инфективно заболување од групата вирусни исипни трески. Клинички се манифестираат со катарални респираторни симптоми и макулопапулозен исип по кожата. ЕТИОЛОГИЈА Болеста ја предизвикува RNK и спаѓа во Paramyxoviridae
ЕПИДЕМИОЛОГИЈА
Извор на зараза се болни лица, a заразноста трае последните 5-
7 дена од инкубацијата и исто толку по избивањето на исипот. Болеста се пренесува аерокапковно, a влезна врата е назофаринксот. Заболуваат претежно децата од претшколска и школска возраст. Новороденчињата до 6 месечна возраст поседуваат трансплацентален имунитет наследен од мајката и не заболуваат ПАТОГЕНЕЗА • Вирусот навлегува во организмот назофарингеално, доаѓа на слузницата на респираторните патишта и околните лимфни жлезди каде што се размножува и влегува во крвта правејќи виремија. Карактеристично е што ги напаѓа леукоцитите и преку нив кје дојде до органите на ретикулоендотелниот систем , a потоа прави втора виремија и во склоп на оваа секундарна виремија вирусот ќе има афинитет да се прошири кон респираторниот систем , кожа, мозок, миокард итн • Вирусот изразува тропизам спрема кожата и внатрешните органи, коњуктивите, респираторниот систем и мозокот. Во површните слоеви на кожата предизвикува вазодилатација на капиларите КЛИНИЧКА СЛИКА • Инкубацијата е варијабилна, од 10-12 дена, a поретко се продолжува и до 21 ден. Болеста како и сите исипни трески има цикличен тек со катарален, исипен и реконвалесцентен стадиум. КАТАРАЛЕН СТАДИУМ: Овај стадиум се манифестира со многу изразени промени на респираторниот тракт и очите. Трае 2-4 дена и се карактеризира со висока фебрилност од 38-40°С, малаксаност, главоболка, жед, вознемиреност, фотофобија, кивање, кашлица, болки и гребење во грлото и израз на „плачна маска“: насолзени очи, зацрвенети коњуктиви, слузав нос, натечено лице и очни капади (facies morbilica). Ha букалната слузница се јавуваат Копликови пеги бели ефлоресценции со големина од зрно гриз. Копликовите пеги се губат пред да се појави осипот. ОСИПЕН СТАДИУМ . Во почетокот на осипниот стадиум температурата е многу висока знае да оди до 40 и над 40. Карактеристично е тоа дека осипот кај морбилите има свои карактеристики на јавување и ширење, првиот осип се јавува позади ушите од таму тој се приширува на косата и лицето и од таму правилно ќе се спушта надолу, на вратот, на раце, абдомен, на нозе и за три до четири дена ќе се симне низ целото тело. Осипот е макулопапулозен на места може да се јави дифузен макуло папулозен осип а на места има и здрави подрачја на кожата. Осипот се повлекува таму каде што прв се јавил. Во три до четири дена ќе се повлече РЕКОВАЛЕСТЕНТНИОТ СТАДИУМ • Трае 1 до 2 недели. После фазата на рековалесценција веќе ни е сигурна фазата на супраинфекција најчесто бронхит, пневмонија итн. Морбилите знаат да дадат и невролошки компликации еден од нив е касен енцефалит. Се јавува субакутен прогредирачки енцефалит кај 1 на 2000 болни. ДИЈАГНОЗА Дијагноза се поставува лесно ако е во фаза на развиен осип и ако од анемнестичкиот податок мајката каже дека прв осипот се јави позади ушите или пак ако ние ја побараме копликовата пега. Кога има класична клиничка слика не ни е потребно серолошка потврда. Но ако е потребно постојат тестови со кои се докажуваат ИгМ антитела. Во лаболаторијата имаме лесно покачена седиментација и имаме умерена леукопенија ТЕРАПИЈА • не постои антивирусно сретство за оваа болест. Се лекува само ако има бактериска компликација ПРЕВЕНЦИЈА • Превенцијата се изведува со имунизација со МПР (морбили,паротитис, рубеола)
• Се дава во 12 до 14 месец кај бебиња. Не се дава порано од 12 до 14
месец затоа што кога бебето се рага антителата од мајката го заштитуваат од морбили. И ако самата вакцина се даде порано тогаш антителата од мајката ќе ја уништат вакцината и може да дојде до имунолошка реакцја. Ревакцината е на 7 години а 14 години кај девојцињата се дава само вакцина за рубеола.