Zadatak 1.

Odrediti geometrijske nizove za koje vrijedi:

3 b) 3
a1 + a2 = 6 a2 - a1 = 5
a)
a2 + a3 = 30 a3 - a2 = 30

a)

3 3
a1 + a2 = 6
4
a1 + a1 q = 6 a1 (1 + q) = 6
a2 + a3 = 30 a1 q + a1 q = 30 a1 q (1 + q) = 30
2

6
a1 (1 + q) = 6 & 1 + q = a1
6
a1 q $ a1 = 30 & 6q = 30 & q = 5 & a1 (1 + q) = 6 & a1 (1 + 5) = 6 & 6a1 = 6 & a1 = 1
Niz je: 1, 5, 25, 125...
b)

3 3
a2 - a1 = 5
4
a1 q - a1 = 5 a1 (q - 1) = 5
a3 - a2 = 30 a1 q 2
- a1 q = 30 a1 q (1 - q) = 30
5
a1 (q - 1) = 5 & q - 1 = a1
5
a1 q $ a1 = 30 & 5q = 30 & q = 6 & a1 (q - 1) = 5 & a1 (6 - 1) = 5 & 5a1 = 5 & a1 = 1
Niz je: 1, 6, 36, 216...
Zadatak 2. Četiri broja a, b, c i d su susjedni članovi geometrijskog niza. Dokazati da vrijedi
jednakost: ]a2 + b2 + c2g (b2 + c2 + d2) = (ab + bc + cd) 2 .
S obzirom da su brojevi susjedni članovi geometrijskog niza, možemo ih zapisati na sljedeći
način: b = aq, c = aq2, d = aq3 . Iz toga transformišemo lijevu stranu izraza:
7a2 + ^aqh2 + ^aq2h2A7^aqh2 + ^aq2h2 + ^aq3h2A
Slijedi:
^a2 + a2 q2 + a2 q4h^a2 q2 + a2 q4 + a2 q6h
a2 (1 + q2 + q4) $ a2 q2 (1 + q2 + q4)
(1 + q2 + q4) 2 $ a4 q2
Iz ovoga možemo zaključiti sljedeće:
(1 + q2 + q4) 2 $ a4 q2 = (1 + q2 + q4) $ a2 q = a2 q + a2 q3 + a2 q5
Ako opet kvadriramo izraz, dobit ćemo: (a2 q + a2 q3 + a2 q5) 2
Rastavimo li proizvode na prostije članove, uočit ćemo da vrijedi:
a2 q = a $ aq = ab; a2 q3 = aq $ aq2 = bc; a2 q5 = aq2 $ aq3 = cd , što znači da će konačni izraz biti:
(a2 q + a2 q3 + a2 q5) 2 = (ab + bc + cd) 2 , čime je jednakost dokazana.

1
Zadatak 3. Odrediti naznačeni član geometrijskog niza, ako je dato:
a) a9 = 131072, q = 4, a1 = ? b) a5 =- 1, a12 = 1, q = ?
a)
Koristeći formulu za opći član, dobijamo: a9 = a1 q8 & 131072 = a1 $ 65536 & a1 = 2 .
b)
a5 = a1 q4 & - 1 = a1 q4
a12 = a1 q11 & 1 = ..........
a1 $ q4 $ q 7 = 1 =- 1 $ q 7 & - q 7 = 1 & q =- 1
Zadatak 4. Napisati prva tri člana aritmetičkog niza za koji vrijedi:

3
5a2 + 4a5 = 30
3a7 - 2a3 = 15

3 3
5a2 + 4a5 = 30 5 (a + d) + 4 (a + 4d) = 30 5a + 5d + 4a + 16d = 30 9a + 21d = 30
4 4
3a7 - 2a3 = 15 3 (a + 6d) - 2 (a + 2d) = 15 3a + 18d - 2a - 4d = 15 a + 14d = 15
a + 14d = 15 & a = 15 - 14d
9 (15 - 14d) + 21d = 30 & 135 - 126d + 21d = 30 & - 105d =- 105 & d = 1
a = 15 - 14d & a = 15 - 14 $ 1 = 1
Niz je 1, 2, 3, 4, 5...
Zadatak 5. Izračunati an i n, ako je dato:
a) a1 = 1, d = 3, Sn = 145 b) a1 =- 1, d =- 1, Sn =- 78
a)
Sn = 2 62a1 + (n - 1) d@ & 145 = 2 62 $ 1 + (n - 1) $ 3@ & 290 = n ]2 + 3n - 3g
n n

2n + 3n2 - 3n = 290 & 3n2 - n = 290 & 3n2 - n - 290 = 0

D = b2 - 4ac & (- 1) 2 - 4 $ 3 $ (- 290) = 3481 & D = 59
-b ! D 1 ! 59
n1,2 = 2a & n1,2 = 6
29
n1 = 10; n2 =- 3

an = a1 + (n - 1) d & an = 1 + 9 $ 3 = 28
b)
- 78 = 2 6- 2 + (n - 1) $ (- 1)@ &- 156 = n (- 2 - n + 1) & - 156 = n (- n -1) &- 156 =- n2 - n
n

- n2 - n =- 156 $ (- 1) & n2 + n = 156 & n2 + n - 156 = 0

D = 12 - 4 $ 1 $ (- 156) = 625 & D = 25
- 1 ! 25
n1,2 = 2 & n1 = 12, n2 =- 13

an = a1 + (n - 1) d & - 1 + 11 $ (- 1) =- 12