testaankoop.

be/gezond | #170 augustus/september 2022

SUIKERS
Hoe kan je ze
ontmaskeren?
Afgiftekantoor: Brussel X P 801333
€ 16,60 | Tweemaandelijks

MUGGEN EN TEKEN

Een zomer
zonder beten
170 augustus/september 2022
19
Inhoud

Hoofdredacteur Frank Demets

Eindredactie Pascal Laureyn, Philippe Tomberg

12
Werkten mee aan dit nummer Ralph Clinckers,
Nathalie De Cock, Véronique Demierbe, Katleen
Dillen, Sophie Fluyt, Birgit Janssen, Sigrid
Lauryssen, Nina Leek, Ann Lievens, Gwendolyn
Maertens, Jeroen Plessers, Katrien Renders,
Martine Van Hecke, Daisy Van Lissum, Cécile

8
Vrayenne, Gitte Wolput
Lay-outcoördinatrice Ranja Spaens
Art specialist Daniel Garrido y Altamirano
Technical specialist publications Stéphane
Marfoutine
Fotoredactie Patrick Guillou
Lay-out Dario Buono, Jonathan Cereghetti,
Flor Cobo, Jean-Philippe Goossens, Philippe
Jacquery, Doriane Kaket, Youn Le Goff, Marijke
Neckebroeck, Daniel Oeyen, Brigitte Rivière
Verantwoordelijke uitgever Dominique
Henneton
04 START
NIEUWS: voeding voor baby’s •
HOE ONS TE BEREIKEN doktersvoorschriften • zonnecrème
• lactose HELPDESK: kleurstoffen in
geneesmiddelen • voedselintoleran-
tie • gratis naar de huisarts.
Hollandstraat 13, 1060 Brussel

08
Rekening: BE70 4300 7383 0125
van de Verbruikersunie Test Aankoop TEKENBETEN

22
Telefonisch
02 542 32 00 bestellingen en abonnementen
Meestal blijft een beet van een teek   
02 542 32 32 voor advies, hulp en vragen zonder gevolgen, als je er op tijd bij KIPPENVLEES
02 542 33 94 voor onze gezondheidslijn bent. Niet alle keurmerken voor kippen
zijn even betrouwbaar. Wij hebben
Per e-mail:
contact via onze site www.testaankoop.be 12   TEST  
ANTIMUGGENSPRAY
32 verschillende kippen geproefd.

Bijdragen Test Gezond (6 nummers per jaar)

1 jaar: € 66
Hoe bescherm je je het best tegen
vervelende muggenbeten? 26 VERMAGEREN
Het is niet bewezen dat de “medi-

16
Domiciliëring: € 5,50/maand
Losse nummers worden verkocht tegen de prijs sche hulpmiddelen” van Perrigo hel-
vermeld op de cover. BETER BEWEGEN pen om te vermageren.
De meeste Belgen besteden te wei-
Niet voor commercieel gebruik
Elke weergave, aanhaling of gebruik met reclamedoel-
nig tijd aan fysieke activiteiten.
30 BEVALLINGEN

einden van onze artikels en van de gedeponeerde term
“Beste Koop” is verboden, tenzij met uitdrukkelijke toe-
stemming. De gezondheidsinformatie in dit tijdschrift is
gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek. In
de medische wereld kan absolute zekerheid evenwel
nooit worden gegarandeerd. Voor persoonlijk advies
raadpleeg je het best een arts.
19
Hoe kan je zelf de pijn wat verlich-
VERBORGEN SUIKERS ten bij een bevalling? Met massages,
Herken verborgen suikers en maak relaxatie en muziek bijvoorbeeld.
betere keuzes voor een gezonde
voeding.

2 • Testaankoop gezond 170

 Vampieren
Ik had graag willen vertellen over mijn
boswandeling en de gezonde effecten op geest en
lichaam. Maar ik kan me helaas niet concentreren
op dat verhaal, de jeuk aan mijn ledematen is
ondraaglijk. Het had het hoogtepunt van de
Pascal Laureyn
boswandeling moeten zijn: “un pique-nique
eindredactie romantique” aan een idyllisch vijvertje dat Etang

22
des Enfants Noyés heet. Het werd een slagveld:
een bloeddorstige zwerm muggen viel ons aan,
onze aderen werden geplunderd. We waren niet
bewapend tegen deze laffe aanslag en moesten
kapituleren en afdruipen. Waterloo aan de
waterkant.

Sinds dit voorval verwerp ik de romantische visie

dat elk dier zijn verdiende plaats heeft in de natuur.
Ik heb lang zitten broeden op wraakzuchtige
moordplannen en zelfs de volledige uitroeiing
van deze vliegende vampieren. Redenen genoeg:
malaria eist een miljoen doden per jaar en het kost
miljarden om het bestrijden. Op een nacht kwam
er een gigantische mug, zo groot als een kameel,
en die zei: “Je suis la moustique qui pique ton
énergique.” (Mijn nachtmerries spreken vaak slecht
Frans.)
MENSEN DOEN
Het internet biedt veel inspiratie voor allerlei
DE GEKSTE soorten wraakzuchten en ik begon daar mijn

32 DINGEN TEGEN
MUGGEN
zoektocht. Zo ontdekte ik dat mensen de
gekste dingen doen tegen muggen. Koeienmest
verbranden, bananen eten, geen bananen eten,
gin-tonic drinken en anti-muggenapps installeren.
Deze methoden behoren tot de folklore,
maar werken niet (dat van de gin-tonic kan ik

32 ADHD
ADHD los je niet op met een pilletje,
maar de juiste ondersteuning kan
veel problemen helpen voorkomen.
bevestigen). Het Braziliaanse radiostation dat
beweert een anti-muggenfrequentie uit te zenden,
maakt alleen de adverteerders gelukkig. Ik vond
een “wetenschappelijke studie” die beweert dat een
parfum van Victoria’s Secret ook muggen wegjaagt

36
(en niet alleen muggen). Het internet trekt humor
  INTERVIEW  
aan als een zwart gat.
HERSTEL NA BEROERTE
De revalidatie na een beroerte is
De conclusie van mijn online queeste is dat de
niet min. Ook een neuropsycholoog
beste aanpak zowel praktisch als spiritueel is. Op
kan helpen.
de volgende picknick aan het bosvijvertje ben ik

39
van kop tot teen gekleed, doordrenkt met DEET.
UITSMIJTER En ik leg mij boeddhistisch neer bij het lot van de
Onze redactrice vertelt over haar mens: lijden. Maar het meest beslissende argument
ervaring met muggen, met een wijze voor aanvaarding komt van mijn alleswetende
raadgeving. moeder. Zij zegt dat cacaoplanten bestuift worden
door muggen. Zonder muggen geen chocolade.
Oké dan. Leve de mug!

Testaankoop gezond 170 • 3


In de wereld van Testaankoop gezond
MELKDESSERTEN
Onnodig
voor baby’s
Niet alle producten die gericht zijn
op baby’s, beantwoorden helemaal
aan hun behoeften. Hoewel
het aanbod aan babyvoeding
zeer groot is, kun je bepaalde
producten beter vermijden.
Yoghurt en melkdessertjes zijn
bijvoorbeeld niet nodig voor jonge
kinderen. Die bevatten immers
vaak toegevoegde suikers en te
veel eiwitten. Zo raakt je kind
gewend aan een zoete smaak, wat
nadelige gevolgen kan hebben
als het opgroeit, bijvoorbeeld
gebitsproblemen of overgewicht.
Melk, fruit- en groentepap
Baby’s van 6 tot 12 maanden
hebben behalve melk alleen
fruit- en groentepap nodig. Die
drie soorten voeding leveren in
principe alle voedingsstoffen die
je kleintje nodig heeft om goed te
groeien.
4 • Testaankoop gezond 170
NIEUWS
HELPDESK
Tekst: Sophie Fluyt
VO O R S C H R I F T E N
Online raadplegen
Voorschriften van de dokter zijn
op verschillende plaatsen online
te bekijken. Dat is handig, want
steeds vaker krijg je geen papieren
versie meer. Sinds september
2021 zijn artsen namelijk niet
meer verplicht om een papieren
voorschrift mee te geven voor de
medicatie die ze voorschrijven.
Een eerste mogelijkheid is de
app “Mijn Geneesmiddelen”
downloaden op je smartphone.
Deze app is door de overheid
ontwikkeld en is beschikbaar voor
iOS en Android.
Verschillende websites
Ook zonder smartphone-app
kun je al je voorschriften online
terugvinden, meer bepaald op de
website mijngezondheid.be of op
het regionale gezondheidsportaal
www.myhealthviewer.
be voor Vlaanderen, www.
brusselshealthnetwerk.be
voor Brussel en www.rsw.
be voor Wallonië. Op het
commerciële platform Helena
zijn je voorschriften eveneens
beschikbaar, maar enkel als de
voorschrijver daarbij aangesloten
is. Ook met apps zoals "Voorschrift
op zak" heb je ze altijd bij de hand.
En om je medicatie te krijgen?
Het digitale voorschrift dat je arts
heeft aangemaakt, wordt naar een
centrale server gestuurd. Wanneer
je naar de apotheker gaat, kan die
het downloaden op vertoon van je
identiteitskaart of via de app “Mijn
Geneesmiddelen”. Met alle andere
apps kun je je voorschriften alleen
raadplegen.
Vergeet niet dat je nog altijd recht
hebt op een papieren voorschrift
wanneer de arts iets voorschrijft.
Aarzel dus niet om er naar te
vragen.
Beheer je medische
gegevens online op
www.testaankoop.be/
gezondheidsplatformen
 ZONNECRÈME
Doeltreffend
en duurzaam
Heel wat zonnebrandmiddelen zijn schadelijk
voor het milieu, zo is gebleken uit een van onze
laatste tests. Eén product slaagt er niettemin
in je op een milieuvriendelijke manier te
beschermen tegen de zon, namelijk de
zonnecrème NAÏF SPF 30. Deze krijgt dan ook
ons nieuw ecologisch label "Eco & Efficient".
De zonnecrème bevat geen microplastics,
maar enkel zinkoxide, een minerale zonnefilter.
Zelfs de verpakking is milieuvriendelijk.
Tegelijkertijd biedt het product een goede
bescherming. In onze test behaalde het een
eindscore van 70 op 100, net iets minder dan de
beste van de test met 74 op 100.
40 producten milieuonvriendelijk
Van de 51 zonnebrandmiddelen die we hebben
getest, bleken er 40 milieuonvriendelijk.
Sommige chemische filters, zoals octocryleen,
homosalaat en butylmethoxydibenzoylmethaan
zijn zelfs zeer schadelijk voor het milieu. Ook
minerale filters, die op de huid blijven liggen
en de straling weerkaatsen, zijn niet altijd zo
ecologisch als hun naam doet vermoeden.
Titaniumdioxide, bijvoorbeeld, remt de groei
van plankton, wat de basis vormt van onze
voedselketen.
www.testaankoop.be/zonnecreme
Waar of niet?
YOGHURT MAG JE OOK
ETEN ALS JE LACTOSE-
INTOLERANT BENT
Waar. Mensen die lactose-intolerant zijn, ver-
dragen yoghurt over het algemeen goed. Dit
komt doordat de bacteriën in yoghurt
(Lactobacillus bulgaricus en Strep-
tococcus thermpophilus) de
lactose beter verteerbaar
maken.
Yoghurt vormt over het
algemeen dus geen pro-
bleem voor mensen met
lactose-intolerantie. Nor-
maal gezien zouden ze
na het eten ervan geen
last mogen krijgen van
krampen, winderigheid, een
opgeblazen gevoel of diarree.
Let wel, we hebben het hier niet
over een koemelkallergie: dat is een
heel ander medisch probleem.
TE VERMIJDEN BIJ
LACTOSE-INTOLERANTIE
Alle zuivelproducten bannen is zeker niet
nodig. Het is wel belangrijk om je lactosege-
bruik te verminderen en de inname van lac-
tose te spreiden over de dag. De Europese
Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) gaat
ervan uit dat de meeste mensen met lacto-
se-intolerantie een glas melk of 2 tot 3 pot-
jes yoghurt per dag kunnen verdragen (zon-
der symptomen). Niet alle melkproducten zijn
trouwens per definitie rijk aan lactose. Harde
kazen bevatten bijvoorbeeld weinig lactose en
worden meestal goed verdragen, net als vet-
rijke zuivelproducten (zoals ijs en chocolade-
melk). Hoe dan ook zijn er vandaag heel wat
lactosevrije varianten op de markt.
Testaankoop gezond 170 • 5
Helpdesk Vraag het aan onze experts

Tekst: Katleen Dillen Als er een probleem is, zijn we

er voor u

Stel uw vragen over

www.testaankoop.be/contact

of bel ons op
02 542 33 94

VO E D S E L I N TO L E R A N T I E
K L E U R S TO F I N G E N E E S M I D D E L E N

Mijn urine kleurt oranje Ik krijg soms diarree

door de oranje tabletten van bepaalde
die ik moet nemen. voedingsmiddelen.
Worden er onnodige Kan ik laten testen of ik
kleurstoffen toegevoegd, allergisch ben?
en zo ja, waarom? Mark, 34 jaar

Geen onnodige kleurstoffen
Het gebeurt wel vaker dat
urine of stoelgang verkleuren
na de inname van bepaalde
geneesmiddelen. Het antibioticum
nitrofurantoïne bijvoorbeeld,
dat soms wordt voorgeschreven
bij blaasontstekingen, kan
leiden tot gele of bruine urine.
Ook vitamine B2 (riboflavine)
kan urine felgeel doen kleuren.
Middelen die entacapon bevatten,
ter behandeling van de ziekte
van Parkinson, kunnen urine een
oranje of donkergele kleur geven.
Zelfs kruidengeneesmiddelen
op basis van extract van de
seneplant, ter behandeling van
constipatie, kunnen een gele of
roodgele verkleuring van de urine
Roger, 62 jaar
veroorzaken. Ijzertabletten zorgen
dan weer voor een zwarte kleur
van de stoelgang.
Deze verkleuringen worden echter
niet veroorzaakt door onnodige
kleurstoffen die toegevoegd zijn
aan het geneesmiddel. Integendeel,
de kleur komt ofwel van de
werkzame stof zelf, ofwel van één
van zijn tussen- of eindproducten.
De werkzame stof wordt in
het lichaam immers omgezet
in andere stoffen om de juiste
functie te kunnen uitoefenen
of om uitgescheiden te worden
via de urine of de stoelgang. De
verkleuring is dus absoluut geen
reden tot bezorgheid: het gaat
niet om onnodige kleurstoffen
die schadelijk zijn voor onze
gezondheid.
Geen diagnostische test voor
voedselintolerantie
Het feit dat je bepaalde
voedingsmiddelen niet goed
verdraagt betekent niet dat je
er ook allergisch voor bent.
Er is namelijk een verschil
tussen een voedselallergie en
een voedselintolerantie, ook al
veroorzaken ze vaak gelijkaardige
symptomen, zoals buikpijn,
diarree, huiduitslag, jeuk, enz.
Een voedselallergie is een
abnormale reactie van je
immuunsysteem op een bepaalde
stof in een voedingsmiddel.
Je immuunsysteem maakt
hiertegen dan antilichamen
aan, die je kan opsporen in het
bloed. Ook een huidpriktest of
een provocatietest, waarbij het
verdachte voedingsmiddel onder
medische begeleiding wordt
toegediend, kunnen nuttig zijn
om voedselallergie op te sporen.
Voedselintolerantie komt
echter veel vaker voor dan

6 • Testaankoop gezond 170

 N A A R H U I S A R T S Z O N D E R T E B E TA L E N

Ik hoorde dat er in ons land

huisartsenpraktijken bestaan waar je
niet moet betalen per raadpleging. Kan
ik daar wat meer info over krijgen?

Valerie, 45 jaar

Het klopt dat er praktijken ziekenfonds, ongeacht het aantal

bestaan met een forfaitair keer dat de patiënt beroep
betalingssysteem, soms doet op medische zorgen. Vaak
ook ‘medisch huis’ of gaat het om multidisciplinaire
‘wijkgezondheidscentrum’ praktijken met artsen,
genoemd. Wie zich inschrijft verpleegkundigen en kinesisten.
in zo’n praktijk hoeft niet meer Ook thuisverpleegkundige zorg is
te betalen per prestatie, op gratis.
voorwaarde dat je aangesloten Wanneer je een huisarts,
bent bij een ziekenfonds. De verpleegkundige of kinesist
praktijk ontvangt maandelijks consulteert die niet verbonden is
voor elke ingeschreven patiënt aan de praktijk, moet je dit wél
een vast bedrag van het zelf betalen, zonder tussenkomst
voedselallergie. Bij intolerantie van het ziekenfonds. Voor
speelt het immuunsysteem raadplegingen bij specialisten,
geen rol en worden er geen ziekenhuisopnames, enz. betaal
antilichamen aangemaakt. Het je ook per prestatie en betaalt
probleem zit meestal bij je het ziekenfonds een deel van dit
spijsverteringsstelsel, dat bepaalde bedrag terug.
voedingsstoffen minder goed Zorgverleners die kiezen voor
of helemaal niet kan verteren, een forfaitair betalingssysteem
door een tekort aan bepaalde doen dit vaak om de financiële
enzymen of eiwitten. Er bestaat drempel voor de patiënt weg
geen diagnostische test om te werken bij het zoeken naar
voedselintolerantie vast te stellen, medische hulp en om maximaal
ook al beweren allerhande in te kunnen zetten op preventie
websites wel om zo’n test te en gezondheidsbevordering. Ze
hebben. Het nut van die testen is hebben er in dit systeem immers
niet bewezen. Om na te gaan welk baat bij om patiënten gezond te
voedingsmiddel de boosdoener is, houden.
kan je zelf een voedingsdagboek
bijhouden, waarin je ook de
hoeveelheden noteert. Bij www.testaankoop.be/
voedingsintolerantie treden de besparenopzorg
symptomen immers vaak pas op
vanaf bepaalde hoeveelheden.

Testaankoop gezond 170 • 7

 Zo blijft een beet zonder gevolgen

Wat te doen
met teken
Een tekenbeet blijft in ons land meestal zonder veel
gevolgen. Althans, als je er op tijd bij bent. Je weet dus
maar beter waar deze kleine beestjes zich schuilhouden
en hoe je ze kunt voorkomen.
Ralph Clinckers en Birgit Janssen

8 • Testaankoop gezond 170


Tuin
44,8%
Park
2,1%
N
atuurliefhebbers
zijn deze maanden
automatisch wat meer
op hun hoede. Lente en
zomer zijn immers de seizoenen
bij uitstek waarop teken actief
worden. Een recente studie van
Sciensano toonde echter aan dat
bijna de helft van de tekenbeten
wordt opgelopen in eigen tuin. Dus
ook als je geen fervent wandelaar
bent, weet je maar beter hoe je een
bezoekje van deze spinachtige kunt
voorkomen en wat je kunt doen als
je toch wordt gebeten.
Waar zitten deze beestjes?
Teken houden van vochtige,
schaduwrijke omgevingen. Je
vindt ze vooral in lage, dichte
begroeiingen zoals lang gras en
onder bomen of struikgewas,
zeker wanneer daar een dode laag
Bos
34,7%
Waar heb je
de grootste kans
op een tekenbeet?
Andere
2,5%
bladeren ligt. Vanuit die plekken
laten ze zich vallen en klampen
ze zich aan jou vast met hun
weerhaken, iets wat je in de meeste
gevallen zelfs niet zult voelen.
Nadat ze hebben gebeten, kunnen
ze zich een tijdje vullen met jouw
bloed tot je ze verwijdert of tot ze
zelf loslaten omdat ze voldoende
bloed hebben opgezogen.
In natuuromgevingen zoals bossen
en parken, komen teken nog altijd
het vaakst voor, maar doordat je
bij het tuinieren of het spelen met
de (klein)kinderen vaak langer en
dichter in hun buurt komt, loop
je in je eigen tuin toch meer risico
op zo'n beet. Kies daarom voor
een outfit met lange mouwen
en een lange broek wanneer je
het onkruid gaat wieden of gaat
ravotten in het gras. Draag liefst
ook een pet of een hoed. Dat doe
Natuurgebied
Bron: Sciensano
(geen bos)
9,6%
Veld
6,3%
je ook nog altijd het best wanneer
je een boswandeling gaat maken.
Blijf daarbij trouwens ook altijd
zo veel mogelijk op paden om het
risico te beperken.
Verwijder een teek meteen
Ben je overdag in de buurt van
lage begroeiing geweest, kweek
dan de goede reflex om 's avonds
altijd grondig te checken of er geen
teek met jou mee naar binnen is
geglipt. De eerste 12 tot 24 uur is
in ons land de kans immers klein
dat je verdere gevolgen ondervindt
van de beet. Controleer zeker
de warmere plekjes zoals je
hoofd, achter je oren, je oksels,
je knieholte, je lies ... In bad gaan
of douchen kan helpen om de
teken op te sporen of om teken die
zich nog niet hebben vastgehecht
meteen weg te spoelen. Heeft
Testaankoop gezond 170 • 9
 Hoe een teek verwijderen?
Met een pincet
1. Neem de teek met een dunne
pincet vast bij de kop.
3. Gebruik geen te brede pincet.
Met een tekentang
Illustraties: Hans Boeykens
1. Omsluit de teek
met de tekentang,
heel dicht tegen de huid.
er toch eentje zijn monddelen
in jouw huid kunnen zetten, dan
is het zaak om de teek in zijn
geheel te proberen te verwijderen.
Gebruik daarvoor liefst een
tekentang. Heb je die niet in huis,
dan kun je een gewoon pincet met
een dunne punt gebruiken. Neem
10 • Testaankoop gezond 170
2. Neem het beestje
niet vast bij de buik.
4. Trek recht naar omhoog.
Draaien hoeft niet.
2. Trek recht naar omhoog.
Draaien hoeft niet.
de teek altijd bij de kop vast, zo
dicht mogelijk bij de huid zodat je
de buik niet plet. Trek vervolgens
de teek los zonder te draaien.
Gooi de teek trouwens niet meteen
weg, maar kijk eerst even hoe
groot hij is. Dat kan je een idee
geven hoe lang hij er al zat. Een
teek is slechts 1 tot 3 millimeter
groot. Oogt de teek bij jou al wat
groter, dan is hij wellicht al iets
langer van de partij. Een teek
neemt immers toe in grootte door
zich vol te zuigen met bloed.
Moet ik naar de dokter?
Het is niet nodig om voor iedere
tekenbeet meteen naar de dokter
te gaan. De overgrote meerderheid
van de tekenbeten blijven gelukkig
zonder enig gevolg, zelfs wanneer
ze al wat langer op de huid
hebben gezeten. Het belangrijkste
probleem van deze diertjes is dat
sommige de Borrelia burgdorferi-
bacterie met zich mee dragen
en die kan bij een beet worden
doorgeven aan jou. Dat kan in het
slechtste geval leiden tot de ziekte
van Lyme. In België is ongeveer
14 % van de tekenpopulatie drager
van deze bacterie. Op sommige
plekken, zoals in de Kempen, de
provincie Vlaams-Brabant en de
Ardennen, zijn deze iets meer
aanwezig dan bijvoorbeeld aan
zee. Bovendien wordt de kans dat
de bacterie wordt overgedragen
pas echt groot wanneer de teek
24 tot 36 uur lang bloed heeft
kunnen zuigen. De bacterie zit
immers in de darmen van de
teek. Door de interactie met jouw
warme bloed kan ze na een tijdje
in de speekselklieren van de teek
terechtkomen en zo ook in het
bloed van de mens. Net daarom
is het trouwens ook belangrijk dat
je bij het verwijderen de teek niet
bij de buik vastneemt, maar bij
de kop. Doe je dat toch, dan kan
de bacterie alsnog op jou worden
overgedragen.
Doe geen zelftest
Het heeft weinig zin om jezelf te
gaan testen op de ziekte van Lyme
wanneer je gebeten bent door
een teek, ook al bestaan daar wel
degelijk tests voor. Daarmee zou
je in principe twee tot zes weken
nadat je een tekenbeet hebt gehad,
kunnen nagaan of je lichaam
antistoffen heeft aangemaakt tegen
de Borrelia-bacterie. Maar test je
positief, dan weet je nog altijd niet
of die besmetting op dit moment
actief is of dat je ze in het verleden
al eens hebt doorgemaakt.
Wat je best doet, is de plek waar
je bent gebeten een maandlang
iedere avond even controleren.
Heeft de teek de bacterie
overgedragen, dan kan zich in de
eerste dertig dagen na de beet op
die plek een rode, ringvormige
uitslag gaan vormen. In medische
termen een «erythema migrans».
Die kan een diameter hebben
tussen 5 en 60 centimeter. Midden
in de ring heeft de huid vaak een
normalere kleur. Soms gaat dit
gepaard met een brandend gevoel
en jeuk. Je kan ook last krijgen
van griepachtige symptomen,
zoals koorts, gewrichts-, keel-
of spierpijn of een algemeen
ziektegevoel. In sommige
gevallen is de ring erg licht en
merk je hem (bijna) niet op of is
hij er zelfs helemaal niet, maar
steken de andere symptomen
wel de kop op. In een latere fase
kan deze aandoening zware
vermoeidheid in de hand werken.
Wanneer je niet tijdig met een
behandeling start, kan de ziekte
van Lyme in het ergste geval
ook een hersenvliesontsteking,
cardiologische of neurologische
problemen veroorzaken.
Snelle behandeling gewenst
Hoe vroeger je er bij bent, des
te beter de ziekte van Lyme kan
worden behandeld. Het is een
aandoening die niet spontaan
geneest. In een vroeg stadium
zal een antibioticum volstaan om
de symptomen te bestrijden, de
infectie te genezen en complicaties
te vermijden, meestal doxycycline
WAAROM JE OP REIS
BETER ALERT BLIJFT
In het buitenland kunnen teken
naast de ziekte van Lyme soms
ook tekenencyfalitis overdra-
gen wanneer ze jou bijten. En
dat kan een ontsteking van de
hersenen en hersenvliezen tot
gevolg hebben. De afgelopen
jaren werden in Europa enkele
gevallen gemeld. In België is de
ziekte voorlopig enkel bij dieren
vastgesteld.
Hoe groot is het gevaar?
Heb je reisplannen deze zomer,
dan hoef je echter niet meteen
ongerust te zijn. Net zoals bij
Borelia-bacterie die de ziekte
van Lyme veroorzaakt, is het
ook slechts een kleine minder-
heid van de teken in het buiten-
land die dit virus kunnen door-
geven. Het risico neemt wel toe
wanneer je vooral de natuur
intrekt tijdens je reis, bijvoor-
beeld met een trektocht of wan-
neer je op een camping verblijft.
In dat geval kan het de moeite
lonen om je voor je reis te laten
vaccineren. Het virus zit immers
in het speeksel van de teek en
kan bijgevolg bij een beet direct
in jouw lichaam terecht komen.
of amoxiline. Zijn je klachten al
wat verder gevorderd, dan kan er
worden geopteerd om ceftriaxon
toe te dienen via een infuus. Hoe
snel je klachten volledig weg zijn,
hangt af van persoon tot persoon.
Bij sommigen is dat heel snel,
bij anderen duurt dat tot enkele
Extra bescherming kan dus wel-
gekomen zijn. Denk daar dan
echter tijdig aan. Om optimaal
beschermd te zijn, heb je drie
dosissen nodig. De eerste twee
worden het best in de winter toe-
gediend wanneer de teken nog
niet actief zijn, de derde 5 tot 12
maanden daarna. Nadien ben je
voor ongeveer 87 % beschermd,
voor drie jaar. Keerzijde is het
prijskaartje. Voor één dosis
betaal je ongeveer € 40 per per-
soon. De ziekteverzekering komt
hier waarschijnlijk niet in tussen.
Toch besmet?
Wie besmet is zal in eerste
instantie enkele griepachtige
symptomen ondervinden zoals
hoofdpijn en vermoeidheid.
Die verdwijnen na enkele
dagen. In twee derde van de
gevallen is deze virale infectie
daarmee van de baan. In de
overige gevallen kunnen
er na deze symptoomvrije
fase ernstigere symptomen
opduiken zoals epilepsie en
hersenzenuwverlamming. Hoe
deze worden behandeld, hangt
af van persoon tot persoon.
maanden. Maar hoe eerder een
behandeling wordt opgestart,
des te groter de kans dat je snel
geneest en complicaties worden
vermeden. Een goede reden
dus om voortaan standaard een
tekencheck te doen wanneer je in
de natuur hebt vertoefd.
Testaankoop gezond 170 • 11
22 antimuggenproducten getest

Weg met jeuk

Acht van de 22 door ons geteste antimuggenproducten werken niet. Verspil je geld niet
en koop een product dat wel muggen op afstand houdt. Voor minder dan € 3 hou je al
vlotjes vervelende beestjes van je lijf.
Ann Lievens en Daisy Van Lissum

D
urf jij jouw blote arm
zomaar aan te bieden aan
een zwerm bloeddorstige
muggen? Liever niet
waarschijnlijk. Onze testers deden
het gelukkig voor jou, zodat wij
de beste antimuggenproducten
konden aanduiden. Twee Belgische
producten, namelijk Mouskito
Tropical spray DEET 50 % en
Kruidvat anti-insect roll-on
DEET 30 %, gingen met de titels
Beste van de Test en Beste Koop
lopen. Helaas zijn er ook heel
wat producten op de markt die
helemaal niet werken. Van de 22
die we hebben getest, zijn er acht
pure geldverspilling.

Kies een gekende stof

Muggenbeten zijn niet alleen
irritant, de vervelende stekers
kunnen ook ziektes zoals malaria,
gele koorts of dengue verspreiden.
Zeker in exotische oorden is
het daarom belangrijk om je
goed te beschermen en beten te
voorkomen.
Muggen houden niet van bepaalde
geuren, en bepaalde stoffen zorgen
ervoor dat we minder "lekker"
ruiken. Daardoor zullen muggen,
maar ook teken, ons minder snel
steken of bijten.
Koop enkel producten met

12 • Testaankoop gezond 170

bekende (en dus uitvoerig
bestudeerde) ingrediënten, zoals
DEET, citriodiol, eucalyptus
citriodora oil, icaridine of IR3535.
Al deze stoffen werken zowel
tegen muggen als tegen teken. Je
hoeft dus geen twee verschillende
producten te kopen.
Geen probleem met DEET
(als je het correct gebruikt)
De meest bekende stof om
muggen af te schrikken, is
DEET, met zijn typische geur.
Vroeger had deze stof een slechte
reputatie, maar recent onderzoek
heeft uitgewezen dat ze volkomen
88 - Topkwaliteit
MOUSKITO Tropical
spray
50 % DEET
€ 15,89 voor 100 ml
Zeer goede bescherming,
maar niet geschikt voor kin-
deren wegens de hoge con-
centratie DEET. Deze spray
beschermt 10u. tegen mug-
gen en 8u. tegen teken en
bijtende vliegen. Mag hoog-
stens tweemaal per dag
aangebracht worden.
veilig is, zolang je ze enkel gebruikt
wanneer nodig en niet vaker dan
voorgeschreven.
Jonge kinderen en zwangere
vrouwen wordt wel afgeraden
om DEET te gebruiken in
concentraties hoger dan 30 %
wegens het risico op bijwerkingen.
Hoewel onze toppers allebei hoge
concentraties DEET bevatten, vind
je in onze tabel ook producten op
basis van andere stoffen die beter
geschikt zijn voor kinderen en
even goed werken.
Op het etiket vind je het actieve
bestanddeel en de concentratie
terug. Die bepalen of een product
79 - Topkwaliteit
KRUIDVAT Roll-on anti-
insect,
30 % DEET
€ 2,99 voor 50 ml
Zeer goede bescherming.
Volgens het etiket be -
schermt het tegen muggen
(6u.), teken (3u.) en mag je
het maar één keer per dag
aanbrengen. Bij kleine kin-
deren kan het, zelfs bij een-
malig gebruik, mogelijk bij-
werkingen veroorzaken.
gebruikt mag worden door (kleine)
kinderen of zwangere vrouwen.
Vooralsnog vermelden zulke
middelen echter geen volledige
ingrediëntenlijst. Ben je gevoelig
voor bepaalde stoffen, test een
nieuw product dan eerst op een
klein stukje van je arm. Wacht
24 uur om zeker te zijn dat er geen
reactie optreedt.
Drie minuten vrij spel
Vóór de labotest checkten we
eerst de "aantrekkelijkheid"
van onze testers, door hen
bloot te stellen aan de muggen
zonder antimuggenmiddel. We
testten zowel rollers als sprays,
met verschillende werkzame
stoffen en verschillende
concentraties. Er waren ook twee
antimuggenarmbanden bij.
Per product staken vier volwassen
vrijwilligers hun blote arm in
een kooi met 150 bloeddorstige
vrouwtjesmuggen. Drie minuten
lang kregen de muggen vrij spel,
tot er (eventueel) een eerste beet
volgt. Deze procedure wordt
elke 30 minuten herhaald en dat
maximaal 10 uur lang, om te
bekijken hoe lang het product blijft
werken.
Helaas bevatten vijf van de
geteste producten een te lage
concentratie van de actieve
bestanddelen om indruk te maken
op de muggen. Een zesde product,
dat van Argital, werd na onze
analyse van de markt gehaald.
Ook de antimuggenarmbanden,
die nochtans vaak aan kleine
kinderen worden gegeven, zijn
volledig waardeloos. Wij plaatsen
ze in dezelfde categorie als
antimuggenapps en -gadgets, die
we eerder al testten en afkeurden.
Koop ze niet, want ze kosten
veel geld en bieden enkel een
vals gevoel van bescherming. Er
zijn genoeg goede en goedkope
producten te vinden.
Testaankoop gezond 170 • 13
Antimuggenproducten
PRIJS BESCHRIJVING TESTRESULTATEN

Geschikt voor volwassenen?

Geschikt voor kinderen?

Effectiviteit tegen aedes

kinderen? (vanaf 12 kg)

Geschikt voor kleine

EINDSCORE OP 100
Concentratie (in %)
Inhoud (in ml)

(vanaf 32 kg)
39 criteria getest

Actieve stof

Etikettering
Verpakking
albopictus
Prijs (in €)

Prijzen van maart 2022

Budget van deze test : € 17 616
F MOUSKITO Tropical spray DEET 50% 15,89 100 50 DEET A B B C C B 88
CARE PLUS Anti-insect spray DEET 40% 14,18 60 38,8 DEET A B Neen Neen D B 86
PURESSENTIEL Antibeet spray Eucalyptus
31,31 200 30 A B B Neen C A 84
afwerend + verzachtend 7h citriodora oil
FORCLAZ (DECATHLON)
5 60 20,6 Icaridine A B B C C B 83
Repellent spray Icaridin 8h
MOUSKITO Repel forte spray IR3535 30% 15,98 100 30 IR3535 A B B C C A 83
FORCLAZ (DECATHLON) Repellent spray Eucalyptus
6 60 10 A A A B C B 82
Eucalyptus citriodora 8h citriodora oil
MOUSTIMUG Tropical maxx DEET 50% 14,20 50 50 DEET A D Neen Neen C A 80
F KRUIDVAT Anti-insect roll-on DEET 30% 2,99 50 30 DEET A C C D B A 79
Eucalyptus
KRUIDVAT Anti-insect Citriodiol teek 4,99 75 30 B B B B C A 78
citriodora oil
Eucalyptus
PISTAL Anti-insect familie 8h 13,31 50 30,05 B B C C B A 72
citriodora oil
CARE PLUS Anti-insect natural 6h 11,97 60 30 Citriodiol C A B B D A 64
MOUSTIMUG Tropische muggen roller
11,33 50 20 DEET B C C C E B 64
DEET 20%
APIXO Anti-mug/anti-teek DEET 30% 13,33 50 30 DEET C C D D C A 53
CARE PLUS Anti-insect Icaridin 8h* 10,95 50 20 Icaridine C D D D C B 51
ZEN'SECT Zero afweermiddel 8h 8,99 100 12 Icaridine E B B B C B 37
MERCUROCHROME Anti-muggen 7h 9,01 100 9,75 IR3535 E B B B C B 36
Niet Niet Niet Niet
ARGITAL Mosquitos defence water* 14,31 90 Niet vermeld C C E 35
vermeld vermeld vermeld vermeld
2,6 g
PARA'KITO Anti-muggen armband 16,63 n.v.t. Geraniol E A A Neen n.v.t. A 35
/ tablet
MOSQUITNO Insect repellent woven
7,95 n.v.t. 0,6 Citriodiol E A A Neen n.v.t. A 34
bracelet
PRANAROM Aromapic bio 7h Eucalyptus
18,04 75 8,5 E B B B C A 31
anti-muggen citriodora oil
MOUSKITO Repel roller IR3535 20% 13,67 75 20 IR3535 E D D E B A 28
Eucalyptus
BYEBUGZ Anti-insect roll-on 13,90 50 10 E B C C B A 27
citriodora oil

F de beste resultaten van de test F de beste prijs-kwaliteitverhouding Topkwaliteit Goede kwaliteit Redelijke kwaliteit Slechte kwaliteit

* ondertussen niet meer te koop

www.testaankoop.be/vergelijkantimuggenmiddel

14 • Testaankoop gezond 170

 ACHT TIPS
VOOR VEILIG GEBRUIK

1 VOLG DE
INSTRUCTIES 3 NIET ONDER
JE KLEREN

Lees de gebruiksaanwijzing. Breng zulke

Bewaar zulke producten producten enkel
4 NOOIT OP

2
buiten het bereik van aan op blote huid of JE GEZICHT
kinderen en gebruik ze
ENKEL OP bovenop je kledij,
enkel in open of verluchte GEZONDE nooit eronder.
HUID Spray niet rechtstreeks
ruimtes (dus liever niet in
op je gezicht, maar
een tent).
gebruik handen om het
Breng zulke product gelijkmatig aan
producten nooit aan te brengen. Blijf weg
op huid met wondjes, van je ogen, mond of
irritatie of zonnebrand. oren. Was je handen
achteraf.

5 HERHAAL
INDIEN NODIG 6 NIET LANGER
DAN NODIG

Regen, zweten en
Spoel de restanten af
zwemmen beïnvloeden
zodra bescherming niet
hoe lang middelen
meer nodig is, zeker bij
blijven werken. Kijk
jonge kinderen of als je
op de verpakking hoe
zwanger bent.
vaak je het product
opnieuw moet
aanbrengen.

Eén product, dat van Argi- zaamheid ervan niet top.

tal, werd na onze analyse Ook armbanden tegen
door de FOD Volksge- muggen, zoals deze van
zondheid van de markt
gehaald omdat het niet
erkend was als biocide.
Para’kito en Mosquitno,
laat je liever links liggen.
Ze worden vooral aan
7 DUBBEL
BESCHERMD 8 OPGELET
MET KINDJES
Heb je deze spray al in kinderen gegeven maar
huis? Gebruik hem liever bieden onvoldoende Kies een zonneproduct Breng bij kinderen geen
niet. Sowieso is de werk- bescherming. met een hoge antimuggenmiddel
bescherming. Laat het aan op de handen of
volledig opdrogen het gezicht. Check op
vooraleer je een voorhand of het
muggenmelk aanbrengt. product geschikt is.

Testaankoop gezond 170 • 15

 Lichaamsbeweging

Blijf actief
en gezond
Veel studies wijzen op de voordelen van lichaamsbeweging.
Hoewel deze voordelen bekend zijn, besteden Belgen te weinig
tijd aan fysieke activiteiten. Tijd om de benen te strekken.
Nina Leek

16 • Testaankoop gezond 170

W
aarom is het goed
om geregeld te
bewegen? Een
kleine greep uit de
voordelen: het helpt om ziektes
zoals hart- en vaataandoeningen,
kanker en diabetes te voorkomen
en te beheersen, het vermindert
symptomen van depressie en
angst, en als je het combineert met
gezonde en evenwichtige voeding,
kan het helpen om kilo´s kwijt
te raken of gewichtstoename te
beperken.
Matig intensief bewegen
De Wereldgezondheidsorganisatie
raadt aan om geregeld minstens
matig intensief te bewegen. Je
hartslag moet omhoog en je
ademhaling moet versnellen.
Stevig stappen of rustig fietsen
worden over het algemeen
beschouwd als matig intensief,
al kunnen die activiteiten voor
iemand met een minder goede
conditie redelijk intensief
aanvoelen. Onder intensief
bewegen worden activiteiten
verstaan die qua intensiteit
vergelijkbaar zijn met joggen,
spinning of baantjes zwemmen.
Volwassenen zouden op weekbasis
gemiddeld 150 à 300 minuten
(2,5 à 5 uur) moeten spenderen
aan matig intensieve activiteiten.
Als je intensief beweegt, volstaan
gemiddeld 75 à 150 minuten.
Een minuut intensieve beweging
telt dus dubbel. Kinderen en
adolescenten zouden dagelijks
zelfs gemiddeld een uur matig
of intensief actief moeten zijn.
Drie keer per week zouden ze
stevig moeten bewegen. Meer
dan 5 uur per week bewegen
mag natuurlijk, maar het is niet
zeker of en in hoeverre dat extra
gezondheidsvoordelen oplevert.
Vergeet je spieren niet
Sterkere spieren maken
je dagelijkse activiteiten en armen). Word je al wat ouder,
gemakkelijker: de trap oplopen, dan mik je beter op drie dagen.
opstaan uit de fauteuil, een Ook kinderen en adolescenten
boodschappentas dragen… Door doen er goed aan om minstens 3
de spierkracht van de onderste dagen per week voor activiteiten
ledematen te verhogen, verbeter te kiezen die de spieren extra
je ook je evenwicht aanzienlijk. uitdagen. Laat ze klimmen en
En naast je spieren varen ook je klauteren of doe samen met hen
botten daar wel bij. Minstens twee enkele oefeningen.
keer per week zou je eigenlijk ook Je kunt je spieren trainen in een
spierversterkende oefeningen fitnesscentrum, met toestellen
moeten doen voor je hele lichaam en machines, misschien onder
(benen, rug, buik, borst, schouders begeleiding van een instructeur.
ACTIVITEITEN
VOLGENS INTENSITEIT
INTENSITEIT ACTIVITEIT
Langzaam wandelen
De vaat doen, strijken, stof afnemen
Knutselen, boodschappen doen,
Laag handenarbeid
De tuin sproeien
Petanque spelen, biljarten, bowlen,
tafeltennissen, dansen, golfen
Met flinke tred wandelen
Auto wassen of ramen lappen
Stofzuigen
Middelhoog
Tuinieren, bladeren bijeenharken
Aërobe oefeningen
Fietsen, zwemmen, aquagym, skiën
In de bergen wandelen
Spitten, meubelen verplaatsen
Intens Joggen, snel zwemmen, touwtjespringen,
voetballen, volleybal spelen (en de meeste
ploegsporten met een bal), tennissen,
squashen, muurklimmen
Testaankoop gezond 170 • 17
 3 oefeningen om thuis
te proberen
Cirkels
Met deze oefening kun je je schouder- en armspieren versterken en je
schoudergewrichten versoepelen.
Het kan echter ook thuis, met
een minimum aan uitrusting. Je
kunt halters of elastieken gebruiken,
maar dat is niet noodzakelijk. Je kunt
werken met voorwerpen die een zeker
gewicht hebben zoals flessen water of
een zwaar boek, bijvoorbeeld.

Beperk zitten
De Wereldgezondheidsorganisatie
Ga breed staan met twee gestrekte armen op schouderhoogte. Maak met beide
armen tegelijk langzaam cirkels met een diameter van ongeveer 30 cm. Blijf deze
raadt ook aan om de tijd dat je zittend
beweging ongeveer 10 seconden maken zonder de schouders op te trekken of doorbrengt te beperken. Volgens ons
te laten zakken. Neem een korte pauze. Herhaal vervolgens de cirkelbewegingen is het een goed idee om minstens elk
in omgekeerde richting. Doe de oefening 8 à 10 keer aan elke zijde. uur op te staan en wat te bewegen.
Bijvoorbeeld even gaan buurten bij
een collega, koffie halen, eens goed
Squat stretchen enz. Een notificatie op je
telefoon, een fitnessarmband of een
Met deze oefening verhoog je je weerstand en komen je been- en post-it aan je bureau kunnen handig
dijspieren in actie. zijn als reminder. Tijdens lange
vergaderingen af en toe rechtstaan en
eens rond de tafel te lopen, is minder
evident. Het kan helpen als je op
voorhand vertelt dat je dat gaat doen en
waarom. Misschien lanceer je een trend
die door anderen wordt opgepikt.

Doe wat je kan en houd het leuk

Lichaamsbeweging is geen zwart-
Hoe? Ga in lichte spreidstand staan. Leg de handen in de zijden of laat de wit verhaal. Zelfs al slaag je er niet
armen langs het lichaam hangen en breng ze gestrekt naar voren tijdens
het doorbuigen. Buig de knieën, heupen en enkels, en buig zo ver mogelijk
in om bovenstaande doelstellingen
door zonder te forceren. Houd de borst vooruit, maar overdrijf niet. Probeer te bereiken: iets doen is altijd beter
de scheenbenen loodrecht te houden ten opzichte van de grond. De hielen dan niets doen. Ben je helemaal
blijven op de grond. Kom vervolgens snel omhoog om daarna de buigbeweging uit vorm? Begin dan met kleine
opnieuw te maken. Doe deze oefening voor ongeveer 5 minuten. hoeveelheden en bouw de frequentie,
intensiteit en duur van de beweging
geleidelijk aan op. En vooral: probeer
Bike lichaamsbeweging zo aangenaam
Met deze oefening versterkt je de buik-, rug-, dij- en beenspieren.
mogelijk te maken. Kies bijvoorbeeld
een sport waar je echt plezier in hebt,
dat helpt je volhouden.

100 Bestel onze gids

OEFENINGEN
100 oefeningen om
100 OEFENINGEN

Ga op een hard oppervlak liggen met de benen gebogen en de voeten een

om fit te blijven
Veel studies wijzen op de voordelen van
regelmatige, lichte lichaamsbeweging die
om fit te blijven
fit te blijven
binnen ieders bereik ligt. Beweging helpt ons
kilo’s te verliezen en ons gewicht op peil te

beetje van elkaar en goed op de grond steunend. Houd de armen gestrekt

houden, verbetert de prestaties van hart en
longen, vermindert het risico op diabetes,
hoge bloeddruk en osteoporose, en helpt tal
van andere ziektes te voorkomen. Hoewel deze
voordelen voldoende bekend zijn, besteden de
meeste Belgen vaak te weinig tijd aan fysieke

(Ref.: 129) gratis voor

activiteiten. Nochtans is er niet veel nodig om
voldoende te bewegen.

langs het lichaam met de handpalmen op de grond. Nu ga je fietsbewegingen

Een gestructureerde vorm van gezond
100 OEFENINGEN om fit te blijven

bewegen zijn lichaamsoefeningen. In deze

gids stellen we er honderd voor. Het zijn
eenvoudige oefeningen die u gemakkelijk
thuis kunt doen, sommige zelfs tijdens uw
normale dagelijkse bezigheden. U zult snel

onze leden met code

merken hoe makkelijk het is om uw conditie en
uw gezondheid te onderhouden.

maken met je benen: het ene been trek je daarbij zo dicht mogelijk naar je
borst toe, terwijl je het andere been zover mogelijk naar voren strekt. Zet de 22072
www.testaankoop.be/
€ 14,95

oefening voort waarbij je afwisselend het rechter- en het linkerbeen strekt en

praktischegidsen
_Cover-NL.indd 1 21/11/2019 10:28:11

buigt. Voer 8 à 10 cycli per been uit.

18 • Testaankoop gezond 170

296 producten onder de loep

Vind de
verborgen
suikers
Onze voedingsexperten maken je wegwijs in de geheime wereld
van verborgen suikers. Ontmasker deze toegevoegde suikers,
vermijd zo de valkuilen van fabrikanten en maak betere keuzes
voor je gezondheid.
Véronique Demierbe en Cécile Vrayenne

H
eb je enig idee hoeveel
suiker je elke dag
binnenkrijgt? Omgezet
in aantal suikerklontjes
bijvoorbeeld? Tien klontjes? Of
eerder vijftien als je het dessert
niet overslaat?
Je zit er ver naast. Onze dagelijkse
suikerconsumptie flirt vaak met de
grens van 25 suikerklontjes (van
6 g).
Dat is 150 g per dag. Bijna 5 kg per
maand. Stel je op het einde van de
maand een berg van 775 klontjes
suiker voor. Alleen al de gedachte
eraan veroorzaakt tandpijn en laat
de weegschaal op hol slaan.
Spoor de kwalijke elementen
uit de suikerfamilie op
Hoeveel suiker mogen we
werkelijk binnenkrijgen voor een
gezonde, evenwichtige voeding?
Wel, het hangt er vanaf over welke
suikers we het hebben. Want
de suikerfamilie is uitgebreid.
Het zijn vooral de neefjes van
de clan “vrije suikers” die een
probleem vormen: ze komen van
nature voor in honing, siroop
en geconcentreerde vruchten-
en groentesappen, aangevuld
met “toegevoegde suikers” (de
geraffineerde suiker die we in onze
koffie doen of die de industrie in
haar recepten verwerkt). De

Testaankoop gezond 170 • 19

 Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) stelt dat deze vrije suikers
niet meer dan 10 % van de totale
energie-inname (+/-2000 kcal voor
een volwassene) mogen bedragen.
Dat is 50 g per dag. De WHO
beveelt echter aan om die grens op
25 g te leggen, wat het equivalent
is van 4 suikerklontjes. Dit cijfer
omvat niet de natuurlijke suikers
die in sommige voedingsmiddelen
voorkomen, zoals groenten en
fruit, of melk (lactose).
Tot 17 klontjes toegevoegde
suiker per dag
We zijn heel ver van deze
aanbevelingen verwijderd, want
van onze 25 suikerklontjes per
dag krijgen we aan “toegevoegde
suikers” alleen al bijna 17 stuks
binnen (de grootste boosdoeners
van de “vrije” clan). We moeten
dus toegeven dat we een ernstig
probleem hebben. Maar ter
verdediging: deze suikers worden
door de voedingsindustrie
vaak heel goed gecamoufleerd.
Het is immers niet verplicht
om “toegevoegde suikers” op
de verpakking te vermelden.
Sommige merken doen dat
wel, dus technisch gezien is het
mogelijk. Maar op wettelijk vlak
is het een ander verhaal: een
verplichting zou van een Europees
politiek besluit afhangen. Er
is echter tot hiertoe nog niets
voorzien. Toch is deze informatie
essentieel voor de consument.
Ons diepgaand onderzoek
We haalden als een echte speurder
ons vergrootglas tevoorschijn
en zochten naar het kleinste
spoor van suiker in 296 populaire
producten in België (gezoete
dranken, koekjes, chocolade en
graanproducten, sauzen, enz.)
Met als resultaat: sommige
voedingsmiddelen zijn tot vier
20 • Testaankoop gezond 170
DE 3 ELEMENTEN keer minder zoet dan andere, en
VAN SUIKERS gebruiken zelfs geen zoetstoffen.
Een bewijs dat het voor de
Natuurlijke suikers industrie mogelijk is om producten
met minder suiker op de markt te
van nature aanwezig in volle voedingsproducten brengen. En voor de consument
om gezondere keuzes te maken. Je
Melk kunt zelf op bepaalde zaken letten,
zoals de Nutri-Score, door de beste
Groenten en fruit binnen een productcategorie te
kiezen. Zo heeft de appelmoes
van Materne een Nutri-Score
A, tegenover een C voor de
mousseline van appelen van
Materne. Omdat de Nutri-Score
echter geen rekening houdt met
bepaalde ingrediënten zoals de
+
aanwezigheid van zoetstoffen of
toegevoegde suikers (hij houdt
rekening met het totaal aan
suikers), moet je verder zoeken in
Vrije suikers het etiket. Zoek op het etiket naar
de hoeveelheid “waarvan suikers”
van nature aanwezig in voeding
in de voedingswaarden (de kleine
Siroop Honing tabel met calorieën, eiwitten,
vetstoffen, koolhydraten, enz.). Ga
in de lijst van ingrediënten na welk
element het eerst staat (het meest
aanwezig is). Geef bij bijvoorbeeld
koekjes de voorkeur aan die waar
het eerste ingrediënt bloem is en
in geconcentreerde fruit- en niet suiker. Spoor zoetstoffen op
groentesappen
(meestal vermeld op de achterkant
van de verpakking).
Kijk ook naar de voedselpiramide,
om te zien waar het
voedingsmiddel zich situeert.
Een frisdrank kan bijvoorbeeld
minder slecht zijn dan een
andere, maar het blijft toch
deel van de restgroep (boven
aan de piramide) en drink je
daarom beter niet dagelijks.
Toegevoegde suikers Hetzelfde geldt voor koekjes of
(geraffineerde suiker) ontbijtgranen. Een zoet product
consumeren is op zich niet
dodelijk, maar de opeenstapeling
ervan, in combinatie met
een onevenwichtige voeding,
kan op lange termijn tot
gezondheidsproblemen leiden.
 DE VALKUILEN VAN VERBORGEN SUIKERS
“Suikers worden wegens hun antibacteriële eigenschappen in
veel voedingsmiddelen verwerkt. In gelei, bijvoorbeeld,” zegt
Véronique Demierbe, onze experte. “Of om technologische
redenen: ze kunnen de textuur van een product beïnvloeden
door het smeuïger te maken (vooral bij ijs) en ze helpen vocht
vasthouden.” Suikers geven voedsel een extra smaakje, daarom
hunkeren we er steeds opnieuw naar.
Suikers maken ook deel uit van de koolhydraten. Bij overmatige
consumptie worden koolhydraten als vet opgeslagen. Deze
overdaad (aan suikers, vetten, calorieën in het algemeen) kan
leiden tot chronische ziekten zoals obesitas en diabetes.
Kom meer te weten op www.testaankoop.be/suiker.

VALKUIL 1: SAPPEN VALKUIL 2: “NATUURLIJK” VALKUIL 3: ZOETSTOFFEN

Een glas sinaasappelsap “100 % puur sap”
(zonder toegevoegde suikers, Nutri-Score C)
bevat suiker, maar ook vitamines
(3/4 van de aanbevolen dage-
lijkse hoeveelheid vitamine C).
Het is daarom minder ongezond
dan een frisdrank zoals cola (al-
leen toegevoegde suikers,
Nutri-Score E).
Tip: eet een sinaasappel
voor vezels.
Sommige trendy suikers worden soms als
gezonder beschouwd omdat ze “natuurlijk”
zijn (suiker van kokosnoot, agave, ahorn, enz.).
Ze zijn op geen enkele manier beter dan de
witte suiker uit onze suikerbieten. Het zijn nog
steeds suikers, bestempeld als toegevoegde
suikers.
Tip: let op, natuurlijk
is bedrieglijk.
Zoetstoffen, die in grote aantallen bestaan,
vormen een andere valstrik van de industrie.
Die kan hiermee het aantal calorieën in een
product verminderen met eraan gekoppeld
claims als “light”, “0 %”, enz.
Tip: wees voorzichtig, ze stellen ons bloot aan
de zoete smaak en sommige kunnen kanker-
verwekkend zijn.

VS VS

0 kcal en 0 g van de totale
suikers/glas van 250 ml.
Met de vermelding:
“Sprankelend mineraalwater,
met natuurlijke citroensmaak”
= =
0 suikerklontjes
Nutri-Score A
70 kcal en 17,5 g van de totale 16 kcal en 2,9 g van de totale 21 kcal en 4,3 g van de totale
suikers/glas van 250 ml. suikers/15 g suikers/15 g
Met de vermelding:
“Verfrissend drankje met
= =
natuurlijke muntsmaak” 0,5 suikerklontjes 1 suikerklontjes
Nutri-Score D Nutri-Score D
3 suikerklontjes
Nutri-Score E

VS VS
22 kcal en 5,2 g van de totale 48 kcal en 12 g van de totale 36 kcal en 8 g van de totale 83 kcal en 19 g van de totale
suikers/portie van 20 g suikers/portie van 20 g suikers/100 g suikers/100 g
+ 3,4 g toegevoegde suikers + 11,2 g toegevoegde suikers + 0 g toegevoegde suikers + 9,8 g toegevoegde suikers
= = = =
0,5 suikerklontjes 2 suikerklontjes 0 suikerklontjes 1,5 suikerklontjes
Nutri-Score A Nutri-Score E Nutri-Score A Nutri-Score C

Testaankoop gezond 170 • 21

Kippenvlees

Liever met label

K
Op de verpakking van kip staan allerlei claims. Die zijn echter ip met friet en appelmoes
is een onbetwiste
niet allemaal even betrouwbaar. Bio- en Label Rouge-kippen klassieker, net als Gentse
verdienen de voorkeur, ook al zijn ze duurder. Deze keurmerken waterzooi en vol-au-
vent. Om van die gerechten een
bieden garanties op het vlak van kwaliteit en duurzaamheid. succes te maken, heb je echter
Sophie Fluyt en Gwendolyn Maertens kwaliteitsvolle kip nodig. Wat is
dus de beste keuze en waar moet je
op letten?
Om die vragen te beantwoorden,
trokken we naar de supermarkt,
waar we maar liefst 32

22 • Testaankoop gezond 170

 Wat voor vlees heb je in de kuip?
Kenmerk van elke categorie

BRA ADKIP Traditionele

kip

INDUSTRIËLE KIP
Smaakproef: het proevers-
panel vond deze kippen mal-
ser en sappiger dan de an-
dere.
KIP MET BENAMING
Smaakproef: deze kippen
waren volgens de proevers
iets minder mals en sappig
dan de industriële.
BIOKIP
Smaakproef: ook deze kip-
pen werden iets minder mals
en sappig bevonden dan de
industriële.
KIP MET LABEL ROUGE
Smaakproef: deze kippen
vielen iets minder in de
smaak dan die van de drie
andere categorieën.

Prijs: gemiddeld € 3,29/kg. Prijs: gemiddeld € 7,35/kg. Prijs: gemiddeld € 11,36/kg. Prijs: gemiddeld € 9,55/kg.

Etiket: op de verpakking
staan termen als “braadkip”,
“hele kip” of “panklare kip”.
Dierenwelzijn: intensieve
kweekmethoden waarbij
minimaal rekening wordt
gehouden met het dieren-
welzijn. De minimale slacht-
leeftijd bedraagt 47 dagen.
Uit ethisch oogpunt zijn deze
kippen volgens ons te ver-
mijden.
Etiket: hier is een bijkomen-
de term aan de benaming
toegevoegd, zoals “traditi-
onele” kip, kip “du terroir”,
“kip van weleer” ...
Dierenwelzijn: deze bena-
mingen zijn aan geen enke-
le controle onderworpen.
Ze bieden dus geen garan-
ties, aangezien het onmo-
gelijk is om de praktijken van
elke kweker te controleren.
Etiket: de kippen zijn ge-
kweekt volgens een streng
lastenboek (bv. biologisch
voer zonder ggo’s).
Dierenwelzijn: de kippen zijn
grondgebonden en hebben
volledige of gedeeltelijke
toegang tot buitenruimte.
De kweker kiest voor ro-
buuste, traag groeiende ras-
sen. De dieren worden pas
geslacht na minstens 81
dagen.
Etiket: dit keurmerk garan-
deert een hoog kwaliteits-
niveau en de naleving van
een gedetailleerd lasten-
boek.
Dierenwelzijn: de kippen
worden in de buitenlucht of
in volledige vrijheid ge-
kweekt. De kweker kiest
voor robuuste, traag groei-
ende rassen. De dieren wor-
den pas geslacht na min-
stens 81 dagen.

verschillende hele kippen kochten.
Wat ons meteen opviel, waren
de talrijke benamingen op
de verpakking en de grote
prijsverschillen. Laat ons dus eerst
wat overzicht scheppen in het
grote aanbod.
Vier categorieën
Zoals iedereen weet, kunnen
kippen uit de winkel in heel
verschillende omstandigheden
gekweekt zijn. Daarom hebben we
ze eerst en vooral ingedeeld in vier
categorieën.
De eerste categorie bestaat uit
kippen die afkomstig zijn van de
intensieve pluimveeteelt (hele kip,
slachtkip of braadkip genoemd).
De tweede is een tussencategorie
van kippen die van betere kwaliteit
“lijken” door een bijkomende
vermelding in hun benaming
(traditionele kip, kip van weleer,
kip du terroir ...).
De derde categorie betreft kippen
met een biolabel, de vierde kippen
met het Label Rouge (rood label),
een Frans keurmerk dat ook
voorkomt op heel wat producten
in ons land.
Wat zegt een keurmerk?
Na de classificatie zijn onze
experts overgegaan tot de
eigenlijke test. In eerste

Testaankoop gezond 170 • 23

Running header
VERTROUW
NIET OP
DE VLAG
Een Belgisch vlaggetje op
de verpakking of de vermel-
ding “100 % Belgium” garan-
deert niet dat de kip 100 %
Belgisch is. Ze kan even-
goed afkomstig zijn uit het
buitenland, maar vetgemest
of geslacht zijn in ons land.
Lees de kleine
lettertjes
Op het etiket kun je lezen
in welk land het dier
vetgemest, geslacht en
versneden is. Er ontbreekt
echter nog één belangrijke
vermelding: het land waar
het geboren is. Ook dat
zouden wij graag op het
etiket zien staan.
Gehouden in: België
Geslacht in: België
Uitgesneden in: België
Lotnummer: 22095031
24 • Testaankoop gezond 170
instantie namen ze het etiket
onder de loep. Dat is immers de
enige bron van informatie als je kip
in de supermarkt koopt.
Je moet weten dat er twee
soorten keurmerken zijn: officiële
keurmerken, die een zeker
kwaliteitsniveau garanderen, en
andere, die geen echte garanties
bieden.
Bio-gecertificeerde kippen en
kippen met het Label Rouge
bieden de garantie dat de
dieren gekweekt zijn volgens
een gedetailleerd lastenboek en
onderworpen zijn aan controles.
Daar kun je dus op vertrouwen.
Vijf andere claims zijn eveneens
gereglementeerd en bijgevolg
betrouwbaar:
“gevoerd met ... % ...”;
“scharrel ... binnengehouden”;
“scharrel ... met uitloop”;
“boerenscharrel/hoeve ... met
uitloop”;
“boerenscharrel/hoeve ... met vrije
uitloop”.
Alle andere benamingen moeten
aan geen enkele verplichting
voldoen. “Traditionele kip”, “kip
van weleer” en “kwaliteitskip” zijn
louter termen die toegevoegd zijn
door de producenten of verdelers
en die niet onderworpen zijn aan
een transparant controlesysteem.
Al wil dat niet noodzakelijk zeggen
dat deze kippen niet van goede
kwaliteit zijn.
Tuk op industriële kip
Na de analyse van het etiket
hebben we onze aandacht gericht
op de smaak. En eerlijk gezegd
hebben de resultaten van de
smaakproef ons verrast. Het
panel van professionele proevers
dat hieraan deelnam, vond de
industriële kippen namelijk iets
lekkerder dan de kippen uit de
andere categorieën. De kippen met
het Label Rouge vielen zelfs het
minst in de smaak.
Daar zijn verschillende mogelijke
verklaringen voor. Zo heeft
industriële kip een iets hoger
vetgehalte, waardoor ze wat
sappiger kan zijn. Het vlees van
robuuste kippenrassen kan ook
wat steviger zijn. Of misschien
komt het gewoon doordat we
gewend zijn industriële kip te eten.
Hoe dan ook waren de verschillen
tussen de smaakbeoordelingen
niet zo groot.
Tot 5 keer duurder
Natuurlijk is ook de prijs van
belang. Voor de geteste kippen
SOMMIGE CLAIMS
BIEDEN GEEN
ENKELE GARANTIE
hebben wij € 2,59 tot € 13,69/
kg betaald. Dat is een behoorlijk
prijsverschil. Zoals te verwachten
was, waren de batterijkippen het
“goedkoopst” en de biologische
kippen en de kippen met het Label
Rouge het duurst. De verdelers
rekenen de kosten van de strengere
kweekvoorwaarden immers door
in de vleesprijs.
Respect voor kippenwelzijn
Uit een jaarlijkse studie van GfK
voor VLAM, het Vlaams Centrum
voor Agro- en Visserijmarketing,
blijkt dat 61 % van de Belgen bij
de aankoop van gevogelte belang
hecht aan het dierenwelzijn. Dat is
11 % meer dan in 2016. Ook hier
kunnen keurmerken helpen om
een ethisch verantwoorde keuze te
maken.
Het Nederlandse Beter Leven-label

NOG TE VEEL ANTIBIOTICA
Een ander punt van
bezorgdheid is het gebruik van
antibiotica in de kippenkweek.
Kip eten die met antibiotica
is behandeld, is op zich niet
schadelijk. Maar het intensieve
gebruik van antibiotica om
ziekten in de kwekerijen te
voorkomen, vormt wel een
enorm probleem voor de
volksgezondheid. Dit werkt
immers antibioticaresistentie
in de hand. En zoals bekend
kunnen antibiotica alleen
levens redden als ze
spaarzamer worden gebruikt.
Lichte verbetering
Volgens de laatste mededeling
van AMCRA, het kenniscentrum
voor antibioticagebruik en
-resistentie bij dieren, is het
gebruik van antibiotica tussen
januari en december 2021
weliswaar gedaald. Maar er is
nog altijd werk aan de winkel,
want ons vlees bevat nog
steeds te veel bacteriën die
resistent zijn tegen antibiotica.
Om de evolutie van het
antibioticagebruik in de
Belgische kwekerijen te
kunnen meten, zijn wij dan ook
voorstander van een specifieke
monitoring per diersoort, zoals
dat het geval is in Nederland.
“Zonder
antibioticabehandeling”:
klopt dat?
Op de verpakking van sommige
kippen staat “Gekweekt
zonder antibioticabehandeling”
te lezen. Maar is dat wel
waar? Deze claim is niet
gereglementeerd, maar het
biolabel en het Label Rouge
garanderen niettemin dat de
dieren met zo weinig mogelijk
antibiotica worden gevoerd.
voor dierenwelzijn is bijvoorbeeld
een betrouwbaar keurmerk, maar
komt in België nog maar weinig
voor.
Ook het biolabel biedt bepaalde
garanties op dit vlak. Zo mag
de kweekdichtheid maximaal
10 kippen per m² bedragen
(tegenover 20 tot 25 in de
industriële kippenkweek).
Het Label Rouge garandeert
eveneens een hoger
welzijnsniveau. Dit keurmerk
kan gepaard gaan met twee
benamingen: ofwel “scharrelkip”
(elke kip beschikt over een
oppervlakte van minstens 2 m²),
ofwel “scharrelkip met vrije
uitloop” (zonder omheining).
Liever bio of Label Rouge
Kort samengevat scoren
biologische kippen en kippen
met het Label Rouge beter dan
de twee andere categorieën op
het gebied van dierenwelzijn en
duurzaamheid. Het is ook bekend
dat het antibioticagebruik bij
deze kippen beperkter is dan bij
industrieel gekweekte kippen.
Daarom kunnen wij deze twee
labels alleen maar promoten.
Ondanks de enigszins verrassende
resultaten van smaakproef waren
de verschillen al bij al vrij klein.
Akkoord, hetzelfde kan niet gezegd
worden van de prijs.
Wat is dan het beste compromis?
Duurzaam vlees kopen, ook al kost
dat meer, en wat vaker vegetarisch
eten. Dat komt je gezondheid
alleen maar ten goede.
Meer hierover lees je in onze
dossiers op
www.testaankoop.be/kip
en www.testaankoop.be/
voedingslabels.
Testaankoop gezond 170 • 25
Helpt XLS Medical om af te slanken?

Veel geld,
weinig bewijzen
Deze producten lijken op een voedingssupplement, maar Perrigo verkoopt ze
als “medisch hulpmiddel”. Waarom? Dit biedt meer mogelijkheden om ons wijs
te maken dat ze helpen om af te vallen. Terwijl dat niet bewezen is.
Gitte Wolput

± € 105
per maand

± € 98
per maand

Deze producten
bevatten allemaal
“Litramine”
(acaciagom en
nopalbladeren).

Dit middel bevat

“Clavitanol”
(mix van
druivenpulp en
L-Arabinose).

± € 39 ± € 75
per maand per maand

26 • Testaankoop gezond 168

 J
e kunt er haast niet
naast kijken in sommige
apotheken. En ook op
sociale media en op
televisie draait de marketing
op volle toeren. Dat legt de
Amerikaanse multinational
Perrigo geen windeieren. De
vermageringsproducten van
± € 130 XLS Medical gaan vlot over de
per maand
toonbank. Maar helpen ze écht
om af te vallen? En waarom staat
er "medisch hulpmiddel" op de
Deze tabletten
bevatten
verpakking? Zijn dit geen gewone
“Redosure” voedingssupplementen?
(glucomannaan en
voedingsadditieven). Val je er écht van af?
De beschikbare studies zijn
niet indrukwekkend. Voor elk
product zijn er maar één of
twee kleine studies gepubliceerd
waarbij onderzoekers het effect
op lichaamsgewicht nagingen
bij overgewicht of obesitas.
Daar namen telkens maximaal
een 100-tal proefpersonen aan
± € 110 deel. De deelnemers werden
per maand meestal maar 12 weken gevolgd.
Gedurende die periode moesten
ze een vermageringsdieet volgen
en genoeg bewegen. Daarnaast
kregen sommigen een echte pil,
anderen een neppil (placebo). Zij
die tijdens het dieet een echte
pil namen, vielen gemiddeld
drie (Max Strength) tot vijf kilo
(Pro-7 en Ultra 5) af. De diëtende
placebogroep viel om de een of
andere reden amper af. In drie
van de vier studies gemiddeld nog
geen kilo. Dat is heel weinig. Met
de pillen Pro-7 val je volgens de
reclame tot 5 keer meer af dan met
± € 100 een gewoon dieet zonder pillen.
Maar dat is dus in vertekende
per maand
Deze producten vergelijking met de placebogroep
bevatten allebei die abnormaal weinig afvalt met
“Okranol”
een dieet alleen.
(okrapoeder en
vezels uit cichorei).
Remt de eetlust?
De claims dat sommige van deze
producten de eetlust stillen,

Testaankoop gezond 168 • 27


De wet verbiedt “voor en na”-reclame voor voedingssupplementen.
Maar voor XLS Medical telt dat niet, want dat zijn “medische hulpmiddelen.”
Of hoe je middels het statuut van een product de regels kunt omzeilen.
neem je beter ook met een korrel
zout. Max Strength zou helpen
om minder naar de tussendoortjes
te grijpen. Die bewering blijkt
gebaseerd op een analyse van de
bloedglucosespiegel van amper 17
proefpersonen. Die steeg minder
snel bij de deelnemers die een échte
pil namen. Of dit daadwerkelijk een
impact had op hun eetlust, gingen
de onderzoekers niet na.
Het eetlustremmende effect van
Pro-7 is ook niet aangetoond.
Integendeel: in een studie waar
Perrigo zelf naar verwijst als
"bewijs" bleek een neppil even
28 • Testaankoop gezond 168
dat je je iets sneller verzadigd
voelt. Maar in het onderzoek deed
dit middel het niet beter dan een
placebo om hunkering naar voedsel
en eetdrang te verminderen.
Daar zwijgt Perrigo over in
de reclame. Zulke "details"
vallen enkel op als je diep in de
wetenschappelijke publicaties duikt
en alle studieresultaten aandachtig
bekijkt.
Lakse reclameregels
Elk van deze producten bevat
een mix van voedingsvezels
en additieven. Ze lijken op
voedingssupplementen, maar dat
zijn ze niet. Toch niet officieel. De
fabrikant bracht ze op de markt
als "medisch hulpmiddel". Dat
is een instrument, implantaat of
ander gezondheidproduct met een
mechanische of fysieke werking.
Denk bijvoorbeeld aan een pleister
om een wonde te bedekken of een
knieprothese. De producten van
XLS Medical maken deel uit van de
categorie waartoe ook condooms
en implanteerbare lenzen behoren.
Waarom? Waarschijnlijk
om de reclameregels voor
voedingssupplementen te omzeilen.
Die zijn niet ideaal, maar wel veel
strenger dan die voor medische
hulpmiddelen. Als Perrigo deze
middelen als voedingssupplement
werkzaam om de honger te stillen. zou laten erkennen, zou hij veel
En Eetlustremmer? Daar zitten minder vrijheid hebben om te
bestanddelen in die sterk zwellen zeggen wat hij wil. "Voor-en-na"-
in de maag, wat ervoor kan zorgen reclame zou verboden zijn en
op een andere manier zinspelen
op de snelheid en de mate van
gewichtsverlies eveneens. De
firma zou zich moeten beperken
HET STATUUT tot claims die zijn goedgekeurd
of voorlopig zijn toegelaten door
MEDISCH het Europese Voedselagentschap
(EFSA).
HULPMIDDEL Voor Eetlustremmer en Max
IS VOLKOMEN Strength zou Perrigo niets
over gewichtsreductie mogen
MISPLAATST beweren. Eetlustremmer bevat
WAT HELPT WÉL OM
AF TE SLANKEN?
Véronique
Demierbe
Expert voeding
Eet traag
Een verzadigd gevoel treedt
binnen twintig minuten na
het begin van de maaltijd op,
hoe snel je ook eet.
Eet veel groenten en
volkorenproducten
Vezels geven een vol gevoel
zonder dat je ervan verdikt.
Maar je hoeft echt geen sup-
plementen te slikken om
meer vezels binnen te krij-
gen. Eet meer groenten en
volkorenproducten om je
vezelsconsumptie op te drij-
ven
Mijd extreme diëten
Zogeheten hyperproteïnedi-
ëten zijn onhoudbaar op
lange termijn. Hetzelfde geldt
voor koolsoepdieet, een
fruitdieet, een sapkuur enz.
Zodra je ermee stopt, kom
je weer bij. Werk liever aan
gezonde eetgewoonten die
je voor altijd kunt volhouden.
Meer tips?
Surf naar www.testaankoop.
be/afslanken
glucomannaan. Dit is het enige
ingrediënt in alle XLS Medical
producten waarvoor het EFSA
oordeelde dat het kan bijdragen tot
gewichtsverlies. De voorwaarde
is wel dat het product één gram
per portie en drie gram per
dag aanlevert. Zes tabletten
Eetlustremmer (één dagdosis)
leveren slechts 1,5 gram.
Het Federale Agentschap
voor Geneesmiddelen en
Gezondheidsproducten (FAGG)
erkent dat er een probleem is met
de reclameregels voor medische
hulpmiddelen. Wij vragen al lang
voor maatregelen.
"Pure mechanica"
Pillen als medisch hulpmiddel.
Kan dat zomaar? Toch wel, als
een fabrikant een zogenaamde
"aangemelde instantie" kan
overtuigen dat de werking ervan
hoofdzakelijk mechanisch is. (Zo'n
instantie is een door de overheid
erkend privébedrijf dat medische
hulpmiddelen goedkeurt en CE-
labels aflevert.)
De uitleg van Perrigo: de vezels
en gommen in deze producten
zwellen, vullen de maag en
trekken in hun weg naar buiten
vetten en koolhydraten mee. Een
puur mechanisch proces volgens
de firma. Maar onze analyse
maakt duidelijk dat er voor geen
enkel product daadwerkelijk
is aangetoond dat de werking
hoofdzakelijk mechanisch is.
Dat het lichaam meer vet en
koolhydraten uitscheidt als je
deze middelen inneemt is amper
onderzocht. Onderzoek naar
de bestanddelen maakt gewag
van interacties met enzymen,
darmbacteriën en andere effecten
op de stofwisseling. Het statuut
medisch hulpmiddel is volgens ons
dan ook misplaatst.
Wij maakten onze bedenkingen
over aan de Gemengde
Commissie van het Belgisch
geneesmiddelenagentschap FAGG.
Die commissie brengt adviezen uit
over het statuut van een product
wanneer iemand dat in twijfel trekt.
Het zou niet de eerste keer zijn
dat een product van XLS Medical
uit de rekken verdwijnt omdat
het bij nader inzien tóch geen
hoofdzakelijk mechanische werking
heeft. Twee jaar geleden haalde
Perrigo om die reden eindelijk
Koolhydraatblokker van de markt,
na een klacht van Testaankoop
gezond. Het heeft wel lang geduurd
eer de bevoegde instanties tot actie
zijn overgegaan.
Toch eens proberen?
Overweeg je desondanks om
deze producten toch eens uit te
proberen? De fabrikant meldt dat
je er beter niet aan begint als je
zwanger bent of borstvoeding geeft
en beter eerst een arts raadpleegt
als je een aandoening hebt. Houd
ook rekening met nevenwerkingen,
zoals maag- en darmklachten,
hoofdpijn en uitslag. In de studies
tot nu toe traden er geen ernstige
ongewenste effecten op, maar er
zijn geen langetermijnstudies.
Met Eetlustremmer moet je
opletten dat je genoeg drinkt
om te vermijden dat je stikt. De
glucomannaanvezels kunnen
ergens komen vast te zitten waar ze
niet horen en voor een obstructie
zorgen. Neem dit middel niet in als
je slikproblemen hebt.
Baat het niet dan schaadt het niet?
Met prijzen tot meer dan € 100
per maand, zal je bankrekening
mogelijk protesteren.
We legden onze bevindingen voor
aan Perrigo. Volg dit dossier op
www.testaankoop.be/
xlsmedical
Testaankoop gezond 168 • 29
Drie methodes om bevallingen te verlichten
Bevallen zonder pijn
De uren voor die eerste
ontmoeting met je baby wil
je doorgaans snel vergeten.
Hoe kan je zelf de pijn wat
verlichten?
Birgit Janssen en Jorien Laermans
V
olgens mijn mama en
schoonmama moest ik
me voorbereiden op een
dagje afzien. Dat hoorde
volgens hen bij bevallen. De eerste
keer hadden ze het helaas bij het
rechte eind. Maar de bevalling van
Dit artikel kwam tot stand met de hulp van
Cochrane First Aid en het Centrum voor Eviden-
ce-Based Practice van Rode Kruis-Vlaanderen, en
kadert binnen een bredere samenwerking.
30 • Testaankoop gezond 170
mijn jongste dochtertje heeft me
doen inzien dat het ook anders
kan. Een ontspannend muziekje,
enkele oefeningen op een zitbal
en af en toe wat massage van
mijn partner deden in mijn geval
wonderen. In de verloskwartieren
lijkt er zich de laatste jaren echter
eerder een omgekeerde tendens
af te spelen. Men lijkt net alsmaar
sneller over te gaan tot medische
interventies bij bevallingen:
weëenopwekkers, ruggenprik,
monitoring ... Een evolutie waar
toch met een kritische blik naar
moet worden gekeken. Want
de vraagt blijft uiteraard of zo'n
interventie de gezondheid van
mama en kind wel ten goede
komt? Of lokt ze soms net een
nieuwe medische interventie uit?
Is er altijd voldoende bekeken
of het ook zonder een medische
tussenkomst kan? En wegen de
voordelen ervan wel op tegen de
nadelen? Het zijn vragen waar bij
iedere medische interventie moet
over worden nagedacht. Wij doken
alvast in enkele studies van de
non-profitorganisatie Cochrane.
Een eerste aanzet voor hoe je
tijdens de bevalling de pijn zelf
met eenvoudige technieken al heel
wat kan verlichten.
 MASSAGE
EN WARMTE
Uit de beperkte studies die erover
bestaan, blijkt dat een massage
tijdens de weeën mogelijk een
gunstige invloed kan hebben op de
pijnervaring. Het zou kunnen helpen
om te ontspannen, waardoor je
beter kan omgaan met de pijn. Wie
die massage dan het best geeft, de
partner of eerder een vroedvrouw,
moet nog verder worden onderzocht.
Dat geldt ook voor hoe lang deze
massage best duurt. Het wordt
momenteel onderzocht of ook
warmte de pijn draaglijker maakt
wanneer de baarmoederhals zich
ontsluit.
BEVALLEN
ONDER WATER
Tijdens de bevalling een warm bad
nemen wordt de laatste jaren als-
maar populairder. Een goede zaak,
zo blijkt. Tijdens de ontsluitingsfase
in het water vertoeven zorgt er waar-
schijnlijk voor dat je geen epidurale
prik nodig hebt. Het risico op een
ernstige perineumscheur blijft waar-
schijnlijk gelijk.
www.testaankoop.be/pijnbestrijding
RELAXATIE,
YOGA EN MUZIEK
Yoga kan mogelijk helpen om de
intensiteit van de pijn tijdens de
bevalling te verminderen. Vrou-
wen zouden op die manier meer
controle kunnen ervaren over hun
eigen bevalling en er een positie-
ver gevoel bij kunnen hebben. Op
basis van de huidige studies blijven
de effecten van relaxatietechnieken
en muziek onduidelijk.
Meer over de studies achter
deze methodes vind je in ons
onlinedossier. Je vind er ook
verschillende technieken die pijn
kunnen verzachten na je bevalling.
Testaankoop gezond 170 • 31
 ADHD

Kind in overdrive
Noem kinderen met ADHD niet zomaar druk of stout, ze reageren nu
eenmaal anders op hun omgeving. Dat los je niet zomaar op met een
pilletje, maar de juiste ondersteuning thuis en op school kan heel wat
problemen helpen voorkomen.
Jeroen Plessers en Daisy Van Lissum
Illustratie: Annelies Smet

32 • Testaankoop gezond 170

W
ie ADHD zegt,
denkt vaak aan
overactieve
jongetjes die de klas
op stelten zetten. Attention Deficit
Hyperactivity Disorder is echter
complexer dan dat. Symptomen
zijn immers erg persoonlijk en
kunnen zelfs veranderen doorheen
de tijd. Bij meisjes worden ze
bovendien vaak volledig over het
hoofd gezien.
Impact op gezin is groot
Naar schatting heeft zo'n 5 tot 10 %
van de kinderen ADHD, een
ontwikkelingsstoornis waardoor ze
anders reageren op zintuiglijke en
emotionele stimuli. Zulke kinderen
zijn doorgaans overactief, onrustig,
snel afgeleid, ongeduldig en
vergeetachtig. Ze kunnen moeilijk
stil zitten en babbelen veel.
Een kind met ADHD kan een grote
uitdaging zijn voor ouders. Ze zijn
impulsiever, hebben moeite met
regels en instructies, en kunnen
zelfs agressief uit de hoek komen.
Bovendien gaat ADHD vaak
gepaard met andere problemen
zoals leerstoornissen, opstandig
gedrag of depressie.
De impact op het gezinsleven en op
school is aanzienlijk. Het is dus
perfect normaal dat (groot)ouders
zich soms hulpeloos of gefrustreerd
voelen, maar met de juiste
strategieën kan je het dagelijkse
leven met ADHD vlotter doen
verlopen. Ook op school kunnen
simpele ingrepen helpen om de
kernsymptomen (hyperactiviteit,
impulsiviteit en onoplettendheid)
onder controle te houden.
Geen taak voor huisarts
Er is geen simpele test voor ADHD,
zeker niet op kleuterleeftijd. De
meeste diagnoses volgen dan ook
pas wanneer kinderen starten
in het lager onderwijs. Dat het
aantal diagnoses de laatste jaren
in stijgende lijn gaat, betekent
niet per se dat artsen het label te
gemakkelijk opplakken. Wél dat
ouders en leerkrachten sneller
signalen herkennen en hulp
inroepen.
De diagnose kan niet zomaar
door een gewone huisarts
worden gesteld, daarvoor is
een multidisciplinair team van
specialisten nodig. Op basis
van uitvoerige medische en
psychosociale onderzoeken
moeten eerst alternatieve
verklaringen, zoals stress,
fysieke factoren of andere
ontwikkelingsstoornissen,
5-10%
van de kinderen
heeft ADHD
60 -70%
van deze kinderen houdt
(enkele) symptomen
ook als volwassene
worden uitgesloten. Bovendien
moeten de symptomen minstens
zes maanden aanwezig zijn en
dat vóór de leeftijd van 12 jaar,
en in verschillende contexten
voorkomen (bv. niet alleen op
school of thuis).
Het gedrag moet het dagelijkse
leven en functioneren tot slot
ernstig hinderen om van ADHD
te kunnen spreken, al is dat niet
bij ieder kind even extreem. Hoe
ADHD zich precies uit, verschilt
van persoon tot persoon en kan ook
veranderen met de leeftijd. Omdat
symptomen na verloop van tijd
kunnen veranderen of afnemen,
moet de diagnose op langere
termijn regelmatig herbekeken
worden.
Meisjes blijven onder de
radar
Bovendien zijn de symptomen
verschillend tussen de geslachten.
ADHD treft twee tot drie keer
zoveel jongens als meisjes, maar
wordt nu eenmaal minder vaak
opgemerkt bij meisjes.
Meisjes zullen bijvoorbeeld minder
vaak storend gedrag vertonen maar
eerder geplaagd gaan onder
Testaankoop gezond 170 • 33

onoplettendheid, waardoor ze
minder vaak de juiste diagnose en
de juiste hulp krijgen. Een meisje
dat de hele les zit te dagdromen
of veel babbelt met haar buur
zal minder opvallen dan een
jongetje dat de hele klas op stelten
zet, terwijl het wel degelijk gaat
om twee aspecten van dezelfde
stoornis.
Er is dan ook geen pasklare
aanpak die voor iedereen werkt.
Bovendien heeft niet iedereen met
ADHD een behandeling nodig.
Wanneer ADHD echter negatieve
gevolgen heeft, zoals ondermaatse
schoolprestaties, depressie of
gedragsproblemen, moet worden
gezocht naar een manier om het
dagelijkse leven terug op de rails
te krijgen. Enkel zo kan worden
vermeden dat negatieve gevolgen
permanent worden.
De eerste stap na de diagnose is
doorgaans een gesprek met een
gespecialiseerde arts, psycholoog
of psychiater. Zij kijken samen
met het gezin op welke manier
de ADHD het leven van het kind
en diens omgeving beïnvloedt en
welke problemen het veroorzaakt.
Doorgaans wordt gestart met
psychologische begeleiding voor
het kind en de ouders, en extra
ondersteuning op school.
Leren leven met ADHD
Voor ouders en leerkrachten is het
belangrijk om te benadrukken dat
een kind met ADHD niet "stout" of
ongemotiveerd is: focus op het
gedrag, niet op het kind.
Je kunt kinderen met ADHD extra
houvast geven met ritme, regelmaat
en vaste routines. Ze hebben meer
uitleg, herhaling, structuur en
grenzen nodig dan andere kinderen.
Je bent daarom geen (te) strenge
ouder, je schept gewoon een
omgeving waarin je kind
makkelijker zijn of haar weg vindt.
Wijzigen de plannen, vertel dit dan
34 • Testaankoop gezond 170
zo snel mogelijk zodat het kind zich
© Foto: Ellen van den Bouwhuysen
hierop kan voorbereiden. Ze
reageren bovendien beter op korte,
specifieke en simpele instructies.
Splits grote taken daarom op in
kleinere, behapbare stukjes en
gebruik lijstjes of tabellen om het
overzicht te bewaren.
Blijf kalm en consequent als je
kind zich misdraagt, en gebruik
positieve bekrachtiging wanneer
je kind flink is in de vorm van een
complimentje, een knuffel, een
sticker of een andere beloning.
Kinderen met ADHD
moeten worden behoed voor
overstimulatie, aangezien dat
probleemgedrag kan triggeren.
Waak er tot slot over dat je kind
genoeg slaapt. Slaapproblemen
kunnen ADHD-symptomen
immers verergeren.
Medicatie nooit eerste keuze
Enkel als het gaat om ernstige
ADHD en pas wanneer andere Kelly Deriemaker
maatregelen niet volstaan, wordt
verder gekeken naar andere Journalist, onderneemster
en mama van twee
behandelingen of combinaties, al dan
niet ondersteund met medicatie
zoals methylfenidaat (Rilatine,
Concerta, Medikinet en Equasym).
Zulke geneesmiddelen zijn sowieso
Jouw diagnose is recent.
niet geschikt voor kinderen jonger Waarom heb je je laten
dan zes en ze werken ook niet even testen?
“Dat zat er al een tijdje aan te
komen, ik denk dat ik altijd heb
geweten dat mijn hoofd anders
werkte. Zo had ik enkele jaren gele-
den een interessant artikel gelezen,
over de “verloren generatie meis-
jes” bij wie ADHD over het hoofd
werd gezien, waarin ik mezelf heel
erg herkende. Toen ik in november
MEISJES MET 2021 voor de derde keer een burn-
out had én bij mijn zoontje focuspro-
ADHD KRIJGEN blemen werden vastgesteld, gingen
er bij mij een paar belletjes rinkelen.
MINDER VAAK DE Uiteindelijk kon ik vrij snel terecht bij
JUISTE DIAGNOSE een centrum in de buurt en kreeg
ik na een traject van zes weken de
OF HULP diagnose ADHD.”

INTERVIEW
“Mijn diagnose
deed de puzzel
in elkaar vallen”
Hoe uit jouw ADHD zich?
“Ik creëer chaos. (schaterlacht) Ik
kan me moeilijk focussen, ben snel
de draad kwijt. Dan begin ik ergens
aan, maar raak ik halverwege afge-
leid. Mijn brein wordt constant
getriggerd door nieuw, en boeiend,
en fun. Ook met stappenplannen
en organisatie heb ik het moeilijk,
zelfs al heb ik iets al honderd keer
gedaan. En ik raak snel overwel-
digd, omdat er in mijn hoofd de hele
tijd vanalles gebeurt. Dat komt deels
door mijn ADHD en deels door mijn
hoogbegaafdheid, die al op mijn
zesde werd vastgesteld.”
Waren er dan geen
vermoedens van ADHD?
“Neen, helemaal niet. Ik was een
heel timide, rustig kindje in de klas.
Angstig en verlegen, totaal niet het
stereotiepe beeld van ADHD. Maar
ik voelde ik toen al een grote onrust,
ik wist die gewoon goed te maske-
ren. Hoe ouder ik word, hoe hyper-
der. Wellicht omdat ik het belangrij-
ker vind om mezelf te kunnen zijn
dan dat ik mezelf wil plooien naar
de sociale verwachtingen.”
Wat betekende de
diagnose voor jou?
“Mijn diagnose deed de puzzelstuk-
ken in elkaar vallen. Het helpt me
mezelf beter te kennen en hand-
vaten te zoeken om dingen aan te
pakken. Niet dat ik ADHD nu aan-
grijp als een excuus, maar ik ben lie-
ver voor mezelf en zal sneller hulp
vragen bij dingen die mij moeilijk
vallen. Maar mijn ADHD en hoog-
begaafdheid hebben ook heel wat
voordelen, bijvoorbeeld voor mijn
carrière. Ik heb een heel boeiend
brein. Soms raak ik zo overweldigd
dat ik crash, maar het bezorgt me
wel allerhande dolle avonturen.”
Hoe ga je ermee om?
“Planning en structuur, maar met
de nodige flexibiliteit. Ik werk met
checklists en maak op voorhand
een weekmenu en een week-
planning, zodat ik niet impulsief
last-minute moet beslissen. Ik mag
ook niets uitstellen. Als ik het niet
meteen doe, is het weg. Tot slot
probeer ik ook te aanvaarden dat
sommige dagen alsnog verzanden
in chaos. Het moet niet perfect zijn.”
goed bij iedereen.
Weet ook dat zulke pillen louter de
symptomen verlichten, níet genezen.
Bovendien kunnen ze ernstige
bijwerkingen zoals slaapproblemen,
verminderde eetlust, gewichtsverlies
en vertraagde groei veroorzaken, en
is er nog maar weinig geweten over
de langetermijneffecten.
Medicatie mag dan ook nooit het
vertrekpunt zijn en wordt nooit
alleenstaand, zonder psychologische
ondersteuning, gebruikt.
Niet zomaar kinderziekte
ADHD is niet te voorspellen,
maar wordt veroorzaakt door
een combinatie van genetische,
neurobiologische en omgevings-
factoren. Het is dus geenszins het
gevolg van slechte opvoeding of te
veel suiker, maar veel complexer
dan dat.
Directe familieleden van personen
met ADHD lopen bijvoorbeeld
vijf tot tien keer meer kans om
ook ADHD te hebben. Sommige
volwassenen ontdekken hun
diagnose pas wanneer het bij hun
kind(eren) wordt vastgesteld.
Vroeger dacht men dat ADHD
vanzelf weer overging, maar
inmiddels weten we dat de meeste
kinderen symptomen blijven
hebben tijdens en na de puberteit.
Op volwassen leeftijd worden de
symptomen doorgaans wel minder
ernstig of verdwijnen ze volledig.
Hyperactiviteit komt nog maar
zelden voor, en onoplettendheid
is doorgaans het belangrijkste
symptoom, waardoor de ADHD
minder zichtbaar is.
www.testaankoop.be/adhd
Testaankoop gezond 170 • 35
 INTERVIEW

“Herstel beroerte zit

ook tussen de oren”
Foto: Bart Dewaele

Prof. Dr. Céline Gillebert

Professor neuropsychologie
aan de KU Leuven

• Geeft les aan de faculteit Psychologie en

Pedagogische Wetenschappen.
• Lid van de eenheid Brein en Cognitie aan
de KU Leuven.
De revalidatie na een beroerte is niet min. Maar je staat
er niet alleen voor, een team van specialisten staat
voor je klaar. Ook een neuropsycholoog kan helpen.
Maar wat doet die precies?
Daisy Van Lissum en Gitte Wolput
J
e mondhoeken trekken
scheef weg. Je kan plots
niet meer goed praten of je
armen en benen niet meer
bewegen. Je partner heeft in de
gaten dat er iets mis is en belt 112.
De ambulance brengt je met spoed
naar het ziekenhuis. Het verdict:
een beroerte …
Elke dag overkomt het zo’n 50
Belgen. Na de eerste zorgen is
het revalideren geblazen. De kans
bestaat dat je op een bepaald
ogenblik wordt doorverwezen naar
een neuropsycholoog. Prof. dr.
Céline Gillebert geeft uitleg.
Hoe kan een neuropsycholoog
helpen na een beroerte?
"Een beroerte of CVA (cerebro-
vasculair accident, nvdr.) is een
niet-aangeboren hersenletsel
waarbij de hersenen te weinig
bloed en dus te weinig zuurstof
krijgen, en heeft vaak zware
gevolgen. Een neuropsycholoog
focust niet op het lichamelijke
aspect van die beroerte, maar
behandelt de psychologische
impact ervan. Zo krijgt ongeveer
een derde van de patiënten te
kampen met een depressie, wat
een negatieve invloed heeft op de
revalidatie. En 70 % à 80 % van de
patiënten heeft na een beroerte
cognitieve problemen."
Wat voor problemen zijn dat?
"Denk maar aan problemen
op het vlak van waarneming,
concentratie, geheugen, taalbegrip,
ruimtelijk inzicht, oriëntatie,
uitvoerende functies enzovoort.
Sommige patiënten begrijpen
plots niet meer wat je tegen hen
zegt. Of ze negeren plots alles
wat zich links in hun gezichtsveld
afspeelt, waardoor ze enkel de
rechterkant van hun bord leegeten
of het verkeer dat van links komt
niet zien bij het oversteken. Zulke
mankementen vallen snel op.
Maar cognitieve problemen
kunnen ook veel subtieler zijn en
pas opvallen wanneer mensen al
terug thuis zijn. Als ze opnieuw
in een drukkere omgeving komen
en hun dagelijkse activiteiten
hervatten, kan dat moeilijkheden
geven. Na een beroerte kan de
persoon bijvoorbeeld gevoeliger
zijn voor allerhande prikkels
waardoor een wandeling in fel
zonlicht onaangenaam wordt.
Anderen krijgen het moeilijk
om een gesprek te voeren als er
achtergrondlawaai is, of raken
overweldigd in het verkeer. En zo
zijn er nog veel meer voorbeelden."
Hoe worden cognitieve
problemen vastgesteld?
"Met neuropsychologische
tests waarbij de patiënt vragen
moet beantwoorden, figuren
rangschikken, gebaren imiteren,
objecten benoemen, berekeningen
maken enzovoort. Als een patiënt
een beroerte meemaakte, moet je
er wel rekening mee houden dat
hij of zij taalproductieproblemen
kan hebben. Zo'n patiënt met een
spreekstoornis wéét het antwoord
misschien wel, maar kan het niet
uitspreken. Dan zijn tests met
multiple choice items de beste
keuze."
Krijgt elke patiënt zo'n
cognitieve screening door een
neuropsycholoog?
"Idealiter worden patiënten
al op dag drie en acht na de
beroerte gescreend op mogelijke
cognitieve problemen. In de
praktijk gebeurt dat meestal door
een ergotherapeut, omdat er
helaas zelden neuropsychologen
werken op een stroke unit. Een
ergotherapeut gebruikt daarvoor
meestal een zeer korte test,
een zogenaamde “cognitieve
screen”. Dat biedt weliswaar een
beetje inzicht in het cognitieve
functioneren van een patiënt,
maar subtiele tekortkomingen
pik je daar niet mee op. Patiënten
krijgen meestal pas later in de
revalidatie een neuropsycholoog
te zien. Wanneer ze van de
stroke unit verhuizen naar een
revalidatiecentrum bijvoorbeeld, of
wanneer ze omwille van bepaalde
klachten worden doorverwezen
tijdens de opvolging."
Vallen daardoor geen
patiënten uit de boot?
"Het zou voor sommige
patiënten inderdaad beter zijn
mochten ze al op de stroke unit
een neuropsycholoog te zien
krijgen. Nu vliegen patiënten die
rechtstreeks naar huis gaan nog
te vaak onder onze radar, terwijl
ze wel baat zouden hebben bij
een uitgebreidere screening en
snellere begeleiding door een
neuropsycholoog.
Wie zijn sterktes en zwaktes kent,
kan daar rekening mee houden
en zijn cognitieve beperkingen
leren omzeilen. Wij willen
patiënten vooral helpen om
Testaankoop gezond 170 • 37
 ZO HERKEN JE EEN BEROERTE hun activiteiten te hervatten
en opnieuw deel te nemen aan de
Hoe sneller er wordt ingegrepen, hoe meer schade er kan worden maatschappij. Daarmee willen we
voorkomen. Het is dus belangrijk om de signalen te herkennen. de levenskwaliteit van de patiënt zo
hoog mogelijk en de impact van de
Mogelijke symptomen: beroerte op het dagelijkse leven zo
klein mogelijk krijgen."

Kan het cognitieve vermogen

herstellen?
"Er zijn zorgverleners die
Plotse Niet meer Plotse Verminderd aandacht- en geheugentrainingen
verlamming kunnen praten hoofdpijn, bewustzijn: op een computer aanraden,
van een arm of woorden niet misselijkheid slaperigheid, maar er is geen bewijs dat dit
of been meer begrijpen en braken coma, verwardheid
daadwerkelijk een impact heeft
op de dagelijkse activiteiten.
Momenteel onderzoeken we wel of
cognitieve training in een virtuele
3D-omgeving kan helpen. Daarbij
moeten patiënten zo'n VR-bril
Evenwichts- Tintelingen Scheve mond, (Gedeeltelijke) opzetten en opdrachten uitvoeren
stoornissen en of gevoel- moeite blindheid, in een realistische setting. Het
duizeligheid loosheid met slikken dubbelzicht spelelement stimuleert bovendien
om veel te oefenen. We hopen
dat deze toepassing het dagelijkse
Herken je deze symptomen, doe dan de FAST-test. functioneren kan verbeteren, maar
zekerheid hebben we nog niet. Je
Face (gezicht) moet dit dus nog niet meteen in de
Vraag om te lachen. Als de mond scheeftrekt, praktijk verwachten."
dan gaat het mogelijk om een beroerte.
Een beroerte heeft natuurlijk
ook impact op de omgeving
Arm van de patiënt. Hoe gaan jullie
Laat hen beide armen tegelijkertijd voor zich uit- daarmee om?
strekken met de handpalmen naar omhoog. Lukt "Inderdaad, daarom doen we
dat niet, dan gaat het mogelijk om een beroerte. ook aan psycho-educatie. We
informeren patiënten én hun
familieleden over wat er precies
Speech (spraak) gaande is. Uiteindelijk is datgene
Stel eenvoudige vragen of laat de persoon tot tien wat mensen doormaken na een
tellen. Spreekt hij of zij onduidelijk of verward, dan beroerte een verlieservaring, niet
gaat het mogelijk om een beroerte. alleen voor de patiënt maar voor
het hele gezin. Inzicht geven in de
problemen en in het feit dat andere
Time (tijd) mensen zich na een beroerte
Vraag wanneer de klachten begonnen zijn. ook zo voelen, kan helpen bij het
Dat is belangrijk voor de verdere behandeling. verwerkingsproces."

Bel meteen de hulpdiensten (112) als je één of meerdere

van deze signalen herkent, ook als ze vanzelf weer verdwijnen. www.testaankoop.be/beroerte

38 • Testaankoop gezond 170

Uitsmijter
Een vooruitblik van onze redacteurs

Daisy Van Lissum

Redactrice

TWEE “VLIEGEN” IN ÉÉN KLAP

Muggenmelk werkt niet alleen tegen muggen, maar ook teken houden er niet van. Handig!

Al mijn hele leven blijk ik een uitverko-
ren lekkernij voor muggen, tot grote
ergernis. “Zoet bloed”, noemen we dat
in de Kempen. Enkel mijn broer doet
nog beter: met hem naast mij gunnen
de vervelende steekbeesten mij ten-
minste wat rust. Hij is de allerbeste
muggenmelk, mijn persoonlijke DEET.
Helaas woont mijn broer op een uur
rijden, en is mijn lief niet begenadigd
met zoet bloed. En met twee honden
in huis, die dagelijks twee keer gewan-
deld worden doorheen Limburgse vel-
den en bossen, vormt mijn arme lijf
een weelderig all-you-can-eat-buffet
voor de bloedzuigers in mijn buurt.
De combinatie van a) zoet bloed en
b) veel tijd in de natuur levert mij elk
jaar behoorlijk wat jeuk en irritatie op.
Zelf zweer ik in de eerste plaats
zoveel mogelijk bij lange broeken en
mouwen, maar soms plooi ik toch voor
een luchtige short en blote schouders.
Op zulke dagen waag ik mij niet bui-
tenshuis zonder muggenmelk in mijn
tas. Persoonlijk vind ik een roller het
handigst, al durfde ik hem vroeger wel
eens zo op mijn snoet smeren. Dat
doe ik dus beter niet. Eerst op mijn
handen, daarna op mijn gezicht, en tot
slot de handen wassen. Als redactrice
van Testaankoop gezond leer ik elke
dag nieuwe dingen.
Zo ook dat één product genoeg is
voor zowel muggen als teken. Dat
verklaart waarom ik, in tegenstelling
tot bij muggen, niet zo populair ben
onder de teken. Ook zij houden niet
van muggenmelk. En nu nog eens snel
spieken op pagina 10 hoe ik die teken
uit de vacht van mijn woefers pluk,
want zij dragen geen muggenmelk.

O N T B I J TG R A N E N M E D I C AT I E
Op zoek naar gezond Hulp bij kleine kwaaltjes
alternatief Je maag brandt, je hebt keelpijn of je neus is
Zweer jij trouw bij een kommetje gra- verstopt: je neemt snel een medicijn. Voor
nola iedere ochtend? Dan moeten we veel zelfzorggeneesmiddelen heb je geen
je teleurstellen. Granola en ook heel voorschrift nodig, toch blijft goede informatie
wat andere ontbijtgranen zijn vaak min- belangrijk. Wij lichten de meest voorkomende
der gezond dan je zou denken ... Maar “kwaaltjes” toe en vertellen wat je zelf kunt
welke kun je dan wel met een gerust doen om ze te bestrijden.
hart verorberen? Met ruim 300 verschil-
lende producten in het winkelrek, is het www.testaankoop.be/zelfmedicatie
geen gemakkelijke opdracht om een
gezonde variant te kie-
zen. In ons magazine
van oktober gaan
FA M I L I E
we op zoek naar Speciale aandacht voor je (klein)kinderen
de betere ont-
Bij Testaankoop gezond wordt geen enkele generatie verwaarloosd.
bijtgranen voor
Daarom besteden we ook aandacht aan de zorg voor kinderen. In ons
een evenwich-
online dossier vind je meer info over de juiste producten (bv. kinder-
tig ontbijt.
zitjes, babyfoons, groeimelk ...). En we geven ook heel wat advies en
tips voor ouders, zoals bv. de belastingvoordelen voor ouders en de
nodige veiligheidsmaatregelen voor kinderen die online actief zijn.

www.testaankoop.be/jongegezinnen

Testaankoop gezond 170 • 39

Kies het ziekenfonds
dat bij jou past!

Kies het nu op www.testaankoop.be/vergelijkziekenfonds

Als jij de noden binnen je gezin aangeeft,

leiden wij je naar het ziekenfonds waar er
voor jou het meest te rapen valt.