Πρακτικά ημερίδας - Ρεμπέτικου φόρουμ - 2017 - new

ÐñáêôéêÜ 1çò çìåñßäáò ôïõ ñåìðÝôéêïõ öüñïõì
"Ç Áðïêùäéêïðïßçóç ôçò ÌïõóéêÞò ôïõ ÑåìðÝôéêïõ, ôï ðñßóìá ôçò ôñïðéêÞò ðñïóÝããéóçò"
ÁèÞíá - 2 Áðñéëßïõ 2017
×áéñåôéóìüò
áðü ôï Ãéþñãï Ðáíáãéùôáêüðïõëï - admin ôïõ ñåìðÝôéêïõ öüñïõì
Ìðïñåßôå íá äåßôå ôï ó÷åôéêü áðüóðáóìá åäþ
Êõñßåò êáé êýñéïé ðïõ ðáñåõñßóêåóôå óÞìåñá åäþ,

áãáðçôïß ößëïé óå üëç ôçí ÅëëÜäá ðïõ ìáò âëÝðåôå ìÝóù äéáäéêôýïõ, óáò åõ÷áñéóôïýìå ðïëý ðïõ
áíôáðïêñéèÞêáôå ìå ôüóç èÝñìç óôçí åêäÞëùóç áõôÞ. Ç áíôáðüêñéóÞ óáò ìáò ãåìßæåé áéóéïäïîßá
êáé ìáò äßíåé ôç äýíáìç íá óõíå÷ßóïõìå êÜíïíôáò ó÷Ýäéá ãéá ôçí åðüìåíç åêäÞëùóç, ôçí ïðïßá
óêåöôüìáóôå. Èá óáò ðù äõï-ôñßá ëüãéá ãéá ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì êáé äõï-ôñßá ðñáãìáôÜêéá ðñéí
îåêéíÞóïõìå ôçí åêäÞëùóç.
Åãþ åßìáé ï Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò, ðïõ äçìéïýñãçóá ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì ôï 1996. Ôï

ÑåìðÝôéêï Öüñïõì äéáíýåé ëïéðüí, áéóßùò, ôá 21 ÷ñüíéá æùÞò. ÄçìéïõñãÞèçêå ôï 1996 ùò ìéá óå-
ëßäá ìéáò äéðëùìáôéêÞò åñãáóßáò, ôüôå ðïõ ôï ßíôåñíåô Þôáí áêüìç óôá óðÜñãáíÜ ôïõ. Óôç óõíÝ-
÷åéá ðñïóôÝèçêå Ýíá áñ÷Ýãïíï öüñïõì, ïé ðéï ðáëéïß ôï èõìïýíôáé, ðïõ ëåéôïõñãïýóå Ý÷ïíôáò ìéá
óåéñéáêÞ äïìÞ êáé ìåôÜ Üñ÷éóå ç åîÝëéîÞ ôïõ, êáé óÞìåñá åßìáóôå åäþ.
Óôï Öüñïõì Ý÷åé óõììåôÜó÷åé êáôÜ êáéñïýò ðëÞèïò áíèñþðùí ðïõ, êáôÜ ôçí ôáðåéíÞ ìïõ Üðïøç,
áãáðïýí ìå ðÜèïò ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé. Åßôå üóïé äåí óõììåôÝ÷ïõí ðéá óå áõôü, åßôå üóïé ìðáß-
íïõí êáèçìåñéíÜ Þ ðåñéóôáóéáêÜ óôï Öüñïõì, üëïé ìáò áãáðÞóáìå êáé óõíå÷ßæïõìå íá áãáðÜìå
ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé. Áðü ôçí áãÜðç ìáò áõôÞ äçìéïõñãÞèçêå ç óçìåñéíÞ ìáò åêäÞëùóç, ðïõ
èÝëïõìå íá åßíáé ç áðáñ÷Þ ìéáò ãüíéìçò óõæÞôçóçò ìå óêïðü ôçí åñìçíåßá áëëÜ êáé ôçí êáëýôåñç
êáôáíüçóç áõôÞò ôçò õðÝñï÷çò ìïõóéêÞò ðïõ áãáðÜìå.
ÊÜðïéïé Üíèñùðïé ìðïñåß íá äéáöùíïýí ãéá ôï áí ðñÝðåé íá ìåëåôÜìå ôï ñåìðÝôéêï, üìùò óÞìåñá
ãéá åìÜò ðïõ áãáðÜìå ôç ìïõóéêÞ áõôÞ, åßíáé ðåñéóóüôåñï áðü áíáãêáßá ç ìåëÝôç êáé ç áðïêùäé-
êïðïßçóç ôçò ýðáñîÞò ôçò, ìéáò êáé áðü ôç äéêéÜ ìïõ ãåíéÜ êáé ìåôÜ, ëåßðïõí ôá âéþìáôá åêåßíá
ôùí áíèñþðùí ðïõ äçìéïýñãçóáí ôï ñåìðÝôéêï. Ãéá íá êáôáíïÞóïõìå, íá ìåôáëáìðáäåýóïõìå
óôéò åðüìåíåò ãåíéÝò, ðñÝðåé íá ìåëåôÞóïõìå, íá áðïêùäéêïðïéÞóïõìå, üóï êé áí áõôÞ ç ëÝîç á-
êïýãåôáé ëüãéá, íá óêýøïõìå óôïí ôñüðï äçìéïõñãßáò, íá âñïýìå ôé åßíáé åêåßíï ðïõ êÜíåé êÜèå
íüôá íá óõíôïíßæåé óôçí øõ÷Þ ìáò ôçí áãÜðç ãéá ôï ñåìðÝôéêï.
Ìéá ôÝôïéá ðñáêôéêÞ áêïëïõèåßôáé ãéá êÜèå ìïõóéêÞ óå üëï ôïí êüóìï, áíåîÜñôçôá áí åßíáé âéù-
ìáôéêÞ êáô’ åîï÷Þí Þ ü÷é. Áêïëïõèåßôáé óôçí ðáñáäïóéáêÞ ìáò ìïõóéêÞ öõóéêÜ, áêïëïõèåßôáé
óôá ðïñôïãáëéêÜ öÜíôï, óôï öëáìÝíãêï, óôç ôæáæ, óôç ìðëïõæ, óôç âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ, ðáíôïý.
1
Ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì ëïéðüí, áðïöÜóéóå íá åßíáé ðéï åîùóôñåöÝò, óå áõôïýò ôïõò äýóêïëïõò êáé-
ñïýò ðïõ äéáíýïõìå, ãéá íá âïçèÞóïõìå üëïé ìáæß ìå ôïí ôñüðï áõôü óôï îåðÝñáóìá ôçò ðïëéôéóôé-
êÞò ìáò êñßóçò.
ÁõôÞ åßíáé ç ðñþôç áðü ôéò åêäçëþóåéò áíÜëïãïõ ÷áñáêôÞñá ðïõ èÝëïõìå íá õëïðïéÞóïõìå, åíþ
èá áêïëïõèÞóïõí êé Üëëåò, ìå ôç âïÞèåéá ôùí ößëùí ôïõ Öüñïõì öõóéêÜ. ÅðéðëÝïí, åßíáé ìåãÜëç
ìáò ÷áñÜ íá âïçèÜìå êÜèå ðñùôïâïõëßá ðïõ Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí ðáñáäïóéáêÞ ìïõóéêÞ êáé ôï ñå-
ìðÝôéêï ôñáãïýäé. ÊÜèå Üëëç éóôïóåëßäá, êÜèå Üëëï çëåêôñïíéêü öüñïõì, ïðïéáäÞðïôå êßíçóç
ãéá ôç äéÜäïóç ôïõ ñåìðÝôéêïõ ôñáãïõäéïý èá ìáò âñßóêåé ðÜíôïôå áñùãïýò.
Áãáðçôïß ößëïé, ßóùò êÜðïéïé ôï îÝñïõí, áëëÜ èá Þèåëá íá óáò åíçìåñþóù üôé óôï ÑåìðÝôéêï Öü-
ñïõì õðÜñ÷åé Ýíá ðïëý ìåãÜëï ñåìðÝôéêï ãëùóóÜñé, ðïõ åßíáé Ýñãï ðïëëþí ÷ñüíùí êáé ôï ïðïßï
Ý÷åé åðéìåëçèåß ç ÅëÝíç Óðõñïðïýëïõ, åíþ êÜèå ìÞíá, üðùò îÝñåôå ïé ðåñéóóüôåñïé áðü åóÜò,
äéïñãáíþíïõìå ìéá óõíÜíôçóç ìåëþí ãéá íá ãíùñéæüìáóôå êáé íá ðåñíÜìå êáëÜ, ìå ôá ìðïõæïý-
êéá ìáò êáé ôéò êéèÜñåò ìáò âÝâáéá. Åßóôå üëïé åõðñüóäåêôïé áíåîÜñôçôá áí áêïýôå ìüíï Þ ðáßæåôå
ñåìðÝôéêï êáé ëáúêü ôñáãïýäé.
ÔÝëïò, èá Þèåëá íá åõ÷áñéóôÞóù ìåñéêïýò áíèñþðïõò, ðïõ ÷ùñßò áõôïýò ç óõãêåêñéìÝíç åêäÞ-
ëùóç äå èá ãéíüôáí, ôïõëÜ÷éóôïí ìå ôç ìïñöÞ ðïõ ôç âéþíïõìå óÞìåñá:
Ôç óõíôïíéóôéêÞ åðéôñïðÞ äéïñãÜíùóçò ôçò óçìåñéíÞò åêäÞëùóçò ìå ðñþôï-ðñþôï ôïí Íßêï
Ðïëßôç, ôïõ ïðïßïõ éäÝá åßíáé ç óçìåñéíÞ ìáò åêäÞëùóç. Ï Íßêïò åßíáé åñåõíçôÞò ôïõ ñåìðÝôéêïõ
êé Ý÷ïõìå ôçí ôý÷ç íá åßíáé êáé óõíôïíéóôÞò óôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì. Íßêï, ó’ åõ÷áñéóôïýìå ðïëý.
Ôï ößëï ÌðÜìðç Ðáðáäçìçôñßïõ, ìïõóéêïëüãï êáé åðßóçò óõíôïíéóôÞ ôïõ ÑåìðÝôéêïõ Öüñïõì.
Ó’ åõ÷áñéóôïýìå ðïëý, ÌðÜìðç. Ôï Íßêï ÍéêïëÜïõ, êáôáóêåõáóôÞ ìïõóéêþí ïñãÜíùí, ðïëý
êïíôÜ üëá áõôÜ ôá ÷ñüíéá óôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì. ÁãáðçìÝíïò ößëïò. Íßêï, ó’ åõ÷áñéóôïýìå ðÜñá
ðïëý. Ôï ×ñÞóôï Ðáíáãéùôáêüðïõëï ðïõ ÷ùñßò ôéò Üïêíåò ðñïóðÜèåéÝò ôïõ äå èá åß÷áìå áõôÞí
ôçí çëåêôñïíéêÞ ðñïâïëÞ óôá ìÝóá êïéíùíéêÞò äéêôýùóçò áëëÜ êáé ôï live streaming ãéá ôïõò
ößëïõò ðïõ äåí ìðüñåóáí íá ðáñåõñåèïýí.
Åðßóçò, èÝëù íá åõ÷áñéóôÞóù ôçí ÅéñÞíç ÊïõñæÜêç ãéá ôçí åéêáóôéêÞ åðéìÝëåéá ôçò áößóáò, ôùí
åíôýðùí êáé ôçò ðñïâïëÞò óôá ìÝóá êïéíùíéêÞò äéêôýùóçò, ôç Ìáñßá Ãåííéôóáñßïõ óôçí åßóïäï
ãéá ôéò åêôõðþóåéò ôùí åíôýðùí êáé ôçí õðïäï÷Þ ôïõ êüóìïõ, ôïí web master ôïõ Öüñïõì
ÁëÝîáíäñï ÊáñáãéÜííç, êáé ôá ìÝëç ôïõ ÑåìðÝôéêïõ Öüñïõì Íßêï ÓáñçãéÜííç êáé ÓùôÞñç
Ñïýìðï, ãéá ôçí åõãåíÞ ôïõò êáëïóýíç íá âïçèÞóïõí óÞìåñá óôï óôÞóéìï, óôç ñïÞ êáé óôçí
êéíçìáôïãñÜöçóç ôçò åêäÞëùóçò, êáèþò êáé ôá áíßøéá ôïý Ãñçãüñç Óðçëéüðïõëïõ.
2
Åðßóçò, èá Þèåëá íá áíáöåñèþ óå êÜôé ðïëý óçìáíôéêü ôåëåéþíïíôáò. Ç åêäÞëùóç áõôÞ Ýãéíå ìå
ôçí åõãåíéêÞ ÷ïñçãßá êÜðïéùí áíèñþðùí, ðïõ óå ÷ñüíï ìçäÝí áíôáðïêñßèçêáí óôï êÜëåóìÜ ìáò,
ãéá íá êáëõöèïýí ôá Ýîïäá ôçò åêäÞëùóçò. ÈÝëïõìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå áðü ôá âÜèç ôçò êáñäéÜò
ìáò ôïõò áíèñþðïõò áõôïýò áíáöÝñïíôÜò ôïõò ìå áëöáâçôéêÞ óåéñÜ. Åõ÷áñéóôïýìå ëïéðüí ôïõò:
ÁíäñÝïõ Ößëéððï, ÄáëìÜ Åõôõ÷ßá, Äñõìþíá ÌÜêç, ÅëåõèåñéÜäç ÁëÝîáíäñï, ÊáãéÜöá Ðá-
íáãéþôç, ÌáêñÞ Ãéþñãï, Ðïëßôç Íßêï êáé Óðõñïðïýëïõ ÅëÝíç. Ôá ÷ñÞìáôÜ óáò, áãáðçôïß öß-
ëïé, Ýðéáóáí óçìáíôéêü ôüðï.
ÔÝëïò, èá Þèåëá íá åõ÷áñéóôÞóù ôïõò ôñåéò ïìéëçôÝò ìáò, ôïí ÅõãÝíéï Âïýëãáñç, ôïí Óðýñï
Ãêïýìá êáé ôïí ÄçìÞôñç Ìõóôáêßäç, ôïõò áíáöÝñù áëöáâçôéêÜ, ðïõ áðü ôçí ðñþôç óôéãìÞ
ðïõ óõæçôÞóáìå ôçí éäÝá ìáò ìáæß ôïõò, áíôáðïêñßèçêáí ìå èÝñìç êáé áãêÜëéáóáí ôçí çìåñßäá
áöéëïêåñäþò, ãéáôß áõôïß ïé Üíèñùðïé ãíùñßæïõí ðïëý êáëÜ üôé ç ãíþóç äåí ðñÝðåé íá ìÝíåé óôá
íôïõëÜðéá ôçò óêÝøçò ìáò, áëõóïäåìÝíç ìå ôéò ðñïêáôáëÞøåéò ìáò êáé ôïõò öüâïõò ìáò, ìçí ôç
ìÜèåé êÜðïéïò êáé ìáò îåðåñÜóåé. ÎÝñïõí ðïëý êáëÜ êáé ôï áðïäåéêíýïõí åìðñÜêôùò êÜèå ìÝñá
üôé ç ãíþóç ðñÝðåé íá äéáäßäåôáé, íá åêðÝìðåôáé óå üëïõò ôïõò ÷þñïõò. Ìüíï Ýôóé ìðïñåß íá äéá-
ôçñçèåß ç öëüãá æùíôáíÞ.
Ðáñáäßäù ôþñá ôï âÞìá óôïí ìïõóéêïëüãï ÌðÜìðç Ðáðáäçìçôñßïõ, ãéá íá êÜíåé ìéá ìéêñÞ åé-
óáãùãÞ óôï èÝìá ôçò çìåñßäáò. Óáò åõ÷áñéóôþ ðÜñá-ðÜñá ðïëý ðïõ åßóôå åäþ.
3
ÌðÜìðçò Ðáðáäçìçôñßïõ, ìïõóéêïëüãïò

ÊáëçìÝñá êé áðü ìÝíá.
Èá ìïõ åðéôñÝøåôå íá óáò ðñïôåßíù, áíôß ìéáò ðïëý ãåíéêÞò åéóáãùãÞò óôçí ðñïâëçìáôéêÞ ôïõ èÝ-
ìáôïò ôçò çìåñßäáò, ìéá ìéêñÞ îåíÜãçóç óôçí áíôßëçøç ôïõ óõóôÞìáôïò ôùí äñüìùí éóôïñéêÜ êáé
óôéò ðñïóðÜèåéåò åðåîÞãçóÞò ôïõ, åóôéÜæïíôáò óôï ðñïðïëåìéêü ñåðåñôüñéï ôïõ ôñß÷ïñäïõ ìðïõ-
æïõêéïý êáé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôïí üñï ñåìðÝôéêï ãéá íá ðåñéãñÜøù âáóéêÜ ìüíï ôç óõãêåêñéìÝíç
õðïêáôçãïñßá, ìéáò êáé ôï áóôéêü ëáúêü ôñáãïýäé åìðåñéÝ÷åé ðïëëÜ êáé äéáöïñåôéêÜ éäéþìáôá ìå
åìöáíåßò áéóèçôéêÝò äéáöïñïðïéÞóåéò, óôéò ïðïßåò äåí Ý÷ù ïýôå ôçí åîåéäßêåõóç áëëÜ êõñßùò ïýôå
ôï ÷ñïíéêü ðåñéèþñéï þóôå íá åðåêôáèþ åðáñêþò.
Èá îåêéíÞóù ëïéðüí äéáâÜæïíôÜò óáò Ýíá áðüóðáóìá áðü óõíÝíôåõîç ôïõ ÓôÝëéïõ Êåñïìýôç, ôïõ
ãíùóôïý Ðåéñáéþôç ìðïõæïõîÞ, óôïí Ðáíáãéþôç ÊïõíÜäç, óõíÝíôåõîç ç ïðïßá áíáäçìïóéåýôçêå
óôï âéâëßï Åéò áíÜìíçóéí óôéãìþí åëêõóôéêþí, Åêäüóåéò ÊáôÜñôé, 2000.
ËÝåé ëïéðüí ï Êåñïìýôçò:
«ÌáêÜìé. Áõôüí ôïí êýêëï ôïí âëÝðïõìå; Áõôü åßíáé ìáêÜìé. Åßíáé Ýíáò êëïéüò, êáé ëÝìå óôï ìáêÜìé
áõôü ìÝóá áíáêáôåýïõìå ôï öáÀ. Áõôü èÝëåé íá ðåé ìáêÜìé. ÄçëáäÞ ëåò üôé ó’ áõôü ôï ìáêÜìé, ó’ áõ-
ôüí ôï äñüìï ðáßæïõìå ñÜóôé, íá ðïýìå, êáé ëåò ôþñá óôïõò óõíáäÝëöïõò óïõ óôï ßäéï ìáêÜìé âãÜëå
Üëëï Ýíá, êáôÜëáâåò; ÌáêÜìé äçëáäÞ èá ðåé óôçí ßäéá ðïñåßá. Ðáßæåéò áðü ÷éôæÜæ íá ðïýìå Ýíá ôñá-
ãïýäé êáé èåò íá êÜíåéò ðÝíôå ôñáãïýäéá áðü ÷éôæÜæ, êáé ëåò áðü ôï ßäéï ìáêÜìé âãÜëå. ÁõôÞ åßíáé ç
Ýííïéá ôïõ ìáêÜìé. ÄçëáäÞ åßíáé Ýíáò êïõâÜò. Óôïí ßäéï êïõâÜ áíáêÜôåøå íá ðïýìå öáóüëéá, ñåâý-
èéá, êáé âÜëå.»
Ôá ëüãéá áõôÜ ôïõ Êåñïìýôç åìðåñéÝ÷ïõí ëáúêÞ óïößá êáé áíôáíáêëïýí åýóôï÷ç, åíóôéêôþäç
áíôßëçøç ôïõ öáéíïìÝíïõ ôùí äñüìùí, ç ïðïßá ðñïöáíþò ðñïÝêõøå ôáõôü÷ñïíá ìå ôçí ðñïöï-
ñéêÞ åêìÜèçóç ðïõ Ýëáâå äéá ìÝóïõ ôçò ìßìçóçò, êëÝâïíôáò, áðïôõðþíïíôáò ôï ðáßîéìï ôïõ ðáôÝ-
ñá ôïõ ×áñßëáïõ êáé ôùí Üëëùí ðáëáéþí ìðïõæïõîÞäùí ðïõ Üêïõãå.
Ôçí ßäéá åìðåéñéêÞ äéáßóèçóç ãýñù áðü ôï æÞôçìá öáßíåôáé ðùò åß÷áí êáé ïé Üëëïé áõôïäßäáêôïé
Ðåéñáéþôåò ñåìðÝôåò ìðïõæïõîÞäåò. Ï ÌÜñêïò ÂáìâáêÜñçò, âÝâáéá, óôçí áõôïâéïãñáößá ôïõ,
áíáöÝñåé üôé äéäÜ÷èçêå åìðåéñéêÜ ôï äñüìï óåô áñáìðÜí áðü ôïí Êþóôá Êáñßðç.
ÑùôÜ ç äçìïóéïãñÜöïò:
«Ôï óåô áñáìðÜí ôï îÝñåôå;»,
êáé ëÝåé ï ÌÜñêïò:
«Ôü ‘÷ù áêïýóåé, ôï îÝñù, ìïõ ôü ‘÷å ìÜèåé ï óõã÷ùñåìÝíïò ï Êáñßðçò. Äåí ôï îÝñù íá ôï ðáßæù, äåí
4
ðñüêáíá íá ôï ðáßîù.»
Áêïýãïíôáò ôï «äåí ðñüêáíá» ôïõ ÌÜñêïõ, õðï÷ñåùôéêÜ ïäçãïýìáóôå íá õðïëïãßóïõìå ôçí ôå-
ñÜóôéá ìåôáâïëÞ ðïõ âßáéá õðÝóôç ôï ìÜãêéêï, êïõôóáâÜêéêï êáé ìïõñìïýñéêï ñåìðÝôéêï ôñá-
ãïýäé, ôçí ßäéá óôéãìÞ ìå ôï óìõñíÝúêï êáé áíáôïëßôéêï, ìÝóù ôüóï ôçò åðßóçìçò åðéâëçèåßóáò
ëïãïêñéóßáò áðü ôï êáèåóôþò ôçò åðï÷Þò, üóï êáé áðü ôçí ôáõôü÷ñïíç Üôõðç ðïëåìéêÞ ðïõ êçñý-
÷ôçêå ìÝóù ôïõ ôýðïõ êáé ôçò åðéêñáôïýóáò áíôßëçøçò ðïõ åðéæçôïýóå íá óõíèëßøåé êÜèå äåßãìá
áðüêëéóçò áðü ôçí åõñùðáúêÞ Þ äõôéêÞ êáôåýèõíóç. Áõôü ôåëéêÜ åß÷å, üðùò üëïé ãíùñßæïõìå, é-
äéáßôåñç óçìáóßá. Ç åðéâïëÞ áõôÞ ëïãïêñéóßáò, áðåõèåßáò óôéò ìåëùäßåò, åîáéñåôéêÜ óðÜíéá, ìéáò
êáé åêôüò ôçò áðáãüñåõóçò ôïõ ôñéçìéôïíßïõ ôïí Ìåóáßùíá êáé ôçò ãåíéêÞò áðáãüñåõóçò ôçò
ìïõóéêÞò áðü ôïõò ÔáëéìðÜí, ç ìíÞìç ìïõ äå ìå âïçèÜ íá åíôïðßóù Üëëï ðáñÜäåéãìá åëÝã÷ïõ ôçò
ìåëùäßáò óå ðáãêüóìéï åðßðåäï, ìå, áò ìïõ åðéôñáðåß ï ëßãï áäüêéìïò üñïò, åîùìïõóéêÜ êñéôÞñéá,
áëëïßùóå óßãïõñá ôçí Ýìðíåõóç ôùí ñåìðåôþí, ôï ýöïò ôùí ôñáãïõäéþí êáé óå âÜèïò ÷ñüíïõ ôçí
åîÝëéîç ôïõ ìÜãêéêïõ ñåìðÝôéêïõ ôï ïðïßï óôáäéáêÜ åîáöáíßóôçêå, áöïý ðñþôá åõôõ÷þò
áðïôõðþèçêå óå ìåñéêÝò äåêÜäåò ç÷ïãñáöÞóåéò ôùí ðñùôïðüñùí "Ðåéñáéùôþí".
¹äç ðñïðïëåìéêÜ êáôáãñÜöçêå Ýíá íÝï ìïõóéêü éäßùìá, ðÜíôá ìå âáóéêü üñãáíï ôï ìðïõæïýêé,
ôï ïðïßï åßíáé öõóéêüò áðüãïíïò ôïõ ñåìðÝôéêïõ êáé Üìåóïò ðñüãïíïò ôïõ ìåôáðïëåìéêïý ëáúêïý
ôñáãïõäéïý. ÉäáíéêÜ ðáñáäåßãìáôá ãéá íá ðåñéãñÜøïõí áõôü ôï ìéêñïý âåëçíåêïýò ìïõóéêü êýìá
åßíáé ïé äçìéïõñãßåò ôùí ðñùôïåìöáíéæüìåíùí ãýñù óôá ’36-’37 óôç äéóêïãñáößá, Ôæéôæéöéþôç
ÃéÜííç ÐáðáúùÜííïõ êáé Äñáðåôóùíßôç Áðüóôïëïõ ×áôæç÷ñÞóôïõ, ïé ïðïßïé ìå ôïí êéèáñßóôá
Ãéþñãï Êùíóôáíôéíßäç-Ìáêáñüíá, ôïí ÃñõðÜñç, ôïí ÂëÜóéï êáé Üëëïõò, ÷ôýðçóáí äßóêïõò ìå Ü-
óìáôá ôñáãïõäéóìÝíá óå äéöùíßåò, ìå åðôáíçóéáêïý ôýðïõ ìåëùäßåò, ÷áóÜðéêá óå ýöïò êáíôÜäáò,
ðïõ ìüíï ôåêåôæßäéêï, íôïõæåíÜôï, ðáëéü ìðïõæïýêé äå èýìéæáí.
Ç ìåôáðïëåìéêÞ åéêüíá ôùí ôñáãïõäéþí ôïõ ìðïõæïõêéïý åßíáé áêüìç ðåñéóóüôåñï áðáëëáãìÝíç
áðü ôá óôïé÷åßá ðïõ ðñïóäéüñéæáí ôç ìïõóéêÞ ïíôüôçôá ôïõ ñåìðÝôéêïõ. Ìðïñïýìå ðëÝïí íá êá-
ôï÷õñþóïõìå ÷ñïíéêÜ óôá ðñþôá ÷ñüíéá ìåôÜ ôç ëÞîç ôïõ ðïëÝìïõ ôçí Ýíáñîç ôïõ ðåñÜóìáôïò
áðü ôïí ñåìðÝôç óôïí ìðïõæïõîÞ. Èá óôáèþ ãéá ëßãï, áí ìïõ åðéôñÝðåôå, ó’ áõôüí ôï äéá÷ùñéóìü.
Ï ñåìðÝôçò Þôáí ëáúêüò êáëëéôÝ÷íçò, ôáõôü÷ñïíá ðáß÷ôçò, óõíèÝôçò, óôé÷ïõñãüò, äéáóêåõáóôÞò,
áõôïó÷åäéáóôÞò, ôñáãïõäéóôÞò êáé åîÝöñáæå ôïí åáõôü ôïõ êáé ôïí ðåñßãõñü ôïõ, ôï óéíÜöé ôïõ. Ç
ôÝ÷íç ôïõ ñåìðÝôç ðÞãáæå áðü åóùôåñéêÞ áíÜãêç Ýêöñáóçò. Ðáßæåé ìüíï áõôÜ ðïõ ìðïñåß, üðùò
Ý÷åé ìÜèåé, åßíáé öïñÝáò ìéáò óõãêåêñéìÝíçò ðáñÜäïóçò ìå êëåéóôïýò êáíüíåò êáé äåäïìÝíá. Ôïõ
åðéôñÝðåôáé áðü ôïí ßäéï ôïõ ôïí åáõôü ìßá ìüíï óõãêåêñéìÝíç ðïóüôçôá áðüêëéóçò êáé åðÝìâá-
óçò. Ï ìðïõæïõîÞò äéá÷ùñßæåôáé áðü áõôÞí ôç óôñïããõëÞ ïíôüôçôá êáèþò äåí åßíáé õðï÷ñåùôéêÜ
üëá ôá ðáñáðÜíù ôáõôü÷ñïíá. Åßíáé öõóéêÜ õðï÷ñåùôéêÜ äåîéïôÝ÷íçò, Ý÷åé åõñý ñåðåñôüñéï, äç-
ëáäÞ ìðïñåß íá ðáßîåé ó÷åäüí üëá ôá ôñáãïýäéá ôçò åðï÷Þò ôïõ, ü÷é ìüíï ôá äéêÜ ôïõ, åßíáé ðñüèõ-
5
ìïò íá ðáßîåé ôá ôñáãïýäéá ôùí Üëëùí, åßíáé óõíèÝôçò áëëÜ äçìéïõñãåß âÜóåé óõãêåêñéìÝíùí
áéóèçôéêþí üñùí, ðïõ öéëôñÜñåé êáé åðéëÝãåé. Åßíáé êáèáñÜ åðáããåëìáôßáò. ÁãáðÜ ôïí Þ÷ï ôïõ
ïñãÜíïõ, ðñïóäéïñßæåôáé ìÝóá áðü ôç ó÷Ýóç ôïõ ìå áõôü êáé ü÷é ìÝóá áðü ôç óõíÝ÷éóç ìéáò êëåé-
óôÞò ðáñÜäïóçò.
Ç åðáíáðñïóÝããéóç ôùí ãåñáóìÝíùí ðëÝïí ðñùôáãùíéóôþí ôïõ Ðåéñáéþôéêïõ áðü åñåõíçôÝò, êá-
ôÜ ôç ëåãüìåíç ðåñßïäï ôçò äåýôåñçò êáñéÝñáò ôïõò, óõìðßðôåé ìå ôéò ðñþôåò áðüðåéñåò ãéá ìåëÝôç
ôïõ ñåìðÝôéêïõ. Ùóôüóï, ïé ðëçñïöïñßåò ðïõ áíôëÞèçêáí óå ìïõóéêü åðßðåäï äåí Þôáí óôéò ðå-
ñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò üóï åíäéáöÝñïõóåò èá ìðïñïýóáí, óõíÞèùò ãéáôß ïé ßäéïé ïé ñåìðÝôåò
åîïõäåôåñùìÝíïé áðü ôçí êïýñáóç êáé áäõíáôþíôáò íá áîéïëïãÞóïõí ôç ìïõóéêÞ áîßá ôçò ðñþé-
ìçò öÜóçò ôïõò, äõóôõ÷þò åðÝìåéíáí ðñïò åìðåéñßåò ó÷åôéæüìåíåò ìå âéïãñáöéêÜ óôïé÷åßá, ìý-
èïõò, áöçãÞìáôá, Ýùò êáé êïéíùíéêïðïëéôéêÝò áíáëýóåéò, áöÞíïíôáò áð’ Ýîù Þ õðïôéìþíôáò äñá-
ìáôéêÜ ôçí ßäéá ôç ìïõóéêÞ ðñÜîç êáé ðñáêôéêÞ.
¸ôóé ëïéðüí öôÜóáìå óå ìéá åðï÷Þ ó÷åôéêÞò óýã÷õóçò üðïõ óôï ñåìðÝôéêï áíáãíùñéæüôáí ç üðïéá
ìïõóéêÞ ôïõ áîßá åðåéäÞ áðëþò ïäÞãçóå óôï êëáóéêü ëáúêü ôñáãïýäé êáèþò êáé óôï Ýíôå÷íï ôïõ
×áôæéäÜêé êáé ôïõ ÈåïäùñÜêç.
Ôçí ßäéá óôéãìÞ, óå ìéá ðñïóðÜèåéá ðáñïõóßáóçò åíüò åíéáßïõ, óõìðáãïýò êáé áäéáßñåôïõ ëáúêïý
ôñáãïõäéïý, áöáíéæüíôïõóáí ïé óçìáíôéêÝò ìïõóéêÝò äéáöïñÝò ðïõ ÷áñáêôÞñéæáí ôçí êÜèå åðï÷Þ
êáé ôï êÜèå ìïõóéêü õðïåßäïò. Ôï ìðïõæïýêé êõñéáñ÷ïýóå ìåí, áëëÜ ðÜíôá ùò Ýíá üñãáíï ðïõ
ðáéæüôáí ìå Ýíáí ôñüðï, áõôüí ôùí äåêáåôéþí 1950-1975. Ôï ôñß÷ïñäï ìðïõæïýêé êüíôåõå íá åîá-
öáíéóôåß êáé üðïõ õðÞñ÷å èýìéæå ëåéøü ôåôñÜ÷ïñäï. ¸ôóé ï ðñïóäéïñéóìüò ôùí äñüìùí êáé ôá ïíü-
ìáôá ôùí êëéìÜêùí, ðïõ áðü óôüìá óå óôüìá åß÷áí äéáóùèåß, áëëÜ ðïõ ðáñÜëëçëá åß÷áí åìðëáêåß
óå Ýíá ôåñÜóôéï öÜóìá ñåðåñôïñßïõ, áðïôõðþèçêáí óå ìåèüäïõò äéäáóêáëßáò, ìüíï êáôÜ ôçí õ-
ðåñôåñïýóá ìïõóéêÞ áíôßëçøç ðïõ õðçñåôïýóå ìüíï ìéá óõãêåêñéìÝíç ìïõóéêÞ åðï÷Þ êáé áé-
óèçôéêÞ óõíèÞêç.
Åäþ êáé ëßãá ÷ñüíéá Ý÷åé îåêéíÞóåé ìéá áíôéóôñïöÞ ôçò åéêüíáò áõôÞò êáèþò, íáé ìåí áðïìáêñõíü-
ìáóôå ÷ñïíéêÜ, áîéáêÜ êáé ðïëéôéóìéêÜ áðü ôçí åðï÷Þ ôïõ ñåìðÝôéêïõ Ý÷ïíôáò ó÷åäüí ÷Üóåé êÜèå
êïéíü âßùìá, áëëÜ, áðü ôçí Üëëç, ìÝóù ôçò åíôáôéêïðïßçóçò ôùí ìïõóéêïëïãéêþí åñåõíþí, ôçò á-
íÜäõóçò óôïé÷åßùí ðïõ åðß ÷ñüíéá Þôáí ôñïìåñÜ äõóðñüóéôá êáé ôçò ðñáãìáôéêÜ ñáãäáßáò ôå÷íï-
ëïãéêÞò áíÜðôõîçò, åßìáóôå óå èÝóç íá åêôéìÞóïõìå äéáöïñåôéêÜ ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ ìáò
ðñoóöÝñïíôáé.
6
Èá ìïõ åðéôñÝøåôå Üëëç ìéá ðáýóç óå áõôü ôï óçìåßï, þóôå íá ãßíù ëßãï ðéï óõãêåêñéìÝíïò.
¸÷ïõìå ðñüóöáôá áðïêùäéêïðïéÞóåé, ãéá ðáñÜäåéãìá, ó÷åäüí üëá ôá êïõñäßóìáôá ôïõ ìðïõæïõ-
êéïý ôá ïðïßá ìáò ðáñáäüèçêáí ìÝóù ôùí ç÷ïãñáöçìÜôùí ôçò äéóêïãñáößáò. Êáé ó’ áõôü ôï óç-
ìåßï èá ìïõ åðéôñÝøåôå íá óõã÷áñþ êáé íá åõ÷áñéóôÞóù ôï åíåñãü ìÝëïò ôïõ Öüñïõì, ìïõóéêü
åñåõíçôÞ êáé ößëï Óôáýñï Êïõñïýóç, ãéá ôïí áãþíá ôïõ êáé ôçí ðñïóöïñÜ ôïõ. Ïé ðåíôáêÜèáñåò
êüðéåò ðïõ Þñèáí ðñüóöáôá óôï ðñïóêÞíéï îåãýìíùóáí ôá üìïñöá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðáéîßìáôá
ðïõ Þôáí ÷áìÝíá êÜôù áðü ôï èüñõâï.
Ôï ðñïðïëåìéêü ìðïõæïýêé ùò üñãáíï Ý÷åé ðëÝïí äéáêñéôÝò ôå÷íéêÝò ðáéîßìáôïò, ó÷ïëÝò, ðïéêéëßá
ýöïõò êáé ìåãÜëï ñåðåñôüñéï. Ðáß÷ôåò üðùò ï Ôæáê ÃêñÝãêïñé êé ï ÊáñáðéðÝñçò ðïõ ç÷ïãñÜöç-
óáí óôçí ÁìåñéêÞ, ï ðñþôïò ìå ôï åêöñáóôéêü åí åßäåé ãëõêïôñáãïõäßóìáôïò ðáßîéìï, êé ï äåýôå-
ñïò ìå ôï ôáìðïõñïëáïõôßóôéêï óôõë, ï ÃéïâÜí Ôóáïýò ìå ôï ðéï óáæßóôéêï ÷ñþìá, áëëÜ áêüìç
êáé êÜðïéïé ðïõ êáôáôÜóóïíôáí óôçí êáôçãïñßá "åýêïëïé êáé êáëáìðüñôæçäåò ìðïõæïõîÞäåò", ü-
ðùò ï ÌÜñêïò êé ï ÌðÜôçò, áðïäåß÷èçêå ðùò ü÷é ìüíï äåí áîßæïõí ôÝôïéïõò ÷áñáêôçñéóìïýò, áë-
ëÜ üôé Ý÷ïõí Ýíá ðáßîéìï ðïõ Þôáí ôå÷íéêÜ Üãíùóôï êáé õðïôéìçìÝíï. Óå áíôßóôïé÷ï åðßðåäï ðëÝïí
êáíåßò ôñß÷ïñäïò ìðïõæïõîÞò äåí ìðïñåß íá ìç ìåëåôÞóåé ôï ìáíôïëéíßóôéêï ðáßîéìï ôïõ Óðýñïõ
ÐåñéóôÝñç, Þ íá áãíïÞóåé ôçí ðñïðïëåìéêÞ êåëáúäéóôÞ ðåíéÜ ôïõ ÔóéôóÜíç êáé ïýôù êáèåîÞò.
Äåýôåñï ðáñÜäåéãìá: óå åðßðåäï ïñãáíïðïéßáò, Ý÷ïõí áðïêùäéêïðïéçèåß êáé áíôéãñáöåß ôá ìïíôÝ-

ëá ôñß÷ïñäïõ ìðïõæïõêéïý ôçò åðï÷Þò ìå åîáéñåôéêÜ åíèáññõíôéêÜ áðïôåëÝóìáôá, åíþ öùò Ý÷åé
áðëùèåß ðÜíù óôá áñìáôþìáôá ôùí ÷ïñäþí, ðïõ ôüóç óçìáóßá Ý÷ïõí óôçí ôåëéêÞ ÷ñïéÜ êáé óôïí
÷åéñéóìü ôïõ ïñãÜíïõ. Êé åäþ åðéôñÝøôå ìïõ íá åõ÷áñéóôÞóù êáé íá óõã÷áñþ ôïí ÐÝôñï Ìïõ-
óôÜêá ãéá ôï Üñèñï ôïõ. Ï ÐÝôñïò åßíáé äéäÜêôùñ ìïõóéêïëïãßáò êáé ïñãáíïðïéüò, êáé ìÝëïò ôïõ
Öüñïõì.
Óå åðßðåäï ôåêìçñßùóçò, ïõäÝðïôå åß÷áìå êáëýôåñç ðñüóâáóç óå áñ÷åßá, óå åôéêÝôåò äßóêùí, óå

êáèáñÝò êüðéåò, áíáöÝñèçêá êáé íùñßôåñá, óôç óùóôÞ ôá÷ýôçôá, óå öùôïãñáößåò óå õøçëÞ áíÜ-
ëõóç, óå âéâëéïãñáößá, åðéóôçìïíéêÞ, ðáíåðéóôçìéáêÞ Þ áðëþò åñåõíçôéêÞ. Ôï 2001 êõêëïöü-
ñçóå ôï Ãéá ìéá âéâëéïãñáößá ôïõ ñåìðÝôéêïõ, áðü ôïí Êþóôá Âëçóßäç, ôï ïðïßï áíèïëïãïýóå ãéá
ðñþôç öïñÜ, áí äåí êÜíù ëÜèïò, ôïí ôüôå ïìïëïãïõìÝíùò ìéêñü áñéèìü ôùí åðéóôçìïíéêþí åñåõ-
íþí ãéá ôï ñåìðÝôéêï ðïõ åß÷å ïëïêëçñùèåß. ÓÞìåñá ìÝóù ôùí ÔìçìÜôùí Ìïõóéêïëïãßáò êáé ôùí
Üëëùí Ðáíåðéóôçìéáêþí ÉäñõìÜôùí ìå ìïõóéêÞ êáôåýèõíóç, üðùò ôï ÔìÞìá ËáúêÞò êáé Ðáñá-
äïóéáêÞò ÌïõóéêÞò ôïõ Ô.Å.É. Çðåßñïõ óôçí ¢ñôá, êÜèå ÷ñüíï Ýñ÷ïíôáé åéò ðÝñáò åñãáóßåò ðïõ
óõìâÜëëïõí óôçí Ýñåõíá ìÝóá áðü óýã÷ñïíåò êáé ïñèÝò ôÜóåéò åðéóôçìïíéêÞò åîÝôáóçò. Åîáéñå-
ôéêÜ óçìáíôéêü ñüëï Ý÷ïõí äéáäñáìáôßóåé êáé ôá ìïõóéêÜ ó÷ïëåßá ôùí ïðïßùí ïé áðüöïéôïé åßíáé
êáôáñôéóìÝíïé ìïõóéêïß.
7
Åðéêñáôåß ìéá åí åîåëßîåé ìåôÜâáóç áðü ôçí åìðåéñéêÞ ðñïóÝããéóç óôç óõóôçìáôéêÞ, áðü ôç ñï-
ìáíôéêÞ åðáöÞ óôçí åðéóôçìïíéêÞ óõíèÞêç, áðü ôçí áãéïðïßçóç óôçí ôåêìçñßùóç. Ïé åíáó÷ï-
ëïýìåíïé ìå ôç ñåìðÝôéêç ìïõóéêÞ Ý÷ïõí ðëÝïí óôá ÷Ýñéá ôïõò êáé ìéá èåùñçôéêÞ èùñÜêéóç,
÷ñÞóéìï üðëï óôï íïçôéêü ìïõóéêü åðßðåäï.
Èá Þèåëá íá ïëïêëçñþóù áõôÞí ôçí åéóáãùãÞ, åëðßæïíôáò üôé äåí Ý÷ù éäéáßôåñá ðëáôõÜóåé êáé
êïõñÜóåé, åðéóôñÝöïíôáò óôï óõãêåêñéìÝíï æÞôçìá ôùí äñüìùí, üðïõ êé åêåß õðÜñ÷åé ðëÝïí ìåãÜ-
ëï öÜóìá äçìïóéïðïéçìÝíùí åìðåéñéþí êáé ðëçñïöïñéþí.
¼ðùò ðñïåßðá, ïé ðñþôåò áíáëýóåéò ðïõ åðéäéþ÷èçêáí þóôå íá åîçãçèåß ôï óýóôçìá ôùí ñåìðÝôé-
êùí äñüìùí âáóßóôçêáí óôçí üðïéá áíôßëçøç ìåôáãåíÝóôåñùí ìðïõæïõîÞäùí ãéá ôïõò ëáúêïýò
äñüìïõò. Ç ôáêôéêÞ áõôÞ Ýêñõâå ïñéóìÝíåò ðáãßäåò, áðü ôéò ïðïßåò äåí êáôÜöåñáí ôá ðåñéóóüôåñá
ðïíÞìáôá íá îåöýãïõí. Äåí õðÞñ÷å êáìßá ôåêìçñßùóç Þ äéáóôáýñùóç ìå Þäç õðÜñ÷ïí åðéóôçìï-
íéêü óýóôçìá êáé ðåäßï ðïõ íá áöïñÜ êÜðïéï óõããåíÝò åßäïò, êáé áíáöÝñïìáé óôï ôïõñêéêü êáé
áñáâéêü ìáêÜì, üðïõ ïé êïéíÝò ïíïìáóßåò áëëÜ êáé ç åîáéñåôéêÜ êïíôéíÞ ó÷Ýóç ôïõ ÓìõñíÝúêïõ
êáé ôïõ ÊáöÝ áìÜí áðü ìüíá ôïõò, ïäçãïýí áõôüìáôá óå ìéá áíáæÞôçóç óå áõôÞí ôçí êáôåýèõíóç.
ÁðïôÝëåóìá Þôáí ßäéá ïíüìáôá äñüìùí íá ðåñéãñÜöïõí äéáöïñåôéêÜ ðñÜãìáôá êáé ó÷åäüí áíÝê-
äïôï Ý÷åé ãßíåé ï äéÜëïãïò: «- Ôß äñüìïò åßíáé áõôüò; - ÓåãêéÜ÷! - ÓåãêéÜ÷; Åãþ áõôü ôï ëÝù ÷ïõæÜì.»
ÕðáñêôÞ Þôáí êáé ç ðñïóðÜèåéá êÜðïéùí íá óõó÷åôßóïõí ôïõò äñüìïõò ìå ôïõò åêêëçóéáóôéêïýò
Þ÷ïõò. ÊÜðïéïé õðÝðåóáí óå åðéöáíåéáêÝò óõãêñßóåéò ôýðïõ «Ïñßóôå ïé ïìïéüôçôåò ìåôáîý ôïõ Ôç
ÕðåñìÜ÷ù êáé ôçò ÓõííåöéáóìÝíçò ÊõñéáêÞò» Þ «Ï ÂáìâáêÜñçò ëÝåé üôé ôá ôñáãïýäéá ôïõ åßíáé
âõæáíôéíÜ», êáé Üëëïé, ïé Ý÷ïíôåò ôï èåùñçôéêü õðüâáèñï, êüìðéáóáí Þ äåí ôüëìçóáí ìéáò êáé äå
èÝëáí ðñïöáíþò íá ôáõôéóôåß ôï áëÞôéêï ñåìðÝôéêï ìå ôï áãíü äçìïôéêü êáé éåñü âõæáíôéíü ìÝëïò.
Ôï ìíçìåéþäåò Ýñãï ôïõ ÌÜñéïõ ÌáõñïåéäÞ, ôï ïðïßï óõíÝêñéíå ôç âõæáíôéíÞ ïêôÜç÷ï ìå ôï

ôïõñêéêü êáé áñáâïðåñóéêü ìáêÜì, õðÞñîå óßãïõñá ðñùôïðïñéáêü êáé ó÷åôéêü áëëÜ äåí åíå-
ðëÜêç óôá åí öùíáßò êáé ïñãÜíïéò åëëçíéêÜ ôñáãïýäéá êáé ðüóï ìÜëëïí ôá ñåìðÝôéêá, ïðüôå áðï-
ôÝëåóå óçìáíôéêü áëëÜ ìüíï åðéêïõñéêü åñãáëåßï.
Ç óõóôçìáôéêÞ åíáó÷üëçóç, êõñßùò ðáé÷ôþí ôïõ ïõôéïý, ôïõ êáíïíéïý, ôçò ëÜöôáò, ìå ôá ìáêÜìéá
êáé ç ðáñïõóßá óõããñáììÜôùí êáé ìåèüäùí åêìÜèçóçò êáé êáôáãñáöÞò ñåðåñôïñßïõ, üðùò ôïõ
Êáëáôæßäç Þ ôùí Ôóéáìïýëç-Åñåõíßäç, óõíåéóÝöåñáí óçìáíôéêÜ óôç óôáäéáêÞ åîïéêåßùóç ôùí
ÅëëÞíùí ìïõóéêþí ìå ôç ëïãéêÞ êáé ôçí ðñáêôéêÞ ôùí ìáêÜì.
Ç óçìáíôéêüôåñç ðñïóÝããéóç óôïí ôïìÝá ôùí äñüìùí Ýñ÷åôáé ôï 2008 áðü ôïí ÅõãÝíéï Âïýëãáñç
êáé ôïí Âáóßëç ÂáíôáñÜêç óôï âéâëßï ôïõò Áóôéêü ëáúêü ôñáãïýäé óôçí ÅëëÜäá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ,
8
óìõñíÝúêá êáé ðåéñáéþôéêá ñåìðÝôéêá 1922-1940. Ôï âéâëßï áõôü, ÷ùñßò íá åßíáé åýêïëï Þ ìÝèïäïò
ãéá áñ÷Üñéïõò, áðïôÝëåóå, êáôÜ ôçí ôáðåéíÞ ìïõ ãíþìç, åõáããÝëéï ãéá üóïõò åðéèõìïýóáí íá áðï-
êùäéêïðïéÞóïõí, íá åîçãÞóïõí, íá êáôáíïÞóïõí, ôá ìåëùäéêÜ öáéíüìåíá óôï óìõñíÝúêï êáé ñå-
ìðÝôéêï ôñáãïýäé, ü÷é ìüíï åðåéäÞ ðñïôåßíåôáé ôï ðñßóìá ôçò ôñïðéêÞò ðñïóÝããéóçò, áëëÜ ãéáôß
åîçãïýíôáé ëåðôïìåñþò üëåò ïé ðôõ÷Ýò ôïõ öáéíïìÝíïõ ôùí äñüìùí, ôåôñÜç÷á, ðåíôÜç÷á, êéíÞ-
óåéò, óôÜóåéò, Ýëîåéò, óõíäõáóìïß êáé äéáöïñïðïéÞóåéò, áëëÜ êáé ôï óçìáíôéêüôåñï, üëá âáóßæï-
íôáé êáé åðåîçãïýíôáé óå ìïõóéêÜ ðáñáäåßãìáôá ðïõ åðéôÝëïõò ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôï ßäéï ôï ñå-
ðåñôüñéï. ¸êôïôå áêïëïýèçóå ìéá óåéñÜ ðáíåðéóôçìéáêþí åñåõíþí ìÝóá áðü ôï ðñßóìá ôçò ôñï-
ðéêÞò ðñïóÝããéóçò, åíäåéêôéêÜ áíáöÝñù êÜðïéá ïíüìáôá áðü ôï Ô.Å.É. ¢ñôáò, ÔóÝñôïò, Êïýíéáò,
Êïëïâüò, Ãåäßêçò, Íüëëáò, êáé óå åðßðåäï åêðáéäåõôéêþí âéâëßùí ç ìÝèïäïò êéèÜñáò ôïõ ÄçìÞ-
ôñç Ìõóôáêßäç. Åðßóçò, üëï êáé ðåñéóóüôåñïé êáèçãçôÝò, üðùò ï Óðýñïò Ãêïýìáò, áóðÜæïíôáé
áõôÞí ôçí ïðôéêÞ, ãéá ôç ìåôÜäïóç ôùí ðëçñïöïñéþí óôïõò ìáèçôÝò ôïõò. Óõíåðþò, åßíáé ôåëéêÜ
åîáéñåôéêÜ óçìáíôéêü íá ôßèåôáé ç êáôÜëëçëç áöåôçñßá êáé íá áîéïðïéåßôáé ôï óùóôü ðñßóìá ìå
âÜóç ôçí ïñèÞ åðéóôçìïíéêÞ ðñïóÝããéóç. ÊÜèå öïñÜ ðïõ îåêéíÜ íá áêïýãåôáé Ýíá ñåìðÝôéêï ç÷ï-
ãñÜöçìá êÜðïõ óôï óýìðáí, áðïêôÜ äéáöïñåôéêÞ äéÜóôáóç óôïí ÷ùñï÷ñüíï, êáé êÜèå åðáíÜëç-
øç, êÜèå åêðïìðÞ ôïõ, êÜèå áíáìåôÜäïóç óôÝëíåé ôåëéêÜ äéáöïñåôéêÞ åíÝñãåéá êáé äßíåé
äéáöïñåôéêÝò ðñïóëáìâÜíïõóåò áêüìç êáé óôïí ßäéï áêñïáôÞ, áíáëüãùò ìå ôéò óõíèÞêåò. Åßíáé
ëïéðüí âÝâáéï ðùò Ýíáò óýã÷ñïíïò Üíèñùðïò, Ýíá ðñïïäåõôéêü ìå ôçí ïõóéáóôéêÞ Ýííïéá ôïõ üñïõ
óêåðôüìåíï ïí, äåí ìðïñåß íá áêïýóåé áõôÞí ôç ìïõóéêÞ, áõôÜ ôá äçìéïõñãÞìáôá, ìå ìüíï Ýíáí
ôñüðï, íá ôá ðñïóåããßóåé ìÝóù ìüíï ìßáò äéÜóôáóçò, ðüóï ìÜëëïí áí áõôÞ åßíáé áðëþò óõíáéóèç-
ìáôéêÞ êáé ðáñù÷çìÝíç.
Ç ôñïðéêÞ ðñïóÝããéóç áðïôåëåß åîåëéêôéêü åñãáëåßï êáé ðñÝðåé íá äéáäïèåß áêüìç ðåñéóóüôåñï,
íá åêëáúêåõôåß êáé íá áðïôåëÝóåé ðíåõìáôéêü êôÞìá ôùí íÝùí ëáúêþí ìïõóéêþí. Åëðßæù, áðü ôç
äéêÞ ìïõ ðëåõñÜ, ç óçìåñéíÞ åêäÞëùóç íá áðïôåëÝóåé óçìåßï áíáöïñÜò ðñïò áõôÞí ôçí êáôåý-
èõíóç êáé íá õðÜñîåé ãåííáßá óõíÝ÷åéá ìå Üëëåò èåìáôéêÝò. Åõ÷áñéóôþ ðïëý.
Èá äþóïõìå ôï ëüãï óôïõò ïìéëçôÝò. ÎåêéíÜìå ìå ôïí ÅõãÝíéï Âïýëãáñç. Åõ÷áñéóôþ.
9
ÅéóçãÞóåéò
ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò
ÊáëçìÝñá êé áðü ìÝíá. Åõ÷áñéóôþ ðïëý ôï
Öüñïõì ãéá ôçí ôéìÞ íá ìå êáëÝóåé íá ìéëÞóïõ-
ìå ãéá áõôü ôï èÝìá ìå ôï ïðïßï Ýôõ÷å íá ìðëå-
÷ôþ, êáé ôï «Ýôõ÷å» Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôï üôé åãþ
ôï ñåìðÝôéêï ôï ãíþñéóá äéá ìÝóïõ ôçò ïèùìá-
íéêÞò ìïõóéêÞò. Áó÷ïëÞèçêá ìå ôçí ïèùìáíé-
êÞ ìïõóéêÞ, áó÷ïëÞèçêá ìå ôç âõæáíôéíÞ ìïõ-
óéêÞ, Ýðáéæá ìðïõæïýêé ðïëëÜ ÷ñüíéá, 17 ÷ñü-
íéá, ü÷é óå ñåìðåôÜäéêá, ãéáôß äåí åß÷áí êáëü ìåñïêÜìáôï, êáé ôáõôü÷ñïíá ðáßæïíôáò ìáíôïëßíï
óõíåñãÜóôçêá ìå ôçí Ïñ÷Þóôñá ôùí ×ñùìÜôùí, ôçí ÊñáôéêÞ Ïñ÷Þóôñá, Ýðáéîá ôï óüëï ôïõ
ÂéâÜëíôé ãéá äýï ìáíôïëßíá êáé ïñ÷Þóôñá, êÜðùò åíåðëÜêçí ìå üëï ôï åëëçíéêü öáéíüìåíï, ôï ï-
ðïßï åßíáé ìåôáîý Äýóçò êáé ÁíáôïëÞò, ÐáëáéÜò êáé ÍÝáò. ÊÜðùò Ýôóé ãíþñéóá ôï ñåìðÝôéêï, êáé
÷Üñçêá ðÜñá ðïëý üôáí ôï ãíþñéóá ãéáôß ç åíáó÷üëçóÞ ìïõ ìå ôçí ïèùìáíéêÞ ìïõóéêÞ íáé ìåí
åß÷å êáé ðáñáìÝíåé óå ìéá ðïëý åñùôéêÞ ó÷Ýóç áëëÜ óôï åðßðåäï ôùí ôñáãïõäéþí, áêñéâþò åðåéäÞ
ç ìïõóéêÞ ôçò Ðüëçò áöïñÜ ôïõñêüöùíá êïììÜôéá, äåí Þôáí äõíáôüí óôï ÷þñï ðïõ æù íá åêöñá-
óôþ äéá ìÝóïõ ìéáò ãëþóóáò ðïõ äåí ôç ãíþñéæá êáí. Ïðüôå, Ýíá âñÜäõ ðïõ ãýñéæá áðü ìáèÞìáôá
ðïõ Ýêáíá óôï Ìåóïëüããé ôüôå, Üêïõãá áõôÞí ôçí åêðïìðÞ ôïõ Óáââüðïõëïõ, êáé Ýðáéæå Ýíá êïì-
ìÜôé ôïõ Ôïýíôá êáé ôï áíáãíþñéóá äéá ìÝóïõ ôçò ïèùìáíéêÞò ìïõóéêÞò ôÝëïò ðÜíôùí ìå ôçí ï-
ðïßá áó÷ïëéüìïõí, «Íá», ëÝù, «áõôÜ åßíáé ôá ôñáãïýäéá ðïõ Ýøá÷íá, ùñáßá ôï âñÞêá ôï ñåðåñôü-
ñéï, áõôü åßíáé», åêôüò áðü ôá ïñãáíéêÜ êïììÜôéá, ðïõ Ýðáéæá áðü ôï ñåðåñôüñéï ôçò Ðüëçò, ëÝù:
«Íá áõôü åßíáé ôï åëëçíéêü ñåðåñôüñéï ìå ôï ïðïßï èá åìðëáêþ êáé èÝëù ðïëý». ÊÜðïõ åêåß îåêß-
íçóå ç áöåôçñßá ôçò óõããñáöÞò ôïõ âéâëßïõ, ü÷é âåâáßùò ìå ôçí ðñüèåóç ôçò óõããñáöÞò ôïõ âé-
âëßïõ áëëÜ ìå ôçí ðñüèåóç íá áðïôõðùèåß üëï áõôü ðïõ Üêïõãá êáé óôçí ðïñåßá Ýãéíå êáé âéâëßï.
Ôá ëÝù üëá áõôÜ ðåñéóóüôåñï ãéá íá ðù üôé üëá áõôÜ ðïõ ãñÞãïñá èá ðñïóðáèÞóù íá ðåñéãñÜøù
êáé üóï ôï äõíáôüí íá ðáñïõóéÜóù åßíáé áðïôÝëåóìá åíüò øáîßìáôïò ðïõ åßíáé ôáõôéóìÝíï ìå ôçí
ßäéá ìïõ ôçí ýðáñîç óáí ìïõóéêüò êáé ôçí ßäéá ìïõ ôçí ðñïóðÜèåéá ãéá êáôáíüçóç, ìÝóá ó’ Ýíá
åîáéñåôéêÜ ïìé÷ëþäåò ôïðßï, ðïõ áöïñÜ ôçí ôáõôüôçôá ãåíéêüôåñá ôçò åëëçíéêÞò ìïõóéêÞò ùò
ìïõóéêÞò ôçò ÁíáôïëéêÞò Ìåóïãåßïõ, óõã÷õóìÝíçò ðÜñá ðïëý ìå èÝìáôá êïéíùíéêÞò ôáõôüôçôáò,
åèíéêÞò ôáõôüôçôáò, áêüìç êáé èñçóêåõôéêÞò ôáõôüôçôáò.
10
Ãéá ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé: èá ðñïóðáèÞóù üóï ôï äõíáôüí ìå ðéï åêëáúêåõìÝíï ôñüðï íá ìéëÞóù
ãéáôß ôï èÝìá åßíáé üôé íáé, ìðïñþ íá ðåñéãñÜøù êáé íá óáò ðù áêñéâþò ôé óõìâáßíåé, áëëÜ êÜèå
öïñÜ ðïõ ìéëÜìå ãéá ôï ñåìðÝôéêï îÝñù êéüëáò üôé äå ìéëÜù ìüíï áðÝíáíôé óå áíèñþðïõò ðïõ åðé-
êïéíùíþ êÜôé, ðïõ ðéèáíüí ôï îÝñïõíå Þ äåí ôï îÝñïõíå, ïðüôå Ý÷ïõìå ìéá ôÝôïéá áðåõèåßáò åðéêïé-
íùíßá, áëëÜ åßíáé äåäïìÝíç ç óýã÷õóç, ôï ãíùñßæïõìå üëïé êáé ìßëçóå êáé ï ÌðÜìðçò ãé’ áõôü
ðñéí ëßãï: ï êáèÝíáò ìáò Ý÷åé êÜðïéåò ðëçñïöïñßåò, ïé ïðïßåò ðëçñïöïñßåò ïõóéáóôéêÜ öéëôñÜñïõ-
íå ôï ïôéäÞðïôå áêïýåé êáé ôï ïôéäÞðïôå óõæçôÜìå, ïðüôå äåí Ý÷ïõìå ìüíï íá åðéêïéíùíÞóïõìå, Ý-
÷ïõìå êáé íá «ëýóïõìå» ãíùóéáêÝò äéåíÝîåéò, ðïõ õðÜñ÷ïõí óôï êåöÜëé ôïõ êáèåíüò êáé âåâáßùò,
ìÝ÷ñé íá äçìéïõñãçèåß áõôÞ ç äéÝíåîç, ðïëëÝò öïñÝò ìéëÜìå ãéá áîéþìáôá.
Ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé åßíáé Ýíá åßäïò, êáé ó’ áõôÞí ôçí ðåñßðôùóç íá ðù üôé èá áíáöåñèþ óå áõôü
ðïõ ëÝìå ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï, ðïõ ïõóéáóôéêÜ åßíáé ï üãêïò ôïõ ñåìðÝôéêïõ. Ðïëý ùñáßá ôï
ðáñïõóßáóå êáé ï ÌðÜìðçò ôï ðùò ìåôÜ áðü ôïí ðüëåìï ôá ðñÜãìáôá äéáöïñïðïéïýíôáé ãéá äéÜ-
öïñïõò ëüãïõò êáé ôÝëïò ðÜíôùí üëï áõôü ðïõ ëÝìå êáé ï ëüãïò ãéá ôïí ïðïßï âñéóêüìáóôå åäþ
ãéá íá åîåôÜóïõìå ôçí ôñïðéêüôçôá Ý÷åé ìéá áöåôçñßá, êáé ôï óçìáíôéêü ãéá ìÝíá, êé üðùò èá ôï
ðáñïõóéÜóù ôþñá óå ëßãï, åßíáé ç ÷ñïíéêÞ óåéñÜ. Áí ÷Üóïõìå ôç ÷ñïíéêÞ óåéñÜ, ðïõ ôç ÷Üóáìå ôç
÷ñïíéêÞ óåéñÜ, ôüôå ôá ðñÜãìáôá äçìéïõñãïýí ðáãßäåò óôï íïõ êáé âåâáßùò åíäéáöÝñïíôá èÝìáôá
ìïõóéêïëïãéêÞò åíáó÷üëçóçò êáé áíÜðôõîçò ôá ïðïßá ðïëëÝò öïñÝò åßíáé óå áðïëýôùò ëÜèïò êá-
ôåýèõíóç. Êé áõôü ãéáôß äå ëáìâÜíïõí õðüøéí ôïõò ôïí ÷ñüíï.
Óå ü,ôé áöïñÜ ëïéðüí áõôü ôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï, ìðïñïýìå íá äçìéïõñãÞóïõìå ðïëëïýò äéá-
÷ùñéóìïýò üðùò ï äéá÷ùñéóìüò ðïéáíïý óõíèÝôç åßíáé áõôü, íá äçìéïõñãÞóïõìå äéá÷ùñéóìü ìé-
íüñå êáé ìáôæüñå, íá äçìéïõñãÞóïõìå äéá÷ùñéóìü óìõñíÝéêçò êáôáãùãÞò óõíèÝôçò-ðåéñáéþôéêçò
êáôáãùãÞò óõíèÝôçò Þ ËÜñéóáò, ìðïñïýìå íá äçìéïõñãÞóïõìå ðïëëïýò äéá÷ùñéóìïýò. Åãþ äå èá
ôï äéá÷ùñßóù, êáé äå äéá÷ùñßæåôáé êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ. ÅðåéäÞ üëï ôï èÝìá êáé ç ðñüèåóç ôïõ øá-
îßìáôïò ôçò ôñïðéêüôçôáò áöïñÜ ôç ìïõóéêÞ êáé ðñÝðåé íá îåêéíÜ áðü ôç ìïõóéêÞ, äåí ðñÝðåé
óþíåé êáé êáëÜ íá áðïäåßîïõìå êÜôé Þ ìéá ó÷Ýóç, ãéáôß üðùò îÝñåôå áí èÝëïõìå íá áðïäåßîïõìå
êÜôé ìðïñïýìå íá ôï áðïäåßîïõìå, áí èÝëïõìå íá áðïäåßîïõìå ôçí åõñùðáúêÞ åðéññïÞ óôç ìïõóé-
êÞ èá ôï áðïäåßîïõìå, áí èÝëïõìå íá áðïäåßîïõìå üôé áõôÞ ç ìïõóéêÞ åßíáé ôïýñêéêç ìðïñïýìå íá
ôï áðïäåßîïõìå, êïéôÜæïíôáò âåâáßùò, êÜíïíôáò focus óå Ýíá óçìåßï ôï ïðïßï ìáò åíäéáöÝñåé ðñï-
êåéìÝíïõ íá åîõðçñåôÞóåé ôçí áðüäåéîÞ ìáò.
Åãþ ëïéðüí äåí îåêéíÜù ìå áõôÞí ôç ëïãéêÞ êáé èÝëù íá ðåñéãñÜøù ôï ñåìðÝôéêï ìå Ýíáí ìïõóé-
êïëïãéêü ôñüðï. Ôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï. ÌéëÜìå ëïéðüí ãéá ìïõóéêÞ ðïõ åßôå áöïñÜ åíïñ÷ç-
óôñþóåéò ðïõ Ý÷ïõí íá êÜíïõí ìå ôï ìðïõæïýêé, åßôå áöïñÜ óõíèÝôåò ðïõ ðáßæáíå ìðïõæïýêé, åßôå
áöïñÜ óõíèÝôåò ðïõ ðáßæáíå ïýôé, åßôå óõíèÝôåò ðïõ ðáßæáíå ôá ðÜíôá Þ îÝñáíå ôá ðÜíôá, üðùò ï
11
Ôïýíôáò, ìéëÜìå ãéá ôñáãïýäéá ôùí ïðïßùí ç ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç Ý÷åé öéäùôÞ ìïñöÞ. ¼ôáí ëÝù
öéäùôÞ ìïñöÞ åííïþ üôé äå ãßíïíôáé óõíå÷Þ Üëìáôá, ìðïñåß íá ãßíåé Ýíá Üëìá áðü ôï ñå óôï ëá,
áëëÜ ìåôÜ ç ìåëùäßá óõíå÷ßæåé êáé ãõñßæåé êáé äçìéïõñãåß ìïõóéêÝò öñÜóåéò ïé ïðïßåò ïõóéáóôéêÜ
ìéìïýíôáé ôïí ôñüðï ðïõ ìéëÜìå. Ç ðåñéï÷Þ ôçò öùíÞò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôï ôñáãïýäéóìá
áõôþí ôùí ôñáãïõäéþí åßíáé ç ðåñéï÷Þ ôçò ïìéëßáò, åííïþ üôé äå ÷ñçóéìïðïéïýíôáé, áò ðïýìå, ðëçí
åîáéñÝóåùí, áíáðíïÝò äéáöñáãìáôéêïý ôýðïõ êé Ý÷åé ðïëý ìåãÜëç óçìáóßá íá ÷ñçóéìïðïåßôáé ç
ðåñéï÷Þ ôçò ïìéëßáò ãéá ôï ôñáãïýäéóìá ôïõ êÜèå ôñáãïõäéóôÞ. Ðéèáíüí, âåâáßùò, ïé ôüíïé ðïõ åðé-
ëÝãïíôáí íá åßíáé ëßãï ôóéôùìÝíïé ðñïò ôá ðÜíù ãéá ôéò áíÜãêåò ôçò åðï÷Þò ìéáò êáé äåí åß÷áí áõ-
ôÝò ôéò åöåõñÝóåéò åäþ (äåß÷íåé ôï ìéêñüöùíï), áëëÜ ãåíéêüôåñá áõôü åßíáé Ýíá óôïé÷åßï ôï ïðïßï
÷áñáêôçñßæåé ü÷é ìüíï ôïí Þ÷ï áëëÜ êáé ôçí Ýêöñáóç. ¸ôóé ëïéðüí áõôüò ï öéäùôüò ëüãïò áõôü
ðïõ êÜíåé åßíáé íá äçìéïõñãåß ìïõóéêÝò öñÜóåéò ïé ïðïßåò öõóéêÜ íôýíïõí ôïí óôß÷ï êáé ïé ïðïßåò
öñÜóåéò äçìéïõñãïýí áðü ìüíåò ôïõò ôá ôïíéêÜ êÝíôñá. Ôá ôïíéêÜ êÝíôñá åêåßíá äçëáäÞ ôá ïðïßá
ïõóéáóôéêÜ ìáò äßíïõí ôçí áßóèçóç ôçò âÜóçò ôçò ìïõóéêÞò öñÜóçò ðïõ áíáðôýóóåôáé.
¸ôóé ëïéðüí, áõôü ðïõ óõìâáßíåé êáôÜ êüñïí óáí ðñáêôéêÞ óôï ñåìðÝôéêï, üðïõ êÜðïéïò ðïõ ðáß-
æåé êéèÜñá óõíïäåýåé Ýíá êïììÜôé êáé ìå Ýíáí ìáãéêü ôñüðï ãéá êÜðïéïõò Üëëïõò ðïõ äåí áó÷ï-
ëïýíôáé ìå áõôü ìðïñåß êáé âñßóêåé ôá áêüñíôá, óôá ïðïßá èá áíáöåñèþ óå ëßãï, Ý÷åé íá êÜíåé ìå
ôçí ßäéá ôç ìïõóéêÞ, äåí åßíáé Ýíá ôáëÝíôï ìüíï ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ êéèáñßóôá Þ üëùí ôùí êéèáñé-
óôþí ïé ïðïßïé îå÷ùñßæïõí, áëëÜ åßíáé êÜôé ôï ïðïßï ôïõò ôï ðñïóöÝñåé ç ßäéá ç ìåëùäéêÞ áíÜ-
ðôõîç êé ï ôñüðïò ôçò ìåëùäéêÞò áíÜðôõîçò ìÝóá áðü ôïí ôñüðï ôçò öñÜóçò. ÐÜíù óå áõôÞí ôç
ëïãéêÞ, ëïéðüí, áõôÜ ôá ôïíéêÜ êÝíôñá ðïõ ðñïôåßíåé ç ìåëùäßá, ïõóéáóôéêÜ åßíáé êáé ôá õðïøÞöéá
éóïêñáôÞìáôá ôá ïðïßá ÷ñçóéìïðïéïýíôáé áðü ôçí êéèÜñá, ðïõ èá ìéëÞóåé ï ÄçìÞôñçò ðåñéó-
óüôåñï ìåôÜ, áëëÜ äåí ìðïñþ íá ìçí áíáöåñèþ ðñïêåéìÝíïõ íá ðáñïõóéÜóù ëßãï óõíïëéêÜ ôï
öáéíüìåíï. Ôá õðïøÞöéá ëïéðüí áêüñíôá äåí åßíáé ôßðïôá Üëëï áðü éóïêñáôÞìáôá ôùí öñÜóåùí
ïé ïðïßåò âáóßæïíôáé óôç óõãêåêñéìÝíç íüôá, êáé ôá ïðïßá éóïêñáôÞìáôá óå ðñþôç öÜóç, ìéëþ
ðÜíôá ãéá ôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï, áðëþò óõã÷ïñäéïðïéïýíôáé, ü÷é ðÜíôá, ìåñéêÝò öïñÝò,
ðñïêåéìÝíïõ íá áðï- êôÞóïõí Ýíá áêïõóôéêü åýñïò êáé íá ìðïñÝóïõí íá óõíïäåýóïõí ôç ìåëùäßá
ðïõ ôñáãïõäéÝôáé êáé ðïõ ðáßæåôáé áðü ôá ìåëùäéêÜ üñãáíá êáé êõñßùò áõôü åßíáé äåõôåñåýïí
ìðñïóôÜ óôï ñõèìéêü ñüëï ðïõ Ý÷åé ç êéèÜñá, äçëáäÞ üôé ôï üëï ðáßîéìü ôçò êáé ç üëç åðéëïãÞ ôïõ
ôñüðïõ ðáéîßìáôïò áëëÜ êáé ôùí áêüñíôùí áöïñÜ êáé åðçñåÜæåôáé áðü ôç ñõèìïêåíôñéêÞ ëïãéêÞ
ðïõ áíáðôýóóåé ç êéèÜñá ìÝóá óå áõôÞí ôçí ðñÜîç.
Ôþñá, áõôÝò ôéò ìåëùäßåò, ëïéðüí, ïé ïðïßåò ðáñÜãïõí ìüíåò ôïõò ôá ôïíéêÜ êÝíôñá, ìÝóá óôá ðëáß-
óéá ôçò óõãêåêñéìÝíçò äéá÷åßñéóçò êÜðïéùí êëéìÜêùí, ôéò ïíïìÜæïõìå ôñïðéêÝò. Êé áõôü ãéáôß ç
ìïõóéêÞ ôçò Ðüëçò, ç ïðïßá åßíáé ìéá ôåñÜóôéá ìïõóéêÞ ðáñÜäïóç, ìßá áðü ôéò ìåãáëýôåñåò ìïõ-
óéêÝò ðáñáäüóåéò ìáæß ìå ôçí áñáâéêÞ, ôçí ðåñóéêÞ êáé ôç âõæáíôéíÞ, ç ïðïßá âåâáßùò áó÷ïëåßôáé
12
ìå ôçí åêêëçóéáóôéêÞ ìïõóéêÞ ðáñÜäïóç áëëÜ äåí ðáýåé íá åßíáé ìéá ìïõóéêÞ ôçò Ðüëçò, êáé ãé’
áõôü Ý÷åé êáé ôüóåò ïìïéüôçôåò ìå ôç ëüãéá ìïõóéêÞ ôçò Ðüëçò, ôçí êïóìéêÞ, áöïñÜ ïõóéáóôéêÜ
ìåëùäéêÝò áíáðôýîåéò áõôïý ôïõ ôýðïõ. Áí, âÝâáéá, êÜðïéïò Ý÷åé áêïýóåé áõôÞí ôç ìïõóéêÞ. Åãþ
ðñéí ôï 1986 äåí ôçí åß÷á áêïýóåé áõôÞí ôç ìïõóéêÞ, äåí Þîåñá êáí üôé õðÜñ÷ïõí üëá áõôÜ, ôï ìÜ-
èáìå ãéáôß ôüôå Ýãéíå ìßá áëëáãÞ óôá ðïëéôéóìéêÜ ìáò åíäéáöÝñïíôá, äåäïìÝíïõ üôé åîáóöáëßóáìå
üôé åßìáóôå Åõñùðáßïé, åß÷áìå êáé ÷áñôß üôé åßìáóôáí óôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç, åðïìÝíùò ìðïñÝ-
óáìå êé åìåßò áðáëëáãìÝíïé áðü áõôü ôï Üã÷ïò áí åßìáóôå Þ äåí åßìáóôå Åõñùðáßïé, íá êïéôÜîïõìå
êáé ëßãï ôïõò ðáððïýäåò áðü ôï Éêüíéï, ôïí ðáóôïõñìÜ êáé äéÜöïñá Üëëá ôá ïðïßá åß÷áí áíôéêáôá-
óôáèåß áðü ôï êéò ëïñÝí. ÌÝóá áðü áõôü Ýãéíå ìéá ðñïóÝããéóç ãéá ðñþôç öïñÜ, ïðüôå äåí Þôáí
åðáíáðñüóëçøç, Þôáí áíáêÜëõøç ôçò ìïõóéêÞò ôçò Ðüëçò, ç ïðïßá ôüóï ðïëý óõíÜöåéá åß÷å ìå
ôç âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ êáé óáí ìáìÜ ìïõóéêÞ, ãéáôß ìéëÜìå ãéá ìéá ôåñÜóôéá ðáñÜäïóç, åß÷å åðç-
ñåÜóåé ðÜñá ðïëëÝò Üëëåò ìïõóéêÝò ðáñáäüóåéò, ëáúêÝò, üðùò ôá ìéêñáóéÜôéêá, üðùò êïììÜôéá
ôçò Ìáêåäïíßáò êáé öõóéêÜ ôï ñåìðÝôéêï, ìéáò êáé ðïëëïß áðü ôïõò óõíèÝôåò Þôáí áðü åêåß, ðïõ
ãéá íá ðñïêýøåé õéïèåôÞèçêå êáé ï áóôéêüò ÷áñáêôÞñáò áõôÞò ôçò ìïõóéêÞò, ïõóéáóôéêÜ óáí åê-
ìåôÜëëåõóç åíüò ìïõóéêïý õëéêïý ôï ïðïßï âñéóêüôáí óôïí áÝñá, áëëÜ êáé ìÝóá áðü ìéá æýìùóç
ìå ðïëëÜ Üëëá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ Ý÷ïõí íá êÜíïõí ìå ôéò åéäéêÝò óõíèÞêåò ôïõ ñåìðÝôéêïõ üôáí
äçìéïõñãåßôáé, åííïþ êïéíùíéêÝò, ïéêïíïìéêÝò, êëð. ÁõôÞ ç ó÷Ýóç, ëïéðüí, áðïôõðþíåôáé ïõóé-
áóôéêÜ óôï ñåìðÝôéêï, üðùò ùñáßá ðáñüë’ áõôÜ ìéëïýóå ãéá ìáêÜì ï Êåñïìýôçò, ðïõ åßíáé Ýíáò
ìïõóéêüò ï ïðïßïò üôáí ôïí áêïýò óßãïõñá äå óïõ öÝñíåé óôï ìõáëü ðïëßôéêç ìïõóéêÞ óå åðßðåäï
ýöïõò. Ìéá åðáöÞ íá Ý÷åé êÜðïéïò ìå áõôÝò ôéò ìïõóéêÝò, åßíáé óáöÝò üôé ìðïñåß íá áíáãíùñßóåé
üôé óå Ýíá åðßðåäï ñßæáò, óå Ýíá åðßðåäï ãëþóóáò äçëáäÞ, åßíáé ç ðéï óõíáöÞò ìïõóéêÞ, ðïëý ðéï
óõíáöÞò áðü ïðïéáäÞðïôå ìïñöÞ åõñùðáúêÞò ìïõóéêÞò áíÜðôõîçò, êáé óå ü,ôé áöïñÜ ôç
âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ, âåâáßùò, íáé ìåí Ý÷ïõìå ðÜëé ôï ßäéï õëéêü áëëÜ ôá åêêëçóéáóôéêÜ ÷áñáêôç-
ñéóôéêÜ ðïõ ôçí áöïñïýí åßíáé ðïëý äõíáôÜ óôï ýöïò ôïõò êáé óôïõò êáíüíåò ðïõ Ý÷ïõí, áíáöÝñï-
ìáé óôïõò áéóèçôéêïýò êáíüíåò ôçò âõæáíôéíÞò ìïõóéêÞò ðïõ áöïñïýí ïõóéáóôéêÜ ôç ëáôñåõôéêÞ
äéáäéêáóßá. Ðñïöáíþò ìðïñïýìå íá áíáãíùñßóïõìå ôéò ßäéåò êëßìáêåò áëëÜ ç üëç ôïðïèÝôçóç êáé
ôï üëï ýöïò åßíáé ðÜñá ðïëý ìáêñéÜ, óå ìßá áðüóôáóç ßäéá ìå áõôÞí ðïõ ÷ùñßæåé ôïõò øÜëôåò áðü
ôïõò ëáúêïýò ìïõóéêïýò, ïé ïðïßïé äå âñßóêïíôáé êéüëáò ãéáôß üôáí ï Ýíáò ðçãáßíåé óôç äïõëåéÜ ï
Üëëïò ãõñßæåé, êáé äåí óõíáíôéþíôáé.
Ôï ìáêÜì ëïéðüí äåí åßíáé ìïõóéêÞ, åßíáé êþäéêáò. ¼ôáí ëÝìå áõôü åßíáé ìáêÜì ôï Üëëï äåí åßíáé
ìáêÜì, üëá áõôÜ åßíáé ëßãï áñãêü êáôáóôÜóåéò. Êáé åßíáé êþäéêáò ï ïðïßïò áíáðôý÷èçêå óôá ðëáß-
óéá ôçò ïèùìáíéêÞò ìïõóéêÞò åîÝëéîçò êáé áíÜðôõîçò. Ðñïöáíþò ðñüêåéôáé ãéá ëüãéï åñãáëåßï, ôï
ïðïßï üìùò åß÷å ðÜñá ðïëý óçìáíôéêü ÷áñáêôÞñá êáé ãé’ áõôüí ôï ëüãï áíáðôý÷èçêå. Ï ëüãïò äåí
Þôáí Ýíá èåùñçôéêü øÜîéìï, óáí êé áõôü ðïõ ðéèáíüí ãßíåôáé óÞìåñá, áëëÜ ìÝóá óå Ýíáí ðñïöï-
ñéêü êüóìï óôïí ïðïßï äåí õðÞñ÷å ïýôå youtube ïýôå êáóåôüöùíï ïýôå ãñáììüöùíï êáí, ç ìåôÜ-
13
äïóç ôçò ìïõóéêÞò êáé ç áðïìíçìüíåõóç ôçò üëçò ìïõóéêÞò äçìéïõñãßáò êáé ÷ñÞóçò áðáéôïýóå
êáíüíåò ìíçìïíéêïýò, ìíçìïíéêÜ óôçí ïõóßá ìïíôÝëá, ìÝóá áðü ôá ïðïßá ìðïñïýóå íá ãßíåé ìéá
êáôçãïñéïðïßçóç êáé íá ãßíåôáé êáé áíÜêëçóç óôç ìíÞìç ôçò ìåëùäßáò, ç ïðïßá üìùò áíÞêåé Þäç
ìÝóá óå Ýíáí ãåíéêüôåñï ó÷åôéêü ÷þñï. ÏõóéáóôéêÜ ôé áíáðôý÷èçêå; Áíáðôý÷èçêáí üëá åêåßíá ôá
÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ïðïßá áðáíôïýí óôï åñþôçìá «Ãéáôß ç óõãêåêñéìÝíç ìåëùäßá áêïýãåôáé Ýôóé;»
Ó’ áõôü ôï ãéáôß ëïéðüí õðÜñ÷åé ìéá ðñïóÝããéóç ôïõ áêïýóìáôïò ìÝóá áðü ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ï-
ðïßá åßíáé êñßóéìá ãéá ôçí áßóèçóç, êé åäþ èÝëù íá óôáèþ. Ãéá ôçí áßóèçóç ôçò ìåëùäßáò, ü÷é ãéá
ôç èåùñçôéêÞ êáôáãñáöÞ, ü÷é ãéá íá âãÜëïõìå ìéá ùñáßá ëßóôá, üðùò ðéèáíüí íá Ý÷åôå áíïßîåé Ýíá
èåùñçôéêü âéâëßï êáé âëÝðïõìå ìéá ëßóôá ðñáãìÜôùí ôá ïðïßá äå óõíäÝïíôáé ìå êÜðïéï ôñüðï Þ
åìåßò äå óõíäåüìáóôå ìå áõôÜ. Ç áíÜðôõîç ôùí ìáêÜì óá èåùñçôéêü óýóôçìá áíôéìåôùðßæåé ôá
ßäéá ðñïâëÞìáôá êáé ôçí ßäéá óýã÷õóç áêüìç êáé óôçí Ôïõñêßá üôáí äå óõíäÝåôáé ìå ôçí áßóèçóç.
Êáé ãåíéêüôåñá, ïðïéáäÞðïôå ôñïðéêÞ ðñïóÝããéóç, üôáí äåí óõíäÝåôáé ìå ôçí áßóèçóç, åßíáé óôåß-
ñá êáé óå äåýôåñï åðßðåäï åðéêßíäõíç. Åðéêßíäõíç ãéáôß äçìéïõñãåß ðñïûðïèÝóåéò ìéáò äéá÷åßñéóçò
üëùí áõôþí ôùí ðëçñïöïñéþí ðñïò êáôåõèýíóåéò óáí áõôÝò ðïõ ðåñéÝãñáøá íùñßôåñá, äçëáäÞ
ëáíèÜíïõóåò ïõóéáóôéêÜ ÷ñÞóåéò ôçò ôñïðéêÞò ðñïóÝããéóçò ðïõ Ý÷ïõí íá êÜíïõí ìå ðïëëÜ ðñÜã-
ìáôá, ðïõ äåí Ý÷ïõìå ôï ÷ñüíï íá áó÷ïëçèïýìå ìå áõôÜ.
Ôï åñãáëåßï ëïéðüí áõôü âïçèïýóå êáé âïçèÜ, üôáí óõíäÝåôáé ìå ôçí áßóèçóç, êáé óôçí åñìçíåßá
áëëÜ êáé óå êÜôé ðåñéóóüôåñï: óôç óýíèåóç. ÏõóéáóôéêÜ, äçëáäÞ, ðñüêåéôáé ãéá Ýíá îåêëåßäùìá
ôçò äïìÞò ôçò ìåëùäéêÞò áíÜðôõîçò ìå óêïðü ôçí õéïèÝôçóç áñ÷þí ïé ïðïßåò ïäçãïýí ìÝóá óå áõ-
ôü ðïõ èá ëÝãáìå óýíèåóç. Êáé ôþñá èá ðåé êÜðïéïò, êáé åéäéêÜ óôï ñåìðÝôéêï, áò ðïýìå, ðïõ åßíáé
ìéá ëáúêÞ ìïõóéêÞ, Ý÷åé íüçìá; Åìåßò ôþñá èÝëïõìå íá ðáßîïõìå, åíôÜîåé, íá ìÜèïõìå êáé ôïõò
äñüìïõò, áëëÜ óýíèåóç; Äå èÝëïõìå íá ãñÜøïõìå êïììÜôéá. ÐÜñá ðïëý ùñáßá ðÜëé ï ÌðÜìðçò
ðñïçãïõìÝíùò áíÝðôõîå ôçí Ýííïéá ôïõ ñåìðÝôç ï ïðïßïò Þôáí êáé óõíèÝôçò êáé ôñáãïõäéóôÞò êé
üëá áõôÜ. ÁëëÜ ðïëý ðåñéóóüôåñï óå áõôÞí ôç ìïõóéêÞ, óôï ñåìðÝôéêï, õðÜñ÷åé ìéá öüñìá ìïõ-
óéêÞ ç ïðïßá äå ìðïñåß íá óå áöÞóåé Þóõ÷ï óôï íá ðáßæåéò ôá êïììáôÜêéá óïõ. Íá ôá ìÜèåéò, íáé,
ðïëýò êüóìïò Ý÷åé áõôß, êÜèåôáé, áíÜëïãá ìå ôéò äõíáôüôçôÝò ôïõ åðéëÝãåé êáé ôï ñåðåñôüñéï ðïõ
èá ðáßîåé, õðÜñ÷ïõí êé åýêïëá êïììÜôéá ãéá íá ðáßîåé êáé ìå ôçí ðáñÝá ôïõ óôçí ôáâÝñíá êáé íá
ãïõóôÜñåé. ÕðÜñ÷åé üìùò êáé ìéá öüñìá ðïõ îåâïëåýåé óõíÝ÷åéá êé áõôÞ åßíáé ôï ôáîßìé. Ï ëüãïò
ôïõ ôáîéìéïý ëïéðüí åßíáé áõôüò ï ïðïßïò óõíÝ÷åéá îåâïëåýåé ôï ïðïéïäÞðïôå âüëåìá êáé æçôÜåé
óõíÝ÷åéá ðëçñïöïñßåò ïõóéáóôéêÜ ãéá ôç óýíèåóç, ãéáôß ôï ôáîßìé åßíáé óýíèåóç. Äåí åßíáé ôï îåäß-
ðëùìá ôïõ áóõíåßäçôïõ åóùôåñéêïý ìáò êüóìïõ, åßíáé óýíèåóç ç ïðïßá ìÜëéóôá Ý÷åé ðÜñá ðïëëÝò
÷ñÞóåéò, åßíáé áõôü ðïõ ëÝìå ï áõôïó÷åäéáóìüò ëïéðüí ìÝóá óôá ðëáßóéá ìéáò ìïõóéêÞò æùÞò üðùò
åßíáé áõôÞ ôïõ ñåìðÝôéêïõ. ÄçëáäÞ, ôé ìðïñåß íá êÜíåé Ýíá ôáîßìé; Ìðïñåß íá ðñïëïãÞóåé. Ìðïñåß
íá êÜíåé ó÷üëéï ìåôÜ ôï ðáßîéìï, üðïõ äéáöïñïðïéåßôáé áìÝóùò ðÜñá ðïëý ç èÝóç ôïõ. Ìðïñåß íá
åêôïíþóåé ìéá ÷ïñåõôéêÞ åíÝñãåéá ç ïðïßá Ý÷åé ìáæåõôåß ìÝóá óôá ðëáßóéá åíüò êïììáôéïý êáé åß-
14
íáé ôï ãíùóôü ñõèìéêü ôáîßìé. Ïðüôå, ïõóéáóôéêÜ ôé åßíáé; Åßíáé ü,ôé ÷ñåéÜæåôáé íá êÜíåéò ìüíïò
óïõ æþíôáò ìÝóá óå Ýíáí ÷þñï ï ïðïßïò óôçí ðñïêåéìÝíç ðåñßðôùóç åßíáé ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé.
Åêåß ãßíåôáé áíáãêáßï, êáé ôï îÝñù êé áðü ôçí åìðåéñßá áöïý ç êýñéá äïõëåéÜ ìïõ åßíáé íá äéäÜ-
óêù, êÜèå öïñÜ üëïò ï óåâíôÜò ôùí áíèñþðùí ðïõ ðáßæïõí åßíáé ãéá ôï ôáîßìé: «Êáé ôé íá êÜíù,
îåêéíÜù êáé ìåôÜ äåí îÝñù ôé íá êÜíù», ïðüôå áíáæçôïýí ìéá ôïðïèÝôçóç ïõóéáóôéêÜ áðÝíáíôé óôç
óýíèåóç ÷ùñßò íá ôï êáôáëáâáßíïõí, ðéóôåýïõí üôé åßíáé êÜðïéá êüëðá ôï ôáîßìé, üôé èá ôïõò ìÜ-
èïõìå ðÝíôå êüëðá áò ðïýìå êáé èá ãßíåé ÷áìüò. Êáé öõóéêÜ ðñïêýðôåé ç áíÜãêç íá ôá ðÜñïõìå ü-
ëá áðü ôçí áñ÷Þ, êÜðïéïé áíôÝ÷ïõí êÜðïéïé äåí áíôÝ÷ïõí.
Ôï ìáêÜì, ëïéðüí, áõôü êÜíåé, áõôü åîçãåß, ìå Ýíáí áðëü ôñüðï áí ôá ðÜñåé êÜðïéïò áðü ôçí áñ÷Þ
ôá ðñÜãìáôá, Ý÷ïõí áñ÷Þ, ìÝóç êáé ôÝëïò. Ç óýã÷õóç äåí Ý÷åé ôÝëïò êé Ý÷åé ìüíï ìÝóç.
Óå ü,ôé áöïñÜ ôïõò äñüìïõò: ïé ëáúêïß äñüìïé ìå ôá óõãêåêñéìÝíá ïíüìáôá ôá ïðïßá ÷ñçóéìïðïé-
ïýìå, ðñïöáíþò ðñïÝêõøáí áðü áíÜãêç ìÝóá ó’ áõôü ôï ðñïöïñéêü óýóôçìá óõíåííüçóçò íá
éó÷ýóåé ôï «ü,ôé ëÝìå», ïýôå ôï «ü,ôé áêïýìå», ïýôå ôï «äåí ðåéñÜæåé äå ìå åíäéáöÝñïõí áõôÜ».
¸ðñåðå íá ìÜèïõìå ðþò ëÝãåôáé êáèåôß ãéá íá êáôá÷ùñçèåß, ãéá íá ôï ðù óôïí Üëëïí, áëëÜ åãþ
äåí ôï èõìüìïõí êáëÜ, ôü ‘ëåãá ëßãï äéáöïñåôéêÜ óôïí Üëëïí êáé ðÜåé ëÝãïíôáò. Ôåëéêþò, üìùò, ïé
ëáúêïß äñüìïé äåí åßíáé ôá ìáêÜì, êáé öõóéêÜ äåí èá ìðïñïýóáí íá åßíáé ôá ìáêÜì. Ôá ìáêÜì åßíáé
Ýíá óýóôçìá ôï ïðïßï áíáðôý÷èçêå ãéá íá áðáíôÞóåé óå ü,ôé áöïñÜ óôçí ôñïðéêüôçôá óôç ëüãéá
ìïõóéêÞ ôçò Ðüëçò, ç ïðïßá íáé ìåí åðçñÝáóå ôï ñåìðÝôéêï áëëÜ äåí åßíáé ôï ñåìðÝôéêï, êáé ïé
ëáúêïß äñüìïé åßíáé Ýíá óýíïëï êëéìÜêùí óôï ïðïßï ç êÜèå êëßìáêá âáöôßóôçêå, Üëëåò öïñÝò ìå
ìéá óõíÝðåéá ìå ôï óýóôçìá ôùí ìáêÜì Üëëåò öïñÝò ÷ùñßò óõíÝðåéá, åííïþ õéïèÝôçóç ßäéïõ
ïíüìáôïò ìå äéáöïñåôéêÞ êëßìáêá åíôåëþò, äå ìéëÜìå ãéá ôñüðï êáí, êé Üëëåò öïñÝò áêüìç-áêüìç
êé áíÜðïäá ãéáôß ôï óýóôçìá ôùí ëáúêþí äñüìùí Þôáí Ýíá óýóôçìá ôï ïðïßï ðåñéóóüôåñï âãÞêå
óôçí åðéöÜíåéá ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá.
Óôá ðñþôá ÷ñüíéá, óôá ÷ñüíéá ðïõ ïõóéáóôéêÜ ðñïÝêõøå, ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ìüíï ïé ßäéïé ïé
ìïõóéêïß ãéá íá óõíåííïçèïýí ìåôáîý ôïõò, äåí õðÞñ÷å ãñáììÝíï óå âéâëßá. ¢ñ÷éóáí íá âãáßíïõí
âéâëßá ìå ôéò åìðåéñßåò, ðïëý ùñáßá üðùò åßðå ï ÌðÜìðçò, ôùí áíèñþðùí ðïõ ïõóéáóôéêÜ áðïöÜ-
óéóáí íá êáôáãñÜøïõí áõôü ðïõ îÝñáíå, êÜèå öïñÜ, êáé üóï ç åðáöÞ ìå ôá ìáêÜì ôçò Ðüëçò ãéíü-
ôáí êáé ðéï ìåãÜëç. Áò ðïýìå, ôï âéâëßï ôïõ ÌáõñïåéäÞ Ýêáíå ðïëëïýò íá âãÜëïõí Üëëç Ýêäïóç
åìðëïõôéóìÝíç ðéá ìå ôá êáéíïýñéá óõìðåñÜóìáôá ðïõ åß÷áí åîÜãåé. Ïé äñüìïé åßíáé Ýíá óýíïëï
êëéìÜêùí, áäýíáôïí íá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ùò åã÷åéñßäéï ÷ñÞóçò áõôÞò ôçò ìïõóéêÞò. Êé áõôü ãéá
ôïí áðëïýóôáôï ëüãï üôé áõôÝò ïé êëßìáêåò ìå ôá ïíüìáôá, ïõóéáóôéêÜ ÷ñçóéìïðïéÞèçêáí áðü
ôïõò ìïõóéêïýò óáí êëßìáêåò áíáöïñÜò, ü÷é óáí êëßìáêåò ôñïðéêÞò ïðôéêÞò. Êé áõôü åßíáé ðÜñá
15
ðïëý óçìáíôéêü. ÄçëáäÞ, áðü áíèñþðïõò ïé ïðïßïé ðáßæáí áõôÞí ôç ìïõóéêÞ ëÝìå üôé áõôÞ ç êëß-
ìáêá åßíáé ôï ÷éôæÜæ, îÝñïõìå üôé åßíáé ñå, ìé ýöåóç, öá äßåóç, óïë, ëá, óé ýöåóç, íôï êáé ñå, áðü ñå
ç âÜóç, êé åãþ êé ï ÄçìÞôñçò åííïïýìå üëá ôá õðüëïéðá. Ðïéá åßíáé üëá ôá õðüëïéðá; Åßíáé üëá ôá
ôñáãïýäéá, ôï ñåðåñôüñéï äçëáäÞ, ôï ïðïßï åßíáé êùäéêïðïéçìÝíï óå áõôÞí ôçí ïíïìáóßá. Ç ßäéá
êëßìáêá, äçëáäÞ, ç êýñéá êëßìáêá ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýí ôá êïììÜôéá, áöïñÜ ôç óõãêåêñéìÝíç êëß-
ìáêá, áëëÜ ï ôñüðïò äéá÷åßñéóçò ôçò êëßìáêáò êáé ïé öñÜóåéò êáé ôï áéóèçôéêü áðïôÝëåóìá ôçò
äéá÷åßñéóçò áõôÞò ôçò êëßìáêáò äåí áíáöÝñåôáé ðïõèåíÜ áëëïý åêôüò áðü ôï ñåðåñôüñéï. Ôï áðï-
ôÝëåóìá ëïéðüí åßíáé ôï åîÞò: áíáëüãùò ìå ôï ñåðåñôüñéï ðïõ Ý÷åé ï êáèÝíáò õðüøéí ôïõ, ï ëáúêüò
äñüìïò åß÷å äéáöïñåôéêü ðåñéå÷üìåíï, ìðïñïýóå êáé ìðïñåß íá Ý÷åé äéáöïñåôéêü ðåñéå÷üìåíï.
Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü üôé ïé äçìïôéêïß ìïõóéêïß ðïõ ðáßæïõíå ôá ãíùóôÜ êëáñßíá, ÷ñçóéìïðïéïýí
êáé ïé ßäéïé áõôÜ ôá ïíüìáôá, ôïõò äñüìïõò, ìå ôñüðï üìùò ðÜñá ðïëý äéáöïñåôéêü, ãéáôß ïõóéáóôé-
êÜ êùäéêïðïéïýí ôéò äéêÝò ôïõò ìïõóéêÝò åìðåéñßåò. Ïðüôå ç óõãêåêñéìÝíç êëßìáêá åßíáé êëßìáêá
áíáöïñÜò êáé äåí ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåß áí ôç ãåíéêåýóïõìå êáé óôç äçìïôéêÞ ìïõóéêÞ, ðïõ
÷ñçóéìïðïéïýíôáé êé åêåß ïé ëáúêïß äñüìïé êáé èá ìðïñïýóå êÜðïéïò íá ñùôÞóåé: «Ãéáôß, êé åãþ ÷é-
ôæÜæ Þ ïõóÜê äåí ðáßæù; Åãþ äå ÷ñçóéìïðïéþ ôïõò ëáúêïýò äñüìïõò;» ¸÷åé ôý÷åé íá Ýñèù óå åðáöÞ
ìå ìïõóéêü ðïõ ðáßæåé êëáñßíï êáé ðáßæåé ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá. Ôïõ ëåò «Ðïéü åßíáé ôï ïõóÜê;» êáé
óïõ ëÝåé «Ñå, ìé ýöåóç, öá, óïë, ëá, óé ýöåóç, íôï, ñå». «Êáé ôï ìé ôï ðáßæåéò ýöåóç;» «¼÷é, ôï ðáßæù
ðéï øçëÜ.» «¢ñá ðïéü åßíáé ôï ïõóÜê;» «Ñå, ìé ýöåóç, öá, óïë, ëá, óé ýöåóç, íôï, ñå». «Íáé, áëëÜ ôï
ìé ðïõ ôï ðáßæåéò ðéï øçëÜ;» «Å, ôï ðáßæù ðéï øçëÜ ãéáôß åßíáé ðéï ùñáßï!»
Ïðüôå èåùñåß üôé åßíáé äéêéÜ ôïõ åíÝñãåéá ðÜíù óôï ìé ýöåóç, åíþ åßíáé ôï ïõóÜê Ýôóé üðùò ôï âñß-
óêïõìå óôçí Ðüëç, Üêïõóìá ôï ïðïßï õðÜñ÷åé êáé ðåñéãñÜöåé Ýíá ôåñÜóôéï ñåðåñôüñéï, äåí Ý÷åé
êáìßá óçìáóßá üôé ôï ëÝíå ïõóÜê. Ðáñüë’ áõôÜ, ç ÷ñÞóç ôïõ ëáúêïý äñüìïõ åßíáé ÷ñÞóç áíáöï-
ñÜò, áíáöåñüìáóôå óå áõôÞí áëëÜ åííïïýìå üëåò ôéò åìðåéñßåò. Ãé’ áõôü ðïëëÝò öïñÝò õðÜñ÷ïõí
ìïõóéêïß ïé ïðïßïé âñßóêïíôáé óå äéÝíåîç ãéá ôï áí ôï ïõóÜê åßíáé Ýôóé Þ áí ôï óáìðÜ ðñÝðåé íá
ðáé÷ôåß Ýôóé Þ íá ðáé÷ôåß áëëéþò áíÜëïãá ìå ôéò åìðåéñßåò ðïõ Ý÷ïõí.
¸ôóé ëïéðüí ç õéïèÝôçóç ìéáò êëßìáêáò áíáöïñÜò óáí êëßìáêá ìåëÝôçò åßíáé ðÜñá ðïëý åðéêßíäõ-
íç, äéüôé åßíáé áöáéñåôéêÞ, åßíáé áðïôÝëåóìá áöáßñåóçò êáé êùäéêïðïßçóçò êáé äå ãßíåôáé íá ìåëå-
ôÞóåéò ôï êùäéêïðïéçìÝíï êáé ìÝóá áðü ôï êùäéêïðïéçìÝíï íá ðáñÜãåéò ôçí ðñüèåóç ôçò ßäéáò ôçò
ðñÜîçò, ôçí ðñüèåóç ôçò äçìéïõñãßáò. Åêôüò åÜí Ý÷åéò êé åóý ôï ìïõóéêü background íá åëÝã÷åéò
ñåðåñôïñéáêÜ üëï áõôü ðïõ õðÜñ÷åé óå åðßðåäï ñåðåñôïñßïõ.
Èá ìáæåõôþ ëßãï, ôåëåéþíïíôÜò ôï, êáé èá ìéëÞóù ãéá áõôü ôï öïâåñü äßðïëï, ìðïõæïýêé ßóïí åõ-
ñùðáúêÞ ìïõóéêÞ, ôï ïðïßï áìÝóùò-áìÝóùò äçìéïõñãåß êé Ýíá ó÷ßóìá ìÝóá óôá ðëáßóéá ôïõ ßäéïõ
ôïõ ñåìðÝôéêïõ, äçìéïõñãþíôáò ðéèáíüí ìéá äéáöïñåôéêÞ ïðôéêÞ óôá ðñÜãìáôá. Áõôü ôï öáéíüìå-
16
íï ôïõ íá Ý÷ïõìå óôçí ßäéá ìïõóéêÞ áóõãêÝñáóôá êáé óõãêåñáóìÝíá üñãáíá ðïôÝ äåí åíü÷ëçóå
ôçí ßäéá ôç ìïõóéêÞ, ðïôÝ. Êáé ìÜëéóôá, ðïôÝ äå èåùñÞèçêå ðáñÜîåíï Þ ðåñßåñãï. ¼ëç áõôÞ ç äéá-
öïñïðïßçóç óå ü,ôé áöïñÜ ôá äéáóôÞìáôá êáé ç Ýñåõíá êáé ç ó÷éóìáôéêÞ áíÜðôõîç ëïãéêÞò êáé ç
õéïèÝôçóç ôïõ ìðïõæïõêéïý óáí üñãáíï ðéá ôçò åõñùðáúêÞò ìïõóéêÞò, êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ åßíáé
áðïëýôùò ëáíèáóìÝíç. Åßíáé, äçëáäÞ, óá íá ðïýìå üôé åãþ ðáßñíù ôá ñåìðÝôéêá ôñáãïýäéá êáé ôá
ðáßæù óôï óéôÜñ ôï éíäéêü êáé ìåôÜ ðñÝðåé áõôÜ ôá êïììÜôéá íá ðù üôé åßíáé áðïôåëÝóìáôá ìéáò ñÜ-
ãêá, íá õéïèåôÞóù ôï éíäéêü ôñïðéêü óýóôçìá ãéáôß Ýðáéîá áò ðïýìå ôçí ÅëÝíç ôç æùíôï÷Þñá ü÷é
ìå äéáóôÞìáôá ôüíùí êáé çìéôïíßùí Þ ìå äéáóôÞìáôá ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýìå óôçí Ðüëç, áëëÜ ôï
Ýðáéîá ìå éíäéêÜ äéáóôÞìáôá ïðüôå áìÝóùò-áìÝóùò áõôÞ ç ìïõóéêÞ åöüóïí Ý÷åé ðáé÷ôåß Ýôóé êé
Ý÷åé åíïñ÷çóôñùèåß ðñÝðåé íá äéåñåõíçèåß ìÝóá áðü ìéá Üëëç ìïõóéêÞ ãëþóóá, áõôÞ ôçò éíäéêÞò
ìïõóéêÞò. Ôï ðáñÜäåéãìá åßíáé ëßãï áêñáßï áëëÜ Ýôóé áêñáßá åßíáé êé üëá áõôÜ ðïõ óõìâáßíïõí
ðÜíù óå áõôüí ôï äéá÷ùñéóìü. Êáé íá ôïðïèåôçèþ ëßãï, ëïéðüí, ôé êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ åßíáé áõôÞ ç
ýðáñîç ôïõ óõãêåñáóìïý, äçëáäÞ ôçò õéïèÝôçóçò ôùí ôüíùí êáé ôùí çìéôïíßùí.
Åííïåßôáé üôé óå Ýíá ëáúêü ôïðßï üðùò åßíáé áõôü óôï ïðïßï áíáðôýóóåôáé ç ëáúêÞ ìïõóéêÞ ôïõ ñå-
ìðÝôéêïõ óôïí ÐåéñáéÜ, ó’ åêåßíá ôá ÷ñüíéá, Ý÷ïõìå öÜåé ôá ìïýôñá ìáò ìå ôçí ÁíáôïëÞ, êé õðÜñ-
÷åé ç áíÜãêç áðïóôáóéïðïßçóçò, ü÷é ìüíï óå åðßðåäï ìíÞìçò, áëëÜ êáé øõ÷ïëïãéêÜ. Ïé ßäéåò ìïõ-
óéêÝò ðáßæïíôáí, ëïéðüí, ìå ôï ïýôé áëëÜ ôï èÝìá åßíáé üôé ìå ôï ïýôé åêöñÜæïíôáí ÷ñçóéìïðïéþ-
íôáò ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá. Ôé óçìáßíåé ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá; ÌáëáêÜ äéáóôÞìáôá åí ôÜ÷åé åßíáé ôá
áóôáèÞ äéáóôÞìáôá, ãé’ áõôü ôá ëÝìå ìáëáêÜ, äåí åßíáé áõôÜ ðïõ áêïýãïíôáé ìáëáêÜ, åßíáé áõôÜ
üðïõ ï Þ÷ïò üôáí êéíåßôáé óá ÷ïñåõôÞò ðáôþíôáò ðÜíù ôïõò åßíáé óá íá êéíåßôáé ðÜíù óå Üììï.
Ïðüôå áõôÜ äéáöïñïðïéïýíôáé, äéáöïñïðïéïýí ôç èÝóç ôïõò, üðùò äéáöïñïðïéåßôáé ôï áðïôýðùìá
ôïõ ðïäéïý ìáò áíÜëïãá ìå ôï ðþò èá ðáôÞóïõìå óôçí Üììï. Áõôü åßíáé ôï ìáëáêü äéÜóôçìá. Ôï
óêëçñü äéÜóôçìá åßíáé áõôü ôï äéÜóôçìá ðïõ äå äéáöïñïðïéåßôáé áëëÜæïíôáò ýøïò ç ìéá êáé ç Üë-
ëç íüôá êáé åííïåßôáé üôé êáé ãéá ôá äýï åßäç, ôùí óêëçñþí äéáóôçìÜôùí êáé ôùí ìáëáêþí (ç ïñï-
ëïãßá åßíáé áðü ôç âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ), åßíáé äéáóôÞìáôá ôá ïðïßá áêïýãïíôáé ðïëý ãëõêÜ Þ åðé-
èåôéêÜ áíÜëïãá ìå ôïí ôñüðï ðïõ ðáßæïíôáé êáé ü÷é åî ïñéóìïý.
Ðáßñíïõìå, ëïéðüí, ìéá ìåëùäßá ç ïðïßá ðáßæåôáé ìå ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá êáé ôçí åíáðïèÝôïõìå
ðÜíù óå Ýíá üñãáíï ôï ïðïßï ÷ñçóéìïðïéåß ôüíïõò êáé çìéôüíéá. Áõôü ðïõ ðñïêýðôåé óáí áðïôÝëå-
óìá åßíáé ïé íüôåò ïé ïðïßåò äçìéïõñãïýóáí ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá íá ðñïóåããßæïõí ìå ôïí êáëýôåñï
äõíáôü ôñüðï åßôå ôï çìéôüíéï ðïõ âñßóêåôáé äåîéÜ åßôå ôï çìéôüíéï ðïõ âñßóêåôáé áñéóôåñÜ. Ôï á-
ðïôÝëåóìá ðïéo åßíáé; ¼ôé áðü ìáëáêÜ äéáóôÞìáôá ðçãáßíïõìå óå óêëçñÜ, óôáèåñÜ åííïïýìå, êáé
õðÜñ÷åé áí óõãêñßíïõìå ôï áðïôÝëåóìá ìéáò ÷ñÞóçò åíüò êïììáôéïý, ôï Êáíáñßíé ìïõ ãëõêü áò
ðïýìå, ôï ïðïßï ìðïñåß íá ðáé÷ôåß ìå ìáëáêü ôñüðï áëëÜ ìðïñåß íá ôï ðÜñåé êé Ýíá ìðïõæïýêé êáé
íá ôï ðáßîåé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôüíïõò êáé çìéôüíéá.
17
Ó’ áõôÞí ôçí ðåñßðôùóç, ëïéðüí, ðïëý åýêïëá ìðïñåß íá êáôáëÜâåé êÜðïéïò üôé óôçí ðåñßðôùóç
ðïõ ôï ðáßæåé ôï ìðïõæïýêé, áìÝóùò áõôÝò ïé íüôåò ðïõ Þôáí ìáëáêÝò êáé ïõóéáóôéêÜ åßíáé áõôÝò
ðïõ êÜíïõí á÷ âá÷ êé åêöñÜæïõí üëï áõôü ôï áíáôïëßôéêï, ôï ïðïßï ôüóï ðïëý Ý÷ïõìå ôá ôåëåõôáßá
åßêïóé ÷ñüíéá æçôÞóåé, ðáýïõíå êáé äåí õðÜñ÷åé áõôÞ ç áðåõèåßáò áíáôïëßôéêç Ýêöñáóç, üðïõ ìÝ-
óá óôçí åñìçíåßá õðÜñ÷ïõí íüôåò ïé ïðïßåò áíáðáñéóôïýí óå Üìåóï ÷ñüíï êáé ìå Üìåóï ôñüðï ôï
êëÜìá, ôïí áíáóôåíáãìü êé üëá áõôÜ. ÕðÜñ÷åé ìéá áðïóôáóéïðïßçóç áðü áõôü ãéáôß áêñéâþò ìå ôá
óêëçñÜ äéáóôÞìáôá íáé ìåí ãñÜöåé ç ìåëùäßá áëëÜ äåí õðÜñ÷åé áõôü ôï Üìåóï, áõôÞ ç áíá-
ôïëßôéêç áò ôï ðïýìå êëÜøá, ôï ëÝù åêëáúêåõìÝíá åíôåëþò. Ïðüôå ðñïêýðôåé Ýíá Üëëï áéóèçôéêü
áðïôÝëåóìá, ôï ïðïßï óôá ÷ñüíéá åêåßíá ëïéðüí åßíáé ðÜñá ðïëý åíäéáöÝñïí êáé óôá ÷ñüíéá ôá
ôþñá åßíáé ðÜñá ðïëý åíäéáöÝñïí, åßíáé äçëáäÞ ç Ýêöñáóç ôçò ßäéáò ìåëùäßáò ìå Ýíáí áöáéñåôéêü
ôñüðï. Ãéá ìÝíá, ëïéðüí, ôï ìðïõæïýêé ïõóéáóôéêÜ åßíáé Ýíá üñãáíï ìå ôï ïðïßï -êáé ìå üëç áõôÞí
ôç ÷ñÞóç ôùí äéáóôçìÜôùí, ôïõ ôüíïõ êáé ôïõ çìéôïíßïõ, åííïåßôáé üôé äåí áëëÜæåé êáèüëïõ ç
ôñïðéêÞ äïìÞ ôçò ìåëùäßáò, áðëþò, êé áõôü äåí åßíáé áðëü, ðñïêýðôåé ìßá åñìçíåßá ðïõ Ý÷åé áöáé-
ñåôéêÞ ëïãéêÞ- äåí ðçãáßíù áðåõèåßáò óôï äéáóôçìáôÜêé åêåßíï ðïõ ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé ôï
÷ñþìá áëëÜ äçìéïõñãþ ìéá áðüóôáóç, ìéá äùñéêüôçôá, êáé ìéá áöáßñåóç, ç ïðïßá ãéá äéÜöïñïõò
ëüãïõò êáé ðñéìïäïôÞèçêå êáé Þôáí ðïëý óçìáíôéêÞ, êáé íïìßæù üôé êáé ðÜëé íá õðÞñ÷áí ïé
óõíèÞêåò êáé íá ãéíüôáí åííïåßôáé üôé èá ðñïÝêõðôå.
ÌÝóá áðü ôïí ôüíï êáé ôï çìéôüíéï, áëëÜ ðïëý ðåñéóóüôåñï ìÝóá áðü ôçí êïéíùíéêÞ ìáò êáôåý-
èõíóç óáí Ýèíïò ìåôÜ ôïí ðüëåìï, ðïõ ïõóéáóôéêÜ áðïóôáóéïðïéçèÞêáìå åíôåëþò áðü ôï áíáôï-
ëéêü ìáò ðáñåëèüí, åííïåßôáé üôé ìéëÜìå ãéá ìéá, üðùò ðÜíôá êáé ðáãêïóìßùò ãßíåôáé, óõíå÷Þ
åðéññïÞ ðñáãìÜôùí ðïõ æïýìå êáé ðïõ ìðïëéÜæïõí ôç ìïõóéêÞ ðïõ îÝñáìå êáé ôçí ðçãáßíïõí ðéï
ìðñïóôÜ. Ðïëý ÷áñáêôçñéóôéêü ðáñÜäåéãìá ôá ðáñáäïóéáêÜ ôñáãïýäéá ôá ïðïßá êáé óÞìåñá äç-
ìéïõñãïýíôáé ìå ìéá óõã÷ïñäéáêÞ åíïñ÷Þóôñùóç ç ïðïßá ôïõò äßíåé Üëëç äéÜóôáóç. ¼ëïò ï ÷áìüò
óå ü,ôé áöïñÜ ôïí óõãêåñáóìü Þ ôïí ìç óõãêåñáóìü êáé üëç áõôÞ ç ó÷éóìáôéêÞ ëïãéêÞ äåí Ý÷åé
êáìßá èÝóç, áêüìç êé áí ìåôÜ, êáé üðùò åîåëßóóåôáé ôï ðñÜãìá, íáé, õðÜñ÷åé ôï ó÷ßóìá áëëÜ áõôü
ôï ó÷ßóìá ðñïêýðôåé áðü ôçí áðïóôáóéïðïßçóÞ ìáò áðü ôçí ÁíáôïëÞ êáé ü÷é áðü ôçí áðïóôáóéï-
ðïßçóç ôçò ßäéáò ôçò ìïõóéêÞò.
¼ôáí áêïýìå Ýíá ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé ðïõ ôï ðáßæåé Ýíá ìðïõæïýêé äå ìïéÜæåé ìå óïõçäéêü êïììÜ-
ôé, äå ìïéÜæåé ìå éôáëéêü êïììÜôé, äå ìïéÜæåé ìå âïõëãÜñéêï êïììÜôé, äå ìïéÜæåé ìå ðáñáäïóéáêÞ
ìïõóéêÞ ôçò ÊÜôù Óéêåëßáò. Ðñïöáíþò Ýñ÷åôáé áðü ôçí ÁíáôïëÞ êé Ý÷åé áðëþò Ýíá äéáöïñåôéêü
layout, ôï ïðïßï øõ÷ïëïãéêÜ åßíáé äéá÷åéñßóéìï êáé åêöñáóôéêÜ ðïëý äõíáôü. Ôï êëåßíù êÜðïõ
åäþ.
Ì.Ð. Ôïí ëüãï Ý÷åé ï Óðýñïò Ãêïýìáò. Åõ÷áñéóôþ ðïëý ôïí ÅõãÝíéï.
18
Óðýñïò Ãêïýìáò
Óõããíþìç, áëëÜ ðñþôç öïñÜ óå ôÝôïéá èÝóç, ùò
óõíÞèùò ìå Ýíá üñãáíï, å, êáé óå êÜðïéïõò ìé-
êñüôåñïõò ÷þñïõò, ìå êÜðïéïõò ìáèçôÝò, äåí Ý-
÷ù óõíçèßóåé üëç áõôÞí ôçí, áò ôï ðïýìå, áíïé-
÷ôÞ ïìéëßá óå ôüóï ðïëý êüóìï. Äå óáò êñýâù
üôé Ý÷ù êáé Üã÷ïò êéüëáò. ÊáëçìÝñá óáò.
Ðñéí áðü ëßãï êáéñü, ç åðéôñïðÞ ðïõ äçìéïõñãÞèçêå áðü ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì ìïõ æÞôçóå íá
óõììåôÜó÷ù ùò ðñïóêåêëçìÝíïò êáé íá êáôáèÝóù ôçí Üðïøç ìïõ ìå ìéá ïìéëßá óôç óçìåñéíÞ ç-
ìåñßäá. Ôï èÝìá Ý÷åé áðáó÷ïëÞóåé ðïëëïýò ìïõóéêïýò, óå üôé áöïñÜ ôçí áóôéêÞ ëáúêÞ ìïõóéêÞ,
áðü ôéò áñ÷Ýò ôïõ ðåñáóìÝíïõ áéþíá, ìÝ÷ñé êáé ëßãï ìåôÜ ôïí äåýôåñï ðáãêüóìéï ðüëåìï. Ôçí ðå-
ñßïäï äçëáäÞ, ôùí áäÝóðïôùí ìïõñìïýñéêùí ñåìðÝôéêùí, ôçò óìõñíÝéêçò ó÷ïëÞò, ôïõ ðåéñáéþ-
ôéêïõ ñåìðÝôéêïõ, ìÝ÷ñé ôá ìéóÜ ôçò äåêáåôßáò ôïõ ‘50. Åãþ ëïéðüí åðéèõìþ íá åðéêåíôñùèþ, íá
ìéëÞóù ðåñéóóüôåñï, ãéá ôçí ðåñßïäï ôïõ ðåéñáéþôéêïõ ñåìðÝôéêïõ êáé ìåôÜ, äçëáäÞ óõí ðëçí,
1930 ìÝ÷ñé 1950 êáé êÜôé.
Áò äïýìå ìÝóá áðü ôá éóôïñéêÜ íôïêïõìÝíôá ãéá ëßãï, ôçí äéáäñïìÞ ðïõ Ýêáíáí ïé äñüìïé, ìÝ÷ñé
íá êáôáëÞîïõí óôïí åëëáäéêü ÷þñï, ìå ôéò ãíùóôÝò ó÷åäüí óå üëïõò áðü åìÜò ïíïìáóßåò, üðùò
ñáóô, ÷ïõæÜì, íéáâÝíô, êëð.
¼ôáí Þñèáí ïé ðñüóöõãåò áðü ôçí ÌéêñÜ Áóßá êáé ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç ôï 1922, ðïëëïß áðü
áõôïýò åãêáôáóôÜèçêáí óôçí åõñýôåñç ðåñéï÷Þ ôïõ ëéìáíéïý ôïõ ÐåéñáéÜ, ðñïò ôçí ðåñéï÷Þ ôçò
Äñáðåôóþíáò. Ìáæß ìå ôï êýìá ôùí ðñïóöýãùí ôáîßäåøå êáé ç êïõëôïýñá ôïõò, ôçí ïðïßá
ðñïóðÜèçóáí íá îáíáóôÞóïõí, óôç íÝá ôïõò æùÞ.
¸öåñáí ìáæß ôïõò ìéá ìïõóéêÞ ðïõ ìÝ÷ñé ôüôå äåí õðÞñ÷å ìüíéìá óôïí åëëáäéêü ÷þñï, áëëÜ áêïõ-
ãüôáí ðåñéóôáóéáêÜ óôá êáöÝ áìÜí, áðü ìïõóéêÜ ó÷Þìáôá ðïõ Ýñ÷ïíôáí áðü ôçí Ðüëç Þ ôçí Ì.
Áóßá ãéá ëßãåò åìöáíßóåéò. Ç ìïõóéêÞ áõôÞ óõíïäåõüôáí áðü ìéá ïñïëïãßá ðïõ åðßóçò ìÝ÷ñé åêåß-
íç ôçí óôéãìÞ äåí õðÞñ÷å óå ìáò.
¼ôáí ïé ðñüóöõãåò ìïõóéêïß Þñèáí óå åðáöÞ êáé áíáðôý÷èçêáí ó÷Ýóåéò ìå ôïõò íôüðéïõò ìïõóé-
êïýò, Ýãéíå åêôüò üëùí ôùí Üëëùí êáé áíôáëëáãÞ ðëçñïöïñéþí.
Ç áñ÷Þ ôïõ ðåéñáéþôéêïõ ñåìðÝôéêïõ ìå âÜóç ôç äéóêïãñáößá, Ýãéíå ðåñßðïõ ôï 1932 üôáí, ìå ôçí
åìöÜíéóç ôùí ìðïõæïõêïìðáãëáìÜäùí, Üëëáîå êáé ç óýíèåóç ôçò ïñ÷Þóôñáò, óôçí ïðïßá ìÝ÷ñé
ôüôå åðéêñáôïýóáí ôá óáíôïõñïâéüëéá. ¸ôóé áñ÷ßæåé ìéá íÝá åðï÷Þ, ìå ìéá ìïõóéêÞ ðïõ Ý÷åé áðï-
19
êôÞóåé ìéá äéêÞ ôçò ïñïëïãßá ðïõ ôçí ðåñéãñÜöåé êéüëáò. Ôï ñåìðÝôéêï ãßíåôáé óéãÜ-óéãÜ ðïëý á-
ãáðçôü áðü ôïí êüóìï êáé üëï êáé ðåñéóóüôåñïé ìðïõæïõîÞäåò åìöáíßæïíôáé óôçí åõñýôåñç
ðåñéï÷Þ ôïõ ÐåéñáéÜ êáé ü÷é ìüíï.
¸íáò áðü áõôïýò ëïéðüí, Þôáí êáé ï ðáôÝñáò ìïõ, ðïõ ãåííÞèçêå ôï 1935 êáé ôï 1950 Üñ÷éóå íá
ðáßæåé ìðïõæïýêé. ¼ôáí ôï 1976 Üñ÷éóá êé åãþ íá ðáßæù ìðïõæïýêé, êÜðïéá óôéãìÞ ï ðáôÝñáò ìïõ,
ìïõ ìåôÝöåñå ìå ðñïöïñéêü ôñüðï ôïõò äñüìïõò ðïõ ðáßæïíôáé ìå ôï ìðïõæïýêé, ðùò ëÝãïíôáé êáé
ðïéåò åßíáé ïé óõã÷ïñäßåò ðïõ ôïõò óõíïäåýïõí. Ôçí åðï÷Þ ðïõ ï ðáôÝñáò ìïõ ìïý ìåôÝöåñå áõôÞí
ôçí ãíþóç ìðïñþ íá ðù ðùò ü,ôé ìðïñïýóå íá ãßíåé ìå ôï ìðïõæïýêé êáé ôïõò äñüìïõò, åß÷å ïëï-
êëçñùèåß.
ÈõìÜìáé ôïõò ößëïõò ìïõóéêïýò ôïõ ðáôÝñá ìïõ, åðáããåëìáôßåò êáé åñáóéôÝ÷íåò, íá ìç äéáöù-
íïýí ãéá ôéò ïíïìáóßåò ôùí äñüìùí êáé ãéá ôï áí êÜðïéï êïììÜôé åßíáé óôïí ôÜäå äñüìï Þ óôï äåßíá
äñüìï. Ôá ðñÜãìáôá Þôáí îåêáèáñéóìÝíá ëïéðüí êáé ãéá áñêåôÜ ÷ñüíéá óôç äéáäñïìÞ ìïõ ùò ìïõ-
óéêüò ðïôÝ ìá ðïôÝ äåí õðÞñîå êáíÝíá èÝìá óå ó÷Ýóç ìå ôá ïíüìáôá ôùí äñüìùí êáé ïôéäÞðïôå
ó÷åôéêü ìå áõôïýò.
Óáò ðáñïõóéÜæù ôïõò äñüìïõò üðùò ôïõò ðáñÝëáâá áðü ôïí ðáôÝñá ìïõ.
1) ÄÑÏÌÏÓ ÑÁÓÔ ÑE, MI, ÖA#, ÓOË, ËA, ÓI, NTO#, ÑE.
Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑÅ+, ÌÉ-, ÓÏË+, ËÁ+.
2) ÄÑÏÌÏÓ XOYZAM ÑE, ÖA, ÖA#, ÓÏË, ËA ,ÓI, NTO#, ÑE

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑÅ+, ÖÁ ÍÔÉÌÉÍÏÕÉÔÁ,ÓÏË+, ËÁ+
3) ÄÑÏÌÏÓ XITÆAZ ÑE, ÑE#, ÖA#, ÓÏË, ËA, ËA#, NTO ,ÑE
Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑÅ+, ÑÅ#+, ÓÏË-, ÍÔÏ –
4) ÄÑÏÌÏÓ ×ÉÔÆÁÓÊÉÁÑ ôï ßäéï ìå ôï ÷éôæÜæ áëëÜ ìå ÍÔÏ#

Óõã÷ïñäßåò ïé ßäéåò ìå ôï ÷éôæÜæ áëëÜ áíôß ãéá Íôï- Ý÷åé ËÁ+
5) ÄÑÏÌÏÓ ÏÕÓÁÊ ôï ßäéï ìå ôï ÷éôæÜæ áëëÜ áíôß ãéá ÖÁ# Ý÷åé ÖÁ

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑE-, ÑE#+, ÖA+, ÓÏË-, ËA#+, NTO-
6) ÄÑÏÌÏÓ ÓÁÌÐÁ× ÑE, MI, ÖA, ÖA#, ËA, ËA#, NTO, ÑE

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑE-, ÖA+, ÖA#+, ËA#-, NTO+
7) ÄÑÏÌÏÓ NIABENT ÑE, MI, ÖA, ÓÏË#, ËA, ËA#, NTO#, ÑE

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑE-, ÖA+, ÓÏË-, ÓÏË#NTIMINOYITA, ËA+
20
8) ÄÑÏÌÏÓ ÊÉÏÕÑÄÉ ÑE, MI , ÖA, ÓÏË, ÓÏË#, ÓI, NTO, ÑE

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑÅ-, ÖÁ-, ÓÏË+,ÓÏË#+, ÍÔÏ+ ÏÔÁÍ Å×ÅÉ ÌÉ óôçí åðéóôñï-
öÞ, ÍÔÏ- ÏÔÁÍ Å×ÅÉ ÌÉb óôçí åðéóôñïöÞ
9) ÄÑÏÌÏÓ ÓÅÃÊÉÁ× ÑÅ, ÖÁ, ÖÁ#, ÓÏË, ËÁ, ËÁ#, ÍÔÏ#, ÑÅ

Ìå ôéò åîÞò óõã÷ïñäßåò ÑÅ+, ÓÏË-, ËÁ+'
Áõôüò Þôáí ï ðñïöïñéêüò ïäçãüò ðïõ êõêëïöïñïýóå ìåôáîý ôùí ëáúêþí ìïõóéêþí ðïõ áðü óôüìá
óå óôüìá, äéá÷ýèçêå óå üëç ôç ÷þñá, ðÞãå ðáíôïý. Áõôü ðïõ Üëëáîå óå ó÷Ýóç ìå ôïí ðñïöïñéêü
ïäçãü, Þôáí ðùò ïñßóôçêå ìå ðéï óáöÞ ôñüðï, ç äéáäï÷Þ ôùí öèüããùí, ìå ôç ëïãéêÞ ôïõ ïñéóìïý
ôçò äõôéêÞò êëßìáêáò, ãéá íá ìðïñÝóåé íá äéêáéïëïãçèåß êáé ç ðáñáãùãÞ ôùí óõã÷ïñäéþí: ð.÷. To
ÑE, ÑE#, ÖA#, ÓÏË, ËA, ËA#, NTO, ÑE, Ýãéíå ÑE, MIb, ÖA#, ÓÏË, ËA, ÓÉb, ÍÔÏ, ÑÅ, ç óõíå-
÷Þò äéáäï÷Þ åðôÜ öèüããùí, ìå äéáöïñåôéêü üíïìá ï Ýíáò áðü ôïí Üëëï, áðü ôïí ÷áìçëüôåñï ðñïò
ôïí õøçëüôåñï Þ áðü ôïí õøçëüôåñï ðñïò ôïí ÷áìçëüôåñï.
¸ôóé ïñßóôçêáí ïé äñüìïé, ìå óáöÞ ôñüðï ùò êëßìáêåò êáé ìå ôïí êáíüíá ðïõ ìáò ïñßæåé ôïí ôñüðï
ðáñáãùãÞò ôùí óõã÷ïñäéþí, äçëáäÞ ðñþôç ôñßôç ðÝìðôç áðü ôï óçìåßï ôçò êëßìáêáò ðïõ ìåôñÜ-
ìå êÜèå öïñÜ, äéêáéïëïãïýíôáé êáé ïé óõã÷ïñäßåò, óõí ïé óõã÷ïñäßåò áíôéêáôÜóôáóçò.
ÐÝñáóáí áñêåôÜ ÷ñüíéá áðü ôüôå êáé ðïôÝ äåí åß÷å ôåèåß êáíÝíá èÝìá óå ó÷Ýóç ìå ôïõò äñüìïõò.
ËÝãáìå ïõóÜê êáé åß÷áìå ìéá óáöÞ åéêüíá ãéá ôï ôé åßíáé ïõóÜê, ðïéåò óõã÷ïñäßåò Ý÷åé êáé ðïéá
êïììÜôéá áíÞêïõí ó’ áõôüí ôï äñüìï.
ÊáôÜ ôá ìÝóá ôçò äåêáåôßáò ôïõ ‘90 üìùò Üñ÷éóáí íá ðáñïõóéÜæïíôáé êÜðïéá èÝìáôá óå ó÷Ýóç ìå
ôïõò äñüìïõò. ¼ëï êáé óõ÷íüôåñá Ýñ÷ïíôáí óôéãìÝò óõíåýñåóçò ìå óõíáäÝëöïõò ìïõóéêïýò, ôüóï
óôï åóùôåñéêü üóï êáé óôï åîùôåñéêü, ïé ïðïßïé Ýðáéæáí áóõãêÝñáóôá üñãáíá êáé ïé áðüøåéò ìáò
ãéá ôïõò äñüìïõò Þôáí ðïëý äéáöïñåôéêÝò. ¼ìùò áêüìç êáé ìå äéáöïñåôéêÝò áðüøåéò ìðïñïýóáìå
êáé ðáßæáìå ÷ùñßò íá äçìéïõñãïýíôáé ðñïâëÞìáôá.
Áðü ôüôå ìïõ ãåííÞèçêå ç åðéèõìßá, íá áñ÷ßóù ôçí Ýñåõíá ãéá ôïõò äñüìïõò êáé Ýêáíá óðïõäÝò
óôç âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ ôéò ïðïßåò êáé ïëïêëÞñùóá. ¸ôóé, ìðüñåóá íá êáôáíïÞóù ôï âéâëßï ðïõ Ý-
ãñáøå ï ÌÜñéïò ÌáõñïåéäÞò ìå ôßôëï «Ïé ìïõóéêïß ôñüðïé óôçí ÁíáôïëéêÞ Ìåóüãåéï, ï âõæáíôéíüò
Þ÷ïò, ôï áñáâéêü ìáêÜì, ôï ôïýñêéêï ìáêÜì», áðü ôéò Åêäüóåéò FAGOTTO. ÌÝóá áðü áõôü ôï âé-
âëßï, êáôÜöåñá íá âñù ôçí áíôéóôïé÷ßá ðïõ Ý÷ïõí ïé Þ÷ïé ôçò âõæáíôéíÞò ìïõóéêÞò ìå ôïõò äñü-
ìïõò (ìå ôá ìáêÜìéá). Ìå Ýêðëçîç äéáðßóôùóá ðùò ãéá ôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò ôùí äñüìùí,
21
ïé ïíïìáóßåò êáé ïé Ýííïéåò ôùí äñüìùí üðùò ôéò Þîåñá Þôáí ÁÓÕÌÂÁÔÅÓ ìå ôéò Ýííïéåò êáé ôéò
ïíïìáóßåò ôçò ôñïðéêÞò ìïõóéêÞò, ìéëÜù ãéá ôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ óå ó÷Ýóç ìå ôçí ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ.
Ç ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ ðåñéãñÜöåé ìå áðüëõôç áêñßâåéá ôç ìïõóéêÞ ðïõ áöïñÜ ôá áóõãêÝñáóôá êáé
ôá óõãêåñáóìÝíá üñãáíá, ùò ðñïò ôç ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç êáé ôá éóïêñáôÞìáôá, áëëÜ ÷ùñßò óõã-
÷ïñäßåò. ¸÷ïõìå äçëáäÞ ôç ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç êáé ôï ßóï ôá ïðïßá óõíáíôÜìå óå áñêåôÜ êïììÜ-
ôéá óôá ðåéñáéþôéêá ñåìðÝôéêá, êáèþò åðßóçò êáé óôá êïììÜôéá ðïõ Ý÷åé ðáßîåé ï Ìáíþëçò Êáñá-
ðéðÝñçò óå ç÷ïãñáöÞóåéò ðïõ Ýãéíáí óôçí ÁìåñéêÞ.
Åäþ èÝëù íá óáò ðáßîù Ýíá ôÝôïéï êïììÜôé. Åëðßæù íá áêïýãåôáé.

(Ôï ðáßæåé: Áúâáëéþôéêï æåúìðÝêéêï – Óôï êáôóáñü óïõ ô’ Üñìåíï) - ÷ñïíéêü óçìåßï 1:14:41
ÌÝ÷ñéò åäþ. Äåí ôï ðáßæù ïëüêëçñï ãéá íá êåñäßóïõìå ëßãï ÷ñüíï.

Áí ðáñáôçñÞóïõìå ôá êïììÜôéá ðïõ Ý÷ïõìå áðü ôïí ÊáñáðéðÝñç èá äéáðéóôþóïõìå ðùò ôï ìðïõ-
æïýêé åßíáé áõôÜñêåò, äåí Ý÷åé ôçí áíÜãêç óõíïäåßáò ãéáôß ôï ñüëï ôïõ éóïêñáôÞìáôïò ôïí êÜíåé
ìüíï ôïõ ìå áíïé÷ôÝò ÷ïñäÝò, üðïõ ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç êáé ñõèìéêü éóïêñÜôçìá ôá ðáßæåé êáé ôá
äõï ôáõôü÷ñïíá ìüíï ôïõ. Áõôü äåí êñáôÜåé üìùò ãéá ðïëý êáéñü êáé óýíôïìá ôï ìðïõæïýêé ãßíå-
ôáé áìéãþò óïëéóôéêü üñãáíï ìå ñõèìéêÞ óõíïäåßá ìðïõæïõêéïý, ìðáãëáìÜ êáé êéèÜñáò.
Áí äïýìå ãéá ëßãï ôï êïììÜôé ôïõ ÌÜñêïõ ÂáìâáêÜñç, Ç ðëçììýñá, èá äéáðéóôþóïõìå ðùò ôï
ìðïõæïýêé Ý÷åé ôçí ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç ìáæß ìå ôç öùíÞ êáé ç êéèÜñá ìå êïýñäéóìá ÑÅ-ËÁ-ÑÅ
ðáßæåé ôïí ñüëï ôïõ éóïêñáôÞìáôïò (ôï äåß÷íåé), ïé äõï âáóéêÝò áñ÷Ýò ôçò ôñïðéêÞò ìïõóéêÞò, äç-
ëáäÞ, ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç êáé éóïêñÜôçìá, óôçí ðåñßðôùóç üìùò ôùí ìðïõæïõêïìðáãëáìÜäùí
êáé ôçò êéèÜñáò, üóïí áöïñÜ ôçí ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç, üëïé ïé äñüìïé åêôåëïýíôáé áíáãêáóôéêÜ ìå
óõãêåñáóìÝíá äéáóôÞìáôá, äåí Ý÷ïõìå Üëëç åðéëïãÞ. Ç äéáöïñÜ ðïõ Ý÷åé ç óõíïäåßá ôçò êéèÜñáò
ìå ôï éóïêñÜôçìá åßíáé ðùò ç êéèÜñá ðáßæåé êáé ôï ñõèìü, åíþ ôï ßóï (éóïêñÜôçìá) åßíáé Ýíáò óõ-
íå÷üìåíïò Þ÷ïò ÷ùñßò ñõèìü.
Ðïëý óýíôïìá óôï ñõèìéêü éóïêñÜôçìá ôçò êéèÜñáò ðñïóôåèÞêáí óõã÷ïñäßåò êáé Ýôóé ïé íüôåò
ôïõ éóïêñáôÞìáôïò Ýãéíáí ïé ôïíéêÝò ôùí óõã÷ïñäéþí, ïé ïðïßåò ðñïêýðôïõí áðü ôïí óõãêåñáóìü
ôùí äñüìùí, áëëéþò äå èá ìðïñïýóáìå íá Ý÷ïõìå óõã÷ïñäßåò áí Þôáí íá åßíáé áóõãêÝñáóôïé ïé Þ-
÷ïé, áëëÜ êáé ðÜëé ïé óõã÷ïñäßåò ó÷åôßæïíôáé ìå ôï Þ ôá éóïêñáôÞìáôá ôïõ äñüìïõ. Äåí Ý÷ïõí ôç
ëïãéêÞ ôçò äõôéêÞò ìïõóéêÞò ðïõ óå êÜèå íüôá ôçò êëßìáêáò ðáñÜãåôáé êáé ìéá óõã÷ïñäßá. Ç ìå-
ëùäéêÞ áíÜðôõîç áðü ôï ìðïõæïýêé êáé ôç öùíÞ äåí áëëÜæåé êáé åßíáé óáöÝò ðùò Ý÷åé ôñïðéêÞ óõ-
ìðåñéöïñÜ êáé óôç óõíÝ÷åéá.
22
Ôá êïììÜôéá ðïõ áðïôåëïýí ôéò êáèáñüôåñåò ðåñéðôþóåéò ôñïðéêÞò ðñïóÝããéóçò, áëëÜ ìå óõãêå-
ñáóìÝíá äéáóôÞìáôá ðÜíôá, ôï ôïíßæù áõôü, åßíáé åêåßíá ðïõ ôï ìðïõæïýêé ðáßæåé ôç ìåëùäßá êáé
ôç óõíïäåßá ìå ñõèìéêü éóïêñÜôçìá ìüíï ôïõ Þ ìå óõíïäåßá êéèÜñáò, áëëÜ ìå ôïí ôñüðï ôïõ ñõè-
ìéêïý éóïêñáôÞìáôïò,
Ðáñáäåßãìáôá êïììáôéþí ìå ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç êáé ñõèìéêü éóïêñÜôçìá:
ä Ì. ÊáñáðéðÝñçò: Áúâáëéþôéêï, Áúäéíßôéêï, ÊÜôù áðü ôéò íôïìÜôåò, Ôïýôïé ïé ìðÜôóïé ðïý
‘ñèáí ôþñá.
ä Ã. ÌðÜôçò: ÁôóéãêÜíá, Ãõöôïðïýëá óôï ÷áìÜì, ÌÜãêåò êáñáâïôóáêéóìÝíïé, Óïý ‘÷åé

ëÜ÷åé.
ä Ì. ÂáìâáêÜñçò: Ôáîßìé æåúìðÝêéêï (ôï ðáßæåé), Ç êëùóôçñïý, ÁëáíéÜñçò, Ç ðëçììýñá, Ï

ÌÜñêïò ðïëõôå÷íßôçò, ÌÜíá ìå ìá÷áéñþóáíå, ØçëÜ ôç ÷ôßæåéò ôçí öùëéÜ, Óôï ÖÜëçñï
ðïõ ðëÝíåóáé, Äåí ðáýåé ðéá ôï óôüìá óïõ, Ôï 1912, Óôá óßäåñá ìå âÜëáíå ãéá ôá äéêÜ óïõ
ìÜôéá, Ï ÷áóÜðçò.
ä ÃéïâÜí Ôóáïýò: ÊáôÜäéêïò.
ä Ó. ÐåñéóôÝñçò: Ôï ðïñôïöüëé.
ä Êþóôáò ÌðÝæïò: Óôçí õðüãá.
ä Ã. Êáôóáñüò: Ðüôå Üóðñá ðüôå ìáýñá, ¸ñ÷ïìáé ôïí ôïß÷ï ôïß÷ï, ÅëëçíéêÞ áðüëáõóéò,
êáé Üëëá êïììÜôéá, åíäåéêôéêÜ åßíáé üëá áõôÜ ðïõ áíáöÝñù.
Áò äïýìå êáé ôçí åðïìÝíç ìïñöÞ, üðïõ Ý÷ïõìå ôçí áíôéêáôÜóôáóç ôïõ ñõèìéêïý éóïêñáôÞìáôïò
ìå óõã÷ïñäßåò ðéá. Áí ãéá ðáñÜäåéãìá ó’ Ýíá êïììÜôé ñáóô, óå áñ÷éêÞ ìïñöÞ Ý÷ïõìå äõï éóïêñá-
ôÞìáôá, Ýíá óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô êé Ýíá óôïí äåóðüæïíôá öèüããï, üðïõ äåóðüæùí öèüããïò åßíáé ç
ðÝìðôç êáé áõôü óõìâáßíåé ãéáôß ç ðáñáãùãÞ ôïõ äñüìïõ ñáóô ãßíåôáé åíþíïíôáò Ýíá ðåíôÜ÷ïñäï
ñáóô êáé Ýíá ôåôñÜ÷ïñäï ñáóô óá âáóéêÞ êëßìáêá (êáé èá ìéëÞóù ðéï êÜôù ãéá ôá ôåôñÜ÷ïñäá ðå-
íôÜ÷ïñäá), Ýôóé ðñïêýðôåé êáé ï äåóðüæùí öèüããïò ðïõ åßíáé ï öèüããïò óôïí ïðïßï ãßíåôáé ç Ýíù-
óç ðåíôá÷üñäïõ-ôåôñÜ÷ïñäïõ.
Óôçí ðåñßðôùóç ëïéðüí ôïõ ñáóô ìå ôïíéêÞ ñå Ý÷ïõìå ôçí åîÞò äéáóôçìáôéêÞ óåéñÜ ãéá óõãêåñá-
óìÝíï üñãáíï üðùò ôï ìðïõæïýêé:
23
Ôüíïò/ Ôüíïò/ Çìéôüíéï/ Ôüíïò óáí ðåíôÜ÷ïñäï/ êáé Ôüíïò/ Ôüíïò/ Çìéôüíéï óáí ôåôñÜ÷ïñäï/
ÑÅ-ÌÉ- ÖÁ#-ÓÏË-ËÁ óáí ðåíôÜ÷ïñäï/ êáé ËÁ-ÓÉ-ÍÔÏ#-ÑÅ óáí ôåôñÜ÷ïñäï/
Ç ôïíéêÞ åßíáé ï öèüããïò ÑÅ êáé ôï óçìåßï Ýíùóçò ï öèüããïò ËÁ ïðüôå ï äåóðüæùí öèüããïò åßíáé
ï öèüããïò ËÁ. Åîïý êáé ôá äõï éóïêñáôÞìáôá ÑÅ êáé ËÁ, ðïõ áí ãßíïõí óõã÷ïñäßåò èá ãßíïõí
ÑÅ+, ËÁ+.
Åäþ ðÝñá åßíáé åðßóçò áðáñáßôçôï íá ìéëÞóù ãéá ôá éäéþìáôá êáé ôéò Ýëîåéò.
Éäéþìáôá ëÝãïíôáé ïñéóìÝíåò éäéïññõèìßåò ôùí äñüìùí. ¸íá áðü ôá óçìáíôéêüôåñá éäéþìáôá åßíáé
ïé Ýëîåéò. ¸ëîåéò åßíáé ç éäéüôçôá ïñéóìÝíùí öèüããùí, íá Ýëêïõí êïíôÜ ôïõò ôïõò ðéï êïíôéíïýò
ôïõò öèüããïõò, åßôå âáñýôåñïõò åßôå ïîýôåñïõò, åßôå ðéï ìðÜóïõò, äçëáäÞ, åßôå ðéï ðñßìïõò, ãéá íá
ôá ëÝìå êáé ðéï áðëÜ ôá ðñÜãìáôá. Ïé åëêüìåíïé öèüããïé ëÝãïíôáé áóôáèåßò Þ õðåñâÜóéìïé, åíþ ïé
Ýëêïíôåò ëÝãïíôáé óôáèåñïß Þ äåóðüæïíôåò.
Áò äïýìå óôï äñüìï ñÜóô ìå ôïíéêÞ ñå ôá éäéþìáôÜ ôïõ, ôéò Ýëîåéò ôïõ:
Á) ¼ôáí ç ìåëùäßá öôÜíåé ìÝ÷ñé ôï öèüããï íôï#, ôüôå ï öèüããïò íôï#, ìðïñåß íá ÷áìçëþóåé
êáôÜ Ýíá çìéôüíéï êáé áðü íôï# íá ãßíåé íôï öõóéêü. Áõôü ìåôáöñÜæåôáé ùò ç äéáôïíéêÞ óõìðåñé-
öïñÜ ôïõ öèüããïõ íôï Þ êáôÜ ôá ìáêÜìéá Ý÷ïõìå óôï ôåôñÜ÷ïñäï íá áíåâáßíåé ñáóô, ìáôæüñå äç-
ëáäÞ ãéá ôï ìðïõæïýêé, êáé íá êáôåâáßíåé ìéíüñå.
Â) ¼ôáí ç ìåëùäßá ðåñéôñéãõñßæåé ôï öèüããï öá#, ìå ôÜóç íá ïîõíèåß, ôüôå ï öèüããïò ìé Ýëêå-
ôáé áðü ôïí öèüããï öá# êáé ãßíåôáé ìé#.
Ã) Ôï ßäéï óõìâáßíåé êáé óôï öèüããï óïë. ¼ôáí ç ìåëùäßá ðåñéôñéãõñßæåé ôïí öèüããï ëá, ìå
ôÜóç íá ïîõíèåß, ôüôå ï öèüããïò óïë Ýëêåôáé áðü ôï öèüããï ëá êáé ãßíåôáé óïë#.
Óôçí êëßìáêá ôïõ ñáóô ëïéðüí Ý÷ïõìå ôá ðñïáíáöåñèÝíôá éäéþìáôá ôá ïðïßá åßíáé ôá åîÞò, óõíï-
øßæïíôÜò ôá:
1. Ðñþôç âáèìßäá, ôñßôç âáèìßäá, ðÝìðôç âáèìßäá, ðñþôç-ôñßôç-ðÝìðôç íüôá óôç óåéñÜ äçëáäÞ,
ìå ôïíéêÞ ñå ðÜíôá óôï äñüìï ñáóô, ïé öèüããïé ñå, öá#, ëá åßíáé ïé óôáèåñïß öèüããïé Þ äåóðüæï-
íôåò, äåí áëëÜæïõí èÝóç åêôüò áðü åîáéñåôéêÝò ðåñéðôþóåéò, åßíáé ïé Ýëêïíôåò.
2. Äåýôåñç, ôÝôáñôç, Ýêôç êáé åâäüìç, äçëáäÞ ìé, óïë, óé, íôï# åßíáé ïé áóôáèåßò öèüããïé, áëëÜ-
æïõí èÝóç, åßíáé ïé åëêüìåíïé.
24
3. ¼ôáí ïé Ýëîåéò åßíáé ðåñéóôáóéáêÝò, óå ìéá ìåëùäßá ñáóô, Ý÷ïõí äçëáäÞ ðåñéïñéóìÝíç äéÜñêåéá
êáé ç êáôÜëçîç ôçò ìåëùäßáò ãßíåôáé óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô, ôüôå Ý÷ïõìå äñüìï ñáóô.
4. ¼ôáí ïé Ýëîåéò åßíáé ìüíéìåò (üôáí ëÝù ìüíéìåò ôï ÷ñçóéìïðïéþ ãéáôß Ýôóé ìðïñþ íá ôï äåßîù ðá-
ñáêÜôù íá åßíáé åõêïëüôåñá êáôáíïçôü, ïé Ýëîåéò ïé ðåñéóôáóéáêÝò íá áðïêôÞóïõí ìïíéìüôçôá,
íá ãßíïõí ìüíéìåò), ôüôå Ý÷ïõìå äéáöïñåôéêü üíïìá ãéá êÜèå ìéá áðü ôéò ðåñéðôþóåéò, áíÜëïãá êáé
ìå ôçí êáôÜëçîç ôçò ìåëùäßáò.
Áò äïýìå ëïéðüí ôéò ðåñéðôþóåéò:

Á) ¼ôáí óôï ðåíôÜ÷ïñäï ñáóô, óõìâåß ìüíéìç Ýëîç ôçò ôñßôçò ðñïò ôç äåýôåñç âáèìßäá, ôüôå ôï
êáéíïýñãéï ðåíôÜ÷ïñäï ìåôïíïìÜæåôáé óå ñáóô óáæêéÜñ. Ïðüôå Ý÷ïõìå ôçí åîÞò áëëçëïõ÷ßá
öèüããùí óôï ðåíôÜ÷ïñäï ñÜóô óáæêéÜñ ìå ôïíéêÞ ñå: ñå, ìé#, öá#, óïë, ëá. ¼ôáí èÝëù íá öôéÜîù
ôçí êëßìáêá ñáóô óáæêéÜñ, ôüôå åíþíù Ýíá ðåíôÜ÷ïñäï ñáóô óáæêéÜñ ìå Ýíá ôåôñÜ÷ïñäï ñáóô.
Ïðüôå Ý÷ù ôéò åîÞò íüôåò óá âáóéêÞ êëßìáêá: ñå, ìé#, öá#, óïë, ëá, óé, íôï#, ñå.
ÊáôÜ ôçí åîÝëéîç ìéáò ìåëùäßáò ìå ôïí ôñüðï ñáóô óáæêéÜñ, åíäÝ÷åôáé íá óõìâïýí Ýëîåéò ðåñéïñé-
óìÝíçò äéÜñêåéáò üðùò áíáöÝñáìå óôá éäéþìáôá-Ýîåéò óôéò ðáñáãñÜöïõò (Á) êáé (Ã), êáé óýíôïìá
ïé öèüããïé íá åðáíÝëèïõí óôçí áñ÷éêÞ ôïõò êáôÜóôáóç. Ç ìåëùäßá ðñÝðåé íá êáôáëÞãåé ôïõëÜ÷é-
óôïí óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô ãéá íá Ý÷ù ôïí ôñüðï ñáóô óáæêéÜñ.
Â) ¼ôáí óå êëßìáêá ñáóô óáæêéÜñ ç ìåëùäßá Ý÷åé óáí åîÝëéîç ôéò åîÞò ðåñéðôþóåéò:
á) Ç ìåëùäßá îåêéíÜåé áðü ôçí ôñßôç âáèìßäá êáé êáôáëÞãåé óôçí ôñßôç âáèìßäá.
â) Ç ìåëùäßá îåêéíÜåé áðü ïðïéáäÞðïôå âáèìßäá áëëÜ êáôáëÞãåé óôçí ôñßôç âáèìßäá, ôüôå óôçí
ðåñßðôùóç á) êáé â) Ý÷ïõìå ôïí ôñüðï óåãêéÜ÷.
Ôï éóïêñÜôçìá åðßóçò óå áõôüí ôïí ôñüðï Ýñ÷åôáé óôçí ôñßôç ôçò êëßìáêáò êáôÜ ôï ôñïðéêü óý-
óôçìá, óôçí ðåñßðôùóç ôçò ëáúêÞò ìïõóéêÞò, üìùò, ôï éóïêñÜôçìá åßíáé óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô êáé
áõôü åßíáé ìéá óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ.
Åêôüò áðü êÜðïéåò ðïëý óðÜíéåò ðåñéðôþóåéò üðïõ óôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ, ôï éóïêñÜôçìá Ýñ÷åôáé ìå
ðåñéïñéóìÝíç äéÜñêåéá óôçí ôñßôç ôçò êëßìáêáò. Ðéï êÜôù èá äïýìå ôÝôïéá ðåñßðôùóç.
Ã) á) ¼ôáí óôï ðåíôÜ÷ïñäï ñáóô óáæêéÜñ óõìâåß ìüíéìç Ýëîç ôçò ðÝìðôçò ðñïò ôçí ôÝôáñôç âáè-
ìßäá, ôüôå ôï êáéíïýñãéï ðåíôÜ÷ïñäï ïíïìÜæåôáé ìïõóôáÜñ Þ ìïõóôåÜñ. Ïðüôå Ý÷ïõìå ôçí åîÞò
áëëçëïõ÷ßá öèüããùí óôï êáéíïýñãéï ðåíôÜ÷ïñäï ìå ôïíéêÞ ñå: ñå, ìé#, öá#, óïë#, ëá. ¼ôáí èÝëù
íá öôéÜîù êëßìáêá ìïõóôåÜñ, ôüôå åíþíù Ýíá ðåíôÜ÷ïñäï ìïõóôåÜñ ìå Ýíá ôåôñÜ÷ïñäï ñáóô.
25
×áñáêôçñéóôéêÞ åßíáé ç åîÝëéîç ôçò ìåëùäßáò óôïí ôñüðï ìïõóôåÜñ, ç ïðïßá îåêéíÜåé áðü ôçí ðÝ-
ìðôç ôçò êëßìáêáò, áíáðôýóóåôáé ðÜíù êÜôù, åëáôôþíåé åðßóçò ôçí åâäüìç âáèìßäá êáé êáôá-
ëÞãåé óôçí ôñßôç ôçò êëßìáêáò óáí óåãêéÜ÷.
â) Åðßóçò ç åîÝëéîç ôçò ìåëùäßáò åíäÝ÷åôáé íá îåêéíÞóåé óáí ìïõóôåÜñ áëëÜ íá êáôáëÞîåé óôçí
ôïíéêÞ ôïõ ñáóô, óå áõôÞí ôçí ðåñßðôùóç Ý÷ïõìå ñáóô.
Êé åäþ üðùò óôçí ðñïçãïýìåíç ðåñßðôùóç ôïõ óåãêéÜ÷, ôï éóïêñÜôçìá ãéá ôçí ëáúêÞ ìïõóéêÞ åß-
íáé óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô.
Ä) Ï ôñüðïò ìá÷ïýñ ôÝëïò Ý÷åé ôçí åîÞò ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç: ç ìåëùäßá îåêéíÜ óôçí ïêôÜâá Þ êï-
íôÜ óôçí ïêôÜâá ôçí ïðïßá ìðïñåß êáé íá õðåñâåß êáé óéãÜ-óéãÜ êáôáëÞãåé óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô,
÷ñçóéìïðïéþíôáò ôçí êáèáñÞ êëßìáêá ôïõ ñáóô Þ ôçí êëßìáêá ôïõ ñÜóô óáæêéÜñ, êÜíïíôáò êáé
Ýëîåéò ðåñéïñéóìÝíçò äéÜñêåéáò.
Êëåßíïíôáò áõôü ôï êåöÜëáéï êÜíù ôçí åîÞò äéáðßóôùóç: ï äñüìïò ñÜóô Ý÷åé ðÝíôå ðåñéðôþóåéò ïé
ïðïßåò åßíáé ïé åîÞò:
1) Êáèáñü ñáóô ìå ëßãåò êáé ðåñéïñéóìÝíçò äéÜñêåéáò Ýëîåéò

2) Ñáóô óáæêéÜñ
3) ÓåãêéÜ÷
4) ÌïõóôåÜñ
5) Ìá÷ïýñ
Ïé ðÝíôå áõôÝò ðåñéðôþóåéò áðïôåëïýí ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ ñáóô. Áò äïýìå ëïéðüí ðáñÜ êÜôù ãñÞ-
ãïñá ìåñéêÜ êïììÜôéá ðïõ ðáñïõóéÜæïõí üëá áõôÜ ðïõ ìüëéò ðñïáíÝöåñá. Ðáñáôçñþíôáò ðþò
åîåëßóóåôáé ôï êïììÜôé ôïõ ÓôÝëéïõ Êçñïìýôç, Ìåò ôïõ ÂÜâïõëá ôç Ãïýâá, ðïõ åßíáé óå äñüìï
ñáóô, ôï ðñþôï ðïõ èá ðáñáôçñÞóïõìå, åßíáé ðùò ìå ôïíéêÞ ñå, ç åéóáãùãÞ áíôß ãéá íôï# Ý÷åé íôï
öõóéêü, äçëáäÞ ç Ýâäïìç âáèìßäá åßíáé ÷áìçëùìÝíç êáôÜ Ýíá çìéôüíéï óå ó÷Ýóç ìå ôïí áñ÷éêü
ïñéóìü ôçò êëßìáêáò ôïõ ñáóô.
Ãéáôß óõìâáßíåé áõôü; Ôï åîçãåß ç ðáñÜãñáöïò Á) óôá Éäéþìáôá-¸ëîåéò: üôáí ç ìåëùäßá öôÜíåé
ìÝ÷ñé ôï öèüããï íôï#, ôüôå ï öèüããïò íôï#, ìðïñåß íá ÷áìçëþóåé êáôÜ Ýíá çìéôüíéï êáé áðü íôï#
íá ãßíåé íôï öõóéêü. ¼ëç ç õðüëïéðç ìåëùäßá åîåëßóóåôáé óáí Ýíá ôõðéêü êïììÜôé ñáóô, äçëáäÞ ç
ìåëùäßá áñ÷ßæåé áðü ôçí ôïíéêÞ Þ êïíôÜ óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô, áíáðôýóóåôáé ðñïò ôá ðÜíù êáé êá-
ôáëÞãåé óôçí ôïíéêÞ ôïõ ñáóô. (ôï ðáßæåé) - ÷ñïíéêü óçìåßï 1:30:23
26
Ç óõíïäåßá ôïõ êïììáôéïý, ãßíåôáé áðü äåýôåñï ìðïõæïýêé, ðïõ ðáßæåé äéáñêþò ìå áíïé÷ôÝò ÷ïñäÝò
ðïõ Ý÷ïõí êïýñäéóìá ñå, ëá, ñå, êáé áõôü áêïýãåôáé êáôÜ ôçí äéÜñêåéá üëçò ôçò ç÷ïãñÜöçóçò, ìå
èÝóåéò óôï 1, 3, 5, 7, 8, 9 ôïõ ìÝôñïõ (ôï ðáßæåé), áðü êéèÜñá ðïõ ðáßæåé ðáëéü æåúìðÝêéêï ìå óõã-
÷ïñäßåò óôçí ëïãéêÞ ôïõ éóïêñáôÞìáôïò êáé ìðáãëáìÜ ðïõ ðáßæåé óõã÷ïñäßá ñå ìáôæüñå óôïí ßäéï
ñõèìü ìå ôçí êéèÜñá. ÄçëáäÞ ôïíéêÞ êáé ðÝìðôç ñå+ ëá+. ¸÷ïõìå äçëáäÞ êáèáñÜ ôïíéêÞ ó÷Ýóç.
Áí åîåôÜóïõìå ôï êïììÜôé ôïõ ÁíÝóôç ÄåëéÜ, Ï Íßêïò ï ÔñåëÜêéáò, áõôü ðïõ èá äéáðéóôþóïõìå ùò
ðñïò ôç ìåëùäéêÞ áíÜðôõîç, åßíáé ðùò üðùò êáé óôï ðñïçãïýìåíï êïììÜôé åßíáé ñáóô (ôï ðáßæåé),
áëëÜ ìå ôçí åîÞò äéáöïñÜ: åíþ ç ìåëùäßá ôçò åéóáãùãÞò ìðáßíåé áðü ôç äåýôåñç âáèìßäá, ç óõíï-
äåßá ðáßæåé ëá+ ìå ìé óôï ìðÜóï, Ý÷ïõìå êáé ðÜëé óõíïäåßá ìå óõã÷ïñäßåò óôç ëïãéêÞ ôïõ éóïêñá-
ôÞìáôïò, Ý÷ïõìå ìé óôï ìðÜóï ôçò êéèÜñáò, ðñþôç ðÝìðôç óôéò óõã÷ïñäßåò ôçò êéèÜñáò, äçëáäÞ
ñå+ ëá+.
Ôï ìðïõæïýêé ðáßæåé ôç ìåëùäßá ìå áíïé÷ôÝò ÷ïñäÝò êáé ìå êïýñäéóìá ñå, ëá, ñå ìáæß êáôÜ ôçí
äéÜñêåéá ôçò ç÷ïãñÜöçóçò ü÷é áðü ôçí áñ÷Þ óôï 1,3,5, êáé óôï 7 ôïõ ìÝôñïõ ðáßæåé äéöùíßá óôï ñå
ìå öá#, äåí ðáßæåé äéáñêþò áíïé÷ôÝò ÷ïñäÝò äçëáäÞ.
Áí ðáñáôçñÞóïõìå ôï êïììÜôé Ìå ÐïëåìÜò ÌðáìðÝóéêá ôïõ Óðýñïõ ÐåñéóôÝñç, ðïõ óôçí ðñþôç
åêôÝëåóç åßíáé óå ôïíéêÞ ëá êáé ôï ìåôáöÝñù óå ôïíéêÞ ñå, ãéá íá ôï óõãêñßíù ìå ôá ðñïçãïýìåíá
êïììÜôéá, èá äïýìå ðùò ç óôÜóç ôçò ìåëùäßáò óôç äåýôåñç âáèìßäá, ãßíåôáé ìé- ãéá ôçí êéèÜñá (ôï
ðáßæåé), üðùò åðßóçò óôá ëüãéá ìåôÜ (ôï ðáßæåé) åìöáíßæåôáé óôç íüôá óé ìéá íôéìéíïõßôá, êÜôé áëëÜ-
æåé åäþ, ìðáßíïõí óõã÷ïñäßåò ðïõ äå óõìöùíïýí ìå ôç ëïãéêÞ ôïõ éóïêñáôÞìáôïò êáé áõôü óõì-
âáßíåé ðåñßðïõ ôï 1936.
Åðßóçò üôáí ç ìåëùäßá óôÝêåôáé óôç íüôá óé, åìöáíßæåôáé ìéá íôéìéíïõßôá, áñ÷ßæïõí óéãÜ-óéãÜ êáé
åìöáíßæïíôáé üëï êáé ðåñéóóüôåñåò óõã÷ïñäßåò êáôÜ ôçí áíÜðôõîç ôçò ìåëùäßáò êáé óýíôïìá ï
äñüìïò ñáóô Ý÷åé ðåñéóóüôåñåò óõã÷ïñäßåò ðïõ ôïí óõíïäåýïõí, üðùò ñå+, ìé-, óïë+, ëá+. Áõôü
ðïõ äéáðéóôþíïõìå åðßóçò êáôÜ ôçí áíÜðôõîç ôçò ìåëùäßáò ôïõ êïììáôéïý, åßíáé ðùò, ç åéóáãùãÞ
åîåëßóóåôáé óáí Ýíá ôõðéêü êïììÜôé ñÜóô. Åíþ ç ìåëùäßá ôïõ ôñáãïõäéïý îåêéíÜåé ìå ôñüðï ìïõ-
óôåÜñ, êáôáëÞãåé ìå ôñüðï ñÜóô (ôï ðáßæåé).
Áí äïýìå êáé ôï êïììÜôé ôïõ ÌÜñêïõ ÂáìâáêÜñç, Óôï ÖÜëçñï ðïõ ðëÝíåóáé, áõôü ðïõ èá äéáðé-
óôþóïõìå åßíáé ðùò ç ìåëùäßá óõíïëéêÜ ôïõ êïììáôéïý, åîåëßóóåôáé óáí Ýíá ôõðéêü ñáóô óáæ-
êéÜñ, ðïõ ôç ìåëùäßá ôçí ðáßæåé Ýíá ìðïõæïýêé, ÷ùñßò áíïé÷ôÝò ÷ïñäÝò êáé ç êéèÜñá ìå êïýñäéóìá
ñå, ëá, ñå, óôéò ôñåéò åðÜíù ÷ïñäÝò, ðáßæåé óõã÷ïñäßåò ñõèìéêïý éóïêñáôÞìáôïò, óå ñõèìü ðáëéü
æåúìðÝêéêï, ï ìðáãëáìÜò óôçí åéóáãùãÞ ðáßæåé üãäïá óôçí ôïíéêÞ, åíþ ìÝóá óôï ôñáãïýäé ðáßæåé
óôçí ðÝìðôç êáé óôçí ôïíéêÞ (ôï ðáßæåé). Êáé åäþ ðÝñá Ý÷ïõìå ôñïðéêÞ ðñïóÝããéóç.
27
Ðáñáôçñþíôáò ôï ðñïðïëåìéêü êïììÜôé ôïõ ÂáããÝëç ÐáðÜæïãëïõ, Ïé Ëá÷áíÜäåò, ôï ìåôáðïëåìé-

êü êïììÜôé ôïõ Ãéþñãïõ ÌçôóÜêç, ÈÝëù óôá ìðïõæïýêéá áðüøå íá ìå ðáò, êáèþò êáé ôï ïñ÷çóôñé-
êü êïììÜôé ôïõ ÃéÜííç ÐáðáúùÜííïõ ìå ôßôëï ÍÝï Óüëï ÐáðáúùÜííïõ 1956, èá äéáðéóôþóïõìå
ðùò êáé ïé ôñåéò ðåñéðôþóåéò åßíáé ôõðéêÜ äåßãìáôá ôïõ ôñüðïõ óåãêéÜ÷, ùò ðñïò ôçí åîÝëéîç ôçò
ìåëùäßáò (ðáßæåé). Êáé ïé ôñåéò áõôÝò ðåñéðôþóåéò îåêéíïýí áðü öá# êáé êáôáëÞãïõí óå öá#.
Áêïýãïíôáò äå ìå ðñïóï÷Þ ôï ïñ÷çóôñéêü ôïõ ÃéÜííç ÐáðáúùÜííïõ èá äéáðéóôþóïõìå ðùò ôï

ôáîßìé êáé ôï ïñ÷çóôñéêü èÝìá îåêéíïýí áðü ôç íüôá öá# êáé êáôáëÞãïõí óôç íüôá öá#, êáé ç êé-
èÜñá üôáí óõíïäåýåé ðáßæåé åðßóçò öá#. Åßíáé áðü ôéò åîáéñåôéêÝò ðåñéðôþóåéò ðïõ ôï éóïêñÜôçìá
åßíáé óôç óùóôÞ èÝóç. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá âÝâáéá ôïõ ïñ÷çóôñéêïý ç ôïíéêÞ ìåôáöÝñåôáé óôï ñáóô.
(ôï ðáßæåé)
Ôï ßäéï óõìâáßíåé êáé óôá êïììÜôéá ðïõ åíäåéêôéêÜ áíáöÝñù: Ïé Ëá÷áíÜäåò, ÈÝëù óôá ìðïõæïý-
êéá áðüøå íá ìå ðáò. Êáé ïé ôñåéò ðåñéðôþóåéò åßíáé ôõðéêÜ äåßãìáôá ôïõ ôñüðïõ óåãêéÜ÷, éäéáßôåñá
ôï óüëï ôïõ ÃéÜííç ÐáðáúùÜííïõ.
Óôï êïììÜôé ôïõ ÄçìÞôñç Ãêüãêïõ ÌðáãéáíôÝñá, Ç Îáâåñéþôéóóá, èá äéáðéóôþóïõìå ðùò ç ìåëù-
äßá ôïõ ôñáãïõäéïý åîåëßóóåôáé óáí Ýíá ôõðéêü êïììÜôé ìïõóôåÜñ (ôï ðáßæåé) îåêéíÜåé áðü ôçí ðÝ-
ìðôç êáé áíáðôýóóåôáé ðñïò ôá ðÜíù, êÜíïíôáò ôåëéêÞ êáôÜëçîç óôç íïôá öá#. Ôï ßäéï óõìâáßíåé
êáé óôï êïììÜôé ôïõ Ìáíüëç ×éþôç ìå ôßôëï Ðåò ìïõ áí ìå âáñÝèçêåò (ôï ðáßæåé). ¼ðùò åðßóçò
êáé óôï êïììÜôé ôïõ Áðüóôïëïõ ×áôæç÷ñÞóôïõ ìå ôßôëï ÊáñïôóÝñç ôñÜâá. ¸÷ïõìå äçëáäÞ ìåëù-
äéêÞ åîÝëéîç ìå ôïí ôñüðï ôïõ ÌïõóôåÜñ óå üëåò áõôÝò ôéò ðåñéðôþóåéò.
Áí ðáñáôçñÞóïõìå ôï êïììÜôé ôïõ ÌÜñêïõ ÂáìâáêÜñç ¼óïé Ý÷ïõíå ðïëëÜ ëåöôÜ, èá äéáðéóôþ-
óïõìå ðùò ç ìåëùäéêÞ åîÝëéîç üëïõ ôïõ êïììáôéïý, åßíáé ìéá ôõðéêÞ ðåñßðôùóç ôïõ ôñüðïõ ìá-
÷ïýñ, äçëáäÞ ôï ñáóô áíÜðïäá (ôï ðáßæåé), äçëáäÞ íá ìðåé óôçí ïêôÜâá êáé íá êáôáëÞîåé óôç âÜ-
óç ôïõ ñáóô óéãÜ-óéãÜ.
¼ëá ôá ðñïáíáöåñèÝíôá êïììÜôéá, åßíáé ôõðéêÜ äåßãìáôá, êÜðïéùí ðåñéðôþóåùí êáé áíÞêïõí
óôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ ñáóô. Ç áíÜëõóç ôùí êïììáôéþí Ýãéíå ìå ôçí ëïãéêÞ ôçò ôñïðéêÞò ðñïóÝããé-
óçò êáé ôï óõìðÝñáóìá ðïõ åîÜãåôáé, êáôÜ ôçí ðñïóùðéêÞ ìïõ Üðïøç, åßíáé ôï åîÞò:
Ðñþôïí, ôï ìðïõæïýêé, óáí óõãêåñáóìÝíï üñãáíï ðïõ åßíáé, áäõíáôåß íá áðïäþóåé Ýíá ìåãÜëï á-
ñéèìü äñüìùí, ìå ôá ðñáãìáôéêÜ ôïõò äéáóôÞìáôá, ôá ðáßæåé óõãêåñáóìÝíá ðÜíôá. Ç åîÝëéîç ôçò
ìåëùäßáò íáé ìåí óõìöùíåß ìå ôï ôñïðéêü óýóôçìá, áëëÜ ôá äéáóôÞìáôá ôùí äñüìùí åßíáé ðÜíôá
óõãêåñáóìÝíá, äåí ìðïñåß íá Ý÷ïõìå êÜôé Üëëï. Ïé äñüìïé äçìéïõñãïýíôáé áðü ôñß÷ïñäá, ôåôñÜ-
÷ïñäá, ðåíôÜ÷ïñäá óôçí ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ, åíþ óôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ ïé äñüìïé, åííïÞèçêáí óáí áõ-
ôïôåëåßò êëßìáêåò.
28
Äåýôåñïí, ç óõíïäåßá êáôÜ Ýíá ðïóïóôü, ãßíåôáé ìå ôçí ëïãéêÞ ôïõ éóïêñáôÞìáôïò, ôï ïðïßï óý-
íôïìá áíôéêáôáóôÜèçêå áðü óõã÷ïñäßåò, ïé ïðïßåò ðïëý óýíôïìá áðïìáêñýíïíôáé áðü ôçí ëïãéêÞ
ôïõ éóïêñáôÞìáôïò êáé ôáéñéÜæïõí ðåñéóóüôåñï ìå ôçí ëïãéêÞ ôçò äõôéêÞò ìïõóéêÞò.
Ôåëåéþíïíôáò èÝëù íá ðù ôï åîÞò:

Óôçí áñ÷Þ ôçò ïìéëßáò Ý÷ù áíáöÝñåé ôï åîÞò: ¸ôóé áñ÷ßæåé ìéá íÝá åðï÷Þ, ìå ìéá ìïõóéêÞ ðïõ Ý÷åé
áðïêôÞóåé ìéá äéêÞ ôçò ïñïëïãßá ðïõ ôçí ðåñéãñÜöåé êéüëáò.
Êáé óõìðëçñþíù: ôï ìðïõæïýêé ó÷åäüí áðü ôçí áñ÷Þ ôùí óõíèÝóåþí ôïõ áõôïðñïóäéïñßóôçêå.
¸öôéáîå Ýíáí äéêü ôïõ ìïõóéêü êüóìï, ðïõ ôïí üñéóå ìå ïíüìáôá ÷ùñßò ðïëëÜ ëüãéá êáé åðåîç-
ãÞóåéò. Ôá ïíüìáôá áõôÜ åßíáé ï ðñïöïñéêüò ïäçãüò, ðïõ ìïõ ðáñÝäùóå êÜðïôå ï ðáôÝñáò ìïõ êáé
áõôüò ôá ðáñÝëáâå áðü êÜðïéïí Üëëï ëáúêü ìïõóéêü. Ìå áðüëõôï óåâáóìü óå üëï áõôü ðïõ äçìé-
ïýñãçóå ôï ìðïõæïýêé, ðéóôåýù ðùò ï ðñïöïñéêüò ïäçãüò ðñÝðåé íá êñáôçèåß ìå ôç ìïñöÞ ðïõ êÜ-
èå íüôá Ý÷åé äéáöïñåôéêü üíïìá, ìáæß ìå ôéò óõã÷ïñäßåò ðïõ óõíïäåýïõí êÜèå äñüìï. Êáé ìéá õðï-
óçìåßùóç ðïõ íá äåß÷íåé ôçí áíôéóôïé÷ßá ôùí äñüìùí ôïõ ðñïöïñéêïý ïäçãïý ìå ôá ïíüìáôá ôùí
ìáêáìéþí. ÁõôÜ Ý÷ù íá ðù ãéá óÞìåñá.
ÌÐ- Åõ÷áñéóôïýìå ðÜñá ðïëý ôïí Óðýñï Ãêïýìá.

Ï ëüãïò óôïí ÄçìÞôñç Ìõóôáêßäç, ðáñáêáëïýìå íá êáôÝâåé êé ï ðñïôæÝêôïñáò.
29
ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò
Íá ñùôÞóù ëßãï ãé’áõôü, ìçí ôïí êáôåâÜæåéò á-

êüìç. Åßíáé óôï áêñïáôÞñéï êüóìïò ðïõ èá ôïí
âïçèÞóåé íá âëÝðåé ðáñôéôïýñåò áðü êÜðïéá
ðñÜãìáôá ðïõ èá ðù; Ãéáôß áí äå âïçèÞóåé êÜ-
ðïéïí äåí õðÜñ÷åé íüçìá íá ôïí êáôåâÜóïõìå.
Íá ôïí êáôåâÜóïõìå; Ùñáßá, êáôÝâáóÝ ôïí.
(ãÝëéá) Óõããíþìç ãéá ôç öùíÞ, åßíáé ëßãï ðåñß-
åñãç êáé ç öÜôóá ìïõ áëëÜ åß÷á ìéá «áêáäçìáúêÞ» óõíÜíôçóç ÷ôåò ìå ôïí ÂáããÝëç Ëéüëéï êáé ôïí
ÊïíôïãéÜííç ôïí ÌÞôóï ìÝ÷ñé ôéò 5 ôï ðñùß ó’ Ýíá «áìöéèÝáôñï» åäþ óôïõ ØõññÞ...
Ëïéðüí, êáôáñ÷Þí íá åõ÷áñéóôÞóù ôá ðáéäéÜ ãéá ôçí ðïëý ôéìçôéêÞ ðñüóêëçóç êáé ÷áßñïìáé ðÜñá
ðïëý ðïõ îåêßíçóáí íá ãßíïíôáé ôÝôïéá ðñÜãìáôá, áí êáé Ýôóé üðùò ðñï÷ùñïýí ïé åéóçãÞóåéò èåù-
ñþ üôé èá åß÷å ðåñéóóüôåñï áðïôÝëåóìá áí êÜèå öïñÜ üëïé ïé åéóçãçôÝò ìéëïýóáí ãéá ôï ßäéï ðñÜã-
ìá êáé íá ëýíáìå ìéá-ìéá ôéò äéáöïñÝò, öáíôÜæïìáé óå åðüìåíá èá ãßíåé. Ãéáôß áêïýãïíôáò åäþ
ôþñá, Ý÷ïõí ìéëÞóåé Þäç äýï èá ìéëÞóù êé åãþ ôñßôïò, êáé èá äåßôå üôé äéáöùíïýìå óå ðÜñá ðïëëÜ
ðñÜãìáôá Þäç ìåôáîý ìáò, ïðüôå êáëýôåñá åßíáé íá áñ÷ßóïõìå íá ôá ëýíïõìå Ýíá-Ýíá ôá èÝìáôá,
íá óõìöùíïýìå êÜðïõ.
Íá îåêáèáñßóù üôé áõôÜ ðïõ èá ðù óÞìåñá åßíáé äéêÜ ìïõ ðñïóùðéêÜ óõìðåñÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõíå
âãåé êõñßùò áð’ ôçí ðñÜîç, ãéáôß äåí åßìáé áêáäçìáúêüò, åßìáé ðñþôá ìïõóéêüò êáé ìåôÜ Ýãéíá äÜ-
óêáëïò, åßíáé ðñÜãìáôá ðïõ ôá êùäéêïðïßçóá, ì’ áõôÞ ôç «ìéáñÞ» ëÝîç, ôçí þñá ôïõ ðáéîßìáôïò,
êáé ôá ïðïßá âÝâáéá åßíáé áíÜ ðÜóá óôéãìÞ áíáèåùñÞóéìá, ãéáôß âëÝðåôå Þäç üôé óôï èåùñçôéêü
êïììÜôé õðÜñ÷ïõí ðïëëÝò äéáöùíßåò. ¼ëá áõôÜ áöïñïýí Ýíá ðïëý óïâáñü êáô’ åìÝ èÝìá. Áõôü
ôçò äçìéïõñãßáò êáé êáèéÝñùóçò åíüò åíéáßïõ èåùñçôéêïý óõóôÞìáôïò ôçò áóôéêÞò ëáúêÞò ìïõóé-
êÞò ðïõ íá åñìçíåýåé óõíïëéêÜ ôï öáéíüìåíï. Ìéá ìïõóéêÞ ðïõ Ý÷åé ìéá ðïñåßá ôïõëÜ÷éóôïí 50
÷ñüíùí äåí ìðïñåßò íá ôç ÷ùñßæåéò óå êïììÜôéá êáé íá åñìçíåýåéò ôï êÜèå êïììÜôé îå÷ùñéóôÜ êáé
íá Ý÷åéò Ýíá èåùñçôéêü åñãáëåßï ãéá êÜèå êïììÜôé, ðñÝðåé ôï èåùñçôéêü åñãáëåßï ðïõ èá ãßíåé íá
åñìçíåýåé óõíïëéêÜ ôï öáéíüìåíï.
Ãéáôß üìùò õðÜñ÷åé ç áíÜãêç ôçò äçìéïõñãßáò áõôïý ôïõ èåùñçôéêïý óõóôÞìáôïò; Ôï åßäïò áõôü
êáè’ áõôü, ç ìïõóéêÞ äçëáäÞ, äåí Ý÷åé êáìéÜ áíÜãêç ïýôå áðü èåùñçôéêïýò áëëÜ ïýôå êáé áðü èå-
ìáôïöýëáêåò ôïõ ýöïõò êáé ôçò êáèáñüôçôáò ôïõ. Åßíáé Ýíá åßäïò êáèéåñùìÝíï, ïé ðñþôåò åêôåëÝ-
óåéò Ý÷ïõí äåé ó÷åäüí üëåò ôï öùò ôçò äçìïóéüôçôáò êáé åßíáé óôç äéÜèåóç ôïõ êáèÝíá ðïëý åý-
êïëá ðéá íá ôéò áêïýóåé êáé íá êñßíåé-óõãêñßíåé.
30
Áõôïß ðïõ Ý÷ïõí áíÜãêç åßìáóôå åìåßò ïé ßäéïé. Êáé ïé åðüìåíïé áðü åìÜò. Êáëþò Þ êáêþò, ç âéù-
ìáôéêÞ êáé ç ðñïöïñéêÞ ìåôÜäïóç ôçò ãíþóçò ãé’ áõôÞí ôç ìïõóéêÞ Ý÷åé óå ðïëý ìåãÜëï âáèìü
ðÜøåé íá õðÜñ÷åé êáé Ý÷åé áíôéêáôáóôáèåß áðü ôç óõóôçìáôéêÞ (üóï óõóôçìáôéêÞ Ý÷åé ãßíåé ìÝ÷ñé
ôþñá) «åããñÜììáôç» äéäáóêáëßá êáé ìÜëéóôá ìÝ÷ñé ôéò áíþôåñåò âáèìßäåò ôïõ åêðáéäåõôéêïý ìáò
óõóôÞìáôïò. Ðéóôåýù äå üôé ç ãåíéÜ ç äéêéÜ ìïõ, ôïõ Óðýñïõ êáé ôïõ ÅõãÝíéïõ, åßíáé áõôÞ ðïõ æåé
áõôü ôï ìåôáâáôéêü óôÜäéï óôï ìåãáëýôåñï âáèìü ãéáôß ðñïëÜâáìå êáé ôï ðñïçãïýìåíï óôÜäéï
(ôçò âéùìáôéêÞò ìåôÜäïóçò) áëëÜ êáé ôï åðüìåíï, ôçò «åããñáììáôïóýíçò», êáé ìÜëéóôá ãéá êÜ-
ðïéïõò áðü åìÜò ôïõò ìïõóéêïýò, ìéá óåéñÜ ôõ÷áßùí ãåãïíüôùí ìáò áíÜãêáóå íá áó÷ïëçèïýìå
ëßãï ðáñáðÜíù ìå ôç äéáìüñöùóç áõôÞò ôçò åããñáììáôïóýíçò, ìå áõôÞí ôç äéáäéêáóßá ôçò êùäé-
êïðïßçóçò êáé ôçò áíÜðôõîçò åíüò èåùñçôéêïý óõóôÞìáôïò.
ÌÝóá óôç äéÜñêåéá ôùí ÷ñüíùí ðïõ áó÷ïëïýìáé êáé ðáéêôéêÜ áëëÜ êáé åêðáéäåõôéêÜ ì’ áõôü ôï åß-
äïò, Ý÷ù äéáðéóôþóåé üôé Ýíá áðü ôá ìåãáëýôåñá ðñïâëÞìáôá ðïõ õðÜñ÷ïõí åßíáé ç Ýíôïíç óõíáé-
óèçìáôéêÞ ó÷Ýóç ðïõ õðÜñ÷åé ìå áõôü ôï ñåðåñôüñéï. ÁõôÞ ç Ýíôïíç ó÷Ýóç ðïõ äéáìïñöþíåôáé
Üèåëá ìáò, ìéáò êáé áõôÞ ç ìïõóéêÞ õðÜñ÷åé ìå ôïí Ýíáí Þ ôïí Üëëï ôñüðï äßðëá ìáò óå ðïëëÝò åê-
öÜíóåéò ôçò æùÞò ìáò. Óå ÷áñÝò, óå ëýðåò, óå êáøïýñåò, óå ÷ùñéóìïýò, êëð. Åßíáé óáí ôç ó÷Ýóç ìå
ìéá ðÜñá ðïëý ùñáßá ãõíáßêá ðïõ ìå ôá ÷ñüíéá Ý÷ïõìå óõíçèßóåé ôçí ïìïñöéÜ ôçò êáé äåí ôçí âëÝ-
ðïõìå ðéá. ÁõôÞ üìùò ç éäéáßôåñç ó÷Ýóç èåùñþ üôé äåí ìáò áöÞíåé íá äïýìå êáèáñÜ ôçí ðñáãìáôé-
êÞ êáëëéôå÷íéêÞ áîßá ôïõ åßäïõò. Íá ðÜñïõìå áðüóôáóç áð’ áõôÞí ôçí ìïõóéêÞ êáé íá ôçí êñß-
íïõìå áíôéêåéìåíéêÜ. Áí ðéóôåýïõìå üôé Ý÷åé ðñáãìáôéêÞ êáëëéôå÷íéêÞ áîßá êáé äåí õðÜñ÷åé ìüíï
óáí õðåíèýìéóç ôùí êáêïõ÷éþí, ôïõ êáôáôñåãìïý, ôçò ìáãêéÜò, ôçò ðáñáíïìßáò êáé ü,ôé Üëëï âßù-
óáí ïé äçìéïõñãïß ôïõ êáé åìåßò áðëþò ôáõôéæüìáóôå ìå üðïéá áð’ áõôÝò ôéò óõíèÞêåò.
Ìå Üëëá ëüãéá åßíáé ôïõëÜ÷éóôïí õðïêñéôéêü íá èåùñåßò ôï åáõôü óïõ áò ðïýìå áíôéóõìâáôéêü
ìüíï êáé ìüíï åðåéäÞ áêïýò ñåìðÝôéêá åíþ üëç ç õðüëïéðç æùÞ óïõ åßíáé ôåëåßùò ðñïóáñìïóìÝíç
óôá óôåñåüôõðá ãéá ðáñÜäåéãìá. Ôü ’÷ïõìå öïñÝóåé áõôü ôï êïõóôïõìÜêé óôï ñåìðÝôéêï. Åßíáé
ôïõëÜ÷éóôïí õðïêñéôéêü.
ÅÜí ëïéðüí ðéóôåýïõìå üôé Ý÷åé áíôéêåéìåíéêÞ êáëëéôå÷íéêÞ áîßá, ïöåßëïõìå íá ôçí áíáäåßîïõìå
êáé íá ôçí åðéêïéíùíÞóïõìå. Êáé íá ôçí åðéêïéíùíÞóïõìå óå üëïí ôïí êüóìï ðñïêåéìÝíïõ íá
ðÜñåé ôçí èÝóç ðïõ ôçò áîßæåé äßðëá óå Üëëåò ëáúêÝò ìïõóéêÝò ôïõ ðëáíÞôç, áíáäåéêíýïíôáò üëá
áõôÜ ôá áíôéêåéìåíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ ôçí êÜíïõí Üîéá áõôÞò ôçò åðéêïéíùíßáò. Êáé ìÝóá ó’
áõôÜ ôá áíôéêåéìåíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, ðïëý ëõðÜìáé ðïõ èá ôï ðù, ç «øõ÷Þ» êáé ç ìáãêéÜ, ðïõ
ôüóï åõáããåëßæïíôáé êÜðïéïé, äåí ðåñéëáìâÜíïíôáé. Ç øõ÷Þ äåí åßíáé áíôéêåéìåíéêü êáëëéôå÷íéêü
êñéôÞñéï. Åßíáé ùóôüóï áõôïíüçôç ãéá üëåò ôéò ëáúêÝò ìïõóéêÝò.
31
Èåùñþ ëïéðüí üôé ìéáò êáé âñéóêüìáóôå ó’ áõôü ôï óôÜäéï ïöåßëïõìå íá áðïêùäéêïðïéÞóïõìå
üëç áõôÞí ôçí ðëçñïöïñßá ðïõ ìáò ðáñÝ÷åé ôï ñåðåñôüñéï, íá ôçí áîéïëïãÞóïõìå, íá ôçí ôáîéíï-
ìÞóïõìå êáé íá óõóôçìáôïðïéÞóïõìå ôç äéäáóêáëßá ôçò. Êáé áò ìç ìáò öïâßæåé ç óõóôçìáôéêÞ äé-
äáóêáëßá. Äåí êéíäõíåýïõí üëá ôá Üëëá éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ áõôÞò ôçò ìïõóéêÞò, ìéáò êáé ï
êüóìïò åêåß Ýîù åßíáé ï äõóêïëüôåñïò êñéôÞò. Äå èá ðåñÜóåé ôßðïôá åÜí äåí áîßæåé.
ÔÝôïéåò óõíáíôÞóåéò ëïéðüí èåùñþ üôé åßíáé ðñïò ôç óùóôÞ êáôåýèõíóç ðñïêåéìÝíïõ íá õðÜñîåé
áíôáëëáãÞ áðüøåùí êáé ìÝóá áð’ áõôÞí ôç äéáäéêáóßá íá êáôáëÞîïõìå êÜðïôå (óýíôïìá åëðßæù)
ó’ áõôü ôï åíéáßï èåùñçôéêü óýóôçìá.
Óôï ðñáêôéêü èÝìá ìáò ôþñá:

Èåùñþ üôé ï ôßôëïò ôçò óçìåñéíÞò åêäÞëùóçò ðåñéÝ÷åé Ýíáí ðëåïíáóìü (ôï ðñßóìá ôçò ôñïðéêü-
ôçôáò). Äåí íïìßæù üôé ôï ñåìðÝôéêï ìðïñåß íá éäùèåß êÜôù áðü Üëëï ðñßóìá.
Ôï óýóôçìá ôùí ëáúêþí äñüìùí äåß÷íåé îåêÜèáñá ôçí ðñïÝëåõóç ôïõ, ôüóï ìå ôçí ïíïìáôïëïãßá
üóï êáé ìå ôç ìåëùäéêÞ ôïõ áíÜðôõîç. Åßíáé ìéá äéáöïñïðïéçìÝíç (áðëïõóôåõìÝíç) åêäï÷Þ ôùí
ìáêÜì ôüóï óå äéáóôçìáôéêÝò ó÷Ýóåéò (óõãêåñáóìÝíï ôï Ýíá, ìç óõãêåñáóìÝíï ôï Üëëï) üóï êáé
óôçí ïíïìáôïëïãßá ôùí ìåëùäéêþí êéíÞóåùí ôùí ìáêÜì. Ãéá ôçí ïíïìáôïëïãßá ôùí ßäéùí ôùí
äñüìùí äåí õðÜñ÷åé ëüãïò íá áíáöåñèþ ãéáôß åßíáé ìéá êïõâÝíôá ðïõ óõíå÷ßæåé êáé ðñïöáíþò èá
óõíå÷ßæåé áí äåí áðïöáóßóïõìå êÜðïôå íá ðïýìå ôá ðñÜãìáôá ìå ôï óùóôü ôïõò üíïìá Þ íá áðï-
öáóßóïõìå åí ðÜóåé ðåñéðôþóåé ðþò èá ôá ëÝìå. Ïé ëáúêïß äñüìïé ðåñéëáìâÜíïõí ìÝóá óå ëéãüôå-
ñïõò üñïõò ðïëý ðåñéóóüôåñåò ìåëùäéêÝò êéíÞóåéò êáé ðïëý êáëÜ êÜíïõí ãéá ìÝíá, ãéáôß óôç öÜóç
ôïõëÜ÷éóôïí ðïõ âñéóêüìáóôå ôþñá èá ðñÝðåé íá ëåéôïõñãÞóïõìå ðïëý ðñáêôéêÜ óôá èåùñçôéêÜ
ðïõ ðÜìå íá öôéÜîïõìå, áëëÜ ðïëý èåùñçôéêÜ óôá ðñáêôéêÜ ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé. Åííïþ üôé ðñÝðåé íá
áíáëýóïõìå üóï ðåñéóóüôåñï ãßíåôáé áõôÜ ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé óôçí ðñÜîç áëëÜ íá ôá êùäéêïðïéÞ-
óïõìå ìå ôïí ðéï ðñáêôéêü êáé ÷ñçóôéêü ôñüðï. Åäþ, áò ðïýìå, åßíáé Ýíá óçìåßï üðïõ äéáöùíþ
ðÜñá ðïëý ìå ôçí ôïðïèÝôçóç ðïõ Ýêáíå ï Óðýñïò ðñéí: äåí õðÜñ÷åé êáíÝíáò ëüãïò íá êÜíïõìå
Ýíá èåùñçôéêü óýóôçìá ôï ïðïßï íá åðåêôåßíåôáé óôç èåùñßá ìüíï êáé óôçí ðñÜîç íá åßíáé ðñÜã-
ìáôá ðïõ ìðïñïýí íá åîçãçèïýí áðëþò ëÝãïíôáò üôé áõôÜ åßíáé ìåëùäéêÝò êéíÞóåéò óå Ýíá äñüìï.
ÄçëáäÞ, ñáóô óáæêéÜñ, ãéáôß íá ôï ðáñïõóéÜóåéò óáí îå÷ùñéóôü äñüìï êé ü÷é óáí ìéá êßíçóç ôïõ
äñüìïõ; ¸íá ðáñÜäåéãìá öÝñíù, èá ôï óõæçôÞóïõìå ìåôÜ. ÈÝëù íá ðù üôé ðñÝðåé íá åßìáóôå ðñá-
êôéêïß óôá èåùñçôéêÜ ëÝãïíôáò ôé; Ñáóô, êáé êÜôù áðü ôï êåöÜëáéï ñáóô ëÝìå üëåò ôéò ìåëùäéêÝò
êéíÞóåéò, äåí õðÜñ÷åé ëüãïò íá ðÝóïõìå óôç ëïýìðá ôùí ìáêÜì êáé êÜèå äéáöïñåôéêÞ êßíçóç íá
ôçí ïíïìÜæïõìå ìå Üëëï ôñüðï. Äåí ðÜåé íá îåêéíÞóåé áðü øçëÜ, äåí ðÜåé íá îåêéíÞóåé áðü ÷á-
ìçëÜ, åßíáé ñáóô, Ý÷åéò ôéò ßäéåò óõã÷ïñäßåò. Äåí õðÜñ÷åé ëüãïò íá êÜíïõìå ôá ßäéá ðñÜãìáôá ðïõ Ý-
êáíáí óôç èåùñßá ôùí ìáêÜì. Êáé ôï ëÝù ãéáôß äåí Ý÷åé ðñáêôéêü íüçìá, äåí ôï ëÝù ãéá êÜðïéïí
32
Üëëï ëüãï, äå èá öôÜóïõìå íá êÜíïõìå èåùñçôéêÜ, üðùò åßíáé ôþñá óôçí åõñùðáúêÞ ìïõóéêÞ ôñßá
÷ñüíéá ç èåùñßá, ðïõ ãéá Ýíáí åíÞëéêá åßíáé äõï âäïìÜäåò ìÜèçìá, ãéá íá áðëþóïõìå áðëþò Ýíá
èåùñçôéêü óýóôçìá êáé íá óõíôçñïýíôáé ïé äÜóêáëïé êáé ïé ó÷ïëÝò.
Ç ìåãÜëç äéáöïñïðïßçóç ùóôüóï èåùñþ üôé äåí åßíáé ï óõãêåñáóìüò ó’ áõôü ôï óýóôçìá áëëÜ ç
åìöÜíéóç ôçò åíáñìüíéóçò. Åíþ óôï óýóôçìá ôùí ìáêÜì ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò õðïíïåßôáé ôï ôï-
íéêü êÝíôñï êáé ç ìïíáäéêÞ ðåñßðôùóç åíáñìüíéóçò åßíáé ï éóïêñÜôçò, åÜí õðÜñ÷åé, åÜí áêïýãå-
ôáé, ôéò ðéï ðïëëÝò öïñÝò õðïíïåßôáé, óôïõò ëáúêïýò äñüìïõò ôï ôïíéêü êáé ôï áñìïíéêü êÝíôñï, ðéï
óùóôÜ ôï ìåëùäéêü êáé ôï áñìïíéêü êÝíôñï, ãßíïíôáé îåêÜèáñá áðü ôçí áñ÷Þ.
Áò êñáôÞóïõìå ó’ áõôü ôï óçìåßï áõôïýò ôïõò äýï üñïõò: ìåëùäéêü êÝíôñï êáé áñìïíéêü êÝíôñï.
Ç åíáñìüíéóç áêïëïõèåß ìéá åîÝëéîç óå üëåò ôçò öÜóåéò ôçò äçìéïõñãßáò ôïõ ñåìðÝôéêïõ êáé ðñï-
óáñìüæåôáé óå üëïõò ôïõò ôýðïõò ïñ÷Þóôñáò ðïõ åìöáíßæïíôáé. Óôçí ïõóßá áêïëïõèïýìå êáé áõ-
ôü ðïõ åßðå ï ÅõãÝíéïò ðñéí, ôç ÷ñïíïëïãéêÞ óåéñÜ, ç ïðïßá ðáßæåé üíôùò ñüëï. Ìáæß ì’ áõôÞí
öõóéêÜ êáé ôï âáóéêü ñõèìéêü êáé áñìïíéêü ðïëõöùíéêü üñãáíï, ç ëáúêÞ êéèÜñá.
Èá äåßîù ôþñá ìåñéêïýò ôýðïõò óõíïäåßáò êáé åíáñìüíéóçò ðïõ Ý÷ù áíáãíùñßóåé åãþ, áíáëýï-
íôáò ôéò ðåñéüäïõò üóï ìðüñåóá ãéáôß ôï ñåðåñôüñéï åßíáé ôåñÜóôéï.
×ñçóéìïðïéþ Ýíá ìåëùäéêü ðáñÜäåéãìá êáé óå áõôü ôï ìåëùäéêü ðáñÜäåéãìá áëëÜæù êÜèå öïñÜ
ôïí ôñüðï åíáñìüíéóçò. Ôï êÜíù áõôü ãéá íá åßíáé ðéï ðñïöáíåßò ïé äéáöïñÝò (âÜæåé íá áêïõóôåß ç
ìåëùäßá áðü Ýíá êïììÜôé ôïõ Êáñßðç, óôç óõíÝ÷åéá âÜæåé äéáäï÷éêÜ íá áêïõóôïýí ïé ðáñáêÜôù ÷ñÞ-
óåéò):
1. Óõíïäåßá ìüíï ìå ôç ÷ñÞóç åíüò éóïêñÜôç
2. Óõíïäåßá ìå ìåôáêéíïýìåíïõò éóïêñÜôåò êáé åíßó÷õóç ïëüêëçñùí öñÜóåùí ôçò ìåëùäßáò

óôç ÷áìçëÞ ðåñéï÷Þ ôïõ ïñãÜíïõ (ìå áõôü ðïõ ëÝìå ìðáóïêßèáñï). ÌéëÜìå ãéá Ýíá ñå-
êïììÜôé áõôÞí ôç óôéãìÞ, óôï óé ýöåóç ðïõ ìðáßíåé óå éó÷õñü ìÝñïò ôïõ ìÝôñïõ êéüëáò
Ý÷ïõìå óôï ðñïçãïýìåíï ðáñÜäåéãìá éóïêñÜôç ñå, äçëáäÞ üëåò ïé íüôåò ôçò êëßìáêÜò ìáò
áíáöÝñïíôáí óôï ñå, ôþñá âëÝðïõìå üôé ï éóïêñÜôçò ìåôáêéíåßôáé êáé óôï óé ýöåóç óôçí
ðñþôç èÝóç Ý÷ïõìå óïë ðéá, áñ÷ßæåé êáé ÷ñçóéìïðïéåß ôá ôïíéêÜ êÝíôñá ìå äéáöïñåôéêü
ôñüðï.
3. Óõíïäåßá ìå ÷ñÞóç éóïêñÜôç áëëÜ êáé ôñßöùíùí óõã÷ïñäéþí (ðá÷ýò éóïêñÜôçò óôçí ïõ-
óßá)
33
4. Óõíïäåßá ìå ÷ñÞóç éóïêñÜôç, ôñßöùíùí óõã÷ïñäéþí, äçìéïõñãßá ìðáóïãñáììþí Üó÷åôùí

ìå ôç ìåëùäßá ìå ìïíáäéêü óêïðü ôç óýíäåóç ôùí óõã÷ïñäéþí, áëëÜ êáé åíßó÷õóç öñÜ-
óåùí ôçò ìåëùäßáò óôç ÷áìçëÞ ðåñéï÷Þ (ðÜëé ìåôáêéíåßôáé ï éóïêñÜôçò, Ý÷ïõí ìðåé ôñßöù-
íåò óõã÷ïñäßåò óáí ðá÷ýò éóïêñÜôçò, Ý÷ù êÜíåé ãñáììÝò ðïõ åßíáé Üó÷åôåò ìå ôç ìåëùäßá,
äçëáäÞ óôçí ïõóßá ìéá äåýôåñç óýíäåóç ðßóù áðü ôçí ðñïöáíÞ óýíäåóç ôçí ðñþôç)
5. Óõíïäåßá ìüíï ìå óõã÷ïñäßåò. Äéáöïñåôéêü êïììÜôé, ôïõ ÓêáñâÝëç. Áõôüò ï ôýðïò åíáñ-
ìüíéóçò åßíáé ç ïëïêëÞñùóç ïõóéáóôéêÜ ôçò ôå÷íéêÞò ôçò óõíïäåßáò óôï ñåìðÝôéêï ôñá-
ãïýäé. Åíßó÷õóç ôçò ìåëùäßáò, ìðáóïãñáììÝò, ÷ùñßò ðïôÝ öõóéêÜ íá áöÞíïõìå ôï ñõèìéêü
ãéáôß áõôÞ åßíáé ç âáóéêÞ ìáò äïõëåéÜ, ç ñõèìéêÞ õðïóôÞñéîç ôïõ êïììáôéïý, áëëÜ êáé
óõììåôï÷Þ ðéá óôç óýíèåóç ìÝóá, äçëáäÞ ôï óõíïäåõôéêü üñãáíï, ôï üñãáíï ðïõ ðáßæåé
ôçí åíáñìüíéóç, ðáßñíåé ðéá ãñáììÝò êáé åíïñ÷çóôñùôéêÜ ìÝóá óôï êïììÜôé (áêïýìå ðñþ-
ôá ìüíï ôç ìåëùäßá, ìåôÜ ìüíï ôç óõíïäåßá, ãéá åíßó÷õóç ôçò ìåëùäßáò, ìå öñÜóç äéêéÜ
ôçò, ôÞò êéèÜñáò, äéðëáóéáóìüò, öñÜóç ôçò êéèÜñáò, äéðëáóéáóìüò. Áêïýìå ôþñá êáé ôá
äýï ìáæß).
6. Óõíïäåßá ìå óõã÷ïñäßåò, ìðáóïãñáììÝò óýíäåóçò ôùí óõã÷ïñäéþí áëëÜ êáé åíßó÷õóç

ïëüêëçñùí öñÜóåùí ôçò ìåëùäßáò
7. Óõíïäåßá ìå óõã÷ïñäßåò, ìðáóïãñáììÝò óýíäåóçò ôùí óõã÷ïñäéþí, åíßó÷õóç ïëüêëçñùí

öñÜóåùí ôçò ìåëùäßáò áëëÜ êáé óõììåôï÷Þ óôçí åíïñ÷Þóôñùóç ìå äçìéïõñãßá ìåëù-
äéêþí öñÜóåùí.
Åäþ èá ðñÝðåé íá êÜíïõìå ìéá ðïëý óçìáíôéêÞ ðáñáôÞñçóç. Ðáñáôçñïýìå üôé óå ìéá ìåëùäßá
ðïõ äåí áëëÜæåé, ïé ôñüðïé åíáñìüíéóçò åßíáé äéáöïñåôéêïß êáé åßíáé üëïé óùóôïß óýìöùíá ðÜíôá
ìå ôï ìïíáäéêü èåùñçôéêü åñãáëåßï ðïõ Ý÷ïõìå óôá ÷Ýñéá ìáò, áõôü ôçò «äõôéêÞò áñìïíßáò», äåí
Ý÷ïõìå Üëëï åñãáëåßï ãéá íá åñìçíåýóïõìå ôï èÝìá ôùí óõã÷ïñäéþí.
ÅÜí èÝëáìå íá äþóïõìå Ýíáí áðëü ïñéóìü ãéá ôá ôñïðéêÜ óõóôÞìáôá, ìå äýï ëÝîåéò èá ëÝãáìå üôé
åßíáé áõôÜ ôá óõóôÞìáôá ðïõ äßíïõí Ýìöáóç óôçí áíÜðôõîç ôçò ìåëùäßáò êáé éäéáßôåñç Ýìöáóç
óôï åéäéêü âÜñïò êÜèå âáèìßäáò ôçò êëßìáêáò. Ôï ðïéÜ åßíáé ç èÝóç êÜèå âáèìßäáò, ìáò ôï ðñïó-
äéïñßæåé ôï ôïíéêü êÝíôñï. Ôé êÜíåé ëïéðüí ç åíáñìüíéóç; ÊÜèå óõã÷ïñäßá ðïõ ìðáßíåé, ôç óôéãìÞ
ðïõ ìðáßíåé êáé óôç èÝóç ðïõ ìðáßíåé, áëëÜæåé ðñïóùñéíÜ ôï ôïíéêü êÝíôñï, êáé êáôÜ óõíÝðåéá ôç
èÝóç ôùí âáèìßäùí óå ó÷Ýóç ìå áõôü, Üñá êáé ôï åéäéêü ôïõò âÜñïò. Óôçí ïõóßá ëïéðüí äéáöïñï-
ðïéåß ôï åéäéêü âÜñïò üëçò ôçò ìåëùäßáò. Áõôü åÜí óõíäõáóôåß êáé ìå ôïí ôñüðï ðïõ èá ðáé÷ôïýí ïé
óõã÷ïñäßåò óôï ñõèìü ðïõ êÜèå öïñÜ Ý÷ïõìå, äçëáäÞ ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï èá åðéëÝîù íá ðáßîù,
êáôáëáâáßíïõìå üôé ç åíáñìüíéóç êáé ï ôñüðïò ðïõ áõôÞ èá ðáé÷èåß äéáìïñöþíïõí êÜèå öïñÜ óå
34
ðïëý ìåãÜëï âáèìü ôçí áéóèçôéêÞ ôçò åêôÝëåóçò. Ôï «Þèïò» ôçò èá ìðïñïýóáìå íá ðïýìå, ôï ï-
ðïßï äåí ìðïñåß êÜèå öïñÜ íá åßíáé ôï ßäéï.
(Ç÷çôéêü ðáñÜäåéãìá ìå äéÜöïñïõò áðü ôïõò ðáñáðÜíù ôñüðïõò, ÌÜñêïò, ÅöïõìÝñíáìå Ýíá âñÜ-
äõ, ìå áõôü ôï ðáñÜäåéãìá èÝëù íá äåßîù üôé ïé óùóôÝò óõã÷ïñäßåò ðïõ ìðïñïýí íá ìðïõí åßíáé
ðÜñá ðïëëÝò, ïé åðéëïãÝò ðïõ Ý÷ïõìå óå êÜèå êïììÜôé, ð.÷. íôïõæÝíé, ìåôáêéíïýìåíï íôïõæÝíé, åßíáé
åîôñßì ôï ðáñÜäåéãìá ãéá ôá áõôéÜ åíüò áêñïáôÞ ðïõ áêïýåé áõôÞ ôç ìïõóéêÞ, áëëÜ èåùñçôéêÜ åß-
íáé óùóôÞ áõôÞ ç åíáñìüíéóç, óôï óïë ðïõ ðáßæåé ç ìåëùäßá ìðïñþ íá âÜëù ìé ýöåóç ìáôæüñå, åß-
íáé óõã÷ïñäßá ðïõ Ý÷ù, ìðïñþ íá âÜëù íôï-, ìðïñþ íá âÜëù óïë-, ìðïñþ íá âÜëù êáé ñå áí
ëåéôïõñãÞóù ìå ôçí Ýííïéá ôïõ éóïêñÜôç. Áõôü ðïõ óõìâáßíåé üìùò êáé ìáò ÷ôõðÜåé óô’ áõôéÜ ôé
åßíáé; ¼ôé êÜèå öïñÜ áõôü ôï óïë ðïõ ìðáßíåé óôç ìåëùäßá ìïõ áðïêôÜ Üëëç ó÷Ýóç ìå ôï ôïíéêü
êÝíôñï ðïõ äßíù åãþ ðáßæïíôáò ôç óõã÷ïñäßá. ¼ôáí ðáßîù ñå ôï êÜíù ôÝôáñôç óôç óõã÷ïñäßá ìïõ,
üôáí ðáßîù ìé ýöåóç áõôü ôï óïë ôï êÜíù ôñßôç óôç óõã÷ïñäßá ìïõ, áí ðáßîù íôï ðïõ åßíáé óùóôü
ôï êÜíù ðÝìðôç óôç óõã÷ïñäßá ìïõ, ïðüôå áõôü ôï óïë áðïêôÜ Üëëï åéäéêü âÜñïò óå ó÷Ýóç ìå
áõôÞí ôç óõã÷ïñäßá ðïõ åðéëÝãù íá âÜëù åãþ. Ãé’ áõôü ëÝù üôé ç åíáñìüíéóç óôçí ïõóßá áëëÜæåé,
ìðïñåß íá áëëÜîåé ôï «Þèïò» ôçò óýíèåóçò, óõíïëéêÜ. Öáíôáóôåßôå ôþñá üëï áõôü ôï ðñÜãìá íá
ôï êÜíåé êé áõôüò ðïõ ðáßæåé ôç ìåëùäßá, íá åðéëÝîåé äçëáäÞ Ýíá ôñüðï «áíÞèéêï» óå ó÷Ýóç ìå áõ-
ôü ðïõ Ý÷ïõìå óõíçèßóåé íá áêïýìå, äåí åßíáé ëÜèïò, åßíáé Üëëïò ôñüðïò. Áõôü âÝâáéá ôï óùóôü Þ
ëÜèïò êáé êáôÜ ðüóï ìðïñïýìå íá ôï êÜíïõìå ìðïñïýìå íá êÜíïõìå ìéá Üëëç çìåñßäá ðïõ èá
åßíáé 24ùñç ãéá íá ôï óõæçôÜìå üóï ÷ñåéáóôåß).
ÓõìðåñáóìáôéêÜ ëïéðüí íá ðïýìå üôé óùóôÝò åíáñìïíßóåéò ìðïñåß íá õðÜñ÷ïõí ðïëëÝò. ÊáëÝò óß-
ãïõñá ðïëý ëéãüôåñåò áëëÜ éäáíéêÞ ãéá êÜèå ðåñßðôùóç åßíáé ìßá êáé áõôÞ åîáñôÜôáé áðü ôçí áé-
óèçôéêÞ ôùí ìïõóéêþí áëëÜ êáé áðü ôéò áíÜãêåò ôçò êÜèå óôéãìÞò. Áðü ôï ôé óõíáßóèçìá èÝëïõìå
íá ðñïêáëÝóïõìå óôïõò áêñïáôÝò. Ç ðñþôç åêôÝëåóç äåí ðñÝðåé íá èåùñåßôáé «éåñü ôïôÝì», ìéáò
êáé üëïé üóïé Ý÷ïõìå ðåñÜóåé áðü ôç äéóêïãñáößá îÝñïõìå ðïëý êáëÜ üôé ç áðïôýðùóç åíüò ç÷ï-
ãñáöÞìáôïò áðïôåëåß ìüíï ìéá «öùôü» ôçò óôéãìÞò. ÊáëÞò Þ ëéãüôåñï êáëÞò, êÜðïéåò öïñÝò êáé
ìáãéêÞò. Äåí ðáýåé üìùò íá åßíáé ìéá óôéãìÞ ðïõ Ý÷åé áðïôõðùèåß êáé ìÜëéóôá öáíôáóôåßôå óå óõí-
èÞêåò ðïëý ðéï äýóêïëåò ðáëéüôåñá ðïõ äåí åß÷áí ôçí åðéëïãÞ åíäå÷ïìÝíùò íá äéïñèþóïõí êÜôé
ðïõ äåí ðÞãå êáëÜ óôçí ç÷ïãñÜöçóç, ôï áöÞóáí áðëþò ãéáôß ìðïñåß íá ðåñíïýóå, åäþ ôþñá áöÞ-
íïõìå ðñÜãìáôá óôïõò äßóêïõò ðïõ ðåñíÜíå, åííïþ äå èá åíï÷ëÞóïõí, Ý÷åé óõìâåß Ýôóé óôçí ç÷ï-
ãñÜöçóç êáé ðåñíÜåé ãéáôß ìáò äßíåé ìéá Üëëç åêäï÷Þ åíüò ðñÜãìáôïò ðïõ äåí åß÷áìå öáíôáóôåß,
óôçí êáëýôåñç ðåñßðôùóç, óôç ÷åéñüôåñç ìðïñåß íá âáñéüìáóôå íá ôï äéïñèþóïõìå.
Óôï ðñïçãïýìåíï ðáñÜäåéãìá åßäáìå ìéá öñÜóç ôïõ ÌÜñêïõ ðïõ áíáðôýóóåôáé ïõóéáóôéêÜ óå
Ýíá ðåíôÜ÷ïñäï ÷éôæÜæ ìå ìéá éäéáßôåñç ÷ñùìáôéêÞ êßíçóç óôçí åëáôôùìÝíç 5ç âáèìßäá. Áõôü êÜ-
35
ðþò ëÝãåôáé óôá ìáêÜì óßãïõñá. (ÊïéôÜ ôïí ÅõãÝíéï) ¼÷é; ÅëÜôôùóç ôçò 5çò âáèìßäáò; ¸ôóé ôï ëÝ-
ìå êé åìåßò. Äåí Ý÷åé êáíÝíá üíïìá; Ìðåóôéíãêéáæß; ¹ êÜôé ôÝôïéï; (ãÝëéá) ÊáëÜ, äåí Ý÷åé.
Ïé óõã÷ïñäßåò ðïõ ÷ñçóéìïðïßçóá Þôáí ïé óõã÷ïñäßåò ôçò 1çò ôçò 4çò ôçò 7çò êáé ôçò 2çò âáèìßäáò.
ÅÜí ðáñáôçñÞóïõìå ôï ñåðåñôüñéï èá äïýìå üôé óôç óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá ôùí ìåëùäéþí ðïõ
åßíáé ãñáììÝíåò óôïí äñüìï ÷éôæÜæ, áõôÝò åßíáé ïé óõã÷ïñäßåò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé. ÅÜí ü÷é üëåò,
êÜðïéåò áðü áõôÝò. Áõôü óõìâáßíåé ìå üëïõò ôïõò ëáúêïýò äñüìïõò êáé, ôéò ÷ñçóôéêÝò óõã÷ïñäßåò
ðïõ áíáãíùñßæáìå óå êÜèå ëáúêü äñüìï, ôéò ïíïìÜæáìå êýñéåò óõã÷ïñäßåò. ÄçëáäÞ, áíáëýïíôáò
ôï ñåðåñôüñéï âëÝðáìå üôé óôï 99,9% ôùí ôñáãïõäéþí ÷éôæÜæ åß÷áìå áõôÝò ôéò óõã÷ïñäßåò, ïðüôå
ôéò åßðáìå êýñéåò óõã÷ïñäßåò. Ãéáôß üìùò ÷ñçóéìïðïéïýíôáé áõôÝò ïé óõã÷ïñäßåò êáé ü÷é Üëëåò; Óß-
ãïõñá ç áðÜíôçóç äåí åßíáé ãéáôß áõôÝò ìáò ðáñáäþóáíå ïé ìåãÜëïé ìÜóôïñåò. Ïé ìåãÜëïé ìÜ-
óôïñåò Ýâáæáí áõôÝò ôéò óõã÷ïñäßåò ãéá êÜðïéï ëüãï. Èá ðñïóðáèÞóù ìå ëßãá ëüãéá íá ðåñéãñÜøù
ôï ôé èåùñþ üôé óõìâáßíåé.
¸íá åñþôçìá èÝëù ìüíï íá èÝóù ðñéí ðñï÷ùñÞóù: áí óôçí ðáñïõóßáóç ôùí äïìþí ôùí ôåôñá-
÷üñäùí õðÜñ÷åé íüçìá íá ðáñïõóéÜæïíôáé äïìÝò ðïõ äåí Ý÷ïõí êáèáñÞ ôÝôáñôç, åííïþ áò ðïýìå
ôåôñÜ÷ïñäï óáìðÜ, óá äïìéêü óôïé÷åßï óå êëßìáêåò äå ÷ñçóéìïðïéåßôáé, ôïõëÜ÷éóôïí óôç èåþñçóç
ôùí ðñáãìÜôùí ðïõ Ý÷ù åãþ, ïðüôå äåí îÝñù áí Ý÷åé íüçìá íá ðáñïõóéÜæïíôáé ðéá áõôÜ ôá ôåôñÜ-
÷ïñäá. Óßãïõñá ôá ôñß÷ïñäá Ý÷ïõí íüçìá ðáñïõóßáóçò ãéáôß åîçãïýí ðïëëÝò êéíÞóåéò ìÝóá óôéò
êëßìáêåò, êé áõôü Óðýñï ìðïñïýìå íá ôï óõæçôÞóïõìå áí õðÜñ÷åé êé åíäéáöÝñïí, ôá ôñß÷ïñäá êáé
ôá ôåôñÜ÷ïñäá åßíáé ðïõ åîçãïýí ôéò êéíÞóåéò ìÝóá óôéò êëßìáêåò êáé ü÷é äéáöïñåôéêü üíïìá. Èá
ðñüôåéíá äçëáäÞ íá ãßíåôáé ðáñïõóßáóç ìüíï ôùí ðåíôá÷üñäùí êáé íá Ý÷ïõí ÷ñçóôéêüôçôá ìüíï
ôá ôåôñÜ÷ïñäá ðïõ Ý÷ïõí êáèáñÞ ôÝôáñôç, áõôÜ ÷ñçóéìïðïéïýìå ôïõëÜ÷éóôïí ìÝ÷ñé ôþñá óôç äï-
ìéêÞ óýíäåóç ôùí äñüìùí.
Ãéá ÷Üñç ôçò «ìéáñÞò» êùäéêïðïßçóçò èá áñéèìÞóù ìåñéêÜ óõìðåñÜóìáôá.
1. Ïé ëáúêïß äñüìïé ðÜíôá áðïôåëïýíôáé áðü Ýíá ôåôñÜ÷ïñäï êáé Ýíá ðåíôÜ÷ïñäï Þ ôï áíôß-
óôñïöï êáé áõôÜ åßíáé ðÜíôïôå «óõíçììÝíá», äçëáäÞ ç ôåëåõôáßá íüôá ôçò ðñþôçò õðïìïíÜäáò åß-
íáé ç ðñþôç íüôá ôçò åðüìåíçò. Ôï åßäïò ôçò ðñþôçò õðïìïíÜäáò êáèïñßæåé êáé ôï åßäïò üëçò ôçò
êëßìáêáò. Èá ìðïñïýóáìå íá ïíïìÜóïõìå áõôÝò ôéò õðïìïíÜäåò óáí «ðñùôåýïíôåò ÷þñïõò», íá
öáíôáóôïýìå ôá ôåôñÜ÷ïñäá êáé ôá ðåíôÜ÷ïñäá óáí ÷þñïõò ðïõ ìðïñïýìå íá êéíçèïýìå ìåëùäé-
êÜ.
2. ÐÜíôá ôïõò äñüìïõò ôïõò åîåôÜæïõìå óå ðëÞñç áíÜðôõîç áöïý äçëáäÞ ðñïèÝóïõìå Ýíá 4÷
Þ 5÷ ðÜíù áðü ôçí ïêôÜâá êáé Ýíá 4÷ Þ 5÷ êÜôù áðü ôçí âÜóç. Ïé Ýíèåí êáé Ýíèåí õðïìïíÜäåò áëëÜ
êáé áõôÝò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé åíäéÜìåóá, áðü ôç óýíäåóç ôùí äïìéêþí ôåôñÜ÷ïñäùí êáé ðåíôá-
36
÷üñäùí èá ìðïñïýóáí íá ïíïìáóôïýí «äåõôåñåýïíôåò ÷þñïé». ÄçëáäÞ áöïý óõíäåèïýí ïé äýï

äïìÝò ðïõ ìáò äßíïõí ôçí êëßìáêá, êé áöïý ðñïóèÝóïõìå êÜôù áðü ôç âÜóç êáé ðÜíù áðü ôçí ï-
êôÜâá, äçìéïõñãïýíôáé êáé Üëëåò õðïìïíÜäåò ìÝóá. Óôçí áíÜëõóç ôïõ ñåðåñôïñßïõ, ôï ïðïßï ðï-
ôÝ äåí ðñÝðåé íá ôï áöÞíïõìå áð’ Ýîù, ÷ñçóéìïðïéïýìå ìüíï ôéò ÷ñçóôéêÝò ìïíÜäåò, ãéáôß ó÷çìáôß-
æïíôáé ðÜñá ðïëëÝò åêåß ìÝóá, ðñÝðåé íá äïýìå ðïéåò åßíáé ÷ñçóôéêÝò óå êÜèå äñüìï êáé íá ôéò ïñß-
óïõìå. Áõôü èÝëåé ðÜñá ðïëëÞ äïõëåéÜ ãéáôß ôï ñåðåñôüñéï åßíáé ôåñÜóôéï. ¸÷ïõìå Ýíáí ìðïý-
óïõëá áõôÞ ôç óôéãìÞ áëëÜ èÝëåé ðïëëÞ äïõëåéÜ áêüìç. Ôá ëÝù Ýôóé ãéáôß èåùñþ üôé åßíáé óôç
ëïãéêÞ áõôïý ôïõ èåùñçôéêïý óõóôÞìáôïò ðïõ ðéóôåýù üôé ðñÝðåé íá ãßíåé.
3. Ç äïìÞ ðïõ ðñïôåßíïõìå ãéá êÜèå äñüìï èá ðñÝðåé íá äéêáéïëïãåß óå êÜèå ðåñßðôùóç ôéò
êýñéåò óõã÷ïñäßåò ôïõ. (ÐáñÜäåéãìá ÷éôæÜæ)
Óôï ðáñÜäåéãìá âëÝðïõìå ðùò èá ìðïñïýóáìå íá áíáöÝñïõìå óáí äïìÞ ôï 5÷ ÷éôæÜæ - 4÷ ïõóÜê
ëá, óé ýöåóç, íôï, ñå, üðùò ëÝìå ôï ïõóÜê ðëÝïí. ÅðåéäÞ üìùò ç áíÜëõóç ôïõ ñåðåñôïñßïõ ìÝ÷ñé
ôþñá ôïõëÜ÷éóôïí äå ìáò Ý÷åé äþóåé óå óõíèÝóåéò ôçí 5ç ìéíüñå óá ÷ñçóôéêÞ óõã÷ïñäßá (äçëáäÞ
ôï 4÷ ïõóÜê ìå áñìïíéêü êÝíôñï ôçí 5ç âáèìßäá åíåñãïðïéåßôáé ðïëý óðÜíéá) óå ðåñéâÜëëïí ÷é-
ôæÜæ, ðñïôéìïýìå áõôÞí ôç äïìÞ ãéáôß ìáò åîçãåß ôç óõã÷ïñäßá ôéò 4çò âáèìßäáò. Áêüìç êáé ôéò êé-
íÞóåéò ñáóô áðü ôçí 4ç ðñÝðåé íá ôéò åñìçíåýóïõìå ìå ôç ëïãéêÞ ôùí ìåôáêéíïýìåíùí êáôÜ ôç
öïñÜ ôçò ìåëùäßáò âáèìßäùí üðùò åßíáé ç 6ç âáèìßäá, ãéáôß ðñþôç ìáò ðñïôåñáéüôçôá ðñÝðåé íá
åßíáé ç äéêáéïëüãçóç ôùí óõã÷ïñäéþí. Èåùñþ üôé ïé óõã÷ïñäßåò ó’ áõôü ôï óýóôçìá ôùí ëáúêþí
äñüìùí êáé óôï èåùñçôéêü óýóôçìá ðïõ ðñÝðåé íá ãßíåé, äåí ðñÝðåé ü÷é ìüíï íá áãíïÞóïõí ôï
êïììÜôé ôçò åíáñìüíéóçò êáé ôï óõã÷ïñäéáêü áëëÜ ßóá ßóá èá ðñÝðåé íá åßíáé ðñùôåýïí áõôü ôï
èÝìá. Èá ðñÝðåé äçëáäÞ ìÝóá áðü áõôü ôï óýóôçìá êáé ìå êåíôñéêü Üîïíá ôï áñìïíéêü óýóôçìá,
ôéò óõã÷ïñäßåò äçëáäÞ, íá åñìçíåõôåß êáé üëï ôï ìåëùäéêü óýóôçìá, åíäå÷ïìÝíùò êáé ìå äéáöïñï-
ðïéÞóåéò áðü ôï óýóôçìá ôùí ìáêÜì. Äåí åßíáé áðáñáßôçôï íá áêïëïõèÞóïõìå áðáñÝãêëéôá ôç èå-
ùñßá ôùí ìáêÜì, êáé óôçí êéíçóéïëïãßá áêüìç êáé óôç äïìÞ.
4. Äåí ìðïñåß íá Ý÷ïõìå êýñéá óõã÷ïñäßá óå âáèìßäá ðïõ ðñïêýðôåé áðü ôç öïñÜ ôçò ìåëù-
äßáò (üðïõ õðÜñ÷ïõí ìåôáêéíïýìåíåò âáèìßäåò). Åßíáé êÜðïéåò âáèìßäåò óôéò êëßìáêåò ðïõ áêï-
ëïõèïýí ôç öïñÜ ôçò ìåëùäßáò, äçëáäÞ áíåâáßíïíôáò åßíáé øçëÜ êáôåâáßíïíôáò åßíáé ÷áìçëÜ. Äåí
ìðïñåß íá Ý÷ïõìå êýñéá óõã÷ïñäßá óå ôÝôïéá âáèìßäá. Áí õðÜñ÷åé, ðïõ õðÜñ÷åé óôï óáìðÜ, ôþñá
ìðáßíïõìå óå ðïëý åîåéäéêåõìÝíá ðñÜãìáôá, óôçí 6ç âáèìßäá ôïõ óáìðÜ ðïõ õðÜñ÷åé ìéá óõã÷ïñ-
äßá êýñéá ìå ôç ëïãéêÞ üôé ôç óõíáíôÜìå óõ÷íÜ, äåí åßíáé óõã÷ïñäßá ôïõ óáìðÜ åêåßíç ç óõã÷ïñ-
äßá. Áí ðáßæù äçëáäÞ áðü ñå Ýíá óáìðÜ êáé Ý÷ù óé ýöåóç ìéíüñå ðïõ ôç ÷ñçóéìïðïéþ (öÝñôå óôï
ìõáëü óáò ôïí ÐáðáôæÞ ôïõ ÐáðÜæïãëïõ), áõôÞ ç 6ç óõã÷ïñäßá åêåß ðÝñá äåí åßíáé 6ç ôïõ óáìðÜ,
óôçí ïõóßá åßíáé ôÝôáñôç ôïõ ÷éôæÜæ, ðïõ õðÜñ÷åé óôçí ôñßôç âáèìßäá. Êáé ãåíéêþò ôï ÷éôæÜæ üðïõ
37
õðÜñ÷åé óá äïìÞ áðü åêåß êáé ìåôÜ ôá óáñþíåé üëá, êáé óôç ìåëùäßá êáé óôçí áñìïíßá. ÄçëáäÞ ôï
ìüíï ðñÜãìá ðïõ ðñÝðåé íá óõæçôÞóïõìå åßíáé ç äïìÞ ôïõ óáìðÜ, ãéáôß ïýôå ïé óõã÷ïñäßåò ôïõ åñ-
ìçíåýïíôáé, ìéá åñìçíåßá ðïõ èá ìðïñïýóå íá äïèåß óôï óáìðÜ èá Þôáí áò ðïýìå ôñß÷ïñäï óáìðÜ
ìå åîÜ÷ïñäï ÷éôæÜæ áëëÜ äåí õðÜñ÷åé, êé åßíáé ï ìüíïò äñüìïò ðïõ åßíáé åîáßñåóç óå Ýíá áðü ôá
ðñÜãìáôá ðïõ èá ðù ðáñáêÜôù.
Áò äïýìå ëßãï ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ íéáâÝíô:

ÕðÜñ÷åé êáé ãé’ áõôüí ôï äñüìï óýã÷õóç ó÷åôéêÜ ìå ôçí ïíïìáóßá ôïõ. ÅðåéäÞ ôï ïìþíõìï ìáêÜì
Ý÷åé ôç äéÜôáîç ôïõ áñìïíéêïý ìéíüñå, õðÜñ÷åé ç ðñüôáóç ï äñüìïò íéáâÝíô íá ôáõôßæåôáé ìå ôï áñ-
ìïíéêü ìéíüñå êáé óõíåðþò íá ìçí õðÜñ÷åé êáèüëïõ óôçí ïñïëïãßá ï üñïò áñìïíéêü ìéíüñå. Áõôü
êáô’ åìÝ åßíáé ëßãï åíÜíôéá óôçí åîùóôñÝöåéá ôïõ èåùñçôéêïý óõóôÞìáôïò ðïõ ðéóôåýù üôé ðñÝðåé
íá Ý÷ïõìå ãéáôß ôï áñìïíéêü ìéíüñå åßíáé ìéá êëßìáêá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ðáãêüóìéá êé ü,ôé êïéíü
ìðïñïýìå íá âñïýìå ìå ôïõò áð’ Ýîù íïìßæù üôé ðñÝðåé íá ôï ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå. Ôçí ßäéá óôéãìÞ
ï äñüìïò íéáâÝíô ôáõôßæåôáé ìå ôï ìáêÜì íåâåóÝñ ôï ïðïßï üìùò óáí üíïìá äñüìïõ óôéò ìáñôõñßåò
ôùí ðáëéþí ëáúêþí ìïõóéêþí äåí áíáöÝñåôáé ó÷åäüí êáèüëïõ, äåí åß÷å ÷ñçóôéêüôçôá. ¼óï åãþ
ðñüëáâá êáé ìå üóïõò ìïõóéêïýò ðáëéïýò Ý÷ù åãþ ìéëÞóåé ôï íåâåóÝñ óá äñüìï äåí ôï åß÷áí ÷ñç-
óéìïðïéÞóåé ðïôÝ. Ïðüôå êé áõôÞ åßíáé ìéá áðüöáóç ðïõ ðñÝðåé íá ðÜñïõìå áí èá ÷ñçóéìïðïéÞ-
óïõìå ôï åèéìéêü äßêáéï óôçí ïíïìáôïëïãßá!
Ç áëÞèåéá åßíáé üôé áõôÝò ïé äýï êëßìáêåò Ý÷ïõí ðïëý óôåíÞ ó÷Ýóç, áöïý ó÷åäüí üëá ôá íéáâÝíô
êïììÜôéá êÜðïéá óôéãìÞ ÷áìçëþíïõí ôçí 4ç âáèìßäá ôïõò êáé ìåôáôñÝðïíôáé óå áñìïíéêü ìéíüñå,
Ý÷ïõìå êáé êýñéá óõã÷ïñäßá åêåß ðÝñá. Ãéáôß, ëïéðüí, äåí êñáôÜìå ìüíï ôçí êëßìáêá ôïõ áñìïíé-
êïý ìéíüñå ìå ïðïéáäÞðïôå ïíïìáóßá þóôå íá ðáñïõóéÜæïõìå ôï íéáâÝíô, ôçí áõîçìÝíç 4ç ùò ìå-
ëùäéêÞ êßíçóç ôïõ áñìïíéêïý ìéíüñå; Áõôü äåí ìðïñïýìå íá ôï êÜíïõìå áöåíüò ãéáôß õðÜñ÷ïõí
ðÜñá ðïëëÜ êïììÜôéá ðïõ åßíáé ãñáììÝíá ìüíï óå áñìïíéêü ìéíüñå, ÷ùñßò íá êÜíïõí áõôÞí ôçí
êßíçóç, êé áöåôÝñïõ óôï íéáâÝíô, óôçí 4ç âáèìßäá, Ý÷ïõìå êýñéá óõã÷ïñäßá, Ý÷ïõìå ôç íôéìéíïõß-
ôá. Ç áðÜíôçóç Ý÷åé íá êÜíåé êáé ðÜëé ìå ôéò êýñéåò óõã÷ïñäßåò, ïé ïðïßåò ðáßæïõí ðñùôáñ÷éêü ñü-
ëï óôç äéêÞ ìïõ èåþñçóç. Äåí ìðïñåß óå Ýíá äñüìï ðïõ Ý÷åé ôç óõã÷ïñäßá ôçò áõîçìÝíçò 4çò âáè-
ìßäáò ôïõ ùò êýñéá óõã÷ïñäßá íá ðïýìå üôé áõôÞ åßíáé ôõ÷áßá êßíçóç. ¢ëëùóôå, ôï áñìïíéêü ìéíü-
ñå õðÜñ÷åé ùò áõôüíïìç êëßìáêá êáé ìÜëéóôá ðïëëÜ êïììÜôéá åßíáé ãñáììÝíá áðïêëåéóôéêÜ êáé
ìüíï óå áõôÞí ôçí êëßìáêá.
Óôï áñìïíéêü ìéíüñå Þ óôï íéáâÝíô Ý÷ïõìå Ý÷ïõìå Ýíá 5÷ íéêñßæ êé Ýíá 4÷ ÷éôæÜæ. Áõôü ðïõ óõìâáß-
íåé ìå ôï íéêñßæ åßíáé üôé áêïýìå ðÜíôá ôç íôéìéíïõßôá, Ý÷ïõìå áò ðïýìå ñå, ìé, öá, óïë#, ëá, áõôü
åßíáé ôï íéêñßæ ìáò. Ó’ áõôü ôï óïë# åßôå ðáßæù íéáâÝíô åßôå åßíáé êßíçóç áðü áñìïíéêü ìéíüñå êáé
áõîÞóåé ôç 4ç, ç íôéìéíïõßôá áõôÞ åßíáé ðÜñá ðïëý ÷ñçóôéêÞ, áêüìç êáé óôï ÷éôæÜæ, ðáñüëï ðïõ äåí
38
ôï Ý÷ïõìå óáí êýñéá óõã÷ïñäßá ëüãù ôùí 4÷ïñäùí êáé ôùí 5÷ïñäùí, áí èÝëïõìå íá ôç ÷ñçóéìï-
ðïéÞóïõìå ôç ÷ñçóéìïðïéïýìå ìéá ÷áñÜ. Áí óêåöôüìáóôå ÷éôæÜæ åßíáé ç íôéìéíïõßôá ðïõ Ý÷ù óôç
2ç âáèìßäá ôïõ ÷éôæÜæ Þ óôçí Ýâäïìç, áëëÜ óôçí ïõóßá üëá áõôÜ åßíáé Ýíá ðñÜãìá, åßíáé ìéá íôéìé-
íïõßôá ðïõ ðñïêýðôåé áðü ôï ðåíôÜ÷ïñäï íéêñßæ. Öáíôáóôåßôå ôï ëßãï: ñå, ìé, öá, óïë#, ëá. Óôçí
ïõóßá õðÜñ÷åé ìéá íôéìéíïõßôá ðïõ ôçí áêïýìå áëëÜ äåí ôçí âëÝðïõìå, ãéáôß áêïýù äýï ìéêñÝò óõ-
íå÷üìåíåò ôñßôåò, áêïýù ôï ñå, ìé, öá ðïõ åßíáé ìéêñÞ ôñßôç êé áêïýù êáé ôï öá, óïë# ðïõ íáé ìåí
åßíáé áõîçìÝíç äåýôåñç, áëëÜ åãþ áõôü ðïõ áêïýù åßíáé ìéêñÞ ôñßôç. Ôçí íôéìéíïõßôá ôçí áêïýù
áëëÜ äåí ôç âëÝðù. Óå êÜðïéïõò äñüìïõò, óôï íéêñßæ áò ðïýìå, óôçí Üíïäï ôïõ íéêñßæ, âãáßíåé êáé
èåùñçôéêÜ, áëëÜ óôï íéáâÝíô äå âãáßíåé, ðáñüëï ðïõ ôçí Ý÷ù ôç íôéìéíïõßôá êáé ôç ÷ñçóéìïðïéþ.
×ñåéÜæåôáé ëïéðüí íá ëýóïõìå ôÝôïéá èåùñçôéêÜ áäéÝîïäá ðïõ ðñïêýðôïõí, üôáí êÜíïõìå ôñßöù-
íç åíáñìüíéóç óôïõò ëáúêïýò äñüìïõò, äçëáäÞ Ýíá åñãáëåßï äõôéêÞò ìïõóéêÞò ôï åöáñìüæïõìå óå
Ýíá óýóôçìá ðïõ õðïóôçñßæåé ìïíïöùíßá óôçí ïõóßá, ðÜíôá óå èåùñçôéêü åðßðåäï ãéáôß óå ðñá-
êôéêü Ý÷ïõí ëõèåß Þäç, äåí ôï óõæçôÜìå, ôï ñåðåñôüñéï ôï Ý÷ïõìå êáé ôï áêïýìå, äå ìáò åíï÷ëåß ôß-
ðïôá, åßôå óõãêåñáóìÝíá åßôå ìç óõãêåñáóìÝíá, åäþ ðáßîáìå ôóéìðçôÞ êéèÜñá êáé ãéáúëß ôáìðïýñ,
ðéï ìç óõãêåñáóìÝíï üñãáíï ìå ðéï óõãêåñáóìÝíï äå ãßíåôáé, êáé äå íïìßæù üôé åíï÷ëåß êÜðïéïí
ôï áí åßíáé ëßãï ðéï ÷áìçëü. Êé ï ÌáõñïåéäÞò ï ßäéïò ëÝåé üôé ôá äéáóôÞìáôá, ôï ðþò èá ðáé÷ôïýí
ôåëéêÜ, ìüíï ïé ìïõóéêïß ìåôáîý ôïõò ôï áðïöáóßæïõí, êáíÝíá èåùñçôéêü óýóôçìá äå èá óïõ ðåé
ðþò èá ôï ðáßîåéò.
Ç ôñßöùíç åíáñìüíéóç óôïõò ëáúêïýò äñüìïõò ðáñïõóéÜæåé ïñéóìÝíá èåùñçôéêÜ áäéÝîïäá ìéáò
êáé åöáñìüæïõìå êáíüíåò ôçò åõñùðáúêÞò ìïõóéêÞò (ðïõ õðïóôçñßæåé ôçí ðïëõöùíßá) óå ôñïðé-
êÝò êëßìáêåò (ðïõ õðïóôçñßæïõí ôçí ìïíïöùíßá).
¼ëá áõôÜ âÝâáéá, îáíáëÝù, óå èåùñçôéêü åðßðåäï ãéáôß ôï ðñáêôéêü ðñüâëçìá Ý÷åé Þäç ëõèåß áðü
ôïõò ðáëéüôåñïõò ìïõóéêïýò. Ç èåùñßá üðùò ðÜíôá áêïëïõèåß êáé ðñïóðáèåß íá åîçãÞóåé ôçí
ðñÜîç. ÐñïêåéìÝíïõ íá ëýóïõìå ôá áäéÝîïäá ðïõ ðñïêýðôïõí ëüãù ôçò ôñïðéêÞò äïìÞò ôùí ëáú-
êþí äñüìùí ðñÝðåé íá êÜíïõìå ïñéóìÝíåò «ìüíôåò» (áðü ôï modify êáé ü÷é áðü ôï modes) êáé íá
áðïäå÷ôïýìå óáí áîßùìá üôé:
5. Ïé ôïíéêÝò óõã÷ïñäßåò ôùí ôåôñá÷üñäùí êáé ðåíôá÷üñäùí ðïõ áðïôåëïýí ôç äïìÞ åíüò
äñüìïõ, áëëÜ êáé ðïõ ðñïêýðôïõí áð’ ôçí áíÜðôõîç ôïõ ðÜíù áðü ôçí ïêôÜâá êáé êÜôù áðü ôç
âÜóç, åßíáé êáíïíéêÝò ôñßöùíåò óõã÷ïñäßåò Üó÷åôá áð’ ôç èÝóç ðïõ âñßóêåôáé ç 5ç âáèìßäá ôïõò.
ÐÜñôå ãéá ðáñÜäåéãìá ôïí êáñóéãÜñ. Áí äåßôå, óôçí ôïíéêÞ ôïõ êáñóéãÜñ óá äñüìïõ Ý÷ù ñå, öá,
êáé ëá ýöåóç, äçëáäÞ ç ôïíéêÞ óõã÷ïñäßá áõôïý ôïõ äñüìïõ èá Ýðñåðå íá åßíáé íôéìéíïõßôá. Åí-
39
íïåßôáé üôé äåí åßíáé íôéìéíïõßôá, ñå ìéíüñå åßíáé ç ôïíéêÞ ôïõ. Êé áõôü ðñÝðåé íá ôï åöáñìüóïõìå
óå üëåò ôéò âÜóåéò ôùí äïìéêþí ôïõëÜ÷éóôùí 4÷ïñäùí êáé 5÷ïñäùí ðïõ áðïôåëïýí ôéò êëßìáêåò.
Ç äïìÞ ôïõ åßíáé ôåôñÜ÷ïñäï ïõóÜê êáé ðåíôÜ÷ïñäï ÷éôæÜæ. Áí áêïëïõèÞóïõìå ôïí êáíüíá ôçò
áñìïíßáò êáé ðÜñïõìå ôçí É ôçí ÉÉÉ êáé ôçí V âáèìßäá, ç óõã÷ïñäßá ðïõ ðñïêýðôåé åßíáé ç ñå
ìéíüñå ýöåóç 5. ÁõôÞ ç óõã÷ïñäßá äåí ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôçí ðáñáäïóéáêÞ ìïõóéêÞ êáé öõóéêÜ ç
ôïíéêÞ óõã÷ïñäßá ôçò êëßìáêáò åßíáé ç ñå ìéíüñå. ÐñÝðåé íá óêåöôüìáóôå ôéò óõã÷ïñäßåò óáí
ðá÷éïýò éóïêñÜôåò ðïõ óôçí ïõóßá ìáò áíïßãïõí ìéá ðüñôá ãéá Ýíá ÷þñï. Ïñßæïõí Ýíá ÷þñï êáé
äåí áíáöÝñïíôáé ìüíï ó’ áõôü ðïõ óõìâáßíåé ôçí óôéãìÞ ðïõ ìðáßíïõí áëëÜ êáé ó’ áõôÜ ðïõ ðñü-
êåéôáé íá óõìâïýí.
(Ïñãáíéêü ÌÜñêïõ ÂáìâáêÜñç: Ìç ìå ðåéóìáôþíåéò)
Ïé óõã÷ïñäßåò ðïõ âÜæåé ï ÌÜñêïò óôçí ðñþôç åêôÝëåóç åßíáé áõôÝò (ðÜíù ãñáììÞ), ôéò ïðïßåò
ïìïëïãþ äåí ìðïñþ íá ôéò êáôáëÜâù üëåò: ñå- óôï ñå, ðïëý óùóôÜ, ëá+ ìå ìé óôï ìðÜóï, ðïëý
óùóôÜ åíéó÷ýåé ôç ìåëùäßá, ñå- óôï öá, ñå ìéíüñå ìå öá óôï óïë, áõôü âÜæåé óôçí ðñþôç åêôÝëå-
óç. Êáé ìåôÜ óôï ëá ýöåóç ðïõ õðÜñ÷åé åêåß, âÜæåé ëá+, âÜæåé ôçí 5ç ãéá íá ñèåß óôï ñå- ðÜëé, âÜæåé
äçëáäÞ ôçí 5ç ãéá íá êÜíåé ôçí êáôÜëçîç. Åí ðÜóåé ðåñéðôþóåé áõôü ðïõ óõìâáßíåé åêåßíç ôç óôéã-
ìÞ, åíþ Ý÷åé ëá ýöåóç óôç ìåëùäßá ðáßæåé ëá+, äåí åíï÷ëåß êáíÝíáí. Ç áðü êÜôù ç åíáñìüíéóç
åßíáé áõôÞ ðïõ èá Ýêáíá åãþ. Óôçí ïðïßá âÜæù ñå óôï ñå, ëá+ ìå ìé ìðÜóï óôï ìé ãéá íá åíéó÷ýóù
ôç ìåëùäßá, ñå- ìå öá ãéá ôçí ßäéá ëïãéêÞ, íá åíéó÷ýóù ôç ìåëùäßá êáé åäþ ôþñá åðåéäÞ îÝñù ôé èá
áêïýóù âÜæù óïë+. Ôï óïë+ åêåß äåí Ý÷åé êáìßá ëïãéêÞ áí äåéò ôçí ðáñôéôïýñá Þ áí äåí îÝñåéò ôçí
åîÝëéîç ôçò ìåëùäßáò, ãéáôß ôï óïë+ ìïõ äçëþíåé üôé áõôü ðïõ èá áêïýóù ìåôÜ èá Ý÷åé íá êÜíåé ìå
êÜôé ìáôæüñå, óôçí óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç ÷éôæÜæ ãéáôß åßíáé êáñóéãÜñ ç êëßìáêÜ ìïõ ó’ åêåßíï
ôï óçìåßï. Ïðüôå âÜæïíôáò åãþ áõôü ôï óïë óôçí ïõóßá õðïäçëþíù êáé ôé ðñüêåéôáé íá óõìâåß
åíþ ç ìåëùäßá äåí ôï äåß÷íåé ìÝ÷ñé åêåßíç ôç óôéãìÞ. ÌåôÜ óôï ëá ýöåóç, óôï ëá, óïë, öá, ëá, óïë,
öá, áõôÞí ôç öñÜóç åðéëÝãù íá ôçí ïñßóù óá íéêñßæ öñÜóç, âÜæù öá- äçëáäÞ, ëá ýöåóç, óïë, öá,
êáé êÜíù ôçí êáôÜëçîç óôï ëá ýöåóç åðéëÝãïíôáò üìùò íá âÜëù ôï ëá+ óå ìéá öñÜóç ðïõ Ý÷åé 16á
ëá ýöåóç, óïë, öá, ìé, äçëáäÞ ôç ëá7, ôï ìé êáé ôï óïë ôá Ý÷ù ó’ åêåßíç ôç ìéêñÞ öñÜóç êé åðéðëÝïí
êÜíù êáé ôçí êáôÜëçîç, ôï 5-1, ôçí ðôþóç, ôçí ôÝëåéá ðôþóç, ìüíï ãéá íá äåßîù üôé áõôü ôï ï÷ôÜ-
ìåôñï Ý÷åé ôåëåéþóåé, äåß÷íù ôçí ðôþóç ôçò ìåëùäßáò.
6. Ç ìüíç ðåñßðôùóç ðïõ êýñéá óõã÷ïñäßá âñßóêåôáé óå âáèìßäá ðïõ äåí áðïôåëåß âÜóç ôå-
ôñá÷üñäïõ ç ðåíôá÷üñäïõ åßíáé ç ðåñßðôùóç ðïõ õðÜñ÷åé óôç äïìÞ ôïõ äñüìïõ ôï ðåíôÜ÷ïñäï íé-
êñßæ Üñá êáé ç óõíåðáãüìåíç áðü áõôü íôéìéíïõßôá.
40
(ðáñÜäåéãìá íôéìéíïõßôáò)
ÁõôÞ ç íôéìéíïõßôá, ðáñ’ üëï ðïõ óôïí íéêñßæ ðñïêýðôåé áð’ ôçí êëßìáêá, óôçí ïõóßá åßíáé óõã-
÷ïñäßá ôçò ôïíéêÞò êáé ôç âñßóêïõìå ïðïõäÞðïôå õðÜñ÷åé óáí äïìéêÞ õðïìïíÜäá ôï 5÷ íéêñßæ. Áõ-
ôü óõìâáßíåé ãéáôß ôï äéÜóôçìá ôçò ôïíéêÞò áðü ôçí 3ç âáèìßäá, åßíáé äéÜóôçìá ìéêñÞò ôñßôçò êáé ç
áðüóôáóç ôçò 3çò áðü ôçí 4ç âáèìßäá, ðáñ’ üëï ðïõ åßíáé ôõðéêÜ äéÜóôçìá áõîçìÝíçò äåýôåñçò
óôçí ðñÜîç áõôü ðïõ áêïýìå åßíáé 1½ ôüíïò, äçëáäÞ ìéêñÞ ôñßôç. Ôï Üêïõóìá äýï óõíå÷üìåíùí
ìéêñþí ôñßôùí, ìáò åðéôñÝðåé ôç ÷ñÞóç ôçò íôéìéíïõßôáò óôçí ëáúêÞ êáé ðáñáäïóéáêÞ ìïõóéêÞ.
Ôç íôéìéíïõßôá óôï íéêñßæ ðñÝðåé íá ôç óêåöôüìáóôå ðÜíôá óá íôéìéíïõßôá ôçò ôïíéêÞò. Íôï íéêñßæ
Ý÷ù; Íôï åßíáé ç íôéìéíïõßôá, Üó÷åôá áí ôç ìåôáöÝñù åãþ üðïõ ìå âïëåýåé, óôçí ðåñßðôùóç ôïõ íé-
êñßæ ôïõ äñüìïõ äåí ìðïñþ íá ôç âÜëù óôçí ôïíéêÞ ãéáôß óôçí ôïíéêÞ ðñÝðåé íÜ ‘÷ù ôñßöùíç óõã-
÷ïñäßá, ïðüôå åðéëÝãù íá ôç âÜëù óôçí 4ç áõîçìÝíç ãéáôß áí ôç ìåôáöÝñù ìéêñÝò ôñßôåò ìðáßíåé
åêåß. Íôï, ìé ýöåóç, öá äßåóç.
¸ôóé ïäçãïýìáóôå óôï äåýôåñï áîßùìá ðïõ ðñÝðåé íá áðïäå÷ôïýìå:
7. Ç íôéìéíïõßôá áí êáé ôåôñÜöùíç óõã÷ïñäßá (dmin7 åßíáé êáíïíéêÜ áëëÜ áõôü ðïõ ðáßæïõìå
åìåßò óôçí êéèÜñá åßíáé 4 öùíÝò äéáöïñåôéêÝò óôç ëáúêÞ êáé ðáñáäïóéáêÞ ìáò ìïõóéêÞ), ÷ñåéá-
æüìáóôå ìüíï 3 öùíÝò ãéá íá ôç ó÷çìáôßóïõìå.
Ï ïñéóìüò ôçò íôéìéíïõßôáò åßíáé 1ýöåóç3ýöåóç5äéðëÞýöåóç7, áëëÜ åãþ óôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ ãéá
íá ÷ñçóéìïðïéÞóù íôéìéíïõßôá ðáñüëï ðïõ ðáßæù 4 öùíÝò èÝëù 3 ãéá íá ôçí åðéëÝîù. Äýï ìéêñÝò
ôñßôåò, äçëáäÞ, áí áêïýóù, âÜæù íôéìéíïõßôá, ãéáôß ç Ýííïéá ôçò ìéíüñå ýöåóç5 óõã÷ïñäßáò ðïõ åß-
íáé áõôü óôçí ïõóßá, íôï, ìé ýöåóç, óïë ýöåóç åßíáé ìéíüñå ýöåóç 5 áõôÞ ç óõã÷ïñäßá, äå ÷ñçóé-
ìïðïéåßôáé óôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ, íôéìéíïõßôá ÷ñçóéìïðïéïýìå. Óôï ðáñáðÜíù ðáñÜäåéãìá äçëáäÞ ç
ôïíéêÞ ìáò óõã÷ïñäßá èá ìðïñïýóå íá åßíáé íôéìéíïõßôá áëëÜ ëüãù ôçò èÝóçò ôçò (ôïíéêÞ) ôç ÷ñç-
óéìïðïéïýìå óáí êáèáñÞ ôñßöùíç ìéíüñå óõã÷ïñäßá.
8. Ïé âÜóåéò ôùí ôåôñá÷üñäùí êáé ðåíôÜ÷ïñäùí ðïõ áðïôåëïýí ìéá êëßìáêá åßíáé ðÜíôïôå
êáé âÜóåéò êýñéùí óõã÷ïñäéþí ôïõ äñüìïõ ìå åîáßñåóç ôïí äñüìï óáìðÜ.
9. Êýñéåò óõã÷ïñäßåò åßíáé ïé óõã÷ïñäßåò ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé ìå ôïíéêÞ ôéò âÜóåéò ôùí ôåôñá-
÷üñäùí êáé ðåíôá÷üñäùí ðïõ ðñïêýðôïõí óå ìéá êëßìáêá, åÜí ôçí åêôåßíù ðÜíù áð’ ôçí ïêôÜâá
êáé êÜôù áð’ ôç âÜóç ôçò, êáé åßíáé ïé åëÜ÷éóôåò óõã÷ïñäßåò ðïõ ìðïñþ íá ÷ñçóéìïðïéÞóù ãéá íá
åíáñìïíßóù üëåò ôéò íüôåò ôçò êëßìáêáò, ïñßæïíôáò êÜèå öïñÜ ôïí «÷þñï» ðïõ áõôÝò áíÞêïõí.
Áõôü åßíáé ôï êáëýôåñï ðïõ óêÝöôçêá. Ôé åííïþ: óôçí ðåñßðôùóç ôïõ ÷éôæÜæ, Ý÷ù ôçí êëßìáêÜ ìïõ
êáé ôçí ðñþôç öïñÜ ôï ñå ôï åíáñìïíßæù ìå ñå, ôï ìé ýöåóç ìå íôï- ìå ìé ýöåóç óôï ìðÜóï, ôï öá#
ìå ñå+, ôï êÜíù ôñßôç ôïõ ÷éôæÜæ äçëáäÞ, ôï óïë ôï èåùñþ óáí ôïíéêÞ ôïõ ìéíüñå, ôï ëá óáí ðÝ-
41
ìðôç ôïõ ÷éôæÜæ, ôçò âÜóçò ìïõ äçëáäÞ, ôï óé ýöåóç óáí ôñßôç ôïõ ìéíüñå, äßíù äçëáäÞ óå êÜèå
âáèìßäá ìéá èÝóç óôï ÷þñï. Êé åßíáé ïé åëÜ÷éóôåò óõã÷ïñäßåò ðïõ ìðïñþ íá ÷ñçóéìïðïéÞóù ãéá íá
åíáñìïíßóù üëåò ôéò âáèìßäåò ôçò êëßìáêáò áëëÜ êáé íá ïñßóù êáé ôïõò ÷þñïõò ðïõ Ý÷ïõí áíá-
ðôõ÷èåß üôáí Ý÷ù äïìÞóåé ôçí êëßìáêá. Äåí ìðïñþ íá áãíïÞóù êÜðïéï ÷þñï áðü áõôïýò ðïõ Ý-
÷ïõí äïìçèåß.
10. Ïé êáôáëçêôéêÝò óõã÷ïñäßåò ôùí äñüìùí åîáñôþíôáé Üìåóá áðü ôïí ðñïóáãùãÝá. Ç áðü-
óôáóç ðñïóáãùãÝá-ôïíéêÞò ïñßæåé êáé ôï ðþò èá êëåßíåé Ýíáò äñüìïò. ÅÜí ç áðüóôáóç åßíáé ìå-
ãÜëç Ýâäïìç, Ý÷ù çìéôüíéï, ç êáôÜëçîç ãßíåôáé ìå ôçí ÷ñÞóç ôçò 5çò êáé 1çò âáèìßäáò. ÅÜí ç
áðüóôáóç åßíáé ôüíïò, ç êáôÜëçîç ãßíåôáé ìå ôçí ÷ñÞóç ôçò 7çò êáé 1çò âáèìßäáò.
Óôï ðáñáðÜíù ðáñÜäåéãìá äçëáäÞ èá êëåßíáìå ìå 7ç-1ç (Cm-D).
¼ëá áõôÜ âÝâáéá éó÷ýïõí ìÝ÷ñé êÜðïéïò íá ôá áíáéñÝóåé äçìéïõñãþíôáò êÜôé Üëëï áðü ôá ìÝ÷ñé
ôþñá óõíçèéóìÝíá Þ áðëþò íá åðéâåâáéþóåé ôïí êáíüíá äçìéïõñãþíôáò ìéáí åîáßñåóç.
(Ç÷çôéêü: Åóý ìïõ ðÞñåò ôç ÷áñÜ)
Åäþ ï ÔóéôóÜíçò êÜíåé ðñïöáíþò ôï äåýôåñï. Áõôü âÝâáéá ìðïñåß íá åßíáé ç åîáßñåóç êáé äåí
îÝñù áí óõìâáßíåé óôá ìáêÜì áõôÞ ç êßíçóç áëëÜ åäþ âÜæïíôáò ôéò óõã÷ïñäßåò áõôÝò ðïõ Ýâáëå,
óáí ïõóÜê óôç âÜóç ôïõ äçëáäÞ, Ý÷åé áëëÜîåé üëï ôï «Þèïò». Èá ìðïñïýóå Üíåôá íá âÜëåé áò
ðïýìå ôçí ôïíéêÞ, ôï ïðïßï Þôáí ôåëåßùò Üëëï Üêïõóìá, áëëÜ ÔóéôóÜíçò Þôáí áõôüò.
Ôåëåéþíïíôáò èá Þèåëá íá ðù ôï åîÞò. Âñéóêüìáóôå ðéá óå áñêåôÞ ÷ñïíéêÞ áðüóôáóç áðü ôçí
åðï÷Þ ôçò äçìéïõñãßáò ôïõ ñåìðÝôéêïõ. Óå ü,ôé áöïñÜ ôçí åíáñìüíéóç, Ý÷ïõìå óôá ÷Ýñéá ìáò üëá
ôá åñãáëåßá ðïõ áíáðôý÷èçêáí êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôçò åîÝëéîçò ôïõ åßäïõò êáé ìðïñïýìå íá ôá ÷ñç-
óéìïðïéÞóïõìå êáôÜ âïýëçóç, áíåîÜñôçôá áðü ôçí ðñþôç åêôÝëåóç. Åííïþ üôé âñéóêüìáóôå óôï
2017, Ý÷ïõìå áíáëýóåé üëåò ôéò ôå÷íéêÝò õðïôßèåôáé ðïõ Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß, ôïõëÜ÷éóôïí óôï êïì-
ìÜôé ôçò åíáñìüíéóçò, áðü ôéò áñ÷Ýò ôïõ ðñïçãïýìåíïõ áéþíá ìÝ÷ñé ôï 1955 êáé áõôÞí ôçí ôå÷íéêÞ
ôþñá ôçí êáôÝ÷ïõìå óõíïëéêÜ. ÊÜèïìáé åãþ Ýíáò êéèáñßóôáò ôï 2017 êáé õðïôßèåôáé ðùò îÝñù ü,ôé
Ý÷åé êÜíåé ç ëáúêÞ êéèÜñá. Ï ôñüðïò ëïéðüí ðïõ èåùñþ üôé ðñÝðåé íá åðéëÝîù ãéá íá ðáßîù Ýíá
êïììÜôé ðïõ ãñÜöôçêå ôï 1910 äåí åßíáé áðáñáßôçôá ï ôñüðïò ðïõ ãñÜöôçêå ôï 1910, ìðïñþ íá
÷ñçóéìïðïéÞóù ìéá ôå÷íéêÞ ðïõ êïñýöùóå ï ÓêáñâÝëçò ôï 1937 Þ ï ×éþôçò ôï 1955. Ìðïñïýìå
íá óêåöôïýìå üôé ï ôñüðïò ðïõ äïõëåýåé üëç ç ôå÷íéêÞ ôçò ëáúêÞò êéèÜñáò ìå ôïí ôñüðï ðïõ åíé-
ó÷ýåé ôç ìåëùäßá êáé ìå ôïí ôñüðï ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôéò óõã÷ïñäßåò, óôçí ïõóßá äçìéïõñãåß ìéá
äåýôåñç ôñïðéêÞ óýíèåóç ðïõ õðïóôçñßæåé ôçí êõñßáñ÷ç ìåëùäßá.
Èåùñþ üôé ôï ñåìðÝôéêï åßíáé Ýíá óðïõäáßï åßäïò ëáúêÞò ôÝ÷íçò. Óêïðüò ôçò ôÝ÷íçò åßíáé ç äçìé-
ïõñãßá óõíáéóèçìÜôùí. ÓçìáíôéêÞ äåîéüôçôá ôïõ ìïõóéêïý åßíáé íá äéáâÜæåé ôéò óõíèÞêåò êáé íá
äçìéïõñãåß ôéò êáôÜëëçëåò ðñïûðïèÝóåéò þóôå íá åðéêïéíùíÞóåé ìå ôï êïéíü êáé íá ìðïñÝóåé íá
42
ôïõ ìåôáöÝñåé üëï ôï óõíáéóèçìáôéêü öïñôßï ðïõ áõôüò êïõâáëÜåé. Ðïõ êÜèå öïñÜ åßíáé Üëëï.
Äåí åßíáé æçôïýìåíï ç áíáðáñÜóôáóç. Ïýôå ç óõíáñìïëüãçóç ôå÷íéêþí. Ôï æçôïýìåíï åßíáé íá
êáôáöÝñíïõìå íá ìåôïõóéþíïõìå ôçí ôå÷íéêÞ óå êáëëéôå÷íßá.
Óáò åõ÷áñéóôþ ðÜñá ðïëý.
ÌÐ - Åõ÷áñéóôïýìå ðïëý ôïí ÄçìÞôñç Ìõóôáêßäç.

ÅðåéäÞ åßìáóôå Þäç áñêåôÜ Ýîù áðü ôá üñéá ðïõ åß÷áìå õðïëïãßóåé, áò êÜíïõìå Ýíá áõóôçñÜ
5ëåðôï äéÜëåéììá ãéá íá ðåñÜóïõìå óôç óõæÞôçóç, óå ìéá áðïöþíçóç êáé óôï ôÝëïò óôç óõíáõ-
ëßá.
ÓõæÞôçóç
- ÌðÜìðçò Ðáðáäçìçôñßïõ Èá ðáñáêáëïýóáìå íá êáèßóåôå. ÈÝëïõìå íá ðåñÜóïõìå óôï êïì-
ìÜôé ôçò óõæÞôçóçò êáé ôùí åñùôÞóåùí. Èá Ý÷ïõìå êÜðïéåò ëßãåò åñùôÞóåéò ðïõ Ý÷ïõí óôáëåß ìÝ-
óù ôïõ live streaming. Èá Ý÷åé ôï ëüãï üðïéïò èÝëåé áðü ôï êïéíü íá õðïâÜëëåé êÜðïéá åñþôçóç Þ
êÜðïéá ðáñáôÞñçóç. Ðáñáêáëïýìå ìüíï áðü ôï ìéêñüöùíï, ôï ïðïßï èá êõêëïöïñåß ÷Ýñé ìå ÷Ýñé.
Íá åßóôå üóï ôï äõíáôüí óýíôïìïé êáé óõãêåêñéìÝíïé, áí èÝëåôå íá óõóôÞíåóôå êéüëáò ìðïñåßôå
íá ôï êÜíåôå, êáé óôç óõíÝ÷åéá èá Ý÷ïõìå ìéá ìéêñÞ áðïöþíçóç áðü ôïí Íßêï ôïí Ðïëßôç êáé ìéá
óõíáõëßá. Áí êÜðïéïò ìüëéò êáèßóïõìå èÝëåé ôï ìéêñüöùíï ãéá íá õðïâÜëëåé åñþôçóç, ôï æçôÜåé.
Âåâáßùò, ï êýñéïò Ôóåêïýñáò.
- ÁíäñÝáò Ôóåêïýñáò Ï ÁíôñÝáò åßìáé. Äå èá êÜíù åñþôçóç. ÈÝëù íá êáëùóïñßóù ôç Èåóóá-

ëïíßêç êáé ôçí ÐÜôñá, ðïõ êñáôÜíå áõôü ôï êïììÜôé ôï åêðáéäåõôéêü, ðïõ óõíôÜóóïõí êåßìåíá
ìïõóéêÜ êáé äéäÜóêïõí áíïé÷ôÜ ðñïò ôá ðáéäéÜ êáé ðñïò üëïõò ìáò êáé ôïõò åõ÷áñéóôïýìå ðïëý.
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Ï êýñéïò åßíáé ï êýñéïò ÁíôñÝáò Ôóåêïýñáò. Åßíáé ìåãÜëç ìïñöÞ ìïõ-
óéêÞ.
- ÔÜóïò ÂáóéëåéÜäçò Ðåñéóóüôåñï ìéá ðáñÜêëçóç, ðáñÜ ìéá åñþôçóç. Åñ÷üìåíïò åäþ ðñïóðÜ-
èçóá ëßãï íá öñåóêÜñù ôéò ãíþóåéò ìïõ, Üíïéîá ôá âéâëßá ðïõ Ý÷ù, Ýøáîá êáé óôï ßíôåñíåô áñêåôÜ.
Áõôü ðïõ åßäá åßíáé üôé ãýñù áð’ áõôü ôï èÝìá õðÜñ÷ïõí ðÜñá ðïëëÝò äéáöùíßåò, ðñïöáíþò êé Ý-
íáò ðëïýôïò ãýñù áð’ áõôÝò, ìáêñéÜ áðü ìÝíá ìéá äéÜèåóç íá êáôáñãçèåß áõôüò, áëëÜ êÜðùò ãéá
43
íá óõíåííïïýìáóôå, äå èá Þôáí êáëü áõôü íá êùäéêïðïéçèåß êáé íá êáôáëÞîïõìå üôé üôáí ëÝìå üôé
ï ôÜäå äñüìïò åßíáé áõôüò, åßíáé áõôüò êé ü÷é ôñåéò ôÝóóåñéò ðáñáëëáãÝò ôïõ; ÔÜóïò ÂáóéëåéÜäçò
ëÝãïìáé, îÝ÷áóá íá óõóôçèþ óôçí áñ÷Þ.
- Óðýñïò Ãêïýìáò Ôï üôé õðÜñ÷åé ðïëõöùíßá åßíáé ãíùóôü. Êáé ðéóôåýù üôé èá óõíå÷ßóåé íá
õðÜñ÷åé ðïëõöùíßá. Äå íïìßæù üôé ìðïñåß åýêïëá íá âñåèïýìå êáé íá áðïöáóßóïõìå ãéá ôï ôé èá
ãßíåé. Áí óõìâåß áõôü êáô’ áñ÷Þí äåí åßíáé ãé’ áõôÞí ôçí çìåñßäá. Åãþ ðñïóùðéêÜ Þñèá íá ðù ôçí
ÜðïøÞ ìïõ. Äå óçìáßíåé üôé áõôü åßíáé Ýôóé Þ üôé áðïöáóßæåôáé üôé èá áêïëïõèçèåß áõôüò ï äñü-
ìïò. ÕðÜñ÷ïõí ðïëëïß äñüìïé, õðÜñ÷åé ðïëõöùíßá, áíÝêáèåí õðÞñ÷å ðïëõöùíßá. Äåí îÝñù áí óïõ
áðáíôþ ó´üëï áõôü. Ï ÁíôñÝáò ëÝåé íá ìåßíåé åêåß.
- ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò Ìéá êïõâÝíôá. Åóý ãéá ðïéü ëüãï èÝëåéò íá óôáèåñïðïéçèåß áõôü ôï ðñÜã-
ìá; Ðïéï ðñüâëçìá óïõ äçìéïõñãåß; Óå ó÷Ýóç ìå ôç ìïõóéêÞ Þ óå ó÷Ýóç ìå ôçí áíÜëõóç ôçò ìïõ-
óéêÞò; Ôï äåýôåñï.
- ÔÜóïò ÂáóéëåéÜäçò ÌéëÜìå ãéá Ýíá ðñÜãìá êáé êáôáëáâáßíïõìå äéáöïñåôéêü ðñÜãìá åíäå÷ï-
ìÝíùò ï êáèÝíáò.
- ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò ÌÝóá óôï ðëáßóéï ôùí óõìðñÜîåùí áõôü ôï ðñÜãìá îåðåñíéÝôáé. Ôï ìüíï
ðñüâëçìá ðïõ äçìéïõñãåßôáé åßíáé æçôÞìáôá áõèåíôßáò, ðïõ êÜðïéïò åðåéäÞ ôï îÝñåé êÜðùò Ýôóé,
ëÝåé üôé åßíáé Ýôóé åíþ êÜðïéïò Üëëïò ôï ëÝåé áëëéþò. ÔÝôïéá æçôÞìáôá áíáêýðôïõí. ÁëëÜ áðü ôçí
Üëëç, ðñéí êáôáëÞîïõìå óå áõôü ðïõ ëåò, áí ðñÝðåé íá êáôáëÞîïõìå, áò äïýìå ôï ëüãï ãéá ôïí ï-
ðïßï äåí êáôáëÞãïõìå, ðïõ åßíáé üôé áêñéâþò ç áíÜãêç èåùñçôéêïðïßçóçò ðïõ ðñïêýðôåé, ìðïñåß
íá ðñïêýðôåé áðü äéáöïñåôéêÝò ëïãéêÝò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, üëç ç ðñïóÝããéóç ôïõ ÄçìÞôñç Þôáí ôé
ìðïñåß íá êÜíåé ç êéèÜñá ãåíéêüôåñá, ìÝóá áðü áõôÜ ðïõ Ýìáèå óôï ñåìðÝôéêï. ÁõôÞ åßíáé ìéá öéë-
ôñáñéóìÝíç èåùñçôéêÞ ðñïóÝããéóç. ÄçëáäÞ Ýêáíå ìßá ðñïóÝããéóç ôùí ôñüðùí, ôùí äñüìùí, ÷ñç-
óéìïðïéþíôáò ôéò óõã÷ïñäßåò. Óå åðßðåäï ìåëùäéêÞò áíÜðôõîçò, ç óõã÷ïñäßá Ýðåôáé ôçò ìåëùäßáò.
Ïðüôå áí äïýìå ôç ìåëùäéêÞ ôñïðéêüôçôá, èá ðñïêýøïõí äéáöïñåôéêÜ óõìðåñÜóìáôá. Áõôü äå
óçìáßíåé üôé äåí Þôáí êáèáñüò óôçí ôïðïèÝôçóÞ ôïõ Þ üôé õðÜñ÷ïõí èïëÜ óçìåßá. Ìßëçóå ãéá óõã-
÷ïñäßåò, ìÝóá áðü ôéò óõã÷ïñäßåò, ôé Ý÷åé ôï ÷éôæÜæ, ôé äåí Ý÷åé, ðïéåò åßíáé ïé êýñéåò êáé ðïéåò äåí
åßíáé. Ìßëçóå ãéá ëÜèïò êáé óùóôü, ôï ïðïßï åßíáé Ýíá èÝìá. Ïðüôå, åãþ èá Ýëåãá üôé, ðñþôïí,
÷ñåéÜæåôáé Üíïéãìá, ïé ãíþóåéò ôïõ êüóìïõ ðïõ áó÷ïëåßôáé ìå ôï ñåìðÝôéêï åßíáé ðïëý ïìöáëï-
óêïðéêÝò, äåí Ý÷åé áíïßîåé ðïëý ôï ðñÜãìá, êáé äåýôåñïí, íá áöÞóïõìå ôçí êïõâÝíôá íá ãßíåôáé,
áëëÜ ç áëÞèåéá åßíáé üôé ôÝôïéïõ åßäïõò çìåñßäá ðïõ áêïýãïíôáé ôñåéò äéáöïñåôéêÝò ïðôéêÝò, ðñþ-
ôç öïñÜ ãßíåôáé. Ôï ñåìðÝôéêï ôåëåßùóå ôï ’40. Êáé ìáò ðÞñå 2017.
44
- Åñþôçóç ðïõ äåí êáôáãñÜöôçêå
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Åãþ åßìáé ìáæß óïõ. Ðéóôåýù üôé ðñÝðåé ôïõëÜ÷éóôïí íá îåêéíÞóïõìå
áðü ôïõò ïñéóìïýò. Íá ôåëåéþíïõìå ìå áõôü ôï èÝìá. ÖáíôÜæïìáé üôé áíÜëïãï ðñüâëçìá èá åß÷áí
êé üôáí îåêßíçóå ç éáôñéêÞ, üôáí áíïßîáí ôï ðñþôï ðôþìá êé åßäáí, îÝñù ‘ãù, ôïí óðëÞíá, ï Ýíáò
èá åßðå «åßíáé áõôü ðïõ åßíáé ðÜíù áðü ôï óôïìÜ÷é», ï Üëëïò «äßðëá áðü ôç ÷ïëÞ», äåí îÝñù êáé
ðïõ åßíáé, êÜðïéá óôéãìÞ üìùò åßðáí «áõôü ôï ëÝìå óðëÞíá êé åßíáé åêåß». ÊáôáëÞîáíå. Êé áõôü ðé-
óôåýù üôé óå Ýíá êáíïíéêü êñÜôïò õðÜñ÷åé Ýíáò ôñüðïò ðïõ ãßíïíôáé ôá ðñÜãìáôá, üðùò ãßíåôáé ç
íïìïèåóßá, êëð., êÜðïéïé öïñåßò áíáëáìâÜíïõí êáé êÜíïõí áõôÞ ôç äïõëåéÜ. Ç óõæÞôçóç åííïåß-
ôáé üôé èá óõíå÷éóôåß, äå èá áëëÜîåé ôßðïôá óôç ìïõóéêÞ ðñÜîç áëëÜ ôï íá óõíåííïïýìáóôå ôïõ-
ëÜ÷éóôïí ìåôáîý ìáò áëëÜ êáé íá Ý÷ïõìå ôç äõíáôüôçôá íá åðéêïéíùíÞóïõìå ìå ôïí Ýîù êüóìï ìå
Ýíáí êïéíü êþäéêá ðïõ èá åßíáé óõìöùíçìÝíïò áðü üëïõò ìáò, íïìßæù üôé åßíáé Ýíá ðñÜãìá ðïõ
ðñÝðåé íá ãßíåé. Êé üôáí ñùôÜò ôï ðþò èá ãßíåé, åãþ Ý÷ù ìéá áðÜíôçóç ìÝóá ìïõ, ðïõ äåí åííïåß üôé
èá ôåëåéþóåé ç êïõâÝíôá åêåß. Ðïý áíÞêåé ç ìïõóéêÞ; Ðïëéôéóìüò, ðáéäåßá. ÕðÜñ÷åé Õðïõñãåßï
Ðáéäåßáò êáé Õðïõñãåßï Ðïëéôéóìïý, õðÜñ÷ïõí 4-5 ÐáíåðéóôÞìéá ðéá ðïõ áó÷ïëïýíôáé óôçí ôñé-
ôïâÜèìéá åêðáßäåõóç ì’ áõôü ôï ðñÜãìá. Ãßíïíôáé äéäáêôïñéêÜ. Å, äåí ìðïñïýìå í’ áðïöáóßóïõ-
ìå ðþò èá ëÝìå ôïõò äñüìïõò Þ ôéò êëßìáêåò; Áò ãßíåé ìéá ïìÜäá åñãáóßáò, áò áðïöáóßóåé ãé’ áõôÜ
ôá ðñÜãìáôá ìåôÜ áðü êïõâÝíôá ìå üëïõò ôïõò åìðëåêüìåíïõò. ÁëëÜ íá ìç ãßíåé êïõâÝíôá üðùò
óôéò ÅðéôñïðÝò Åñåõíþí, 7000 ÷ñüíéá íá óõæçôÜìå ðþò èá ðïýìå ôï ÷ïõæÜì. Ðüóïé øçößæïõìå áõ-
ôü; Ôüóïé. Áò ãßíåé ìå ðëåéïøçößá óôçí ôåëéêÞ.
- ÁíäñÝáò Ôóåêïýñáò Ç öñÜóç ç ìïõóéêÞ ðñïÝñ÷åôáé áðü Ýíáí êüóìï ìïíïöùíéêü. Áõôü, åêôüò
áðü ôïõò äñüìïõò, ôá ìáêÜìéá äçëáäÞ, åß÷å êáé ôá ìüñéá êáé ôá õðïäñïìÜêéá ìÝóá. Áõôü Ýñ÷åôáé
áðü ôçí ÁëåîÜíäñåéá, áðü ôéò áñìïíßåò, ôéò 7 áñìïíßåò. ¼ôáí âãÜëïõìå áðü ôï ðéÜíï ôá ìáýñá
êüêêáëá êáé ðáßîïõìå ìüíï Üóðñá, îåêéíÜìå Ëýäéïò áðü ôï íôï, Öñýãéïò áðü ôï ñå, êáé ðÜìå ìÝ-
÷ñé ôïí Ìéîïëýäéï óôï Óé. ÅðÜíù óå áõôü ôñáâÞîáíå ìÝóá óôï ôåôñÜ÷ïñäï ôï êÜôù êáé ôï ðÜíù,
ëßãï ðñïò ôá ðÜíù ëßãï ðñïò ôá êÜôù, êáé öôéÜîáíå ôá ìáêÜìéá. ÐÜåé áõôü. ¼ôáí ãßíåôáé ç ìéêñÞ
áíáãÝííçóç ôçò ÅëëÜäáò, ôç äåêáåôßá ’25-’35, ðïõ ôüôå åßíáé ôï áßôçìá íá ìðåé ç êéèÜñá ìÝóá êáé
íá óõíïäåýóåé áõôÞí ôç ìïíïöùíßá, Ýðñåðå áõôÜ ôá äýï ìåãÜëá êïììÜôéá ôçò ðáëéÜò áõôïêñáôï-
ñßáò ôïõ äéêåöÜëïõ áåôïý íá åíùèïýí, ôï Ýíá êåöÜëé ðïõ êïéôÜåé äåîéÜ êáé ôï Üëëï áñéóôåñÜ, óôçí
Éôáëßá, äçëáäÞ, óôçí ÁíáãÝííçóç ôçò Éôáëßáò ðïõ Ý÷åé ùñéìÜóåé âáèéÜ, êé Ý÷ïõìå áêïýóåé üëá ôá
áêüñíôá åêåß, áõôü ôï êïììÜôé ðïõ êñáôÜåé ï ÌÜñêïò óôá ÷Ýñéá ôïõ, ôç ìïíïöùíéêÞ ãñáììÞ, ìå ôï
Üëëï êïììÜôé ðïõ êñáôÜåé ï ÐåñéóôÝñçò äßðëá ôïõ, ôá áêüñíôá ôçò äõôéêÞò óêÝøçò, ìéóüò Éôáëüò
êáé ìåãÜëïò ìáÝóôñïò êáé ìåãÜëç áíÜëõóç, áõôÜ ôá äõï êïììÜôéá åßíáé ìáêñéÜ ôüóï ðïëý ìåôáîý
ôïõò üóï êÜíåé ôï âïëôáúêü ôüîï ãéá íá åíþóåé ôïõò äýï ðüëïõò ôçò éó÷õñÞò ôÜóçò êáé íá öôéÜîåé
áõôü ôï arco. Åßíáé ôüóï ìáêñéÜ ôï Ýíá áðü ôï Üëëï, üóåò åêáôïíôÜäåò ÷ñüíéá åß÷å äéá÷ùñéóôåß ç
45
ðáëéÜ áõôïêñáôïñßá ðïõ åß÷å åíéáßá ìïõóéêÞ ãëþóóá êáé åíéáßá ðïëéôéêÞ áíôßëçøç. Áõôü èá óõ-
íå÷ßóåé êé Üëëï, êé Üëëï, äåí áñêåß áõôÞ ç äåêáåôÞò áíáãÝííçóç ôïõ ’25-’35 ì’ áõôïýò ôïõò ìåãÜ-
ëïõò çãÝôåò, åßìáóôå êé åìåßò, êé åóåßò, êé üëïé ðïõ ôï îåêéíïýí ôï èÝìá êáé üóï ðñïóåããßæïõìå
óêïôþíïõìå Ýíá êïììÜôé áðü ôç ìïíïöùíßá êáé ôá ìüñéá ôçò ãéá íá áêïõóôåß ìå ôçí áñìïíßá, ôï
êÜíïõìå êÜðùò äéáôïíéêü, óôçí åñìçíåßá ôçò öùíÞò ôá êñáôÜìå áõôÜ êáé óôçí åñìçíåßá ôïõ âéï-
ëéïý êáé ôïõ ïõôéïý ðÜëé ôá êñáôÜìå. ¼ìùò ãéá íá ãßíåé áõôÞ ç óýãêëéóç Ý÷ïõìå ìåãÜëï äñüìï êáé
ç ðñÜîç ç ìïõóéêÞ, ôï Ýíóôéêôï üëùí ôùí êáëëéôå÷íþí, áíùíýìùí êáé ìåãÜëùí åðùíýìùí, ïäçãåß
ó’ áõôüí ôï äñüìï. ¸÷ïõìå ðïëý äñüìï óôï ìÝëëïí êáé âåâáßùò ç ïíïìáôïëïãßá ðïõ íá ôáõôßóåé
ôá ìáêÜì ìå ôç óõíïäåßá ôçò áñìïíéêÞò óõíå÷ïýò õðïóôÞñéîçò ôçò êéèÜñáò ó’ Ýíá íôïõÝôï, ìðïõ-
æïýêé-êéèÜñá, èá ïäçãåßôáé óõíå÷þò óå ëýóåéò. ÊÜðïéá êïììÜôéá èá ãêñåìßæïíôáé áð’ ôïí áíáôïëé-
êü êüóìï êáé êÜðïéá êïììÜôéá èá ðñïóáñìüæïíôáé áðü ôïí äõôéêü. ¸÷ïõìå äñüìï. ¼ôé õðÜñ÷åé
ïíïìáôïëïãßá áðü ôïõò ëáúêïýò ìÝ÷ñé ôï ’75 ðïõ åãþ ðáñÝëáâá óêõôÜëç êé Ýêáôóá ðÜíù óôá ðá-
ôÜñéá êáé ìÝ÷ñé óÞìåñá, õðÜñ÷åé óôïõò ëáúêïýò. ¼ôé ïé âõæáíôéíïß áíáëõôÝò Ý÷ïõí Üëëç Üðïøç ãéá
ôï óáìðÜ Þ ãéá ôï ïõóÜê éó÷ýåé - ôüóï áðÝ÷åé ôÝóóåñá ïõóÜê, ãéá ðïéü ïõóÜê ìéëÜìå åìåßò üôáí
ëÝìå Ýíá ðñÜãìá ïõóÜê, ôï ëÝíå êé áõôïß ïõóÜê Þ ôï ëÝíå êáé ì’ Üëëï ôñüðï; - Ý÷ïõí ôÝóóåñá ïíü-
ìáôá. Áõôü ôï ðñÜãìá ðñÝðåé íá ôï ðÜíå ëßãï ðßóù áõôïß ðïõ èá êáèßóïõí íá êÜíïõí ôï óõíÝäñéï
ôùí 7000 åôþí ðïõ ëÝôå, íá ðéÜóïõí ôïõò Áëåîáíäñéíïýò, íá ðéÜóïõí ôéò Ýëîåéò áðü ôá ôåôñÜ÷ïñ-
äá, íá äïýíå ôá ìáêÜìéá ðþò óôçèÞêáíå, ôç ëïãéêÞ ôïõò äçëáäÞ, ãéáôß åßíáé ðÜñá ðïëëÞ ç ëïãéêÞ
áõôÞ, ìðïñåß íá ãåííÞóïõí êé Üëëá ìáêÜìéá áõôïß, äå óôáìáôÜåé, êáé íá äïýìå êáé ôï áßôçìá êéèÜ-
ñá-ìðïõæïýêé, áõôü ôï ðñÜãìá åßíáé ðïëý ìáêñéÜ ôï Ýíá áð’ ô’ Üëëï, êáé ãé’ áõôü åßíáé ôüóï äõíá-
ôü ôï áðïôÝëåóìá áõôÞò ôçò ìïõóéêÞò, Ý÷åé Ýíáí Ýñùôá âáèý, üðùò ìéá ãêïìåíÜñá êé Ýíá ðáëç-
êÜñé, óïýðåñ ðáëçêÜñé Ýëêïíôáé, ç Ýíùóéò åßíáé óõãêëïíéóôéêÞ êáé âåâáßùò ãåííÜ áõôÜ ôá åñùôÞ-
ìáôá, ôá ïðïßá ðñÝðåé êÜðïéá óôéãìÞ íá êùäéêïðïéçèïýí ãé’ áõôïýò ðïõ èÝëïõí íá áéóèÜíïíôáé
áóöáëåßò. Ãéá üóïõò áñêåß ðïõ ìÝóá óôç ìÝèåîç ðçãáßíù áðü ôçí áíáôïëÞ óôç äýóç êáé ôéò óõ-
ãêëßíù óå ìßá þñá ðñïãñÜììáôïò, êáé åßìáé éêáíïðïéçìÝíïò êé åãþ êáé ôï êïéíü, êáé Ý÷ïõí ÷ïñÝ-
øåé, êáé Ý÷ïõí ôñáãïõäÞóåé êáé Ý÷ïõí áíáãåííçèåß áðü ôï áðïôÝëåóìá, åßíáé õãéÝò êé áõôü. ÅÜí
èåëÞóù íá ôï êùäéêïðïéÞóù üðùò ëÝôå, êáé íá ôï êëåéäþóù óå ìßá êåíôñéêÞ Üðïøç åßíáé íùñßò.
ÐñÝðåé íá óõãêëßíïõìå, êáé íá óõãêëßíïõìå, êáé íá óõãêëßíïõìå, êé åìåßò êáé ç åðüìåíç ãåíéÜ.
- Nßêïò ÍéêïëÜïõ Åõ÷áñéóôïýìå ôïí äÜóêáëï ÁíôñÝá Ôóåêïýñá ãéá ôçí ôïðïèÝôçóÞ ôïõ.
¢ëëç åñþôçóç;
- Áéìßëéïò Óðçëéüðïõëïò. Ìðïñþ íá ðù üôé ðáñåêôñÝðïìáé ëßãï áð’ áõôü ôï "ðïý èá êáôáëÞ-
îïõìå óôçí ïíïìáóßá ôùí äñüìùí" êé üëá áõôÜ, ãéá íá ðù ôï åîÞò: åöüóïí êáôáëÞîïõìå êÜðïõ, Þ
êÜðïéïé èåùñïýí Þäç üôé Ý÷ïõìå êáôáëÞîåé êÜðïõ êáé ÷ñçóéìïðïéïýí óõãêåêñéìÝíåò ïíïìáóßåò
ðïõ åßíáé áðïëýôùò óßãïõñïé ãé’ áõôÝò, åãþ, ðïõ óõãêåêñéìÝíá ðáßæù ìðïõæïýêé, üôáí Ýñ÷åôáé
46
Ýíáò êáé ìïõ ëÝåé «Ëïéðüí, èÝëù íá ìïõ ðáßîåéò Ýíá ôáîßìé ðïõ íá åßíáé íéáâÝíô ìåôÜ íá ðáò óå
óáìðÜ êáé ìåôÜ íá ðáò óå ôñßôç ÷éôæÜæ», êáé ôÝôïéá ðñÜãìáôá, ôïõ ëÝù äå ìïõ âãáßíåé åìÝíá áõôü
ôï ðñÜãìá êáé ìåôÜ êáôáëáâáßíù üôé áõôüò ï Üíèñùðïò Ý÷åé ìéá ôüóï óõãêåêñéìÝíç ãíþìç ãéá ôç
ìïõóéêÞ, ðïõ ëÝåé üôé èÝëåé íá áêïëïõèåß êÜðïéïõò óõãêåêñéìÝíïõò êáíüíåò. Ðüóï åðéêßíäõíï
åßíáé ãéá ôç ìïõóéêÞ êáé ãéá ôçí ðáñÜäïóç êáé ãéá ôçí ðñÜîç áõôÞ ç êáôÜ ãñÜììá áêïëïõèßá ôçò
èåùñßáò;
- ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò Áõôü ðïõ óïõ öáßíåôáé êáôÜ ãñÜììá åßíáé ðÜñá ðïëý áíïé÷ôü. Áðëþò äåí
êáôáëáâáßíåéò åóý ãéá ðïéï ðñÜãìá óïõ ëÝíå. Êáé ãé’ áõôü ìðáßíåéò ó’ áõôÞí ôç èÝóç. ÌÝóá óôïí
÷þñï áõôüí, ðïõ äå ìéëÜìå ìüíï ãéá ôï ñåìðÝôéêï, ìéëÜìå ãåíéêüôåñá ãéá ôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ üðùò
îåêéíÞóáìå êáé óôçí áñ÷Þ, õðÜñ÷åé ðïëý ìåãÜëç óýã÷õóç êáé áðü ôçí Üëëç êÜðïéïé ÷ùñßò íá åßíáé
ãíþóôåò ôïõ åßäïõò, êáé áõôïýò è’ áêïýóåéò ðåñéóóüôåñï íá ôá ëÝíå üëá áõôÜ ôá ðñÜãìáôá, äéåêäé-
êïýí ìéá áõèåíôéêïðïßçóç ôïõ åáõôïý ôïõò äéá ìÝóïõ áõôþí ôùí åîùôéêþí ïíïìÜôùí. Ùò åîùôéêÜ
óôá ëÝíå êé åóý åîùôéêÞ áëëåñãßá ðáèáßíåéò.
- Çñïäßùí Óïõëüðïõëïò ÃåéÜ óáò, åßìáé ï Ñüäçò ðïõ Ý÷ù ôï aptaliko.gr. Åãþ âáóéêÜ äå èÝëù íá
ìéëÞóïõìå ãéá ìïõóéêïëïãéêÜ ïýôå íá áíáëýóïõìå ôï ñåìðÝôéêï åäþ, Þñèá íá äù ôç óõæÞôçóç
ðïõ ãßíåôáé ìÝóá áðü ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì, äçëáäÞ: áõôÞ ôç óôéãìÞ õðÜñ÷ïõí 4-5 sites ðïõ
áó÷ïëïýíôáé áðïêëåéóôéêÜ ì’ áõôü ôï ðñÜãìá, üðùò åßíáé ôï sealabs ðïõ Ý÷åé êÜíåé ìéá öïâåñÞ
äïõëåéÜ êé Ý÷åé ôç âéâëéïèÞêç üëç êáé ìðïñïýìå üëïé íá êáôåâÜóïõìå, í’ áêïýóïõìå êïììÜôéá
ìÝóá áð’áõôü, ôï èåùñþ óá âéâëéïèÞêç áõôü ôï ðñÜãìá, êáé õðÜñ÷ïõí êÜðïéåò êáôáãñáöÝò åêåß
ìÝóá áðü ðïëëÜ ðáéäéÜ ðïõ Ý÷ïõíå êÜíåé Ýñåõíåò, êé áõôü ðñï÷ùñÜåé óéãÜ-óéãÜ. Áðü ôçí Üëëç
ìåñéÜ õðÜñ÷åé ôï Öüñïõì, ôï ïðïßï åßíáé ãéá óõæÞôçóç, åìåßò óôçí ðëçñïöïñéêÞ ôá fora ôá ÷ñç-
óéìïðïéïýìå ãéá íá ìéëÜìå, êé ïðüôå Ýíá öüñïõì Ý÷åé ìéá õðï÷ñÝùóç íá êáôåõèýíåé ôç óõæÞôçóç
êáé íá âïçèÞóåé ôïõò ïìéëçôÝò íá êáôáëÞîïõíå êáé íá êëåßóïõí êÜðïéá èÝìáôá. Åãþ åäþ ðéóôåýù
üôé óÞìåñá ìáæåõôÞêáôå üëïé ãéá ôç óõæÞôçóç êé åßìáé óõãêéíçìÝíïò ðïõ õðÜñ÷ïõí êáé Üíèñùðïé
ôïõ ÷þñïõ êáé Üíèñùðïé ðïõ Ý÷ïõí äïõëÝøåé ðÜíù ó’ áõôü êé Ý÷ïõí êÜíåé Ýñåõíåò êáé ìðïñåß íá
ìçí Ý÷ïõí áò ðïýìå ðôõ÷ßá êáé ôÝôïéá áëëÜ äåí Ý÷åé êáìßá óçìáóßá ãéá ìÝíá. ¼ôáí êÜðïéïò Ý÷åé
áöéåñþóåé ðÜñá ðïëý ÷ñüíï ó’ Ýíá èÝìá, åßíáé ëïãéêü íá åîåéäéêåýåôáé êáé íá âñßóêåé ðÜñá ðïëëÜ
óôïé÷åßá, íá âñßóêåé ðëçñïöïñßåò. ÁõôÞí ôç óôéãìÞ ôçí ðëçñïöïñßá, üðùò åßíáé êé ïé ðëÜêåò ðïõ
öýãáí êáé ðÞãáí óå áóôïýò êé åîáöáíéóôÞêáí ãéá Ýíá ìåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá êáé ôéò âñÞêáìå
ôþñá ôá ôåëåõôáßá 10-15 ÷ñüíéá ìÝóù ôïõ sealabs, üëá ôá íÝá ðáéäéÜ ìðïñïýí íá ôçí áêïýóïõí
ðïõ åßíáé ôï óçìáíôéêüôåñï, ìðïñïýí í’ áêïýóïõí ôá ñåìðÝôéêá, ðïõ äå óõìöùíþ êáé ìå ôïí
ôßôëï, ìðïñïýí í’ áêïýóïõí ôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ ôçò åðï÷Þò áõôÞò, êáé ìðïñïýí íá ðÜñïõí ôï ýöïò.
Ðáñáôçñïýìå ðáéäéÜ óÞìåñá ðïõ áðëÜ ðáßæïõí áõôü ðïõ øÜ÷íïõìå üëïé, ðïõ øÜ÷íïõìå íá äïýìå
47
ðþò ãßíåôáé Þ ãéáãéÜäåò ðïõ ôñáãïõäïýí ó’ Ýíá ðáéäÜêé, ô’ áêïýò üôé óïõ ëåí ôçí áëÞèåéá. Ùñáßï
åßíáé ìÝóá áðü ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì íá ìðïñÝóïõìå íá ïñãáíþóïõìå óõæçôÞóåéò, äïìçìÝíåò, ìå
áíèñþðïõò ðïõ èá óõììåôÜó÷ïõí åíåñãÜ êáé èá öôÜóïõìå óå êÜðïéåò ëýóåéò, ðïõ è’ áíïßîåé ç
ðëçñïöïñßá åêåß ìÝóá, èá ðïõí «Åãþ Ý÷ù áõôü, Ýëá óðßôé ìïõ íá ôï äåéò», «Åãþ Ý÷ù åêåßíï, ôï
Üëëï» êáé íá ãßíïõí óùóôÝò óõæçôÞóåéò, áõôÞ åßíáé ç äïõëåéÜ ôïõ ÑåìðÝôéêïõ Öüñïõì ãéá ìÝíá.
ÌðñÜâï óáò ðïõ ìáæåõôÞêáôå üëïé üóïé Þñèáôå êáé ìðñÜâï ãéá ôá ðáéäéÜ ðïõ êÜíáí ôçí êßíçóç.
Åõ÷áñéóôþ ðïëý.
- Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò Áðü ôç óõãêåêñéìÝíç åêäÞëùóç èá õðÜñîïõí ðñáêôéêÜ ôá ï-

ðïßá èá äéáíåìçèïýí óôïí êüóìï, êáé èá õðÜñîåé ìéá óõæÞôçóç óôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì êáé êáôá-
ãñáöÞ áõôïý. ¢ëëùóôå åßðáìå üôé ôï Öüñïõì ðñïóðáèåß íá åßíáé åîùóôñåöÝò êé áõôÞ åßíáé ç
ðñþôç ìáò êßíçóç, êé åëðßæïõìå öõóéêÜ óå âïÞèåéá ãéá áíÜëïãåò êéíÞóåéò. Äåí åßìáóôå óßãïõñá
äçìüóéïò öïñÝáò. Èá Ýðñåðå íá ìðåé êé áõôü. Äåí åßìáóôå. ¢ñá ëïéðüí êÜíïõìå ìéá ðñþôç êßíçóç
êáé ßóùò åßíáé ç óðßèá ðïõ èá áíÜøåé ôç öëüãá êáé ìåôÜ ôç öùôéÜ.
- Nßêïò ÍéêïëÜïõ ¢ëëç åñþôçóç áðü êÜôù ãéá ôïõò äáóêÜëïõò; Ï êýñéïò ÓáñçãéÜííçò.
- Íßêïò ÓáñçãéÜííçò Óôï Öüñïõì åßìáé liga rosa. Åß÷å ãßíåé ìéá ðïëý ùñáßá êïõâÝíôá, ìå áöïñìÞ
Ýíá êåßìåíï ðïõ åß÷á êÜíåé ãéá ôïõò äñüìïõò, ìå ôïí ÄçìÞôñç Ìõóôáêßäç, ðïëý ùñáßá óõììåôï÷Þ,
ðïëý ùñáßá êïõâÝíôá, êáé ôïí ÌðÜìðç êáé Üëëïõò áðü ôï åîùôåñéêü ðïëý êáôáñôéóìÝíïõò, êé áðü
ôçí ÐÜôñá. Áõôü ðïõ ãßíåôáé óÞìåñá åßíáé ðïëý óçìáíôéêü ãéáôß ëÝìå ïé äñüìïé áëëÜ ïê, Ý÷ïõìå
ìéá åìðåéñéêÞ åéêüíá, êÜðïéïé âÝâáéá îåêéíÞóáí êé áíáëýáíå ìå âÜóç ôá ìáêÜìéá, êé ï ÅõãÝíéïò
Âïýëãáñçò êé ï ×ñÞóôïò ï Ôóéáìïýëçò, êé áõôü åßíáé ðÜñá ðïëý âïçèçôéêü, ðïëý óçìáíôéêü, êé
áõôü âïÞèçóå íá äïýìå ëßãï ôçí ïõóßá ôïõ ðñÜãìáôïò êáé íá êáôáëÜâïõìå ôé êñáôÜìå áðü ôçí
ÁíáôïëÞ êáé ðïý ðÜìå óôç Äýóç. Èåùñþ üôé áí äåí ðáôÞóïõìå ãåñÜ êáé óôá äýï, êáé ÁíáôïëÞ êáé
Äýóç, êáé äåí èá êáôáëÜâïõìå ðëÞñùò ôï Ýíá óýóôçìá êáé ðëÞñùò ôï Üëëï, äåí ìðïñïýìå íá
åîçãÞóïõìå áõôÞí ôç ìßîç ðïõ Ýãéíå. Ãé’ áõôüí ôï ëüãï ßóùò ëßãï äéáöùíÞóù ìå ôïí êýñéï Ãêïýìá
üóïí áöïñÜ ôéò ôüóåò äéáöïñåôéêÝò ïíïìáóßåò ãéá ôï ñáóô, èá äéáöùíÞóù ìå ôïí êýñéï Ìõóôáêßäç
ãéá ôçí ðñùôïêáèåäñßá ôùí áêêüñíôùí, ðïõ áõôü Ýãéíå ßóùò ìåôÜ ôï ’40-’50, ðïõ ôá áêüñíôá
êáèïñßæïõí ôï êïììÜôé, ôç ìåëùäéêÞ ãñáììÞ. ÁëëÜ êáé ôá äýï åßíáé ðÜñá ðïëý óçìáíôéêÜ. ÊÜ-
ðïéåò ðáñáôçñÞóåéò ðÝñá áð’ áõôü äå èÝëù éäéáßôåñá íá êÜíù. ÖáíôÜæïìáé èá ãßíåé ìéá êïõâÝíôá
óôï Öüñïõì ìåôÜ ðéï áíáëõôéêÜ, áëëÜ íá ôïíßóù áõôü ôï ðñÜãìá, üôé åßíáé áðáñáßôçôç ç ãíþóç
ôçò ÁíáôïëÞò, ç ãíþóç ôçò Äýóçò, åííïþ óá èåùñßá, ç ïðïßá áêïëïõèÜ ôçí ðñÜîç, áõôü íá ôï
îáíáôïíßóïõìå ãéáôß áêïýóôçêå êáé ç áðïñßá, åñìçíåýïõìå êÜôé äåí ïñßæïõìå êÜôé, áëëÜ ìå âÜóç
ôéò ãíþóåéò ðïõ Ý÷ïõìå, ÁíáôïëÞ-Äýóç, íá äïýìå ôç ìßîç óáí áõôü ðïõ åßíáé, åßíáé ìéá ìßîç üðïõ
äåí ìðïñïýìå íá öïñÝóïõìå êáðÝëï áðü ôï Ýíá Þ ôï Üëëï ó’ áõôü ðïõ Ýãéíå óôá ÂáëêÜíéá Þ äåí
48
îÝñù ðïý áëëïý, åßíáé Ýíá ðñÜãìá áõôüíïìï, ðñÝðåé íá ôï åñìçíåýóïõìå ìå êÜðïéá åñãáëåßá
äáíåéêÜ, ãéáôß äåí õðÜñ÷ïõí áêüìç ôá åñãáëåßá, êáêÜ ôá øÝìáôá, ãéá íá åñìçíåýóïõí áõôü
áêñéâþò, áõôÞ ôç ìßîç, åßíáé ðïëý ðñüóöáôç ßóùò. Êáé óéãÜ óéãÜ èá êáôáöÝñïõìå íá äþóïõìå
óôïõò äñüìïõò áõôü ðïõ ðñïóðÜèçóá ó’ Ýíá êåßìåíï ìåò óôï Öüñïõì, íá áðïäþóïõìå êÜèå
äñüìï, üðùò ðïëý óùóôÜ åéðþèçêå åßíáé ó’ Ýíáí ôñüðï, Ýíá óýíïëï, ìéá êëßìáêá. Ï äñüìïò äåí
åìðåñéÝ÷åé, üðùò ôï ìáêÜìé, ôçí êßíçóç, áëëÜ åßíáé Ýíá åñãáëåßï ðïõ ìðïñïýìå íá ôï ïñßóïõìå
üëï êáé êáëýôåñá. Êáé óéãÜ óéãÜ áõôü ãßíåôáé. ÁõôÜ Þèåëá íá ðù âáóéêÜ, êé Þôáí ëßãï
åñùôçóïáðÜíôçóç-ôïðïèÝôçóç, ìå óõã÷ùñåßôå.
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Íá ðù åãþ ëßãï êÜôé ìéáò êáé óõæçôÜìå áõôü ôï èÝìá. ÐñáãìáôéêÜ ôÝ-
ôïéåò óõæçôÞóåéò âïçèÜíå êáé í’ áíôáìþíïõìå êáé í’ áíôáëëÜóóïõìå áðüøåéò, üðùò ãßíåôáé êáé
ìåò óôï Öüñïõì, üðùò ãßíåôáé êáé ôüóá ÷ñüíéá óôá ìáãáæéÜ ðïõ äïõëåýïõìå, ì’ üðïéïí êüóìï åí
ðÜóåé ðåñéðôþóåé åß÷å ëßãï ðáñáðÜíù Ýãíïéá ãé’áõôü ôï ðñÜãìá. Åãþ ðéóôåýù üôé áõôü ôï óé-
ãÜ-óéãÜ äå ìáò êÜíåé ðéá, ãéáôß Ý÷ïõìå åîáíôëÞóåé ôéò êïõâÝíôåò óôçí ðáñÝá, óôï ìáãáæß, óôá fora
êé ïðïõäÞðïôå. Ãéá ìÝíá, ç óõæÞôçóç ðñÝðåé íá ðÜåé ðéá óå Üëëï åðßðåäï, êáé ôé åííïþ óå Üëëï åðß-
ðåäï, ü÷é ìüíï Õðïõñãåßá êáé ôÝôïéá ðïõ ëÝãáìå ðñéí, ç óõæÞôçóç ðñÝðåé íá ðÜåé óå Üëëï åðßðåäï
ì’ áõôü ðïõ ìðïñïýìå íá êÜíïõìå ï êáèåßò. Ôé ìðïñïýìå íá êÜíïõìå; Áò êáôáèÝôïõìå åããñÜöùò
áõôü ðïõ ëÝìå ðéá. Áò âãÜëïõìå âéâëßá. Êé áò âãïýíå Üëëïé íá ìáò ðïýíå üôé åßíáé ëÜèïò, âãÜæï-
íôáò Ýíá ðéï óùóôü. Íá ãßíåé ç ôñéâÞ ìÝóá áðü ôç âéâëéïãñáößá. Äåí ìðïñïýìå íá ìáæåõüìáóôå
êáé íá óõæçôÜìå åð’ áüñéóôïí áõôü ôï èÝìá ìåôáîý ìáò. Áò ãßíåé âéâëéïãñáößá. Íïìßæù üôé åßíáé
Ýíá ðñþôï âÞìá ðÜñá ðïëý åýêïëï.
- Óðýñïò Ãêïýìáò Åãþ èá áíáöåñèþ óôçí Ýããñáöç ïìéëßá ç ïðïßá õðÜñ÷åé åäþ, êáé ç ïðïßá óôï
ôÝëïò ôçò ëÝåé áêñéâþò áõôü:
¼ëá ôá ðñïáíáöåñèÝíôá êïììÜôéá åßíáé ôõðéêÜ äåßãìáôá êÜðïéùí ðåñéðôþóåùí êáé áíÞêïõí óôçí
ïéêïãÝíåéá ôïõ ñÜóô. Ç áíÜëõóç ôùí êïììáôéþí, Ýãéíå ìå ôç ëïãéêÞ ôçò ôñïðéêÞò ðñïóÝããéóçò êáé
ôï óõìðÝñáóìá ðïõ åîÜãåôáé, êáôÜ ôçí ðñïóùðéêÞ ìïõ Üðïøç, åßíáé ôï åîÞò:
Ðñþôïí, ôï ìðïõæïýêé óá óõãêåñáóìÝíï üñãáíï ðïõ åßíáé, áäõíáôåß íá áðïäþóåé Ýíáí ìåãÜëï
áñéèìü äñüìùí, ìå ôá ðñáãìáôéêÜ ôïõò äéáóôÞìáôá, ôá ðáßæåé óõãêåñáóìÝíá ðÜíôá. Ç åîÝëéîç ôçò
ìåëùäßáò íáé ìåí óõìöùíåß ìå ôï ôñïðéêü óýóôçìá, áëëÜ ôá äéáóôÞìáôá ôùí äñüìùí åßíáé ðÜíôá
óõãêåñáóìÝíá, äåí ìðïñåß íá Ý÷ïõìå êÜôé Üëëï. Ïé äñüìïé äçìéïõñãïýíôáé áðü ôñß÷ïñäá, ôåôñÜ-
÷ïñäá, ðåíôÜ÷ïñäá óôçí ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ, åíþ óôç ëáúêÞ ìïõóéêÞ ïé äñüìïé åííïÞèçêáí óáí áõ-
ôïôåëåßò êëßìáêåò.
Äåýôåñïí, ç óõíïäåßá, êáôÜ Ýíá ðïóïóôü, ãßíåôáé ìå ôç ëïãéêÞ ôïõ éóïêñáôÞìáôïò, ôï ïðïßï óý-
íôïìá áíôéêáôáóôÜèçêå áðü óõã÷ïñäßåò, ïé ïðïßåò ðïëý óýíôïìá áðïìáêñýíïíôáé áðü ôç ëïãéêÞ
ôïõ éóïêñáôÞìáôïò êáé ôáéñéÜæïõí ðåñéóóüôåñï ìå ôçí ëïãéêÞ ôçò äõôéêÞò ìïõóéêÞò.
49
Ôåëåéþíïíôáò èÝëù íá ðù ôï åîÞò:

Óôçí áñ÷Þ ôçò ïìéëßáò Ý÷ù áíáöÝñåé ôï åîÞò: "¸ôóé áñ÷ßæåé ìéá íÝá åðï÷Þ, ìå ìéá ìïõóéêÞ, ðïõ Ý÷åé
áðïêôÞóåé ìéá äéêÞ ôçò ïñïëïãßá ðïõ ôçí ðåñéãñÜöåé êéüëáò. Êáé óõìðëçñþíù: ôï ìðïõæïýêé
ó÷åäüí áðü ôçí áñ÷Þ ôùí óõíèÝóåþí ôïõ áõôïðñïóäéïñßóôçêå. ¸öôéáîå Ýíá äéêü ôïõ ìïõóéêü êü-
óìï, ðïõ ôïí üñéóå ìå ïíüìáôá ÷ùñßò ðïëëÜ ëüãéá êáé åðåîçãÞóåéò.
Ôá ïíüìáôá áõôÜ åßíáé ï ðñïöïñéêüò ïäçãüò, ðïõ ìïõ ðáñÝäùóå êÜðïôå ï ðáôÝñáò ìïõ êáé áõôüò
ôá ðáñÝëáâå áðü êÜðïéïí Üëëï ëáúêü ìïõóéêü. Ìå áðüëõôï óåâáóìü óå üëï áõôü ðïõ äçìéïýñ-
ãçóå ôï ìðïõæïýêé, ðéóôåýù ðùò ï ðñïöïñéêüò ïäçãüò ðñÝðåé íá êñáôçèåß ìå ôçí ìïñöÞ ðïõ êÜèå
íüôá Ý÷åé äéáöïñåôéêü üíïìá, ìáæß ìå ôéò óõã÷ïñäßåò ðïõ óõíïäåýïõí êÜèå äñüìï.
Êáé ìéá õðïóçìåßùóç ðïõ íá äåß÷íåé ôçí áíôéóôïé÷ßá ôùí äñüìùí ôïõ ðñïöïñéêïý ïäçãïý ìå ôá
ïíüìáôá ôùí ìáêáìéþí."
- Nßêïò NéêïëÜïõ ¸÷ïõìå åñùôÞóåéò áðü ôç æùíôáíÞ éíôåñíåôéêÞ ìåôÜäïóç.
- Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò ¸íáò ößëïò ðïõ ìáò ðáñáêïëïõèåß ìÝóù livestream ñùôÜåé:
«Ãéáôß ðïëëïß ìïõóéêïß ôïõ ñåìðÝôéêïõ äåí Ý÷ïõí ðáéäåßá óôçí ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ; Åßíáé áðáñáßôçôç
êáôÜ ôç ãíþìç óáò Þ éóïöáñßæåôáé áðü ôçí ðñáêôéêÞ ãíþóç ôçò ìïõóéêÞò êáé ôùí êïììáôéþí;»
- Óðýñïò Ãêïýìáò ÅîáñôÜôáé ôé èåò íá êÜíåéò. Ôé åííïþ ì’ áõôü; ÏðùóäÞðïôå üëïé ëá÷ôáñÜìå íá
ðáßîïõìå áõôÜ ôá êïììÜôéá, áõôÞ åßíáé ç áãÜðç ìáò ç ðñáãìáôéêÞ, äåí åßí’ ôá ëüãéá. ¼ôáí ðáßæù,
äå óêÝöôïìáé. Áêïëïõèþ áõôü ðïõ Ýìáèá, áõôü ðïõ Üêïõóá, áõôü ðïõ áðïìíçìüíåõóá, áõôü ðïõ
Ýöôéáîá, óáí áñ÷Üñéïò, äéáäï÷Þ ìéáò äáêôõëïèåóßáò, ðÞãáéíá, Ýëåãá êïõôÜêé-êïõôÜêé, äåí ïíüìá-
æá êáí ôÜóôá êé Ýöôéá÷íá Ýíáí óêåëåôü, êé Ýðáéæá. ¸ðáéæá ôï ßäéï ìå áõôü ðïõ ðáßæù óÞìåñá. Á-
ðëþò óÞìåñá ßóùò, ìåôÜ áðü êÜðïéá ÷ñüíéá åìðåéñßáò êáé êÜðïéïõ äéáâÜóìáôïò, íá îÝñù êáé íá
Ý÷ù êùäéêïðïéÞóåé êÜðïéá ðñÜãìáôá. Íá ëÝù ôÜäå êáé ìÝóá ìïõ íá óçìáßíåé ìéá áëëçëïõ÷ßá êé-
íÞóåùí êáé Þ÷ùí. Íïìßæù üôé äåí åßíáé áðáñáßôçôï ãéá üëåò ôéò ðåñéðôþóåéò. ÁõôÞ ç ìïõóéêÞ ìðï-
ñåß íá ðáßæåôáé êáé ìå åíôåëþò ðñïöïñéêü ôñüðï, ùò Ý÷åé.
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Ôï åñþôçìá ïõóéáóôéêÜ åßíáé áí ç ãíþóç âïçèÜåé óå êÜôé. Áõôü äåí Ý-
÷åé íá êÜíåé ìüíï ìå ôç ìïõóéêÞ, Ý÷åé íá êÜíåé ãåíéêÜ ìå ôá ðñÜãìáôá ðïõ êÜíïõìå óôç æùÞ ìáò.
Áí èÝëïõìå íá êÜíïõìå êÜôé ÷ùñßò ãíþóç êé áí èÝëïõìå íá êÜíïõìå êÜôé ìå ãíþóç. Êáô’ åìÝ ç
ãíþóç öÝñíåé óõíåßäçóç, ïôéäÞðïôå êÜíïõìå óõíåéäçôÜ åßíáé ðïëý êáëýôåñï áðü êÜôé ðïõ êÜíïõ-
ìå áóõíåßäçôá. Ãéá åìÜò, äå ìéëÜù ãéá ôï áðïôÝëåóìá ðïõ âëÝðåé ï Üëëïò Ýîù. Íá óáò ðù Ýíá ðá-
ñÜäåéãìá: üôáí ï ÈáíÜóçò Ðáðáêùíóôáíôßíïõ ìïõ æçôïýóå íá ôïõ ìÜèù ôïõò äñüìïõò, áñíÞèç-
êá. ÅðåéäÞ ï Üíèñùðïò ãñÜöåé áõôÜ ðïõ ãñÜöåé åðåéäÞ Ý÷åé Üãíïéá åíüò óõóôÞìáôïò ïëüêëçñïõ,
ôïõ ðþò ëåéôïõñãåß. Óôçí ðåñßðôùóç ðïõ, üðùò åßðå ï Óðýñïò, èÝëåéò íá ìÜèåéò áðëþò íá ðáßæåéò
50
áõôÜ ôá êïììáôÜêéá êáé íá ðåñíÜò êáëÜ, ìéá ÷áñÜ, áëëÜ óßãïõñá ç ôñïðéêÞ áíÜëõóç êáô’ åìÝ
ìðïñåß íá ãßíåé êáé ìÝóá óôï óýóôçìá ôùí ëáúêþí äñüìùí áí ôï ïñãáíþóïõìå óùóôÜ, äå ÷ñåéÜæå-
ôáé íá äéáâÜóåéò ôç èåùñßá ôùí ìáêÜì. Ìðïñåß óôï êáéíïýñéï óýóôçìá ðïõ êÜðïôå èá ãßíåé íá åñ-
ìçíåýåôáé üëç áõôÞ ç êéíçóéïëïãßá óôïí ôñüðï êáé óôï åßäïò, óôï ýöïò ðïõ Ý÷åé áõôÞ ç áóôéêÞ
ëáúêÞ ìïõóéêÞ, êáé öõóéêÜ êáé ôï ðïõ ìðïñåß íá ðÜåé. Äåí Ý÷åé ôåëåéþóåé áõôü ôï ðñÜãìá. Ç åîÝ-
ëéîç ç åêôåëåóôéêÞ äå èá ôåëåéþóåé ðïôÝ. Óáöþò êáé ìðïñïýìå íá ðáßîïõìå ðïëëÜ ðñÜãìáôá ðïëý
êáëýôåñá áðü ôïí ôñüðï ðïõ Ý÷ïõí ðáé÷ôåß Þäç. Áí ðáñáäå÷üìáóôå üôé Ý÷åé ôåëåéþóåé ç åîÝëéîç
åñìçíåõôéêÜ ó’ áõôü ôï ðñÜãìá ðñÝðåé íá ôá ðáñáôÞóïõìå üëá, íá ìçí êáèüìáóôå íá ðáßæïõìå.
Ïðüôå ðéóôåýù üôé ç ãíþóç èá âïçèÞóåé åííïåßôáé êáé óôï åðßðåäï ôïõ áõôïó÷åäéáóìïý, üðïõ
êáìßá ó÷Ýóç, üôáí Ý÷åéò ãíþóç ãé’ áõôü ôï ðñÜãìá ïé áõôïó÷åäéáóìïß ãßíïíôáé ðïëý êáëýôåñïé,
ãéáôß ãßíïíôáé óõíåéäçôÜ.
- Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò Êáé õðÜñ÷åé Üëëç ìßá åñþôçóç óôï ßäéï ðíåýìá: «ÃåéÜ óáò áðü
Ãåñìáíßá. Èá Þèåëá íá ôåèåß ç åñþôçóç ãéáôß åöüóïí Ý÷ïõí âñåèåß ïé êùäéêïß êáé ôá ìõóôéêÜ ôïõ ñå-
ìðÝôéêïõ êáé ôçò ìïõóéêÞò ôïõ, üëïé áõôïß ïé êáëëéôÝ÷íåò ðïõ ðáßæïõí áð’ Ýîù êé áíáêáôùôÜ üëá áõ-
ôÜ ôá ôñáãïýäéá äåí åßíáé óå èÝóç íá óõíèÝóïõí Ýíá ôñáãïýäé ôçò ßäéáò êïðÞò;»
- Óðýñïò Ãêïýìáò Íá ðù ìåñéêÜ ðñÜãìáôá. Íïìßæù üôé ç óýãêñéóç åßíáé áðïôñåðôéêüò ðáñÜ-
ãïíôáò. ¼÷é üôé äå ãñÜöïíôáé óÞìåñá êïììÜôéá ðïõ èÝëïõí íá Ý÷ïõí ôïí ôñüðï, áò ôï ðïýìå ôïí
ðñïðïëåìéêü Þ ôïí ìåôáðïëåìéêü, ìðïñïýí íá ãñáöôïýí êáé íá áíáðáñá÷èïýí ôÝôïéïé Þ÷ïé ìå á-
êñéâþò ôï ßäéï áðïôÝëåóìá. Íïìßæù üôé üëï áõôü ðÝöôåé óôçí êáôÜóôáóç ôïõ ìÝôñïõ óýãêñéóçò,
ôï óõãêñßíåéò, ëåò á! áõôü ìïõ èõìßæåé åêåßíï ôï êïììÜôé, Ý÷åé ãßíåé, Ý÷åé áðïôõðùèåß, Ý÷åé êáôá-
ãñáöåß, åßíáé éóôïñéêü íôoêïõìÝíôï, ôï Ý÷ïõìå, ôï äéáâÜæïõìå, ôï åñåõíïýìå, ôï ëá÷ôáñÜìå, ôï
ðáßæïõìå. Íïìßæù üôé áðÜíôçóá óå üëï áõôü.
- Nßêïò NéêïëÜïõ ÕðÜñ÷åé Üëëç åñþôçóç áðü ôçí áßèïõóá; Ï ÐåñéêëÞò, ï êýñéïò Ó÷éíÜò.
- ÐåñéêëÞò Ó÷éíÜò Äåí åßìáé âÝâáéïò áí åßíáé åñþôçóç Þ ó÷üëéï áõôü ðïõ èá ðù: âëÝðù óå üëç
ôçí ðñïâëçìáôéêÞ ðïõ áíáðôý÷èçêå íá õðÜñ÷åé áñêåôÞ Ýìöáóç óôï æÞôçìá ôïõ ðüóï êïíôÜ Þ ìá-
êñéÜ åßìáóôå óôï ïèùìáíéêü ìáêÜìé. Ôï ìðïõæïýêé åßíáé óõãêåñáóìÝíï, äåí áðïäßäåé áêñéâþò ôï
ìáêÜìé. ÐñÝðåé íá áðïìáêñõíèïýìå áðü ôï ìáêÜìé, äåí ðñÝðåé íá áðïìáêñõíèïýìå áðü ôï ìáêÜ-
ìé, ðñÝðåé íá îáíáãõñßóïõìå óôï ìáêÜìé. Äå íïìßæù, áðü üëåò ôéò ôñïðéêÝò ìïõóéêÝò ìå ôéò ïðïßåò
Ý÷åé Ýñèåé óå äéÜëïãï ôï ñåìðÝôéêï, üôé ôï ïèùìáíéêü ìáêÜìé Ý÷åé êÜðïéá åîÝ÷ïõóá óçìáóßá. ÊÜ-
ðïéá óôéãìÞ éóôïñéêÜ, óáí ôñüðïò èåùñçôéêÞò åñìçíåßáò ôïõ ñåìðÝôéêïõ ðñïôÜèçêå êáé ç âõæáíôé-
íÞ èåùñßá, ìÜëëïí Ýãéíå áñêåôÜ óýíôïìá áíôéëçðôü üôé äå ìáò êÜíåé, ç âõæáíôéíÞ èåùñßá äåí åßíáé
ãé’ áõôÞí ôç ìïõóéêÞ. ÌÞðùò ôï íá óôñÝöåôáé ôüóï åðßìïíá ç óõæÞôçóç óôï ìáêÜìé åßíáé áðëþò
51
ìéá ðáñáíüçóç ëüãù äÝêá êïéíþí ëÝîåùí, ð.÷. ñáóô, ïõóÜê; Ðïõ ïé ñåìðÝôåò, âÝâáéá, áõôÞí ôçí
ïñïëïãßá ÷ñçóéìïðïéÞóáí ãéá äéÜöïñïõò ëüãïõò, äåí ôá åßðáí Þ÷ï ðñþôï-äåýôåñï, äåí ôá Üöçóáí
åíôåëþò áíþíõìá, áëëÜ áðü êåé êáé ðÝñá äåí ðáßæáí ðåñéóóüôåñï ìáêÜì áð’ üóï ðáßæáí ïðïéáäÞ-
ðïôå Üëëç ôñïðéêÞ ìïõóéêÞ. Åõ÷áñéóôþ.
- ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò Áêïýãïíôáò ôá ñåìðÝôéêá, ôé óáò Ýñ÷åôáé óôï ìõáëü; Ðïéá Üëëç ôñïðéêÞ
ìïõóéêÞ, ìåãÜëç ìïõóéêÞ, ç ïðïßá èá ìðïñïýóå íá èåùñçèåß áò ðïýìå ãëùóóéêÞ ñßæá, áí äåí åßíáé
ôï ïèùìáíéêü ìáêÜì; ËÝù, áí óáò Ýñ÷åôáé åóÜò.
- ÐåñéêëÞò Ó÷éíÜò Íïìßæù ðùò åßíáé åîßóïõ üðùò êáé ôï ìáêÜìé üðùò êáé ôï âõæáíôéíü üðùò êáé
ôï äçìïôéêü åêöÜíóåéò ôïõ ßäéïõ ãåíéêüôåñïõ öáéíïìÝíïõ, êáé ðáñÜ ðÝñá âÝâáéá ëáúêÜ ôïýñêéêá
êáé ðéï áíáôïëéêÜ, áò ðïýìå üôé äå ìáò åíäéáöÝñïõí áõôÜ ãéáôß äåí Ý÷åé õðÜñîåé Üìåóç åðáöÞ.
- ÅõãÝíéïò Âïýëãáñçò Ùñáßá. Áõôü ðïõ ðåñéãñÜöåôå åßíáé áõôü ðïõ ëÝìå ìïõóéêÞ ôçò Áíáôïëé-
êÞò Ìåóïãåßïõ, óôçí ïðïßá õðÜñ÷åé Ýíá êïéíü ìïõóéêü õëéêü. Áí ìéëÜìå ãéá ôï ïèùìáíéêü ìáêÜìé
åßíáé åðåéäÞ åßíáé ìéá ëüãéá ìåãÜëç ðáñÜäïóç êáé áíáëõìÝíç óå åðßðåäï ðñüèåóçò. ÁõôÝò ïé ìå-
ãÜëåò ðáñáäüóåéò åííïåßôáé üôé åðçñåÜæïõí, Ý÷ïõí ôç äýíáìç, ðïëý ðåñéóóüôåñï äå üôáí ðïëëïß
áðü ôïõò óõíèÝôåò ôïõ ñåìðÝôéêïõ îåêéíÞóáí áðü ôçí Ðüëç íá Ýñèïõíå. ÕðåñâïëÞ ëïéðüí äåí
åßíáé. Ï ôñüðïò üìùò ìå ôïí ïðïßï ôïðïèåôïýìáóôå áðÝíáíôé óå áõôü, äéáöÝñåé. Ï Óðýñïò ëÝåé üôé
ôï ìðïõæïýêé äåí ìðïñåß íá áðïäþóåé, åãþ ëÝù üôé äå èÝëåé íá áðïäþóåé, Üìá Þèåëå, ôïõ æçôéÜíïõ
äåí ôïõ äåß÷íåéò ôçí ðüñôá ôçí îÝñåé ðïõ åßíáé, õðÞñ÷áí êáé ìðïõæïýêéá ìå ìðåñíôÝäåò, õðÞñ÷áí
êáé üëá ôá õðüëïéðá. Äåí Þèåëå. Êáé äå èÝëåé ãéáôß õðÜñ÷åé ìéá íÝá ôÜóç ðïõ ðñïÝñ÷åôáé ìÝóá áðü
óõíèÞêåò ðïõ ôçí ïñßæïõí. Áò äïýìå ôï ìðïõæïýêé: ôï software Ýñ÷åôáé áðü ôçí ÁíáôïëÞ êé áðü ü-
ëåò áõôÝò ôéò ìïõóéêÝò ðïõ, üðùò åßðá êáé óôçí åéóÞãçóç, âáëêáíéêÝò, ìå ôçí Ýííïéá ôïõ balkan
ôïõ óÞìåñá, äå ìïõ öáßíïíôáé, êáôùéôáëéÜíéêåò äå ìïõ öáßíïíôáé, óïõçäéêÝò äå ìïõ öáßíïíôáé, ìå
ôïí Ìüôóáñô ðïëý äå ìïõ ìïéÜæïõí. Áí ìðïýìå óå áõôÞ ôç äéáäéêáóßá, åãþ èá ðþ üôé ìïéÜæåé ìå
ôçí ðïëßôéêç ìïõóéêÞ áëëÜ áò ôï áöÞóïõìå áíïé÷ôü. Ôï ìðïõæïýêé äå èÝëåé, ü÷é äåí ìðïñåß. ÖôéÜ-
îáìå Ýíá üñãáíï ãéá üëç áõôÞí ôç ìïõóéêÞ ðïõ ìðïñåß íá ðáé÷ôåß êáé áëëéþò. ÎÝñåôå, ôï ðïëý âá-
óáíéóôéêü óôçí ðåñßðôùóÞ ìïõ åßíáé ôï åîÞò: íá ìéëïýí ðÜñá ðïëëïß Üíèñùðïé ãéá ôá ìáêÜì, ãéá
ôá äéáóôÞìáôá, íá ðáßñíïõí áðïóôÜóåéò Þ íá Ýñ÷ïíôáé ðéï êïíôÜ, ÷ùñßò ïõóéáóôéêÜ íá ìðïñïýí íá
åëÝã÷ïõí ðåñß ôßíïò ðñüêåéôáé. Áíùíýìùò êÜðïéïò Þñèå êáé ìïõ ìßëçóå óôï äéÜëåéììá, êáé ìïõ åß-
ðå: «ÄçëáäÞ åãþ ôþñá áðü ü,ôé êáôÜëáâá êáé óôçí áíáôïëßôéêç ìïõóéêÞ Ý÷ïõìå äñüìïõò, å;» ÕðÜñ-
÷åé ëïéðüí Ýíá ìåãÜëï êïììÜôé Üãíïéáò, êáé äåí åßíáé åðåéäÞ äåí Ýêáôóå ï êüóìïò íá äéáâÜóåé,
Þôáí áðïêïììÝíïò áðü áõôÞí ôç ãíþóç. ÔÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ ’80 åðåéäÞ Ýðáéæå ï Ross Daly êáé
ïé ÄõíÜìåéò ôïõ Áéãáßïõ ìÜèáìå ãé’ áõôÜ ôá üñãáíá, äåí ôá îÝñáìå êáèüëïõ. Êáé ìéëÜìå ôþñá ãéá
ðñéí 25 ÷ñüíéá. ¹ ìéëÜìå ãéá ïèùìáíéêÞ ìïõóéêÞ êáé õðÜñ÷åé ôï õðïíïïýìåíï ôçò ôïýñêéêçò óõ-
52
íÝ÷åéá, êáé îÝñù ´ãù ñå ãáìþôï, äå íéþèù êáé ðïëý Üíåôá, ìÞðùò íá ìçí ôï ëÝìå ïèùìáíéêÞ íá ôï
ëÝìå õóôåñïâõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ Þ êÜðùò áëëéþò (åéñùíåßá); Åäþ äåí Ý÷ïõìå êïéíùíéêÜ êáé óå åðß-
ðåäï ðïëéôéóìïý ôïðïèåôÞóåé øõ÷ïëïãéêÜ, óå åðßðåäï êïéíùíéêÞò øõ÷ïëïãßáò, ôï Üìåóï ðáñåëèüí
ìáò, ôï ïðïßï åßíáé ôï ïèùìáíéêü ðáñåëèüí ìáò, äçëáäÞ ôñþìå êåöôÝäåò, ôñþìå óïõôæïõêÜêéá,
ôñþìå, ôñþìå, ôñþìå, áëëÜ íá êñáôÜìå êáé êÜðïéåò áðïóôÜóåéò ðáéäéÜ ãéáôß õðÜñ÷åé êáé ôï åãùé-
óôéêü ìÝóá! Êé áðü ôçí Üëëç, óå ü,ôé áöïñÜ ôç ìïõóéêÞ, åãþ äåí Þìïõí ðéï Ýîõðíïò ðïõ ðÞãá êáé
äéÜâáóá ïèùìáíéêÞ ìïõóéêÞ, Ýôõ÷å, Ýðåóá ðÜíù ôçò, áöïý äåí õðÜñ÷ïõí ïé ðñïïðôéêÝò, êáé ôüôå
äåí õðÞñ÷áí êáé êáèüëïõ, ïýôå êáé ðÞãáéíá åêåß óôï÷åõìÝíá, Ýôóé ìïõ æÝóôáíå ôçí êáñäéÜ êáé ðÞ-
ãá. ÁëëÜ üôáí óõíÜíôçóá ìåôÜ ôï ñåìðÝôéêï, ç üëç ðñïóÝããéóç, áðü ôá ôþñá ðñïò ôá ðßóù êáé
ðñïóðáèþíôáò, üðùò åßðá êáé óôçí åéóÞãçóç, ðÜíù óå ìéá êëßìáêá áíáöïñÜò, ìáò îÝìåéíå ìüíï
ôï ìðïõæïýêé, üëï ôï õðüëïéðï Ýöõãå. Íá ìðïñÝóåéò íá äåéò ôéò ðñïèÝóåéò ôçò óýíèåóçò, íá äåéò ôá
áíáðôýãìáôá êáé üëá áõôÜ, åßíáé ðÜñá ðïëý äýóêïëï åþò áäýíáôïí ãéáôß áõôÝò ïé óõãêåñáóìÝíåò
ìïñöÝò êëéìÜêùí áíáöïñÜò åßíáé ðñïúüí áöáßñåóçò. Áðü ôçí áöáßñåóç óôçí ðñüóèåóç äå öôÜ-
íåéò. Êáé óå ü,ôé áöïñÜ üëç ôçí ðñïâëçìáôéêÞ ðïõ áíáðôý÷èçêå ðñéí, ç ðñüôáóÞ ìïõ åìÝíá åßíáé ç
åîÞò: äå ÷ñåéÜæåôáé íá ïñßóïõìå êáíÝíáí äñüìï ï ïðïßïò íá ðñïâëÝðåé ìÝóá ôï Íý÷ôùóå ÷ùñßò
öåããÜñé áëëÜ êáé Ôïõ äñüìïõ ôï ðáéäß üðùò åðßóçò êáé ôï Åßìáé áçôüò ÷ùñßò öôåñÜ ôïõ ×áôæéäÜêé,
ìå ôéò éäéáéôåñüôçôåò ðïõ Ý÷åé. ×ñåéÜæåôáé áðëþò íá äïýìå ôéò ìïõóéêÝò. ÈÝëïõìå íá äïýìå ôé óõì-
âáßíåé ìå ôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï; Ùñáßá áò ìåëåôÞóïõìå ôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï. Êáé ôéò
áñìïíéêÝò åðéëïãÝò ïé ïðïßåò åßíáé õðåýèõíåò ãéá ôçí áéóèçôéêÞ áõôïý ôïõ åßäïõò ðñÝðåé íá ôéò
äïýìå êáé íá ôéò êáôáãñÜøïõìå êáé íá ðïýìå üôé åêåßíá ôá ÷ñüíéá ïé óõã÷ïñäéáêÝò ëïãéêÝò ðïõ
áíáðôýóóïíôáé åßíáé áõôÞ, êé áõôÞ, êé áõôÞ. ¼÷é ôáõôü÷ñïíá ìÝóá óå üëá ôá êïììÜôéá. ÐïëëÝò
áðü ôéò ôå÷íéêÝò ðïõ áíÝöåñå ï ÄçìÞôñçò, ãéá ðáñÜäåéãìá, ôéò Ý÷ïõìå óôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï,
êáé ðïëëÝò áðü áõôÝò ðïõ åßðå üìùò äåí ôéò Ý÷ïõìå. Áõôü äå óçìáßíåé üôé ôïõ áðáãïñåýåé êáíÝíáò
íá ðáßîåé üðùò ãïõóôÜñåé. Ç ìïõóéêÞ åßíáé åëåýèåñç. ÁëëÜ ãéá íá ïñßóïõìå ôé ìáò óõìâáßíåé, á-
ðëþò íá äïýìå ôé ìáò óõìâáßíåé. Ôé óõíÝâç ëïéðüí; ¸÷ïõìå ìéá ìïõóéêÞ ðïõ äå ÷ñåéÜæåôáé ïýôå íá
ôç óõíáéóèçìáôéêïðïéïýìå ïýôå ôßðïôá, íá ôç ìåëåôÞóïõìå ÷ñåéÜæåôáé, áöïý åßíáé ç÷ïãñáöçìÝíç.
Êáé ü,ôé äåí åßíáé ç÷ïãñáöçìÝíï, äåí ôï îÝñïõìå êéüëáò. ÕðÜñ÷ïõí 5000 êïììÜôéá ôïõ ðñïðïëå-
ìéêïý ñåìðÝôéêïõ, ôá ïðïßá åðáíáëáìâÜíïíôáé åííïåßôáé. Óå ìéá âÜóç áíáöïñÜò 300-400 êïììá-
ôéþí Þäç Ý÷åéò Üðïøç ðåñß ôßíïò ðñüêåéôáé êáé ôåëåéþíåé. Êáé ìÝóá áðü áõôü ìðïñïýìå íá äïýìå
üôé ôï ÷éôæÜæ áò ðïýìå óôï ðñïðïëåìéêü ñåìðÝôéêï ðåñéëáìâÜíåé áõôÝò ôéò áéóèçôéêÝò åðéëïãÝò, êáé
óå åðßðåäï ìåëùäéêÞò áíÜðôõîçò êáé óå åðßðåäï áñìïíéêþí åðéëïãþí. Áõôü Ý÷åé óõìâåß êáé åßíáé
õðåýèõíï êáé ãéá ôçí áéóèçôéêÞ Üðïøç ìå ôçí ïðïßá öôÜíåé óôá äéêÜ ìáò áõôéÜ, äéá ìÝóïõ áõôþí
ôùí ç÷ïãñáöÞóåùí. Êáé ãé’ áõôüí ôïí ëüãï êéüëáò êáìéÜ öïñÜ ï ÄçìÞôñçò äéåêäéêåß ôçí åëåõ-
èåñßá ôïõ ùò ìïõóéêüò, äåí ôï óõæçôþ, âåâáßùò åßìáóôå åëåýèåñïé íá êÜíïõìå ôá ðÜíôá, åßìáóôå
ìïõóéêïß ðñþôá, äåí åßìáóôå õðåñáóðéóôÝò êáíåíüò Üëëïõ ðñÜãìáôïò. ÁëëÜ áìÝóùò-áìÝóùò ç
53
äéáöïñïðïßçóç ôçò áéóèçôéêÞò ôïõ áðïôåëÝóìáôïò åßíáé áõôÞ ðïõ êÜíåé êÜðïéïí, ï ïðïßïò áêïýåé
ôï óõãêåêñéìÝíï ñåìðÝôéêï êïììÜôé 4000 öïñÝò, ìå ôéò óõãêåêñéìÝíåò áñìïíéêÝò åðéëïãÝò ðïõ
Ý÷åé êÜíåé ï ÂáìâáêÜñçò, å êáé ôïý ‘÷åé êÜôóåé óô’ áõôéÜ ðáéäéÜ, äå ãßíåôáé, êÜèå öïñÜ ðïõ èá âÜ-
ëåé ìéá Üëëç óõã÷ïñäßá, íá ôï áêïýóåé ëÜèïò, êáé ìüëéò äåé ôïí ÄçìÞôñç íá ôïõ ðåé «ÄçìçôñÜêç äå
ìáò ôá ëåò êáëÜ».
- ÁëÝîáíäñïò ÅëåõèåñéÜäçò ëÝãïìáé êáé èÝëù íá óôáèþ óå êÜôé ðïõ åßðå ï ÄçìÞôñçò ï Ìõóôá-
êßäçò ãéá ôï èÝìá ôùí âéâëßùí. Ðéóôåýù üôé ç ëáúêÞ ìáò ìïõóéêÞ ìáæß ìå ôçí ðïßçóç åßíáé ç ðïëéôé-
óôéêÞ ìáò ðñïóöïñÜ óôá êáëëéôå÷íéêÜ äñþìåíá ôïõ 20ïõ áé. ÁëëÜ åßíáé êÜôé ðïõ ðïôÝ äåí êáôá-
öÝñáìå íá åîçãÞóïõìå êáé ðñïò ôá Ýîù, äçëáäÞ ãéáôß áõôü ôï ðñÜãìá åßíáé óçìáíôéêü, ãéáôß Ý÷åé
áîßá. Óå Üëëåò ðåñéðôþóåéò ìïõóéêþí, óôçí ÁìåñéêÞ áò ðïýìå ìå ôç ôæáæ ðïõ äçìéïõñãÞèçêå ðÜëé
áðü áíèñþðïõò ðïõ äåí åß÷áíå ðáéäåßá, äåí åß÷áí ôçí óõãêñüôçóç ïé ßäéïé íá ðåñéãñÜøïõí áõôü
ðïõ êÜíáíå, áêïëïõèÞóáí Üëëïé ìåôÜ áðü áõôïýò ïé ïðïßïé êáèßóáíå, ôá ãñÜøáíå, áðïêùäéêïðïé-
Þóáíå ôéò ðñáêôéêÝò ôùí ðáëáéþí ìïõóéêþí êé áõôÞ ç êùäéêïðïßçóç Ýãéíå ôï óêáëïðÜôé ðïõ êáèß-
óáíå íÝïé ãéá íá ÷ôßóïõíå êáéíïýñéá ðñÜãìáôá. Áõôü äõóôõ÷þò íïìßæù ó’ åìÜò óôçí ÅëëÜäá, äåí
Ý÷åé ãßíåé ðïôÝ. Åßíáé ç ðñþôç öïñÜ ðïõ åßäá, åíþ Ý÷ïõí êïðåß ÷éëéÜäåò äÝíôñá ãéá íá ãñáöôïýí âé-
âëßá ãéá ôïõò óôß÷ïõò ôïõ ñåìðÝôéêïõ, ìéá ðñáãìáôéêÜ ìïõóéêïëïãéêÞ áíÜëõóç üóïí áöïñÜ ôç
ìïõóéêÞ, ôçí åíáñìüíéóç, ôéò óõã÷ïñäßåò, êëð. ÌåôÜ áðü 60-70 ÷ñüíéá äåí Ý÷åé ãßíåé ôßðïôá, ïýôå
áðü ôá ÐáíåðéóôÞìéá. Êáé èÝëù íá óáò ñùôÞóù ëïéðüí ùò ìïõóéêïýò áëëÜ êáé äáóêÜëïõò ðëÝïí
óôïí ÷þñï áõôü: êáôÜ ðüóï ç Ýëëåéøç ôÝôïéùí åñãáëåßùí Ý÷åé óõíåéóöÝñåé þóôå óôçí ïõóßá ç
ìïõóéêÞ áõôÞ íá áíôéìåôùðßæåôáé ëßãï óáí êåéìÞëéï; ÄçëáäÞ, ðïëý ëßãïò êüóìïò åðé÷åéñåß óÞìåñá
íá áîéïðïéÞóåé áõôÜ ôá åñãáëåßá ôá ìïõóéêïëïãéêÜ äçìéïõñãéêÜ, íá ðáôÞóåé ðÜíù ôïõò êáé íá êÜ-
íåé êáéíïýñéá ðñÜãìáôá ðïõ öõóéêÜ èá ðñÝðåé íá óõíäõÜóïõí áõôÜ ðïõ áêïýìå êáé óÞìåñá ãéá íá
Ý÷ïõí ìéá ðñüôáóç ðïõ ðñïöáíþò íá ôáéñéÜæåé ó’ áõôÜ ðïõ æïýìå óÞìåñá. ÊáôÜ ðüóï ëïéðüí ðñÝ-
ðåé íá êïéôÜîåôå êé åóåßò ìå ôïõò óõíÜäåëöïýò êáé íá äåßôå ðüóï ï êáèÝíáò áðü óáò íá óõíåéóöÝñåé
êáé ðëÝïí ãñÜöïíôáò âéâëßá, áêñéâþò üðùò êÜíåé ï ÄçìÞôñçò áëëÜ êáé üëïé ïé õðüëïéðïé, þóôå íá
âïçèçèïýí êáé üóïé èÝëïõí íá áó÷ïëçèïýí ãéá íá âñïõí êÜðïõ íá ðáôÞóïõí, ãéáôß ÷Üíïíôáé óå
ìéá êáöåíåéáêÞ óõæÞôçóç ðåñß äñüìùí, ìáêÜì, êëð., ç ïðïßá ôåëéêÜ äåí ðáñÜãåé êáíÝíá Ýñãï.
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò ÁõôÜ ôá åßðáìå êáé ðñéí. Áõôü Þôáí ðïõ åííïïýóá åãþ ëÝãïíôáò üôé ç
óõæÞôçóç ðñÝðåé íá ìåôáöåñèåß óå Üëëï åðßðåäï. ¼íôùò äåí õðÜñ÷åé áõôÞ ôç óôéãìÞ ðïëý áíå-
ðôõãìÝíç âéâëéïãñáößá ãéá ôï åßäïò êé üíôùò üôáí èá ãßíåé áõôü ôï ðñÜãìá èá âïçèÞóåé íÝïõò áí-
èñþðïõò íá ìÜèïõí ðéï åýêïëá, íá êåñäßóïõí ÷ñüíï óôçí ïõóßá, êáé íá ðñï÷ùñÞóïõí áí èÝëïõí
íá êÜíïõí êÜôé Üëëï, íá ãñÜøïõí êáéíïýñéá ìïõóéêÞ, ïôéäÞðïôå. Áõôü êáôáñ÷Þí åßíáé îÝ÷ùñï ìå
ôç ãíþóç. Åßíáé Üëëï ôï ôáëÝíôï åíüò åêôåëåóôÞ êé Üëëï ôï ôáëÝíôï åíüò áíèñþðïõ ðïõ ìðïñåß íá
ãñÜøåé ìïõóéêÞ, ôï áöÞíïõìå óôçí Üêñç áõôü, äå óõíåðÜãåôáé ôï Ýíá ôï Üëëï. ¼ðïéïò ðáßæåé Ýíá
54
üñãáíï äåí ìðïñåß áõôïìÜôùò íá ãñÜøåé êáé ìïõóéêÞ. Ôþñá óå ü,ôé áöïñÜ ôç âéâëéïãñáößá, äåí åß-
íáé áðáñáßôçôï üôé ðñÝðåé íá Ý÷åéò êÜðïéï èåóìéêü ñüëï ãéá íá ãñÜøåéò Ýíá âéâëßï ðïõ íá áöïñÜ
áõôü ôï ðñÜãìá. Åãþ Ý÷ù äåé áíèñþðïõò, êáé ìÝóá óôï Öüñïõì êáé üëá áõôÜ ôá ÷ñüíéá ðïõ ôï ðá-
ñáêïëïõèþ, ðïõ Ý÷ïõí áðßóôåõôåò ãíþóåéò êáé äåí Ý÷ïõí êáíÝíá èåóìéêü ñüëï. ÌáêÜñé íá ðÜ-
ñïõí áðüöáóç íá ãñÜøïõí êÜôé. ÁëëÜ îÝñåéò ôß óõìâáßíåé; Ïé ìïõóéêïß êé üóïé áó÷ïëïýíôáé ìå
áõôü ôï ðñÜãìá èåùñþ üôé öïâïýíôáé íá åêôåèïýí. Ôï íá êáôáèÝóåéò ãñáðôÜ Ýíá êåßìåíï, åßíáé Ýê-
èåóç. Êáé åéäéêÜ ìå ôïõò ìïõóéêïýò ðïõ åßíáé ðÜñá ðïëý áíôáãùíéóôéêïß óå üëá ôá åðßðåäá, áõôü
åßíáé ìåãÜëç ðñüêëçóç, äåí ôï êÜíïõí åýêïëá. ÁëëÜ áõôü ðïõ äå óõìâáßíåé áðü ôïõò ìïõóéêïýò
ðïõ åßíáé åðáããåëìáôßåò óõìâáßíåé óå ðÜñá ðïëý ìåãÜëï âáèìü êáé ðÜñá ðïëý êáëÜ ðéá óôá Ðáíå-
ðéóôÞìéá. Ãßíïíôáé ðôõ÷éáêÝò åñãáóßåò ðïõ åßíáé êáôáðëçêôéêÝò êáé óôá åðüìåíá ÷ñüíéá åãþ ðé-
óôåýù üôé èá Ý÷ïõìå ìåãÜëç áýîçóç ôùí ïõóéáóôéêþí ðôõ÷éáêþí. ÁðëÜ åßìáóôå áêüìç óôçí áñ-
÷Þ. Ðïëý óýíôïìá üìùò ðéóôåýù üôé èá ãßíåé ç Ýêñçîç.
- ÁíäñÝáò Ôóåêïýñáò Áõôü ðïõ ìáò Ýëêåé üëïõò ó’ áõôü ôï êïììÜôé ôçò ìïõóéêÞò åßíáé ç ìÝèåîç,
åßíáé ôï ôáîßäé, åßíáé ç äéáäñïìÞ ôçò ìïõóéêÞò öñÜóçò ðïõ Üãåé, äçëáäÞ ïé ìåôáâÜóåéò, áõôü ðïõ
Ýêáíå ç áíáôïëéêÞ ìïõóéêÞ êé Ýâáëå ìåãÜëç ðñïóï÷Þ ó’ áõôü, óôá ìüñéá êáé óôïí ëõãìü, óôéò ìå-
ôáâáôéêÝò ðïéüôçôåò. ¸ôóé åßíáé ãñáììÝíç êé ç âõæáíôéíÞ ìïõóéêÞ, ùò ìåôáâáßíïõóá ãñáöÞ, ëÝåé
áíÝâá åíÜìéóç, áíÝâá Ýíá, êáôÝâá ìéóü, êáôÝâá ôÝóóåñá. Ç äõôéêÞ óçìåéïãñáößá êñåìÜåé Ýíá
óêïéíß ôçò ìðïõãÜäáò êáé ëÝåé ó’ áõôü ôï óêïéíß, ó’ áõôüí ôïí ÷ñüíï áêñéâþò õðÜñ÷åé áõôÞ ç íüôá,
ðáßî’ ôçíå Ìüôóáñô. ¼ôáí áõôÞ ç Äýóç ïëïêëÞñùóå ìéá ìåãÜëç ãñáììáôåßá ìå áõôüí ôïí ôñüðï
ôïõ ðñïóäéïñéóìïý ôïõ áêñéâïýò ÷ñüíïõ êáé ôïõ ôïíéêïý ýøïõò ìå áêñßâåéá, ôéò åñìçíåßåò ôéò
ìåôáâáôéêÝò ôéò Ýêáíå óêáëùôÜ. Åßíáé åõáíÜãíùóôåò üôáí óôáìáôïýìå ôïí ÷ñüíï. ÅÜí ðÜìå óôçí
ÁíáôïëÞ êáé óôáìáôÞóïõìå ôïí ÷ñüíï äå ìáò ëÝåé ôßðïôá, äåí õðÜñ÷åé êáôáãñáöÞ, ãéáôß åßíáé ôçí
þñá ôçò ìåôÜâáóçò, åßíáé áðü ðïý Ýñ÷åôáé êáé ðïý èá êáôáëÞîåé êáé ìå ðïéüí ôñüðï ðïéïôéêü èá
ìåôáâåß. ¸÷ïõìå äýï êüóìïõò åíôåëþò äéáöïñåôéêÞò ãñáììáôåßáò. Ç óýãêëéóç ìå ôï ÷Ýñé êáé ìå
ôçí øõ÷Þ ðïõ Ýãéíå ó’ áõôÞí ôçí ôñéáêïíôáåôßá ôçò ìéêñÜò áíáãåííÞóåùò ôùí ÅëëÞíùí, Ýãéíå ãéá
íá óõãêëßíåé ôï Ýíá êïììÜôé êáé ôï Üëëï ó’ Ýíáí åíéáßï ëüãï. ÅðÝôõ÷å 100%. ¸ãéíå åëëçíéêüò ðá-
íåëëÞíéïò ëüãïò, êáé ïé Ðüíôéïé ôï ôñáãïõäÜíå êáé ïé ÊñÞôåò êáé ïé Êýðñéïé êáé ïé Áíáôïëéêïñù-
ìõëéþôåò êáé ïé Çðåéñþôåò êáé ïé ÅðôáíÞóéïé. ÂñÝèçêå Ýíáò êïéíüò ëüãïò üôáí ôá äõï êïììÜôéá
áõôÜ ôçò ìåôáâáôéêÞò öÜóçò êáé ôçò ïñéóìÝíçò èÝóçò ìÝóá óôï ÷ñüíï, ôçò áìåôáêßíçôçò, ãßíáí
Ýíá. ÁõôÞ ç ðñüôáóç, ëïéðüí, äçìéïõñãåß Ýíáí íÝï êüóìï åíôåëþò äéáöïñåôéêü áðü ôá ìáêÜìéá êé
åíôåëþò äéáöïñåôéêü áðü ôç ìïõóéêÞ ôïõ Ìüôóáñô êáé ôïõ Ìðá÷. Åßíáé Ýíá êáèáñÜ åëëçíéêü
åýñçìá, åßíáé ôï áëÜ ãêñÝêá ðáßîéìï ôùí Êùíóôáíôéíïõðïëéôþí êáé ôùí Óìõñíéþí, óå áíôßèåóç
ìå ôï áëÜ ôïýñêá, ôï ðáëéü âõæáíôéíü ôçò ìåôáâáôéêÞò ðïéüôçôáò. ¼ìùò, äå ÷Üèçêå ïýôå ç ìåôáâá-
ôéêÞ ðïéüôçôá êé áðáíôþ êáé óôïí óõíÜäåëöï ðïõ åßðå üôé ôï ðáñÝëáâå áðü ôïí ðáôÝñá ôïõ êé Ýôóé
ôï äéáôçñåß êé åß÷å ôá êïõôÜêéá, üôé ôçí þñá ðïõ ðáßæù ôá êïõôÜêéá ôçò äéáôïíéêÞò, ôïõ äéáôïíéêïý
55
ìïõ åñãáëåßïõ, ôïõ óõãêåñáóìÝíïõ, êé åêåß åñìçíåýù áõôÞí ôçí ðïéüôçôá ôçò ìåôÜâáóçò ðïõ Ý÷åé
ç ïëéóèáßíïõóá áðü ôç ìéá êßíçóç óôçí Üëëç. Ôï åñìçíåýù ìå Üëëï ôñüðï. Äå ÷Üèçêå áõôÞ ç
ðïéü- ôçôá, Ýãéíå ìüíï áëÜ ãêñÝêá, Ýãéíå ï óõãêåñáóìüò ôùí äýï ìåãÜëùí ôÜóåùí, êé áõôü èá
óõíå÷ßóåé íá ãßíåôáé êáé êÜèå 5 ÷ñüíéá èá âãáßíåé êáé íÝá ÷çìéêÞ ðñüóìéîç, Þäç ìðÞêå ç ôæáæ
ìÝóá, êáé êÜíåé äéÜëïãï. ¸÷ïõìå 18 ãêñïõð óôçí ÅëëÜäá êáé óôï åîùôåñéêü ðïõ ðáßæïõíå óôï
õðüãåéï ôïõ Ìïíá- óôçñáêßïõ êé åäþ êé åêåß, ìå åêëåêôü êïéíü êÜôù êáé ìå ðïôÜ êáé ìå åéóéôÞñéá,
öïõë ïé áßèïõóåò, ìå äéÜëïãï áõôþí ôùí ðñáãìÜôùí. Êáé ç ôæáæ Ýêáíå áêñéâþò ôï ßäéï, êÜèå 3
÷ñüíéá Ýíáò Thelonius Monk, Ýíáò ïðïéïóäÞðïôå, îåêéíïýóáí ì’ áõôÞí ôç âÜóç ðïõ åß÷å ðßóù, åß÷å
êáé ôå÷íéêÞ, ãéáôß êÜðïéïò åßðå äåí åß÷áí ôå÷íéêÞ êáé ãíþóç - üëïé ïé ôæáæßóôåò êé ï Óüíé Ñüëéíò, êáé
üëá ôá óáîüöùíá êáé üëïé ïé íôñÜìåñò êé üëïé ïé ðéáíßóôåò åß÷áí ðëÞñç ôå÷íéêÞ ðáéäåßá, ìåãÜëç
ôå÷íéêÞ êëáóóéêÞò ìïõóéêÞò óôá äÜ÷ôõëÜ ôïõò êáé ôçí åõñýôçôá íá ðáßñíïõíå ôï öñáóåïëüãéï
ðïõ áíáðôý÷èçêå áðü ôçí ðñïçãïýìåíç ãåíéÜ, äçëáäÞ æïýóáíå ì’ áõôïýò, äåí Þôáí ïé ðñïçãïý-
ìåíïé 30 ÷ñüíéá ðñéí, 3 ÷ñüíéá ðñéí Þôáí - êáé êÜíáíå ñÞîåéò, ñÞîåéò, ñÞîåéò. Åí ãíþóåé, áõôïß Þôáí
åí ãíþóåé, êáé ãé’ áõôü ç ôæáæ ðÞãå ôüóï øçëÜ. Ôï åí ãíþóåé ôï êñáôÜåé ï ÔóéôóÜíçò, ôï åí ãíþóåé
ôï êñáôÜåé ï ÌÜñêïò, ôï åí ãíþóåé ôï êñáôÜíå 18-20 ìåãÜëïé óõíèÝôåò, åí áãíïßá êáé ìå ìáóôï-
ñÜíôæá êáìéÜ ôñéáêïóáñéÜ. Åßíáé êé áõôïß åêëåêôïß. Ãé’ áõôü, áõôü ðïõ ðñïóðáèåß ôï Öüñïõì íá
êÜíåé, íá ïñßóåé ôçí ôå÷íéêÞ ìå ôçí ïðïßá èá ðñïóåããßóïõìå ôá ðñÜãìáôá, ôç èåùñçôéêÞ êáé ôçí
áíáëõôéêÞ, åßíáé óðïõäáßá ðñÜîç.
- Nßêïò NéêïëÜïõ Åõ÷áñéóôïýìå. Åäþ ôåëåéþíåé ï êýêëïò ôçò óõæÞôçóçò.
- ÈáíÜóçò ÊáìðÜò Ìüíï ìéá ãñÞãïñç åñþôçóç êáèáñÜ ìïõóéêÞ áí äåí ôñþù ôïí ÷ñüíï. Ï Èá-
íÜóçò ï ÊáìðÜò åßìáé - èá ìïõ êïóôßóåé áõôü (ãÝëéá). Ëßãï óå ó÷Ýóç ìå áõôÜ ðïõ åßðå ï ÄçìÞôñçò
ï Ìõóôáêßäçò êÜðïéá óôéãìÞ, èÝëù íá ñùôÞóù ìåñéêÜ ðñÜãìáôá. ÁíáöÝñèçêåò, âÝâáéá ìðïñåß íá
áðáíôÞóåé ï ïðïéïóäÞðïôå, üôé ðïëëÝò öïñÝò óôá áêüñíôá ðïõ âÜæïõìå óå Ýíá êïììÜôé äåí ðáßæåé
ñüëï ïõóéáóôéêü ç 5ç âáèìßäá ôïõ áêüñíôïõ. Ôé ãßíåôáé óôï ðáñÜäåéãìá ðïõ âÜæïõìå óå ñå ôïíéêü-
ôçôá, íôï+ óôï óáìðÜ Þ ëá+ óôï ÷éôæáæêéÜñ, ðáñüëï ðïõ ç 5ç íüôá ôïõ áíôßóôïé÷ïõ áêüñíôïõ åßíáé
åêôüò ôçò ìåëùäéêÞò áíÜðôõîçò ôïõ äñüìïõ;
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Ãé’ áõôü åßðá üôé ïé ôïíéêÝò ôùí ôåôñá÷üñäùí êáé ôùí ðåíôá÷üñäùí
åßíáé êáíïíéêÝò ôñßöùíåò óõã÷ïñäßåò Üó÷åôá ìå ôï ôß óõìâáßíåé óôçí åîÝëéîç ôçò ìåëùäßáò, ç 5ç
âáèìßäá ðïõ âñßóêåôáé, áëëÜ êáé ôç óôéãìÞ ðïõ óõìâáßíåé. Åßäåò óôï ðáñÜäåéãìá üôé åß÷áìå ëá
ýöåóç ìå ëá, ëá áêüñíôï ìå ëá ýöåóç øçëÜ, óôç ìåëùäßá. Äåí Ý÷åé íá êÜíåé äçëáäÞ ìüíï ìå ôï áí
õðÜñ÷åé ç íüôá óôçí êëßìáêá Þ ü÷é, Ý÷åé íá êÜíåé êáé ì’ áõôü ðïõ óõìâáßíåé åêåß, ãéáôß åßðáìå üôé
óå Ýíá ôñïðéêü óýóôçìá üëåò ïé âáèìßäåò ðáßñíïõí ôçí õðüóôáóÞ ôïõò êáé ôï åéäéêü ôïõò âÜñïò óå
56
ó÷Ýóç ìå ôï ôïíéêü êÝíôñï. Ôï ôïíéêü êÝíôñï ôï äßíïõìå ðéï ðá÷éÜ ìå ìéá ôñßöùíç óõã÷ïñäßá. Äå
÷ôõðÜåé ç óõíÞ÷çóç äçëáäÞ.
- ÈáíÜóçò ÊáìðÜò Ùñáßá. Ç äåýôåñç åñþôçóç åßíáé åðåéäÞ áíáöÝñèçêåò óå êÜðïéïõò ÷þñïõò
ìÝóá óôçí êëßìáêá ïé ïðïßïé ÷þñïé îåðåñíÜíå êáé ôçí ïêôÜâá êáé ðñïò ôá ðßóù êáé ðñïò ôá ìðñïò.
¸÷ù ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ ÷éôæáóêéÜñ óôï ìõáëü ìïõ üðïõ ìåôÜ ôçí ïêôÜâá, ìåôÜ ôçí üãäïç íüôá áò
ðïýìå, åßíáé ìåñéêÝò öïñÝò ðïõ óõìðåñéöÝñåôáé óá ìéíüñå, êé åßíáé Üëëåò öïñÝò ðïõ óõìðåñéöÝñå-
ôáé êáíïíéêÜ óå áëëçëïõ÷ßá óá íá áëëÜæåé ç ïêôÜâá óá ÷éôæÜæ. Ç åñìçíåßá üôáí ãßíåôáé ìéíüñå óå
åêåßíï ôï óçìåßï Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôï ëá ÷éôæáæêéÜñ ðïõ êñýâåôáé áðü ðßóù;
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Ï ÅõãÝíéïò ßóùò åßíáé ðéï êáôÜëëçëïò íá óïõ áðáíôÞóåé óå áõôü áëëÜ
ôï åßðá êáé ðñéí, üðïõ õðÜñ÷åé ôï ÷éôæÜæ óá äïìÞ, áðü êåé êáé ìåôÜ ç óõìðåñéöïñÜ åßíáé óá ÷éôæÜæ,
êáé óôï ÷ïõæÜì óõìâáßíåé ôï ßäéï, áðü ôçí 5ç êáé ìåôÜ áêïëïõèåß ôç ñïÞ ôïõ ÷éôæÜæ ôïõ äñüìïõ ãé’
áõôü êáé óôçí ïêôÜâá Ý÷åéò ìéíüñå öñÜóç. ¢ìá êÜíåéò Ýíá ôåôñÜ÷ïñäï ÷éôæÜæ äçëáäÞ áðü ôï ëá,
ëá, óé ýöåóç, íôï äßåóç, ñå, ìåôÜ ôï ìé êáé ôï öá åßíáé öõóéêÜ åíþ åßóáé óå ðåñéâÜëëïí ìáôæüñå ìåß-
æïí, ìáôæüñå óõã÷ïñäßáò, óôçí ïêôÜâá åðÜíù Ý÷åéò ìéíüñå öñÜóç.
- ÈáíÜóçò ÊáìðÜò Ðþò åîçãåßôáé üìùò üôé ìåñéêÝò öïñÝò ìåôÜ ôçí ïêôÜâá Ý÷ïõìå óõìðåñéöïñÜ
÷éôæÜæ, ÷éôæáæêéÜñ áò ðïýìå, åíþ êÜðïéåò öïñÝò ü÷é;
- ÄçìÞôñçò Ìõóôáêßäçò Ôï ÷éôæÜæ ôï Ý÷åéò ðéï ìðñïóôÜ, ç åîÝëéîÞ ôïõ åßíáé. Ôï ÷éôæÜæ ôï Ý÷åéò
óôçí 5ç.
57
Áðïöþíçóç
- Åßìáé ï Íßêïò Ðïëßôçò, åßìáé êé åãþ ìÝëïò ôïõ Öüñïõì, ôïõ ÑåìðÝôéêïõ Öüñïõì êáé ôçò ïñãáíù-
ôéêÞò åðéôñïðÞò. Ìïõ áíáôÝèçêå íá êÜíù Ýíá åßäïò óõìðåñáóìáôïëïãßáò ìåôÜ áðü ôéò åéóçãÞóåéò
êáé ôç óõæÞôçóç áëëÜ, üðùò êáôáëáâáßíåôå, äå ãßíåôáé. ÅÜí äåí êÜôóïõí áõôÜ ôá ðñÜãìáôá, äåí
ìðïñåßò íá ôá åðåîåñãáóôåßò. Ãé’ áõôü èá åßìáé ðÜñá ðïëý óýíôïìïò, èá èÝóù áðëþò Ýíáí ðñïâëç-
ìáôéóìü. ÁíáñùôÞèçêå ðñéí ëßãåò ìÝñåò êÜðïéïò: åß÷å ï ÌÜñêïò êùäéêïýò; ÌÞðùò ïé ðáëéïß åß÷áí
êÜðïéï ìõóôéêü êáé äåí Þèåëáí íá ôï ìÜèïõí ïé Üëëïé êáé ðñÝðåé ôþñá åìåßò íá âñïýìå ôñüðïõò íá
áíáêáëýøïõìå ôá ìõóôéêÜ ðïõ åê ðñïèÝóåùò Ýêñõøáí æçëüôõðá ïé ðáëáéïß ñåìðÝôåò; Ãéá íá äïý-
ìå, áëÞèåéá, ôé åßðå ï ÌÜñêïò; Ðïéïò åßíáé ï ìõóôéêüò ôïõ êþäéêáò; Óáò èõìßæù, áëëÜ ôï Ý÷ïõìå á-
êïýóåé üëïé ìáò: «ÁõôÜ ôá ôñáãïýäéá åßíáé... äå... äåí ðñÝðåé íá ÷Üíïíôáé ðïôÝò. ÐñÝðåé íá
õðÜñ÷ïõíå, íá ëÝãïíôáé, íá èõìéïýíôáé ðïëëïß, ãéáôß åßíáé âõ-æá-íôé-íÜ, ïé äñüìïé ôïõò, ïé ìïõóéêÝò
ôïõò, üëá åßíáé âõæáíôéíÜ ôá äéêÜ ìïõ ôñáãïýäéá, áñ÷áßá.» ¼ðùò üëïé îÝñïõìå, ï ÌÜñêïò äåí åß÷å
ôßðïôá íá êñýøåé æçëüôõðá. ¸ôóé ôïí êþäéêá ðïõ åß÷å êáôáóôáëáãìÝíï âáèéÜ ìÝóá ôïõ, ôïí óìé-
ëåìÝíï óçìÜäé ìå óçìÜäé áðü ôç æùíôáíÞ ðáñÜäïóç ôçò ïðïßáò Þôáí öïñÝáò, ü÷é ìüíï äåí ôïí
Ýêñõâå áëëÜ ôïí âñùíôïöþíáæå, «âõæáíôéíÜ åßíáé ôá äéêÜ ìïõ ôñáãïýäéá, áñ÷áßá». Êáé áñáâéêÜ,
ðñïóèÝôù åãþ, êáé ðåñóéêÜ êáé ôïýñêéêá êáé éíäéêÜ êáé áð’ üëá, ìßá Þôáí ç áíáôïëéêÞ ìïõóéêÞ,
ìßá êáé åíéáßá êáé êïéíÞ óå üëïõò ôïõò ëáïýò ãýñù áðü ôçí ÁíáôïëéêÞ Ìåóüãåéï êáé áêüìç ðáñÜ
ðÝñá. Êáé ðþò íá ôï êÜíïõìå; Åß÷å êþäéêåò, ôïõò ïðïßïõò ðñÝðåé íá ôïõò âñïýìå. Ïðüôå ôß êÜíáìå;
Ôï áðïêùäéêïðïéÞóáìå ôï ñåìðÝôéêï ôñáãïýäé óÞìåñá; ¼÷é âÝâáéá! Äå öôÜíåé ìßá ìüíï ìÝñá ãéá
íá ãßíåé áõôü êáé åéðþèçêå Þäç. ÂÜëáìå üìùò Ýíá ëéèáñÜêé êáé ìÜëéóôá íïìßæù üôé Þôáí ôï ðñþôï
ëéèáñÜêé ìå äçìüóéá æùíôáíÞ åêäÞëùóç. Å, ðïý èá ðÜåé; ÊÜðïôå èá ôåëåéþóåé ôï ÷ôßóéìï ôçò Áðï-
êùäéêïðïßçóçò. Êáé óáò åõ÷áñéóôþ.
Ãéá ôçí áðïìáãíùôïöþíçóç áðü ôï livestreaming: Áíáóôáóßá ÄåëçãéÜííç/Éïýíéïò 2017
58

Πρακτικά ημερίδας - Ρεμπέτικου φόρουμ - 2017 - new

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Πρακτικά ημερίδας - Ρεμπέτικου φόρουμ - 2017 - new

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÐñáêôéêÜ 1çò çìåñßäáò ôïõ ñåìðÝôéêïõ öüñïõì

Êõñßåò êáé êýñéïé ðïõ ðáñåõñßóêåóôå óÞìåñá åäþ,

Åãþ åßìáé ï Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò, ðïõ äçìéïýñãçóá ôï ÑåìðÝôéêï Öüñïõì ôï 1996. Ôï

ÌðÜìðçò Ðáðáäçìçôñßïõ, ìïõóéêïëüãïò

ÊáëçìÝñá êé áðü ìÝíá.

Äåýôåñï ðáñÜäåéãìá: óå åðßðåäï ïñãáíïðïéßáò, Ý÷ïõí áðïêùäéêïðïéçèåß êáé áíôéãñáöåß ôá ìïíôÝ-

Óå åðßðåäï ôåêìçñßùóçò, ïõäÝðïôå åß÷áìå êáëýôåñç ðñüóâáóç óå áñ÷åßá, óå åôéêÝôåò äßóêùí, óå

Ôï ìíçìåéþäåò Ýñãï ôïõ ÌÜñéïõ ÌáõñïåéäÞ, ôï ïðïßï óõíÝêñéíå ôç âõæáíôéíÞ ïêôÜç÷ï ìå ôï

Èá äþóïõìå ôï ëüãï óôïõò ïìéëçôÝò. ÎåêéíÜìå ìå ôïí ÅõãÝíéï Âïýëãáñç. Åõ÷áñéóôþ.

2) ÄÑÏÌÏÓ XOYZAM ÑE, ÖA, ÖA#, ÓÏË, ËA ,ÓI, NTO#, ÑE

4) ÄÑÏÌÏÓ ×ÉÔÆÁÓÊÉÁÑ ôï ßäéï ìå ôï ÷éôæÜæ áëëÜ ìå ÍÔÏ#

5) ÄÑÏÌÏÓ ÏÕÓÁÊ ôï ßäéï ìå ôï ÷éôæÜæ áëëÜ áíôß ãéá ÖÁ# Ý÷åé ÖÁ

6) ÄÑÏÌÏÓ ÓÁÌÐÁ× ÑE, MI, ÖA, ÖA#, ËA, ËA#, NTO, ÑE

7) ÄÑÏÌÏÓ NIABENT ÑE, MI, ÖA, ÓÏË#, ËA, ËA#, NTO#, ÑE

8) ÄÑÏÌÏÓ ÊÉÏÕÑÄÉ ÑE, MI , ÖA, ÓÏË, ÓÏË#, ÓI, NTO, ÑE

9) ÄÑÏÌÏÓ ÓÅÃÊÉÁ× ÑÅ, ÖÁ, ÖÁ#, ÓÏË, ËÁ, ËÁ#, ÍÔÏ#, ÑÅ

Åäþ èÝëù íá óáò ðáßîù Ýíá ôÝôïéï êïììÜôé. Åëðßæù íá áêïýãåôáé.

ÌÝ÷ñéò åäþ. Äåí ôï ðáßæù ïëüêëçñï ãéá íá êåñäßóïõìå ëßãï ÷ñüíï.

ä Ã. ÌðÜôçò: ÁôóéãêÜíá, Ãõöôïðïýëá óôï ÷áìÜì, ÌÜãêåò êáñáâïôóáêéóìÝíïé, Óïý ‘÷åé

ä Ì. ÂáìâáêÜñçò: Ôáîßìé æåúìðÝêéêï (ôï ðáßæåé), Ç êëùóôçñïý, ÁëáíéÜñçò, Ç ðëçììýñá, Ï

ä ÃéïâÜí Ôóáïýò: ÊáôÜäéêïò.

ä Êþóôáò ÌðÝæïò: Óôçí õðüãá.

êáé Üëëá êïììÜôéá, åíäåéêôéêÜ åßíáé üëá áõôÜ ðïõ áíáöÝñù.

Áò äïýìå ëïéðüí ôéò ðåñéðôþóåéò:

1) Êáèáñü ñáóô ìå ëßãåò êáé ðåñéïñéóìÝíçò äéÜñêåéáò Ýëîåéò

Ðáñáôçñþíôáò ôï ðñïðïëåìéêü êïììÜôé ôïõ ÂáããÝëç ÐáðÜæïãëïõ, Ïé Ëá÷áíÜäåò, ôï ìåôáðïëåìé-

Áêïýãïíôáò äå ìå ðñïóï÷Þ ôï ïñ÷çóôñéêü ôïõ ÃéÜííç ÐáðáúùÜííïõ èá äéáðéóôþóïõìå ðùò ôï

Ôåëåéþíïíôáò èÝëù íá ðù ôï åîÞò:

ÌÐ- Åõ÷áñéóôïýìå ðÜñá ðïëý ôïí Óðýñï Ãêïýìá.

Íá ñùôÞóù ëßãï ãé’áõôü, ìçí ôïí êáôåâÜæåéò á-

Óôï ðñáêôéêü èÝìá ìáò ôþñá:

2. Óõíïäåßá ìå ìåôáêéíïýìåíïõò éóïêñÜôåò êáé åíßó÷õóç ïëüêëçñùí öñÜóåùí ôçò ìåëùäßáò

4. Óõíïäåßá ìå ÷ñÞóç éóïêñÜôç, ôñßöùíùí óõã÷ïñäéþí, äçìéïõñãßá ìðáóïãñáììþí Üó÷åôùí

6. Óõíïäåßá ìå óõã÷ïñäßåò, ìðáóïãñáììÝò óýíäåóçò ôùí óõã÷ïñäéþí áëëÜ êáé åíßó÷õóç

7. Óõíïäåßá ìå óõã÷ïñäßåò, ìðáóïãñáììÝò óýíäåóçò ôùí óõã÷ïñäéþí, åíßó÷õóç ïëüêëçñùí

Ãéá ÷Üñç ôçò «ìéáñÞò» êùäéêïðïßçóçò èá áñéèìÞóù ìåñéêÜ óõìðåñÜóìáôá.

÷üñäùí èá ìðïñïýóáí íá ïíïìáóôïýí «äåõôåñåýïíôåò ÷þñïé». ÄçëáäÞ áöïý óõíäåèïýí ïé äýï

Áò äïýìå ëßãï ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ íéáâÝíô:

(Ïñãáíéêü ÌÜñêïõ ÂáìâáêÜñç: Ìç ìå ðåéóìáôþíåéò)

ÌÐ - Åõ÷áñéóôïýìå ðïëý ôïí ÄçìÞôñç Ìõóôáêßäç.

- ÁíäñÝáò Ôóåêïýñáò Ï ÁíôñÝáò åßìáé. Äå èá êÜíù åñþôçóç. ÈÝëù íá êáëùóïñßóù ôç Èåóóá-

- Åñþôçóç ðïõ äåí êáôáãñÜöôçêå

- Ãéþñãïò Ðáíáãéùôáêüðïõëïò Áðü ôç óõãêåêñéìÝíç åêäÞëùóç èá õðÜñîïõí ðñáêôéêÜ ôá ï-

Ôåëåéþíïíôáò èÝëù íá ðù ôï åîÞò:

- Nßêïò NéêïëÜïõ ¸÷ïõìå åñùôÞóåéò áðü ôç æùíôáíÞ éíôåñíåôéêÞ ìåôÜäïóç.

- Nßêïò NéêïëÜïõ Åõ÷áñéóôïýìå. Åäþ ôåëåéþíåé ï êýêëïò ôçò óõæÞôçóçò.

Ãéá ôçí áðïìáãíùôïöþíçóç áðü ôï livestreaming: Áíáóôáóßá ÄåëçãéÜííç/Éïýíéïò 2017

You might also like