Tęcza i Halo

Tęcza
Tęcza jest zjawiskiem optycznym i meteorologicznym, a więc fizycznie nie
istnieje. Występuje w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku
powstającego w wyniku rozszczepienia światła widzialnego, najczęściej
występują w postaci promieniowania słonecznego, załamującego się i
odbijającego wewnątrz licznych kropli wody mających kształt zbliżony do
kulistego. Rozszczepienie światła jest wynikiem zjawiska dyspersji,
powodującego różnice w kącie załamania światła o różnej długości fali przy
przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza.
Tęcza w rzeczywistości jest okręgiem, którego środek jest dokładnie
naprzeciwko Słońca, więc jest umiejscowiony pod horyzontem. Z tego względu
obserwując tęczę z Ziemi widoczny jest tylko jej łuk. Światło białe jest
mieszaniną światła o różnych kolorach, z których każdy z nich ma inny
współczynnik załamania w wodzie. Oznacza to, że światło przechodzące przez
wodę, jest mieszaniną różnych długości fal, światło wychodzi z niej
rozszczepione na fale o różnych długościach pod różnym kątem. To sprawia, że
w efekcie oko ludzkie widzi wielobarwny łuk, w którym kolory następujące po
sobie od zewnątrz to kolejno czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony,
niebieski, indygo, fioletowy. Źródłem światła wywołującego tęczę jest zwykle
Słońce, czasem także Księżyc. Efekt tęczy może być widoczny wszędzie, gdzie
występują krople wody w powietrzu oświetlane przez promienie słoneczne,
padające z tyłu obserwatora, a Słońce znajduje się na stosunkowo niewielkiej
wysokości. Tęcza powstaje również przy wodospadach lub fontannach, dookoła
których występują krople wody. Charakterystyczne efekty tęczowe mogą być
też czasem zauważone przy podświetlonych chmurach jako pionowe wstęgi
przy odległych deszczach lub virgach, jak również mogą być sztucznie uzyskane
poprzez rozpylanie kropel wody w powietrzu oświetlonym silnym
jednokierunkowym białym światłem.
Tęcza jest złudzeniem optycznym, więc nie możemy określić jej położenia ani
rozmiarów, możemy natomiast określić jej promień kątowy, czyli kąt między
kierunkiem od obserwatora do środka tęczy, a kierunkiem od obserwatora do
dowolnego punktu tęczy, a wynosi on 42°.
 Efekt Halo
Halo to piękne i dość częste zjawisko optyczno-meteorologiczne, które
możemy zaobserwować wokół Słońca bądź Księżyca. Większość halo pojawia
się jako jasne, białe pierścienie światła, ale w niektórych przypadkach
rozproszenie światła sprawia, że halo mają kolor tęczy. Halo powstaje, gdy
światło słońca bądź księżyca załamuje się przez kryształki lodu znajdujące się
w cienkich chmurach piętra wysokiego lub we mgle lodowej. W przypadku
efektu halo światło nie odbija się od wewnętrznej powierzchni kryształka
lodu, jedynie ulega załamaniu. Światło zmienia wówczas swój kierunek
zaledwie o około 22°, ten kąt słabo zależy od barwy światła, dlatego halo jest
prawie białe. Fakt występowania kryształków lodu o różnych kształtach jak
również wielorakich możliwości ich ustawień i skorelowania w przestrzeni
sprawia, że możemy oglądać wiele efektów halo.
Najczęściej występuje tzw. małe halo o rozmiarze kątowym 22°,
powstające przez załamanie na powierzchniach kryształów o kącie łamiącym
60°. W atmosferze polarnej lub w przypadku atmosfer planetarnych możliwe
są okręgi halo o innych promieniach, jeżeli kryształy lodu mają kształt inny
niż sześciokątne kolumny lub płytki Rzadziej widoczne bywa duże halo o
rozmiarze kątowym 46°, powstające podczas załamania światła na
krawędziach kryształów do siebie prostopadłych. Do zjawiska Halo nie można
się zbliżyć, ponieważ zmiana punktu obserwacji powoduje oddalenie się
obserwowanego obrazu, a zasięg widoczności określany jest przez rozmiar
chmury.
Halo jest często obserwowane w niewielkiej odległości kątowej od Słońca i
podczas takich obserwacji należy chronić oczy, a także elementy światłoczułe
aparatu fotograficznego przed bezpośrednio padającym światłem Słońca,
ponieważ wiąże się to z trwałym uszkodzeniem wzroku, a w przypadku
aparatu – z uszkodzeniem sprzętu

Bibliografia
https://www.naukowiec.org/wiedza/geografia/tecza_3254.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C4%99cza
https://pl.wikipedia.org/wiki/Halo_(zjawisko_optyczne)
https://www.naukowiec.org/wiedza/geografia/efekt_halo_2819.html
http://szkolysalezjanskie.pl/old/pliki/2009/zjawiska_2.pdf