Professional Documents
Culture Documents
10 - Radyasyon Güvenli̇ği̇ - Mevzuati - Errk
10 - Radyasyon Güvenli̇ği̇ - Mevzuati - Errk
RADYASYON GÜVENLİĞİ
MEVZUATI
(ERRK)
Temel Güvenlik Standartları ve
Doz Sınırlama Sistemi
Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu (ICRP)
Amacı:
Atom enerjisinin barışçıl amaçlarla ülke yararına
kullanılmasında izlenecek ulusal politikanın esaslarını ve
bu konudaki plan ve programları belirlemek,
4
Kapsam
Endüstriyel amaçlı radyografi uygulamalarında radyasyon
kaynakları ve cihazlarının kullanımı ile uygulamaların
yapıldığı yerlerde radyasyon güvenliğinin ve kaynakların
emniyetinin sağlanması ve radyasyon kaynaklarının
lisanslanması ile ilgili hususları kapsar.
Tanımlar
Lisans sahibi: Radyografi cihazı için Kurum tarafından verilen lisansta
ismi belirtilen gerçek veya tüzel kişi,
Radyografçının sorumlulukları:
1) Radyografi çalışmalarını, radyografi sorumlusunun
hazırladığı yazılı yöntemlere uygun olarak yerine
getirmek,
Radyografcının sorumlulukları:
5) Açık alan çalışmalarında güvenlik şeritlerini çekmek ve
çalışmalar tamamlanıncaya kadar radyasyon güvenliğini
sağlamak,
Radyasyon Güvenliği
Lisans sahibi tarafından radyasyon güvenliğini sağlamak
üzere, aşağıdaki önlemler alınır:
a) Endüstriyel radyografi çalışmalarının radyasyon güvenliği,
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinde belirtilen Uygulamanın
Gerekçelendirilmesi, Korunmanın Optimizasyonu ve Doz
Sınırlamasını içeren güvenlik standartları çerçevesinde ilkeler
uygulanarak sağlanır.
b) Optimizasyon:
Radyasyona maruz kalmaya sebep olan uygulamalarda,
olası tüm ışınlanmalar için
bireysel dozların büyüklüğü,
ışınlanacak kişilerin sayısı,
ekonomik ve sosyal faktörler
göz önünde bulundurularak mümkün olan en düşük dozun
alınması sağlanır.
24
Referans Düzeyleri
Sonuç: Çözüm:
Gerçek doz aşımı (<10%) Radyasyonlu çalışma
Yanlış Kullanım/ kasıtlı ortamından uzaklaştırma/
ışınlama Sistem iyileştirme
(500-600 doz aşımı sayısı/ay) Personel Eğitimi
27
Çalışma alanları
Maruz kalınacak yıllık radyasyon dozunun 1 mSv değerini
geçme olasılığı bulunan alanlar radyasyon alanı olarak
nitelendirilir ve bu Yönetmelik kapsamında doz
seviyelerine göre çalışma alanları ve yapılan uygulamaya
göre çalışma alanları olmak üzere iki sınıfta değerlendirilir.
1) Açık arazi veya inşa halindeki bina, tesis ve benzeri yerlerde yapılan
açık alan radyografisi,
Çalışanların eğitilmesi
Belgelendirme
Eğitim programını önceden tamamlamış olan veya eğitimi tamamlayan
radyasyondan korunma sorumlusu ve radyografçıların Kurum tarafından
uygulanacak test sınavında 100 üzerinden en az 70 puan alarak başarı
belgesi almaları gerekmektedir.
b) Belgelendirme sınavına aynı kişi bir yılda en fazla iki kez girebilir.
Atık işlemleri
Sızıntı testi
Kapalı radyoaktif kaynakların kullanıldığı ve fakirleştirilmiş uranyum
zırh malzemesi içeren endüstriyel radyografi cihazlarının radyoaktivite
sızıntı testleri, düzenli aralıklarla lisanslı kullanıcılar tarafından ilgili
TSE ve ISO standardına uygun olarak yapılır veya yetkili kuruluşlara
yaptırılır. Sızıntı testi aralığı kapalı kaynaklar için altı aydan,
fakirleştirilmiş uranyum malzemeler için bir yıldan fazla olamaz.
Yapılan testte belirlenen sızıntı değeri 200 Bq değerinden büyük
olduğu takdirde cihaz veya malzemelerden radyoaktif bulaşmanın
giderilmesi gerekir. Bu değerin aşıldığının belirlendiği durumlar lisans
sahibi tarafından ayrıntılı olarak derhal Kuruma yazılı olarak bildirilir.
Bakım ve onarım
• Endüstriyel radyografi cihazlarının ve donanımlarının kullanma
kılavuzlarında belirtilen düzenli bakım ve onarım çalışmaları dışında,
arızalanması veya normal olmayan durumlardaki onarım çalışmaları,
orijinal üretici firması tarafından veya üretici firma tarafından
yetkilendirilmiş ve Kurumdan İmalat veya Bakım ve Onarım
Faaliyetlerinde Radyasyondan Korunmanın Sağlanmasına İlişkin
lisansı bulunan firmalar veya kuruluşlar tarafından yapılır.
• Kaynakları
TS-4221 veya ISO-2919
• Sızıntı Testleri
TS-ISO 9978
• X-ışını Cihazları
IEC 204 veya eşdeğeri TS ile uyumlu
38
BEŞİNCİ BÖLÜM
• Etiketleme
• Cihazların, kaynak değiştirme ve taşıma kaplarının
etiketlenmeleri, radyasyondan korunma sorumlusunun
sorumluluğunda Radyoaktif Maddenin Güvenli Taşınması
Yönetmeliğinde belirtilen hususlara uyularak yapılır.
• Taşıma
• Cihazların, kaynak değiştirme ve taşıma kaplarının
taşınması, radyasyondan korunma sorumlusunun
sorumluluğunda Radyoaktif Maddenin Güvenli Taşınması
Yönetmeliğinde belirtilen hususlara uyularak yapılır.
39
Depolama
İçinde radyasyon kaynağı bulunan taşıma kapları veya cihazları
kullanılmadıkları zamanlarda güvenli olarak geçici depolanması için
aşağıdaki hususlara uyulur:
Depolama (devam)
d) Depo, çalışma koşullarına göre, radyasyon güvenliği sağlanacak
şekilde yapılır. Depo, radyasyon görevlileri ve diğer çalışanlardan
uzak bir bölgede kazılmış ve içerisi betonlanmış kuyu seklinde de
olabilir. Bu durumda kuyunun kapağı yeterli radyasyon korunmasını
sağlayacak özellikte ve kilitli olmalıdır. Kuyunun etrafı ve üzeri ayrıca
kafes tel örgü ile çevrilir ve kilit altında tutulur.
Depolama (devam)
g) Depo, cihaz ve kaynakların düzgün çalışmalarını etkileyen aşırı sıcak
veya soğuk, nem, toz ve benzeri etkilere maruz kalmayacak yerlerde
ve koşullarda bulunur.
h) Cihazlar ve donanımları ile kaynak taşıma kapları için kullanılan
depo başka amaçlar için kullanılamaz.
I) Depo, yanıcı, parlayıcı, patlayıcı ve aşındırıcı özellikli
malzemelerden uzak bir alanda bulunur.
i) Depo yapımında yangına karşı dayanıklı malzeme kullanılır.
42
Kayıtlar
Lisans sahibi tarafından aşağıda verilen kayıtların tutulması sağlanır:
Kayıtlar (devam)
b) Kaynaklara ait kayıtlar:
Kayıtlar (devam)
c) Personele ait kayıtlar:
Kayıtlar (devam)
d) Radyasyon ölçüm aletlerine ait kayıtlar
Kayıtlar (devam)
e) Olaylara ait kayıtlar:
Kayıtların saklanması
Kayıtlar, her bir kişi, radyografi cihazı, radyasyon kaynağı,
radyasyon ölçüm cihazı ve dozimetreler ile olaylar ve
kazalar için ayrı ayrı ve güncel olarak tutulur.
Denetim
Cihazlar, donanımları ve kaynaklar ile bunların bulundukları ve
kullanıldıkları işyerleri ve çalışma alanları, Kurum uzmanları
tarafından Tüzük ve Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin ilgili
hükümleri uyarınca ve aşağıda verilen hususlar çerçevesinde
denetime tabi tutulur:
Denetim koşulları
• Denetim haberli veya habersiz gerekli görülen sıklıkta
yapılır. Denetimler sırasında lisans sahibi ve
yetkilendirdiği kişiler tarafından Kurum uzmanlarına her
türlü bilgi ve belge sağlamakla yükümlüdür.
51
Denetim sonuçları
Kurum tarafından yapılan denetimler sonucu rapor düzenlenir ve
rapor Kurumun Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi tarafından
değerlendirilerek;