YAPAY ZEKA ETİĞİ

CHAT GPT’ ye Sorduklarımız

Yapay Zekanın Gelecekteki Yeri Nedir ?

Yapay Zekanın Olumlu Etkileri ?

Yapay Zekanın Olumsuz Etkileri ?

Yapay Zekanın Etik Sorunları ?

Yapay Zekanın Gelecekteki Yeri
1- Otonom Araçlar ve Ulaşım: Yapay zeka, sürücüsüz araçlar gibi otonom taşıma sistemlerinin geliştirilmesinde kritik bir rol oynayacak. Bu, trafik
kazalarını azaltabilir ve ulaşımı daha verimli hale getirebilir.

2- Sağlık Hizmetleri: Zeka, hastalık teşhisi, tedavi önerileri ve hasta bakımında kullanılabilir. Tıbbi görüntüleme, genetik analiz ve ilaç geliştirme gibi
alanlarda büyük katkılar sunabilir.

3- Eğitim: Yapay zeka, öğrencilere özelleştirilmiş eğitim deneyimleri sunarak eğitim sektöründe büyük bir değişim getirebilir.

4- İş Süreçleri ve Otomasyon: Zeka, iş dünyasında daha fazla otomasyon ve verimlilik sağlayabilir. Rutin görevlerin otomatikleştirilmesi ve veri analizi
gibi alanlarda büyük bir etki yaratabilir.

5- Doğal Dil İşleme: Yapay zeka, doğal dil anlama ve üretme yetenekleri ile daha akıllı sanal asistanlar, dil çevirisi ve müşteri hizmetleri gibi alanlarda
daha fazla kullanılacak.

6- Güvenlik ve Savunma: Zeka, siber güvenlikte tehditleri tespit etme ve savunma için kullanılabilir. Ayrıca askeri operasyonlarda da önemli bir rol
oynayabilir.

7- Çevre ve Sürdürülebilirlik: Yapay zeka, enerji verimliliği, çevresel tahminler ve doğal kaynak yönetimi gibi sürdürülebilirlik alanlarında kullanılabilir.

8- Eğlence ve Sanat: Yapay zeka, oyun geliştirme, sanat eserleri oluşturma ve film yapımı gibi eğlence ve sanat sektörlerinde yaratıcılığı destekleyebilir.

9- Sosyal Yardım ve Sağlık Takibi: Zeka, yaşlıların bakımı, düzenli sağlık takibi ve acil durum müdahalesi gibi sosyal yardım alanlarında kullanılabilir.

10- Etik ve Hukuk Sorunları: Yapay zeka kullanımı, etik ve hukuki sorunları gündeme getirebilir. Veri gizliliği, otomasyonun iş gücüne etkisi ve
algoritmik adalet gibi konular önem kazanacak.
Yapay Zekanın Olumlu Etkileri
1-Verimlilik Artışı: Yapay zeka, iş süreçlerini otomatikleştirerek iş verimliliğini artırabilir. Rutin görevleri yapma ve tekrarlayan işleri ele alma kapasitesine
sahiptir.

2-Daha İyi Sağlık Hizmetleri: Yapay zeka, hastalık teşhisi, tedavi planlaması ve sağlık kayıtlarının yönetimi gibi alanlarda sağlık sektörünü iyileştirebilir. Hasta
bakımı ve iyileşme süreçleri üzerinde olumlu etkiler sağlayabilir.

3-Eğitim: Eğitimde yapay zeka, öğrencilere özelleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunabilir. Öğrencilerin ihtiyaçlarına ve yeteneklerine göre öğretim materyallerini
uyarlayabilir.

4-Doğal Dil İşleme: Yapay zeka, doğal dil anlama ve üretme yetenekleri ile dil çevirisi, metin analizi ve sesli komutları anlama gibi konularda önemli gelişmeler
sağlayabilir.

5-Sürdürülebilirlik: Yapay zeka, enerji yönetimi, çevresel tahminler, kaynak yönetimi ve atık azaltma gibi sürdürülebilirlik alanlarında katkı sağlayabilir.

6-Siber Güvenlik: Yapay zeka, siber saldırıları tespit etme ve savunma konularında yardımcı olabilir. Sistemlerin daha güvenli hale gelmesine katkı sağlayabilir.

7-Otonom Ulaşım: Sürücüsüz araçlar ve otonom taşıma sistemleri, trafik kazalarını azaltabilir ve ulaşımı daha güvenli hale getirebilir.

8-Sanat ve Eğlence: Yapay zeka, yaratıcı içeriklerin oluşturulmasına ve sanat eserlerinin tasarlanmasına yardımcı olabilir. Ayrıca oyun geliştirme ve interaktif
eğlence alanlarında da kullanılabilir.

9-Sosyal Yardım: Yapay zeka, yaşlı bakımı, engelli bireylere yardım, acil durum müdahalesi ve toplum hizmetleri gibi sosyal yardım alanlarında kullanılabilir.

10-Bilimsel Keşifler: Yapay zeka, büyük veri analizi ve karmaşık matematiksel modellerle bilimsel keşifleri hızlandırabilir. Bu, ilaç geliştirme, astrofizik ve
moleküler biyoloji gibi alanlarda faydalı olabilir.
Yapay Zekanın Olumsuz Etkileri
1-İş Kaybı: Yapay zeka, otomasyonun bir sonucu olarak bazı işlerin insanlar yerine makineler tarafından yapılmasını sağlayabilir. Bu, belirli sektörlerde iş
kaybına neden olabilir.

2-Gizlilik Endişeleri: Yapay zeka, büyük miktarda kişisel veriyi işleyebilir. Bu, gizlilik ihlalleri ve veri güvenliği tehditlerine yol açabilir.

3-Önyargılı Algoritmalar: Yapay zeka, verileri temel alarak kararlar verir. Eğer eğitim verileri önyargılı veya ayrımcı ise, yapay zeka da aynı önyargıları
taşıyabilir ve toplumsal eşitsizliği derinleştirebilir.

4-Bağımlılık: İnsanlar yapay zeka tabanlı cihazlar ve hizmetlerle aşırı bağımlı hale gelebilirler. Bu, sosyal izolasyonu artırabilir ve insan etkileşimini
azaltabilir.

5-İnsanlaşmama Sorunu: Yapay zeka, insan etkileşimi yerine geçmeye çalışırken insanlarla duygusal bağ kurma veya insanlık değerlerini anlama
yeteneğine sahip değildir.

6-Hukuki ve Etik Sorunlar: Yapay zeka, hukuki ve etik sorunları gündeme getirebilir. Sorumluluk, denetim, yapay zeka tarafından alınan kararların hesap
verebilirliği gibi konular tartışmalı olabilir.

7-Teknolojik Bağımlılık: Yapay zeka teknolojileri, insanların teknolojiye bağımlılığını artırabilir ve gerçek dünyadan kopmalarına neden olabilir.

8-Siber Güvenlik Tehditleri: Yapay zeka, siber saldırganlar tarafından kötüye kullanılabilir. Saldırıların daha sofistike ve otomatik hale gelmesi siber
güvenlik risklerini artırabilir.

9-İşe Alım ve İşyeri Ayrımcılığı: Yapay zeka, insan kaynakları yönetimi süreçlerinde kullanıldığında, işe alım ve terfi süreçlerinde ayrımcılık yapabilir.

10-Teknolojik Denge: Yapay zeka, sosyal ve ekonomik dengesizliklere yol açabilir. Bazı ülkeler veya şirketler diğerlerine göre daha fazla yapay zeka
kaynağına sahip olabilir, bu da güç dengesizliklerine neden olabilir.
Yapay Zekanın Etik Sorunları
1-Gizlilik İhlali: Yapay zeka, büyük miktarda kişisel veriyi işleyebilir. Bu, gizlilik ihlallerine yol açabilir ve kişisel bilgilerin kötüye kullanılma riskini artırabilir.

2-Önyargılı Algoritmalar: Yapay zeka, eğitim verilerine dayalı olarak kararlar alır. Eğer eğitim verileri önyargılı veya ayrımcı ise, yapay zeka da aynı önyargıları
taşıyabilir ve toplumsal eşitsizliği derinleştirebilir.

3-Sorumluluk Sorunu: Yapay zeka tarafından alınan kararların sorumluluğu kimin taşıdığı sık sık belirsizdir. Bu durum hukuki sorumluluk ve hesap verebilirlik
sorunlarına yol açabilir.

4-İnsan Hakları: Yapay zeka, insan haklarına zarar verebilir. Özellikle otokratik hükümetler veya kötü niyetli aktörler, yapay zekayı insanları izlemek, sansürlemek veya
haklarını kısıtlamak için kullanabilir.

5-Dijital Manipülasyon: Yapay zeka, görüntü, video ve ses manipülasyonunu kolaylaştırabilir. Bu, sahte haberlerin ve manipüle edilmiş içeriklerin yayılmasına neden
olabilir.

6-Bağımlılık: İnsanlar yapay zeka tabanlı cihazlar ve hizmetlerle aşırı bağımlı hale gelebilirler. Bu, sosyal izolasyonu artırabilir ve insan etkileşimini azaltabilir.

7-Çalışma Koşulları: Yapay zeka, bazı işleri otomatikleştirirken, diğerlerini gereksiz hale getirebilir ve iş gücüne etkileri olabilir. İşsizlik endişeleri ve iş değişiklikleri
etik sorunlar yaratabilir.

8-Hasta Mahremiyeti: Sağlık sektöründeki yapay zeka uygulamaları, hastaların mahremiyetini ihlal edebilir. Özellikle hassas tıbbi verilerin nasıl kullanıldığı konusunda
endişelere yol açabilir.

9-Otonom Silahlar: Yapay zeka, otonom silah sistemlerinde kullanıldığında, hedef seçimi ve saldırı kararlarının etik olmayan sonuçlara yol açabileceği endişeleri
doğurur.

10-Toplumsal Eşitsizlik: Yapay zeka teknolojilerine erişim, kullanım ve yararlanma açısından toplumsal eşitsizlikler yaratabilir. Daha gelişmiş ülkeler ve şirketler,
diğerlerine göre daha fazla yapay zeka kaynağına sahip olabilir.
Makaleden Çıkarımlarımız
Yapay zekayla oluşturulmuş bir robot ve insan karşılaştırıldığında asıl önemli olan yapay zeka insan hayatını tehdit edebilecek olaylar sergilerden mi sorusundan daha çok henüz bu
robota elektrik verilmeden önce tasarlayan ve programlayan kişinin robotun asıl amacının tehlike yaratmak için değil de insan hayatını kolaylaştırmak gibi etkenlerle üretmesidir.
Bu durum insan içinde de geçerlidir, neticede herkes kendince iyidir fakat yaşadığı ev, çevre etkeni ve aile faktörü o insanın davranış ve tutumunu belirler. Bu yüzdendir ki insan ve
robotlardaki etik konusunun faktörü o insanı ve robotu nasıl programlamak veya nasıl yetiştirdiğiyle ilgilidir.

Düşünüldüğünde yapay zekanın bildiği, çözebildiği problemler veya buna benzer insanüstü olaylara baktığımızda yapay zeka doğal bir oluşum olmadığına ve nitekim herhangi bir
canlı gibi doğal davranış sergilemeyip etik konusu içerisine alamayız . İnsanın zekasıyla bu kusursuz bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu sebeple küçücük bir farenin bile aklına
erişebilmesi için onlarca veya yüzyıllarca yıl geçmesi gerekli diye konuşulurken aslında yapay zekanın çok geride olduğunu görüyoruz.

Yapay zekanın etikliği konusunu tartışmadan önce aslında yapay zekanın normal bir canlı gibi hareket edebilmesi ve canlılar gibi duygu, durum ve hal içinde olabilmesi gereklidir.
Bu durum gerçekleşmediği sürece yapay zekaya sahip olan herhangi bir robot kodlanan sahibinin istediği gibi durumlar sergileyecktir.

iyi-kötü aramıza karışmaya başlayan, kendi kararlarını veren yapay zekâların idare ettiği makine bedenlerin ahlâklarını ve nasıl etik kurallarını programlayacağımız önemli bir soru
işaretidir.

Etiksel statü bağlamında bir yapay zekâ sistemi, kendisine yüklenen programlarla iyiyi ve kötüyü birbirinden ayırabilir. Bir yapay zekâ sisteminin erdemli olmanın ya da mutlu
olmanın iyi bir şey ve çalmanın ya da öldürmenin kötü bir şey olduğunu bilebilir.

Etiksel statü bağlamında bir diğer konu ise işsizliktir. Son yıllarda sıklıkla tartışılan önemli kötümser senaryolardan biri de, zeki yapay zekâ sistemlerin ya da robotların insanların
elinden zaman içerisinde işlerini devralmasıdır.

Bir makinenin aldığı kararı takip etmesi ya da herhangi bir iş olanağında birtakım çalışmaları makineler ile yapması ne derece etik bir davranıştır?

Tamamen kendi iradesiyle karar alabilen ve hareket ederek gündelik yaşamda yolu bizimle kesişen bir yapay zeka yapacaksanız, onun kritik kararlarını nasıl vereceği üzerine de
kafa yormanız, ona bir de yapay ahlak entegre etmeniz gerekiyor

Robotlar, kendisini yaratan kişiye düşman olabilir ve kendisini yaratan kişinin sorumluluğundan çıkabilir. Dolayısıyla robotları yaratan insanın, söz konusu robotun kendisine
düşman olmayacağını garanti altına alması ve olağandışı önleyici tedbirler alması gerekir
Makaleden Çıkarımlarımız
1- Gizlilik İhlali: Yapay zekayı doğal zekaya yaklaştırabilmek için internet üzerindeki birçok veriye erişim sağlamak gerekmektedir. Yapay zekanın doğal
zekaya yaklaşmasına en çok yardımcı olacak bilgiler kişisel bilgilerdir, çünkü etik, ahlak gibi iyi-kötü gibi bilgilerden en çok yararlanılacak yer kişisel
verilerdir. Bu nedenle büyük miktarda gizlilik ihlali ortaya çıkacaktır.​

2- Önyargılı Algoritmalar: Yapay zeka ile ilgili olarak en çok endişe edilen konulardan biri yapay zekanın insan haklarını çiğnemesi, insanların aleyhine
davranışlar sergilemesidir. Yapay zekanın algoritması birileri tarafından yazıldığından dolayı tasarımcısı tarafından istenildiği gibi davranışlar sergilemesi
mümkün olmaktadır. Bir yapay zeka sistemi yapay etik entegre edilmediği takdirde bu durum insanlık ve doğada yaşayan diğer canlılar için çok büyük
sıkıntılar teşkil edecektir.​

3- Sorumluluk Sorunu: Yapay zeka bilinç kazandığı takdirde yaptığı eylemlerden kendisi mi sorumlu olacak, yoksa tasarımcısı mı? Bu tarz problemlerden
ötürü yapay zekanın temelinde iyi niyet ve etik kavramları olmalıdır, aksi takdirde işin içinden çıkılmaz bir hal alacaktır.​

4- İnsan Hakları: Yapay zekanın insanlığın sonu olmasından korkulmaktadır, ve birçok insan bu konu hakkında düşünmüştür. Robotlar insan haklarını nasıl
maksimum seviyede koruyabilir? Isaac Asimov tarafından bu konu hakkında ileri sürülen "Üç Robot Yasası" maddeleri şunlardır: ​

1- Bir robot hiçbir şekilde insana zarar veremez veya hareketsiz kalarak bir insanın zarar görmesine neden olamaz. ​

2- Bir robot, kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 1. kurala aykırı olmadığı sürece uymak zorundadır. ​

3- Bir robot, 1. ve 2. kurallara aykırı olmadığı sürece kendi varlığını korumak zorundadır. ​

Asimov daha sonra, bu kuralların yetersizliğine kanaat getirerek "Sıfırıncı Kural" olarak bilinen bir ek kural daha tanımlamıştır: ​

0- Bir robot, insanlığa zarar veremez veya tepkisiz kalarak insanlığın zarar görmesine izin eremez
Makaleden Çıkarımlarımız
5- Dijital Manipülasyon: Şu anda bile yapay zeka ile insanların yüzleri ve sesleri üretilebiliyor, bu sayede yanlış bilgiler doğruymuş gibi lanse edilerek toplumlarda
karışıklık çıkartılma amaçlanıyor. Bu teknoloji yüzünden toplumda daha fazla yanlış bilgi birikecek, gerçekler sahte gibi sunulabilecek ve gerçek bilgiler
önemsizleştirilecektir.​

6- Bağımlılık: Teknoloji geliştikçe yapay zeka benlik kazandığında, insanların günlük işlerini ve kendi refahlarını sağlama amaçlı kullandığı makineler bilinç
kazandığında, makinelerin itiraz etme hakları ortaya çıkacak ve yapay zeka hak talep edebilir hale gelecektir. Böyle bir durumda, insanlar hala kendi refahları için
robotları kullanabilecekler mi?​

7- Çalışma Koşulları: Günümüzde birçok iş sektörü yapay zekalar ve makineler tarafından ele alınmış durumda. Örneğin, eskiden postacılık mesleği vardı, ancak
postaların telefon aracılığıyla iletilmeye başlamasıyla birlikte postacılık mesleği ortadan kalktı. Eğer bu trend devam ederse ve birçok iş sektörü yapay zekalar tarafından
ele geçirilirse, bazı sorunlar ortaya çıkacak. İnsanlar geçimlerini nasıl sağlayacaklar, devletler tüm vatandaşlarına bakabilecek güçte mi, bu tür sorunlar ortaya çıkacak ve
insanlar yapay zekanın işlerini ellerinden almasını kabul etmeyebilirler.​

8- Hasta Mahremiyeti: Hasta mahremiyeti ortadan kalkabilir, çünkü yapay zekanın ulaşabileceği her türlü veriye yapay zekayı tasarlayan şirketler de erişebilir durumda
olacak, bu koşullarda insanların hasta mahremiyeti tehlikeye girebilir.​

9- Otonom Silahlar: Silah sektörüne yapay zekanın girmesi, siber saldırılara karşı hassas olma olasılığını içeren ciddi riskler taşıyor. Bir kişi veya bir şirket tarafından
kodlanan otonom silahlar, büyük zararlara yol açma potansiyeline sahip olabilir.​

10- Toplumsal Eşitsizlik: Yapay zekanın gelişimi dünya genelinde kolayca yayılmadığı için, güçlü olan devletler daha da güçlenebilir. Bu da toplumlar arasındaki
eşitsizliğin daha da artmasına neden olabilir.
Kaynakça

Chat Gpt


YAPAY ZEKÂ BAĞLAMINDA ETİK PROBLEMİ
PROBLEM OF ETHICS IN THE CONTEXT OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE
Vedat ÇELEBİ
Ahmet İNAL