გთხოვთ, პირველ რიგში,

წაიკითხოთ „გზამკვლევი“.

მათემატიკა ეკონომიკისა და ბიზნესისათვის 2

დავალება № 3. ლოპიტალის წესი

ქვემოთმოყვანილ ცხრილში გამუქებულია იმ ტიპური სავარჯიშოების ნომრები, რომელთა

ამოხსნები გადმოცემულია აქ. გაეცანით ამ ამოხსნებს, დანარჩენი სავარჯიშოები კი შეასრულეთ
დამოუკიდებლად.

სავარჯიშოების პირობები და პასუხები იხილეთ [3] ამოცანათა კრებულში.

შესაბამისი თეორიული მასალის გასაცნობად შეგიძლიათ გამოიყენოთ, მაგალითად, [2, გვ. 68].

სავარჯიშოები №

1.72 1.73 1.74 1.75- 1.75- 1.76- 1.76- 1.77 1.78- 1.78- 1.79- 1.79-
ა) ბ) ა) ბ) ა) ბ) ა) ბ)
1.80 1.81 1.82 1.83 1.84 1.85 1.86

ამ დავალების შესასრულებლად დაგჭირდებათ ლოპიტალის თეორემა (განუზღვრელობათა

გახსნის ლოპიტალის წესი). უფრო დეტალურად იხ., მაგალითად, [2, გვ.68].

Teorema (ლოპიტალი). vTqvaT, f  x  da g  x  funqciebi warmoebadia a

wertilis raime midamoSi, garda, SesaZloa a wertilisa. amasTan, am midamoSi
g ( x)  0 . vTqvaT, garda amisa, lim f  x   lim g  x   0. maSin, Tu arsebobs zRvari
x a x a

f  x f  x
lim , iarsebebs zRvaric lim da adgili eqneba tolobas
x a g   x  x a g  x 

f  x f  x
lim  lim .
x a g  x  x a g   x 

aseTive Teorema samarTliania tipis ganuzRvrelobisTvisac.


tipuri savarjiSoebis amoxsna.

qvemoT moyvanilia ganuzRvrelobaTa gaxsnis lopitalis wesiT amoxsnili

magaliTebi.
advili SesamCnevia, rom 1.72, 1.74, 1.75 b), 1.76 b), 1.78 a) da 1.81 savarjiSoebSi
0
adgili aqvs tipis ganuzRvrelobas, 1.83 da 1.85 dayvanilia igive tipis
0

ganuzRvrelobaze. 1.79 b)-Si mocemulia tipis ganuzRvreloba. aqve aRvniSnoT,

rom 1.78 a) da 1.85-Si lopitalis wesi orjer aris gamoyenebuli, xolo 1.79 b)-Si ki
samjer.

1.72.
 3x 5  2 x 3  5 x 2  6  3x 5  2 x 3  5 x 2  6  15 x 4  6 x 2  10 x 19
lim  lim  lim   1.
x 1 4 x 3  3 x 2  x  8   
 
x 1 x 1 2
4 x  3x  x  8
3 2 12 x 6 x 1 19
pasuxi. 1 .

1.74.

x7  1  x 7  1 7 x6 7
lim  lim  lim   28ln 2.
x 1 2  log ( x  3)
2
x 1
 2  log ( x  3)  x1  1 1
( x  3) ln 2
2
4 ln 2
pasuxi. 28ln 2 .

1.75 ბ).
x5  1 5x4 5
lim  lim   5.
x 1 arctg ( x  1) x 1 1 1
1  ( x  1) 2
pasuxi. 5 .

1.76 ბ).
1
1 1
 (2 x) 2 (2 x)
1
2  2x 2  (2 x)
2
lim  lim  lim 2 
x  2 ln x  ln 2 x  2 ln x  ln 2 x 2 1
x
1
1 1
 (2 x) 2 2 
1
2
 lim 2  4 2 2    1.
x2 1 2
x
pasuxi. 1 .

1.78 ა).
1  sin 3x
(cos 3x) 3
ln(cos 3x) 3 sin 3 x
lim  lim cos 3x  lim cos 3x  lim 
x 0 ln(cos 4 x ) x 0 1 x 0  sin 4 x 4 x 0 sin 4 x
(cos 4 x) 4
cos 4 x cos 4 x
3 3cos 3x 3 3 9
 lim    .
4 x0 4 cos 4 x 4 4 16

9
pasuxi. .
16

1.79 ბ).
x3 3x 2 6x 6
lim x
 lim x
 lim x 2  lim x 3  0.
x  5 x  5 ln 5 x  5 ln 5 x  5 ln 5

pasuxi. 0 .

1.81.
 1

lim
arcsin x
 lim 1  x2 
1 1
 .
x 0 3sin x  arctgx x 0 1 3 1 2
3cosx 
1 x 2

1
pasuxi. .
2

1.83.
 2 x 1 4
lim(2  x)tg x  lim  lim  .
x 2 4 x 2  x 2 1  
ctg x  
4 
sin 2 x 4
4
4
pasuxi. .


1.85.
 1
 arctgx 
  1  x2 
lim x   arctgx   lim 2  lim
x 
2  x  1 x 
 2
1
x x
x2 2x
 lim  lim  1.
x  1  x 2 x  2 x

pasuxi. 1 .