21 9.

Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Masal/Fabl - 3

1. Vakti zamanında bir peri padişahının güzel bir kızı ile ak 3. Eski zamanlardan bir padişah, kendi memleketinin top-
saçlı, ak yürekli bir yaşlı ninenin oğlu varmış. Yaşı on se- rakları üstünde yaşayan en zeki insanı bulması için vezi-
kiz, boyu selvi, gözleri ela, adı Namlı Kemankeş, bir ba- rine emir vermiş. Bir oduncunun üç kızı varmış aynı mem-
kışı cihana eş. Ama başında kavak yelleri eser, aşk nedir lekette yaşayan. Bu kızların en küçüğü çok zeki imiş. Pa-
bilmezmiş. Alıp başını durmadan gezermiş. Bir gün geze dişah, bir sürü aramadan sonra bulunan bu kıza, veziriyle
geze gelmiş bir bayram yerine. Bakmış, bakışmış da kar- otuz lira ve otuz arşın kumaş göndermiş. Ama vezir hem
şısında ne görsün? Adı dillerde, gönlü bilinmedik illerde paranın hem de kumaşın yarısını kendine alıkoymuş, ge-
peri padişahının kızını görmüş... Kara kara gözleri varmış, riye kalan yarı para ile kumaşı kıza götürmüş. Kız hedi-
zeytin tanesini andırırmış. Boyu boyum, huyu huyum de- yeleri alınca “Benim de bir haberim var padişaha, aynen
miş de kızla göz göze gelip derinden bir ah çekmiş. Ah ile nakledin.” diyerek şunları söylemiş: “Babam taktaklara,
birlikte yer yerinden oynamış, yetmiş iki dağ birden kazan annem vakvaklara gitti. Büyük ablam çirkini güzel etme-
gibi kaynamış. ye, küçük ablam biri iki yapmaya gitti. Ben de baş aşağı,
baş yukarı yapıyorum. Padişahım ne İslam’dır ne başka.”
Bu parçada masalın;
Vezir bu cevabı padişaha nakledince padişah meseleyi
I. olay, çözmüş ve hırsızlık yaptığı için vezirini zindana attırmış.
II. mekân, Meğer kızın dediklerinin manası şuymuş: Babam odun
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

III. zaman, kesmeye, annem ördek gütmeye, büyük ablam gelin ha-
IV. kişiler zırlamaya, küçük ablam doğum yaptırmaya gittiler. Ben
de fasulye pişiriyorum. Bana gönderdiğin hediyeler ne
unsurlarından hangileri belirgin değildir?
senin şanına uygun ne de bana yeter.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
Bu parçanın dil ve anlatım özellikleri ile ilgili aşağıda-
D) II ve III E) III ve IV
kilerin hangisi söylenemez?

A) Anlatım, duyulan geçmiş zamanla gerçekleştirilmiştir.

B) Olağanüstü ayrıntılara yer verilmiştir.
C) Kötülüğün, yanlış işin timsali olan tip, cezasını bulmuştur.
2. Günün birinde, kurbağa ile fare arkadaş olmuşlar. Bir ba- D) Anlatıcı, hâkim bir bakış açısına sahiptir.
har mevsiminde kurbağa, fareye: “Gel, biraz gezelim.” E) Kısa, duru ve açık cümleler kullanılmıştır.
demiş. Bunlar gide gide bir ırmağa rastlamışlar. Kurbağa,
farenin sudan geçemeyeceğini bildiği için ona: “Sen üze-
rime çık, kuyruğunu da ayağıma bağla. Böylece seni kar-
şı tarafa rahatlıkla geçirebilirim.” demiş. Fare kurbağanın 4. Bir resim asılmış bir meydana.
sırtına binmiş, tam suyun ortasına vardıklarında kurbağa Şunu canlandırmıştı resmi yapan:
bir şeytanlık düşünüp suyun dibine doğru dalmaya başla- Bir başına, kocaman bir arslana,
●

mış. Elbette fare suyun içine girer girmez hemen boğul- Galip gelmişti kahraman bir insan.
MEB

muş. Ama kuyruğu kurbağanın ayağına bağlı olduğu için Herkes bakıp bakıp övünüyordu.
yine onun sırtında kalmış. Suyun yüzüne çıkan kurbağa Bir arslan belirdi birden, mırıldandı durdu:
sırtında fare ölüsü ile dolaşırken kartal yukarıdan fareyi “Evet görüyorum, dedi, hepiniz
görmüş ve kaptığı gibi dağın başına götürmüş. Fare kur- Ölçüsüz bir gurur içindesiniz.
bağaya bağlı olduğu için yüksek dağın zirvesinde kartala Size layık görülmüş çünkü zafer.
yem olmaktan kurtulamamış. Atalarımız ne güzel demiş: Ama yalan söylüyor ressam size.
---- Irkdaşlarım resim yapmayı bilseydi eğer
Doğruyu gösterirdi hepinize.”
Bu fablın sonunda boş bırakılan yere aşağıdaki öğüt-
lerden hangisi getirilmelidir? Bu fabldaki ileti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eden bulur, inleyen ölür. A) İnsan, kazandığı zaferlerden dolayı böbürlenmemelidir.

B) Alna yazılan başa gelir. B) İnsan, doğadaki canlıların hayatına saygılı olmalıdır.
C) Güvenme varlığa, düşersin darlığa. C) Olayları belgelemek onların unutulmasını engeller.
D) Dost, kara günde belli olur. D) Resim, doğruların gösterilmesinde bir araçtır.
E) Akıl akıldan üstündür. E) Herkes olayları kendi bakış açısına göre yorumlar.
 21 9. Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Masal/Fabl - 3

5. Aşağıdakilerden hangisi masalın farklı bir bölümün- 8. Masal ve efsaneler olağanüstü olmaları, nesir şeklinde
de yer alır? I
söylenmeleri, zaman ve yerle sınırlı olmayışları ve kimi
A) Devi alt eden halk huzur içinde yaşamış. motifleri yönüyle birbirine benzerdir. Her bir türün kendine
B) O geceden sonra iki kardeş, bir daha kavga etmemiş. II III
C) Mutluluk güneşi üzerlerinden hiç gitmemiş. özgü yönleri olduğu gibi bu iki türünde farklı yönleri vardır.
D) Prensesi kurtarıp kırk gün kırk gece süren bir düğünle IV
evlenmiş. İnandırıcılık özelliği, dinsel yönleri, sonunun kötü bir olay-
la bitmesi ve kalıplaşmış sözler taşımaması gibi birkaç
E) Geceleri altında ateş yanan bir şehir varmış.
V
unsur efsaneyi masaldan ayırmamıza yardımcı olur.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin ya-
6. Bu dünyada aldanmayan mı var? zımı yanlıştır?
Bir hayal peşinde koşan deliler A) I B) II C) III D) IV E) V
o kadar çoktur ki o kadar
şaşırırsın saymaya kalksan eğer. Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Onlara ders olmalı Ezop’un anlattığı köpek.

Bu köpek, ağzındaki avın gölgesini suda görerek

onu kapmak için atılır dereye hemen.
Birdenbire karışır sular.
Köpek güç bela kıyıya çıkar.
Fakat gölgesi de avı da gitmiştir elden. 9. Su, güneşli günlerdeki gibi ışıl ışıl.
Bu fabl ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? I II III
Turna balığı dönüyordu suyun içinde fırıl fırıl.
A) Kahramanı insan dışı varlıktan seçilmiştir.
IV V
B) Tema, somut kavramlar yoluyla anlatılmıştır.
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden hangisi
C) Teşhis sanatına yer verilmiştir. edattır?
D) Ders verme amacı ön planda tutulmuştur.
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
●
MEB

7. Bir eşek var idi za’if ü nizâr

Yük elinden katı şikeste vü zâr
Gâh odunda vü gâh suda idi
Dün ü gün kahr ile kısuda idi
10. Aşağıdakilerden hangisinin bir masalın döşeme bölü-
Ol kadar çeker idi yükler ağır
münden alındığı söylenebilir?
Ki teninde tü komamışdı yağır
Nice tü kalmamışdı et ü deri A) Pireler berber iken develer tellal iken...
Yükler altında kana batdı deri B) Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.

Bir eşeğin başından geçenlerin alegorik bir dille an- C) Uzak memleketin birinde bir padişah yaşarmış.
latıldığı bu parça aşağıdaki sanatçılardan hangisine D) Padişah işini göredursun, biz gelelim Keloğlan’a.
aittir? E) Sislerin arasından ansızın tek gözlü bir dev beliriver-
miş.
A) Şeyhî B) Gülşehri C) Mevlana
(2019 AYT)
D) Nabizade Nazım E) Şinasi