HUK205 Kamu Maliyesi Dersi Pratik Çalışması

25 Aralık 2023

I. DOĞRU/YANLIŞ ÖNERMELERİ
1. Ekonominin amacı sınırsız kaynakların doğru amaçlarla kullanılmasını sağlamaktır.
2. Kamu ekonomisinde fayda tespit edilebilir ve bölünebilir bir nitelik taşır.
3. Kamusal mal ve hizmetlerde dışsallık söz konusudur.
4. Özel ekonomide üreticiler kâr maksimizasyonunu, tüketiciler ise fayda
maksimizasyonunu amaçlar.
5. Kamu ekonomisinde mal ve hizmet üretiminde siyasi kararların hiçbir şekilde rolü
olamaz.
6. Kamu ekonomisinde talebe göre üretim yapılır. Bu durum özellikle tam kamusal
hizmet olan milli savunma hizmetinde görülür.
7. Kamusal mal ve hizmetlerin bölünemez nitelikte olmalarının bir sonucu da bu
hizmetlerin piyasaya sunularak pazarlanamamasıdır.
8. Tam kamusal mal ve hizmetler, toplumda bedelini ödeyenlerce yararlanılabilen mal
ve hizmetlerdir.
9. Yarı kamusal mal ve hizmetlerden bir bedel karşılığı yararlanılabildiği için özel
üniversitelerin verdiği hizmet de yarı kamusal nitelik taşır.
10. Kapitalist ekonomik sistemlerde özel mülkiyet sınırlı olup üretim kâra göre değil
gereksinimlere göre şekillenir.
11. Kamu ekonomisinin ulusal ekonomideki payı ülkedeki ekonomik rejime göre
değişkenlik gösterir. Tam kapitalist sistemlerde kamu ekonomisinin payı sıfırdır.
12. Kamu maliyesinin amaçları; kaynak kullanımında etkinliğin sağlanması, bölüşümde
etkinliğin sağlanması ve ekonomik istikrarın sağlanmasıdır.
13. Vergi teşvikleri, istisnaları veya muafiyetleriyle devletin bir alandaki faaliyetleri
sınırlamak veya yaymaya yönelik faaliyetleri maliyenin sosyoloji bilimi ile arasındaki
ilişkinin bir göstergesidir.
14. Mali hukuk; kamu gelirleri hukuku, kamu harcamaları hukuku ve bütçe hukuku olmak
üzere üç ana daldan oluşur.
15. Kamu gelirleri kamu hizmetinin finansmanını sağlamak için elde edilir ve tek kaynağı
vergi gelirleridir.
16. Sigara ve alkol üzerinden alınan ekstra vergiler, kamu gelirlerinin fiscal amacıyla
açıklanabilir.
17. Mali tekel gelirleri, devletin ekonomik egemenliğine dayalı olmaksızın elde ettiği
iradi kamu gelirlerindendir.
18. Vergi benzerleri anlamına gelen parafiskal gelirler, genel kamu yararına yönelik bir
kısım kuruluşların sundukları hizmetlerin finansmanında kullanılmak üzere, kuruluş
mensuplarından ya da kuruluşla ilgili üçüncü kişilerden topladıkları ve merkezi
yönetim bütçesi dışında muhasebeleştirilen kamusal gelirlerdir. Parafiskal gelirler,
ödeyenler açısından gönüllülük esasına dayandığından cebri kamu gelirleri arasında
yer almamaktadır.
19. Harçlar ve vergilerin ortak yanı her ikisinin de belli ve somut bir kamu hizmetine
karşılık alınmasıdır.
20. Kamu idarelerinin verdiği bir izin veya sağladığı ayrıcalık karşılığında ilgililerden
tahsil edilen kamu gelirleri şerefiye olarak adlandırılır.
21. Bir kurumun finanse edilmesi ve belli işlerin yürütülmesi için gereken harcamaları
yapmak üzere ayrılan paraya fon denir. Fonlar bütçe içi fonlar ve bütçe dışı fonlar
olarak ikiye ayrılır. Toplu Konut Fonu, bütçe içi fonlar arasında yer almaktadır.
22. Belli kaynaklardan toplanan fonlar, herhangi bir amaç için kullanılmak üzere genel
bütçeye kaydedilir.
23. Devletlerin para basımından elde ettikleri gelire para basma geliri (senyoraj) denir.
24. Ödeme gücüne-mali güce sahip olup diğer bir deyişle vergi konusu ile bağlantı kuran,
vergiyi doğuran olayı kendi kişiliğinde gerçekleştiren ve vergi borcunu da kendi
malvarlığından ödeyecek olan kişiye vergi sorumlusu adı verilir.
25. Vergi yükümlülüğü kanunla belirlenebileceği gibi vergi idaresinin işlemiyle veya
mahkeme kararıyla da belirlenebilir.
26. Bir verginin kanuni yükümlüsü her durumda fiili olarak da o vergiyi ödemekle
yükümlüdür.
27. Vergi borcunun ödenmesi için vergi dairesine muhatap olan kişi vergi mükellefidir.
28. Vergi sorumluluğunun bir şekli olarak ortaya çıkan vergi tevkifatı, vergi dairesinin iş
yükünü azaltmak ve vergi tahsilatını kolaylaştırmak için, kamu alacaklısının tahsil
etmesi gereken vergiyi vergi sorumlusunun yükümlüden kesip vergi dairesine
yatırması durumudur.
29. Vergi sorumlusu vergi borcunu kendi mal varlığından öder ve bir kayıp veya ceza söz
konusu olduğunda bu yaptırımlardan bizzat kendisi sorumlu tutulur.
30. Vergi borcu, verginin tahakkuk ettiği tarihte yürürlükte olan kanuni düzenlemelere
göre hesaplanır.
31. Kişi unsuru bakımından getirilen vergi kolaylığına muafiyet adı verilirken konu
unsuru yönünden sağlanan vergi kolaylığına istisna denir.
32. Verginin başlıca unsurları tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsildir.
33. Kamu iktisadi teşebbüsleri devlete ait olduklarından vergilendirilmezler.
34. Emlak vergisi oranının arazilerde binde bir, arsalarda binde üç, büyükşehir belediyesi
ve mücavir alan içerisinde yer alan içerisinde binde altı olarak uygulanması, artan
oranlı vergilendirmenin bir örneği olarak karşımıza çıkmaktadır.
35. Artan oranlı vergilendirme, oranın %100’e ulaşıp ulaşmamasına göre sınırlı artan
oranlı ve sınırsız artan oranlı olarak ikiye ayrılır. Gelir vergisi sınırsız artan oranlı bir
vergidir.
36. Bir vergi sisteminde dolaylı vergilerden elde edilen gelirin dolaysız vergilerden daha
fazla olması, vergi adaletinin sağlandığının bir göstergesidir.
37. Avukat (A), 2023 yılında 100.000-TL vergi ödemiştir. (A), vergi dairesine verdiği
dilekçede ödediği verginin hangi kamu hizmeti için kullanıldığını sormuştur. Bilgi
Edinme Kanunu gereği vergi dairesi (A)’ya bu konuda bilgi vermekle yükümlüdür.
 KLASİK SORULAR:
1. Devletin gelir elde etmesinin sebepleri nedir? Devlet bu gelirleri elde etmek için hangi
yollara başvurur?
2. Kamu gelirleri olağan veya olağanüstü nitelikte olabilmektedir. Olağanüstü nitelikte
kamu gelirlerini örnekleyiniz.
3. 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 39. Maddesinde düzenlenen Özel İletişim
Vergisi’nin konusu her nevi mobil telekomünikasyon işletmeciliği kapsamındaki
tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri ile radyo ve televizyon yayınlarının uydu
platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetler ve bu sayılanların dışında
kalan diğer telekomünikasyon hizmetleri oluşturmaktadır.
a) Her nevi mobil elektronik haberleşme işletmeciliği kapsamındaki (ön ödemeli hatlara
yüklemeler için yapılan satışlar dâhil) tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri % 7,5,
b) Radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine
ilişkin hizmetleri % 7,5,
c) Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmeti % 7,5,
d) (Ek: 18/2/2009-5838/14 md.) (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına girmeyen diğer
elektronik haberleşme hizmetleri % 7,5,
Oranında özel iletişim vergisine tâbidir.
Bunlara ek olarak telefon aboneliğinin ilk tesisinde 2023 yılı için 260-TL ÖİV
alınmaktadır.
Özel İletişim Vergisinin Türk Vergi Sistemi içerisinde hangi vergi türü içerisinde yer
aldığını değerlendiriniz.
Yukarıda bahsedilen bentler uyarınca Özel İletişim Vergisinin oran yapısını vergi
adaleti kavramını da göz önünde bulundurarak inceleyiniz.

---

Başarı Dileklerimizle!

Ar. Gör. Hilal GÜRSES ŞAHİN / Dr. Öğretim Üyesi İdris Hakan FURTUN