spider n. ా.
solve riddle vt. ప - . spill vi. త - .
some adjl. ో ో. spill (to) vc. త -, see: త - .
somebody (nm.) pron. బ ే, see: బ . spilt (be) vi. ఝ - ;
somebody (m.) pron. బ , see: బ . vi. -.
something advl. బత , see: బత . spine n. .
something (nm.) pron. బ ే, see: బ . spinster n. కర క వ .
sometimes advl. బ , see: బ ; spirit n. వ .
advl. బ -బ , see: బ . spirit (malevolent) n. ా ాట.
somewhere advl. బగ , see: బగ. spirit (of death) n. ం.
son n. ; spit vi. ఉ - .
n. మ . spit out vt. ఉ - .
song n. ాట1. spittle n. ఊ .
son-in-law n. స ే. splash vi. -.
sons and daughters n. మ - య , splash (sprinkle) vi. ి - .
see: మ . spleen n. క .
son’s or daughter’s mother-in-law n. splint n. ా.
ా ా . splinter n. ిం ే .
son’s wife n. య . split vc. య -, see: -.
sore (swollen) n. దదూ . split (to be) vi. -.
sore (wound) n. ప . split up (divide) vt. ఈ ాం - ా -,
sorrow n. . see: ఈ ా.
sort n. జ ; split (wood) vt. -.
n. . spoil vt. ఖ ా - -, see: ఖ ా .
sound (a) n. ఆ ా . spoiled (to be) vi. ఖ ా -ఆ-, see: ఖ ా .
sound (make) vi. -. spoilt (become) vi. స ే- మ - .
sound (of drum) n. స ం . spoilt (to be) vi. ా - ఆ- .
soup n. ిత జ . spoke of wheel (thick) n. అ - క ట.
sour (bad) adj. స ా, see: స - . spoke of wheel (thin) n. ా 2.
sour (to be) vi. స -, see: స - . sponge gourd n. ట ట .
sour (to make) vi. స - . spoon n. చమ .
south n. తల-వ , see: తల; spoon (ladle) n. సుక .
n. ె ఙ . spoon out (to) vt. -.
sow (by handful) vt. - . spot n. ట ా .
sow (scatter) vt. ా - . spot on forehead n. ట ా;
sow seed vt. జ ా -, see: జ . n. బ .
sow (with seed drill) vt. -. spot on skin (mole) n. క ర ం.
span n. . spot (swollen) n. దదూ .
spare (to) vt. మయ - (1). spouse’s elder sister n. తఙ.
spared (to be) vi. ి - . spouse’s younger sister n. .
spark n. జ ; spread (divide) vt. ా - - .
n. నూ . spread manure vi. ఖ ా -, see: ఖ .
sparrow n. ట - ిట. spread news vt. ఖ ప - ీ-,
speak vt. వ - . see: ఖ ప .
English - Gondi 127

spread out (on the ground) stop (wait)
spread out (on the ground) vt. ప - . stem joining point n. ట .

spread out (something flat) vt. -. step n. ా .
spread out (stretch) vi. ాం - . step (of ladder) n. .
spread (to be) vi. ప -మ , see: ప - ; step-mother n. ా -అ ా .
vi. ా -మ -, see: ా - - . steps n. సూ ( ీ ).
spring (of water) n. జ . stick (attach) vi. ట ం -;
spring up vi. బ -. vi. ట ం - .
sprinkle (food) vt. దూ - . stick (bamboo) n. బ ే.
sprinkle (liquid) vi. ి - . stick (cane) n. ె .
sprout (abundant) vi. -. stick (firewood) n. కట.
sprout (germinate) vt. -. stick (for measuring) n. బ బ ే.
squeeze (in hands) vt. ిస - . stick (multi-purpose) n. -ి బ ే,
squeeze out vt. ీ - . see: బ ే.
squeeze (press) vt. అద - . stick (noise-making, to frighten animals
squeeze (through) vi. క - . away) n. ట ప (1);
squirrel n. . n. .
stab vc. ట -, see: -. stick (short) n. ల (1).
stab (accidentally) vt. గం - . stick (thick) n. ట .
stacked adv. ి ో . stick (threshing) n. టల.
stair n. గ . stick twisted in rope n. క .
stalk n. ేం ే; stick (with spike) n. ఆర -బ ,ే
n. . see: ఆర ;
stand (stop) vi. ఆ - . n. త -బ ే, see: బ ే.
stand (to) vi. -. stick (medium) n. బ .
stand (up) vi. -. stiff adj. సబ .
standing (to be) vt. -. stilt n. ఖ 4.
standing (to put) vc. ల -, see: -. sting vt. క - .
star n. సుక ం. stolen adj. కల , see: క - .
start vt. ఉగ - - ; stomach n. ట.
vt. ల - ; stomach (pregnant) n. ీ .
vt. సుర - - . stone n. బం .
start a fire vi. మ - . stone (for grinding) n. జత.
start of rainy season (in June) n. ర . stone (for sharpening) n. -బం ,
stay vi. మం - ; see: -ీ .
vi. ర - మ - . stone (of fruit) n. ట (3).
steal vt. క - ; stone of fruit n. ట ;
vt. ల ట- - ; n. ే.
vt. - -. stone (pestle) n. బ ా .
steel n. క . stool n. సూ .
steel (for flint) n. క -ట , see: క . stoop vi. మ -.
steel tip of plough n. క ా. stop (cause to) vc. ప - (2),
steel (with flint) n. జక . see: -.
steep downward slope n. ఉ . stop (moving) vt. ఆప - .
steep upward slope n. ధ . stop (stand) vi. ఆ - .
stem n. ో ా. stop (wait) vi. ా- .
128 English - Gondi

stopper swing (a)
stopper n. మ చ . vt. త - .
store area above rafters n. ఆట ా. suddenly advl. గ ే .
stork n. ట ఙ ( ిట), see: ట ఙ ; suffice vi. ప - మ - .
n. ట ఙ ( ిట). sufficient adjl. ప ా.
storm n. ధుం . sufficient (enough) adj. ఆయ .
story n. సూ . sufficient (it is) adjl. ఆంత, see: ఆ- .
straight adv. ం. sugar n. ాక .
straight (down) adjl. కసూం. sugar (brown) n. .
strain vt. ా - -, see: ా . sugar cane n. ఊ ేం ే, see: ఊ .
strainer n. ా . suitable (be) vi. జ ే- మ - .
strangle vt. ఆట- ా- . summer n. ఉ ;
strap (leather) n. ా . n. ో ాల ం;
straw n. ీ . n. - ాల ం, see: .
stream (small) n. ీల . summon vt. -.
stream (large) n. క ె . sun n. .
stretch (for something) vi. -. sun rise (time of) n. ా .
stretch (oneself) vt. - -. Sunday n. అ ా .
stretch (something) vi. ాం - . sunlight n. .
strike vt. ా- . sunrise n. - ి , see: .
strike target vt. ఉ - -, see: ఉ - . supper n. .
strike with fist vt. క -. supplies n. చం .
string n. సు . surname n. ా 2.
string (beads, flowers) vt. ా - 2. surprised (be) vi. క దు - ఆ- .
string (of musical instrument) n. ా . surrounding adv. ల ం ా , see: ా ;
stringed instrument (kind of) n. క ా ; adv-ppn. ిర .
n. ; survive (to) vi. ద - ;
n. జత . vi. ి - .
stringed instrument (part of) n. ల (2); swallow vt. ం - .
n. ఖూజ . swaying while dancing n. ఝల .
strip (of bamboo) n. ప . sweat n. ఉ .
strip (remove) vt. - -. sweat (to) vi. ఉ -మ -, see: ఉ .
strip (scrape) vt. క - . sweep vt. ీ - .
stripe n. . sweet adj. .
stroke n. ధ . sweet (kind of) n. ెబ ;
stroll vi. -. n. ప ర ా ;
strong adj. ఘ ; n. నూ .
adj. సబ ; sweet (taste) vi. నూం - .
adjl. మ . swell vi. -.
strongly advl. జ . swim (animals) vi. -మ -.
stubble n. క ట . swim (humans) vi. న - .
stuck (be) vi. ట ం - . swing vi. ఝ ల - మ - ;
stumble vi. - ా- . vi. ల -మ -, see: ల - - ;
such a adjl. ఈ . vt. ఊం - ;
suck vt. ఊ - ; vt. ల - - .
vt. చు -; swing (a) n. ఊక .
English - Gondi 129

swing cradle then
swing cradle vt. ఉ - . n. జ య ;

swollen area n. . n. తల .
swoon vi. చ ా - ా- . sword (part of) n. ా ా.
sword n. క ;
T
table n. టబ ; tattoo n. ిం ా .
n. బం ; tattoo (pierce) vt. - 2 (2).
n. . tea n. ెహ.
tablet n. . teach vc. కర -, see: క - .
tablet (kind of) n. ఇంగ . teacher n. మసర .
tail n. . teak tree n. ేక (మ ా).
tail (of bird) n. బ . tear vt. స - -, see: స - .
tailor n. ీ ి. tear (to) vc. సర -, see: స - .
take vt. -. teardrop n. ా ే .
take (and go) vt. - . tease vt. ే - - ;
take away vt. అ - -. vt. మ ర - .
take care of vt. ా - - . tell vt. -.
take fright vi. - ీ-, see: . tell a lie vi. లబ వ -, see: లబ .
take oath vi. ఆ - ి-, see: ఆ . temple n. గ ;
take off clothing vc. క డూ - . n. మటం.
take on shoulder vt. -. ten num. దహ.
take out vt. ెం - . tender adj. ల;
take out (everything) vt. ాం- -, adj. పహ (2).
see: ాం. tender leaf n. ాల .
take place vt. ఉ - . term of abuse for women or animals n.
take pleasure vi. మం ే- ీ-, see: మం ే. ాం ే (2).
take root vi. ం - . testes n. హండం .
take this vt. ఇ ే. testicles n. హండం .
take to lap vt. -. than clitic. - ే (1).
take with vt. అ - -. that pron. .
tale n. సూ . that day n. అంట .
talk vt. వ - . that (m., dist.) pron. .
talkative adj. ట . that many (m.) pron. అ .
tall adj. ెఙ . that many/much (nm.) pron. అ .
tallest adj. ట ఙ . that (nm.) pron. అ .
tamarind seed n. ా. the one… the other pron. బ . . . బ . . .,
tamarind tree n. ిత (మ ా). see: బ .
tambourine-shaped drum n. డ . their own pron. తమ .
tanner n. మ . their (prox.) pron. ర, see: .
taste n. స ా . their (dist.) pron. ఊర, see: ఊ .
taste sweet vi. నూం - . themselves pron. త -త .
tasteless adj. చ ి. then adv. అ .
130 English - Gondi

then (after) time (occurrence)
then (after) advl. మర (2). thought n. చు మ ం , see: మ ం ;

there adv-ppn. అగ. n. ా .
there (from) advl. హంద, see: హ . thread n. నూ .
there (to) n. హ . thread a needle vt. క - .
therefore attr. ఇంజ ; thread on a screw n. .
corr. అ ే ల ి, see: అ ; threaten vc. ర -, see: -.
corr. ఇ ే ల ,ి see: ఇ . three days from now adv. ి .
these (nm., prox.) pron. ఇ . three (nm.) num. మ ం .
these (m.) pron. ఇ , see: ఇ ; three times adv. మ ం జ కం , see: జ క.
pron. . three (m.) pron. మ , see: మ ం .
they (m., prox.) pron. . thresh (lightly) vt. ఝ - - .
they (m., dist.) pron. ఊ . thresh (with bullocks) vt. -.
they (nm., dist.) pron. అ . threshing floor n. ఖ .
thick (fat) adj. ట సూ . threshing stick n. టల.
thick (flat things) adj. ద ; threshold n. ట .
adj. ర . throat n. ట.
thick (of forest) adj. ఝ నూ . throw vt. - -;
thief n. కల , see: క - . vt. సుర - .
thieve vt. ల ట- - . throw (scatter) vt. ా - .
thigh n. మ ం ; thrust vt. దు - .
n. ం . thumb n. ా బ ట , see: ా .
thin (flat things) adj. ప . thumb imprint n. అ - 2.
thin (in radius) adj. బ . thunder vi. గ - మ - .
thin (lean) adj. సప . thunderbolt n. - .
thin (liquid) adj. ాత . Thursday n. బసూ ా .
think vi. త - ; thus (that way) advl. అహ ;
vi. ం - - . advl. ద .
think over vi. ీ- - . thus (this way) advl. ఇ .
think poorly of n. . tick (black, small) n. చూ .
thinking n. ా (1). tick (white, large) n. ఉడూం.
third adj. . tickle n. గ గ ;
thirsty (be) vi. వ - . vt. క - -, see: క ;
thirteen num. మ . vt. గ గ - -, see: గ గ .
this (m., prox.) pron. . tidy (to) vt. మ ం - - .
this many (m.) pron. ఇ . tie down vt. ఆ - - 2.
this many/much (nm.) pron. ఇ . tie (to) vt. ొ - .
this (n) pron. ఇ . tie together v. ొహ.
this year adv. ఇయం . tiger n. ఖ ;
thistle n. . n. డ ా ;
thither n. హ . n. బ ా .
thorn n. ా . tiger (young) n. బ .
thorn bush n. ా . tight adj. .
thorn(s) n. -. tile n. ి .
those (nm.) pron. అ . time (instance) n. వక (వ ).
those (m.) pron. ఊ . time (occurrence) n. జ క.
English - Gondi 131

time (of day) tree (kind of)
time (of day) n. ఘట . tornado n. మ ట .

time of sun rise n. ా . tortoise n. ా ;
time (turn to play) n. . n. ల ;
time (years earlier) n. జమ . n. .
tin (for cooking oil) n. ీ ా. touch vt. ఇ - .
tingling n. ిర ం. towel n. త ా .
tip (of plough) n. క ా. town n. నగ .
tip over vi. మ - . toy n. బ మ .
tired (to be) vi. అ - ; track n. ప ా .
vi. కట ే- మ - ; train up vt. ీ- - .
vi. హట- మ - . trample vt. జ - ;
to be vi. మం - . vt. -.
to be (by nature) vi. ఆ- . transfer liquid vt. -.
to climb up vt. ె - . transplant vt. -.
to cover a house vt. -. transplanting n. ఉ ా .
to stay gerund. మ , see: మం - . trap (bird, small animals) n. ాస.
to there n. హ . trap (fish) n. డ ;
toad (small, brown) n. న -ప , see: న 2. n. ా 1.
tobacco n. తమ - ఆ . trap (net) n. ాగ .
to.belch vi. ెర - -, see: ెర . trap (rodent) n. డ ా .
to.chew.cud vi. - ా- . trap (small animals) n. చం ో .
today adv. ం . trash n. క - ా ;
toddy-tapper n. కల , see: క . n. బ ర క.
toenail n. ం . tread down vt. -.
toilet (to go) vi. మయ - ం- . tread on vt. జ - .
tomato n. బ. tree n. మ ా.
tomb n. . tree (kind of) n. ఆ (మ ా);
tomorrow adv. . n. ఇ (మ ా);
tone n. ల ం . n. ఉ ీ ా (మ ా);
tongs n. మ . n. కయ (మ ా);
tongue n. ంజ . n. క ా (మ ా);
tonsils vi. ం - ా-, see: . n. క ం (మ ా);
too many adjl. జ ా. n. క మ (మ ా);
too much adjl. జ ా. n. (మ ా), see: ;
tool (agricultural) n. డ ా. n. ా (మ ా);
tool (for carving) n. బ . n. (మ ా);
tool (for carving, large) n. ల బ , n. గ ంజ (మ ా);
see: బ . n. ం (మ ా), see: ;
tool (for carving, small) n. బ , n. ఘ (మ ా);
see: బ . n. లట (మ ా);
tool (for gathering soil) n. ఖ ా. n. జ (మ ా);
tooth n. ప 1. n. ట (మ ా);
topple over vi. క - . n. ో ెర (మ ా);
torn adj. స ా, see: స - . n. (మ ా);
torn (to be) vi. స - . n. త మ (మ ా);
132 English - Gondi

tree stump twist
n. త (మ ా); n. సూ (మ ా);
n. త (మ ా); n. ర (మ ా);
n. ేక (మ ా); n. ా (మ ా);
n. య (మ ా); n. ర (మ ా);
n. దూ (మ ా); n. (మ ా);
n. ోబ (మ ా); n. ర (మ ా).
n. (మ ా), see: ; tree stump n. క ట .
n. (మ ా); tree trunk n. .
n. ా (మ ా); trees (collection of) n. గ బ.
n. ాల ం (మ ా); trench n. .
n. ీం (మ ా); trigger of gun n. ఖ 2.
n. ప (మ ా); trouble maker n. ా 1.
n. (మ ా); troubled (to be) vi. ప - 1.
n. ల ా (మ ా); trough n. .
n. బ బ (మ ా); true adj. ఖ ా .
n. బ బ (మ ా); trunk (of body) n. ెం .
n. (మ ా); trunk (of tree) n. .
n. బ (మ ా); trustworthy adj. భ స.
n. బర (మ ా); trustworthy (man) n. భ స ,
n. మం (మ ా); see: భ స.
n. మ ా (మ ా); truth (in question) n. కరల - - కర .
n. మ (మ ా); try vt. ి - -.
n. మ (మ ా); tuck in vt. ఖ ీ- - (2).
n. (మ ా); Tuesday n. మంగ ా .
n. మ (మ ా); tuft n. ట (2).
n. మ ల (మ ా); tumbler n. .
n. (మ ా); tune n. ాట1.
n. ంబ (మ ా); turban n. పట ;
n. ం (మ ా); n. ా ట ;
n. ల ం (మ ా); n. ర మ .
n. ల ం (మ ా); turmeric n. కమ .
n. వ (మ ా); turn vi. -.
n. (మ ా); turn (cause to) vc. ర , see: -.
n. (మ ా); turn over vi. డ ం - ;
n. (మ ా); vi. డూ -, see: డ ం - .
n. (మ ా); tusk n. ప 1.
n. సం (మ ా); twenty num. ఖం .
n. స ట (మ ా); twig n. ాం .
n. ాల (మ ా); twin (boy) n. మ .
n. ావ (మ ా); twin (boys) n. మ , see: మ .
n. ితప (మ ా); twin (girl) n. , see: మ .
n. ిత (మ ా); twin (girls) n. , see: మ .
n. ిత (మ ా); twins (boy and girl) n. మ - ,
n. ీం (మ ా); see: మ .
n. సు ంబ (మ ా); twist vt. ఆట - ా- ;
English - Gondi 133

twist someone’s arm or skin very tired (become)
vt. -. two (nm.) num. రం .

twist someone’s arm or skin vt. two (m.) pron. ఇ , see: ఇ .
మర - - (2).
two headed snake n. మ ల ం (త ా ).
U
udder n. . upper arm bracelet n. దం -ఖ ే,
umbrella n. స . see: దం .
uncle n. మ మ . uproot (many things) vt. క -క - ె -,
uncontrollable (of animals) adj. ి . see: ె - .
uncover vt. డూ- -ీ . uproot (with force) vt. క - ె -,
uncovered head n. డ మ . see: ె - .
under adv-ppn. బ . uproot (generic) vt. ె - .
underground water n. జ . urad dhal (kind of lentil) n. ప డూ .
undershirt n. బ , see: . urinate vt. ఉ - .
understood (to be) vi. క - మ - ; urine n. ఊ .
vi. స - మ - . urine (of cow) n. ా .
unless ppnl. మ చు . use n. ఉ ;
unnecessary adj. వట . n. ా ద.
unripe adj. ల; used for (to be) vt. ాం అ -, see: ాం;
adj. ల . vt. ాం ీ-, see: ాం;
unripe fruit n. ాయ. vt. ాం ా-, see: ాం.
until clitic. ; useful adj. ామ , see: ాం.
ppnl. వ . useful (to be) vi. ా ద ే అ -,
up to clitic. ; see: ా ద.
ppnl. వ . uvula n. ా 1.
upbringing n. ప .
upon adv-ppn. .
V
vagabond n. లం ా , see: లం . n. ీ;
vagina n. ప ే. n. స ీ.
vain (to be in) vi. బ -మ -. vermilion and pink powder n. క క
valley n. 1 ; గల , see: క క .
n. ల . vermilion powder n. క క .
vegetable (kind of) n. ట ం ; vertical pole n. మ ం ే .
n. ట ట . very adjl. ఖూ ;
vegetable plot n. . adjl. బ (బౖ);
vegetables n. ాపం - ర ం . advl. ల .
vein n. ీ ా. very cold adj. .
verandah n. ట ; very tired (become) vi. ఝ - మ - .
134 English - Gondi

vessel (bowl-shaped, metal) webbing for bed
vessel (bowl-shaped, metal) n. ట ట . village to village (from) advl. - ట (-

vessel (earthen) n. బ . ట ), see: .
vessel (earthen, large) n. ా. villager (nm.) n. ట , see: .
vessel (kind of, bronze) n. ఝ . villager (m.) n. ట , see: .
vessel (large, metal, for water) n. ం ే. voice n. ల ం .
vessel (metal, for water) n. గ ోల . voice disappointment n. చు - చు - మ - .
vest n. బ , see: . vomit vi. క - .
village n. . vulture n. ోక ం;
village priest n. ే ా . n. ాయ .
W
waist n. న . water n. .
waist belt n. న -పట , see: న . water (clean) n. క .
wait vi. ా- . water for cooking vc. అట ,
wait for vt. స -సూ -, see: స . see: అ - .
wait (guard) vt. -. water mixed with chaff n. ొహ (1).
wakefulness n. ే . water pot (for heating) n. ాంత.
waken vt. ాల - - . water snail n. ండ బ డూ ం.
walk vi. -. water (stream) n. జ .
wall n. గ ; watermelon n. కర జ;
n. ల ం. n. కర .
wall (cement) n. డ. water-snake n. (త ా ).
wander vi. -. watery adj. ాత .
wanderer n. లం ా , see: లం . way n. .
want of money n. క . we (excl.) pron. మర .
want (to) vi. వ - . we (incl.) pron. .
wares (cultivated) n. మ . weak (become) vi. త .
warm adj. ాస, see: ా - . weak (dilute) adj. ాత .
warm oneself vi. -మ -. wealth n. ధ .
warn (to) vt. - -, see: . wear vt. - ;
wash vi, vt. -త ం -, see: ; vt. ం - .
vt. -. wear out vi. అ - ;
wash away vi. -. vi. -.
washerman n. వ ా . wear well vi. త - .
washerwoman n. వ , see: వ ా . wearied (be) vi. ట - మ - .
waste n. క - ా ; weave vt. స - .
n. బ ర క. weaver caste n. ( )2 .
watch n. ఘ . weaver (m.) n. ాల ా .
watch over vt. ా - - . weaver (f.) n. ాల ా ,ే see: ాల ా .
watching (crops) n. జ . web (spider) n. (2).
watchman n. . webbing for bed n. నుల .
watchman’s wife n. ే, see: .
English - Gondi 135

wedding gift from groom’s family winnow
wedding gift from groom’s family n. whisker n. .

ా ం -బ ం . whisper vi. క - క - వ - .
wedding party n. ా ా . whistle n. ీ ీ.
wedding platform n. బ ల. white adj. ద ా .
Wednesday n. బ . white ant n. ఉ .
weed n. ం ; who? (m.pl.) pron. బ .
vt. క - -, see: క ర . who? (nm.) pron. బ .
weep vi. ఆ - . who? (n.pl) pron. బ .
weevil n. నూ ి. who? (m.) pron. బ .
weigh vt. జ - - . whole adjl. ప ;
weighing stone n. ా ీ. post. ఝడూ .
well adv. ా ; whose? (nm.) pron. బ ెన.
advl, adjl. . whose? (m.) pron. బ న.
well (to be) vi. సు ే- మ - . why? advl. బ .
well (water) n. క . wick n. ా .
west n. ఫ ా ం . widow n. ాం ే (1).
wet adj. ; wife and husband n. ఆ మ ో .
adj. పహ (1); wife of cobbler n. చంబ , see: చంబ ా .
vt. ప - 2. wife (sg.) n. బ ;
wet (become) vi. ం - ; n. .
vi. ప - . wife (pl.) n. బ , see: బ .
wet (soil) adj. ప 2. wife’s elder sister n. తఙ ా .
what? pron. బత; wife’s mother n. ా .
pron. బత . wife’s sister’s husband n. స ా .
what? (n.pl) pron. బ . wife’s younger brother n. డ ,
whatever pron. బతం - ప ం . see: ;
wheat (pl.) n. . n. డ.
wheel n. ా . wife’s younger sister n. ,
wheel rim n. . see: డ.
when adv. బంట. wild adj. ి .
when? adv. బ . wild boar n. ా .
whenever adv. క . wild buffalo n. ఖడ- .
where? adv. బగ; wild horse n. డమ .
adv. బం , see: బ . wild man adj. బ .
where? whither? adv. బ . wild pigeon n. న .
whether pron. . wild plum n. ఙ .
which colour? pron. బదం (బ రం ), wild sheep n. .
see: బ . wilderness n. ప .
which? (m.pl.) pron. బ . win vt. -.
which? (nm.) pron. బ . wind n. వ .
which? (n.pl) pron. బ . wind instrument (kind of) n. బ ం ా.
which? (m.) pron. బ . winding mechanism on well n. ా .
whip n. . winemaker n. కల , see: క .
whirlpool n. . wing n. మ .
whirlwind n. మ ట . winnow vt. త డూ -, see: త -.
136 English - Gondi

winnowing basket yoke (part of)
winnowing basket n. . wood plane (tool) n. క .

winnowing basket (small) n. సూ ి. wooden beam (cross) n. దుల .
winter n. ీ - ాల ం, see: ీ . wooden beam (main) n. ఆ .ే
wipe away vt. ఉసు - . wooden peg used for snares n. ట .
wire n. (1). wooden pestle n. ా .
wire (fencing) n. ం , see: . wooden tub n. ొహ (2).
wisdom n. అ ా . wood-pecker n. ట ా ా ే ( ిట).
witch-doctor n. ే. woodwind instrument n. .
with ppnl. - ొ. woodworm n. కటనూ ి.
with force advl. జ . wool (from tree) n. దూ .
with great pleasure advl. ఆనం ే - ఆనం . word n. .
with much noise advl. ాజ- ాజ ే. work n. ాం;
with that adv. ఆ . n. ాం-దం , see: ాం;
with this adv. ఈ . n. దం ;
with which? pron. బ . n. భ .
wither vi. ఝ ే- మ - . work hard vi. దు - ల - - .
without ppnl. మ చు . worker (m.) n. భ .
wives n. బ , see: బ . worker (f.) n. భ ే, see: భ .
wolf n. గ ా ; worm n. ప .
n. త ెంజ . worm (glow) n. మ ంజ - ప .
woman n. ; worry n. .
n. . worship (act of) n. ప జ.
woman and man n. -మ న , worship (to) vi. క - -, see: ా .
see: . worthless (person) n. డండూ ,
woman of Harijan caste n. చం ే , see: డండ .
see: చం . wound (infected) n. ప .
woman (old) n. మ త , see: మ త . wrap vt. గ ం - - .
woman who tends cattle n. ో , wrapped (to be) vi. గ ం ే-మ -,
see: ో ా . see: గ ం - - .
woman’s underskirt n. ా. wreath n. దం ెడ.
womb n. ీ . wring (clothes) vt. ీ - .
wonderful adj. ా ే. wring neck of animal vt. మ ర - - (1).
wood chips n. ెక ం . write vt. ల - - .
wood from fire n. సూ .
Y
yam n. ా . yellow adj. కనూ య , see: కమ ;
yard n. . adj. .
yawn (a) n. వయ . yes int. ( , హ ).
yawn (to) vi. వయ - ీ-, see: వయ . yesterday adj. .
year n. ా . yesterday’s water n. ీ ో .
year before last adj. ప ం . yoke (for oxen) n. ా .
yearly advl. ా . yoke (part of) n. ి .
English - Gondi 137

you 37
you pron. ర . young tiger n. బ .

you (s.) pron. . young tree n. ా .
you (pl.) pron. , see: . young woman n. య , see: .
young adj. ల. younger brother n. ;
young fowl n. - , see: . n. తమ .
young girls n. ల - య , see: ల . younger brother’s wife n. తమ -
young (goat or sheep, m.) n. బ క ి .
ల య , see: తమ ;
young hen (with chicks) n. తల . n. ా .
young hen (without chicks) n. - ం , younger sister n. ల .
see: . younger sister’s husband n. స ే.
young man n. . youngest brother n. వ , see: వ.
young of animal n. ిల . youngest sister n. వత, see: వ.
young (of animal) n. . your (sg.) pron. వ.
young of buffalo (f.) n. డ .ే your (pl.) pron. వ.
young of goat or sheep (f.) n. ాట ం
.
Z
zero num. సున .
zigzag adj. ం - ం .
Numbers
00 num. సున . 19 num. ఎక .
01 num. ఉం . 20 num. ా.
02 num. రం . 21 num. ఎ .
03 num. మ ం . 22 num. బ .
04 num. ల ం . 23 num. ే .
05 num. ియ ం . 24 num. .
06 num. ార ం . 25 num. పం .
07 num. డూం . 26 num. స .
08 num. ఆ . 27 num. స .
09 num. . 28 num. అట .
10 num. దహ. 29 num. ఎక .
11 num. అ ా. 30 num. .
12 num. బ ర. 31 num. ఎ .
13 num. ే ా. 32 num. బ .
14 num. . 33 num. ె .
15 num. పం . 34 num. .
16 num. ల . 35 num. ప .
17 num. స . 36 num. ె .
18 num. అట . 37 num. స ే .
138 English - Gondi

38 1000
38 num. అ ె . 71 num. ఎక త .
39 num. ఎక . 72 num. బ హత .
40 num. . 73 num. హత .
41 num. ఎ . 74 num. హత .
42 num. బ . 75 num. పం ే హత .
43 num. . 76 num. ే హత .
44 num. ె . 77 num. స ేహత .
45 num. పం ే . 78 num. అటహత .
46 num. ే . 79 num. ఎక అ .
47 num. స ే . 80 num. అ .ీ
48 num. అట . 81 num. ఎ అ .
49 num. ఎక ప . 82 num. బ .
50 num. ప . 83 num. ెయ .
51 num. ఎ ా . 84 num. య .
52 num. బ వ . 85 num. పం ే అ .
53 num. ర ా . 86 num. ే అ .
54 num. ెర ా . 87 num. స .
55 num. పం వ . 88 num. అట .
56 num. ెప . 89 num. ఎక వ .
57 num. స ే ా . 90 num. వ .
58 num. అట వ . 91 num. ఎ ా .
59 num. ఎక ా . 92 num. బ .
60 num. ా . 93 num. ే .
61 num. ఎ ా . 94 num. .
62 num. బ ా . 95 num. పం .
63 num. ర ా . 96 num. .
64 num. ర ా . 97 num. స .
65 num. పం ే ా . 98 num. అట .
66 num. ే ా . 99 num. ా .
67 num. స ే ా . 100 num. నూ .
68 num. అట ా . 1000 num. హజ .
69 num. ఎక సత .
70 num. సత .
English - Gondi 139

అంగ అల డ ( ట
ె )
అంగ n. ట ం. అత pron. న.
అం n. ఆం . అతను pron. .
అంట ppt. ఇ ె . అ హ n. ా 1.
అంట n. పస ర. అతమ n. ఆ ;
అం ె pron. అ . n. ా .
అందం n. బ . అదృషం n. త .
అందంగ adj. బ , see: బ . అదమ n. ఆ ా .
అందడమ vt. అం - . అనందం adj. క ీ.
అందమ adj. అ .ీ అనుమ నం n. అ .
అంద న adj. అ ా ; అనుమ ల n. జ ట .
adj. ట , see: . అ క ర ాల — - , see: .
అంద కంట న ాడ adj. ఇసుగ ం . అన n. ద .
అందర pron. స , see: స . అన ం క కట n. సుక .
అం ె n. ాంజ . అన మ n. ాట .
అంబ n. జ వ. అ pron. స .
అక ి త గ advl. గ ే . అను vt. ఇ - .
అక n. త ా ; అప n. కర;
n. బ . n. ;
అక డ క n. స ే-మ , see: స ే. n. బ .
అక డ adv-ppn. అగ; అప డ adv. అ .
n. హ . అబదమ n. లబ .
అక డనుం n. అగట . అబ int. అబ .
అక ార n. హందూ . అమ మ n. ా .
అక రక ా adj. వట . అమ n. అవ 1.
అక ల n. బ , see: బ . అమ డం vt. -.
అ రమ n. ఆకడ; అ int. అ .
n. . అరక n. .
అ n. ; అరట n. .
n. త . అరట ( ెట ) n. (మ ా), see: .
అ ట n. -డ , see: . అరమ n. అ .
అట క n. ఆట ా. అర ా n. అ మ - ా ె .
అట క ల n. హ ం . అలం గడ n. అలం.
అట వంట adj. ఆ . అల ాట n. అల ా .
అడమ ా adv. అడం. అల ంట adjl. అ ే .
అడ n. ఖ . అ ి వడమ vi. హట- మ - .
అడ బ n. ఖడ- . అల ంచుట n. ా (1);
అడ క ాడ n. ె ాండ . vi. ం - - .
అడ గ ట vt. త - . అల డ ( ెట ) n. ల ం (మ ా).
Telugu - Gondi 141

అల ఇనుప నం
అల n. ల . అ pron. అ .
అల ెయ ట vi. ల - -, see: ల . అవ ం —ఆ .
అల డ n. స ే.
అవసర న adjl. ఖ .
ఆంధ n. ఆం . ఆ ీసు n. కచు .

ఆక n. కర . ఆ pron. న.
ఆ ాశమ n. బ . ఆయ ధం n. దం .
ఆక n. ఆ ; ఆ ం vi. ి - .
n. ాల . ఆర num. ార ం .
ఆక పచ adj. ల . ఆర గ ర num. ా , see: ార ం .
ఆ ం vi. ఆ - . ఆర వ num. స .
ఆగ vi. ా- . ఆలస ం n. ర ం.
ఆ ర డ n. మసర . ఆల గడ n. ఆల .
ఆట n. క ి; ఆల ప n. ీ ి.
n. . ఆల గ ( ేప) n. క ( ).
ఆడ దూడ n. పడ. ఆల n. ఆల .
ఆడ adjl. ట ట; ఆవ ంచు n. వయ .
n. . ఆవల n. ర.
ఆడ ట vi, vt. క - . ఆవ n. మ ా.
ఆత ల n. టం . ఆవ మ తమ n. ా .
ఆ ారమ n. అ ా . ఆవ ల n. ియ ం - ా , see: ియ .
ఆ ద ఆడ ిల n. సట , see: సట ఆ ాడం ( ల ౖ) n. ఆ ా (-మ ), see:
ర . ఆ ా .
ఆ ద ిల ాడ n. సట ర . ఆ రమ n. ాట .
ఆపడమ vt. ఆప - .
ఇంక advl. మర (1). ఇట నుం advl. ంద ( ంద ), see:

ఇంగ వ n. ఇంగ . ం .
ఇంట ర n. ా 2. ఇట వంట adjl. ఈ .
ఇంత pron. ఇ . ఇతడ pron. .
ఇందధనుసు n. కమ - పట . ఇత pron. న.
ఇక డ adv. ఇ . ఇత adj. ిత .
ఇక నుం n. ఇ ట , see: ఇ . ఇత ే
ి న పమ ల సమ హమ n.
ఇట adv. . జల ర.
ఇట క n. ఇట . ఇ pron. ఇ .
ఇనుప నం n. క - .
142 Telugu - Gondi

ఇనుమ ఊ ె మ
ఇనుమ n. క . ఇల ంట adjl. ఇ ే .
ఇప ( ెట ) n. ఇ (మ ా); ఇల n. .
n. ర (మ ా). ఇల చుట సలమ n. .
ఇప ప ల n. ఇర , see: ర (మ ా). ఇ pron. ఇ .
ఇప ప వ n. డ ా (1). ఇ ా ల adv. ం .
ఇప డ adv. ఇఙ. ఇవ vt. ీ- .
ఇప ె adv. ఇం . ఇసుట vt. -.
ఇర వ num. ఖం . ఇసు ా n. జత.
ఇర ౖ num. ా.
ఇర n. ఆసు .
ఈ సంవత రమ adv. ఇయం . ఈత ( ెట ) n. ంీ (మ ా).

ఈక n. బ ా. ఈ pron. ే .
ఈగ n. ీ.
ఈత vi. న - .
ఉంగరమ n. మ ద. ఉ ాయమ n. ాట- ;

ఉంచు vt. ఇ - . n. ా .
ఉండ v. మను . ఉప n. .
ఉచ n. ఊ . ఉబ డమ n. ;
ఉట n. ి ా . vi. -.
ఉ ం vc. య -, see: -. ఉ n. ఊ .
ఉడ క ట vi. - . ఉయ ల n. ఊక .
ఉడ త n. . ఉర ట vi. -.
ఉత క vt. సు - . ఉ గడ n. ఉ .
ఉ ెర n. ఉ . ఉష న adj. ాస, see: ా - .
ఉద వం n. జ . ఉ ి ( ెట ) n. (మ ా).
ఉ ో గమ n. వ . ఉసుల n. ఈసు .
ఉన vi. మంత.
ఉప గం n. ఉ .
ఊ ె మ n. త ా.
Telugu - Gondi 143

ఎండ ఐదుగ ర
ఎండ n. . ఎనుబ num. అ .

ఎండ ాలం n. ఉ ; ఎ బౖ num. అ .ీ
n. ో ాల ం; ఎ pron. బ ం ;
n. - ాల ం, see: . pron. బ ే.
ఎం వడమ vi. ఆట- మ - . ఎప డ adv. బంట;
ఎం ాయ n. ఖ . adv. బ .
ఎంత pron. బ . ఎప ై adv. క .
ఎందర pron. బ . ఎర ప adj. ర ా .
ఎందుక advl. బ . ఎర వ n. వ .
ఎక డ adv. బగ. ఎరట ేల n. పం , see: .
ఎక డం vt. వ - . ఎరట గ n. ం దూ , see: దూ .
ఎక ై advl. బగ , see: బగ. ఎల ం adv. మ ;
ఎ ళ vi. - -. n. ి .
ఎక వ adjl. జ ా; ఎల క n. .
advl. ల . ఎల గ బంట n. .
ఎ ం vi. ప - . ఎలడం vi, vt. ి- .
ఎడమ adjl. ెమ . ఎల ాయ n. లసూ .
ఎత adj. ట ఙ ; ఎవ pron. బ న.
adj. ెఙ . ఎవర pron. బ ;
ఎదు n. ంద. pron. బ .
ఎదులబం n. ాసూ . ఎవ ఒకర pron. బ ే, see: బ ;
ఎ num. అ ; pron. బ , see: బ .
num. ఆ .
ఏడ num. డూం . ఏనుగ n. .

ఏడ ట vi. ఆ - . ఏ ల దు advl. బత - ల , see: బత .
ఏదుపం n. సు - ప . ఏ ట pron. బత .
ఏ ో ఒకట advl. బత , see: బత .
ఐదు num. యి ం .
ఐదుగ ర pron. ి , see: య
ి ం .
144 Telugu - Gondi

ఒంట కమ
ఒంట n. ఉట . ఒక త advl. న .
ఒకట num. ఉం . ఒ ల n. గ ప .
ఒక ద ఒకట adv. ి ో . ఒడ n. ద .
ఒక ా adv. ఉం జ క. ఒప వడం vt. కబ- మ - .
ఒక తను advl. , see: న .
ఓ ారమ —ఊ ల.
ఔట n. పట ా.
ఔ ాల డ n. ా .
కంక n. క ా. క n. క ;
కం n. . n. జ య ;
కంట ల n. ీ. n. ర ీ.
కంఠమణ n. గ డ ఙ . క ెర n. క ె ా.
కంఠమ n. ల ం . కథ n. సూ .
కండరమ n. ప 1. క ళ n. ా ే .
కందుల n. త ం . కను n. క .
కట v. ొహ. కను గ బ n. ా .
కట వడమ vt. ం - . కను బ మ n. క - ం , see: క .
కటల ప vt. జ- ా - . కను ప n. ం .
కట n. కట; కప n. .
n. య ; కప ట vt. మ - ;
n. . vt. -.
క యం n. మ య. కబ ర n. ఖ ప .
కడ గ ట vt. -. క n. .
కడ ప n. ట. కమ ల ( ిట) n. క ా ( ిట).
క ంచుట vt. ా - - . కమ n. ఖ .
Telugu - Gondi 145

కర ా య డ ల
ి
కర ా య n. (మ ా). క మ ాడ n. క మ .
కర ల n. కర . క రచ adj. ల ం .
కరమ n. . క n. క .
కర జ n. కర . క n. క ర .
కర ాండ — ార . క లమ n. జ .
కల vi. కం - . క లమ ర adj. ట .
కలమ n. ంట . క ాడ n. భ .
కల ప n. ం . క డ attr. ే ;
కల సుట vi. బట- మ - . attr. .
కల డమ vt. -ీ - . క త ర n. , see: ;
కషం adj. కట ; n. య .
n. త . క ర n. క ీ.
ాకర ాయ n. ా ల . క ర ాయల n. ాపం - ర ం .
ా ాయ n. ా ా . క vt. ఉ - .
ా n. ాక . క న vi. -మ -.
ాట క n. ా . క n. భ .
ాయ n. ాయ. కృష ంక n. క .
ాయడం vi. ా - . ంగ n. ట ఙ ( ిట).
ారమ n. త . ంగ n. ట- .
ా కం n. ా (- మ ). ం ెం నల ౖన adj. మ ా (2).
ార మ n. ా ా . ండ n. గ ట.
ార లయమ n. కచు . ండ ల క n. సు ా .
ాల ెబ n. ల త. ంత advl. ఇచు .
ాళ n. ా . చ ా adj. సుయ .
ావ ాడ n. . టమ n. ట .
చు ా n. ా . ట vt. ా- .
ల బ క n. ట బక . డ ల వ n. మ సూ .
క ంక మ n. క క . డవ n. ట .
క ంట n. క ట, see: క - . డక n. .
క ంట ాడ adj. ల ం ా . n. సమ .
క ండ n. క ; గ, గ adv. జర- జర.
n. బ . బ ( ెట ) n. (మ ా), see: .
క ండల n. ా. బ ాయ n. .
క ం ేల n. ల . మ n. ాం ;
కక n. . n. ఖ ం .
కట vt. -. మ ల n. ా ;
క adjl. . n. .
క ే adj. ే, see: . య n. క ట .
కడక n. ఖ బ. రక conj. - ా ;
క తంతం n. డ ా . ppnl. ల ి;
కప n. క ప . ppnl. ాట.
కమరడ n. ాం ; ల (జ ర ) n. ప జ .
n. మ . ల n. ి ( ిట).
కమరల n. క ; ట n. ట క.
n. క - క , see: క . డ ిల n. .
146 Telugu - Gondi

గమ ాయ
n. . మట డ n. .
ిల n. - , see: . య డం vt. -.
పం n. . ళ గ డ n. -గ .
n. . ంచుట vt. - -.
న n. . ంద adv-ppn. బ .
పంగల adj. ి . త adj. ప .
పప డమ vi. - ా-, see: .
పమ n. .
ఖరమ n. . n. ఉచూ ట.
ఖర రమ — ఖ ;
గం ాళమ n. గం ా . గ లమ n. క స ే.
గం n. గం . గమ గ adj. ద .
గంట n. క ాట; గర మ n. ీ .
n. ా ; గల తడక n. జ ా.
n. ి ా . ా n. ా .
గంప n. ట ీ. ా ద n. ా .
గజ గజ వణ ండ vi. తర- తర- ఆ- . ా ల n. ా ా .
గ n. కర ; ా n. వ .
n. క . ా పటం n. పతం .
గజ n. ాగ. ా ాన n. ధుం .
గటగ adj. సబ ; ంజ n. న;
adjl. మ . n. ే.
గ య రమ n. ఘ . చు ట vt. -.
గడ (దుంప) n. మ ట. n. ఖ జ .
గడ ార n. సబ . గ ంజ n. ె ;
గడమ n. . n. ;
గ n. జ . n. ా ా.
గత సంవత రమ adj. . గ ండ n. ల , see: .
గ n. ; గట n. ట .
n. ; గ n. గ ే .
n. ఖ ; గ adj. గ .
n. ; గద n. ;
n. హ ా. n. ం .
గ , ఖ ప ేశం n. ట (1). గ క ర vi. -మ -, see: - -.
గద గమ n. . గమ ాయ n. .
Telugu - Gondi 147

గ న న
గ n. ల ; డ ారమ n. ర .
n. డ ల ; ల ాడ n. ల .
n. ి . ల n. ా .
గ ర ారమ n. బసూ ా . ం adjl. య .
గ ర ే ాను vi. ే -మ -, see: . ం ష n. యం .
గ రమ n. ఖ 1 (1). కట vt. -.
గల n. ట ీ. దుమల n. గ .
గహ n. భ య . n. .
గ ట n. టల. ర n. ం .
గ ెమ n. గ డ. ంక n. హ ే ( ిట).
గ డగ బ n. గ బ . n. .
గ ాడ n. గ . ా n. గ ా .
గ బ n. గ బ . గద n. గం .
ం vt. -. ామ ద మ ి n. ాట .
ం ా n. గ . ామ ేవత n. ఆ - , see: ఆ .
ంత క n. గ డ ఙ . ామమ n. .
డవ n. జగడ. గడ n. ం .
డగ n. స . గడ n. , see: ం .
డ n. మ .
చంక n. క . n. ా .
చందుడ n. జం ; ల ఎక వ adjl. ఖూ .
n. ల ం (ల ల ం ). ల adj. ఆయ ;
చంప vt. జ - . adjl. ఆంత, see: ఆ- .
చంప ట vt. కత - - . వడం vi. ా- .
చకం n. ా . ంత ( ెట ) n. ిత (మ ా).
చదవడమ vt. ా - - . వడమ vi. ల ట - ం - .
చప ా adj. చ ి. క డ n. .
చప ౖన adj. చ ి. క డ ాయల n. - ఙ ం , see:
చమట ాయ — ఎ . .
చర మ n. . టల క n. సూ .
చ n. ీ . నుక ల వచు ట vi. ి - .
చ ాలమ n. ీ - ాల ం, see: ీ . న ఆడ ాప n. ె, see: .
చ మంట ట n. ోబ (2). న ఊర n. గ డ.
చల adj. . న ఎదుల బం n. ె ా.
చలట adj. . న గంప n. అం ె;
చలట ( ర ) adjl. మ ర ం త. n. సు .
చలబ ం vi. ిత - ఆ- . న బండల n. ఖ .
చల ం vi. ఆ - . న ట n. సూ ి.
ట n. . న adj. చుడూ .
n. అ ; న న n. ా ా .
148 Telugu - Gondi

న గ ాప జంత వ ల
న గ ాప n. డ , see: . ెప ం vt. -.
న మ n. ా , see: ా ా ; ెప డమ vt. ప - .
n. య య ; ెప ల n. ర ం.
n. య య . ెమట n. ఉ .
న ట n. . ెమ n. చమ .
న ాగ n. ీల . ెయ ట vt. - ;
ర తప n. బ . vt. త ం - .
లక n. ా . ెర వ n. త .
వ adj. ఆ . ెల n. స ే-మ , see: స ే;
కట n. ి ాట. n. ల .
పర n. క . ె n. .
మ n. ే. ె ట ాల adj. బ , see: బ య .
n. . ె ట ాడ adj. బ య .
ర n. క ి; ె ల n. -క .
n. . ెవ ల n. , see: .
లమండ n. ట. ే గ డ n. ద ీ.
చుక n. ట ా . ేత n. .
చుక ల n. సుక ం. ేదు adj. య , see: -.
చుట n. చుమ . ేను n. ావ .
చుటమ n. ర . ేప n. ( );
చుట adv-ppn. ిర . n. బ ట;
చూచుట vt. సూ - . n. .
చూప మ vt. -. ేప ర n. మలం ( );
ెంప n. . n. ( ).
ెక n. ాట. ేపల పట ాళ n. వ .
ెక ల n. ెక ం . ేరడమ vi. ం ే- మ - .
ెట n. మ ా. క n. ఆం .
ె ం vi. ా - ఆ- . చు ట vi. ం - .
ెడ adj. ా ; ప n. క .
adjl. ఖ ా . రడమ vi. క - మ - .
ెడ గ ామ n. మర ండ (త ా ).
ెత ెదరమ n. క - ా .
య n. ెహ.
జంట య
ే ట vt. జ - - . జంత వ ల n. జ ;
జంత వ ల (గ ) n. . n. ా .
Telugu - Gondi 149

జగడం ఢమ ర
జగడం n. వట . ర మన n. ం .
జడ n. ె ం ; జం n. జం .
n. . జ త ామ n. (త ా ).
జ ంచుట n. ప ట , see: ప - . జ n. ర .
జమ ెయడమ vt. - -. జల n. కట ( );
జ ( ెట ) n. ో ెర (మ ా). n. ట ( ).
జలమ n. జ . జబ n. ా.
జ ాబ n. జ ా . జ ె n. జ .
జ గరణ n. జ . జన ల n. జ న .
జ ర — ంద . జర ా advl. జ .
జ మ ( ెట ) n. జ (మ ా). జ పకం n. య ;
ంక n. ; n. .
n. . జ పకమ n. త .
vt. - 1 (1). జ పకమ ెయ ట vi. త - -, see:
( ెట ) n. (మ ా). త .
ల డ ( ెట ) n. ాల ం (మ ా). జ రమ n. .
ట n. ట (1).
టమ ట n. బ. ట ి n. ట ి.
ట ా (బ ట ) n. ట ా.
టక ( ెట ) n. ేక (మ ా).
డంక n. త డూం. డబ ల n. తం , see: త.

డప n. డ . ేగ ిట n. ే .
డబ n. డబ ;
n. ీ ా.
ఢమ ర n. ఢ .
150 Telugu - Gondi

తం ల
తం n. బ బ ; vt. -.
n. బ బ . త క n. బ ర క.
తక వ n. క . త ( ెట ) n. త (మ ా).
త ం vt. ల - . త ా n. ం ే.
తడక n. ట ట (1); త మ ( ెట ) n. త మ (మ ా).
n. ి . త మ n. సగ .
తడకల n. గ . త ద n. ాడ - ీ, see: ాడ ;
తడ చుట vi. ప - . n. సు .
తనుగ n. . త ( ెట ) n. త (మ ా).
త ాలమ n. ట . త ాల n. త ా .
తమ డ n. ; త ా ల n. ల .
n. తమ . త ర క n. ి ం .
తమ ర n. తమ - య , ెచు ట vt. త - .
see: తమ . ెర ట vt. ె - .
తయ న vi. -మ -. ె యడం n. ావ .
త ా n. . ెల ప adj. ద ా .
త ా త adv. మంజ; ెల సు vi. క - మ - .
advl. మర (2). ెల ంట కల vi. ి - .
తల n. తల. ే టగ n. ాడ - ీ, see: ాడ .
తల ప n. ావ . ే తట n. ాడ ;
త n. అవ 1. n. ప ;
తవ n. ా; vt. -.
n. ా . ే పట n. బ ా .
తవ డం vt. ా - 1. ే ర n. ెహ.
ంబల n. ా ; ేను n. ెర .
n. . ేల n. .
ట ( ెట ) n. (మ ా). ండ n. ొ .
తయ n. అ . ందర adv. ల .
( యన తం ..) n. ో. ందర ా adv. .
లమ n. క -డబ , see: క . డ n. ం .
లమ ే n. క . n. ట .
ంప య vt. య . డక ం vt. - .
నుట vt. -. num. .
యట adj. . క n. .
య డమ vt. ెం - ; ట n. ా .
vt. ీ - . ట post. -త .
ర ెట n. (మ ా). డ ppnl. - ొ.
గ vi. -. ేల n. గ ా ;
సుక వడం vt. - . n. త ెంజ .
సు vt. ఇ ే; ల n. .
Telugu - Gondi 151

గ ోస ాయ
గ vi, vt. ఉ - ; బండ n. క - బం .

vt. ఉండన, see: ఉ - . త ర ా advl. స .
డ n. ే.
సు n. .
దండ n. దం ెడ. n. డ ా ;
దం ెమ n. . n. మ .
దంతమ n. . దుమ n. డ డూ ;
దం ల n. ప 1. n. దుబ .
దం ే ( ెట ) n. బ బ (మ ా). దు న n. కం ా ;
దగర adv-ppn. కర ం. n. ప య .
దగర ార n. కర . దూడ n. ియ .
దగ vi. ా- - . దూరమ adjl. లం .
దట n. పట . దూల ం n. ిర .
ద —జ ; దూలమ n. జ డ;
n. ల ం. n. దుల .
దయ ం n. ా . దూ n. డ ా.
దరమ n. నూ . దృ ి n. నదూ .
ద n. ీ ి. ేవ ప మ n. సల .
ద ీ n. ద .ీ ేవ డ n. ;
ా clitic. . n. మ మ - .
చుట vt. మ - ీ-, see: మ - . ేవ ర n. ;
త n. ధ . n. స .
n. ; ేవ సలమ n. -గ , see: .
n. స . ేశ మ n. లం ా , see: లం .
ి n. - . ొంగ n. కల , see: క - .
హం vi. వ - . ొం ంచుట vt. ల ట- - .
ంచు vt. -. ొండ ాయ n. ట ం .
గ vi. -. ొడ adj. ట సూ ;
నమ n. . adj. ొబ .
ల — ార . ొరక పట ట vt. ా ి- - .
రక corr. ఇ ే ల ,ి see: ఇ . ోమ n. నుల .
పమ n. ; ోవ n. ో ె.
n. ా. ోస ాయ n. ా ;
పమ ాండ n. డ. n. క బ;
దు ాణమ n. దు ా . n. ే ా .
దునుక vi. ె - (1).
దు ి n. డమ ;
152 Telugu - Gondi

ధనమ ళ ా ం ేక ండ
ధనమ n. ధ . ధ ం ే కటగంట n. ట ప (1).

ధనమ గల ాడ n. ధన ా . ధ ఇ ె ఇత గంట n. డ డ .
న ంల కసు — మ ెర. ధ ఇ ే బ ంబ ా ద ం n.
ైర మ n. ర ; ట ట .
n. మ .
నక n. ల . నమ n. ఆ .
న తం n. సుక ం. ంజ n. సం .
నడ చుట vi. -. జ ెట n. సం (మ ా).
నడ ప vt. ప - . లక n. ంజ .
నడ మ n. న . లగ num. ల ం .
నడ adv-ppn. నడ ం. ె న n. సూ ( ీ ).
న (గం ా) n. గం ా. ె న మధ నవ న ెక n. .
నమ ా ాల vi. మ జ - - (1). జం adj. ఖ ా .
నమ కం adj. భ స. జనమ గ adv. ం.
నరమ n. ీ ా. జమ — కర .
నరహంతక ల n. ండూ . ద n. జ ప ;
నల ప adjl. ా . vi. క -.
నల ప గ adj. ా య , see: ా . ద vi. నర -.
నల బౖ num. . న adj. .
నల ేప n. మ ం (మ ). ప n. త .
నల ేపల n. మ , see: మ ం మ ( ెట ) n. (మ ా);
(మ ). n. ంబ (మ ా);
నల మట n. ా . n. సు ంబ (మ ా).
నల ా adj. మ ా (1). ల ండ vi. -.
నల మ n. ా - ె. ట ప ాహమ — ల .
నల ిట n. ఊ ీ ( ిట). టగ adjl. సు ో;
నలప సల మంగల సూతం n. . n. పల .
నవ vt. క - . డ n. ద ;
నవ ట vc. కవ - . n. ా .
నష ండ n. భ ే- మ - . pron. వ.
గ n. ఙ . ర n. .
గ అను ఉం ే కట n. ాల . adj. ి ా .
గ ేవ ర n. బ . రంగ adj. .
గ ామ n. -త ా . ళ వ — ా ఘ .
pron. వ. ళ ా ం ేక ండ n. ాంత.
Telugu - Gondi 153

వ పలం
వ pron. . n. ా - , see: ా .
నుదుర n. కప . ల n. మ .
నువ ల n. నూం . తప ార n. ాల ా .
నువ ల n. నూ . ను pron. నన .
నూ n. . ర vt. క - .
నూ ి n. నూ ి. ౖ ద మ n. .
నృత బృందమ n. డం . ి n. ం .
నృత ం vi. ం -. ర n. .
నృత ేవత ర n. డ . క n. ర క;
నృత మ n. ెమ . n. .
నృత ా ద వసువ n. ట. య ా n. వ ల .
మ n. మ .
పంచ ర(చ ర) n. ాక . పడ — అర.

పంజరమ n. ింజ . ప డ —అ .
పండబట ట vc. ండూ -, see: ం - . ప n. ాప .
పండ vi. ం - . ప దూ n. ర .
పండ గ n. స . పద vi. - .
పండ గ ర n. ఆ ా . పద ండ num. అ ా.
పం n. ప . పదమ డ num. మ .
పం క n. ఘ ీ. పద ర num. సట ;
పం n. మం . num. ల .
పంప మ — హ. ప num. దహ.
ప n. ిట. ప డ — ఖ;
ప గ డ n. గ . num. స .
ప ర — ంద ; ప ను num. పం ;
— ిట; num. ీప.
— మ సుడ ం; పదు —అ ా .
— ా ి మ ట; ప n. ాం.
n. క ( ిట). ప ఆశ గ ేయ ట adv. తఙ - మఙ .
పగలంత advl. ియ - , see: ప ండ num. ారండ ;
ియ . num. బ ర.
పగల adj. ియ . పప n. .
ప ం vi. -. ప భపర చుట vt. ా - ా ా - -,
పగమ — క ా. see: ా - - .
పచ n. ాయ . ప ( ెట ) n. (మ ా).
పచ బ ట n. ిం ా . ప చయం ెయ ట vt. ప -ి - .
ప adj. పహ (1). ప చయమ n. .
పట vt. ీ- . పలక n. ాట.
పట ం n. నగ . పల గ n. ా .
పడమర n. ఫ ా ం . పలం n. 1.
154 Telugu - Gondi

పల మ ద న
పల మ n. ధ య . ప క మ adj. ప .
ప వ n. ో య . ప చ ాయ n. కర జ.
ప వల ాప n. ా . ప టక n. జ .
ప వల ాక n. ొ . ప ట ల n. మ .
ప వల ాక n. ట . ప రగ n. ప ;
ప వల ప ాడ n. ో ా . n. ప .
పసుప n. కమ . పరడ n. ా .
ాట n. ాట1. ప n. డ ా ;
ాట (2వ ం ) n. ా . n. బ ా .
ాఠ ాల n. ాడ. ప ల సు n. ిత జ .
ాడ ట vt. ా - . పల n. ల (1).
ాత adj. ప . ప వ ల n. ప ఙ .
ా బ n. ా బ, see: బ. పషం n. ప (- మ ).
ాపమ — ా . ప సకం n. ప స .
ామ n. త ా ; ప క n. ప ే.
n. దు . ప జ n. ప జ.
ామ ట n. ప . ప జ మ ంత n. ఝ .
ార n. ా1 . ప జ n. ే ా ;
ా ా n. ఖ ా. n. భక .
ాల ిట n. ట ( ిట). ప డ ిట n. ఊ .
ాల n. ా . ప మ n. ప .
ాల య డమ vt. ా ీ -, see: ీ - . ప adjl. ప .
ావ రమ n. ా ా ( ిట). ప గ adv. చ ల;
ా ి వడమ vi. స - . vt. ప - -, see: ప .
ిం n. ిం . ప ర ం adjl. ల .
ిం కల ట vt. ిస - . ప ర మ advl. ల -జమ ,ే see: ల.
ిం ( డ ) n. బ . ప కల n. ో-బ బ , see: ో;
ి తనమ n. ిసం . n. త , see: .
ి ాడ n. ి ా , see: ిసం . ప ల బ n. ప ఙ బ, see: బ.
ిచు క n. ట - ిట. ప లదండ — ప ఙ ం న .
ిటల గ ంప n. క ా . ప సుం vi. - 2.
ిట n. చూ . ంకటల n. ి .
ిడక n. ా. ంచడమ vt. ా - - .
ి n. మ ట (1). ంజర ామ — రక ింజ .
ిడ గ n. - . ం n. ల ం .
ిర n. క ల . ం క త ర n. , see: ా .
ిల ప vt. -. ం డ క n. ా .
ిల n. ిల . ం ల n. మ ం .
ిల ాడ n. ాం . ంపకం n. ప .
ి n. ర . ట వడమ vt. ల - - .
ి డ n. ి ా , see: ిసం . డ ార ేప n. ా ీట ( ).
ీక num. ే ా; ద n. ి .
vt. ె - . ద adj. డగ .
ీట n. క త . ద ేన n. ా బ .
ప ండ n. ప . ద న n. ి.
Telugu - Gondi 155

ద బ
ద adj. ా . డవ adjl. ల ం.
దమ n. . మ vi. -.
ద ార adj. , see: ా . n. ే .
నం n. ా. ర n. ేల .
నమ n. . ల n. ప ర ా .
ి n. ట- ంట , see: ంట . vi. -.
రడ n. . చమ n. ఆ - , see: ఆ .
రగ n. ద . చమ ేవత n. అవ 2.
సల n. . ం vi. -.
గ n. దూ . పక క — ;
డ n. స ి. adv-ppn. మర ం.
డ క ప n. ల ండ. పజల n. జ ;
డ గంప — స ి ి . n. మ ం ;
ర n. . n. ల క .
లక n. ం . ప సంవత రమ advl. ా .
ౖ నుం adv. డ , see: . ప (క లం ర ) n. పట .
ౖకప ల ఇల — ట ట . పపంచమ — దు .
ౖన adv-ppn. . పయత మ ేయ ట vt. ి - -.
ౖసల n. త. ారం ంచు vt. సుర - - .
గ n. య , see: - 1. మ n. ల .
ట ఉన — ా మంత. మ చూపడం vt. ల - -, see: ల .
ట adj. ట ి . దున advl. స .
ట n. . దు advl. స .
డ ప కథ n. ం ో.
బంక n. . బ బక n. డ .ే
బం ారమ — . బ ల n. ియ ం - ా , see: య ి .
బం ార గ ండ — మ ం . బ ల ాడ n. మ య .
బం ా n. మ . బలమ — లగ .
బంజ ర మ ి n. లబ . బల n. టబ ;
బండ n. బం . n. బం ;
బం n. ేండ . n. .
బం ప వ ల n. జం ప ఙ . బ n. క దూ ొ , see: ొ .
బంధువ ల n. క ట మ . బల మ n. ా .
బట — వటడ. బ క n. , see: .
బట n. క ి. బట n. స .
బటతలగల adj. బ , see: బ . బట ా vi. స - -, see: స .
బటల n. ా . బ ణం n. ల (3);
బ n. ాడ. n. గ ం - ల , see: గ ం .
బ ట adv-ppn. బ . బ ణమ n. బ .
బ n. . బ n. జ - .
156 Telugu - Gondi

బలడ మట
బలడ n. ాం ; బం ాయ n. ం .
n. . బదుర n. బ జ .
బవ n. ట . బలం n. .
బ n. క . బ ల n. బ .
ం ె n. గ ా. బ ంతప ర గ n. నూ .
ం ెల ట బల — గ ంచ. బ ంద n. ొ ొ.
డ క మ ర డ మన డ n. త మ . బ ంద ట ట vt. -.
డ క త ర మన ాల n. త య , బ n. .
see: త మ . బక n. బ క .
య మ n. . బగ n. .
ల n. . బట n. బ .
ర ాయ n. ట ట . బడ n. .
బ డ పరక n. ట ీ ( ). బ ా ( ెట ) n. ప (మ ా).
బ ధ ారమ n. బ . బమ n. బ మ .
బ రద n. ా; బ మ జమ డ n. ా .
n. ెహ. బ రగల ాడ — బ .
బ ర ( ెట ) — గ మ మ ా. బ గ ండ adj. బ .
బ ి —బ . బ ం — ి .
బ ద n. . బహ నుడ n. బ మ .
బ n. ప ర ా .
భయపడ ట vi. క దు - ఆ- . ర n. బ ;
భయమ n. . n. .
భర n. మ ో . ర భర n. ఆ మ ో .
భల కమ n. . మ ేవ డ n. మ .
గమ n. ఈ ా. భ జమ n. ట .
గల ేయ ట vt. ఈ ాం - ా -, see: భ ల న ం ఉంచు రంగం — .
ఈ ా.
మంగల సూతం n. ప . మండ త ం — తంత.

మంగ n. ం . మంత ాడ n. ే.
మంగల డ n. మం ా . మంద n. మం .
మంగల న క n. మయ . మం రం n. గ ;
మంగళ ారమ n. మంగ ా . n. మటం.
మంచమ n. కట . మందు n. మ .
మం గ advl, adjl. . మక ల n. మ ం .
మండ ట vi. -. మట n. .
Telugu - Gondi 157

మట పల మ మ ల
మట పల మ n. . గలత ం — యంత.
మడ గ n. ొహ . నుగ ర ప ర గ n. మ ంజ - ప .
మణప స n. మ . నుమ ల n. ప డూ .
మ ( ెట ) n. మ (మ ా). గడ n. ం ;
మధ ాడ adj. నట . n. హ ం 1.
మ నం advl. ె . ద adv-ppn. .
మ హ ం advl. దు ా . pron. వ.
మన pron. మ వ; ర pron. ;
pron. మ వం , see: మ వ. pron. ర .
మనమ pron. మర . సమ n. .
మ ి n. మ న . ాల n. , see: .
మనుసు n. ో ా. మ ం స n. మ గ .
మరదల n. , see: డ. మ ంజ n. ట ం .
మర n. డ. మ ంత n. .
మరల attr. ఉం ే. మ ందర adv-ppn. మ .
మ ణం డ adj. ా , see: ా- . మక n. ట .
మర గ ొడ vi. -. మక n. .
మరల n. . మ క ప డక n. మ ా.
మ n. డ , see: . మ క ప డక n. లమ .
మ ాద n. మ . మఖ వ — .
మ ెట n. వ (మ ా). మగర pron. మ , see: మ ం .
మర డం vt. మర ం - . మ ట ట vt. ఇ - .
మల vi. మ - . మటడ — ా .
మ advl. మర (1). మ n. గట.
మ ంసప మ క n. ఖ ండూం. మద n. బ ా .
మ ంసమ n. స . మ దు vt. బ - .
మ ఘం n. మహ (- మ ). మ ౖ num. .
మ టల n. . మప —మ .
మ ట డ vt. వ - . మ adj. మ ా (1).
మ ం vi. మడూ- . మ ల ద n. .
మ vi. కర - . మల n. ా .
మ గ n. మ . మ సలమ n. మ త , see: మ త .
మ క n. అ ; మ సలయ adj. .
n. ా . మ స ప వ adj. ొ .
మమ n. మ మ . మ స ాడ n. మ త .
మ మయ n. మ య . మ స ార n. .
మ ాయ క — మర బలం . మ n. మ .
మ ( ెట ) n. మ ా (మ ా). మ ిం ాడ n. త .
మ యమ n. మ య . మ గ ాడ adjl. మ ా.
మ యమ అవ డం vi. య - ఆ- . మ డ num. మ ం .
మ డ ( ెట ) n. మ (మ ా). మ త n. మ చ .
మ ర ర ( ంబ ) n. సట (- మ ). మ తమ n. ఊ .
మ ర రమ సం n. బ - మ య ట vt. -.
(- మ ). మ ల n. ;
ంగ ట vt. ం - . n. ;
158 Telugu - Gondi

డ ా ావ
n. మ . ల n. మ .
డ n. ట. ం adj. ల ం .
డకంట n. స . ం తనం adj. మ ం .
తగ adj. నర . ం ౖక adj. ల ం .
దడ n. దూ . క n. .
ర సుట adj. చు - మ చు . ఖం n. ం.
ర సుం vc. -. తమ pron. స .
ల ా advl. జ ; దల adv-ppn. ప ల ;
advl. . n. ో .
ళ క వ n. ే . దు n. .
క n. . ెట n. ా (మ ా).
క ిల n. ాట ం . ల డ n. ం .
క త n. బ క . ం — ిర త.
క త ( ిల) n. బ క ిల . లల n. .
కల n. ియ ం - ా , see: ియ . స n. మగ .
కల ప ాడ n. య . ా - ల n. ట ం ా, see: ట ం .
ఘం n. ట ా . ాల n. ట ం ా, see: ట ం .
( ెట ) n. య (మ ా). ట ౖ — పట ట.
న మ మ క త ర n. సఙ , see: సఙ. దుగ ( ెట ) n. మ (మ ా).
న మ మ డ క n. సఙ. సం ేయ ట vt. ప ీ- - .
మ pron. .
ల adjl. ే .
యజమ n. మ ల . య దమ — ల .
యత n. జ . య వక డ n. .
యబ —స ీ . యవ n. య , see: .
య ౖ num. ప .
య ౖఎ num. అట వ .
రంగ n. రం . ాగమ n. ల ం .
రంగ రంగ ల adj. రం -రం ా , see: రం . ా n. తమ .
రందమ n. గ . ా n. ాజ .
ర ాల n. . ాజ మ n. ా - ా .
రకమ n. త . ాణ n. ల .
రచ బండ n. బ ా . ా adv. న ా ;
రమ — వర. n. ి ాట.
ర క n. జ ంప . ా ావ n. జ .
Telugu - Gondi 159

ాబందూ వ న
ాబందూ n. ోక ం; ండ తలల ామ n. మ ల ం (త ా ).
n. ాయ . ండ న ర — అ .
ామ ల క n. ెగ ; క n. మ .
n. ా ా . కల — పతం .
ా ా vi. ా- . గ పండ n. ఙ .
ా ( ెట ) n. ఆ (మ ా); కట ఆయన adj. అచంద .
n. బర (మ ా). ప adv. .
ర n. స ా . ట n. ా .
ర త పవనం n. మ సూ . ట మ క ల బలం n. మల ద.
రబ ా n. బ ా . మ n. అ ;
ర మడ n. ర మ . n. బ ం.
ర మ ల ల ాడ n. డ మ . య n. జ ే.
ర మ ల n. పట ; క n. ా .
n. ా ట ; గమ — దు .
n. ర మ . n. య ;
ర ా n. ర ప . n. .
ర ాల n. ా; మమ n. బ ా.
n. ర ప ం , see: ర ప . ల n. చ .
ండ num. రం .
లక n. లక . ల తగ adj. ల.
ల num. ాల . లప vt. ె - (1).
లగ మ n. ల ం . లౖ n. .
లక n. ఇ ; లత adjl. కసూం;
vt. ల - . adjl. ఖ .
ల ంచుట vt. క - . ల పల adv-ppn. .
లమ vi. ే - .
లగ n. ియ .
వంకరటంకర adj. ం - ం . num. ా ి.

వం ాయ n. ాప. వందనల vi. మ జ - - (1).
వం ం vi. వ - . వట adj. లం ా , see: ల .
వంటగ n. అట , see: . వట ా — వట .
వంట ెరక n. కట. వడ ిట n. ట ా ా ే ( ిట).
వంట ాల n. అట , see: అ - . వ n. ా .
వండ ట vt. అ - . వ న n. అఙ;
వంద num. నూ ; n. తఙ.
160 Telugu - Gondi

వదు శభపర చు
వదు — ం .ె య ంక డ n. ా 1.
వధవ ాల n. ాం ే (1). య ంక ాల n. ా ా .
వధువర లక ా పసుప ిం n. ఊటడ. ల n. గ ం .
వధువ n. , see: ా . ాం vi. ం- .
వయసు — ఉమ . ాం ( ెట ) n. (మ ా).
వరక ppnl. వ . షమ n. .
వరడ n. ా . సుర ట vt. ా - .
వరద n. ఊస. స (ఆక ల ) n. క .
వ n. వం ; సడమ vt. - - .
n. వం ం , see: వం . pron. ర, see: .
వ గడ n. ీ క ప , see: ీ . ర pron. .
వర సగ n. ా . ంట కల n. .
వర ాలమ n. ి - ాల ం, see: ి . ం n. క ా.
వరమ n. ి . డల n. ర ం .
వల n. ాగ . త క vt. మ -.
వ ా ా n. ీ. దుర n. దూ .
ాగ n. క ె . దుర బద n. ప .
ాన n. ి . దుర కంక n. ా .
ాన ామ n. నడ ం . దుర బ ంగ n. ల ట.
ానప ర గ — సప . నుక adv-ppn. పజ ( జ).
ా ద వసువ ర n. గ ల . నుక గమ n. ి .
ా pron. ఊర, see: ఊ . num. బ ద;
ార pron. ఊ . num. హజ .
ార n. ఖ ప . ల త ర n. .
ార ెప ట vt. ఖ ప - ీ-, see: ట n. ి ా .
ఖ ప . vi. ా - .
ార n. ా . ణవ n. సుల .
ాసన n. ఘ ; ప ( ెట ) n. క ం (మ ా);
n. ా . n. ం (మ ా).
ాసమ n. ా ా. య మ vt. ా - .
ాసవ న n. కరల - - కర . ర n. ీ 1.
గృహమ n. జ నూ ా. ౖప n. బ .
డవ vt. సుట- - . ౖ ాఖమ n. (- మ ).
తనమ n. జ . వ వ ాయం n. ఖ (- బ ).
దు త n. క ం . వ వ ాయమ ేయ ాడ n. క .
ను vt. ం - . ాయ మ vt. ల - - .
మ నం n. క . ల n. బ ట .
య ంక ఆ n. ా ా .
శ ారమ n. స . vi. ం - .
శబమ n. ఆ ా ; శభపర చు vc. ా - - .
Telugu - Gondi 161

శ ర నుక గమ త డ
శ ర నుక గమ n. ంె . భ న ర n. క .
శ రమ n. ం ో . నగల n. స .
శవమ n. క . ావణం n. ా (- మ ).
న మ ంద ండ ల n. హండం . మంత డ — ావ .
క ారమ n. సు ా .
ి ా వసువ n. చం ో .
సం n. చం ; ిల ం — ిల ం.
n. తయ . ీ క ల క — సు ా .
సం షం advl. ఆనం ే - ఆనం . ీమ ంత n. ర (మ ా).
సంవత రమ n. ా . ీ ా n. ీ ా.
సగమ adjl. అ . సుఖమ — సు .
సజనుడ — ాదు. సు n. .
సడక డ n. స ా . సు ె n. సు ె.
సన మ n. ర ే ( ). సున num. సున .
సన మ adj. సప . సున మ — చున .
స n. ; సూ న — ను .
n. బ ం ా. సూర డ n. .
స ట ( ెట ) n. స ట (మ ా). ౖ ల n. క .
సమ దమ — సమ . ల n. జ .
స ాతమ n. కచూ . మర ా n. క క క ( ిట).
సల n. ా (2). మ ారమ n. మ .
సల vt. . ర ాయ — ప ా ;
సవ రమ n. చహ . n. ప ా .
సహయం — ఆసర. సూ n. సూ .
సహయంగ n. ి. ీ n. .
ా మ —ప ర . ీల , ప ర ష ల n. -మ న , see:
ాయంతం adv. నుల . .
ా ా n. క . సలమ n. జ గ.
ాల గ డ n. (2). ా నం ేయ బండ — ాటబం .
ాల ప ర గ n. ా. ా నమ గ n. ఆ దు .
ిం ారం n. ిం ా . ా నమ ే ంచుట vt. -.
ింహం n. హ . త డ n. ప , ప, see: .ి
ిగ పడ ట vi. లజ- మ .
ి ఫలం ( ట
ె ) n. ితప (మ ా).
162 Telugu - Gondi

హ
— ట.
హ n. మ
ి .
Telugu - Gondi 163

अँगूठा आवाज़
अ
अँगठ ू ा n. पॆसा बॊ ा, see: पॆसा. अ ठानवे num. अ ानॊव.
अँगठ ू n. मु . अ ठावन num. अ थावन.
अँधेर adjl. आताप. अ ठासी num. अ ा सी.
अंडा n. मज. अठह र num. अ ेहतर.
अंडे n. मे क, see: मज. अठारह num. अ ा.
अंत मे adj. आक र. अड़तालीस num. अ ेचालीस.
अंधकार n. िसका ट. अड़तीस num. अडॆतीस.
अंधा adj. गुि . अड़सठ num. अ ेसात;
अंबर n. हाबर. num. अडु साट.
अकेला advl. वॊरोनय. अ डा n. जाग.
अकेली advl. वॊरोय, see: वॊरोनय. अतः attr. इं जेर.
अगर corr. ऎकं द; अधर n. िस ली.
corr. जर; अ यापक n. म तरल.
corr. जो; अरे ! int. अ बा.
corr. ते. अलग adjl. वे ो (वेगोरा);
अचानक advl. ग ने. adjl. वेग-वे ो, see: वे ो
अ छा adj. अ ली; (वेगोरा).
adj. अ साल; अिस n. त वार.
adjl. सु ो; अ थ n. बॊ .
advl, adjl. चॊकॊट. अ सी num. असी.
अजगर n. मासूल.
अ ठाईस num. अ थावीस.
आ
आँख n. कड. आदमी n. म नल.
आँगन n. र ा. आ द रात n. अ द-रा ॆ.
आँसू n. काडेल. आधा adjl. अद .
आग n. कस; आना vi. वा-.
n. ति . आराधना n. पूज.
आज adv. नड. आलसी adj. लडाल.
आटा n. पिड. आलू n. आलू.
आठ num. आट. आवाज़ n. आवाज.
आड़ n. अडां.
आदत n. अलवाट.
Hindi - Gondi 165

इं –धनुष ऊँटकटारा
इ
इं –धनुष n. कमर-प ा. इ यानवे num. ऎ या नॊव.
इकतालीस num. ऎक चाड. इ यावन num. ऎ े वान.
इक ीस num. ऎ ीस. इ यासी num. ऎ े अ सी.
इकसठ num. ऎक साट. इस तरह adjl. इदेन मोिड.
इकह र num. ऎ य र. इस िलये corr. इदेन लािस, see: इद.
इ कस num. ऎ े वीस.
ई
ईक n. ऊच डडे, see: ऊच.
ई वर n. पेन.
उ
उँ गली n. बॊ ा. उनह र num. ऎ कू न स र.
उछलना vi. डॆ क- (1); उ नीस num. ऎ कू िनस.
vi. ढय-. उ यासी num. ऎ कू न अ सी.
उड़ना vi. परी-. उपकार n. माया.
उतरना vi. रॆय-. उभारना ू -, see: तेद-;
vc. तेदस
उ र n. जवाब. vc. िनपूस- (1), see: िनप-;
उ र दे ना vt. जवाब-सी-, see: जवाब. vt. ताह-.
उ र n. ह े . उमड़ना vi. जमे-मा-, see: जम-क -;
उ ान n. वाडी. vi. रह-;
उनचास num. ऎ कू न प ास. vt. जम-क -.
उनतालीस num. ऎ कू न चालीस. उस तरह adjl. अदेन मोिड.
उनतीस num. ऎ कू न तीस. उस िलये corr. अदेन लािस, see: अद.
उनसठ num. ऎ कू न साट.
ऊ
ऊँघना vi. कू क-. ऊँटकटारा n. कॊट.
ऊँट n. उटाड.
166 Hindi - Gondi

ऋतु कमरा
ऋ
ऋतु n. गालुं.
ए
एक मा n. अ तूरी-काल, see: अ तूरी-कॆ य.
एड़ n. डाका.
ऐ
ऐंठना vt. आटा-पा-;
vt. मुगुडी-क - (2).
ओ
ओर n. काक; ओला n. गार-बंडा, see: गार.
n. कोन.
औ
और attr. उं डे; औरत n. वोताड.
conj. अिन.
क
कंधा n. सॆ ा. कपड़ा n. कि ड;
कंबल n. पासोडी. n. गदा;
कचरा n. क डा-कािड. n. पाङु ड.
कटु adj. कॆ मूल, see: कॆ य-. कबूतर n. पारे वा (िप े);
क ठनता n. त लीब. n. पोनड.
क ठा adj. कॆ मूल, see: कॆ य-. कबूलना vt. क लॆ-मा-.
कड़वाहट adj. कॆ मूल, see: कॆ य-. कमर n. नडी.
क या n. क कु व र. कमरा n. कॊटू डी (1);
Hindi - Gondi 167

कमाना खोदना
n. कोडा; n. खेित-क वल, see: खेित
n. कोना; (-बाडी).
n. खोली; क चड़ n. िच ला.
n. बीडा; क ड़ा n. पुडी.
n. हरा. कुआँ n. कु िह.
कमाना vt. क मय-क -. कुछ adjl. थोडो.
कज़ n. कज; कु टल adj. वा डाल.
n. बाक . कु ा n. नॆय.
कस n. कु स. कु हार n. कु मल.
कलसा n. कू जा. कूटना vt. कॊ क-1 (1);
कहना vt. इन-; vt. वाटी-क -.
vt. इन-. के आसपास adv-ppn. िसमूट.
कहानी n. वेसूिड. के पीछे adv-ppn. प (पॆ ॆ);
काँट n. साप. adv-ppn. म ं .
काटना vt. अ क-; के बाहर adv-ppn. बि .
vt. का ी-क -. के बना ppnl. मु चुक.
कान n. कॆ वी. के िलए ppnl. वािस.
काफ़ adj. आयर; केला n. के रॆ .
adjl. पुता. कची n. क ॆरा.
काम n. कां; कोड़ा n. चाट.
n. कां-दंदा, see: कां; कोना n. को टा.
n. दंदा. कोमल adj. न म.
काला adj. का रयाल, see: कारी; कौवा n. काकड.
adjl. कारी. य क conj. -का क ;
कताब n. पु तक. corr. बा र ॆके, see: बा र.
करच n. सदेर. ोध n. सोङ.
कसान n. कु बी;
ख
खड़ा हो vi. िनल-. खाली adjl. रकां.
खरपतवार n. र डा. खला vt. ितह-.
खरा adj. भरोस. खींचना vt. उम-;
खसम खाना vi. आडा-िप-, see: आडा. vt. ऊंद-.
ख़ म होना vi. िच के -आ-; खीरा n. का डे;
vi. मार-. n. कु े.
ख़बर n. ख पत. खुश adj. कु साल, see: कु सी;
ख़ून n. नॆ ूर. n. ग मत.
खाँसना vi. को ला-क -. खेत n. वावूर.
खाद n. खात. खेती n. खेित (-बाडी).
खाना, खलना vt. जेिव-क -, see: जेिव; खेलना vi, vt. कस-.
vt. ितन-. खोखला adv. फो ाल.
खाल n. तोल. खोदना vt. काच-1.
168 Hindi - Gondi

खोलना घोड़ा
खोलना vt. तॆरी-.
खोह n. भूयारी.
ग
गंदा adj. म ाल (1). n. रायाल.
गंध n. घाडी; िगनना vt. लॆक-.
n. वास. िगरना vi. अर-.
गठर n. प ा. िग ली डं डा n. ट ली-दांडू.
ग ढा n. नाि ल. गुदगुदाना vt. कू ली-क -, see: कू ली.
गणना n. इसोब. गुदा n. िख ी;
गधा; गदह n. गादी. n. पडा.
गरज़ना vi. गज-मा-. गुनगुनाना vi. र ज-.
गरदन n. घोटी. गुप–चुप adv. कु साय.
गत n. डॊ ॊ. गूग
ँ ा adjl. मूका.
गस जाना vi. वीस-. गूड n. भेली.
गहरा adjl. खोल. गद n. गोला, see: गोल;
गाँव n. गूड; n. चडु .
n. नार. गोख n. कोडा साप.
गांठ, गठर n. ग . गोबर n. गॊवूर.
गाना n. पाट1; गोली n. गोिल.
vt. वार-. यारह num. अ ा.
गाय n. मूरा. ास n. गास.
गाल n. कॊव .
िग n. ढोकूं ;
घ
घंटा n. घंटा. n. म वा (-जािड);
घड़ n. घिड. n. माविल (-जािड);
घाट n. कोरी1; n. िसपूट (-जािड);
n. लॊ ी. n. से वा (-जािड).
घास n. ककाली (-जािड); घुटना n. ट ा, see: ट गी.
n. कुं दा (-जािड); घुसना vi. नग-.
n. घोनाडी (-जािड); घ सला n. गूडा.
n. चु डा (-जािड); घोड़ा n. खोडा1 (1).
n. जािड;
Hindi - Gondi 169

च छाया
च
च n. गारे . चीरना vc. स स-, see: सर-;
च टान n. बंडा. vi. सर-;
चढ़ना vt. तग-. vt. स र-क -, see: सर-.
च पल n. चॆ पुल; चुआ n. यॆि ल.
n. सॆप.ू चुनाव n. आचॊ गटल, see: आच-.
चबाना vt. जलू-. चुभना vt. गंड-.
चमकना vc. िम च-; चुराना vt. कल-.
vi. च के -मा-, see: चि क-क -; चूना vi. वड-;
vt. चि क-क -. vi. वाङ-.
चरना vi. मेय-; चूमना vt. बुर-.
vt. मेह-. चूसना vt. ऊत-;
चवालीस num. चॆरॆचालीस. vt. चु क-;
चाँद n. जंगो; vt. तुत-.
n. नॆलज (लॆलज). चोग़ा adj. लंबो;
चाँदनी adv. क वे ची. adjl. लां.
चाँद n. कू रा. चोर n. क लॆ, see: कल-.
चाटना vt. नाक-. चोर vt. लू ट-क -.
चाय, चाय–वाय n. चॆह. च तीस num. चॊ तीस.
चार num. नालुंग; च सठ num. चॊ साट.
pron. ना वीर, see: नालुंग. चौक n. कु ूल.
चालीस num. चालीस. चौक दार n. को लाल.
चावल n. पॆरेक. चौदह num. चॊ दा.
िचंतन n. सॊसानी (1). चौबीस num. चॊ वीस.
िचंता n. चु े मां द, see: मां द. चौरानवे num. चॊरे नॊव.
िचपकना vi. िचप टुंड-; चौरासी num. चॊरे या सी.
vi. टुंड-. चौवन num. चॆ पान.
िचराक n. िचि ; चौह र num. चॊरे ह र.
n. िड वे.
चीख़ना vi. क ली-.
छ
छड़ n. कोला (1); छ ीस num. चॆ तीस.
n. छॆडी; छ ी n. स ी.
n. ब गा. छ पन num. छॆ पन.
छत n. च ी; छ बीस num. स वीस.
n. धाबा; छाया n. दि ;
n. मुंगूर. n. सा ली.
170 Hindi - Gondi

िछटकना झंझोड़ना
िछटकना vi. रीका बाका आ-, see: रकां. छ लना vt. चेिड-क -;
िछपना, छुपना vi. मक-; vt. वोडू -सी-.
vt. िच े-क -; छुर n. चाकू .
vt. मुच-. छूना vt. इट-;
िछयानवे num. छानॊव. vt. लाग-.
िछयालीस num. छे चालीस. छे द n. ग .
िछयासठ num. छे साट. छोटा adj. चुडूर.
िछयासी num. छे अ सी. छोटा टोकर n. सु लॆ.
िछलना ं -.
vi. वॊडू ग छ कना vt. पॊयूस.
िछह र num. छे ह र.
छ ंकना vi. तु क-.
ज
जंगल n. खेडा. जा vi. सॊन-.
जंगली adj. बिहता ाल. जाँघ n. मांिड.
जंतु n. िज ास. जाित n. जाित.
जड़ n. सीर्1. जानना vi. वॊ के -मा-, see: वॊि क;
ज म n. ज मा; vt. पुंद-.
n. पु वाल, see: पुट-. जीतना vt. मॆय-.
जब adv. बं ट. जीना vi. नांदे-मा-.
जब क adv. क ी. जीना; जलाना vi. िज गानी-क -;
जल गया ं -.
vi. डु ड vi. रहे-मा-.
जलना vi. िन -. जीभ n. वजेर.
जलाना vc. डु ड ं -;
ं ू स-, see: डु ड जीवन n. आवूक.
vc. िन स-, see: िन -; जेब n. क सा.
vi. क -. जोड़ना vt. जोडी-क -.
ज द adv. वॆ नॆ; जोतना vt. उड-2.
advl. स ॆ. जोवार n. जॊ .
ज द -ज द advl. वॆ य-वॆ य, see: वॆ नॆ; जौ n. जव-गॊ क.
advl. सप-सप, see: स ॆ. योित n. वे ची.
ज़ंजीर n. सा . ान n. वॊि क.
ज़ र adj. प जॆ.
ज़ुकाम n. पीिन.
झ
झगड़ना vi. गुद-. झाड़ना vt. सीय-.
झ लाना vi. क ला-क -; झंझोड़ना vi. मॆली-;
vi. हाक-सी-. vi. मॆलूस-, see: मॆली-;
झाँकना vi. मा क-. vt. हाली-क -.
Hindi - Gondi 171

झूठ, झूठा तब
झूठ, झूठा n. लबाड. झोरा n. चंिच.
झ कना vt. फे क -क -; झोला n. त ला.
vt. वाट-.
ट
टखना n. घॊ ी. vt. लोमी-क -.
टहलना vi. वॆली-. ु
टकड़ n. टु डे.
टाँग n. काल. टोकर n. टॊ ली;
टाँगना vi. लोमे-मा-, see: लोमी-क -; n. डाला.
vt. अ क -क -; टोपी n. टोिप.
vt. टांगी-क -;
ठ
ठं डा adjl. मु ं त.
ठु ड n. ता वा.
ड
डर n. वॆरे. डोलना vi. झूले-मा-;
डरना vc. वॆ स-, see: वॆरी-. vt. उङ-;
डु बाना vi. मुड-. vt. ऊंग-.
डु बाना; डु बोना vi. मुडूस-, see: मुड-.
डॉ टर n. व ाल.
ढ
ढकेलना vt. ढ ली-क -. ढोल का आवाज़ n. सडांग.
ढहना vi. झडे-मा-.
ढोना vt. वो-.
त
तक clitic. वे र. तनी n. सु ली.
तन n. मदोल. तब adv. अ के .
172 Hindi - Gondi

तव दो
तव pron. नीव; तीस num. तीस.
pron. मीव. तूफ़ान n. ऊस.
तह n. मु टा. तेईस num. तेवीस.
तानना vi. चाह-. तेरह num. तेरा.
िततली n. सुपापे. तेरा num. मु ा.
ितरपन num. ित पान. तेल n. िनय.
ितरसठ num. ित साट. ततालीस num. ितरे चालीस.
ितरानवे num. ेनॊव. ततीस num. तॆ तीस.
ितरासी num. ॆया सी. तोड़ना vc. ितवूस-, see: ितव-;
ितह र num. ित र ह र. vc. नमीस-, see: नम-;
ितहाई adj. ित ो. vi. ितव-;
तीन num. मूंद; vi. नम-;
pron. मु वीर, see: मूंद. vt. उ स-.
तीर n. कोला (3).
थ
थकना vi. अवी-. vt. उडी-.
थूक n. ऊच.
थूकना vi. उ क-;
द
द ण n. त ल-व ा, see: त ल; दमाग़ n. मॆदरू .
n. तॆ ङाड. द वार n. गोड.
दफ़नाना vt. िमस-. दकान
ु n. दुकान.
दबाना vt. अ -; दबु ल vi. त तोर;
vt. दाबी-क -. vi. तॆ तोर.
दरवाज़ा n. कावड. दबु
ु adj. अ मु ाल.
दज़ n. सीिप. दलहन
ु n. नॊि , see: नॊ ाल;
दपण n. आसा. n. लाडी, see: लाड.
दल n. मंदडू ी. दहना
ु vt. पाल पीर-, see: पीर-.
दस num. दह. दध ू n. पाल.
दहाड़ना vi. ड े -मा-. दरू adjl. लंग;
दहे ज़ n. पारी1. adjl. लक.
दाँत n. पल्1. द ू हा n. नॊ ाल;
दा हना adjl. ित ा. n. लाडाल, see: लाड.
दखाना vt. तॊह-. दसरा
ू pron. दु ॊ.
दन n. द य; ट n. न दूर.
n. दवॊस; दे कना vt. सूड-.
n. रोज. दो num. रं ड.
Hindi - Gondi 173

दौड़ना पचपन
दौड़ना vi. वीत-;
vi. सड-.
ध
धन n. धन. n. डु डा;
धीरे advl. जो े ; n. दु ब.
advl. नेहार. धोबी n. वटाल.
धुआ;ँ धूआँ n. पोया, see: पोय-1.
धूल n. डु डूस;
न
नजद क adv-ppn. क ं . ना रयल n. खो े;
नद n. कु डॆड. n. नारे ल.
नपुस
ं क n. बा लाल. नाव n. क;
न बे num. नॊ वद. n. वोडा.
नमक n. सॊवोर. नाश n. नु सान.
नम कार n. दंडोस, see: दंड. िनकालना vt. तड-.
नया adj. पूना; िनगलना vt. मग-.
adj. पूनोर, see: पूना. िनचोड़ना vt. पीर-.
नर adj. गो डाल. िन यानवे num. नॊ वानॊव.
नवासी num. ऎ कू न नॊ वद. नींद n. झोप.
नहाना vi, vt. येर-तुंग-, see: येर. नीला adj. नीडाल.
नहाना; नहलाना; नहलवाना vt. िमह-. नोक n. कॊि .
नाक n. मॊसोर. नोचना vt. ता क-;
नाका n. धूरा1. vt. वोप -क -.
नाग n. नाग-तरास. नौकर n. ना क र;
नाचना, नचना vi. यद-. n. भूती.
नाम n. पॊरोल.
प
पंख n. मारे ल. n. क पे (िप े);
पंगत n. सान . n. ज ास (िप े);
पं ह num. पं ा. n. िप े;
पकड़ना vt. आंज-; n. डे (िप े).
vt. झली-क -; प ीय का झुंड n. कपा.
vt. पी-. पग n. पा ी.
प ी n. ऊ ी (िप े); पचपन num. पंचावन.
174 Hindi - Gondi

पचह र पेड़
पचह र num. पंचे ह र. adj. भोडाल.
पचानवे num. पंचानॊव. पीसना vt. नोर-.
पचास num. प ास. पु n. म र.
पचासी num. पंचे अ सी. पु ी n. िमयाड.
प चीस num. पंचीस. पुराना adj. डॊि ग;
पछताना vi. जॊ -े मा- (झूरे-मा-). adj. पडाना;
पटरा n. पा ट. n. तॊ , see: तॊ ोर;
पड़ोसी n. रोत-का ोर, see: रोन. n. पडानोर, see: पडाना.
पढ़ना vt. वाची-क -. पूछ
ँ n. तोकोर.
पढ़ाना vc. क स-, see: करी-. पूरब n. िसडाय ग.
पतंग n. पतंग. पूरा clitic. -मेन्, -मड.
पित n. मा सो. पूणतः adv. च ॊल.
प थर n. खडाक. पेट n. प ा.
प नी n. बा को; पेड़ n. आली (मरा);
n. वॆ लॊ. n. इप (मरा);
प ा n. आ क. n. कयूर (मरा);
पर advers. बि ; n. कु मूड (मरा);
advers. मती. n. के रॆ (मरा), see: के रॆ ;
परवाह adv. इसो ॆ. n. के ला (मरा);
पराँठा adj. गुं ाल; n. कॊ का (मरा);
adj. गो याल, see: गोल; n. गुज
ं े (मरा);
adjl. गोल. n. िचलटी (मरा);
पलंग n. कटू ल. n. ट का (मरा);
पवन n. वडी. n. तु मा (मरा);
प चम n. फराय ग. n. तुि (मरा);
पसीना n. उ डे; n. तुि स (मरा);
vi. उ डे-मा-, see: उ डे. n. तेक (मरा);
पहाड़ n. गु . n. तोया (मरा);
पहाड़; पहाड़ n. मॆ ा. n. धोबे (मरा);
पाँच num. िसयुंग; n. नॆ ली (मरा);
pron. िस वीर, see: िसयुंग. n. पाि ड (मरा);
पाख़ाना vi. पे क-. n. पालूंडी (मरा);
पाना vc. पुटूस-, see: पुट-. n. पॊ पय (मरा);
पानी n. येर. n. पॊलेसा (मरा);
पालन–पोषण n. प पार. n. पोका;
पघलना vi. अग-. n. बाबूर (मरा);
पता n. बाबाल; n. बा डे (मरा);
n. बाबो. n. िबबूत (मरा);
पीटना vt. पा-. n. बॆ ली (मरा);
पीठ n. ढ क . n. मंगी (मरा);
पीतल adj. िप ुड. n. मका (मरा);
पीना vt. उं डन, see: उन-. n. मद (मरा);
पीना, पलना vi, vt. उन-. n. मरा;
पीला adj. क कू रीयल, see: क क; n. म का (मरा);
adj. िप डाल; n. िमनोडा (मरा);
Hindi - Gondi 175

पेश बहना
n. मुर (मरा); पतालीस num. पंचे चालीस.
n. रोमी (मरा); पतीस num. प तीस.
n. लडी (मरा); पसठ num. पंचे साट.
n. वॆङूर (मरा); पैसा n. कॊ ंग, see: कॊ ;
n. वॆ ा (मरा); n. पॆ सा;
n. साले (मरा); n. यंग, see: य.
n. साव र (मरा); प छना vt. उसुम-.
n. िसतूली (मरा); यार n. मा या;
n. िस (मरा); n. लाड.
n. स दी (मरा); कार n. तीर.
n. सूरे (मरा); येक clitic. हर.
n. सॆका (मरा); भात n. पल्2.
n. िह क (मरा); योग n. उ योग.
n. िहरोडा (मरा).
पेश adv-ppn. मु ॆ.
फ
फंदा n. ड का. फूलना vi. पोय-2;
फसल n. माल. vi. बार-वा-.
फर advl. मल (1). फैलना vt. प ी-क .
फुसफुसाना vi. कु स-कु स-व क-.
फूल n. पुङार.
ब
बँटवारा n. वा नी. vt. बडी-क -.
बंदर n. कोवे. ब ीस num. ब ीस.
बंबू n. रा जी; बद adj. वाियट.
n. वॆ दूर. बदलना vi. ब ले-मा-, see: बि ल-क -;
बकरा n. बोकु ड. vt. बि ल-क -.
बकर n. हॆर. बन गया vi. मान-.
बच गया vi. दक-. बयालीस num. बेचाड.
बचना vi. िपस-. बयासी num. या सी.
बचा vc. िपसूस-, see: िपस-; बरतन n. गंज;
vt. म यूस- (1). n. बदे.
बड़ adj. डगूर. बरामदा n. वो ी;
बड़ा adj. पॆसा; n. स ी.
adj. पॆस र, see: पॆसा. बह र num. याह र.
बढ़ई n. वाडे. बहन, ब हन n. सेलड.
बढ़ना vi. बडे-मा-, see: बडी-क -; बहना vi. पोङ-.
176 Hindi - Gondi

बहरा भ कना
बहरा adj. बॆि याल; बालक n. कांिड;
adj. बॆ ी, see: बॆि याल. n. पेडाल;
बहार n. सोबा. n. मॊ ल, see: मॊड.
बहतु adjl. खूब; बालट n. पॊ ा.
adjl. जा ता; बालू n. उ के .
adjl. डाट; बावन num. बावन.
adjl. बय (बै); बासठ num. बासाट.
advl. वॆ लॆ. बखेरना vt. रीका बाका इर-, see: रकां.
बाँसरु n. गॊ ा; बगाड़ना vt. खराब-क -, see: खराब.
n. चु ा. ब छू n. िम ो.
बाईस num. बािवस. बयाबान n. पिडद.
बाघ n. डु वाल; बलकुल clitic. प डग.
n. बुकाल. बीज n. गु ी;
बाज़ी n. िच कोलाटी. n. िव ा.
बात करना vt. व क-. बीजना vt. यॆद-.
बाद adv. मंजे. बीस num. वीसा.
बाद मे advl. मल (2). बुख़ार n. यॆि क.
बादल n. टॆ पा. बुढ़ापा n. वॆडी पान, see: वॆडील.
बानवे num. यानॊव. बु n. अ ाल.
बायाँ n. मा ाल. बुनना vt. स र-.
बार, बारा n. घ का; बुरा adjl. खराब.
n. जोक; बुलाना vt. के य-.
n. डाव; बेचना vt. वोम-.
n. वकु त (व ). बैठना vt. उद-.
बारह num. बार. बोलना vt. वॆह-.
बा रश n. िपर.
बाल n. कॆ ल.
भ
भर n. िनह-. attr. बी;
भरमाना vt. पसी-क -. clitic. आिय.
भाँड़ा n. कु व ; भूख n. क .
n. खुंिड; भूत n. वागाटी.
n. गडोला. भूनना vt. बॊ स-.
भाग n. ईसा; भूलना vi. भूले-मा-;
n. प . vt. म ं ग-.
भाला n. गॊका. भेजना, िभजाना vt. रॊह-.
भालू n. यॆ ज. भे ड़या n. गु ाल;
भाषा n. गॊि ट. n. तडजाल.
िभंड n. भडी. भस n. हॆम .
िभगोना vt. पुह-2. भोर n. पो द-पॆिसनाल, see: पो द.
भी attr. तेर; भ कना vi. मु च-.
Hindi - Gondi 177

मंगलसू ा याद करना
म
मंगलसू ाn. पोती. िमठाई adj. गोड.
मं दर n. गुिड; िमलना vi. बेटॆ-मा-;
n. मटं. vt. कट-.
मकर n. म गूर. िमलाना vt. िम डी-क -.
मकान n. माडी; मीचना vt. कॆ ह-.
n. रोन. मु n. िप माड, see: िपस-.
म खन n. व िड; मुख n. मॊ .
n. ड ं ी1. मु ठ n. मु ी (1).
मछली n. बॊ े; मुड़ना vc. ित स, see: ितरी-;
n. मलंज (मीन); vi. ितरी-.
n. मीन. मुरदा मुदा n. कू र.
मछुआ n. िड ल; मुगा n. गॊ डी.
n. भोयाल. मु कल adj. क टन.
मज़बूत adjl. म बूत. मूड़
ँ ना vt. कॊरी-2.
मतलब n. अत. मृत adj. सातोर, see: सा-.
मरना vi. सा-. मढक n. पॆ े.
मरोड़ना vi. वरी-; मेज़ n. टेबल;
vt. बागी-क -. n. बिच;
मशाल n. िव कू ड. n. मेज.
मह वपूण adj. का , see: कां; मेला n. ज ा.
adjl. खास. मोटा adj. टॊसूर;
मह ना n. मिहना. adj. डॊ बल;
माँ n. बॆये. adj. दल;
माथा n. क पर. adj. रट.
मारना vt. कतम-क -; मोती n. मोती.
vt. ज क-.
िम ट n. तोडी.
य
य प corr. तेर. याद करना vi. हेतु-क -, see: हेतु.
यह pron. वेर.
याद n. या द.
178 Hindi - Gondi

र ववार वष
र
र ववार n. अ त वार. खा n. प ला.
रसोइया vc. अ वल येर, see: अट-. रगना vi. नॊ क-.
रसोई n. अ वल कोना, see: कोना. रोकना vi. आग-;
र सी n. नोडे. vt. आपूस-.
राई n. ती या; रोज़ adv. रोजी, see: रोज.
n. मोवेर. रोट n. गोची;
राजा n. राजाल. n. सारी.
रानी n. वेलाड. रोना vi. आड-.
राह n. रीती. रोपना vt. उस-;
च adj. कु सी. vt. घुसी-क -.
पया n. य.
ई n. कापुस.
ल
लँगड़ा adj. ल डाल. लाना vt. अरी-वा-, see: अरी-सॊ द-;
लँगड़ाना vi. कू ट-. vt. तर-.
लगना vi. वस-. लाल adj. र गाल.
लगाना vt. दॊह-; लाश n. सानल.
vt. लॆि ट-क - (1). िलए ppnl. लािस;
लगाम n. लगं. ppnl. सा ट.
लटकना vi. द ग- दग-आ-. िलखना vt. लॆिह-क -.
ल ठा n. जोताड; िलपटना vt. गुंडी-क -.
n. वासा. लीक n. क र;
लड़क n. पेिड, see: पेडाल; n. गीतो.
n. मॊ ,ॆ see: मॊड. लोग n. ज क.
लड़ना vc. तॆ स-. लोहा n. कि .
लता n. वेिल. लोहार n. खाित.
लाज n. मान. लौटना vc. मलूस-, see: मल-;
लात n. लात. vi. मल-.
लादना vt. वॊ े-वाट-.
व
वंशी n. पॊ वा. वनोद n. मंद.े
वहा adv-ppn. अ ग. वष n. िवक.
वधवा n. रांडे (1).
Hindi - Gondi 179

शहद वाद
श
शहद n. काडल-िनय, see: काडल. शु करना vt. सु -क -.
शहर n. नगूर. शु n. मॊदोल.
िशकायत n. िपरा द.
स
सँजोना vt. मांिड-क -. िसंह, शेर n. िचहॊ.
सँवारना vt. सि -क -. िस का n. कॊ ;
संदक़
ू n. अरील; n. िब ल.
n. साती. िसतारा n. सु कूं .
संबध
ं n. सो ीक (सो रक). िसर n. त ल.
सघन adj. झु जूर. सींग n. कोर.
स चा adj. खराल. सीखना, िसखाना vt. करी-.
सड़क n. स र. सीठ n. सी ी.
सतह र num. स ेह र. सीढ़ n. के कू ड (सीिड).
स र num. स र. सीधा adv. न.
स ाईस num. स ावीस. सुद
ं र; सुद
ं रता adj. सोबाता, see: सोबा.
स ानवे num. स यानॊव. सुअर n. प .
स ावन num. स ेवान. सुनार n. सॊनाराल.
स ासी num. स या सी. सूघँ ना vt. वास येत-, see: वास.
स ह num. स ा. सूख adj. व ा, see: वत-.
सफ़ेद adj. द ाल. सूखना vc. िपडू स-, see: िपड-.
सब pron. सि द; सूजना vi. तोय-.
pron. सि दर, see: सि द. सूरज n. पो द.
सरसठ num. स ेसाट. सतालीस num. स ेचालीस.
सलाह n. सॊसानी (2). सतीस num. सडेतीस.
ससुर n. मूरीयाल. सोचना vi. तडी-;
साँड़ n. क द. vi. स च-क -.
साँप n. तरास; सोना vi. न म-;
n. सेरी (तरास). vi. मड-.
साठ num. साट. सोलह num. सोला.
सात num. येडूगं . कूल n. साड.
सान n. ज . तन n. दूदो.
सामान n. सामन. याह n. सािय.
सारा post. झडू न. वाद n. स वाद.
साल n. साल.
साहस n. िह मात.
180 Hindi - Gondi

हँ सना ह मत
ह
हँ सना vt. कव-. n. सेर.
हँ िसया n. सॆटेड. हाँ int. हा (हे, हॊ).
ह या vt. मॊय-. हाथ n. कॆ य.
हर साल advl. साली. हाथी n. येनी.
हरा advl. िहवाल. ह मत n. िधय.
हराना vt. बूड-आ स-.
हल n. ना ङाल;
Hindi - Gondi 181

1. The physical universe 1.1.3.4. Snow, ice
1. The physical universe
1.1. Sky 1.1.3. Weather

బ n. sky. Tel: ఆ ాశమ . Hin: अंबर. దడ ఙ- vi. to be cold (of weather),
1.1.1. Objects in the sky when the heat recedes.
1.1.1.1. Sun 1.1.3.1. Wind
ఉజ-మ - vi. to dawn. త - vi. to blow away.
ద n. shade. Tel: డ. Hin: छाया. మట n. whirlwind, tornado.
ా n. the time of sun rise. Hin: बायाँ.
ప 2 n. dawn. Hin: भात. వ n. wind, air, spirit. Tel: ా .
ప - vi. to dawn. Hin: पवन.

1.1.3.1.1. Blow air
n. sun. Tel: సూర డ . Hin: सूरज.
ఝ - vt. to fan air (for a fire, or to
- ి n. daybreak, sunrise.
cool someone or thing).
Hin: भोर.
- vi. to fan.
- -ఆ- vi. to dawn.
1.1.3.2. Cloud
n. sunlight. Tel: ఎండ.
ట ా n. cloud. Tel: ఘం. Hin: बादल.
ా n. shadow. Tel: డ. Hin: छाया. 1.1.3.3. Rain
- vi. to set (sun), go away, కమ -పట n. rainbow.
disappear, run away. Tel: ఇందధనుసు . Hin: इं –धनुष.
Tel: ం .
ట n. rain drop.
1.1.1.2. Moon
ి n. rain. Tel: వరమ ; ాన.
ఆవ n. new moon.
Hin: बा रश.
అవ సు ట advl. on the day of the
ి - ాల ం n. the rainy season,
new moon.
monsoon. Tel: వర ాలమ .
జం n. moon. Tel: చందుడ . Hin: चाँद.
ి - n. rainwater.
లం హ vi. the moon appeared.
మ n. dew.
ల ం (ల ల ం ) n. moon. Tel: చందుడ .
ర n. start of rainy season (in
Hin: चाँद.
June).
ప n. full moon. Tel: ప మ.
మ సూ n. monsoon. Tel: ర త పవనం.
1.1.1.3. Star
స n. umbrella. Tel: డ గ . Hin: छ ी.
సుక ం n. star. Tel: చుక ల ; న తం.
1.1.3.4. Snow, ice
Hin: िसतारा.
క -బం n. hail stone.
ా -బం n. hail. Hin: ओला.
Semantic Category Listing 183

1. The physical universe 1.2.2.2. Rock
1.1.3.5. Storm
n. ditch, trench. Hin: ग ढा.
ధుం n. storm. Tel: ా ాన. భ య n. cave. Tel: గ హ. Hin: खोह.
1.1.3.6. Lightning, thunder
1.2.1.6. Ecosystem
గ -మ - vi. to thunder. Hin: गरज़ना. ఖ n. jungle, forest. Tel: అడ .
- n. thunderbolt. Tel: ిడ గ . Hin: जंगल.
చు -మ చు adj. flashing. ం n. 1 • large forest.
Tel: ర సుట. 2• place where the god
- vc. flash of light (as in 'jangubai' lives.
lightning, or glow worms). ప n. wilderness, barren area.
Tel: ర సుం . Hin: चमकना. Hin: बयाबान.
వ n. lightning. 1.2.2. Matter
1.1.3.7. Flood ా n. dark (black) soil - ideal

ఊస n. flood. Tel: వరద. Hin: तूफ़ान. for growing cotton. Tel: నల మట.
1.2. World 1.2.2.1. Soil, dirt
1.2.1. Land ఉ n. sand. Hin: बालू.
n. ground. ా n. mud (often used in pl.).
1.2.1.1. Mountain Tel: బ రద. Hin: क चड़.
ఉ n. mountain path, steep డ డూ n. dust. Tel: దుమ . Hin: धूल.
downward slope. డ ా n. dust. Tel: దూ . Hin: धूल.
గట n. hill. Tel: ండ. Hin: पहाड़. ె ా n. clump of earth (as in soil).
ధ n. mountain path, steep upward n. dry earth, ground, clay, or
slope. mud. Tel: మట. Hin: िम ट .
ట n. mountain. Tel: గ ట. Hin: पहाड़; దుబ n. dust, dirt. Tel: దుమ . Hin: धूल.
पहाड़ .
ప 2 adj. wet soil, almost muddy.
1.2.1.3. Plain, plateau
బ n. fine particles. Tel: ిం ( డ ).
పల n. plain, meadow, cleaned-up
place. Tel: టగ. Hin: खा. మ n. dirt on skin. Tel: ల.
1.2.2.2. Rock
ావ n. field. Tel: ేను. Hin: खेत.
1.2.1.4. Valley
ఙ బం n. big rock.
1 n. valley. Tel: పలం. Hin: घाट .

ఖ n. small stone. Tel: న బండల .
Hin: पत ्थर.
ల n. valley. Hin: घाट .
1.2.1.5. Underground
గ ట-బం n. flint stone.
క n. well. Tel: బ . Hin: कुआँ.

ా బం n. large slab of stone
(typically used as a place for
గ n. hole. Tel: రందమ . Hin: छे द.
bathing or laundry, also used as
ొ ొ n. pit. Tel: బ ంద. Hin: गत.
part of a trap for rats).
184 Semantic Category Listing

1. The physical universe 1.3.4. Be in water
ా-బం n. kind of rock (usually ీల n. brook, rivulet. Tel: న ాగ .

white, sometimes black). 1.3.1.4. Spring, well
బం n. rock, stone. Tel: బండ. జ n. underground water (like a

Hin: च टान. spring, or stream). Tel: జలమ .
1.2.2.3. Metal బ - vi. to spring up, gush out.
క n. iron, steel, sword. 1.3.2. Movement of water
Tel: ఇనుమ . Hin: लोहा. ట n. bubble.
క -ట n. steel piece used with flint. - vi. to splash.
క ా n. silver. Tel: ం . Hin: चाँद . ా - vi. to leak profusely. Hin: चूना.
జం - -ీ vi. to rust. స - vi. to run, drip. Hin: दौड़ना.
ిత adj. brass. Tel: ఇత . Hin: पीतल. ి - vi. to sprinkle. Tel: నుక ల
ీ n. lead. వచు ట.
1.2.2.4. Mineral 1.3.2.1. Flow
n. salt. Tel: ఉప . Hin: नमक. - vi. to flow, drown, wash away,

1.2.2.5. Jewel overflow. Hin: बहना.
n. pearl. Hin: मोती. 1.3.2.2. Pour
ా n. diamond. - vt. to scoop liquid in order to

1.2.2.6. Solid, liquid, gas transfer to a different container.
n. water. Tel: ర . Hin: पानी. - vt. to bale out.
1.2.2.8. Oil వ - vi. to leak. Hin: चूना.
n. oil. Tel: నూ . Hin: तेल. - vt. to pour out.
1.3. Water 1.3.3. Wet
అట n. boiled (cooked) water. న - vt. to make wet.
n. water. Tel: ర . Hin: पानी. ం - vi. to get wet, become wet, to be
1.3.1. Bodies of water soaked.
క ా n. deep pool. ప -2 vt. to wet. Hin: िभगोना.
ొహ n. deep pool in a stream. ప - vi. to get wet, be wet.
Tel: మడ గ . Tel: తడ చుట.
1.3.1.3. River 1.3.3.1. Dry
క ె n. river, large stream. Tel: ాగ . ఆట-మ - vi. to evaporate, to dry up
Hin: नद . (river, etc). Tel: ఎం వడమ .
గం ా n. Ganges (stream in Utnur వ - vi. to dry up, be dry.
Taluk), river. Tel: న (గం ా). 1.3.4. Be in water
n. whirlpool. Tel: సు . మ - vi. to tip over, be immersed.
Hin: डु बाना.

1. The physical universe 1.5.1. Tree
1.3.6. Water quality

గమ మ ా Tel: బ ర ( ెట ).
క n. clean water. Tel: భ న ం (మ ా) n. curry-leaf tree.
ర .
ఘ (మ ా) n. kind of tree,
ీ ో n. yesterday's water.
oleander.
1.4. Living things
లట (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.
ఆవ n. life. Hin: जीवन.
జ (మ ా) n. guava tree. Tel: జ మ
1.5. Plant
( ెట ).
పంట n. crop, harvest.
ట (మ ా) n. behera tree. Hin: पेड़.
పఙ n. flower. Tel: ప వ ల . Hin: फूल.
ో ర
ె (మ ా) n. kind of tree. Tel: జ
ం n. weed. Tel: కల ప .
( ెట ).
Hin: खरपतवार.
(మ ా) n. a very tall palm tree
n. kind of creeper. Hin: लता.
from which country liquor is
1.5.1. Tree
extracted. Tel: ట ( ెట ).
ఆ (మ ా) n. peepal tree. Tel: ా
త మ (మ ా) n. babul tree. Tel: త మ
( ెట ). Hin: पेड़.
ఇ (మ ా) n. gul-mahua tree. Tel: ఇప
త (మ ా) n. ebony tree. Tel: త
ఉచూ ట n. date palm. Tel: ఖర రమ .
త (మ ా) n. sacred Tulsa tree.
ఉ ీ ా (మ ా) n. kind of tree (the roots Tel: త ( ెట ). Hin: पेड़.
of which are used for curing
ేక (మ ా) n. teak tree. Tel: టక ( ెట ).
snake bite).
Hin: पेड़.
కయ (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.
య (మ ా) n. glomerous fig tree.
క ా (మ ా) n. kind of tree. Tel: ( ెట ). Hin: पेड़.
క ం (మ ా) n. a variety of margosa దూ (మ ా) n. silk-cotton tree,
the leaves and the bark of
ోబ (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.
which are used in medicine.
Tel: ప ( టె ). (మ ా) n. coconut tree. Tel: బ
( ెట ).
కమ (మ ా) n. gourd-bearing tree.
Hin: पेड़.
(మ ా) n. kind of tree. Tel: ఉ ి
(మ ా) n. plantain tree. Tel: అరట
( ట
ె ). Hin: पेड़.
ా (మ ా) n. fig tree. Hin: पेड़.
ా (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़. ాల ం (మ ా) n. ray tree. Tel: ల డ
(మ ా) n. bhilwa tree. Tel:
ీం (మ ా) n. kind of tree.
గ ంజ (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.

1. The physical universe 1.5.1. Tree
ప (మ ా) n. papaya tree. లం (మ ా) n. kind of tree similar to

Tel: బ ా ( ెట ). Hin: पेड़. eugenia jambolana.
(మ ా) n. kind of tree. Tel: ప వ (మ ా) n. banyan tree. Tel: మ ెట .
( ెట ). (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.
ల ా (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़. (మ ా) n. kind of tree. Tel: ర
బ బ (మ ా) n. babul tree. Tel: దం ే ెట . Hin: पेड़.
( ెట ). Hin: पेड़. (మ ా) n. silk-cotton tree.
బ బ (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़. సం (మ ా) n. kind of citrus tree.
(మ ా) n. lemon tree. Tel: మ Tel: జ ెట .
( ెట ). స ట (మ ా) n. chickoo tree. Tel: స ట
బ (మ ా) n. ash tree. Hin: पेड़. ( ెట ).
బర (మ ా) n. the banyan tree. ాల (మ ా) n. kind of tree especially

Tel: ా ( ెట ). Hin: पेड़. used during marriage
మం (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़. ceremony. Hin: पेड़.
మ ా (మ ా) n. mango tree. ావ (మ ా) n. kind of tree much used
Tel: మ ( ెట ). Hin: पेड़. for firewood. Hin: पेड़.
మ (మ ా) n. saj tree. Tel: మ ( ెట ). ితప (మ ా) n. custard apple tree.
Hin: पेड़. Tel: ి ఫలం ( ెట ).
మ ా n. tree. Tel: ెట . Hin: पेड़. త

ి (మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़.
మ (మ ా) n. Bengal quince, 'bel' త ి (మ ా) n. tamarind tree. Tel: ంత
tree. Tel: మ డ ( ెట ). Hin: पेड़. ( ెట ). Hin: पेड़.
(మ ా) n. kind of tree. Hin: पेड़. ి (మ ా) n. date palm.

మ (మ ా) n. flame of the forest tree. ీం (మ ా) n. kind of tree from which
Tel: దుగ ( ెట ). Hin: पेड़. country liquor is make. Tel: ఈత
మ ల (మ ా) n. Indian horse-radish
tree. సు ంబ (మ ా) n. kind of lemon
(మ ా) n. tree under which people

tree. Tel: మ ( ెట ).
habitually rest on a journey. సూ (మ ా) n. churni tree, oblique-

Tel: ాం ( ెట ). Hin: पेड़. leaved jujube. Hin: पेड़.
ంబ (మ ా) n. lemon tree. Tel: మ ర (మ ా) n. kind of banyan tree
( ెట ). without aerial roots.
ం (మ ా) n. ‘neem' tree. Tel: ప ( ెట ). ా (మ ా) n. chironji tree.
Tel: ెట . Hin: पेड़.
ల ం (మ ా) n. 'jamun' tree.
Tel: అల డ ( ెట ). Hin: पेड़.

1. The physical universe 1.5.3. Grass, herb, vines
ర (మ ా) n. gul-mahua tree. బ n. generic word for cabbage.

Tel: ఇప ( ెట ). Hin: पेड़. (-జ ) n. kind of grass.
(మ ా) n. kind of tree (fruit Hin: घास.
used for making black dye). చు ా (-జ ) n. kind of grass. Hin: घास.
Tel: కర ా య. Hin: पेड़.
జ - n. barley (pl.). Tel: బ .
ర (మ ా) n. kind of tree. Tel: ీమ Hin: जौ.
ంత. జ ట n. kind of bean. Tel: అనుమ ల .
1.5.2. Bush, shrub
జ n. grass. Tel: గ . Hin: घास.
ాప n. cotton. Tel: ప . Hin: ई.
జం ప ఙ n. kind of flower. Tel: బం
ా n. a thorn bush.
పవ ల .
Tel: బ మ జమ డ . Hin: गोख .
జ న n. millet. Tel: జ న ల . Hin: जोवार.
n. shrub.
ా (-జ ) n. kind of grass from
ం n. castor plant.
which scented oil is extracted.
ిర n. cow-itch plant. Tel: దూల ం .
ె (జ ) n. kind of grass, the root of
1.5.3. Grass, herb, vines
which is a fragrant bulb.
అంబ n. rosella.
ప ా n. kind of gourd used for
ఆల n. potato. Tel: ఆల గడ. Hin: आलू. making dishes, spoons, bottles,
ఉ n. onion. Tel: ఉ గడ. musical instruments.
ఊ ంే ే n. sugar cane. Hin: ईक. Tel: ర ాయ.
క -జ n. kind of grass used for n. rice (pl.). Tel: యమ .
brooms. Hin: चावल.
కర n. watermelon. Tel: కర జ. బ లే n. small wild gourd.

ా n. cucumber. Tel: ోస ాయ. ం n. ladies-finger vegetable
Hin: खीरा. (okra). Tel: బం ాయ. Hin: िभंड .
ా (-జ ) n. kind of grass. Hin: घास. బ n. tomato. Tel: టమ ట.
క ం (-జ ) n. kind of grass. Hin: घास. మ ం n. maize. Tel: మక ల .
క బ n. cucumber. Tel: ోస ాయ. మల (-జ ) n. kind of grass. Hin: घास.
Hin: खीरा. మ (-జ ) n. kind of grass.
n. thistle. Tel: మ ల ద. Hin: घास.
Hin: ऊँटकटारा. ా n. bamboo (thin variety).

n. bean. Tel: క డ . Tel: దుర కంక. Hin: बंबू.
ా ా (జ ) n. a kind of grass. లసూ n. garlic. Tel: ఎల ాయ.
ల n. corn of paddy. దూ n. bamboo (thick variety).
n. wheat (pl.). Tel: దుర . Hin: बंबू.

1. The physical universe 1.5.6. Growth of plants
సమ n. coriander. Tel: . ట n. stone of fruit (used primarily

ిర (-జ ) n. kind of grass. for mangoes).
Hin: घास. ేం ే n. stalk.
(-జ ) n. kind of grass. Hin: घास. n. skin, hide, bark. Tel: ల ;
1.5.4. Moss, fungus, algae చర మ . Hin: खाल.
గ n. mushroom. Tel: దుమల . దూ n. wool off fruit of 'savri' tree
జ ీ n. kind of green slime in water used for fire making with
or on stone, moss. 'cakmak'.
1.5.5. Parts of a plant n. log.
ఆ n. leaf. Tel: ఆక . Hin: प ा. ా ా1 n. aerial root of a banyan tree.
క n. dried stalks of millet, etc ాల n. tender leaf. Tel: ఆక .
used as fodder. Tel: ప . ీ n. straw, fodder, hay.
క య n. bud of flower. ే n. seed, stone of fruit (other
ాం n. twig. Tel: మ . than mango). Tel: ంజ.
ా 1 n. dried stalk (waste). n. skin of fruit, fish, husk.
ా n. shell of a mahua flower. Tel: ట .
క ా n. chaff. మ n. bud of flower.

ఖ ట n. dried stalk (used as a broom, ో ా n. shoot of a seed.
or for firewood). n. tree trunk. Tel: దు; కట.
ఖం n. branch of a tree. Tel: మ . n. stalk. Tel: క .
గ n. knot in wood, joint between n. bark for rope making.
sections of bamboo. ా ే ( ) n. a creeper that is
ాబ n. the hard interior of a stick or used in curing snake bite.
tree trunk. జ n. seed. Tel: తనమ . Hin: बीज.
ె n. cane stick. Hin: छड़ . ా n. thorn. Tel: మ ల . Hin: काँट.
ఝ ా n. bloom, blossom. ీట n. shell of chironji.
ల2 n. the flower that stands at the ీ 1 n. root. Tel: ర . Hin: जड़.
top of the maize plant.
n. head of corn, jowar, etc.
ట n. 1 • eggshell. Tel: కం .
2• shell of crab.
ఇర n. flowers of the gul-mahua tree
3 • stone of fruit.
(nm.pl.). Tel: ఇప ప ల .
ట n. point where stem joins fruit. 1.5.6. Growth of plants
Tel: .
ాయ n. unripe fruit. Tel: ాయ.
- vt. to sprout, bud green.

1. The physical universe 1.6.1.1.3. Hoofed animals
1.6.1.1.2. Carnivore
ే n. immature, young fruit, fruit
just formed after blossom. ల n. fox. Tel: నక .
ఝ -ే మ - vi. to collapse, wither, fall. ఖ n. jungle cat (panther?).

Hin: ढहना. గ ా n. wolf. Tel: ేల . Hin: भे ड़या.
డ ా n. 1 • partially ripe fruit. హ n. lion. Tel: ింహం. Hin: िसंह, शेर.
Tel: ఇప పవ . త n. cheetah, leopard.
2 • mahua flowers that have just
డ ా n. tiger. Tel: ప . Hin: बाघ.
fallen down from the 'hiruk'
tree. త ెంజ n. wolf. Tel: ేల . Hin: भे ड़या.
ం - vi. to take root. n. dog. Tel: క క . Hin: कु ा.
పం - vi. to ripen. బ n. young tiger. Tel: ర తప .
పం n. ripe fruit. బ ా n. tiger. Tel: ప . Hin: बाघ.
-2 vi. to flower. Tel: ప సుం . మగ n. mongoose. Tel: మ ం స.

Hin: फूलना. n. bear. Tel: భల కమ ;
ా n. sapling, young tree. Hin: पेड़. ఎల గ బంట. Hin: भालू.
బ 1 n. fruit of maize. ర n. cat. Tel: ి .
బ - vi. to grow. ం n. panther.

1.6.1.1.3. Hoofed animals
- vi. to sprout, become abundant.
ఉట n. camel. Tel: ఒంట. Hin: ऊँट.
ాం - vi. to spread out (plants, etc.), to
stretch something. క n. deer. Tel: కృష ంక.
ా - vi. to fruit. Tel: ాయడం. డమ n. wild horse. Tel: దు ి .
1.6. Animal ఖ 1 n. 1 • horse. Tel: గ రమ . Hin: घोड़ा.

జ n. animal. Tel: జంత వ ల . 2• horizontal horse-shaped
beam which sits atop a
ా n. animals, living things.
marriage pole.
Tel: జంత వల . Hin: जंत.ु
3 • minature earthenware horse
ో ా సూ n. animals (pl.). used for worship.
1.6.1. Types of animals ా n. donkey. Tel: ా ద. Hin: गधा;
1.6.1.1. Mammal गदह .
కస ే n. bat (nocturnam mouselike n. deer (gazelle?). Tel: ంక.
mammal). Tel: గ లమ .
n. horseshoe.
1.6.1.1.1. Primate
n. kind of deer or antelope.
n. red-faced monkey. Tel: .
ప n. pig. Tel: పం . Hin: सुअर.
Hin: बंदर.
గ n. black-faced monkey.
ియ n. calf of cow. Tel: ల గ; దూడ.
మ ం n. kind of monkey. Hin: बंदर.

1. The physical universe 1.6.1.2. Bird
ియ ం - ా n. cattle (pl.). ట - ిట n. sparrow. Tel: ిచు క.

Tel: ఆవ ల ;బ ల ; కల . n. hen, fowl. Tel: .
బక n. male goat. Tel: క త . గం n. kite (bird). Tel: గద.
Hin: बकरा.
గబ n. owl. Tel: గ డగ బ .
n. wild sheep. Tel: ంక. n. rooster. Tel: పం . Hin: मुगा.
మ n. deer. Tel: దు ి .
ా ( ిట) n. common bird.
మ ా n. cow. Tel: ఆవ . Hin: गाय.
జ ా ( ిట) n. kind of bird. Hin: प ी.
n. ram.
ట ( ిట) n. Indian roller bird.
n. elephant. Tel: ఏనుగ . Hin: हाथी. Tel: ాల ిట.
n. buffalo. Tel: బ . Hin: भस. టట ( ట
ి ) n. crane bird.
n. goat. Tel: క. Hin: बकर . ట ా ా ే ( ిట) n. wood-pecker.
1.6.1.1.4. Rodent Tel: వడ ిట.
ఘ ీ n. bandicoot, large rat. ె గ n. parrot. Tel: ామ ల క.
Tel: పం క .
ోక ం n. vulture. Tel: ాబందూ. Hin: िग .
ా n. mouse.
ే n. eagle, hawk. Tel: ేగ ిట.
n. rat. Tel: ఎల క. Hin: चुआ.
ా ా ( ిట) n. rock pigeon, homing
n. squirrel. Tel: ఉడ త. pigeon. Tel: ావ రమ . Hin: कबूतर.
సు -ప n. porcupine. Tel: ఏదుపం . ిట n. bird. Tel: ప . Hin: प ी.
సూ n. small mouse. Tel: టల క. ిట-ప ా n. the birds (generic term
1.6.1.1.6. Anteater, aardvark meaning all the birds).
ఉర ం n. scaly pangolin, iguana, ant- ి ( ిట) n. koyal (kind of bird).
eater. Tel: ల.
1.6.1.2. Bird
ప ా ( ిట) n. bronze-winged dove.
ఊ n. quail. Tel: ప డ ిట.
ప ా - ే ( ిట) n. pigeon hawk.
ఊ ీ( ట
ి ) n. kind of bird. Tel: నల ట
ి .
న n. kind of pigeon that lives in
Hin: प ी.
the forest. Hin: कबूतर.
క ాం n. kind of partridge.
మ n. peacock. Tel: మ .
క ా ( ట
ి ) n. kind of bird. Tel: కమ ల
టఙ ( ిట) n. stork. Tel: ంగ.
( ిట).
ా n. parrot. Tel: ల క.
క ( ిట) n. kind of bird. Tel: ప ర .
Hin: प ी.
ాయ n. vulture. Tel: ాబందూ.
Hin: िग .
ాక n. crow. Tel: ా . Hin: कौवा.
ా ా n. parrot. Tel: ామ ల క.
కక క ( ిట) n. Indian cuckoo.
Tel: మర ా .
సు - n. kind of jungle fowl.

1. The physical universe 1.6.1.5. Fish
1.6.1.3.3. Turtle
హ ే ( ిట) n. kind of bird. Tel: ంక.
Hin: प ी. ా n. tortoise. Tel: ంబల .
1.6.1.3. Reptile ల n. tortoise.

1.6.1.3.1. Snake n. tortoise. Tel: ంబల .
కటయ (త ా ) n. kind of snake with 1.6.1.3.4. Crocodile
stripes over the body. మగ n. crocodile. Tel: స .
త ా n. snake. Tel: ామ . Hin: साँप. Hin: मकर.
దు n. kind of snake. 1.6.1.4. Amphibian

Tel: న శ రమ గల న -ప n. kind of small brown toad.
షప త న ామ . n. frog. Tel: కప . Hin: मढक.
-త ా n. cobra snake. 1.6.1.5. Fish
Tel: గ ామ . Hin: नाग. కట ( ) n. kind of fish. Tel: జల .
ప ా (త ా ) n. kind of snake with క ( ) n. kind of fish. Tel: ఆల గ
spots on its body. ( ేప).
(త ా ) n. water-snake. ట ( ) n. kind of fish. Tel: జల .
మర ండ (త ా ) n. kind of snake జ ే n. fresh-water shrimp. Tel: య .
that lives in trees. ట ీ ( ) n. kind of fish (flat).
Tel: ెడ గ ామ .
Tel: బ డ పరక.
మ ల ం (త ా ) n. two headed snake. ( ) n. a kind of fish that has a
Tel: ండ తలల ామ . razor-like like back. Tel: ేప.
మ సూ n. python. Tel: డ ల వ. ( ) n. kind of fish.
Hin: अजगर.
బట n. kind of fish. Tel: ేప.
(త ా ) n. kind of snake. Hin: मछली.
Tel: జ త ామ . Hin: साँप.
మ ం (మ ) n. kind of small
1.6.1.3.2. Lizard
fish (sg.). Tel: నల ేప.
ఉర ం n. scaly pangolin, iguana, ant-
మ n. kind of small fish (pl.).
eater.
Tel: నల ేపల .
ొ n. lizard. Tel: ండ.
మలం ( ) n. kind of fish. Tel: ేప
క దూ ొ n. house lizard (usually
ర . Hin: मछली.
found within houses). Tel: బ .
n. fish. Tel: ేప. Hin: मछली.
త ా ొ n. snake-like lizard
ర ే( ) n. kind of fish. Tel: సన
(usually found outdoors, under
మ .
stones, logs etc.).
( ) n. a kind of fish. Tel: ేప
ోం n. chameleon.
ర .

1. The physical universe 1.6.2. Parts of an animal
ా ీట ( ) n. kind of fish. Tel: డ ే n. ant. Tel: మ.

ార ేప. మ ంజ -ప n. glow worm.
1.6.1.7. Insect Tel: నుగ ర ప ర గ .
ఈసు n. flying ant. Tel: ఉసుల . n. scorpion. Tel: ేల . Hin: बच ्छू.
ఉడూం n. a white, large, tick found పం n. a reddish coloured
mainly on cattle. scorpion. Tel: ఎరట ేల .
ఉ n. white ant. ీ n. fly. Tel: ఈగ.
క - ి n. large green fly. ీ 2 n. nit (white louse).
కటనూ ి n. woodworm. సు ా n. butterfly. Tel: ండ ల క.
ా - ె n. black ant. Tel: నల మ. Hin: िततली.
ా n. small louse. ర ం n. kind of insect that bites and

ట n. cockroach. spoils clothes.
ర n. silverfish, Silver-grey 1.6.1.8. Spider
wingless insect found in houses ా n. spider. Tel: ాల ప ర గ .

feeding on book bindings and 1.6.1.9. Small animals
starched clothing. ండ బ డూ ం n. water snail.

క 2 n. hornet. ఖ n. crab. Tel: ఎం ాయ.
ఖ 3 n. grasshopper. ర n. a blackish centipede. Tel: జ .
చూ n. a small black tick found on నడ ం n. earthworm. Tel: ాన ామ .

cattle, particularly buffaloes. ( ర ) n. leech.
ప n. kind of centipede (reddish బ డూ ం n. snail.
brown in colour and usually ల n. rabbit, hare. Tel: క ం ేల .
found in big groups, rarely 1.6.2. Parts of an animal
alone). Tel: ప ర గ .
క n. animal's thigh.
ఙ ా n. bumble bee. క n. hoof.
ా 2 n. cricket insect. ం ే n. hump.
ా n. kind of insect. Tel: చు ా .
n. cock's comb.
n. big jungle fly.
n. horn. Tel: మ ల . Hin: सींग.
క n. kind of fly (wasp, or hornet).
ి n. slough of snake, the skin that
న n. bug. is cast off.
నుల n. mosquito. Tel: ోమ . ం n. claw, nail. Tel: ర .
ప n. insect, worm. Tel: ప ర గ . n. tail. Tel: క. Hin: पूँछ.
Hin: क ड़ा.
n. skin, hide, bark. Tel: ల ;
ప n. louse (lice). చర మ . Hin: खाल.

1. The physical universe 1.6.7. Male and female animals
ప 1 n. tooth, tusk, fang. Tel: దం ల . -మ - vi. to swim (animals).

Hin: दाँत. లత n. a kick. Tel: ాల ెబ . Hin: लात.
n. skin of fruit, fish, husk. 1.6.4.2. Animal eating
Tel: ట . ొహ n. 1 • water mixed with chaff,
ంజ n. tongue. Tel: ల క. Hin: जीभ. etc given to animals for
n. udder. drinking.
1.6.2.1. Parts of a bird 2 • a wooden tub for holding
water given to animals.
n. beak, mouth. Tel: ర .
3 • food scraps fed to cattle.
బ n. rear, or tail of bird.
- vt. to feed. Hin: खला.
బ ా n. feather. Tel: ఈక; మమ .
- vi. to graze. Hin: चरना.
మ n. wing. Tel: క . Hin: पंख.
- vt. to cause to graze. Hin: चरना.
ం n. egg (sg.). Tel: గ డ . Hin: अंडा.
హ - vi. to chew cud; ruminate.
1.6.2.2. Parts of a reptile
1.6.4.3. Animal sounds
ఫ ే n. hood of cobra.
క - vi. to crow.
1.6.2.5. Parts of small animals
గ -మ - vi. to growl. Hin: गुराना.
ట n. 1 • eggshell.
2• shell of crab. డ -మ - vi. to roar. Hin: दहाड़ना.
3 • stone of fruit. - vi. to bellow. Hin: रँ भाना.
1.6.3. Animal life cycle ం - vi. to hum, buzz. Tel: శబమ .
ిల n. young of animal. Tel: ిల. Hin: गुनगुनाना.
n. young one of animal. 1.6.5. Animal homes
Tel: డ ిల. గ n. nest. Tel: ప గ డ . Hin: घ सला.

1.6.3.1. Egg ప n. anthill. Tel: ామ ట.
ా - vt. to hatch. బల n. hole (nest) in a tree used by a
ట n. 1 • eggshell. wood-pecker or owl.
2• shell of crab. 1.6.6. Animal group
3 • stone of fruit. క ా n. flock of birds. Tel: ిటల
ొ - vt. to lay (eggs), put down, గ ంప . Hin: प ीय का झुंड.
apply. 1.6.7. Male and female animals
1.6.4. Animal actions క ా n. bull calf. Tel: కంక.
ాట 1 n. sting of the bee. ా n. wild boar. Tel: మ ల .
- vt. to gnaw, bite. - n. young fowl, chicken.
- ా- vi. to lie in coils (snake, rope). Tel: ిల.
1.6.4.1. Animal movement - ం n. pullet, young hen.
ప - vi. to fly. Tel: ఎ ం . Hin: उड़ना. ంద n. bull. Tel: ఎదు. Hin: साँड़.

2. Person 2.1. Types of people
డ ా n. male samba. Tel: దు ి . బక ిల n. male young of goat or

డ ే n. young of a buffalo. sheep. Tel: క త ( ిల).
Tel: బ బక . డూం n. a bull dedicated to the
తల n. young hen, pullet. temple to be worshipped.
పడ n. cow calf, heifer. Tel: ఆడ దూడ. n. ram.
ాట ం n. young of a goat or a వ ా n. male buffalo (m.).

sheep (f.). Tel: క ిల. హయ n. female buffalo.
బక n. male goat. Tel: క త .
Hin: बकरा.
2. Person
2.1. Types of people n. boy, son. Tel: డ క ;బ ల డ .

అ ాట n. man from there. Hin: बालक.
ఆంగ ాహ n. lazy man. n. girl. Tel: క త ర ; బ క.

ఆ ా ా n. lazy man. Hin: लड़क.
ాం n. boy. Tel: బ ల డ ; క మ ర డ ; బ adj. wild man, savage,

ిల ాడ . Hin: बालक. thug, terror. Hin: जंगली.
క ట n. lame man, disabled, cripple. మ న n. man. Tel: మ .ి Hin: आदमी.
క ట n. lame woman. Tel: క ంట. డ n. newborn boy.
ా 1 n. an abusive word for a bad Tel: న గ ాప. Hin: बालक.

person. ె n. newborn girl. Tel: న
గ n. dwarf. Tel: గ ాడ . ఆడ ాప. Hin: लड़क.
చుబ -చుబ n. a person who లం n. idle person, lazy.
habitually goes from one house ల ా n. man or boy (used with

to the next gossiping. contempt).
జ n. people (pl.). Tel: పజల . - ఙ n. 1 • a man who is
Hin: लोग. always with the ladies.
జ n. caste, kind, sort. Tel: క లమ . 2 • a man with a female
complexion.
Hin: जाित.
- ఙ n. 1 • a man who is
డండూ n. good-for-nothing person.
always with the ladies.
ట n. villager (nm.).
2 • a man with a female
ట n. villager (m.). complexion.
n. guest (f.).

2. Person 2.2.3. Arm, leg
n. woman. Tel: ీ. Hin: औरत. ంజ n. tongue. Tel: ల క. Hin: जीभ.

ల - య n. young girls. ే n. neck. Hin: कंठ.
ండూ n. a person who performs ి n. lip. Tel: ద . Hin: अधर.
human sacrifices. ా n. gum, socket of a tooth.
Tel: నరహంతక ల . 2.2.2. Torso
2.2. Body అ n. chest. Tel: మ ; .
ం ో n. body. Tel: శ రమ . Hin: तन. Hin: संदक़
ू .
2.2.1. Head
క ల n. buttock. Tel: ిర.
క n. eye. Tel: కను . Hin: आँख.
n. spine.
క - ం n. eyebrow. Tel: కను బ మ .
n. anus. Tel: గ ద. Hin: गुदा.
కప n. forehead. Tel: నుదుర .
ెం n. back, trunk. Tel: శ ర నుక
Hin: माथा.
గమ . Hin: पीठ.
n. ear. Tel: ె ; కరమ . Hin: कान.
n. lower abdomen.
n. cheek. Tel: ెంప. Hin: गाल.
దూ ో n. breast of woman. Hin: स ्तन.
గ ా n. nape (back of the neck).
న n. waist, barrel (of gun).
ా n. eyeball. Tel: కను గ బ. Tel: నడ మ . Hin: कमर.
గడఙ n. adam's apple. Tel: ంత క; ీ n. pregnant stomach, (womb?).
కంఠమణ. Tel: గర మ .
గబ n. lobe of the ear. Tel: గ బ . ట n. stomach. Tel: కడ ప .
ట n. throat. Tel: డ. Hin: गरदन. ం n. anus. Tel: గ ద. Hin: गुदा.
ీ n. dried rheum of eye, dry nose n. lungs.
mucus, dry secretion.
బం n. nipple. Tel: మ .
Tel: కంట ల.
భ ా n. rib cage.
తల n. head. Tel: తల. Hin: िसर.
n. navel, bellybutton. Tel: బ డ .
n. chin. Tel: గద గమ . Hin: ठु ड.
ా n. chest. Tel: . Hin: संदक़
ू .
ం - ా- vi. the tonsils (pl.) have
సు n. nipple.
come.
ట n. shoulder. Tel: భ జమ . Hin: कंधा.
n. jaw. Tel: దంతమ .
2.2.3. Arm, leg
ప 1 n. tooth, tusk, fang. Tel: దం ల .
ల n. joint (of limb).
Hin: दाँत.
n. hand. Tel: ఖరమ ; ేత .
ా 1 n. uvula. Tel: అ హ .
Hin: हाथ.
ం n. eyelash. Tel: కను ప .
బట n. finger. Tel: ల . Hin: उँ गली.
ం n. face. Tel: ఖం. Hin: मुख.
n. nose. Tel: మ క . Hin: नाक.

2. Person 2.2.8. Internal organs
2.2.3.1. Arm
మ ద బట n. ring finger, second
అసూ - n. palm of hand. finger.
క n. armpit. Tel: చంక. 2.2.4. Skin
ో n. receptacle made by joining క ర ం n. spot on skin.

both hands. ట ా n. spot, blot. Tel: చుక .
టం n. elbow, kneecap. n. birthmark(?), mole.
Tel: మ ంజ . 2.2.5. Hair
త - n. palm of hand. n. hair. Tel: ంట కల . Hin: बाल.
దం n. arm. Tel: ఆయ ధం. ట n. 1 • frayed end of a rope.
మంగ n. wrist. Tel: ట.
మట ి
n. 1 • fist. Tel: . Hin: मु ठ. 2 • the tuft of hair remaining
after a head has been shaved.
2 • short handle (of implement,
weapon, whip etc.) that can by ట n. fontanelle, the soft or weak
gripped by the fist. spot on a child's head.
2.2.3.2. Leg Tel: త ాలమ .
అసూ - ా n. sole of foot. Hin: एक मा . n. beard. Tel: గడమ .

ా n. leg. Tel: ాళ . Hin: टाँग. బ ా adj. furry, covered with hair.
ట బ క n. ankle. Tel: ల బ క . బ adj. bald. Tel: బటతలగల.
ట n. ankle. Tel: లమండ. Hin: टखना. n. whisker, fin (of fish).
ట ం ా n. knee. Tel: ాల ; ా - Tel: సమ .
ల . Hin: घुटना. n. moustache. Tel: ాల .
ా n. heel. Hin: एड़ . టం n. pubic hair (pl.). Tel: ఆత ల .
త - ా n. sole of feet. 2.2.6. Bone, joint
ఫ ాయ n. thigh. Hin: जाँघ. బక n. bone. Tel: బ క . Hin: अस ्िथ.
n. calf (of leg). ి n. backbone. Tel: నుక గమ .
మం n. thigh, lap. Hin: जाँघ. 2.2.7. Flesh
2.2.3.3. Finger, toe ప 1 n. muscle. Tel: కండరమ .
-బ ట n. little finger. 2.2.8. Internal organs
వ n. little finger. క n. spleen.
ం n. claw, nail. Tel: ర .

ంజ n. intestine.
హ బట n. index finger (lit. the గ ండూ ాయ n. internal organ.
finger that shows). త n. liver. Tel: ారమ .
ా బట n. thumb. Hin: अँगूठा. దూ n. insides, entrails. Tel: గ .

ం దూ n. bowels. Tel: ఎరట గ .

2. Person 2.3.7. Functions of the stomach
దూ n. brain. Tel: దడ . Hin: दमाग़. 2.3.4. Functions of the mouth
ీ ా n. vein. Tel: నరమ .

క - vt. to hold between teeth.
2.2.8.1. Male organs క - vt. to bite, sting.
చూ n. penis. ా- - vi. to cough. Tel: దగ . Hin: खाँसना.
హండం n. testicles. Tel: న మ ంద త - vi. to sneeze. Hin: छ ंकना.
ండ ల . - vt. to lick. Hin: चाटना.
2.2.8.2. Female organs ప ా - - to bite off with the
ీ n. pregnant stomach, (womb?). teeth.
Tel: గర మ . బ - vt. to kiss, nuzzle. Tel: మ దు.
ప ే n. vagina. Tel: ప క . Hin: चूमना.
2.3. Body functions ం - vt. to swallow. Tel: ంగ ట.
క - - vt. to tickle. Hin: गुदगुदाना. Hin: िनगलना.
గ గ n. tickle. వయ - -ీ vi. to yawn.

గ గ - - vt. to tickle. 2.3.4.1. Spit, saliva
- vi. to stretch. Hin: तानना. ఉ - vt. to spit something out (like
- - vt. to stretch oneself. seeds from fruit etc.), let fall

from mouth. Hin: थूकना.
- - vi. to hiccup. Tel: ఎ ళ .
ఉ - vi. to spit. Hin: थूकना.
వయ n. yawn. Tel: ఆవ ంచు.
ఊ n. spittle. Tel: ఉ . Hin: थूक.
ిర ం n. 'pins and needles', numbness,
tingling, prickling. జ n. saliva. Tel: ల .
2.3.1. Functions of the eye 2.3.5. Functions of the heart
2.3.1.1. Weep ధ ే -మ - vi. to beat (heart).

ఆ - vi. to cry, weep. Tel: ఏడ ట. 2.3.5.1. Bleed, blood
Hin: रोना. త n. blood. Tel: రకమ . Hin: ख़ून.

ా ే n. tear. Tel: క ళ . Hin: आँसू. 2.3.6. Breathe, breath
2.3.2. Functions of the ear - vi. to breathe, pant.

-క n. earwax. Tel: ె ల . మ - vi. to snore.
2.3.3. Functions of the nose 2.3.7. Functions of the stomach
ఈ - vt. to blow nose. క - vi. to vomit.

ట n. mucus crust in nose. కర n. hunger. Tel: ఆక . Hin: भूख.
మ - vt. to sniff, nuzzle, inhale. మ ా - -ీ vi. to be bloated due to
సగ n. sneeze. Tel: త మ . indigestion.
ీ - - vi. to sniffle. - vi. to be digested.
n. mucus of the nose. Tel: .

2. Person 2.5.4. Weak
2.3.7.1. Defecate, feces

స ం n. sound of a drum. Hin: ढोल का
ఖ n. manure. Hin: खाद. आवाज़.
ి - vi. to break wind, to fart. 2.4.2.2. Types of sounds
ీం n. human excrement. ీ ీ n. whistle. Hin: सीठ .

- vi. to defecate. Tel: మర గ ొడ . 2.4.3. Taste
Hin: पाख़ाना. - vi. to be bitter in taste.
మయ - ం- vi. to go to toilet (lit. య adj. bitter. Tel: ేదు. Hin: कटु ;

'field'). क ठा; कड़वाहट.
2.3.8. Urinate, urine నూం - vi. to taste sweet.
ఉ - vt. to urinate. స ా n. taste. Tel: ర . Hin: स ्वाद.
ఊ n. urine. Tel: మ తమ ; ఉచ . 2.4.4. Smell
ాట n. urine. Tel: ఉచ . ఘ n. smell. Tel: ాసన. Hin: गंध.

2.3.9. Sweat ా n. smell. Tel: ాసన. Hin: गंध.
ఉ n. sweat. Tel: ెమట. Hin: पसीना. ా - vt. to smell. Hin: सूँघना.
ఉ -మ - vi. to sweat. Hin: पसीना. 2.4.5. Sense of touch
2.4. The senses ఆ -మ -2 vi. to become numb from
2.4.1. See cold.
నదూ n. a look, or glance. Tel: దృ .ి ిర ం n. 'pins and needles', numbness,
Hin: ष ् ट. tingling, prickling.
సూ - vt. to see, look at. Tel: చూచుట. 2.5. Body condition
Hin: दे कना. 2.5.1. Tired
2.4.1.1. Look అ - vi. to be tired. Hin: थकना.
మ - vi. to glance. Hin: झाँकना. కట -ే మ - vi. be exhausted, tired.
2.4.1.2. Something used to see
ఝ -మ - vi. to become very tired,
ఆ ా n. mirror. Tel: అదమ . Hin: दपण. exhausted.
2.4.2. Hear
ట -మ - vi. to be wearied (as in old
ం - vt. to hear. Tel: ను. persons).
2.4.2.1. Sound
ట- ె -మ - vi. to be tired out.
గ బల n. children's noise, racket.
హట-మ - vi. to become tired. Tel: అ ి
- ా- vt. to resound. వడమ .
- vi. to sound. 2.5.2. Rest
లం n. tone, voice. Tel: కంఠమ ; ం- vi. to rest. Tel: ాం .
ాగమ . 2.5.4. Weak
ాజ- ాజ ే advl. with much noise. త vi. to become weak. Hin: दब
ु ल.

2. Person 2.6.6. Treat disease
2.6. Healthy
ె n. deaf woman.
ం ో - ీ vi. to get fat. బ య adj. deaf (m.). Tel: ె ట ాడ .
సు -మ
ే - vi. to be well, healthy. Hin: बहरा.
2.6.1. Sick
బ adj. deaf (f.). Tel: ె ట ాల .
ప ం n. cold (to have a cold). Hin: बहरा.
2.6.1.1. Recover from sickness 2.6.4.6. Mute
మ - vi. to be healed (wound). మ ా adjl. dumb, mute, person who
2.6.2. Disease cannot speak. Tel: మ గ ాడ .
Hin: गूँगा.
2.6.2.2. Skin disease
క ల ం n. pus. 2.6.4.7. Mentally disabled
ా 1 n. ring-worm. ి ా n. mad person (m.).
ల-ప n. rash, hives. Tel: ి ాడ ; ి డ .
ప n. sore, boil, wound. Tel: ప ండ . ి n. mad person (f.).

n. boil, pustule. 2.6.5. Symptoms of disease
ట ( -క ) n. 1 • chicken pox. ా- - vi. to cough. Tel: దగ . Hin: खाँसना.
2• insect bites. త - vi. to sneeze. Hin: छ ंकना.

బ - vi. to erupt, to irritate. 2.6.5.1. Pain
2.6.3. Injured అ int. expression of surprise, hurt

-2 vt. 1 • to gore. or displeasure, ouch!
2• to pierce (when having a తల- ం n. headache.
tattoo). దం n. 1 • pain, ache.
ఘ n. scar. 2• person threatening to hit.
2.6.3.2. Poison
- vi. to hurt.
n. poison. Tel: షమ . Hin: वष. ం n. pain. Tel: ి .
2.6.4. Disabled
2.6.5.2. Fever
2.6.4.1. Crippled
n. fever. Tel: జ రమ . Hin: बुख़ार.
క ట n. lame man, disabled, cripple.
2.6.5.3. Swell
క ట n. lame woman. Tel: క ంట.
- vi. to swell. Tel: ఉబ డమ .
లం ా adj. lame. Tel: క ంట ాడ . Hin: सूजना.
Hin: लँगड़ा.
దదూ n. spot that appears after being
2.6.4.3. Blind
stung by an insect.
గ adj. blind. Tel: గ . Hin: अंधा.
n. swollen area. Tel: ఉబ డమ .
బదూ -బదూ adjl. blurred. 2.6.6. Treat disease
2.6.4.5. Deaf
ప n. scab. Tel: ప ండ ౖన ఎం న
ె ా n. deaf man. ల .

2. Person 2.7.1.2. Wedding
ా n. splint. ల - - vt. to love. Tel: మ చూపడం.

దుర - - vt. to cure a disease. ల n. bridegroom, lover (m.).
2.6.6.3. Doctor, nurse Hin: दल
ू ्हा.
వ య n. doctor. Hin: डॉक् टर. n. wife, woman. Tel: ర ; ఆడ .
2.6.6.4. Medicine Hin: पत ्नी.
n. pill, tablet. Tel: . Hin: गोली. మయ n. a function for fixing the

మ n. medicine, lotion, potion, marriage during which
drug. Tel: మందు. vermilion and an anklet will be
- vi. to apply, anoint, administer given to the bride by the
(medicine). bridegroom's party.
2.6.6.7. Traditional medicine సు ా n. mediator of a marriage.
భక n. medicine man who uses 2.7.1.1. Arranging a marriage
traditional herbal (ayurvedic) ఆ n. a plate with a burning oil

medicines. Tel: ప జ . lamp that contains copper
2.7. Life coins, betel nuts, dried coconut
2.7.1. Marriage kernel, etc offered at the time
అందూ n. gift (of cattle such as cows, of settling a marriage.
goats or buffaloes) for marriage జ నూ ా n. lodging of bridegroom's
usually from the bride's parents party. Tel: గృహమ .
to the couple. ా ం -బ ం n. amount (clothes, etc )
ఖజ n. a function when the relatives given to the bride's father by
of the bridegroom go to the the bridegroom.
bride's house for presenting her ా 1 n. dowry. Tel: య ంక డ .
a sari before marriage. Hin: दहे ज़.
ా n. bridegroom. Tel: వరడ ; సగ n. a pre-wedding tradition,
ం డక . Hin: दल
ू ्हा. ritual or procedure.
ా n. second marriage. Tel: ాట (2వ 2.7.1.2. Wedding
ం ). అ ం n. rice mixed with vermilion
బ n. wife. Tel: ర . Hin: पत ्नी. thrown at a wedding, or on
బ n. wives, ladies. Tel: అక ల . cattle (e.g. during 'laxmi pooja')
మ ం n. marriage ceremony. in order to bless.
Tel: ం ల . ఆ - - vi. to go and fetch the bride
మ ో n. husband. Tel: భర. Hin: पित. for the wedding ceremony (lit.
don't cry and go).
మయ n. love. Hin: प ्यार.
ఖ n. 1 • horse. Tel: గ రమ . Hin: घोड़ा.
మ. Hin: प ्यार.
1
ల n. love. Tel:

2. Person 2.7.4.2. Child
2• horizontal horse-shaped డ n. newborn boy.

beam which sits atop a Tel: న గ ాప. Hin: बालक.
marriage pole.
ె n. newborn girl. Tel: న
used for worship. ఆడ ాప. Hin: लड़क.
2.7.3.1. Pregnancy
ే ం n. acts of fun.
ే - vi. to make jokes at a marriage.
హ - vi. to elope with a man to
marry another man while
n. bride. Tel: వధువ ;
having a child.
ం క త ర . Hin: दलहन
ु .
2.7.3.2. Give birth
- ా n. bride and groom, the
ట n. 1 • room, sometimes used to
wedding couple.
refer to a side room for women
ా ా2 vt. to bless (as in marriage). in childbirth or menstruation.
ా ా n. the assembly in which the Tel: గ , ఖ ప ేశం. Hin: कमरा.
members of the bride's party 2 • shed for goats.
and the bridegroom's party sit 2.7.3.2.2. Help to give birth
together during marriage. - n. midwife, lady that
Tel: య ంక ాల . attends to deliveries of babies.
బ ల n. platform for weddings. Tel: .ి
ల ం n. betrothal ceremony (pl.) 2.7.3.4. Multiple births
involving a time of joking (or మ - n. twins (one boy, one

spoof negotiating) with the girl).
ladies in the bride's party with 2.7.3.5. Birth ceremony
those in the groom's party. ా n. naming ceremony.
Tel: లగ మ ; ం . Tel: ప రడ .
ల n. bride, lover (f.). Hin: दलहन
ु . 2.7.4. Stage of life
2.7.1.3. Unmarried 2.7.4.1. Baby
కర కవ n. unmarried person డ n. newborn boy.

(bachelor, spinster). Hin: कन ्या. Tel: న గ ాప. Hin: बालक.
ట n. unmarried young man. ె n. newborn girl. Tel: న
ట n. unmarried young girl. ఆడ ాప. Hin: लड़क.
2.7.4.1.1. Care for a baby
2.7.3. Birth
- vt. to feed. Hin: खला.
జ n. birth. Tel: ప ట క; ఉద వం.
Hin: जन ्म. - vt. to take to lap, take on
ా -ఆ- vi. to be born. shoulder.

2.7.4.2. Child
పట n. birth. Tel: జ ంచుట.
Hin: जन ्म.
క n. children (pl.). Tel: క మ ర ల .

3. Language and thought 3.1.2.2. Dazed, confused
బ 2 n. little girl. ా- vi. to die. Tel: వడం. Hin: मरना.

ల - య n. young girls. ా adj. dead. Tel: మ ణం డ .
2.7.4.2.1. Rear a child Hin: मृत.
ప n. upbringing. Tel: ంపకం. 2.7.6.1. Kill

Hin: पालन–पोषण. ఆట- ా- vt. to strangle something (the
2.7.4.3. Youth way a constricting snake kills
n. young man. Tel: య వక డ . its prey).
య n. young woman. Tel: య వ . కత - - vt. to kill. Tel: చంప ట.
2.7.4.5. Older person Hin: मारना.
ప n. old man. Hin: पुराना. జ - vt. to kill. Tel: చంప . Hin: मारना.
మత n. old man. Tel: మ స ాడ . - vt. to murder, finish off.
మత n. old woman. Tel: మ సలమ . Hin: ह या.
2.7.6.2. Corpse
n. old man. Tel: మ స ార .
క n. dead body. Tel: శవమ .
ా n. old age. Hin: बुढ़ापा.
Hin: मुरदा मुदा.
2.7.4.6. Grow, mature
ాన n. corpse, dead man. Hin: लाश.
డగ ఆ- vi. to grow up.
మ - vi. to grow, to ripen. ా n. corpse (f.).
2.7.6.3. Bury
మ ా n. full grown (nm.).
- vt. to bury. Tel: బ ంద ట ట.
2.7.5. Male, female
Hin: दफ़नाना.
adj. male of animals. Hin: नर.
2.7.6.4. Grave
టట adjl. female of animal. Tel: ఆడ .
n. tomb, grave. Tel: .
మ - య n. boys and girls, sons 2.7.6.5. Funeral
and daughters (pl.).
సర n. funeral pyre.
2.7.5.1. Man
2.7.6.6. Mourn
బ ల n. eunuch. Hin: नपुंसक.
స - - vt. 1 • to console.
2.7.6. Die
2• to remove misunderstanding.
మ డూ - vi. to drown, etc. Hin: डु बाना;
डु बोना.
3. Language and thought
3.1. Soul, spirit 3.1.2. Mental state

3.1.1. Personality 3.1.2.2. Dazed, confused
ట adj. talkative. Tel: క లమ ర . ధ -ఆ- vi. to be shocked (by bad

news, etc).

3. Language and thought 3.2.6.1. Forget
3.1.2.3. Lose consciousness 3.2.3. Know
చ ా - ా- vi. to swoon. ావ n. knowledge. Tel: ె యడం.

ె - vt. 1 • to rouse from sleep. పం - vt. to know, guess. Hin: जानना.
Tel: ల ప . n. knowledge. Tel: జ పకం;
2• to revive to life. ప చయమ . Hin: ान.
3 • to build. 3.2.3.1. Known, unknown
సం - vt. to become numb, knock out, క -మ - vi. to be known, understood.
deadened. Tel: ెల సు.
3.2. Mind
ే -మ - vi. to be known, recognized.
ో ా n. mind. Tel: మనుసు . Tel: గ ర ే ాను. Hin: जानना.
3.2.1. Think 3.2.4. Understand
త - vi. to think, occur to mind to స -మ - vi. to be understood.
come to mind. Hin: सोचना. 3.2.4.1. Misunderstand
చు మ ం n. thought. Hin: िचंता. స - - vt. 1 • to console.
ాట- n. idea. Tel: ఉ ాయమ . 2• to remove misunderstanding.
ా n. 1 • thinking. Tel: అల ంచుట. 3.2.4.3. Meaning
Hin: िचंतन. అ n. meaning. Tel: అరమ .

Hin: मतलब.
2• advice. Tel: సల . Hin: सलाह.
3.2.5. Opinion
ం - - vi. to think. Tel: అల ంచుట. 3.2.5.1. Believe
Hin: सोचना. ం- vt. to trust.
-ీ - vi. to ponder, think over. భ స adj. trustworthy. Tel: నమ కం.
ా n. contrivance, thought. Hin: खरा.
Tel: ఉ ాయమ . ీ- vt. to believe.
3.2.1.1. Investigate 3.2.5.3. Agree
ప -ి - vt. to question, ask. కబ-మ - vt. to agree. Tel: ఒప వడం.
Tel: ప చయం ెయ ట. Hin: कबूलना.
3.2.1.4. Imagine 3.2.6. Remember
కం - vi. to dream. Tel: కల. మ - vt. to recognize.
3.2.1.5. Intelligent
-ఇ - vt. to remember, recognize.
అ ా n. wisdom. Hin: बु .
త - - vi. to remember. Tel: జ పకమ
3.2.1.6. Stupid
ెయ ట. Hin: याद करना.
అడ ట adj. foolish. Hin: दबु
ु .
3.2.6.1. Forget
3.2.2. Learn
భ ల -మ - vi. to forget. Hin: भूलना.
క - vt. to learn. Tel: ర .
Hin: सीखना, िसखाना.

3. Language and thought 3.4.1.2. Happy
3.3.4. Decide, plan

మర ం - vt. to forget. Tel: మర డం.
Hin: भूलना. ఆ - vt. to choose.
3.2.7. Expect ఆ నట n. choose from these.
3.2.7.1. Hope Hin: चुनाव.
ఆ ా- - vi. to hope. 3.3.4.2. Goal
ఇ - - vt. to desire. అం - vt. to reach. Tel: అందడమ .

3.2.7.2. Disappointed ం -ే మ - vi. to reach. Tel: ేరడమ .
చు -చు -మ - n. the noise one makes - vt. to reach.
when disappointed by 3.3.4.5. Choose
something, or upexpectedly ప ా - - vt. to decide, settle.
missing something. 3.3.5. Willing
3.2.8. True 3.3.5.2. Stubborn
కరల - -కర n. to be true or not, to హ n. perseverance, obstinacy.
question the truth. 3.4. Emotion
Tel: ాసవ న. వ - vi. to be felt, to experience
ఖ ా adj. true. Tel: జం. Hin: सच ्चा. (hunger, thirst, etc.), to want to.
adjl. right. Tel: క . Hin: दा हना. Hin: लगना.
3.3. Volition 3.4.1. Positive emotions

3.3.2. Request 3.4.1.1. Like, love
3.3.2.1. Beg ఆనం ే -ఆనం advl. with great
త - vt. to beg, ask for. Tel: అడ గ ట. pleasure. Tel: సం షం.
ె ాండ n. beggar (m.). క ీ adj. liking, happy. Tel: అనందం.
Tel: అడ క ాడ . Hin: च.
3.3.2.3. Give consent మం ే n. pleasure. Hin: वनोद.
ీ- vt. to give, allow (with Inf.). మం ే- ా- vi. it is pleasing.
Tel: ఇవ .
మ య n. love. Hin: प ्यार.
3.3.3. Influence
ల n. love. Tel: మ. Hin: प ्यार.
3.3.3.3. Advise
ా n. 1 • thinking. Tel: అల ంచుట. ల - - vt. to love. Tel: మ చూపడం.
Hin: िचंतन. ల n. bridegroom, lover (m.).
Hin: दल
ू ्हा.
2• advice. Tel: సల . Hin: सलाह.
ల n. bride, lover (f.). Hin: दलहन
ु .
3.3.3.8. Threaten
3.4.1.2. Happy
ర - vc. to frighten, threaten.
క ా adj. happy. Hin: खुश.
Hin: डरना.
క ీ-క ీ ే advl. happily.
- - vt. to warn, or scare away.
క ీ-గమ ే advl. happily.

3. Language and thought 3.5.1.4.2. Greet
గమ n. happiness, fun. Hin: खुश. వ - vt. to speak, talk. Tel: మ ట డ .

మం ే- -ీ vi. to take pleasure. Hin: बात करना.
3.4.1.2.1. Laugh - vt. to tell. Tel: ెప ం . Hin: बोलना.
కవ - vc. to cause to laugh. 3.5.1.1. Voice
Tel: నవ ట. ఆ ా n. sound. Tel: శబమ . Hin: आवाज़.
క - vt. to laugh. Tel: నవ . Hin: हँ सना. 3.5.1.1.1. Shout
మ -మ -క - vi. to giggle. కల - - vi. to shout. Hin: झल ्लाना.

3.4.1.3. Surprise - vi. to scream, cry out. Hin: चीख़ना.
క దు -ఆ- vi. to be surprised. ల n. noise, racket. Tel: అల .
Tel: భయపడ ట. 3.5.1.1.2. Speak quietly
3.4.2. Negative emotions క -క -వ - vi. to whisper.
3.4.2.3. Dislike, abhor Hin: फुसफुसाना.
n. disapprove. 3.5.1.1.5. Silent
ా - vt. to dislike. క మ మ - vi. to be silent.
3.4.2.4. Shy, timid 3.5.1.2. Make speech
లజ-మ vi. to be shy, ashamed. 3.5.1.2.1. Announce
Tel: ిగ పడ ట. ఇ - vt. to announce, make known.

3.4.2.5. Angry 3.5.1.4. Speak with others
n. anger. Tel: పమ . Hin: ोध. 3.5.1.4.1. Call
- ా- vi. to become angry. - vt. to call, summon. Tel: ిల ప .

Hin: बुलाना.
Tel: పప డమ .
3.4.2.7. Fear - vt. to show, point out.
- vi. to be afraid. Tel: చూప మ . Hin: दखाना.
n. fear. Tel: భయమ . Hin: डर. క- -ీ vi. to shout, call out.

Hin: झल ्लाना.
- -ీ vi. to take fright.
3.5.1.4.2. Greet
3.4.2.7.1. Worry
క - vt. to embrace, greet.
n. worry, sorrow.
3.5. Communication దం ో n. greeting. Hin: नमस ्कार.
3.5.1. Say దం ో - vt. to greet.
ఇ ె ppt. (PPt of 'to say' used to mark మ జ - - vi. 1 • to salute. Tel: వందనల ;
topic or quotation) ‘if-say'. నమ ా ాల .
Tel: అంట. 2 • to put hands together to
ఇ - vt. to say. Tel: అను . Hin: कहना. greet someone (not a

handshake!).
ఇ - vt. to say. Hin: कहना.
మ జ- - vi. 1 • to salute. Tel: వందనల ;
నమ ా ాల .

4. Social behavior 4.1.4. Neighbor
2•to put hands together to 3.5.4.3. Riddle

greet someone (not a ప - vt. to solve a riddle.
handshake!). Tel: ెప డమ .
3.5.1.5. Ask
ం ో n. riddle. Tel: డ ప కథ.
3.5.1.5.1. Answer
జ ా n. answer. Tel: జ ాబ . Hin: उ र. ం ో ప ం - vi. to guess a riddle.

3.5.5. Reading and writing
జ ా - -ీ vt. to answer. Hin: उ र दे ना.
3.5.5.1. Write
3.5.2. Report
ంట n. pen. Tel: కలమ .
అల clitic. reportative.
ల - - vt. to write. Tel: ాయ మ .
బ clitic. reportative.
Hin: िलखना.
3.5.2.1. News, message
ా n. ink. Hin: स ्याह .
ఖ ప n. news. Tel: ార; కబ ర .
3.5.5.2. Written material
Hin: ख़बर.
పస n. book. Tel: ప సకం. Hin: कताब.
ఖ ప - -ీ vt. to spread news. Tel: ార
3.5.5.3. Read
ెప ట.
ఇ n. counting. Tel: ల క . Hin: गणना.
3.5.3. Language
ా - - vt. to read. Tel: చదవడమ .
యం n. Gondi language. Tel: ం
Hin: पढ़ना.
ష.
3.6. Teach
3.5.3.1. Word
కర - vc. to teach. Hin: पढ़ाना.
n. word, news, matter, language
3.6.2. School
(in pl.). Tel: మ టల . Hin: भाषा.
3.5.3.3. Name of a thing
ల క - ల n. piece of chalk.
n. name. Tel: ర . Hin: नाम.
ాడ n. school. Tel: బ ; ాఠ ాల.
Hin: स ्कूल.
3.5.4. Verbal tradition
3.5.4.1. Fable, myth
సూ n. story, tale. Tel: కథ. Hin: कहानी.
4. Social behavior
4.1. Relationships సఙ n. friend (f.). Tel: నమ మ

అ ాట n. man from there. క త ర .
( ) n. relationship. ి n. companion. Tel: సహయంగ.
Hin: संबंध. ప , ప n. friend. Tel: త డ .
4.1.1. Friendship 4.1.4. Neighbor
సఙ n. friend (m.). Tel: నమ మ కర n. neighbours. Tel: దగర ార .
డక .

4. Social behavior 4.1.9. Related by kinship
- ార n. neighbour. ఆ n. father's mother. Tel: నమ .

Hin: पड़ोसी. ఆ n. father's sister, mother's
వ n. neighbourhood, section of brother's wife. Tel: అతమ .
town, colony. ా ా n. father's younger brother,
4.1.4.1. Social class mother's younger sister's
n. a Telugu caste name. husband. Tel: ా ాయ ;
Tel: మట డ . న న .
( )2 n. weaver caste. ా n. father's younger brother's
చం n. man of the Harijan caste. wife, mother's younger sister.
Tel: న మ .
చం ే n. woman of the Harijan caste.
బమ n. Brahmin. Tel: బహ నుడ . ా n. mother's mother.
Tel: అమ మ .
బ n. female Brahmin.
4.1.5. Unity య n. son's wife, daughter-in-
ం advl. belonging to here.

law.
4.1.6. Disunity n. younger brother, also used as
స ా adj. torn.
a term or endearment (e.g.
4.1.6.3. Alone
father to son). Tel: తమ డ .
న advl. alone (m.). Tel: ఒక త . చుడూ బ n. mother's sister.
Hin: अकेला. చుడూ బ బ n. father's younger
advl. alone (nm.). Tel: ఒక తను. brother.

Hin: अकेली. తఙ ా n. wife's elder sister.
4.1.8. Show affection తమ n. younger brother.
ఆ - -1 vt. to embrace. Tel: తమ డ .
క - vt. to embrace, greet. తమ - య n. younger brother's

-మ - vi. to embrace. wife. Tel: తమ ర .
బ - vt. to kiss, nuzzle. Tel: మ దు. ో n. father's father.

Hin: चूमना. Tel: ( యన తం ..).
4.1.9. Related by kinship -మ య n. elder brother in

అ n. maternal grandfather. law.
Tel: తయ . ద n. elder brother. Tel: అన .
అఙ n. elder brother's wife. Tel: వ న. ా 2 n. clan, surname. Tel: ఇంట ర .
అవ 1 n. mother. Tel: త ; అమ . ప n. brother's son.
అవ -బ బ n. parents, father and ప n. brother's daughter.
mother (pl.).

4. Social behavior 4.1.9.2. Related by marriage
4.1.9.1. Related by birth

ి n. fathers elder brother,
mother's elder sister's husband. మ -ఇ n. father and son (pl.).
Tel: ద న . 4.1.9.1.1. Grandfather, grandmother
n. mother's elder sister, father's ో-బ బ n. ancestors (pl.).
elder brother's wife. Tel: దమ . Tel: ప కల .
ా n. mother in law, wife's mother, త n. ancestors. Tel: ప కల .
husband's mother. Tel: అతమ . 4.1.9.1.2. Father, mother
బందూ n. brother (not family బం n. mother. Hin: माँ.
members). బ బ n. father. Tel: తం . Hin: पता.

బ -బ బ n. mother and father, బ బ n. father. Tel: తం . Hin: पता.
parents. బ n. mother. Hin: माँ.
ట n. older sister's husband. ా -అ ా n. step-mother.
Tel: బ వ. 4.1.9.1.3. Brother, sister
మ n. father's sister's daughter. త ా n. elder sister. Tel: అక .

మమ n. mother's brother, father's బ n. elder sister. Tel: అక .
sister's husband. Tel: మ మ. ల n. younger sister. Tel: ెల .
మ మ n. mother's brother's Hin: बहन, ब हन.
daughter. ల -ఇ n. brother and sister.
యయ n. 1 • mother's younger sister, వ n. youngest brother, last son.
father's younger brother's wife. వత n. youngest sister, last daughter.
Tel: న మ .
4.1.9.1.4. Son, daughter
2• maternal aunt. Tel: న మ . మ n. son. Tel: క మ ర డ . Hin: पु .
స ా n. wife's sister's husband. య n. daughter. Tel: క త ర .

Tel: సడక డ . Hin: पु ी.
4.1.9.1.5. Grandson, granddaughter
స ే n. daughter's husband.
Tel: అల డ . త మ n. grandson. Tel: డక మ ర డ
స -ే మ n. sister's son. Tel: ెల ; అక మన డ .
డక . త య n. granddaughter. Tel: డ
స -ే య n. sister's daughter.
క త ర మన ాల .
4.1.9.1.7. Cousin
డ n. wife's younger brother.
మ డూ n. male cross-cousin.
Tel: మర .
4.1.9.2. Related by marriage
n. wife's younger sister.
తఙ n. spouse's elder sister; elder
Tel: మరదల .
brother's wife (used only with
ా n. younger brother's wife.

4. Social behavior 4.2.2.1. Ceremony
reference to second and third వ టం n. place in the centre

persons). Tel: వ న. of a village where people meet
ా ా n. son's or daughter's mother- (especially for marriages).
in-law. Tel: య ంక ఆ . 4.2.1.2. Encounter
n. spouse's younger sister. క - vt. 1 • to meet. Hin: िमलना.

Tel: మరల . 2• to join.
మ మ n. husband's brother's son. బట-మ - vi. to meet. Tel: కల సుట.
4.1.9.2.1. Husband, wife Hin: िमलना.
4.2.1.4. Crowd, group
ఆ మ ో n. husband and wife.
Tel: ర భర. మందూ n. group. Hin: दल.
4.1.9.2.2. In-law లక n. people (pl.). Tel: పజల .
మ య n. father-in-law. 4.2.2. Social event
Tel: మ మయ . Hin: ससुर. హ n. a big meal together

4.1.9.3. Widow, widower before guests leave (last
ాం ే n. 1 • widow. Tel: వధవ ాల . supper).
Hin: वधवा. 4.2.2.1. Ceremony
2•term of abuse for women or ఊటడ n. a pre-marriage ceremony

animals. where turmeric is applied to the
4.1.9.7. Non-relative bride and groom.
ర n. guest (m.). Tel: చుటమ . Tel: వధువర లక ా పసుప
4.1.9.8. Family, clan ిం .
కటమ n. fellow clan member. గ ా n. clown (in rituals, in Dandari
Tel: బంధువ ల . festival). Tel: ా .
ా n. fellow clan member (m.). జం n. flag. Tel: జం .
ా n. fellow clan member (f.). డం n. Gond ritual song and dance.
n. male member of household. Tel: నృత బృందమ .
త n. female member of household. ెమ n. kind of dance. Tel: నృత మ .
స ా n. phratry (related to the ం n. kind of agricultural ceremony

number of gods that are (pl.).
worshipped). పంగ n. feast.
4.1.9.9. Race బ n. 1 • harvest festival (during
ఖం n. dynasty, race. which freshly harvested grain is
4.2. Social activity offered to the ancestors).
4.2.1. Come together (form a group) 2 • during the 'divadi' festival a
గ - జ-మ - vi. to get crowded. small pot of rice is prepared
with a burning wick which is

4. Social behavior 4.2.3.5. Musical instrument
placed at the door, and later fed జత n. kind of stringed musical

to the animals. instrument.
ం - vi. to dance. Tel: నృత ం.
ట ట n. a musical instrument made
Hin: नाचना, नचना.
of bamboo which is hit with a
స n. festival. Tel: పండ గ. stick. Tel: ధ ఇ ే బ ంబ
సబ n. feast, banquet. ా ద ం.
ిమ n. 'holi', the festival when డ n. tambourine shaped drum.
colours are thrown. Tel: హ . Tel: డప .
4.2.3. Music ఢ n. a small double-sided drum.
ాట1 n. song, tune. Tel: ాట. Hin: गाना. Tel: ఢమ ర .
4.2.3.2. Play music ో n. large drum.
ఉ - vt. to blow (horn). ో n. small drum.
ట n. the side of a drum which is n. 1 • wire.
beaten by hand (rather than 2• web of a spider.
with a drumstick). Tel: ాల గ డ .
జత n. kind of stringed musical
3• instrument string.
instrument.
త డూం n. drum. Tel: డంక.
క - vc. to play (musical instrument
). త ా n. blowing horn. Tel: ఊ ె మ .
4.2.3.3. Sing ప ా (ట ా) n. finger board of

ా - vt. to sing. Tel: ాడ ట. Hin: गाना. musical instrument.
4.2.3.5. Musical instrument n. kind of woodwind
క ా n. kind of stringed instrument. instrument. Tel: స .
n. 3-stringed violin-like ఫ ా n. small drum.
instrument played with bow. బం ా n. kind of wind instrument that
ల n. 1 • stick. Tel: ప ల. Hin: छड़ . produces only one note for

2• peg of stringed instrument. accompaniment. Tel: స .
3• arrow. Tel: బ ణం. Hin: तीर. ా n. string (of musical

instrument).
ఖూజ n. bow of stringed instrument.
ట n. small drum-like instrument.
గ ల n. small drum. Tel: ా ద Tel: నృత ా ద వసువ .
వసువ ర .
స - ో n. kind of drum used for
చ n. drumstick. dances.
ం n. musical instrument. సుల n. bamboo flute. Tel: ణవ .

4. Social behavior 4.4.2.6.2. Make a mistake
4.2.4. Dance 4.4. Behavior
-3 vi. to bend while dancing. 4.4.1. Do something good

4.4.1.3. Do good to
చ n. dancer.
మయ n. kindness. Tel: మ యమ .
- vt. to cause to dance.
Hin: उपकार.
4.2.5. Drama
4.4.1.6. Self-controlled
n. drama, play acting. Tel: ఆట.
4.4.1.6.2. Social refinement
4.2.6. Entertainment, recreation
మ -మ - vi. to be respectful.
క - vi, vt. to play. Tel: ఆడ ట.
4.4.2. Do something bad
Hin: खेलना. 4.4.2.2. Feel evil toward
4.2.6.1. Game 4.4.2.2.1. Think poorly of
ప 2 n. point in a game. n. disapprove.
4.2.6.2. Sports 4.4.2.2.5. Discontent
క ి n. game, match. Tel: ఆట. ి ా n. complaint. Hin: िशकायत.
ల ల ట n. kind of game. Hin: बाज़ी. 4.4.2.4. Speak evil of
ట -ీ ండూ n. kind of game. Hin: िगल ्ली 4.4.2.4.4. Quarrel
डं डा. గ - vi. to quarrel. Hin: झगड़ना.

4.4.2.4.9. Mock
మయ - vt. 1 • to spare, cause to
remain. Hin: बचा. ే - - vt. to tease. Hin: छ लना.
2 • to cause to win. మ ర - vt. to tease, to pull faces.
- vt. to win. Tel: ం . Hin: जीतना. 4.4.2.5. Dishonest
4.2.7. Play, fun 4.4.2.5.1. Lie, speak untruth
ఖ 4 n. stilt. లబ n. a lie. Tel: అబదమ . Hin: झूठ,

झूठा.
గం n. small bow and arrow.
Tel: ల . లబ వ - vi. to tell a lie.
4.4.2.5.2. Deceive
ల n. ball. Tel: గ ండ . Hin: गद.
ప -ీ - vt. to deceive. Tel: సం ేయ ట.
ేండ n. ball often made out of rags.
Hin: भरमाना.
Tel: బం . Hin: गद.
లప ం n. falsehood, dishonesty,
క -బం n. a children's game.
deception.
Tel: బండ.
4.4.2.6. Lack self-control
బమ n. toy, doll. Tel: బ మ . 4.4.2.6.2. Make a mistake
4.2.8. Humor
చు - vi. 1 • to commit a mistake.
ే - vi. to make jokes at a marriage. 2• to be avoidable.
డ ా ం - - vt. to make fun of. చు n. mistake.

4. Social behavior 4.6.9. Region
4.5. Prosperity, trouble

her chicks under her feathers).
4.5.2. Trouble
Tel: ु
ంచుట. Hin: िछपना, छपना .
- -క - vi. to cause trouble.
జ ం - -ీ vi. to take spells of guard
త n. difficulty. Tel: కషం. duty over crops.
Hin: क ठनता. 4.5.5. Chance
ప -1 1• vt. to harness. త n. luck. Tel: అదృషం.
2• vi. to be troubled, face
న ీ n. luck.
difficulty.
4.6. Government
4.5.2.7. Accident
4.6.1. Person in authority
ల -ి - vt. 1 • to attach, hit. Hin: लगाना.
ాట n. headman of village. Tel: ామ
2• to dent.
దమ ి.
4.5.3. Respond to trouble
4.5.3.1. Courage
ాట n. headman's wife.
4.6.1.1. Supreme authority
ర n. courage, daring, brave.
Tel: ైర మ . Hin: ह मत. ాజ n. king. Tel: ా . Hin: राजा.
4.6.1.2. King's family
మసూ adjl. brave.
ల n. queen. Tel: ాణ. Hin: रानी.
మ n. boldness, courage.
4.6.4. Authority
Tel: ైర మ . Hin: साहस.
4.6.4.3. Appoint, delegate
4.5.3.3. Avoid trouble
మ ా - - vt. to appoint.
చు - vi. 1 • to commit a mistake.
4.6.4.5. Lead
2• to be avoidable. 4.6.4.5.1. Discipline, train
4.5.4. Respond to someone in trouble
-ీ - vt. to train up (a child), raise
4.5.4.4. Save from trouble
(horses, etc.).
దక - vc. to cause to remain, save.
4.6.5. Command
ి - vi. to be saved, spared, be alive, 4.6.5.5. Restrain
survive. Hin: बचना. ం - - vt. 1 • to block off, or restrict.
ిసూ - vc. to save. Hin: बचा. 2• to keep a person forcibly.
ి ా n. salvation, saving. Hin: मु . 4.6.8. Submit to authority
4.6.8.2. Honor
సుట-మ - vi. to escape.
4.5.4.5. Defend from danger మ n. honour, respect. Tel: మ ా ద.
Hin: लाज.
- vt. to guard, keep watch, wait.
n. watchman. Tel: ావ ాడ .
మ -మ ా ద- - vt. to honour.
Hin: चौक दार. మ - ా త ం - vt. to honour.
4.6.9. Region
ే n. watchman's wife.
- - vt. to hide from harm, protect
ఆం n. Andhra. Tel: ఆంధ.
(in the way a mother hen hides

4. Social behavior 4.9.1. God
4.6.9.2. City 4.8.3. Peace
నగ n. city, town. Tel: పట ం. 4.8.3.1. Rebuke
Hin: शहर. ాం - vt. to abuse, scold, revile.

4.6.9.4. Community Tel: ట ట, దూ ించుట.
య adjl. Gond. Tel: ం . 4.8.3.6. Repent
గ డ n. small village, hamlet. చు చు -మ - vi. to repent, feel sorry.

Tel: న ఊర ; గ ెమ . Hin: गाँव. జ -మ - (ఝ -మ -) vi. to feel
n. village. Tel: ామమ . Hin: गाँव. sorry, repent. Hin: पछताना.
4.7. Law 4.8.4. War
4.7.5. Legal process 4.8.4.1. Defeat
4.7.5.5. Take oath బ -ఆర - vt. to defeat. Hin: हराना.

ఆ n. oath. 4.8.4.3. Lose
4.7.7. Punish భ -ే మ - n. loss. Tel: నష ండ .
ి - - vt. to kick, flog. 4.8.4.7. Casualty
4.7.7.2. Fine 4.8.4.7.1. Survive
ం n. compensation. Tel: ర మన. ద - vi. to remain, survive, be
4.7.7.3. Imprison spared. Hin: बच गया.

4.8.4.9. Weapon, Shoot
ం - - vt. 1 • to block off, or restrict.
2• to keep a person forcibly. ా ా n. end of a sword.
4.8. Strife ల n. 1 • stick. Tel: ప ల. Hin: छड़ .
4.8.1. Fight 2• peg of stringed instrument.
జగడ n. fight, argument, quarrel. 3• arrow. Tel: బ ణం. Hin: तीर.
Tel: డవ.
ఖ 2 n. trigger of gun.
ె ర - vc. to fight, quarrel. Hin: लड़ना.
ా n. spear. Tel: బల మ . Hin: भाला.
దం n. 1 • pain, ache.
తల n. sword. Hin: अिस.
2• person threatening to hit.
ాం ే n. 1 • widow. Tel: వధవ ాల .
ప - - vi. to fire (gun).
Hin: वधवा. ం ే n. gun. Tel: త ా .
2•term of abuse for women or 4.9. Religion
animals. 4.9.1. God
వట n. fight. Tel: జగడం. అవ 2 n. the mother god, smallpox

4.8.2. Defend from attack goddess. Tel: చమ ేవత.
4.8.2.4. Set free ఆ - n. one of the Gond gods, the
సుట- - vt. to release, leave, quit, give that stays in the centre of a
up. Tel: డ వ . village. Tel: ామ ేవత; చమ .
డ - n. one of the Gond gods.

4. Social behavior 4.9.5.4. Perform religious ceremony
జౖత n. minor Gond god. కక n. vermilion powder (used to

బ n. a snake God worshipped by apply a mark on the forehead).
Gonds; a temple of this God is Tel: క ంక మ.
in Keslapur which is situated at కక గల n. vermilion and pink

about 30 kilometres from powders used for worship.
Utnoor. Tel: గ ేవ ర. ఖ 1 n. 1 • horse. Tel: గ రమ . Hin: घोड़ा.
ా n. one of the Gond gods, the 2• horizontal horse-shaped
big god. beam which sits atop a
marriage pole.
n. god. Tel: ేవ డ . Hin: ईश ्वर.
మ n. name of one of the Gond used for worship.
gods. Tel: మ ేవ డ .
గల n. pink powder used for
మ మ- n. one of the Gond gods. worship.
Tel: ేవ డ .
ం n. sacred thread worn around
n. a Gond god, deity. Tel: ేవ waist. Tel: ల డ .
ర .
జం - n. flag god.
స n. one of the gods. Tel: ేవ ే n. ritual song.
ర .
బ n. red spot on forehead.
4.9.3. Supernatural power
Tel: బ ట .
4.9.3.1. Benevolent supernatural power
4.9.5.3. Worship
4.9.3.1.2. Bless
ట - vt. to apply (rice, or vermilion)

క -అ - vi. to prostrate oneself.
in order to bless. క - - vi. to worship (by folding
4.9.3.2. Malevolent supernatural power hands and touching forehead).
ా n. evil spirit. Tel: దయ ం. - మ n. corner set aside for
ం n. spirit of death. worship.
ా ాట n. an evil spirit which stays on

ప జ n. worship. Tel: ప జ.
Hin: आराधना.
trees and captures animals (it is
believed that the hair of an స n. a festival which lasts for
animal killed by a tiger several days.
becomes this spirit). Hin: भूत. 4.9.5.4. Perform religious ceremony
4.9.5. Practice religion ఆ డ ా n. ritual bath.

అ ం n. rice mixed with vermilion ఆ - n. religious observances
thrown at a wedding, or on (pl.).
cattle (e.g. during 'laxmi pooja')
in order to bless.

5. Home 5.1. Rooms of a house
ఖ ీ n. ritual dance while putting a ాగ n. sacred brass ankle bell.

god back in place after a Tel: గజ.
festival. చవం n. altar. Tel: బ ీఠం.

మల ద n. Tel: ట మ క ల బలం. చహ n. ceremonial fly-whisk with
ం n. agricultural festival which long hair or strips of cloth ties
takes place before sowing (pl.). to one end (used for giving
4.9.5.5. Make offering, sacrifice blessing). Tel: సవ రమ .
n. food offering. Tel: ౖ దమ . ట n. small earthen pot which is
దూ - vt. to lay down (offering), used to make a lamp 'diva' for
scatter. 'pooja'.
సుజ ాం n. sacrificial animals (pl.). దు n. necklace for religious
4.9.7. Religious organization purposes (c.f. prayer beads).
4.9.7.1. Religious person ట n. mask.
కట n. clan priest. సల n. sacred spear head. Tel: ేవ
కట ె n. priest's wife. ప మ.
గ n. servant, ritual food server. 4.9.8.2. Place of worship
ే ా n. village priest. Tel: ప జ . గ n. temple. Tel: మం రం. Hin: मं दर.

4.9.7.3. Islam థ n. place at a river where there is
త n. Muslims. Tel: మ ిం ాడ . always water (used for
4.9.8. Religious object, artifact immersing idols).
ాట n. a decorated ritual bamboo -గ n. holy place, place where god
pole used during worship of the is kept. Tel: ేవ సలమ .
great god. మటం n. temple. Tel: మం రం. Hin: मं दर.
డ n. religious mask. Tel: నృత ేవత
ర .
5. Home
5.1. Rooms of a house 2• shed for goats.

ఆట ా n. attic, store area above rafters n. room. Tel: గ . Hin: कमरा.
of house, loft. Tel: అట క . n. room. Tel: గ . Hin: कमरा.
ట n. 1 • room, sometimes used to ఖ n. room. Tel: గ . Hin: कमरा.
refer to a side room for women
గ n. stair.
in childbirth or menstruation.
n. inner room. Tel: గ . Hin: कमरा.
Tel: గ , ఖ ప ేశం. Hin: कमरा.

5. Home 5.1.4. Household tools
5.1.3. Furniture
మ n. house (with multiple levels).
5.1.3.1. Table
Tel: బం ా. Hin: मकान.
టబ n. table. Tel: బల. Hin: मेज़.
n. house, home. Tel: ఇల .
5.1.3.2. Chair
Hin: मकान.
ఊక n. swing, cradle. Tel: ఉయ ల.
ట n. verandah, porch, threshold,
covered entrance area of a కత n. bench, seat. Tel: ీట. Hin: चौक .
house. క n. chair. Tel: క . Hin: कस .
5.1.3.3. Bed
ీ n. verandah. Tel: వ ా ా.
Hin: बरामदा. కట n. bed, cot. Tel: మంచమ .
Hin: पलंग.
స ీ n. verandah. Hin: बरामदा.
హ ా n. room. Tel: గ . Hin: कमरा.
ా n. mat.
5.1.1. Outside of a house ా ా n. leg of a bed.
అట n. cooking house. ా n. blanket. Hin: कंबल.

Tel: వంట ాల. బం n. quilt.
ఆ దు n. bathroom. Tel: ా నమ గ . 5.1.4. Household tools
ఆ ా ా n. fence or compound. క n. broom. Tel: పర .
ా ే n. cylindrical framework of క n. key. Tel: లమ ే .
bamboo or sticks. క -డబ n. lock (lit. key container).

డ n. cement wall. Hin: द वार. Tel: లమ .
జ ా n. compound gate. Tel: గల తడక. సూ ( ీ ) n. ladder, steps.
n. backyard. Tel: ఇల
Tel: ె న. Hin: सीढ़ .
చుట సలమ . గ ా n. bronze pitcher. Tel: ం ె.
బ adv-ppn. outside. Tel: బ ట. గ ోల n. kind of small metal (steel,
Hin: के बाहर. bronze) pot or vessel. Hin: भाँड़ा.
ర n. courtyard. Hin: आँगन. ా n. metal pitcher.
5.1.2. Personal plot, property ట n. pipe (for liquid), quiver,
మల n. head of household, owner. cylinder. Hin: बाँसुर .
Tel: యజమ . చ n. brass container for liquids.
ల ం n. compound wall or fence. క ु .
n. small knife. Tel: క . Hin: छर
Tel: ద . చుమ n. head pad (for carrying
n. yard of a house, or small plot pots). Tel: చుట.
of land near to the house for ఝ n. kind of bronze vessel.
growing vegetables etc. Tel: ప జ మ ంత.
Tel: రడ .
ట n. churning stick.

5. Home 5.2.1.2.3. Pound in mortar and pestle
డబ n. container. Tel: డబ . య vt. to season (curry).

n. a horizontal pole used to Tel: ంప య . Hin: छ कना.
hang clothes on while drying. - vi. to cook. Tel: ఉడ క ట.
Tel: దం ెమ . య - vc. to cook. Tel: ఉ ం .
ల n. basket. Tel: గ . Hin: टोकर . 5.2.1.1. Methods of cooking
ా n. earthen oil lamp. Tel: పమ . ఊ -1 vi. to boil over while cooking.

తయ n. bag. Tel: సం . Hin: झोला. ాట n. boiled rice. Tel: అన మ ;
n. 1 • wire. ఆ రమ .
2• web of a spider. ిడూ - vc. to dry, parch (grain).

Tel: ాల గ డ . Hin: सूखना.
3• instrument string. బ - vt. to roast, fry. Hin: भूनना.

డ n. lampstand. Tel: పమ ాండ . వ - vi. to boil.
ప n. bamboo strip. Tel: దుర బద. వహ - ీ vc. to boil.
ప n. blade. వ - - vt. to boil.
n. step of a ladder. Tel: ె న స - vi. to curdle, go sour.
మధ నవ న ెక . Tel: ా ి వడమ .
n. bucket. Tel: బ . Hin: बालट . సు - vt. to bake.

5.2.1.2. Steps in food preparation
బ n. clay pot, earthen vessel,
dish-shaped hollow. Tel: క ండ. ె - vt. to clean rice or lentils using
an open-ended basket.
ర ీ n. large knife. Tel: క .
-ీ - vt. to mix. Tel: కల డమ .
స n. umbrella. Tel: డగ . Hin: छ ी.
Hin: िमलाना.
5.1.5. Household decorations
5.2.1.2.2. Remove shell, skin
బ ా n. balloon, bulb.
డూం - vi. to be peeled. Hin: िछलना.
5.2. Food
డూ- -ీ vt. to peel or remove the shell
n. a small grain.
or cover of food items (boiled
5.2.1. Food preparation
eggs, beans, peas, corn,
అ - vt. to cook. Tel: వండ ట.
bananas, peanuts, etc.).
అట vc. water for cooking.
Hin: छ लना.
Hin: रसोइया.
5.2.1.2.3. Pound in mortar and pestle
ాసూ - vc. to make hot. -1 vt. 1 • to pound (in a mortar).
ెబ n. sweet made from water and Tel: . Hin: कूटना.
cooked rice. 2•to beat (stalks of millet
ి - vi. to be boiling hot. wheat, etc. with a stick so that
the seeds fall off).

5. Home 5.2.2.5. Hungry, thirsty
3• to grind into a paste. 5.2.1.5. Food storage
చ n. mortar for grinding spices. డల n. grain store. Tel: గ .
Tel: ల . ీ ా n. square-shaped cooking oil

బ ా n. stone pestle. Tel: రచ బండ; tin. Tel: డబ .
రబ ా . మ ా 2 n. a large basket for storing

ా n. wooden pestle. Tel: క . paddy.
ాట- - vt. to pound. Hin: कूटना. ి n. large basket for storing grain
5.2.1.2.4. Grind flour made of bamboo and mud.
Tel: గ .
జత n. stone for grinding flour.
Tel: ఇసు ా . Hin: सान. 5.2.1.6. Serve food
ిం n. flour. Tel: ిం . Hin: आटा.

ొ n. cup or bowl made of leaves.
5.2.1.4. Cooking utensils - vt. to dish up, spoon out.
కచూ n. flat pan for bread making. ప 1 n. ladle.

Tel: స ాతమ . n. bowl made of clay. Tel: మట
క n. pot. Tel: క ండ. Hin: भाँड़ा. పల మ .
ా n. earthen pot, clay vessel. 5.2.2. Eat
Tel: క ండల . జల - vt. to chew. Hin: चबाना.
ఖుం n. kind of small clay pot. జ - - vt. to eat, have a meal. Hin: खाना,
Hin: भाँड़ा. खलना.
గం n. cooking vessel. Tel: గం . - vt. to eat. Tel: నుట. Hin: खाना,
Hin: बरतन. खलना.
5.2.2.1. Meal
ా n. strainer, sieve.
n. sieve.
జ n. meal.
n. meal - breakfast, lunch or
మ n. pincers, tongs.
dinner.
ోబ n. 1 • a hollow space or cavity
n. eating.
that birds, and insects can live
5.2.2.4. Taste of food
in.
2 • fireplace, brazier.
ెర n. belch. Tel: ేను .
Tel: చ మంట ట. ె - - vi. to belch.

ర
నూం - vi. to taste sweet.
ా n. earthen frying pan. Tel: నం.
స - vi. to be sour.
n. iron frying pan. Tel: నమ .
స ా adj. sour (bad taste).
ప 1 n. ladle.
5.2.2.5. Hungry, thirsty
సుక n. wooden ladle, spoon.
క వ ా hunger strikes.
Tel: అన ంక కట.
వ - vi. to be thirsty. Tel: హం.

5. Home 5.2.3.1.1. Food from seeds
5.2.2.7. Drink
ా బ n. cabbage (leafy). Tel: ా
ఉ - vi, vt. to drink, smoke బ.
(cigarette). Tel: గ . Hin: पीना,
పఙ బ n. cauliflower. Tel: ప ల బ.
पलना.
చ ర n. kind of short green bean.
ఊ - vt. to suck. Hin: चूसना.
డ ా n. 1 • partially ripe fruit.
చు - vt. to suck, smack ones' lips. Tel: ఇప పవ .
Hin: चूसना.
2 • mahua flowers that have just
త - vt. to suck. Hin: चूसना. fallen down from the 'hiruk'
5.2.2.8. Eating utensil tree.
క n. leaf plate. Tel: స (ఆక ల ). ే ా n. bitter gourd (looks somewhat
ఖజ n. bowl. Tel: . like a cucumber). Tel: ోస ాయ.

చమ n. spoon. Tel: ెమ .
ర n. chilli (pounded into
flakes). Tel: డ ారమ .
n. pail, jug, tumbler. Tel: మ ంత.
ం n. fenugreek seeds.
ె ే n. plate.
ాప n. brinjal, egg plant.
ధ య n. plate for eating from.
Tel: వం ాయ.
Tel: పల మ .
ఙ n. pod (of bean, etc.).
ఫ n. small spoon.
5.2.3.1.1. Food from seeds
5.2.3. Types of food
దం n. the seeds of the 'mahka' fruit
క n. curry made with ground
which can be eaten.
channa.
ఖబ n. inner white part of coconut.
ఖుడూం n. kind of dumpling.
Tel: క డ క. Hin: ना रयल.
గ n. cooked (boiled) seeds or
ా ా n. a kind of cake prepared out
grain. Hin: बीज.
of black gram. Tel: ా ల .
మ n. fried gram. Tel: ప ట ల .
ా n. seed of tamarind.
హ ం n. corn or grains or peas of
ె n. coarse flour of millet.
tender and immature ears or
pods of great millet which have n. pulses. Tel: పప .
been parched. Tel: అట క ల . ా n. mustard seed. Hin: राई.

5.2.3.1. Food from plants త ం n. kind of lentil, pulse.
ా ల n. the gourd Balsam pear. Tel: కందుల .
Tel: ాకర ాయ. n. coconut. Tel: బ ాయ.

క ీ n. seasoned vegetables. Tel: క ర. Hin: ना रयल.
- ఙ ం n. bean pods. Tel: క డ నూం n. sesame. Tel: నువ ల .
ాయల . ీ n. oil cake.
ా ా n. mahua fruit.

5. Home 5.2.3.3.5. Cooking oil
5.2.3.1.4. Food from leaves

ప డూ n. urad dhal (kind of lentil).
Tel: నుమ ల . n. jaggery, coarse brown sugar.
Tel: బలం. Hin: गूड.
పర ా n. kind of sweetmeat.
5.2.3.1.5. Food from roots
Tel: బ ; ల .
కమ n. turmeric. Tel: పసుప .
n. moong dhal (kind of lentil),
green gram pulse (pl.). గ n. kind of edible root.
Tel: సల . ా n. yam.
బ ఙ n. groundnut. మట n. kind of edible root from the
బ n. bread prepared with ghee. forest. Tel: గడ (దుంప).

5.2.3.2. Food from animals
ర n. mustard seed. Tel: ఆవల .
Hin: राई.
ాడ - n. honey. Hin: शहद.
ంజ n. kernel of chironji fruit. ం n. egg (sg.). Tel: గ డ . Hin: अंडा.
నూ n. sweet preparation made by n. egg (pl.). Tel: గ డ . Hin: अंडे.

5.2.3.2.1. Meat
pounding 'jaggery' and sesame
seeds together. Tel: నువ ల . ఖ ండూం n. piece of flesh, chunk of
ల ం n. parched grain.
meat. Tel: మ ంసప మ క .
స n. the chickpea, Bengal gram,

స n. meat. Tel: మ ంసమ .
5.2.3.2.2. Milk products
'channa'. Tel: నగల .
ద n. curds. Tel: రగ .
ామ n. sanva corn.
ా n. milk. Tel: ాల . Hin: दध
ू .
వం n. noodle-like food preparation
made from wheat flour. ా - n. ghee. Tel: .
5.2.3.1.2. Food from fruit ం n. butter. Tel: గడ. Hin: मक् खन.
ఙ n. wild plum. Tel: గ పండ . 5.2.3.3. Cooking ingredients
5.2.3.3.1. Sugar
సం n. orange. Tel: ంజ.
n. jaggery, coarse brown sugar.
5.2.3.1.3. Food from vegetables
Tel: బలం. Hin: गूड.
n. pumpkin. Tel: గ మ ాయ.
ాక n. sugar. Tel: పంచ ర(చ ర).
టం n. tondla vegetable.
5.2.3.3.3. Spice
Tel: ొండ ాయ.
కమ n. turmeric. Tel: పసుప .
టట n. turai vegetable, sponge
gourd. Tel: ర ాయ. లమ n. cloves. Tel: మ క ప డక.
5.2.3.3.4. Leaven
ాపం - ర ం n. vegetables (lit.
eggplants-chillies).
ీట n. yeast.
5.2.3.3.5. Cooking oil
Tel: క ర ాయల .
ం n. oil prepared out of fat.

5. Home 5.3.2. Women's clothing
5.2.3.4. Prepared food

ెప n. sandal. Hin: चप ्पल.
అ నజవ n. porridge which is made
త ా n. towel. Tel: త ాల.
on the first day after marriage
ద ీ n. handkerchief. Tel: ద ;ీ ే గ డ.
and given to the 'avval'
goddess.
న -పట n. waist belt.
n. kind of small round bread.
ర n. leaf hat.
Tel: న ట. Hin: रोट . ల ం ా n. dress.
చూ n. chickpea curry. Tel: ట
ి . ర ం n. sandal. Tel: ెప ల . Hin: चप ्पल.
జవ n. kind of porridge. Tel: అంబ . ల n. hand cloth, larger than a
పర ా n. kind of sweetmeat.
handkerchief. Tel: త ా ల .
5.3.1. Men's clothing
Tel: బ ; ల .
ఆం n. shirt. Tel: అం ; క .
ా n. bread. Tel: ట. Hin: रोट .
5.2.3.6. Beverages ా n. short pants, shorts.
ెహ n. tea. Tel: ే ర ; య. Hin: चाय, ో ె n. 'dhoti' (cloth worn by males,

चाय–वाय. wrapped around waist).
5.2.3.7. Alcoholic beverages Tel: ోవ .
క n. liquor, wine. Tel: ా ా . పట n. turban with a 'train' of cloth
-క n. palm liquor. at the back, worn only be men.

Tel: ర మ ల .
ీం -క n. kind of liquor.
పట n. belt. Tel: దట. Hin: पेट .
ర -క n. kind of liquor.
5.2.4. Tobacco
పదూ n. end portion of a dhoti.
చుట n. pipe. Hin: बाँसुर . ా ట n. turban with a 'train' of cloth

at the back, worn only be men.
చుట -ఆ n. leaf for smoking used to
Tel: ర మ ల .
wrap tobacco in.
రమ n. turban. Tel: ర మ ల .
తమ -ఆ n. tobacco leaf.
బ n. undershirt, vest.
న 1 n. snuff.
5.3.2. Women's clothing
n. cigar, 'bidi', local cigarette.
ా n. woman's underskirt.
Tel: ల .
5.2.5. Narcotic
n. blouse.
ాంజ n. a drug. ల1 n. the free end of a woman's

sari which is worn over the
-ఆ n. betel, 'paan' leaf.
shoulder and wrapped around
హప n. opium.
the back.
5.3. Clothing
n. sari tied in such a way
క ి n. cloth (as in clothes to wear).
(between legs) that enables
Tel: బట; ర. Hin: कपड़ा.

5. Home 5.4.1. Jewelry
ladies to work more క n. ear-ring.

comfortably. Tel: ర. ఖ ే n. ornament for arm or ankle.
5.3.3. Traditional clothing
గంట n. ear-ring.
ట ి n. hat. Tel: ట ి. Hin: टोपी.
ా n. bangle. Tel: ా .
5.3.4. Clothes for special occasions
ఘ n. a watch, timepiece.
క n. ornamental belt.
Tel: గ య రమ . Hin: घड़ .
మ -పట n. peacock feather belt.
n. bead necklace (long).
5.3.6. Parts of clothing
ె ా n. earring worn on the top of
ా n. hem of cloth.
the ear (in contrast to those that
ా n. pocket. Tel: జబ . Hin: जेब.
hang below).
ట n. pouch (usually for collecting
ట ామ ద n. signet ring.
cotton) formed by tucking cloth
n. ear-ring with bells.
it in at the waist and folding the
other half upwards.
దం -ఖ ే n. upper arm bracelet.
5.3.7. Wear clothing దు n. necklace for religious
క డూ - vc. to take off (draped purposes (c.f. prayer beads).

clothing). న n. nose stud.
- vt. to wear (not said of draped ాంజ n. anklet (chain). Tel: అం ె.

things). Tel: డక ం . ప n. pendant of necklace.
ఖ -ీ - vt. 1 • to hang clothing, rope, or Tel: మంగల సూతం.
bag on something. వ n. bead.

2 • to tuck in clothing (like the n. necklace of married woman.
end portion of a 'sari' or 'dhoti'). Tel: నలప సల మంగల సూతం.
ం - vt. to put on, wear, (draped Hin: मंगलसू ा.
clothes such as dhoti). బ జబ n. upper arm bangle.
Tel: కట వడమ .
మ n. bead of a necklace.
5.4. Adornment
Tel: మణప స.
ా -2 vt. to string (as beads, flowers).
మయ n. bangle, anklet (worn by
-2 vt. 1 • to gore.
married ladies). Tel: క యం.
2• to pierce (when having a
tattoo). మ ా n. nose ring. Tel: మ క ప డక.
ట ా n. forehead mark. Tel: ట ా (బ ట ). మ ద n. ring. Tel: ఉంగరమ . Hin: अँगूठ .
ిం ా n. tattoo. Tel: ిం ారం; పచ బ ట . స n. silver neck ornament.
5.4.1. Jewelry Tel: డకంట.

కం n. silver neck ornament. ినూ ం n. bracelet.

5. Home 5.5.5. What fires produce
5.4.2. Cosmetics
జక n. lighter (usually using flint
ా n. eye colour. Tel: ాట క. and steel together).
ా ొ - vi. to put on eye colour. ల n. steel for firemaking.
ం n. henna. ల త ట n. steel for firemaking.
5.4.3. Caring for hair
నూ n. spark.
ఉ -1 vt. to comb (hair). 5.5.3. Extinguish a fire
కం ా n. comb. Tel: దు న. ి - vi. to have gone out (a fire is
n. bunch of hair. Tel: జడ. extinguished, or seeds
ప య n. comb (large, double-sided, sprouted). Tel: ఆ ం .
used by ladies). Tel: దు న. ి - vt. to extinguish, (to cover?).

ి - vi. to grow grey (haired). Tel: ెల 5.5.4. What fires do
ంట కల . కర - vi. to be burnt. Tel: మ .
ఙ n. hair parting. Hin: जलाना.
5.4.3.2. Plaiting hair డ ం - vi. to burn. Hin: जल गया.

ె ం n. plait of hair. Tel: జడ. డ ండూ - vc. to burn. Hin: जलाना.
5.4.3.5. Cutting hair దుబ -దుబ -ఆ- vi. to be completely
క ె ా n. scissors. Tel: క ెర. Hin: कची. burnt up, reduced to ashes.
ం n. barber. Tel: మంగ . ర - vi. to burn, light. Hin: जलना.
మం ా n. barber. Tel: మంగల డ . ర - vc. to burn, light. Hin: जलाना.
మయ n. barber's razor, blade. మడూ- vi. to be charred (for example
Tel: మంగల నక . food at the bottom of a cooking
5.4.3.6. Shave vessel). Tel: మ ం .
-2 vt. to shave. Hin: मूँड़ना. - vt. to brand.
మయ n. barber's razor, blade. -మ - vi. to warm oneself.
Tel: మంగల నక . 5.5.5. What fires produce
5.5. Fire జ n. flame, spark, hot coals.
n. fire. Tel: అ . Hin: आग. n. ash. Tel: బ ద.
త n. fire. Tel: అ ; ప . Hin: आग.
-1 vi. to smoke (fire).
పట ా n. firework. Tel: ఔట . య n. smoke, fume. Tel: గ.
- vi. to fan into flame, light, Hin: धुआँ; धूआँ.
blaze, burn. Tel: మండ ట. సూ n. charred wood, a partly
త - vc. to light, burn. burned stick from the fireplace,
5.5.1. Light a fire or a stick still burning.
-డ n. matchbox. Tel: అ ట. Hin: मशाल.

5. Home 5.9. Live, stay
5.5.6. Fuel 5.6.2. Bathe
కట n. stick (for firewood etc.). - vt. to bathe. Tel: ా నమ

Tel: కట. ే ంచుట. Hin: नहाना; नहलाना;
య n. thick or long piece of नहलवाना.
firewood. Tel: కట. -త ం - vi, vt. to bathe, wash.
n. charcoal. Tel: బ గ . Hin: नहाना.
5.6.4. Wash clothes
ా n. cow dung cake (used as a
fuel for burning). Tel: ిడక. ీ - vt. to wring (clothes).
కట n. firewood. Tel: వంట ెరక . వ n. washerwoman.

5.5.7. Fireplace సు - vt. to launder. Tel: ఉత క .
ే n. fireplace. Tel: . 5.6.5. Sweep, rake
5.6. Cleaning ీ - vt. to sweep. Hin: झाड़ना.

ఉట- - vt. to clean. 5.6.6. Wipe, erase
త - vt. to scrape. ఉసు - vt. to wipe away, dust off.

Hin: प छना.
- vt. to wash (not used for
5.7. Sleep
washing clothes). Tel: కడ గ ట.
క - vi. to doze. Tel: ద. Hin: ऊँघना.
ర - - vt. to scrape.
5.6.1. Clean, dirty n. sleep. Hin: नींद.
ఊ -2 vt. to smear floor with cow నర - vi. to sleep. Tel: ద . Hin: सोना.
dung solution. ం - vi. to sleep. Tel: పండ . Hin: सोना.
- - vt. to soil clothes (by sitting in 5.7.1. Go to sleep
mud etc ). ండూ - vc. to put to sleep.

Tel: పండబట ట.
-మ - vi. to become soiled.
5.7.3. Wake up
చ - - vt. to shine, polish.
Hin: चमकना.
ే adjl. awake. Tel: ల .
చ -మ - vi. to shine, polish.

ే n. wakefulness. Tel: ళ క వ.
Hin: चमकना. ె - vt. 1 • to rouse from sleep.
Tel: ల ప .
స 2 n. cow dung mixed with water
(used to keep courtyards 2• to revive to life.
3 • to build.
looking clean).
ా - - vc. to clean. Tel: శభపర చు. ాల - - vt. to waken.
5.9. Live, stay
ా - ా ా - - vt. to clean up. Tel: ప
- - vi. to live. Hin: जीना; जलाना.
భపర చుట.
ం -ే మ - vi. to live. Hin: जीना.

6. Work and occupation 6.2. Agriculture
ర -మ - vi. to live, stay. Hin: जीना; जलाना.
6. Work and occupation
6.1. Work 6.1.2.3.8. Complete, finish

ాం n. work. Tel: ప . Hin: काम. ల -ఆ- vi. to be finished (work).
ాం-దం n. work. Hin: काम. Hin: ख़त ्म होना.
దం n. work. Hin: काम. మ - vi. to be finished. Hin: ख़त ्म होना.
6.1.1. Worker 6.1.2.4. Work poorly
6.1.2.4.3. Lazy
భ n. worker (m.).
Tel: క ాడ . మం adj. lazy. Tel: ం తనం.
భ ే n. worker (f.). లం adj. lazy. Tel: ం ౖక .
6.1.1.2. Expert Hin: आलसी.

6.1.2.5. Plan
మసర n. teacher. Tel: ఆ ర డ .
6.1.2.5.1. Arrange an event
Hin: अध ्यापक.
6.1.2. Method
మ ా -ఆ- vi. to be arranged.
Hin: सजना.
n. way, manner. Tel: . Hin: राह.
6.1.2.6. Prepare
6.1.2.1. Try
తయ - - vt. to make ready.
ి - - vt. to attempt. Tel: పయత మ
ేయ ట. తయ -ఆ- vi. to be ready.
6.1.2.2. Use ె vi. to get ready. Hin: दब
ु ल.
ఉ n. use. Tel: ఉప గం. Hin: योग. -మ - vi. to be ready. Tel: తయ న .
ామ - vt. to make use - - vt. to make ready.

of. రచూ - - vt. to prepare. Hin: सँवारना.
ా ద - vt. to make use of. స - - vt. to prepare, get ready.
ల - - vt. to make use of, put on. Hin: सँवारना.
Tel: ట వడమ . స -మ - vi. to be ready.

6.1.2.2.1. Available 6.1.3. Difficult, impossible
ా -మ - vi. to be got, be obtained. కట adj. difficult. Tel: కషం.
6.1.2.3. Work well Hin: मुश ् कल.
6.1.2.3.1. Work hard 6.2. Agriculture
దు -ల - - vi. to work hard. ఖ (-బ ) n. farming. Tel: వ వ ాయం.
6.1.2.3.5. Power, force Hin: खेती.
జ advl. with force, loudly, గబ n. grove, orchard, collection of
strongly, quickly. Tel: జ ర ా. cultivated trees.

6. Work and occupation 6.2.5. Harvest
ెం - - vi. to farm. ా - vt. to throw, sow, scatter.

6.2.1. Growing crops Tel: సుర ట; య మ .
ఘ -ీ - vt. to plant. Hin: रोपना. Hin: झ कना.
6.2.1.1. Growing grain జ ా - vt. to sow seed.
వం n. paddy (sg.). Tel: వ . - vt. to transplant.
వం ం n. paddy (pl.) (used mostly in ా n. row, in a line. Tel: వర సగ.
the plural form). Tel: వ . Hin: पंगत.
6.2.1.3. Growing flowers 6.2.4. Tend a field
బ - ా- vi. to flower. Hin: फूलना. n. watchman. Tel: ావ ాడ .
ా n. garden. Tel: ట. Hin: उ ान. Hin: चौक दार.
6.2.2. Land preparation ే n. watchman's wife.
డ ల - - vi. to clear jungle or a గప n. slingshot. Tel: ఒ ల.
field using fire. జ n. watching or guarding of
క - - vt. to weed. crops. Tel: ా ావ ;జ గరణ.
ా n. section of a field. టప n. 1 • stick used for making
6.2.2.2. Plow a field noise to frighten away animals
ఉ -2 vt. to plough. Hin: जोतना. from crops. Tel: ధ ం ే కటగంట.
ా -1 vt. to dig, bore. Tel: తవ డం. 2 • cow bell made of wood.
Hin: खोदना. బజ n. scarecrow. Tel: బదుర .

వక n. harrow. ా - - vt. to do the gardening, to watch
n. long section of a field, aisle, over, take care of (young plants
(when planting cotton, the field etc.). Tel: ంచడమ .
is divided into sections by n. noise-making stick on snare.
planting single rows of other 6.2.4.1. Cut grass
crops such as lentils). క - - vt. to weed.
6.2.2.3. Fertilize a field
- vt. to cut (with sawing action),
ఖ ా - vi. to spread manure. reap, pluck. Tel: య డం.
మర n. insecticide, pesticide. ట n. sickle. Tel: డవ . Hin: हँ िसया.
స ి n. cow dung. Tel: డ. 6.2.5. Harvest
6.2.3. Plant a field - vt. pick vegetables leaves.
ఉ - vt. to plant, place, put, set up. కట n. stubble (dried stem of maize,
Hin: रोपना. millet, etc.), tree stump.
ఉ ా n. transplanting. Tel: య .
- vt. to sow, (with drill, not by ా n. row of bulls for threshing

scattering). Hin: बीजना. paddy.

6. Work and occupation 6.2.8. Agricultural tools
6.2.5.2. Uproot plants 6.2.8. Agricultural tools
క - ె - vt. to uproot something. ఆర n. iron spike at the end of a

6.2.5.4. Gather wild plants driving stick.
ం n. bundle of grass (tied ఆర -బ ే n. stick with an iron spike,
together). Hin: गठर . goad.
6.2.5.5. Plant product కర n. cutting hook, small sickle.
బ n. hemp. Tel: క .
మ n. produce, cultivated goods, క ా n. steel tip of plough.
wares. Hin: फसल. య n. part of seed drill (tipun).
n. gum, sap. Tel: బంక. ఖ 1 n. log, horizontal part of seed
6.2.6. Process harvest drill to which the tubes are
-1 vt. 1 • to pound (in a mortar). attached.
Tel: . Hin: कूटना.
ఖ ా n. small digger, tool for
2• to beat (stalks of millet gathering up soil. Tel: ా ా.
wheat, etc. with a stick so that
the seeds fall off). ా n. framework of branches used
3 • to grind into a paste. for dragging loads along the
6.2.6.1. Winnow grain ground and for breaking in
n. winnowing basket. Tel: ట. (training) young bullocks to
6.2.6.3. Thresh pull a plough.
ఉ - vt. pound, crush. n. whip. Tel: క . Hin: कोड़ा.
టల n. threshing stick shaped like a ే n. funnel part of seed drill.

cricket bat. Tel: గ ట. జ n. a pad which is tied around
ఖ n. threshing floor, special the neck of a bullock for
surface for ceremony. plowing. Tel: జ .ె
- vt. to thresh (with bullocks). డ ా n. grass-pulling tool attached to
స ా n. the grain that remains in the

bullocks like a plough.
field after threshing. n. 1 • wire.
6.2.6.4. Store the harvest 2• web of a spider.
Tel: ాల గ డ .
ం n. storage basket.
6.2.7. Farm workers 3• instrument string.
క n. farmer. Tel: వ వ ాయమ ం n. fencing wire (usually
ేయ ాడ . Hin: कसान. barbed).
ఖ - య n. farmer. Hin: कसान. ప n. seed drill.
తడ n. rake.
ో ా n. seeder.

6. Work and occupation 6.3.1.1. Cattle
ఙ n. plough, ploughshare. వ - vt. to give birth to (animal).

Tel: గ . Hin: हल. 6.3.1. Domesticated animal
ాల n. stick which is attached to the ఉ - vc. to cause to drink, water

plough in order to hold it at a (animals).
higher level. Tel: గ అను ొహ n. 1 • water mixed with chaff,
ఉం ే కట. etc given to animals for
ా n. blade of agricultural drinking.
implement. Tel: పల గ . 2 • a wooden tub for holding
water given to animals.
బ n. medium thickness stick, rod.
3 • food scraps fed to cattle.
Hin: छड़ .
ొహ n. 1 • water mixed with chaff,
బ ే n. bamboo stick.
etc given to animals for
త -బ ే n. a spiked bamboo stick
drinking.
used for urging bullocks
2 • a wooden tub for holding
forward. water given to animals.
మర-డబ n. back-mounted pesticide 3 • food scraps fed to cattle.
pump. ా n. herd of cattle tethered
మ n. axe. Tel: డ . together by rope.
n. metal collar to attach the సు n. halter (rope for leading or
blade of an agricultural tying bullocks).
implement. స 3 n. leash, rope for controlling
సబ n. crowbar. Tel: గడ ార. bullocks.
ా ీ n. part of plough harness. ి n. peg at side of yoke.
ర ం n. iron-pointed stick for 6.3.1.1. Cattle
removing mud from tools. క ట n. millet heads fed to animals.
Tel: క . ట n. cowshed. Tel: టమ ;
n. complete plough system ప వ ల ాక.
including oxen. Tel: అరక. Hin: हल. ా ా n. cattle shed.
ట n. thick rod, stick. ా n. morsel, food given to cattle
6.3. Animal husbandry during festival (a small taste).
ట n. 1 • room, sometimes used to Hin: ास.
refer to a side room for women ియ ం - ా n. cattle (pl.).
in childbirth or menstruation. Tel: ఆవ ల ;బ ల ; కల .
Tel: గ , ఖ ప ేశం. Hin: कमरा.
మం n. herd, group of cattle or
2 • shed for goats.
sheep. Tel: మంద.
మ n. animal's muzzle. Tel: మ .

6. Work and occupation 6.4.1. Hunt
మ ా 1 n. cowshed. ో ా n. man who tends cattle.

హ - vi. to chew cud; ruminate. Tel: ప వల ప ాడ .
ి ా n. cattle-bell. Tel: గంట. ో n. woman who tends cattle.

6.3.1.4. Pig మ య n. a man who tends
ా n. wild boar. Tel: మ ల . buffaloes. Tel: బ ల ాడ .
6.3.1.5. Dog య n. a man who tends goats
మ - vi. to bark. Hin: भ कना. and sheep. Tel: కల
6.3.1.7. Beast of burden ప ాడ .
ా n. yoke (for oxen). 6.3.3. Milk
ప -1 1• vt. to harness. vt. buttermilk. Tel: సల.

2• vi. to be troubled, face ా ీ - vt. to milk. Tel: ాల
difficulty. య డమ . Hin: दहना
ु .
లగం n. bridle. Hin: लगाम. 6.3.6. Poultry raising
6.3.2. Tend herds in fields ా ాఉ - vt. to hatch (eggs).
క ాట n. brass animal bell. Tel: గంట. -గ n. chicken nest - for hens to
ంద- ా n. cattle section or division. lay and hatch their eggs.
గ n. thick (usually black) blanket, Tel: ళ గ డ .
used by shepherds to shelter ొ - vt. to lay (eggs), put down,

from rain and cold. Tel: ం ా . apply.
ా n. cowherd. Tel: ప వ ల ాప . - 1• vi. to hatch (of young bird).
ల n. shepher (m.). Tel: ల ాడ . 2• vt. to burst, break open.
6.3.6.1. Chicken
ల n. shepherd (f.).
n. rooster. Tel: పం . Hin: मुगा.
ఘ ంగ n. small spherical animal bell
6.4. Hunt and fish
usually made of brass.
ి ా n. hunting. Tel: ట.
n. animal feed (grass, hay, etc).
6.4.1. Hunt
Tel: జంత వ ల (గ ).
ి ా -క - vt. to hunt (game).
ా n. kind of bell. Tel: గంట.
ఖ 2 n. trigger of gun.
ల n. small cattle bell used on the
necks of cattle, but also tied to
గం n. small bow and arrow.
the waist or ankles for

Tel: ల .
ceremonial dancing. క ా n. beater (when hunting).
ఝమ n. bell (often used on heads of స n. method of catching rabbits by

cattle). using fire to dazzle them.
డడ n. cattle bell. Tel: ధ ఇ ె ి ా - - vi. to hunt (work).
ఇత గంట.

6. Work and occupation 6.5.1.1. Types of houses
6.4.1.1. Track an animal 6.4.5. Fishing
n. footprint. గ n. fish hook.

ప ా n. track, marks, line. ఝ n. fishing net.
6.4.2. Trap వ n. fisherman. Tel: ేపల
ా -1 vt. to dig, bore. Tel: తవ డం. పట ాళ ु .
. Hin: मछआ
Hin: खोदना. ఢూట n. fish basket.
చం ో n. kind of trap for catching ా 1 n. obstruction (dam), used to
small animals (rabbits, pigs, trap fish.
deer, etc.). Tel: ి ా వసువ .
య ु .
n. fisherman. Hin: मछआ
ట n. wooden peg used for snares.
n. fisherman's wife.
డ n. bamboo fish trap.
లట n. fishing rod. Tel: దుర బ ంగ .
ాస n. loop of snare, trap, noose. 6.4.6. Things done to animals
ాగ n. large round net for catching ఉ - vi. to be caught (in a trap)
animals. Tel: వల. usually by the neck.
6.4.3. Hunting birds
గ -ే మ - vi. to be caught (in a trap)
గల n. catapult. usually by a limb.
6.4.4. Beekeeping
డ ా n. falling stone trap (used to kill
ాట 1 n. sting of the bee. small animals such as rats and
ాడ n. bee hive (nest). Tel: ే తట . birds). Tel: క తంతం. Hin: फंदा.
ాడ - ీ n. bee that lives in the bee ింజ n. cage. Tel: పంజరమ .
hive (nest). Tel: ే టగ; త ద. -ీ - vt. to train up (a child), raise
గ n. part of the honey-comb (horses, etc.).
where the honey is. 6.5. Working with buildings
ప n. part of the honey-comb మ - vt. to plaster, smear, daub.
where the honey is. Tel: ే తట . ా ే n. carpenter. Hin: बढ़ई.
ాబ n. honeycomb of large bees. 6.5.1. Building
Tel: ద ేన. 6.5.1.1. Types of houses
బ ా n. honeycomb of large bees. గ ే n. hut. Tel: గ .

Tel: ే పట . ొ n. open-roofed enclosure for
n. small bee-hive. animals. Tel: ప వ ల ాక.
n. dry part of the honey-comb మం n. shelter. Tel: పం .
where there is no honey. ా - ా n. palace. Tel: ాజ మ .
సు n. a kind of bee that makes its n. house, home. Tel: ఇల .
hive within hollow trees and Hin: मकान.
anthills. Tel: త ద.

6. Work and occupation 6.6. Occupations
6.5.2. Parts of a building 6.5.2.6. Foundation
ఆ ే n. main horizontal wooden ా -1 vt. to dig, bore. Tel: తవ డం.

beam to support the roof of a Hin: खोदना.
dwelling. 6.5.3. Building materials
n. niche in wall. ఇట n. brick. Tel: ఇట క.

గ n. wall or partition usually of n. nail (for carpentry etc.).
mud with wooden pillars for re- Tel: లల .
inforcement. Tel: ఇంట చుట ె ం
క n. wood chips (pl.). Tel: ెక ల .
కటన తడకల . ఝ n. bamboo mat.
జ డ n. beam. Tel: దూలమ . Hin: ल ठा. టట n. 1 • bamboo matting used for
దుల n. wooden cross beam of walls. Tel: తడక.
house. Tel: దూలమ . 2 • door made of bamboo
ాట n. board, plank, slate. Tel: ెక ; matting.

పలక. Hin: पटरा. ె n. pole (vertical). Tel: గ ంజ.
మం ే n. vertical pole (with a ి n. tile. Tel: ంకటల .

pointed end to attach the cross ి n. bamboo matting. Tel: తడక.
beam ‘patti') used for the side ల n. iron-nail.
of a house. 6.5.4. Infrastructure
ా ా n. rafter, each of the sloping 6.5.4.1. Road
beams forming the framework స n. road, path. Tel: ;బ ట.
of a roof. Tel: గ ంజ; ాసమ . Hin: सड़क.
Hin: ल ठा. 6.5.4.2. Boundary
స 1 n. the horizontal beam(s) of ధూ ా1 n. boundary. Hin: नाका.
wood used to hold up the eaves 6.6. Occupations
of a house, or shelter (such as a కల n. winemaker.
marriage shelter). కమ 1 n. potter. Tel: క మ ాడ .
Hin: कुम ्हार.
6.5.2.2. Roof
చ ీ n. roof, covering. Hin: छत.
ఖ n. blacksmith. Tel: కమ .
బ n. roof. Hin: छत. Hin: लोहार.
మ ంగ n. roof, lean to. Hin: छत. చంబ ా n. cobbler.
n. eaves of roof. Tel: గ ంజ. వ n. fisherman. Tel: ేపల
6.5.2.4. Door పట ాళ ु .
. Hin: मछआ
ావ n. door made of wood. య ु .
n. fisherman. Hin: मछआ
Tel: తల ప . Hin: दरवाज़ा.
మ n. tanner (person who tans
animal hides). Tel: మ గ.

6. Work and occupation 6.6.5.1. Draw, paint
ీ ి n. tailor. Tel: ద . Hin: दज़ . 6.6.3. Working with wood
ే n. witch-doctor. Tel: మంత ాడ .

క n. plane. Tel: మ నం.
6.6.1. Working with cloth n. thread on a screw.
క - 1• vi. to go through narrow ా n. chisel for cutting wood.

space. n. file.
2 • vt. to thread a needle. ప ా n. plate (large).
- vt. to poke, sew, pierce, hoe. ీ - vt. to screw.
Tel: క ట .
బ n. carving tool used primarily
నుల n. webbing for bed. for on wood.
నూ n. thread. Tel: దరమ . -బం n. sharpening stone.
- - vt. to weave. Hin: बुनना. ా ే n. carpenter. Hin: बढ़ई.
స - vt. to weave. Hin: बुनना. సు ె n. hammer. Tel: సు ె.
ాల ా n. a person of the weaver 6.6.3.1. Lumbering
caste. Tel: తప ార . - vt. to cut down (a tree, or grass),
ాల ా ే n. a female person of the split (wood).
weaver caste. 6.6.3.2. Wood
ీ ి n. tailor. Tel: ద . Hin: दज़ . ిం ే n. splinter. Hin: करच.

6.6.1.1. Cloth 6.6.4. Crafts
ం n. small piece of cloth. 6.6.4.2. Basket weaving
Tel: ల క. Hin: कपड़ा. ట ీ n. basket. Tel: గ ల; గంప.

Hin: टोकर .
ా n. cloth. Tel: బటల . Hin: कपड़ा.
6.6.2. Working with minerals సు n. small basket. Tel: న గంప.
6.6.2.3. Working with metal Hin: छोटा टोकर .
ల - vc. to forge (implements). 6.6.4.3. Working with leather
ఖ n. blacksmith. Tel: కమ . చంబ ా n. cobbler.

Hin: लोहार. చంబ n. wife of cobbler.
ా n. anvil. Tel: . మ n. tanner (person who tans
ా n. goldsmith. Tel: ఔ ాల డ . animal hides). Tel: మ గ.
Hin: सुनार. ం ా n. cobbler's stand.
6.6.2.4. Working with clay 6.6.5. Art
కమ 1 n. potter. Tel: క మ ాడ . న ా n. drawing.

Hin: कुम ्हार. 6.6.5.1. Draw, paint
క potter's wife. ఉం- vi. to draw a line.

6.6.2.7. Working with stone ఉం- vi. to draw a line.
న n. chisel for use with rocks.

6. Work and occupation 6.8.3.1. Give, donate
6.6.7. Working with water

ి ా n. net bag to hang things in.
ా -1 vt. to dig, bore. Tel: తవ డం. Tel: ఉట.
Hin: खोदना. 6.7.8. Parts of tools
వ ా n. washerman. Hin: धोबी. ండ n. handle, shaft (of tool such as
6.6.7.2. Conveying water an axe, or digger).
క జ n. pitcher. Hin: कलसा. మట ి
n. 1 • fist. Tel: . Hin: मु ठ.
ం ా n. pitcher. Hin: कलसा. 2 • short handle (of implement,
6.6.7.3. Controlling water weapon, whip etc.) that can by
gripped by the fist.
త n. dam. Tel: ెర వ .
6.8. Finance
6.7. Tool
6.8.1. Have wealth
6.7.1. Cutting tool
6.8.1.1. Possess
న n. chisel for use with rocks.
తమ pron. their own.
n. big chisel.
6.8.1.2. Have sufficient
6.7.2. Pounding tool
ప -మ - vi. to suffice.
ా n. wooden pestle. Tel: క .
6.8.1.4. Wealthy
6.7.4. Carrying tool
ధన ా n. rich man. Tel: ధనమ
ా n. carrying yoke with slings at
గల ాడ .
each end for carrying things. 6.8.1.5. Have insufficient
6.7.7. Container
ఆక -ఆ- vi. to be insufficient to
ఖడ ట ట n. large basket for
wear.
transporting manure by bullock
ఆయ adj. it is enough, (no more!).
cart.
Tel: ల . Hin: काफ़ .
గం ా n. large earthen vessel.
క n. deficiency, want of money.
Tel: గం ాళమ .
Tel: తక వ.
గ ా n. bronze pitcher. Tel: ం ె. 6.8.2. Accumulate wealth
టట n. vessel made of metal ధ n. wealth (often specifically
sheeting. meaning 'wealth in cattle').
ం ే n. vessel. Hin: बरतन. Tel: ధనమ . Hin: धन.
ా n. large basket. 6.8.2.2. Make profit
ా n. large earthen vessel. Tel: తవ . కమ - - vt. to earn. Hin: कमाना.

ా n. long basket. ా ద n. profit, use.
6.7.7.1. Bag 6.8.3. Share wealth
చం n. bag. Tel: సం . Hin: झोरा. 6.8.3.1. Give, donate
n. shoulder bag.
అందూ n. gift (of cattle such as cows,
goats or buffaloes) for marriage
ే n. large bag.

7. Physical actions 7.1.6. Lean
usually from the bride's parents ల n. coin. Hin: िसक् का.

to the couple. రపం n. money (pl.). Tel: ర ాల .
అ n. gift (of things excluding Hin: पैसा.
cattle, such as clothes and ట n. a small copper coin.
household items) for weddings 6.8.9. Dishonest financial practices
or housewarming ceremonies. 6.8.9.1. Steal
6.8.3.4. Beggar క - vt. to steal. Hin: चुराना.
ె ాం ే n. beggar (f.). కల n. thief. Tel: ొంగ. Hin: चोर.
6.8.4. Financial transactions
ల ట- - vt. to loot, rob, steal, thieve.
6.8.4.1. Buy
Tel: ొం ంచుట. Hin: चोर .
చం n. provisions, supplies.
- - vt. to remove or strip
ామ n. goods, materials. Hin: सामान.
something without permission,
6.8.4.2. Sell
steal. Hin: नोचना.
- vt. to sell. Tel: అమ డం. 6.8.9.5. Take by force
Hin: बेचना.
ఊం - vt. to snatch something away.
6.8.4.7. Spend
Hin: खींचना.
కర n. expenditure. Tel: కర ల . 6.9. Business organization
6.8.4.8. Store, marketplace
దు ా n. shop. Tel: దు ాణమ . Hin: दकान
ु .
టం n. small fair, bazaar. Tel: అంగ . 6.9.2. Labor
6.8.6. Money
భ n. employment, work. Tel: క .
త n. coin. Tel: ౖసల . Hin: िसक् का. Hin: नौकर .
తం n. money. Tel: డబ ల . Hin: पैसा. 6.9.3. Marketing
ా n. money. Tel: ర ాల . Hin: पैसा. జ n. travelling fair, market,
ఫ ా n. a small copper coin. bazaar. Tel: య త. Hin: मेला.
7. Physical actions
7.1. Posture ఉప - vc. to seat, put sitting.

7.1.1. Stand 7.1.3. Lie down
త - vc. to put standing. ప - vi. to lie down, sleep.
ల - vc. to put standing, to stop. 7.1.6. Lean
7.1.2. Sit అ - vi. to lean against.
ఉ - vt. to sit, take place. Tel: క . ఉ - vt. to lean heavily on a stick as
Hin: बैठना. an old man does.
ఉదు - vc. to seat. క- -ీ vi. to lean on.

7. Physical actions 7.2.2.4. Move up
7.1.8. Bend down

ఢ - vi. to jump, leap, hop.
మ - vi. to stoop. Hin: उछलना.
7.1.9. Move a part of the body 7.2.1.5. Move quickly
-3 vi. to bend while dancing. 7.2.1.5.1. Move slowly
ా1 n. folded arms (in order to ఉ - vt. to pull, drag. Hin: खींचना.

cradle a baby). Tel: ార. -1 vi. to scuff (scrape) along the
ఝల n. swaying movement (hips) ground.
while dancing. - vt. to drag, pull along.
బ - - vt. to bend. Hin: मरोड़ना. Tel: ే తట .
వ - vi. to bend. Tel: వం ం . 7.2.1.6. Move purposefully
Hin: मरोड़ना.
7.2.1.6.1. Wander
7.2. Move లం ా n. vagabond, wanderer,

7.2.1. Manner of movement someone unable to pay back a
ఝ n. shudder. loan, loser. Tel: ేశ మ .
7.2.1.1. Walk 7.2.1.8. Walk with difficulty
ా advl. on foot. క - vi. to limp, be lame. Hin: लँगड़ाना.

జ - vt. to trample, tread on. క ట n. lame man, disabled, cripple.
- vi. to walk, be in progress. క ట n. lame woman. Tel: క ంట.
Tel: నడ చుట. - ా- vi. to stumble.
- vt. to tread down, trample. 7.2.1.8.1. Slip, slide
ా n. step. Hin: पग. ఘ -మ - vi. to slip.

- vi. to stroll, roam, wander. సూ - vi. to slip, slide.
Tel: గ. Hin: टहलना. 7.2.2. Move in a direction
7.2.1.2. Run ా n. side. Hin: ओर.
- vi. to run. Tel: ఉర ట. Hin: दौड़ना. n. direction. Tel: మ ల. Hin: ओर.

7.2.1.3. Crawl గ (గ ) advl. down(wards).
- vi. to crawl (on stomach). స - - vi. to go along the road.
Hin: रगना. Tel: బ ట ా .
బం - vi. to creep, crawl. 7.2.2.3. Move sideways
7.2.1.4. Jump ఝల advl. in short steps, dragging
ె - vi. 1 • to jump. Tel: దునుక . one's feet (in dancing).
Hin: उछलना. 7.2.2.4. Move up
2• to bubble while boiling. త - vt. to climb. Hin: चढ़ना.
3 • to beat (as in a person's heart ె - vt. to climb up, mount.
or pulse).

7. Physical actions 7.2.3.5. Move past, over, through
ే - vi. to rise, get up, fly up. ఝ ల -మ - vi. to swing. Hin: डोलना.
Tel: ల మ . - vi. to shake. Hin: झंझोड़ना.
ద - vi. to rise, go up (as in waves). ల - vi. to shake. Hin: झंझोड़ना.
- vi. to rise, to stand up. ల - - vt. to swing. Hin: टाँगना.
- vi. to stand, to rise. Tel: ల ండ . ల -మ - vi. to swing. Hin: टाँगना.
Hin: खड़ा हो. - - vt. to shake. Hin: झंझोड़ना.
7.2.2.5. Move down
7.2.3. Move toward something
గ అ - vi. to fall down. అ - vi. to fall. Hin: िगरना.
డ - - vt. to sink, drown. క - vi. to fall, or drop (leaves, or
డ బ-మ - vi. 1 • to sink, drown, set (of fruit etc.).
sun). చ - - vt. to hoist (a flag), pull
2 • to make a loss (either on an
something up.
investment, or a loan to
7.2.3.2. Go
someone).
బ -అ - vi. to fall down. - vi. to go. Tel: పద.
- vi. to go. Tel: మ ; . Hin: जा.
- vi. to descend (from a
7.2.3.2.1. Come
mountain), alight (from a
vehicle). Tel: గ . Hin: उतरना. ా- vi. to come. Tel: ా ా . Hin: आना.
7.2.3.3. Leave
-ఆ- vi. to sag (mattress, or
7.2.3.3.1. Arrive
woven surface, basket, etc.),
ం -ే మ - vi. to reach. Tel: ేరడమ .
sink.
7.2.2.6. Turn - vt. to reach.
7.2.3.4. Move in
- vi. to turn. Hin: मुड़ना.
ం - vi. to enter. Tel: చు ట.
ర vc. to cause to turn. Hin: मुड़ना.
Hin: घुसना.
7.2.2.7. Move in a circle
7.2.3.4.1. Move out
గ -గ advl. round and round.
-ి vi, vt. to go out, come out, bring
7.2.2.8. Move back and forth
out, emerge, rise (sun).
ఉ - vt. to swing a cradle. Hin: डोलना.
Tel: ఎలడం.
ఊం - vt. to swing. Hin: डोलना.
- vi. to dawn, emerge.
ఝ - - vt. to shake off (dust from 7.2.3.5. Move past, over, through
clothes, or fruit from tree),
ఆ - vt. to cross.
thresh lightly.
వ - vt. to cross, ford, climb up/over,
ఝ -ీ vi. to shudder (animals have
ascend, go up. Tel: ఎక డం.
to do this before they can be
ా -ి - vt. to catch up with. Tel: ొరక
sacrificed).
పట ట.

7. Physical actions 7.3.1.1. Throw
7.2.3.6. Return
ఆప - vt. to stop. Tel: ఆపడమ .
మ - vi. to return. Tel: మల . Hin: रोकना.
Hin: लौटना.
ఈ - vi. to accumulate.
7.2.5. Flee, pursue
7.2.7.2. Stay, remain
ప - vt. 1 • drive. Tel: నడ ప .
ద - vi. to remain, survive, be
2• to chase. spared. Hin: बच गया.
7.2.5.1. Chase away
మ gerund. to stay.
డూ - vc. to drive away.
మయ - vt. 1 • to spare, cause to
7.2.6. Travel
7.2.6.1. Travel by land
remain. Hin: बचा.
2 • to cause to win.
అ -క ట n. spoke of a wheel.
7.2.7.3. Wait
కయ n. spoke of wheel.
అ n. hesitation. Tel: అనుమ నం.
7.2.6.1.1. Vehicle
ా- vi. to wait a while, or stop.
ర ట n. metal peg used on the end of
Tel: ఆగ .
the bullock cart wheel to keep
the axle on. స -సూ - vt. to wait for, expect (lit. to
watch the road).
క - vc. to drive, to lead.
7.2.8. Lose your way
ప - vt. 1 • drive. Tel: నడ ప .
చు -మ - vi. to get lost.
2• to chase.
ద - - vi. to get lost.
ాట n. frame of cart.
7.2.9. Send someone
క n. bicycle. Tel: ౖ ల .
- vt. to send. Hin: भेजना, िभजाना.
7.2.6.2. Travel by water
7.3. Move something
7.2.6.2.1. Boat
స -మ - vi. to shift.
ర క n. boat. Tel: క. Hin: नाव.
7.3.1. Carry
n. boat, trough. Tel: క. Hin: नाव.
ాం - vt. to shoulder, carry on
7.2.6.2.2. Swim
shoulder.
న - vi. to swim (humans). Tel: ఈత.
- vt. to carry on head.
7.2.6.2.3. Dive
- vt. to carry away, take and go.
గ మడం - vi. to dive down, sink
Tel: సుక వడం. Hin: ढोना.
down.
7.3.1.1. Throw
మడం - vi. to dive.
- - vt. to throw. Tel: సడమ .
7.2.7. Not moving
Hin: झ कना.
7.2.7.1. Stop moving
ఆ - vi. to stop, stand. Tel: ఆ ం .
ా - vt. to throw, sow, scatter.
Hin: रोकना.
Tel: సుర ట; య మ .
Hin: झ कना.

7. Physical actions 7.3.2.9. Push
సుర - vt. to throw, discard. టం - - vt. to hang meat (a sheep or

7.3.1.2. Catch goat in order cut it up into
ఆం - vt. to catch. Hin: पकड़ना. pieces). Hin: टाँगना.
ఝ - - vt. to catch (something) while ొం - ం -ఆ- vi. to dangle. Hin: लटकना.
if falls down. Hin: पकड़ना. 7.3.2.5. Lower something
ీ- vt. to hold, seize. Tel: పట . - vt. to lower. Tel: ంచు.

Hin: पकड़ना. 7.3.2.6. Put in
7.3.1.4. Knock over దు - vt. to insert, push in, fit in, to

ఝ - vi. to be spilt. thrust.
- vi. to be spilt. - vt. to put in.
7.3.2.7. Take something out of something
మ - vi. to tip over, be immersed.
Hin: डु बाना. త - vi. to spill, drop.
7.3.2. Move something in a direction త - vc. to cause to spill, drop.
అర - vc. to cause to fall. ంె - vt. to take out, remove, draw
7.3.2.4. Lift (water). Tel: య డమ .
ఙ- vi. to stand erect. Hin: िनकालना.
త - vt. to raise the position ె - vt. to pull out, uproot. Tel: ీక .

something. ాం- - vt. to empty out, clear out, take
- vt. to raise, lift. Hin: उभारना. out everything.
ే ూ - vc. to raise, cause to rise.
ద 7.3.2.8. Pull
Hin: उभारना. ఉ - vt. to pull, drag. Hin: खींचना.
ప - vc. 1 • to raise, put standing, to -1 vi. to scuff (scrape) along the

make erect. Hin: उभारना. ground.
2 • to cause to stop (a moving ా n. winding mechanism on well.
vehicle). - vt. to drag, pull along.
7.3.2.4.1. Hang
Tel: ే తట .
అట - - vt. to hang. Hin: टाँगना.
- vt. to pull down.
క - 1 • vi. to go through narrow 7.3.2.9. Push
space. క - vi. to roll over, topple over.
2 • vt. to thread a needle.
క డూ - vc. to push over.
ఖ -ీ - vt. 1 • to hang clothing, rope, or
గ - - vt. to pack into a small space
bag on something.
(too many people on a bus, or
2 • to tuck in clothing (like the
end portion of a 'sari' or 'dhoti'). too many clothes into a trunk).
బ n. a prod or poke.

7. Physical actions 7.3.7. Cover
ఢ - - vt. to push. Hin: ढकेलना. క n. itch. Tel: గ .

ిస - vt. knead, squeeze. Tel: ిం ట- - vt. to rub 'pan' in palm.
కల ట. ట - - vi. to snap fingers.
ీ - vt. to squeeze out. చు - - vt. to massage to relieve pain.
Tel: య డమ . Hin: िनचोड़ना.
-ీ - vi. to pat on the back.
7.3.3. Take somewhere
- vi. to itch.
అ - ా- vt. to bring. Hin: लाना.
- vt. to scratch. Tel: క ట.
త - vt. to bring. Tel: ెచు ట. Hin: लाना. Hin: नोचना.
7.3.3.1. Take something from somewhere
ధ n. stroke.
అ - - vt. to take away, take with.
7.3.5. Turn something
7.3.3.2. Return something
డం - vi. to turn over.
మల - vc. to return, bring back.
డూ - vi. to turn over.
Hin: लौटना.
7.3.6. Open
7.3.3.5. Receive
ె - vt. to open. Tel: ెర ట.
పట - vc. to get, acquire, procure,
Hin: खोलना.
search and find.
7.3.6.1. Shut, close
Tel: సం ా ంచుట, ఆ ంచుట.
Hin: पाना.
- vt. to shut, close. Tel: మ య ట.
Hin: मीचना.
7.3.3.6. Distribute
7.3.6.2. Block, dam up
త - vt. to share, divide.
7.3.4. Handle something
కట n. embankment, dam.
7.3.4.1. Touch ం - - vt. 1 • to block off, or restrict.
ఇ - ू .
vt. to touch. Tel: మ ట ట. Hin: छना 2• to keep a person forcibly.
7.3.4.2. Pick up ద n. bank, embankment, house
- vt. pick up. foundation. Tel: ఒడ .
- vt. to take, buy, fetch. Tel: సు . మ - vt. to block, plug.

7.3.4.3. Put down మ - vi. to be blocked.
ఇ - vt. to put, keep. Tel: ఉంచు. 7.3.7. Cover
7.3.4.4. Hold మ - vt. to cover. Tel: కప ట.
- vt. to take to lap, take on Hin: िछपना, ु
छपना.
shoulder. - vt. to cover a house (e.g. with
7.3.4.5. Actions of the hand thatch, tiles, or corrugated
కర n. itch. Tel: గ . sheets). Tel: కప ట.
- vt. to pinch. Tel: చు ట.
గ ీ- - vt. to rub with hands.

7. Physical actions 7.4.1.1. Separate, scatter
7.3.8. Transportation
ాబ ాఇ - vt. to place things in a
కరం ా n. metal pin or bolt fitted to a disordered manner. Hin: बखेरना.
cart to prevent the axle 7.4.1. Gather
slipping. ఉ - vt. to scrape up.
ాసూ n. bullock cart. Tel: ఎదులబం . క ప n. heap. Tel: క ప .
ఖ n. saddle. క ప - - vt. to heap.
ా n. wheel. Tel: చకం. Hin: च . జమ- - vt. to gather. Hin: उमड़ना.
ల n. peg for keeping wheel on the జ -మ - vi. to gather. Hin: उमड़ना.
axle.
బ ం n. collection, girls or ladies
ె ా n. small bullock cart for collect money from others in
carrying people. Tel: న ఎదుల the village in a cloth.
బం .
- - vt. to gather, collect. Tel: జమ
ఝ ాసూ n. bullock cart with a ెయడమ .
bamboo mat covering.
-మ - vi. to gather. Tel: గ క ర .
ఝ n. decorative bullock blanket
ర - - vt. to heap.
on which patterns are
ర - vi. to gather, assemble.
embroidered.
Hin: उमड़ना.
ప n. part of cart holding body
ాట n. division, heap. Hin: बँटवारा.
to axle.
హ ం 2 n. collection box used by
గ n. part of the chassis of a
religious people.
bullock cart (main length-wise
7.4.1.1. Separate, scatter
piece of wood; two are required
for each cart). ా - - vt. to strain, sieve, filter.
ఫ n. circular part of wheel. - vt. to spread something out

(blanket, paper, etc.).
n. outer-most metal rim of a
bullock cart wheel. - vt. to sift, removing small
7.3.9. Keep something

stones from rice.
7.3.9.2. Throw away ప - vt. to spread out on the ground.
ఉ - - vt. to discard liquid (by pushing Hin: फैलना.
over container). ప -మ vi. to be spread.

7.4. Arrange, organize ా -మ - vi. to be spread, separated.
మం - - vt. to arrange, tidy, set (trap). ా బ ా ఆ- vi. to be scattered.
Hin: सँजोना. Hin: िछटकना.
మ - vi. to start a fire, get a fire - vt. to scatter.
going.

7. Physical actions 7.6.1. Hit
ా - vt. to throw, sow, scatter. ా n. leather rope or strap.

Tel: సుర ట; య మ . Tel: ార .
Hin: झ कना. ా n. chain. Tel: ల . Hin: ज़ंजीर.
n. string, thin rope. Hin: तनी.

7.4.2. Join
సు
క - vt. 1 • to meet. Hin: िमलना. 7.4.4.5. Wrap
2• to join. గం - - vt. to wrap, roll up.
టం - vi. to stick, fix, join, bond, Hin: िलपटना.
attach, glue. Hin: िचपकना. 7.5. Hide
టం - vi. to stick, be stuck (to క -మ - vi. to enter into something
clothing). Hin: िचपकना. to hide one self. Tel: రడమ .
ొ - vt. to tie, attach, bind. Hin: लगाना. ु
మ - vi. to hide. Hin: िछपना, छपना.
7.4.2.4. Remove part of something మ - -ీ vt. to hide something.
ఉర ం - vt. to break off. Tel: చుట.
క - vt. to scrape off, strip. ం - vi. to be covered over, buried,
7.4.4. Tie immersed.
ఆ - -2 vt. to tie down. 7.5.1. Search
క n. stick twisted in rope or string మ - vt. to search for. Tel: త క .
for bringing two things together 7.5.2. Find
(for example in tightening a ప - vi. to be gotten, born, found,
drum). discovered.
గట n. knot, bundle, clump, parcel 7.6. Physical impact
(usually bound together in a 7.6.1. Hit
piece of cloth). Tel: మ . అ -మ - vi. to hit against.

Hin: गांठ, गठर . ఉ - - vt. to strike a target (with a
7.4.4.2. Rope, string bullet, stone, marble).
ట n. 1 • frayed end of a rope. క - vt. to strike with the fist (not
Tel: ట. necessarily ‘to punch').
2 • the tuft of hair remaining
ా- ా- vt. to slap.
after a head has been shaved.
ా- vt. to beat, strike. Tel: ట .
n. rope for leading or tying up
Hin: पीटना.
cattle (halter). Tel: తనుగ .
మ n. blow, beating.
ే n. rope. Tel: డ . Hin: रस ्सी.
బ n. thin strip of bamboo used for
2• to dent.
tying things. Tel: బ ల .
2• to dent.

7. Physical actions 7.7.9. Destroy
7.6.5. Press
- vi. to burst. Tel: ప ం .
అద - vt. to press, squeeze. Hin: दबाना. 7.7.3. Cut
- - vt. to press with great force. అ - vt. to cut, carve, cut throat (as in
Hin: दबाना. sacrifice). Hin: काटना.
7.6.6. Rub
ా - - vt. to cut with teeth or scissors.
చ - - vt. to shine, polish. Tel: క ంచుట. Hin: काटना.
- - vt. to cut open, incise.
చ -మ - vi. to shine, polish.
ా - vt. to cut by striking (with an
axe).
7.6.7. Grind
7.7.4. Tear, rip
-1 vt. 1 • to pound (in a mortar).
స - vi. to be torn. Hin: चीरना.
Tel: . Hin: कूटना.
సర - vc. to tear. Hin: चीरना.
2• to beat (stalks of millet
wheat, etc. with a stick so that స - - vt. to tear, make a way.
the seeds fall off). Hin: चीरना.
3 • to grind into a paste. 7.7.5. Make hole, opening
- vt. to grind. Tel: ఇసుట. Hin: पीसना. - vt. to poke, sew, pierce, hoe.
7.7. Divide into pieces Tel: క ట .
ఈ ాం - ా - vt. to split up, divide. ట - vc. to prick, stab.

Tel: గల ేయ ట. గం - vt. to pierce, prick, stab, become
- vi. to be split. embedded (thorn). Hin: चुभना.
య - vc. to split. గ అర - vt. to bore hole.
7.7.1. Break - vt. to drill.
ఉర - vt. to break, or snap. Hin: तोड़ना. 7.7.6. Dig
ట - - vt. to break into pieces. ా -1 vt. to dig, bore. Tel: తవ డం.
- vi. to break off while cutting. Hin: खोदना.
Hin: तोड़ना. - vt. to burrow.

వ - vc. to break off while cutting. 7.7.7. Damage
Hin: तोड़ना. అ - vi. to melt, dissolve, wear out.

న - vi. to break, be broken, snap a Hin: पघलना.
rope. Hin: तोड़ना. 7.7.9. Destroy
న - vc. to break. Hin: तोड़ना. ఖ ా - - vt. to spoil. Hin: बगाड़ना.

ి - vi. to pop (grain). ఖ ా -ఆ- vi. to be spoiled.
- 1• vi. to hatch (of young bird). ోం- ోం-ఆ- vi. to be completely
2• vt. to burst, break open. destroyed.
ను ా n. destruction. Hin: नाश.

8. States 8.1.7. Much, little
7.8. Repair
సు - - vt. to clean, mend, sharpen (an
instrument).
8. States
8.1. Quantity 8.1.3. Many

8.1.1. Count ఇ pron. this much, this many
ఇ n. counting. Tel: ల క . Hin: गणना. (nm.). Tel: ఇంత.
క - vt. to calculate, count, measure. ఇ pron. this many (m.).
Tel: ల ంచుట. 8.1.4. More
ల - vt. to count. Tel: ల క . Hin: िगनना. 8.1.4.2. Increase
8.1.1.5. Divide బ - - vt. to increase. Hin: बढ़ना.

ప ె adjl. quarter. బ -ే మ - vi. to increase. Hin: बढ़ना.
ా - - vt. to divide, separate, spread. 8.1.5. All
8.1.2. Number - all kinds of. Tel: అ క

8.1.2.1. Cardinal numbers ర ాల .
Refer to Numbers section on page 138 స pron. all, everything, everybody
8.1.2.2. Ordinal numbers (nm.). Tel: అ ; తమ .
ల adjl. first, previous, earlier. Hin: सब.
Tel: ప ర ం. స pron. all, everybody (m.).

దు pron. second, another, next. Tel: అందర . Hin: सब.
Hin: दसरा
ू . హ clitic. each. Hin: त ्येक.
ప ల adv-ppn. first, at first, earlier, 8.1.5.6. Only
before. Tel: దల . ి attr. only.
8.1.2.3. Number of times 8.1.6. Whole
ఉం జ క adv. once. Tel: ఒక ా . ఝడూ post. whole. Hin: सारा.
8.1.2.6. Fraction 8.1.6.1. Part
అ adjl. half. Tel: సగమ . Hin: आधा. ఈ ా n. part, piece. Tel: గమ .
స ా num. one and a quarter. Hin: भाग.
8.1.2.7. Sequence ట ु .
n. piece. Tel: మ క . Hin: टकड़
మర advl. 1 • again. Tel: ఇంక; మ . 8.1.7. Much, little
Hin: फर. అ pron. that much, that many
2• afterwards. Tel: త ా త. Hin: बाद (nm.). Tel: అం ె.
मे. అ pron. that many (m.).

చుడూ adj. small. Tel: న . Hin: छोटा.

8. States 8.2.4.1. Big
8.2.1.2. Light in weight

జ ా adjl. more, too much, too many.
Tel: ఎక వ. Hin: बहत
ु . హల adj. light, easy.
adjl. much, many. Hin: बहत

ु . హల adjl. light, easy.
8.2.2. Length
ో ో adjl. some. Hin: कुछ.
ల ా adj. generous.
క ట n. cubit (the length of one's
forearm).
పం - vi. to be replete, satisfied, filled,
ర ం n. breadth. Tel: డల .
full up.
8.2.2.2. Short
బ (బ)ౖ adjl. much, many. Hin: बहत
ु .
ఆక adj. short.
8.1.8. Degree
- ే clitic. 1 • than.
ట ి adj. short in height. Tel: ట.
2•even though (used after a లం adj. short in length. Tel: ం ;
past or negative conditional క ర చ.
form). 8.2.2.3. Tall
వ ppnl. up to, until. Tel: వరక . ఊచ n. height.
clitic. up to, until. Tel: ా. టఙ adj. tallest. Tel: ఎత .
Hin: तक. ెఙ adj. tall, high. Tel: ఎత .
8.1.8.1. Completely 8.2.3. Area
చ ల adv. completely. Tel: ప గ. గ n. measurement for the
Hin: पूणतः. foundation of a house.
8.2. Measure
పట n. area, region. Hin: भाग.
అ n. a measure. Tel: మ క. 8.2.4. Volume
క - vt. to calculate, count, measure. ట n. half pound (approx.)
Tel: ల ంచుట. measure.
ఖం 1• num. twenty of something ా n. measure for measuring
(used particularly for animals). grain. Tel: మ క.
Tel: ఇర వ .
ి n. handful.
2 • n. a measure.
బ ా n. handful (of food). Tel: మ ద.
ా 2 n. a measure.
మ ట- n. handful.
ే n. a measure.
ా n. a measure. Tel: తవ .
బ బ ే n. measuring stick made of
8.2.4.1. Big
bamboo.
డగ adj. big. Tel: ద. Hin: बड़.
8.2.1. Weight
adj. older man, big, fat,
జ - - vt. to weigh.
important (m.). Tel: ద ార .
ా ీ n. weighing stone.
Hin: बड़ा.
బ - - vt. to increase. Hin: बढ़ना.

8. States 8.3.1.6. Round
బ -ే మ - vi. to increase. Hin: बढ़ना. 8.3.1.4. Horizontal

8.3.1.4.1. Vertical
8.2.4.4. Get smaller
ఆ -మ -1 vi. to shrink (as in cloth). - vt. to be standing.
8.3.1.4.2. Leaning, sloping
చు -మ -ఆ- vi. to shrivel up.
ఉ n. mountain path, steep
ల ట - ం - vi. to shrink (cheeks).
downward slope.
Tel: వడమ .
ధ n. mountain path, steep upward
8.2.4.5. Fat, thick
slope.
ం n. fat.
8.3.1.5. Bent
8.2.4.6. Thin
జ - - vt. to join, fold. Tel: జంట ేయ ట.
ప adj. thin (used for flat things).
Hin: जोड़ना.
8.2.4.7. Full
మ డూ - vt. to fold (a cloth).
ం - vi. to be full.
8.2.4.8. Empty
మ ా n. fold. Hin: तह.
లం ా adj. bare, barren. Tel: వట. ా- - vt. to fold.
8.2.5. Fit, size 8.3.1.5.1. Rolled up
వర - vt. to bend something around in గ ం -ే మ - vi. to be wrapped, rolled up.
order to fit it to something. 8.3.1.5.2. Twist, wring
8.2.5.1. Tight, loose ఆట - ా- vt. to twist something.
ల - - vt. to loosen something that is Hin: ऐंठना.
tight. - ా- vi. to lie in coils (snake, rope).

ం - vi. to come loose (rope). - vt. to make rope by twisting,
8.2.5.2. Wedged in, stuck entwine.
త - vi. to get stuck (choke on food, ీ - vt. to wring (clothes).
or clothing gets caught on a మర - - vt. 1 • to wring the neck of
protruding object). an animal.
8.3. Quality 2 • to twist someone's arm or
బ pron. of what kind? (nm.). skin. Hin: ऐंठना.
బ pron. of what kind? (m.). మర - - vt. 1 • to wring the neck of
8.3.1. Shape an animal.
చ - - vt. to mold, form, knead. 2 • to twist someone's arm or
చ -ే మ - vi. to form (e.g. cloud). skin. Hin: ऐंठना.

8.3.1.2. Line 8.3.1.6. Round
n. line. Hin: लीक. ర - - vt. to make into a ball.

n. line. Tel: అ రమ ; ల ౖ .
Hin: लीक.

8. States 8.3.5. Decay
8.3.2. Texture
మ ా adj. 1 • dirty. Tel: మ ; నల ా.
8.3.2.3. Sharp
Hin: गंदा.
ప 1 n. sharpness.
2• blackish. Tel: ం ెం నల ౖన.
- vi. to be sharp.
8.3.2.3.1. Pointed ా advl. green. Hin: हरा.
8.3.3.3.6. Add color, dye
n. point, crest. Tel: న ; మ ల.
Hin: नोक. రం n. colour, dye. Tel: రంగ .
8.3.3.5. Appear
- n. thorn(s), fishbone(s) (same
word is used for s. and pl.). ి - vi. to have gone out (a fire is
8.3.2.3.2. Sharpen extinguished, or seeds

sprouted). Tel: ఆ ం .
-ీ vt. to sharpen.
8.3.2.7. Furrow య -ఆ- vi. to disappear.
Tel: మ యమ అవ డం.
n. furrow dug along by the
8.3.4. Temperature
plough.
8.3.4.4. Change temperature
8.3.3. Light
8.3.3.1. Shine ఆర - vt. to cool.
8.3.3.1.1. Light source ఆ - vi. to become cool, quench
n. kerosene lamp. Tel: పమ . thirst. Tel: చల ం .
Hin: िचराक. ఉ -మ - vi. to melt.
n. kerosene lamp. Hin: िचराक. ా - vi. to heat, become hot, to be
చు -మ చు adj. flashing. boiled. Tel: .
Tel: ర సుట. ిత -ఆ- vi. to become cool.
- vc. flash of light (as in Tel: చలబ ం .
lightning, or glow worms). 8.3.5. Decay
Tel: ర సుం . Hin: चमकना. క - vi. to become rotten,
n. light (from fire, lamp, sun, decompose, to go off.
etc.). Tel: ల త ర . Hin: ज ्योित. కడూ - vc. to cause to rot.
8.3.3.1.2. Bright క ా ట n. scraps of food left on a plate
క ే adv. in the light, broad for several days (get stuck on
daylight. Hin: चाँदनी. and dry).
8.3.3.2. Dark నూ n. the powder that is produced
ి ాట n. darkness. Tel: ా ; కట. by woodworms in wood or
Hin: अंधकार. weevils in food.
8.3.3.3. Color Tel: బ ంతప ర గ .
బదం (బ రం ) pron. which colour?

8. States 8.4.1. Period of time
ప - vi. to proliferate, infest (insects అ ా adj. good. Tel: అంద న.

in fruit, or wound on an Hin: अच ्छा.
animal). advl, adjl. good, well. Tel: మం గ.

- vi. to wear out. Hin: गस जाना. Hin: अच ्छा.
స -ే మ - vi. to rot, decay, decompose, ా adj. good, normal, beautiful,

become spoilt. handsome.
8.3.5.1. Eaten by rust, insects సు ో adjl. good, beautiful. Tel: టగ.
నూ ి n. insect rust on plants, weevil. Hin: अच ्छा.
Tel: నూ .ి 8.3.8.5. Important
8.3.5.3. Garbage ామ adj. important, crucial, useful.
క - ా n. rubbish, waste, litter, trash. Hin: महत ्त ्वपूण.
Tel: ెత ెదరమ . Hin: कचरा. ఖ adjl. important, main.
బరక n. small pieces of trash, rubbish, Tel: అవసర న. Hin: महत ्त ्वपूण.
or waste. Tel: త క . 8.3.8.7. Suitable
య n. rubbish, garbage, refuse. జ -ే మ - vi. to be suitable, similar,
8.3.5.4. Preserve fitting, proper.
ాయ n. pickles. Tel: పచ . 8.3.8.9. Value
8.3.6. Class ాం అ - vt. to be used (or be useful)
n. kind, sort. Tel: ర ాల . Hin: कार. for.
- all kinds of. Tel: అ క ాం -ీ vt. to be used (or be useful) for.
ర ాల . ాం ా- vt. to be used (or be useful) for.
8.3.6.2. Compare ా ద ే అ - vi. to be useful.
n. plate used in weighing scales. 8.3.9. Appearance
Tel: త ా ; సు. 8.3.9.1. Beautiful, ugly
బహ . . . అహ . . . as....so.… బ n. beauty. Tel: అందం. Hin: बहार.

8.3.6.2.2. Like, similar బ adj. beautiful. Tel: అందంగ.
ఆ clitic. like, in the manner. Hin: सुंदर; सुंदरता.
ద ...అ ... advl. like . . . like 8.4. Time
... ఘట n. time, hour. Hin: बार, बारा.

ppnl. like, resemblance. జక n. time, occurrence. Hin: बार, बारा.
...ఇ ... advl. like this. వక (వ ) n. instance, time. Hin: बार,
8.3.8. Good बारा.
అ ీ adj. good. Tel: అందమ . 8.4.1. Period of time
Hin: अच ्छा. ఘంట n. hour. Hin: घंटा.

జమ n. period, time.

8. States 8.4.1.5. Season
య n. day. Tel: . Hin: दन. 8.4.1.4. Month

8.4.1.4.1. Months of the year
n. day. Tel: నమ . Hin: दन.
ై (-మ ) n. month 1
ట clitic. used after the name of a
(March-April).
day.
(-మ ) n. month 2
ప ం clitic. entirely (occurs only after
(April-May). Tel: ౖ ాఖమ .
the word ‘narka' night).
బ - (-మ ) n. month 3
Hin: बलकुल.
(May-June). Tel: మ ర రమ సం.
మ n. month. Tel: ల. Hin: मह ना.
ఆ ా (-మ ) n. month 4
n. day. Tel: . Hin: दन.
(June-July). Tel: ఆ ాడం ( ల ౖ).
ా n. year. Tel: సంవత రమ .
ా (-మ ) n. month 5
Hin: साल.
(July-August). Tel: ావణం.
8.4.1.2. Day
అక (-మ ) n. month 6
ియ - advl. all day long.
(August-September).
Tel: పగలంత.
adv. daily. Hin: रोज़.
(September-October).
8.4.1.2.1. Days relative to each other
ి n. four days from now, (or
(October-November). Tel: ా కం.
possibly even later). Tel: ఎల ం .
సట (-మ ) n. month 09
adv. tomorrow. Tel: ప .
(November-December).
adj. yesterday. Tel: న .
Tel: మ ర ర ( ంబ ).
ం adv. today. Tel: ఇ ా ల. Hin: आज.
ప (-మ ) n. month 10
ి adv. three days from now. (December-January). Tel: ప ష ం.
8.4.1.3. Week
మహ (-మ ) n. month 11
8.4.1.3.1. Days of the week
(January-February). Tel: మ ఘం.
మ n. Monday. Tel: మ ారమ .
ధూ ా (-మ ) n. month 12
మంగ ా n. Tuesday.
(February-March).
Tel: మంగళ ారమ .
8.4.1.5. Season
బ n. Wednesday. Tel: బ ధ ారమ . ఉ n. the hot season, summer.
బసూ ా n. Thursday. Tel: ఎండ ాలం.
Tel: గ ర ారమ .
ాల ం n. season. Hin: ऋतु.
సు ా n. Friday. Tel: క ారమ .
ో ాల ం n. the hot season, summer.
స n. Saturday. Tel: శ ారమ . Tel: ఎండ ాలం.
అ ా n. Sunday. Tel: ఆ ారమ . ి - ాల ం n. the rainy season,
monsoon. Tel: వర ాలమ .

8. States 8.4.5.3.3. Late
ీ - ాల ం n. the cold season, winter. బ advl. anytime, sometimes.

Tel: చ ాలమ . మర advl. 1 • again. Tel: ఇంక; మ .
- ాల ం n. the hot season, summer. Hin: फर.
Tel: ఎండ ాలం. 2• afterwards. Tel: త ా త. Hin: बाद
8.4.1.6. Year
मे.
ఇయం adv. this year. Tel: ఈ
8.4.4. Telling time
సంవత రమ .
8.4.4.2. Timepieces
adj. last year. Tel: గత
ఘ n. a watch, timepiece.
సంవత రమ .
Tel: గ య రమ . Hin: घड़ .
ా advl. annually, once a year. 8.4.5. Relative time
Tel: ప సంవత రమ . Hin: हर साल.
అంట n. that day.
8.4.2. Time of the day
ల -జమ ే advl. at an earlier
దు ా advl. at midday, in the
time, a long time ago.
afternoon. Tel: మ హ ం.
ో 1• n. beginning. Tel: దల .
8.4.2.2. Dawn
Hin: शु .
ఉజ-మ - vi. to dawn.
2• adv-ppn. earlier, before.
ా n. the time of sun rise.
వ advl. at the same time, all at
ప - vi. to dawn. once.
- -ఆ- vi. to dawn. హ ( ) ట n. day before yesterday.
8.4.2.3. Morning
8.4.5.1. Temporal sequence
జ ా - n. morning, before 9
అ conj. and. Hin: और.
O'clock.
ఉం ే attr. and, also. Tel: మరల. Hin: और.
స advl. in the morning. Tel: దున. 8.4.5.1.3. Happen after
స advl. early in the morning మంజ adv. after. Tel: త ా త. Hin: बाद.
(emph). Tel: దు .
8.4.5.2. Temporal order
8.4.2.5. Afternoon 8.4.5.2.1. Happen first
ె advl. afternoon. Tel: మ నం. ో 1• n. beginning. Tel: దల .
8.4.2.8. Night Hin: शु .
న ా -ప ం advl. all night long. 2• adv-ppn. earlier, before.
ి ాట n. darkness. Tel: ా ; కట. 8.4.5.3. Punctuality
Hin: अंधकार. 8.4.5.3.3. Late
8.4.3. Indefinite time ఉ ీ - - vi. to be late.

అ adv. then. Tel: అప డ . Hin: तब. ర ం n. lateness, delay. Tel: ఆలస ం.
బంట adv. on what day? when. ర ం- - vi. to be late.
Tel: ఎప డ . Hin: जब.

8. States 8.5. Location
8.4.6. Aspectual time 8.4.6.4.5. Immediate

8.4.6.1. Begin adv. immediately, right away,
ఉగ - - vt. to found, begin, start, open. quickly. Tel: ందర ా. Hin: जल ्द .
n. time or turn to cast or play. 8.4.6.5. Age
Hin: बार, बारा. 8.4.6.5.2. Old
-ఆ- vi. to be founded. త n. old woman. Hin: पुराना.

ల - vt. to touch, be necessary, start. ల -జమ ే advl. in earlier or
Tel: త ం ू .
. Hin: छना ancient times. Tel: ప ర మ .
8.4.6.6. Once
సుర - - vt. to start, begin.
8.4.6.6.1. Again
Tel: ారం ంచు. Hin: शु करना.
8.4.6.1.1. Stop, end
ఉం -ే మర advl. once again.
8.4.6.6.2. Sometimes
ప - - vt. to complete, finish.
Tel: ప గ. బ -బ advl. sometimes.
8.4.6.6.5. Every time
బం - - vt. to close, finish.
క adv. whenever. Tel: ఎప ై .
బం -ఆ- vi. to close, finish.
Hin: जब क.
మ - vt. to finish.
వక -వ advl. recurring time.
8.4.6.2. Past
8.4.6.6.6. Never
adj. past, former, earlier, old
బ - ల advl. never.
man. Tel: మ సలయ .
8.4.7. Take time
8.4.6.3. Present
8.4.7.1. Continue, endure
ఇం adv. right now. Tel: ఇప ె. త - vi. to last, wear well.
ఇఙ adv. now. Tel: ఇప డ . 8.4.7.6. Sudden
8.4.6.4. Future
గ ే advl. suddenly. Tel: అక ి త గ.
8.4.6.4.1. Soon
Hin: अचानक.
adv. immediately, right away, 8.4.8. Speed
quickly. Tel: ందర ా. Hin: जल ्द . 8.4.8.1. Quick
య- య advl. quickly. Hin: जल ्द - ల adv. hurriedly. Tel: ందర.
जल ्द . 8.4.8.2. Slow
స advl. quickly. Tel: త ర ా. జ advl. slowly, carefully, in
Hin: जल ्द . measured steps. Tel: ల ా.
స -స advl. quickly. Hin: जल ्द -जल ्द . Hin: धीरे .
8.4.6.4.4. Until advl. slowly. Tel: ల ా. Hin: धीरे .

వ ppnl. up to, until. Tel: వరక . 8.5. Location
clitic. up to, until. Tel: ా. జగ n. place. Tel: సలమ . Hin: अ डा.

Hin: तक.

8. States 8.5.2.4. Right, left
8.5.1. Here
ా -మ - vi. to be caught up to.
ఇ adv. here. Tel: ఇక డ.
ిర adv-ppn. around, surrounding.
adv. hither, to this place. Tel: చుట . Hin: के आसपास.
Tel: ఇట . 8.5.1.6.4. Far
8.5.1.1. In front of
లం adjl. far. Tel: దూరమ . Hin: दरू.
8.5.1.1.1. Behind
ల adjl. far. Hin: दरू.
పజ ( జ) adv-ppn. behind, after, since.
8.5.1.9. Indefinite location
Tel: నుక. Hin: के पीछे .
అగ adv-ppn. there. Tel: అక డ. Hin: वहा.
మర ం adv-ppn. behind. Tel: పక క .
కబ - బ advl. here and there.
Hin: के पीछे .
8.5.1.2. Beside
బగ advl. anywhere, somewhere.
8.5.1.2.1. Around Tel: ఎక ై .
లం ా adv. on (all) four sides. బగ - ల advl. nowhere.

8.5.1.2.2. Between హ n. there, thither. Tel: అక డ.
-త post. amongst. Tel: ట. Hin: उ र.
నడ ం adv-ppn. centre in terms of -హ advl. here and there.
location, in between, among, in 8.5.2. Direction
the middle (of). Tel: నడ . లం ా adv. on (all) four sides.

8.5.1.3. On 8.5.2.1. From, to
adv-ppn. on, upon. Tel: ౖన; ద. - ట (- ట ) advl. from village to

8.5.1.3.1. Under, below village,
బ adv-ppn. under, underneath. హంద advl. from there, belonging to
Tel: ంద. there.
8.5.1.4. High హంద advl. from there.
బ ా n. high place. ంద ( ంద ) advl. from here.
8.5.1.5. Inside Tel: ఇట నుం .
- vi. to go inside, enter. 8.5.2.3. North, south, east, west
adv-ppn. in, inside. Tel: ల పల. ఖల n. north.
8.5.1.6. Distance ె ఙ n. south. Hin: द ण.
n. a distance of two miles. ఫ ా ం n. west. Tel: పడమర.
n. span. Hin: पश ्िचम.
8.5.1.6.3. Near
ి ం n. east. Tel: త ర క .
కర ం adv-ppn. near. Tel: దగర. Hin: पूरब.
Hin: नजद क. 8.5.2.4. Right, left
ా -ి - vt. to catch up with. Tel: ొరక ెమ adjl. left. Tel: ఎడమ.
పట ట.

9. Grammar and discourse 9.2.1. Adjectives
ె మ ే n. on the left hand. బం -హ advl. from all sides.

ెమ ా adj. on the left hand side. మ adv-ppn. forward, before, in
ే adj. on the right hand. front of. Tel: మ ందర. Hin: पेश.
Tel: క ే . ంద -హంద advl. from all sides.
ా adj. on the right hand side. 8.6. Parts of things
8.5.4. Vicinity ఆసు n. axle. Tel: ఇర .

8.5.4.1. Occupy an area క ే n. handle (round, usually
- n. to fill. Hin: भर. attached to large cooking
జ- ా - vt. to load. Tel: కటల ప . vessels).
Hin: लादना. మ n. corner. Tel: మ ల. Hin: कोना.
8.5.5. Spatial relations రమ n. handle. Tel: ర మడ.
ా n. back. Tel: డ న గం.
Hin: पीठ.
9. Grammar and discourse
9.1. General words 9.2. Part of speech

9.1.1. Be 9.2.1. Adjectives
మం - vi. to be, live, stay, continue. అం య adj. night-blind.

9.1.1.1. Become, change state అచంద adj. night-blind. Tel: కట
బ - - vt. to change. Hin: बदलना. ఆయన.
బ -మ
ే - vi. to change. Hin: बदलना. ఆంత adjl. to be enough, sufficient,
మ - vi. to be made. Hin: बन गया. ample. Tel: ల .
ా -ఆ- vi. to change. Hin: बदलना. ఆ adjl. dark. Hin: अँधेर.

9.1.2. Do ఆ adj. of that kind (nm.).
ఉయ -ఆ- vi. to become active. Tel: అట వంట .
- vt. to do. Tel: ెయ ట. ఆ adj. of that kind (m.).

త ం - vt. to do. Tel: ెయ ట. ఈ ం adj. of this kind (nm., pl.).
9.1.2.1. Happen ఈ adjl. like this, such a, of this
మం n. crowd of people, big affair. kind (nm.). Tel: ఇట వంట .
Tel: పజల . ఈ adj. of this kind (m.).
9.1.5. General adverbs
కనూ య adj. yellow. Hin: पीला.
అహ advl. in that way, thus.
కల adj. stolen.
ఇ advl. thus, in this way.
కసూం adjl. straight (down). Tel: ల త .
ద advl. thus, in that way.
ా adjl. black. Tel: నల ప . Hin: काला.

9. Grammar and discourse 9.2.1. Adjectives
ా య adj. blackish. Tel: నల ప గ. నట adj. middle in terms of order of

Hin: काला. occurrence. Tel: మధ ాడ .
ాస adj. hot, warm. Tel: ఉష న. నర adj. soft. Tel: తగ. Hin: कोमल.
adj. wet, cool. Tel: చల. న 2 adj. brown (the colour of snuff).
adj. very cold. Tel: చలట. ా adj. displeased.
ల adj. tender, young, unripe. adj. dark blue. Tel: రంగ .
Tel: ల తగ. Hin: नीला.
ఖ ా adjl. bad. Tel: ెడ . Hin: बुरा. ప adj. old. Tel: ాత . Hin: पुराना.
ఖుల adjl. open. ప 2 adj. wet soil, almost muddy.
ఖ adjl. deep. Tel: ల త . Hin: गहरा. ప ం adj. year before last.
గం adj. round. Hin: पराँठा. పహ adj. 1 • wet. Tel: ప .
adj. sweet. Tel: యట. Hin: िमठाई. 2• raw, green, tender.

adjl. round. Hin: पराँठा. పహ adj. 1 • wet. Tel: ప .
ల adj. round. Hin: पराँठा.

2• raw, green, tender.
ఘ adj. hard, strong.

ాత adj. thin, dilute, watery, weak,
adulterated, impure.
ల adj. unripe, green. Tel: ఆక పచ .
ియ adj. by day. Tel: పగల .
ఝ నూ adj. dense, thick (of forest).
ి ా adj. light blue. Tel: . Hin: पीला.
Hin: सघन.
ీ n. cold. Tel: చ . Hin: ज़ुकाम.
ట సూ adj. thick, fat. Tel: ొడ . Hin: मोटा.
డమ n. uncovered head.
ప ా adjl. sufficient, enough,
Tel: ర మలల ాడ .
adequate. Hin: काफ़ .
ప adj. new (nm.). Tel: త. Hin: नया.
ొ adj. old (of cattle). Tel: మ స
ప వ . Hin: पुराना. ప adj. new (m.). Hin: नया.
ొబ adj. fat, plump, chubby. ప adjl. all, the whole. Tel: ప .

Tel: ొడ . Hin: मोटा. బ య adj. curved, bent, slightly
adjl. fresh food or water (not crooked.
used for fruit). బ adj. thin (used for long objects
adj. third. Hin: ितहाई. such as pipes, sticks, finger,
ద adj. quiet, silent. Tel: గమ గ.
people, but not flat objects such
as paper or cloth).
ద adj. thick (used for flat things).
adj. tight.
Hin: मोटा.
ద ా adj. white. Tel: ెల ప . Hin: सफ़ेद.

బ adj. shaven-headed.
Tel: బ గ ండ .
adj. yellow. Hin: पीला.

9. Grammar and discourse 9.2.3. Pronouns
మ adjl. strong. Tel: గటగ. ఇ బ adv. carefully. Hin: परवाह.

Hin: मज़बूत. ఇ బహ adv. how so?
మరం త adjl. cold (water). Tel: చలట క ా adv. in a low tone, secretly.
( ర ). Hin: ठं डा. Hin: गुप–चुप.
మ n. full grown (m.). జట adv. carefully.
రం -రం ా adj. many coloured. ఝగ ం-ఝగ ం adv. onomatopoeic
Tel: రంగ రంగ ల. word for glittering, (cat's eyes
ర ా adj. red. Tel: ఎర ప . Hin: लाल. reflecting, stars shining).
ర adj. thick (used for flat things). ట ం adv. shining brightly (beam
Hin: मोटा. of light).
ాం adjl. empty, clear. Hin: खाली. ట adv. shining dimly (beam of
లంబ adj. long. Hin: चोग़ा. light).
లం adjl. long. Tel: డవ . Hin: चोग़ा. తఙ -మఙ adv. hurriedly (work not
వ adj. dry, dried. Hin: सूख.

done well). Tel: ప ఆశ గ
ేయ ట.
ా ా adj. crooked, bent. Hin: कु टल.
నఙ adv. earlier.
ా adj. bad. Tel: ెడ . Hin: बद.
న ా adv. at night. Tel: ా .
( ా) adjl. separate, different.
Hin: अलग.
నుల adv. during the evening, after
the sun has set. Tel: ాయంతం.
- adjl. separate, different
(emph). Hin: अलग. ం adv. straight. Tel: జనమ గ.
Hin: सीधा.
సప adj. lean, thin. Tel: సన మ .
ా adv. hollow. Hin: खोखला.
సబ adj. hard, solid, durable, stiff,
firm, strong. Tel: గటగ. మ adv. day after tomorrow.
Tel: ఎల ం .
ా ే adj. lovely, gorgeous, charming,
wonderful, ా adv. good, well.
ి adj. uncontrollable (of

హన - ట adv. day before yesterday.
9.2.3. Pronouns
animals). Tel: పంగల.
సుయ adj. sharp. Tel: చ ా.
అ pron. she, it, that (nm.).
9.2.2. Adverbs అ pron. they, those (nm.). Tel: అ .
అంట adv. on that day. ఇ pron. she, it, this (n). Tel: ఇ .
అ adv. meanwhile. ఇ pron. these (nm.). Tel: ఇ .
అ adv. even now. ఇ pron. these two men.
ఇ ట n. someone (nm.) or something ఊ pron. they, those (m.). Tel: ార .
from here. Tel: ఇక నుం . ఊర pron. their (dist.). Tel: ా .

9. Grammar and discourse 9.2.3.4. Question words
న pron. her, its. Tel: ఆ . బత - ల advl. nothing at all. Tel: ఏ

ే pron. her, its. Tel: ఈ . ల దు.
నన pron. I. Tel: ను. బ ే pron. anybody (nm.) anything,
వ pron. my, mine. Tel: .

somebody (nm.) something.
Tel: ఎవ ఒకర .
pron. you (s.). Tel: ర ; వ .
బ -ే ల pron. nobody (nm.) nothing.
pron. you (pl.).
బ pron. anybody (m.), somebody
వ pron. your (sg.). Tel: . Hin: तव.
(m.). Tel: ఎవ ఒకర .
మర pron. we (excl.). Tel: మనమ .
బ - ల pron. nobody (m.).
మవ pron. our (sg.). Tel: మన .
9.2.3.3. Relative pronouns
మ వం pron. our (pl.). Tel: మన . బ pron. which ,any, who (nm.).
ర pron. you. Tel: ర . 9.2.3.4. Question words
వ pron. your (pl.). Tel: . Hin: तव. బగ adv. where? Tel: ఎక డ.
మ pron. three (m.). Tel: మ గ ర . బ pron. how much? Tel: ఎంత.
Hin: तीन. బ ే pron. how many? (nm.).
pron. we (incl.). Tel: మ . Tel: ఎ .
pron. they, these (m.). Tel: ర . బ pron. how many?(m.).
ర pron. their (prox.). Tel: . Tel: ఎందర .
న pron. his (prox.). Tel: ఇత . బత pron. what?

pron. he, this (m.) referring to బత pron. what? Tel: ఏ ట.
someone near by. Tel: ఇతడ . బ ెన pron. whose? (nm.).
Hin: यह. బదం (బ రం ) pron. which colour?
న pron. his (dist.). Tel: అత . బ pron. which, who, what.
pron. he that (m.). Tel: అతను. బ adv. when? Tel: ఎప డ .
9.2.3.1. Reflexive pronouns
బహ advl. how?
త -త pron. by oneself.
బ pron. with which?
త -త pron. reflective
బ advl. why? Tel: ఎందుక .
pronoun - themselves.
బ pron. who? which? (m.pl.).
తమ -తమ pron. by themselves.
Tel: ఎవర .
9.2.3.2. Indefinite pronouns
బ adv. where? whither?
బ ం pron. how many? Tel: ఎ .
బం adv. where?, in which side?
బత advl. anything, something.
Tel: ఏ ో ఒకట. బం adv. from where?
బన pron. whose? (m.). Tel: ఎవ .
బ pron. who, which (m.). Tel: ఎవర .

9. Grammar and discourse 9.5.2.7. Duplication
9.2.3.6. Personally
ల - vt. to touch, be necessary, start.
త pron. his own, her own. Tel: త ం ू .
. Hin: छना
9.2.5. Conjunctions
వట adj. unnecessary, not needed.
ఆ clitic. even, also. Hin: भी. Tel: అక రక ా .
- ా conj. because (used after a past 9.4.3.4. Conditional sentences
adj ). Tel: రక . Hin: क् य क. ఎకంద corr. if. Hin: अगर.
9.2.6. Particles
జ corr. if. Hin: अगर.
ే attr. emphatic particle.
జ corr. if. Hin: अगर.
9.3. Propositions
ే corr. if. Hin: अगर.
9.3.1. Event propositions
9.4.3.5. Adverbial clauses
9.3.1.7. Event--process
ఆ- vi. to become, happen, be (by ే corr. although. Hin: य प.
nature). - ే clitic. 1 • than.
9.3.5. Attribution 2•even though (used after a
9.3.5.2. Intensity of an attribute past or negative conditional
form).
ఇచు advl. a little. Tel: ంత.
9.4.3.8. Seem
ఖూ adjl. very. Tel: ల ఎక వ.
- vi. to appear, seem.
Hin: बहत
ु .
9.4.5. Affirmation
జర-జర adv. a little. Tel: గ, గ.
( , హ) int. yes. Hin: हाँ.
ల adv. a little while. 9.4.5.1. Negation
ా advl. very, much. Tel: ల. ిల ( ల ) vi. not to be.
Hin: बहत
ु . 9.5. Case
బ (బ)ౖ adjl. much, many. Hin: बहत
ु . 9.5.2. Semantically similar events
ల advl. very. Tel: ఎక వ. Hin: बहत

ु .
9.5.2.1. Collectivity
9.5.2.1.1. Accompaniment
9.4. Semantic constituents related to verbs
9.4.3. Moods ఆ adv. with that.
9.4.3.1. Epistemic moods ఈ adv. with this.
9.4.3.1.1. Possible
- ొ ppnl. with. Tel: డ .
ప - vi. to be able. 9.5.2.5. Quantity of an event
ా - ా adj. able, capable, useful. మ ం జ కం adv. three times.
Tel: శ గల; ామర మ గల. 9.5.2.7. Duplication
Hin: सामथ . ే attr. also. Tel: క డ. Hin: भी.
9.4.3.2. Imperative
attr. also, emphatic particle.
9.4.3.2.2. Necessary
Tel: క డ. Hin: भी.
ప adj. is necessary, needed.
Hin: ज़ र.

9. Grammar and discourse 9.7.1.4. Tribal names
9.5.3. Enabling propositions

9.6.2.6.1. Without result
9.5.3.6. Representative
బ -మ - vi. to go wrong, be in vain.
ల ి ppnl. for, in order to, on behalf
9.7. Proper nouns
of. Tel: రక . Hin: िलए.
గం ా n. Ganges (stream in Utnur
ాట ppnl. for, in order that, for the
Taluk), river. Tel: న (గం ా).
sake of. Tel: రక . Hin: िलए.
9.7.1. Personal names
9.6. Logical relations 9.7.1.4. Tribal names
9.6.1. Coordinate relations
n. Gond man.
9.6.1.5. Contrast
త n. Gond woman.
బ advers. but. Hin: पर.
పట n. the Pardhan caste, hereditary
మ advers. but. Hin: पर.
musician of Gonds. Tel: ప
9.6.1.6. Dissociation
(క లం ర ).
మ చు ppnl. without. Hin: के बना.
పజ n. Kolam man. Tel: ల (జ
9.6.2. Dependency relations
9.6.2.5. Cause, reason
ర ).
బ ె corr. because, (lit. 'if say why'). లబ n. Lambadi man. Tel: బంజ ర
Hin: क् य क. మ .ి
9.6.2.6. Result లబ n. Lambadi woman.

అ ే ల ి corr. therefore. Hin: उस िलये.
ఇంజ attr. therefore. Hin: अतः.
ఇ ే ల ి corr. therefore. Tel: రక .
Hin: इस िलये.

Gondi Dictionary - Gondi - English - Hindi - Telugu and Semantic Category Listing

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gondi Dictionary - Gondi - English - Hindi - Telugu and Semantic Category Listing

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gondi – English – Hindi – Telugu

The Gondi spoken in Adilabad District of Andhra Pradesh, India,

Mark and Joanna Penny

Gonds of Adilabad have been inheritors of a splendidly rich cultural

This work is indeed an effort worthy of rich commendation. It would

Mr. Mark Penny was born in Ranchi (Bihar, India) on 29 November

Mrs. Joanna Penny was born in Christchurch, New Zealand on

Mr. Pendur Durnath Rao, son of Motiram, of Bheemuguda

The Andhra Pradesh Goverment is currently implementing a programme

Please send any corrections, దయ ఏౖ న సవరణ చన

Mr. Mesram Manohar సం మ హ

Mr. Arka Manik Rao అర ॓

Mr. Pendur Durnath Rao ం ర

◌ంగ ◌ंग ng song వ व v wind

(m.) masculine (human)

(prox.) proximate (nearby)

1. The Structure of the Noun

suffix regular noun oblique form meaning

1.3 Noun Phrase

singular plural meaning

2. The Structure of the Verb

subject object verb (stem+past+png)

2.2 Finite Verbs

2.3 Non-finite Verbs

2.3.2 Continuous aspect

ఉ : ఆ- అ రం నగ ప క . “ఆ” ఆత, ఆంత, ఆతం , ఆయ ,

అం ె [aṇce] n. small basket. న గంప. అ ం [aksīdāṅg] n. rice mixed with

Gondi - English – Hindi – Telugu 1

అట [aṭṭēcālīs] num. forty-eight. అ న [ayina] n. the day after the marriage

2 Gondi - English – Hindi – Telugu

ఆ- [ā-] vi. to become, happen, be (by ఆ ా [ākāṛi] n. a festival held in July.

Gondi - English – Hindi – Telugu 3

ఆ - [āg-] vi. to stop, stand. रोकना. ఆ ం . sides. ఇంట ా ాల ఇట అట ట టక

4 Gondi - English – Hindi – Telugu

(and) even meat I eat. ను ేపల , ా ఆల [ālmāri] n. almirah, metal cupboard.

ఇం [iṅkē] adv. right now. ఇప ె. bricks are used. ఇండ డల కట టక

Gondi - English – Hindi – Telugu 5

ఇయం [iyaṇd] adv. this year. ఈ ఇ [isōb] n. counting. गणना. ల క .

ఇ [ivvīr] pron. these two men.

ఈ - [īc-] vt. to blow nose. ఈ [īpē] adv. with this.

ఉం ే [uṇḍē] attr. and, also. और. మరల. ఉ -మ - [ugrē-māy-] vi. to melt.

6 Gondi - English – Hindi – Telugu

Gondi - English – Hindi – Telugu 7

ఉ - [uhc-] vt. to lean heavily on a stick

ఊం - [ūṅg-] vt. to swing. डोलना. rivers, where there is much

ఎకంద [ekanda] Variant: కం . corr. if. ఎక [ekkūn tīs] num. twenty-nine.

8 Gondi - English – Hindi – Telugu

ఎక ా [ekkūn sāṭ] num. fifty-nine. ఎక త [ekyattar] num. seventy-one.

కం ా [kaṅgvā] n. comb. దు న. See: ఉ - . క [kaṭ] n. spleen.

Gondi - English – Hindi – Telugu 9

— vt. to thread a needle. క -జ [kayser-jāṛi] n. kind of

10 Gondi - English – Hindi – Telugu

కర [karūmnēr] n. neighbours. ి ా -క - [sikār-kars-] vt. to hunt

Gondi - English – Hindi – Telugu 11

and ropes on their shoulder. అర క

12 Gondi - English – Hindi – Telugu

hem. బటలక , ోత లక ,ల ం లక , ా (-మ ) [kārti (-mahinā)] n. month

Gondi - English – Hindi – Telugu 13

కటల సుక ావ ఎడబం ర [kirak] n. silverfish, Silver-grey

14 Gondi - English – Hindi – Telugu

ా [kīkrā] n. chisel for cutting wood. flooded. వరం వ ాగ ల ంగ .

Gondi - English – Hindi – Telugu 15