Маларија

Проф. д-р. Милка Здравковска

 Дефиниција

⚫Маларијата е акутна заразна

болест следена со висока
температура, потење и
малаксаност.

⚫Облигаторно трансмисивно
заболување!!!
⚫ Се пренесува со вектори од родот
Anopheles, заразени со паразит од
видот на хематофаги, наречени
Plasmodium.
⚫ Malaria tertiana et ovale имаат
симптоми секои три дена, а Malaria
quartana на 4 дена.
⚫ Само Malaria tropica се манифестира
со симптоми на секои 24 часа.
⚫ Во хроничната фаза доминираат
симптоми на инсуфициенција на црниот
дроб и хепатоспленомегалија.
 Етиологија
⚫ Досега се откриени над 400 специеси
Plasmodium, од кои само 4 се
хуманотропни.
⚫ Plasmodium vivax-причинител на Malaria
tertiana.
⚫ Plasmodium ovale-примарно потекнуваат од
западна Африка.
⚫ Plasmodium falciparum-предизвикува
Malaria tropica, најтешка форма.
⚫ Предизвикувачот
на маларија има 2
животни циклуси:
⚫ Полов (во
женката на
Anopheles)
⚫ Бесполов (во
организмот на
човекот)
Резервоар и извор на зараза

⚫ Единствен извор и
резервоар е човекот.

⚫ Гаметоносителите се
значаен извор на
зараза; должината на
овој период е различна
кај различни видови на
маларија.
Механизам и патишта на пренесување

⚫ Болеста ја пренесуваат
комарци - со убодот во кожата;
⚫ Заразениот вектор во крвта на
човекот внесува оплодени
форми на плазмодиум
(спорозоити). Тие со
крвотокот стигнуваат до црниот
дроб, кој во првите денови се
обидува да го исчисти
организмот од агенсот.
⚫ Одреден дел плазмодиуми
ги напаѓа хепатоцитите, при
што се создаваат
мерозоити, кои ја
искористуваат содржината
на хепатоцитите. Овие
ендохепатични циклуси
траат до 10 дена.
⚫ Во еритроцитниот стадиум,
исто така се консумира
содржината на
еритроцитите, тие прскаат,
што коиндицира со
симптомите на треска и
висока температура.
Влезна врата и осетливост
⚫ Влезна врата е кожата
на човекот, каде
комарецот може
полесно да дојде до
капилари. Активноста
на векторот е навечер.
⚫ Кај маларијата постои
општа осетливост, а
по преболувањето не
останува добар
имунитет.
Отпорност
⚫ Луѓето не поседуваат специфична отпорност,
но по неколкугодишна повеќекратна
инфекција се создава имунитет. Инкубацијата
трае од 10 до 23 дена.
Клиничка слика

⚫ Типичната клиничка слика е

различна само кај Malaria
tropica. Кај другите три вида
по инкубацијата се јавува
јака главоболка, треска и
температура и до 41ºС.
Нападот трае околу 10
часа, со профузно потење и
општа слабост.
⚫ Malaria tropica има тешка
клиничка слика, со висока
температура во вид на
пароксизми на секои 24-48 часа,
може да се јави и жолтица и
тромботични манифестации на
ситните капилари. Пароксизмите
траат до две недели.
Дијагноза

⚫ Од основна значајност е правењето размаска и

земањето крв - “густа капка”, со што најлесно може
да се потврди постоењето на агенсот. Крв се зема во
фаза кога е покачена температурата. Во дијагнозата
е потребно да се праша пациентот за евентуални
патувања во земји каде што има маларија.
Распространетост
⚫ Ареалот во кој
не е можна
ерадикација ги
опфаќа Јужна
Америка,
Субсахарска
Африка,Индија,
Кина,
Индонезија и др.
Во тропскиот
појас постојано
има маларија.
Мерки на сузбивање и превенција
⚫ Заради неможноста да
се создаде вакцина
потребно е да се врши
прскање со соодветен
инсектицид и исушување
на мочуриштата.
⚫ Од медицински аспект, потребно е да се
обрне внимание и заштита на патници кои
одат во маларичниот појас, a по нивното
враќање да се подложат на лабораториско
испитување и здравствен надзор
⚫ - хемиопрофилакса со кинински
препарати:
⚫ 1 таблета од 500mg за возрасни
⚫ 1 таблета од 250 mg за деца
⚫ - една недела пред патување,
⚫ - за време на престојот
⚫ - 4 недели по враќање дома )
⚫ Според законските
мерки, болеста мора
да се пријави,
сомнителен пациент
да се хоспитализира
и лекува, како и да
се спроведува
дезинсекција по
епидемиолошки
индикации.