Professional Documents
Culture Documents
األعمال الترابية
-5-3مقدمة:
حد ي مً وتحت ي تلييم مألعش ي منترمبد ي تشييددا منشآشييتط دتالييم من د ي ب ألعش ي
منشآع ي م ييش منعاد ييا ش ييم منشش ي رد منشاآدي ي ش يي منشآش ييتط شهش ي ً ش ييم ةشلي ي مألعشي ي
منارقي ي ط منس ييلم منحادادي ي وغدرهي ي لشي ي آهي ي تش ييل ةي ي مً س س ييد ً ش ييم منش ئدي ي
منعشلدي ط منوييرورد منومةييم تآعد ي ه ييش ب دي مألآيوم شييم منشآشييتط ومنشبي آش والبييا
وتآعدي ه ومسييتاام ميندي ط ومنشعييامط ارئيق تآظييد تلييم مألعشي
م شييم من دي با مرسي
منشآ سييب ش ي و ييرورم ماتد ي ر منا يومق منبل شي ي حت ي ال تت ي ر منآع ي ي ط وآوعد ي تل ييم
ت مًر سلبد ً. مألعش
منترمبد شم شةشوع عشلد ط ة ئد هش : تتلوم مألعش
منالال وتعتدط منترب وتحشدله . -1عش
منآ . -2عش
منرا ومنتسود . -3عش
منرص. -4عش
منتعةدر. -5عش
إم تاييور اييآ ع ميند ي ط ومنشعييامط وا ا ي منشسييتااش ييش تآعد ي مألعش ي
منترمبد ي دس ي عا عل ي تح د ييق شاش يرمط مقتا ي اد ع ند ي ش ييم اييبل منشلآآ ي منل شلي ي
قلدلي ي تآعي ي د يياود ً ش ي ي :منحع يير نهي ي .وعل من ييرغ ش ييم ن ييم ال آع ييا ’ حة ييو عشي ي
قع يير مألس سي ي ط ومناآي ي اق بع ييا منحعي ير تس ييود شد ييو منحعردي ي ط منا ييةدرم تآظدي ي
منارئييق منبسييدا منشتبع ي ييش
م ومنراشد ي ط را ةومآييم مألس س ي ط وغدره ي حدييأ م
تآعد ي ه تا رسييلبد ً ت ي د مًر لبد ي مًر بشييل لبديير عل ي منآع ي ط مإلةش ند ي آتدة ي نئلآت ةد ي
منوئدل نلعش منداوي.
15
منترمبد : شم منعومش منشا رم عل تآعد مألعش
اومص منترب منتلآونوةد ومنشدل آدلد .
شوق منعش . ظرو
منشرما تآعد ه . حةو مألعش
منترب . ميند ط منشستااش ش منتآعد وا ا ش آ
حعيير ورا تا ي ا آ ييش آ ي تآعد ي منششييروع ط ومنشآشييتط منشاتلع ي عش ي
وتل ييوم منحعردي ي ط ومنراشدي ي ط امئشي ي و شاقتي ي تبعي ي ً نش ييام منااشي ي ومالس ييت ش ر وعلي ي
: سبد منش
حعرد ي ي ط شاقت ي ي :مناآ ي ي اق منبل ش ي ي نتشادي ييا شي ييبل ط منش مر ي ييق منع ش ي ي ( شد ي ي
تس ييتاا نش ييام قا ييدرم ش ييم مني ي شم وهي يش ا يير ا ييحش..من هي ي ت لهربي ي
منبلح . ورورد نتآعد مألعش
حعردي ط امئشي :منحعردي ط منوييرورد نتآعدي مألبآدي منسييلآد ومنشآشييتط منش ئدي
ومنساوا وغدره .
منترمبد ي ه ش ي تعييا شس ي ن ماتد ي ر ا يومق ميند ي ط ومنشعييامط منبل ش ي نتآعد ي مألعش ي’ َ
ةي ييامً ألآه ي ي تحت ي ي إن ي ي تحلد ي ي وا مرس ي ي شاتل ي ي منعومش ي ي مالقتا ي ي اد ومنتآظدشد ي ي
ومنتلآونوةدي ي ي منشيي ييا رم عل ي ي ي منشاش ي ي يرمط مالقتاي ي ي اد منشعتش ي ييام نت د ي ييد عش ي ي ي تليي ييم
منارئي يق ومألسي ي ندم منشآا دي ي ومنشب ييررم
م منشةشوعي ي ط وش ييم منو ييروري دوي ي ً بح ييأ
. علشد ً نتآظد عش مناومق ب عتب ر شرتبا ً بشستوى ت آد تآعد تلم مألعش
15
ل يرم ع ش ي عييم ترلدييم منترب ي ب عتب ره ي منوسييا ييش منبامد ي البييا شييم إعا ي
شيم ي م منتربي تتي ن آوم منشآشيتط ولشي هيو شعيرو منشحدا ومن عام نشاتل
منعآ ار منت ند :
-ة دئ ط شآرمند ابلب .
ح ال ته و آومعه . -ش بشاتل
-شوما عوود .
-غ مط شاتلع .
لش م منتو و منآسبش نلة دئ ط منشآرمند منابلب و منيرومبا منامالدي دشي
بدآهي ي دح يياامم اي يومص منتربي ي منشدل آدلدي ي ش ي ي منشت آي ي و ش وشي ي من ييص وغدرهي ي
ش منترب دسه إسيه ش ً لبدي مًر يش تحاديا سي ندم نم م وةوا منشد إن ب إلو
منترمبد . وارق منحعر و منرا منشتبع ش آ تآعد مألعش
تآ س مناومص منعد د ئد نلترب إن :
بت ي :وهييش منا يومص منشتعل ي بترملد يم منترب ي ل نترملد يم .1ا يومص د د ئد ي
منحبش و منو م منآوعش و قوم منترب .
.2ا يومص د د ئد ي شتةد يرم :و ه ي منا يومص عادييام آ ي لر هشه ي :منراوب ي
ومنو م منحةشش وغدره . منشس شد
الوزن الحجمي لمتربة :
هو و م وحام منحة شم منترب ب نح ن منابدعد وت س ع ام بي kg T/m3
g / cm3 /cm3ودرش نه
ودعا ب نادة منت ند :
Ww Ws
Vg Vw Vs
- Wwو م منش . إ م:
- Wsو م منترب شةعع .
13
. حة منة - Vg
- Vwحة منش .
- Vsحة منة منالم شم منترب .
الوزن النوعي لمتربة :
هييو و م منةي مناييلم علي حةشييه ي منييو م منحةشييش نلة ئدي ط مناييبلب
ودعبر عآه بي sد س م . kg/m3
ودحسم ب نعبلق :
W
s s
Vs
الرطوبة النسبية لمتربة :
ييش منترب ي إن ي و م منترب ي شةعع ي بارة ي ح ي مررم تت يرمو هييش آسييب و م منش ي
آه آسب شئود ودرش نه .W ش بدم 100-105 Cودعبر عآه عل
Ww
W 100%
Ws
إم منراوب منآسبد ا ا د د ئدي ه شي تيا ر علي ل ي ولش هو شعرو
وااوا "منترم منةو رد منتش ترتبا ارة ايبلبته مناومص منشدل آدلد نلترب
وقومشه عل منراوب وآسبته .
وتاي منراوبي منابدعدي يش منتربي تتيرمو شي بدم 3 - 4%نلتربي منرشلدي
وتعتبر منترب راب إ م ل آط w > 30 %وابدعد حت 60%نلترب منةو رد
قلدل منراوب عآاش تلوم منراوب ي . w < 5% وة 30% > w > 5%
كثافة التربة :
15
وا اي ي منت ييرم منشعللي ي وتح يياا ت ييا ر هي ي منا ا ييد علي ي اي يومص منتربي ي
q q
S 1 2 ب نعبلق :
v1 v2
إ م – v1:حة منة ئد ط منالب .
– v2حة منشس ش ط ش منش ا منشاروس نلترب ود ار بي .m3
– q 1لتل منة ئد ط منالب .
ش شس ش ط منترب وت ار بي . T - q 2لتل منش
من ي ي وت ييد ل ي منترب ي بش ييامر شع ش ي منشس ي شد ( آسييب منشس ي ش ط ده ي
آسب حة منشس ش ط إن حة منة منالم ش منترب ودرش نه بي : e دش
V
e v
Vs
إ ل م e < 0. 5ومنترب شالال . e > 1 وتعتبر منترب شتش سل
15
شع ش ي ي ي منرشي ي ييف و منآعو د ي ي ي Kد ي ي ي س بي ي ي ي m/day cm/min cm/sec
ومنةاو ( 2دبدم قد شع شبلط منرشف نلترم منشاتلع و ق منلوا منروسش.
الجدول ( ) 1قيم الميل الطبيعي وفق نوع التربة وعمق الحفرية .
15
.5التربة الصخرية :
بييرومبا هدللد ي شتدآ ي وتو ي منتييرم منشةش تد ي (منةرمآدييط دتشت ي ه ي م مناييآ
إن ي منتييرم مط منييرومبا مإلسييشآتد منلومرت دييط منشدسييط ب إلو ي منييادوردط
منلوآةلوشدرمط ومنرومبا مالااآ عد . منرسوبد ( رشلد
و ق شاشر منشت آ وارة ت س منترب مناارد باوره إن عام اآ
. منتارد ش منش ومالآحبل ….من
.5التربة غير الصخرية:
لش تحتوي ه منترب عل رومبا ق سد وشتدآ وتآسم إنده منترب منشعلل
توي ي بآدي ي ط شترمباي ي وغد يير شترمباي ي وشت تآهي ي قي ي بل د يير ش ييم شت آي ي من ييرومبا ييش
منشع ام .وتتشد با اد منتعتط ومنيتحا وتحتيوي يش ترلدبهي علية ئدي ط شعاآدي
ول ي نم منش ي ب شييل نه وح التييه منشاتلع ي ش ي وةييوا منش يومئم مط منترلدييم ق سييد
منة ي .
مط حبدب ي ط ت س ي منترب ي غديير مناييارد إن ي مألآ يوم ميتد ي :ترب ي اييارد
ترب غوي رد .وتتي ر هي مألآيوم ترب رشلد بحص لبدرم منحة (حا
شم منتيرم ب نراوبي إني حيا لبدير وتيااي تةدرمتهي إني تةدير منل ي ومنااي ئص
مألارى منشرتبا به .
هآ م ترم سهل منشع نةي منترب و ق شعد ر اعوب منشع نة لش تاآ
تآعدي ي مألعشي ي علي ي تحاد ييا تلي ي ند ودسي ي عاآ هي ي م منتا ييآد وا ييعب منشع نةي ي
منترمبد واآ ع آند ط منبآ .
56
ولي ي نم دتعل ييق مألش يير ب ألبعي ي ا منهآاس ييد ومألعشي ي ق ومناي يومص منتلآونوةدي ي نلتربي ي
با ي يومص منحش ي يوالط عل ي ي ةومآيييم منحعرد ي ي ط ومنشآح ييارمط وبا مرئي ييق و س ي ي ندم تآعد ي ي
منترمبد . مألعش
عي ييش منتي ييرم منشتش سي ييل منراب ي ي دسي ييشف بتآعد ي ي منحعرد ي ي ط ومناآ ي ي اق بةي ييارمم
ش قوند ببل تاعد ونعترمط غدر شحاام شم من شم ونلم باوم ت در منحشوالط
منادآ شدلد عل ةومآبه .
إم ح ني ي ع ييا إشل آدي ي تح د ييق مالس ييت رمر منلي ي ش نلشآح ييارمط ومنحعردي ي ط ش ييم
علدآي ا مرسي ايرق منتيياعد ومنت بديط نتلييم ايبل إعاي شديو وييرورد نهي تعيير
منشدو ش تي شدم ب تهي شيم ايبل من دي بي إلة مر مط منل دي نشآي حايو مالآهدي ر
ش منحعر ومناآ اق . اوم إع ق تآعد مألعش
وشم س ندم تاعد منشدو منترمبد مستاام منةيارمم مالسيتآ اد قلدلي منسيش ل
ومعتش ا منتةاد بببلا ط وشوما شاتلع لش هو شبدم ش منشل (. 1
وقيا آلةي إني ت بديط منببلاي ط منشسييتااش يش منتةادي ب وييب م شيا لشي ييش
و ادي مًر دوةييا شييم مألس ي ندم منشسييتااش منشدييو منترمبد ي منح ييم بش يوما منشييل ( 2
إسشآتد بشل عشدق و ساحش لش هو شووف ش منشل ( . 3
55
الشكل ( ) 5تدعيم الميول الترابية بالبالطات مع الشدادات .
وميم سيييآتآ و هد ل ي ي منتي يياعد ومنت بدي ييط منشاقت ي ي نلةي ييارمم منش ي ي قوند نلحعي يير
ومنشآتشرم بشل ومس وشم هشه :
-5التثبيت بالدعامات المائمة :
تستاا ه منياع ش ط يش ت بديط ةيارمم منحعردي ط منلبديرم عآيا تعي ر معتشي ا
ومحييا و مألسي ندم مألاييرى وتتووي تلييم منيياع ش ط وييشم منحعردي ط علي اي
ل ر بحسم عش ه .
اشييبد سييش لته 5cmودتييرم دشي منيياع ش ط مأل دي شييم عيومر وتتي ن
منترب منشتش سل وعشق منحعر ش اوم 3m بدآه رمغ ط شس ود نعروه ش ح
لي م تلييوم مإلة ي مر مط منس ي ب بشييل عل ي وشييم غديير وةييوا نلشد ي منةو د ي
55
حد ييأ نلحعردي ي ط مط مألعشي ي ق منلبدي يرم ومنت ييرم منشش ييبع منرابي ي غد يير منشتش س ييل
دةا عآاه منساف منش قونش نلحعرم ب ناع ش ط مأل د ب نل ش .
ييش إع قي ي تآعدي ي مألعشي ي س ييلبد ط مسي يتاام هي ي م منآ ييو ش ييم منت يياعد تتش ي ي
ومنشييل ( 4دووييف منبلح ي بعييا منحعيير آتدة ي نوييدق س ي ح ط منعش ي منشالوب ي
ارد منتاعد به مناع ش ط .
B
h تتوو ا ر منحعرم وعل بعا دعا ب نعبلق :
tg
إ م -h :عشق منحعرد . m.
- مود منشد منابدعش ( رماد م .
ونلييش ال تعدييق قوييب م منشييا حرل ي مألشييا ص عل ي ةومآييم حع يرم مألس ي س
وشم اآ اق ا ا شحدا ب نحعرم و مناآاق. تةرس ش مألر
ه ي م مألسييلوم شييم منتيياعد شبلئ ي ةييامً ييش آ ي حعيير منترب ي و بعييا نت ي شدم
منساف مست رمر منةارمم و ش ح ن عا منتشلم شم غرس منشامامط آتدة الآشة
من ردييم شييم ةومآييم منحعرد ي آ ييو ب نت بدييط شييم منةه ي منامالد ي نلحع يرم وب ومد ي ش ئل ي
عم مأل ق لش ش منشل ( . 5
53
تآع ي من ييوم وميب ي ر منبل ش ي نلتيياعد ب سييتاام منشييامامط منش بت ي شييم منيياما
ب اير 5 – 3 0 cmوبايو دتيرمو شي بدم 5 - 20 cmوتووي قويب م منشيا
لش ي ت يياع عل ي اييو ة ييارمم منحع يرم منامالد ي .شي ي ش ي ح آه ي بي ي نبدتوم و منترب ي
مط قاير دتيرمو شي بدم 18 - 40 m.m منشامامط هش عبي رم عيم قويب م شعاآدي
ااوته شم . 3 - 5m ش اعو وتتوو
-3المثبتات الظفرية:
تستاا ه مألآوم شم منهد ل منشاقت ش تاعد منترم غدر منشست رم و ش
وهييش عب ي رم عييم اييع ئف شعاآد ي شتشعاييل تةييرس ييش ح ن ي وةييوا منشد ي منةو د ي
شآه ي منسيياف ومنشحييام ونه ي عييام شييل منترمبد ي منترب ي قب ي منبييا بتآعد ي مألعش ي
Zمآظر منشل ( . 6 وبشل حر
تتشد ه منش بت ط ب نشت آ منع ند ومن ارم منلبدرم عل تحش منوةوا منلبدرم
وبعيياا منش يرمط منلبديير نبلسييتاام ونلآه ي غ ند ي من ي شم نلترب ي ومنحش يوالط منة آبد ي
ش رآ ش مألآوم مألارى منشستااش .
-5المثبتات الجدارية:
دح ييق ه ي م منآييو شييم منتيياعد حرد ي منحرل ي اما ي منحعرد ي ط ااوا ي ً ييش
وهييش عبي رم عييم ةييارمم و وتي ا شةروسي ييش منتربي لشي منشع ييام نلشوقي منظييرو
دبدآه منشل ( . 7
55
الشكل ( ) 5المثبتات الظفرية .
دآع ي منتيياعد منةييامري و ييق عشييق منحعرد ي شييم ش ي اتش مناشييم و منشعييام
ش منايع ئف 3mتستاا ده منةارمم مناشبد ألعش ق من لدل منتش ال تتة و
منشعاآدي تياع بهي ةومآيم منحعردي ط مط مألعشي ق < . 6mلشي تياع منحعردي ط
وا ييعدم ش ييم مألوتي ي ا منبدتوآدي ي منشسي يلح و مناش ييبد علي ي شسي ي ط بة ييرس اي ي
د ييت ييش ح ني ي شح يياام وشاروسي ي ش ييم منةومآ ييم علشي ي ً م منت يياعد آي ي ئش منا ييعو
مألعش ق منلبدرم مألل ر شم . 8m
51
-1المثبتات الجائزية:
عيام حسيم عشيق اشبد شتووع ش اعو تتلوم ه مألآوم شم ا و
وه منش بت ط تستاا يش منحعردي ط منحعرد و وت ا تربا دش بدآه ةومئ عرود
نهي منةومآيم تآ ي عيم آسبد ً.إم منحشوالط منتش تتعر مط مألعش ق قلدل منعر
وب نت نش م منةارمم منة آبدي منششيلل شيم نيوم وايع ئف اردق منةومئ منعرود
ييا ومنة يومئ لش ي هييو ييش منشييل ( 8تتوو ي ع ي ام عل ي ت ييو بيياور ح يومة
شس ييتوى ومح ييا و ع ييام شس ييتود ط و ييق عش ييق منحعردي ي منشي يرما ت يياعدشه .ييش ح ني ي
يش منتربي 3 – 5 mتةيرس مألنيوم مناشيبد و منحيومة مألعشي ق منتيش تتةي و
عيبل .شيم شسي وى نعشق داي إني 0,7 m - 0, 5لشي هيو شبيدم يش منشيل
منتآعد منة رد وشم منحعرد ط. ه منارد شم منتاعد إع ق عش
حديأ منويةا منلبدير نلتربي وعآيا م ادي ا عشيق منحعردي ط ألل ير شيم 10m
ش ه منح ن دت اع وت بدط منهدل بةومئ شعاآد عل عام شستود ط (ايعو
.
شم مألس ندم منا ا نتاعد وت بدط ةارمم منحعرد ط آ لر هشه :
منتاعد منشاقط بارق منتةشدا ومنت بدط منحرمري ومنلدشد ئش.
منتيياعد بةييارمم شييم منبدتييوم منشسييلف منشاييبوم ب نشل ي م و حد آ ي ً ببلا ي ط
شسلح رقد شسب مناآ تلعم او مًر شش به ً نل ومنم.
ر منبدتييوم ت بديط منةييارمم منشي قوند بيير منبدتيوم منسي ئ بوسي ا شييام
منآي ي ع تحيييط منوي ييةا حد ييأ تييياا شلوآ ي ي ط منبدت ييوم منآ ي ي ع وي ييشم رمط منترب ي ي
دتشيل وت بته .و حد آ ً توو شبل ط منتسلدف وشم اب منبدتوم منشتشيلل بي نر
ةامر سش لته تترمو ش بدم 70 – 80 m.mمنشل ( . 10
دآاف بعا معتشي ا هي م مألسيلوم شيم منتياعد يش ح ني منتيرم غدير منشسيت رم
ل نترم منرشلد ومنشعلل .
55
الشكل ( ) 56رش الجدران بالبيتون السائل.
-5خرطوم ام ارر المواد -5 .جدار البيتون -3.خرطوم الماء -5.فوىة الرش.
55
-5-5-3تحديد حجوم األعمال الترابية في حالة التسوية السطحية:
منتسييود منسيياحد نشوق ي منتآعد ي ارئ يق عييام نحس ي م حةييو عش ي
هآ ي م م
وةشدعه تتالم تحادا منشآ سدم من بل منت ند :منشآسوم منشرما تح د ه بعا منتسيود
ش ييامر منعي يرق شي ي بدم منشآس ييوبدم منابدعدي ي شآس ييوم مألر ( شآس ييوم منشش ييرو
منارئي يق منشتبعي ي ييش تحاد ييا تل ييم
م وش ييم منسي ي ب دم ومنشتش ي ي بعش ييق منحع يير ومن ييرا
منحةو :
طريقة المقاطع العرضية:
دتلاص شبيا هي منارد ي بووي شاايا شيبلش تربدعيش نلشوقي و منششيرو
ودبييدم علدييه منشآ سييدم من بل ي منش ي لورم عييبل ونةشد ي راوس ومد ي منش يرما تآعد ي
وييبل منشااييا منتربدعييش حدييأ تااي ايوم منشربعي ط لشي ييش منشييل ( 11
وشدونه ي مناوند ي و نييم تبع ي ً نابدع ي مألر 10 -100m ع ي ام شس ي ود
ومنعرود .
ييش شييم ش ييروا منت سييد إني ي شربع ي ط وة ييوا ا ييا تسييود ومح ييا عل ي مألقيي
منشرب ي منومحييا ونييدس ل يير شييم م آييدم وتحسييم حةييو منحعرد ي ط ومنراشد ي ط ش ي بدم
منش ا ب نادة منت ند :
55
F F2
V 1 L1 2
2
بعيا مالآتشي ر لوآهي نلم ه منارد ب نش رآ ش غدره شم منارمئق تشت
منشآعي م شي وةيوا شيروا ت ردبدي شعتروي ال تح ق مناق منشالوب نحةو مألعشي
عآا تحادا حةو منحعرد ط ومنرشد ط مإلةش ند .
طريقة الشبكة التربيعية :
بعيياه منشوق ي دتالييم مسييتاام ه ي منارد ي تشييلد شييبل شربع ي ط ألر
تةري عشلد تحادا حةو منراشدي ط ومنحعردي ط ويشم منشربعي ط مط مألايوم منتيش
تبعي " نتوي ردس منشوقي لشي هيو شبيدم يش منشيل ( تتيرمو شي بدم 10 - 100m
. 12
56
منششرو ب نتع ديا اوبوغ مر دي ً ابدع ر تعتشا ه منارد عآاش تتا
وت سي منشربعي ط ومنشسيتادبلط إني ش ل ي ط وهيش تعادآي مناقي منل دي عآيا حسي م
منترمبد ومنشل ( 13دووف منشااا منش ل ش نلساف . حةو مألعش
55
شي إ م عآاش تلوم قدش [ [ hمط إش رم شوةب ه م دعآش م منعشلد را
ل آط من دش س نب هآي م عشلدي حعير وتلتيم منشآ سيدم منشالوبي شي عشيق منحعير
ومنرا ش من مود منعلد نلشربع ط و منش ل ط.
إم منشربعي ط و منش ل ي ط منتيش تشليم راوسيه مإلشي رم آعسيه تسيش منشربعي ط
شي ي ي إ م ل آ ي ييط تحشي ي ي راوس ي ييه إشي ي ي رمط شاتلعي ي ي تس ي ييش و منش ل ي ي ي ط منشتشي ي ي به
ومنة ميار شآه نح منشربع ط و منش ل ط مالآت ند ( ي م ة م" شآه دحت
نرا . دحت
تةري عشلد إدة ا منحا منع ا بدم شآا تش منحعر ومنرا لش هو شبيدم يش
منشل ( 14بحسم ميتش:
تااي ي منشربع ي ي ط و منش ل ي ي ط مالآت ند ي ي شي ي منشآ س ييدم منو ييرورد (شآ سيييدم
ودحيياا ش د ي س منرس ي منشآ سييم ن ييد مالرتع ع ي ط وترس ي تلييم من ييد عل ي منششييرو
وتواي منآ ي ا منح ايل آتدةي وبل منشربع ط و منش ل ي ط ب تة هي ط شتع لسي
آحا عل مناا مناعري يش منشربي و منش ليأ ت ا منشست دش ط ش مألوبل
منشاروس.
مالآت ند ي منشوةييوام وييشم منشوق ي تعييدم منااييوا مناييعرد نةشد ي مألشييل
وبواي ي تل ييم مناا ييوا دشي ي بدآهي ي آحاي ي علي ي منح ييا بارد ي ي شش لي ي وششي ي به
منع ا بدم شآ اق منحعر ومنرا منشسش مناا مناعري.
وه م ش داع بشبا منتوم م منايعري وديتلاص ب سيتاام منتربي منآ تةي عيم
منحعيير ب نل شي نييرا منشآي اق راشهي اوم منلةييو إني ةلييم تربي إوي د شييم اي ر
منترمبدي آآاليق امئشي " شييم عآيا تآعدي مألعشي منشوقي و آ ي تربي مئيام شيم منشوقي
إن منحاوا مناآد ودعبر عم نم ب نشرا منت نش: شبا ماتا ر حةو مألعش
V1 = V 2 ± R
حت ي شسييتوى مألر إ م -V1 :حة ي منترب ي ش يم شسييتوي وهشييش شعتيير
منابدعد .
55
حتي ي منشس ييتوى -V2حة ي منتربي ي ش ييم منشس ييتوى من ييوهشش منشعت يير
منشرما تسودته اوم حس م حة منراشد ط ومنحعرد ط بعا منتسود .
– Rحة ي ي ترب ي ي منحعرد ي ي ط و منراشد ي ي ط منشآع ي ي م بعي ييا منتسي ييود
شي ي ييش حي ي منابدعدي ي مس ييتاامشه نتس ييود مألر ود اي ي مإلشي ي رم (ح ييش حي ي
. ترحد مألترب بعا منتسود د ا مإلش رم ( -
A)-
B)-
53
Fآحايي علي ي وبت س ييد ار ييش منشع اني ي منسي ي ب علي ي شسي ي ح منس يياف
= Hََ o Ho ± h منشع ان :
و ده -h :ش امر من د ام (منآ ا م عل شآسوم منتسود .
منابدعد . – H oمنشآسوم منوساش نساف مألر
– H ََ oمنشآسوم منوساش نساف منتسود .
مسييتاام ارد ي ش ي حس ي م منشآسييوم منوسيياش نييؤلر منابدعد ي ييش ح ي
منشبل منتربدعد دحاا ب نادة :
H1 2H 2 4H 4
Ho
4n
إ م – n :عاا منشربع ط ش شبل منشوق منشرما تسودته .
منابدعد نراوس منشربع ط منوساد . - H4شآسوم مألر
منابدعد نراوس منشربع ط منار د . - H2شآسوم مألر
منابدعد نراوس منشربع ط من مود . - H1شآسوم مألر
منابدعد ي و ييق ارد ي منشييبل منش ل د ي دحيياا ش ي منشآسييوم منوسيياش نييؤلر
ب نادة :
H1 2H 2 ............. 8H 4
Ho
3n
و ده – n :عاا منش ل ط ش شبل منشوق منشرما تسودته .
منابدعدي نيراوس – H1,H2,H3..............,H7,H8شآسيوم مألر
ش م ومد . مودت م ...........سب منش ل ط منشتوشآ مود ومحام
ع ييا معتش ي ا شب ييا منت يوم م منا ييعري نيياى تس ييود ر مالحظةةةة :ييش ح ي
ي ي م منشآسي ييوم منشالي ييوم دعا ي ي شسي ييب ً وال ح ة ي ي نحس ي ي م منشآسي ييوم منششي ييرو
منابدعد . Ho منوساش نؤلر
55
منحعي يير لشي ي داا ي ي حد آي ي ً بعيييدم مالعتبي ي ر د ي ي ام حةي ي منترب ي ي آتدةي ي عش ي ي
منتعياد شع شي منالالي منشتب يش نلتربي شي ويرورم إااي و نيم بإااي ومنالال
منوساش و ق منعبلق منت ند : منبل نشآسوم ساف مألر
H = Ho ± H
ش Hدحسم ب نعبلق : منابدعد Hoشتوسا شآسوم مألر ودش
V (21) V1.2
H
A1 A2
إ م -V :حة منترب ش منحعرد . m3
- 2شع ش منالال منشتب ش نلترب .
– V1حة منترب ش منحعرد ط مإلو د ش حة منشدو منة آبد .
– A2 A1شس ح شآ اق منحعر ومنرا مألس سد عام مإلو د .
بدآشي ي وهلي ي م دة ييم دي ي ام قدشي ي Hoبش ييامر Hإ م ل آ ييط قدشت ييه شوةبي ي
وشييم ي تةييري عشلدي تاييحدف وتعيياد دةييري تاعدويه عآيياش تلييوم قدشتييه سي نب
منابدعدي واايوا منتيوم م ةشد قيد منشآ سيدم وشآسيوم منششيرو وشآسيوم مألر
مناعرد وقد منحةو .
شي تحاديا حةييو منحعردي ط ومنراشدي ط مالةش ندي ديت شيم اييبل ةشي حةييو
منترب وشم حاوا منشربعي ط ومنش ل ي ط منشسيت ل شوي ً إندهي حةي منشديو منة آبدي
نلحعرد ط ومنراشد ط ومنومقع عل شحدا منشبل منا رةد نلشوق .
شد مألشا ر ال ت لش تتالم عشلد منتسود إعا شدوالً شحاام نتارد
وتلوم ه منشدو ب تة ومحا و ب تة هدم . منشوق عم 0.002تبع ً نظرو
تابدييق شبييا منت يوم م مناييعري ي م منعييروق ش ي بدم حة ي مالحظةةة :ييش ح ي
منحعرد ط ومنراشد ط دآبةش م ال تتة و . 5 %
إني تعيياد قييد منشدييو مناوندي ب تةي ومحييا و ب تةي هدم آحتي عآييا إااي
منشآ سدم و ق منعبلق ط منت ند :
51
H = Ho ± L.i منشد ب تة ومحا :
ش بدم منآ ا ومنشحور منشعتبر نلشد . – Lمنشس إ م:
- iمنشد منشعتشا 0
H = Ho ± Lx 0 ix ± Ly 0 iy منشد ب تة هدم :
– iy , ixمنشدو منشعا م ب التة هدم 0 y , x إ م:
منآ ا ب التة هدم 0 y , x – Ly , Lxشس
منترمبد ي منآه ئد ي ل نةيياو (3 اد ي مًر تييآظ منةييامو نتحادييا حةييو مألعش ي
يش حسي م حةيو لش تستاا منعبلق ط منرد ود منتش دحتودهي منشلحيق رقي ( 1
منحعر ومنرا 0
-5-5-3تحديد حجم حفر المباني والمنشآت :
تس ييتاا ارد ي ي منش ي ي ا منعرو ييد يييش حسي ي م حةي ي منحع يير ومألس س ي ي ط
وتتلاص بتحاديا آ ي ا ت ي ا اايوا منتسيود شي شسي ا ق عيام مألسي س ( منحعيرم
لومدةي ي ا شآ س ييدم تل ييم منآ ي ي ا وبع ييا ن ييم تتح يياا منشد ييو منترمبدي ي نةومآ ييم منحعردي ي
(مألسي ي س و ييق آوعدي ي منتربي ي وعش هي ي وآحاي ي ب نآتدةي ي علي ي منشسي ي ا مأل ييش
منشالوم .
الجدول ( ) 3حساب حجوم األعمال الترابية .
55
شآ سدم منششرو ( منعشلد منعبلق منحس بد حةو مألعش
رق منشرب
را و حعر m نتحادا منترمبد
و منش لأ
± h1 ± h2 ± h3 ±h4 حة منترب حعر را
1
2
3
4
:
n
55
دس وي حة منحعرم و مألس س و ق منارد منشعتشام شةشو َ منحةو منة ئد
ش بدم منش ا منعرويد ومنشتب عيام بشسي ط شحياام ومنشيل ( 15دبيدم شسي ا
منحعي يرم ومنشد ييو منبل شي ي نةومآبهي ي شي ي منش ي ي ا منعرو ييد منشالوبي ي نحسي ي م حةي ي
منترمبد . مألعش
منابدعدي ومنششيرو عشق منحعر منشالوم منعيرق شي بدم شآسيوم مألر دش
= Ho - Hm ودعبر عآه ب نعبلق :
إ م - :عشق منحعر و منرا .
منابدعد - Hm .شآسوم منششرو . - Hoشآسوم مألر
وشعلو م mشع ش شد ةومآم منحعرم وشس ا منشد aدس وي :
h/a = 1/m , a=h.m
ش حس م حة منترب بدم منش اعدم I-Iو II- IIدت بإحاى منعبلقتدم:
V = Fo .L1-2
F F2
V 1 L1 2
2
إ م -F1 :شس ح منش ا منعروش 0 I-I
55
- F2شس ح منش ا منعروش 0 II - II
– Foشس ح منش ا منشتوسا بدم I-Iو 0 II - II
وتعتشا منادغ منش لورم عبل ش حس م حةو منترب بدم منش ا منعرويد
عم 50mومنعيرق بيدم منشآسيوم بدم منش اعدم تس وي و ت منتش تلوم منشس
ال دتة و منشرا ميتش : منعشلش ( منششرو
H1 - H2 0.5m
n
= V vi ودلوم منحة منللش :
i 1
55
-3-5-3توازن وتوزيع الكتل الترابية في الموقع :
منتسييود منسيياحد نلشوق ي إن ي تو د ي منلت ي منترمبد ي عل ي آحييو عش ي تهييا
وتعتب ي يير منة ي ييامو ومنآع ي ي ي ط آي ي ي تآعدي ي ي تل ي ييم مألعشي ي ي دح ي ي يق اعوي ي ي ً نلتلي ي ي ند
منشرة ي منوحدييا نا مرس ي ت يوم م وتو د ي منرئدسييد نحةو منحعيير ومنييرا وشااييا ألر
منشتوسييا دتالييم إدة ي ا منشس ي وتح دييق نييم منهييا منلت ي منترمبد ي ييش منشوق ي
ومنةر . نةر منترب ومتة ه ط منآ
المسافة المتوسطة لمجرف :
وتحاديياه دسي عا ييش ش ي بدم شرلي ي ي حةييو منحعيير ومنييرا هييش منشسي
ومنادة منع شي نتحاديا تليم منتسود ماتد ر اومق ميند ط منشش رل بتآعد عش
هش : منشس
n
vi Li
Lm i 1
n
vi
i 1
.m 3
و ده – vi :حةو منحعرد ط منة ئد
ش لم منرا . m منترب شم ش لم منحعر إن آ – Liشس
- nعاا منشربع ط و منش ل ط ش منشبل .
يم منتسييود منسيياحد بحسييم شبييا منت يوم م مناييعري ونيياى من د ي ب عش ي
منترب شم منحعر إن منرا تحاا بإحاى منارق منت ند : منشتوسا نآ منشس
-5الطريقة التحميمية :
حةو منحعرد ط ومنراشد ط ب نعبلق ط : تحاا إحام د ط شرل
n
Vbi . X bi
X B i 1
n
Vbi
i 1
56
n
Vbi .Ybi
YB i 1
n
Vbi
i 1
منحعر . إ م - YB XB :إحام د ط شرل
منشربع ط و منش ل ط ش منحعر. - Ybi Xbiإحام د ط شرمل
n
VB Vbi حجم الحفر الكمي :
i 1
n
Vhi . X hi
XH i 1
n
Vhi
i 1
n
Vhi .Yhi
YH i 1
n
Vhi
i 1
55
الشكل ( ) 55الطريقة التحميمية إليجاد مسافة الجرف المتوسطة .
55
علي منشااييا Wx,Wyمنشحاييور شي بدم شةلعي ط منحعيير شسي ح مألشييل
منآ ي Lx ,Lyوتليوم منشسي ومنرا هش عب رم عم ةيام منحعير و منيرا بشسي
منشتوسا نلةر هش عب رم عم ة ر شةشو شربعش منشس تدم .
مالحظة :ترتل منارد منبد آد عل شبا منتوم م مناعري ومني ي دشيترا
تس وي حةو منحعر ومنرا .
Wx = V. Lx Lx = Wx / V
Wy =V. Ly Ly = Wy / V
Lm l x2 l x2
ش شسي ن تو دي حةيو منحعير علي شآي اق منيرا يدشلم حلهي شيم ايبل شي
وتش ييدر مألس ييه إن ي ي دس ييش شاا ييا تو د ي ي منحة ييو ومنشبيييدم ييش منش ييل ( 20
منآ . من حة منترب وشس ب إلو متة ه ط آ منترب شم منحعر إن منرا
شييم مألشييور مألس سييد منومةييم شرمع تهي نيياى ووي منشااييا منآهي ئش نلتو دي
مألش لد ي نآ ي منترب ي شييم شآا ي منحعيير من ي منييرا بهييا تييتلاص ب اتد ي ر منشس ي
مإلةش ند ألعش ي منةها منشب و من حاوا مناآد وب نت نش منتل ند تاعد
53
منتسود منساحد .
وتحي ي تل ييم منشسي ي ن بارد ي ي منبرشةي ي مناادي ي ش ييم ةي ي منشسي ي ح ط منلبدي يرم
هش : ومنساو مط منشدو منشع ام وشع ان منح مألش
m n
min Z X ij .Lij
i 1 j 1
وشروا حله تتلاص بش دلش :
m
Vbi Vhj
n
-1تس وي حة منحعر ومنرا :
i 1 j 1
55
الشكل ( ) 56مخطط توزيع حجوم الحفر.
ب نآسب إن منشوماع ط مألس سد نلحع رمط مط منعش مناوري ومنشا رم عل إآت ةدته :
-حة وع منحعر .
منحعر مألعظشش و منعشق مألعظشش نلحعر . -مرتع
قار منحعر مألعظشش. -آا
من ار مألعظشش نتعردغ منترب . -آا
مألقا نتعردغ منترب . -مالرتع
ومنشل ( 21دبدم منشوماع ط منتلآونوةد منرئدسد نلحع رم ميند .
55
الشكل ( ) 55المواصفات األساسية ألنواع الحفارة اآللية .
مجاالت االستخدام:
الحفارة األمامية :تستاا نحعر منوةو منش قوند وشبه منش قوند وق شسيتوي
ييوق شسييتوي ي م منةيير دييت ييش ةبهي منعشي منهدلي منح شي (وقييو مرتلي
منحعي ي رم مألش شدي ي علدي ي ميندي ي لش ي ييش منش ييل ( . 22تشت ي منسيياف منت ييش ت ي
بإآت ةدته ي منلبد يرم ش رآ ي ش ي مألآ يوم مألاييرى ا ا ي إ م ل آييط آند ي ط آ ي منترب ي
آند منةر . ومقع عل شستوى وقو
الحفارة الالقطة :دسيتاا هي م منآيو شيم منحعي رمط يش حعير ميبي ر منشي قوند
قع يير ع ييم غدرهي ي بي ي نحعر ألعشي ي ق لبدي يرم آس ييبد ً ولي ي نم ييش تآظدي ي لوآهي ي تشتي ي
مألس س ط ومسيتا مر منشيوما منشالالي ومنرايوم لي نبحص ومنرشي وغدرهي شيم منشيوما
منشل ( . (24
55
منحع ي رم مط منييانو منشسييحوم شييم سييا شعلييق بل ب ي دتييان شييم قش ي تت ي ن
د ً بل ب آار شربوا بةسشه لش هو شووف ب نش ييل ( 25 منس رد وشسحوم
إ آييه وهآ ي م تآ سييم ش ي بدم اييو منس ي رد منعآايير منرئدسييش ده ي وحة ي منسييا
قار عشله . للش م اما او منس رد تآ قص حة منسا وم اما شعه آا
منشاتلع ي ألوعد ي منحعيير ومنشسييتااش شييم قب ي ومنشييل ( 26دبييدم مألشييل
مألآوم منشاتلع نلحع رمط ميند .
-5-5-3طرائق الحفر:
تح ي يياا ارد ي ي ي منحع ي يير منشآ س ي ييب نلحعي ي ي رم ميندي ي ي و ي ييق منشعي ي ي ددر منتلآونوةدي ي ي
و شييم من ي حة ي منترب ي منومةييم حعره ي ب إلو ي ومالقتا ي اد منشرتبا ي بآوعه ي
بلأ منعش 0ودشلم تشدد منحعر و بع ا منشوق وظرو تآعد عش
ارمئق نلحعر هش :
56
-1الحفر الجبيي :
وه ي منارد ي تلييوم ةبه ي منحعيير ابلنييه عشواد ي عل ي متة ي حرل ي ميند ي
آي غديير شرغوب ي ب نآسييب نلحع ي رم مألش شد ي ا ا ي عآيياش تلييوم آند ي ط آ ي منترب ي
نيم ألم مودي اورمم مر منحعي رم منتعبئ ومقع عل شستوى تشرل منحع رم ميندي
حد آ ي " إن ي 180ارة ي شش ي آ ي تعردييغ منترب ي ييش منش ي حآ ط تلييوم لبد يرم وتا ي
دي ي ام اورم عشي ي آندي ي منحع يير وب نتي ي نش إني ي منت لدي ي ش ييم إآت ةدتهي ي 0 د ييااي إني ي
منابدعدي وسي ئا منآ ي علي شسيتوى مألر ش ح ن منحعر منةبهش وقيو ودعو
عشق منحعر ندس لبد مًر و تعردغ منترب وتلودشه عل ةي آبش منحعيرم و يش شح
لش هو شووف ش منشل ( 0 27 قار تعردغ منترب عشله ( آا شة
منشوقي ودتعلق ماتد ر إحاى منارد تدم نتعردغ منترب ب بع ا منحعيرم وظيرو
وبإشل آد مالستع ام شم منترب منشحعورم وشوماع ته منعد د ئد ومنشدل آدلد 0
-5الحفر الجانبي :
55
دلييوم شحييور حرل ي ميند ي ابلنييه شوم د ي ً نةبه ي منحعيير لش ي هييو شبييدم ييش
منشيل ( . 28ودتشدي هي م مألسيلوم شيم منحعير ب مودي اورمم ايةدرم آسيبد ً ش رآي
آي تعردييغ منتربي ييش وسي ئ شي منحعيير منةبهييش ودشلييم م ال تتةي و 90ارةي
دي ي ام منآ ي ي مألش يير مني ي ي د ييااي إني ي تآي ي قص ش ييم اورم عشي ي ميندي ي وب نتي ي نش إني ي
شبلئش ي ي نلعش ي ي لش ي ي م منحعي يير منة ي ي آبش دس ي ي عا عل ي ي ت ي ي شدم ظي ييرو مإلآت ةد ي ي
. منشستشر ومنشتوما نلحع رم وشروآ منحرل نوس ئا منآ
a- b-
الشكل ( ) 55الحفر المختمط .
-3محور حركة الشاحنة . -5الشاحنة القالب . - 5الحفارة اآللية .
55
ودآعي منحعيير علي شييل قا عي ط ييش ش اي منحعيرم منشي قونش لشي ييش منشييل
حديأ ش ح ن عشق منحعر د دا عم عشق منحعير مألعظشيش نلحعي رم ميندي (30
وشيم ي حعير من ا عي ط ت و آند منحعر بحعير من ا عي ط منعلودي بشيل شتسلسي
ش ه منح ني تاي إني شسيتوى وقيو مألاآ ب ألسلوم مته .ونلم وس ئا منآ
منحع رم عم اردق شاما وشا ر مط شدو شبلئش نلحرل .
53
إم و لبر شم منعشق منش نش إآت ةد قاوى .ش إ م ل آط عش ق منحعر ق
إن تلرمر عشلد منحع رم ميند نم تستاد إشبل وع ئه شم منشرم مألون ب تحت
منةر ألل ر شم اورم وه م باور دااي إن إآ ص إآت ةدته منس عد .
الجدول ( ) 5العمق المثالي لمحفارة اآللية " ." m
51
6 الشكل ( ) 35عالقة اإلنتاجية الفعمية بزاوية الدوران
منحع رم ميند عم منترب اوم توق منبل ش نآ دحسم عاا آند ط منآ
منعش ب نعبلق :
60 L 60 L t
v1 v2 p
N 1
tn
0 km منترب آ إ م - L :شس
0 km / h – v1سرع منش حآ ط ه ب ً
0 km / h ش مإلد م - v2سرع آند منآ
. min منترب - t pشم تعردغ آند آ
. min - t nشم إشبل آند منآ
55
ومنتش ش منشع ان دشدر إن ميند منشوةوام عبلً ش منشوق و منرق ( 1
عاا ميند ط تت تعبئته ب نترب بوس ا منحع رم ميند .ش من س من آش شآه دش
إن ميند منتش تعير ( منش حآ ط منتش تتومةا عل مناردق ه ب ً لومد ب ً ب إلو
منترب .
مط حةي منايآاوق منشتآ سيم شي حةي وعي ودآاف ب اتد ر وس ئا منآ ي
دي ام إآت ةدي مألاديرم آتدةي نتآي قص منوقيط وه م مألشر دس عا عل منحع رم ميند
ومنةيياو ( 7 منوي ئ ومنآي تج عييم ااييو واييرو آندي ط آ ي منتربي إني منشوقي
منترب وحشون آند منآ ي ب ي آ دبدم منعبلق مألش لد بدم حة وع منحع رم وشس
. ton
الجدول ( ) 5حمولة آلية نقل التربة وفق حجم وعاء الحفارة ومسافة النقل .
وع ي منحع ي رم ميند ي بآوعد ي منترب ي وعشييق منحع يرم لش ي د يرتبا حة ي ( سييع
منشةر ي ي منشبلئ ي ي و ي ييق تلي ييم منشالي ييوم وهآ ي ي م ةي ييامو شش ل ي ي الاتد ي ي ر آشي ييو
منشاشرمط .
55
-5-5-3الحفارات اآللية ذات العمل المستمر :
هآ ي م آييوعدم شييم حع ي رمط مناآ ي اق :منس يلشد ومنشبدآ ي ييش منشييل ( 33
ومناوالبد ش منشل ( . 34
ولبلهش ي ي دآع ي ي مم منحعي يير بشي ييل ااي ييش حدي ييأ م مالسي ييتاام منومس ي ي هي ييو
مط منش ي ا منعرويد منشاتلعي حعير مناآي اق منويد نلحع رمط منسيلشد يش شةي
. و ش حعر منشبل ط منع ش لش هو شبدم ش منشل ( 35
55
ونيياى واييونه وعد ي منشةر ي ب نترب ي نيياى حرلته ي آحييو مألعل ي تشتل ي
عم 0. 5 mشم منحعرد . الت منترب إن ةومآم منحعرم ونشس إن من روم تا
: منتاآد
-1حسم آوعد منةرمر :منشةآ ر ومنشا اش .
و ييش مأل مرو ييش ييش منت ييرم مناردي ي منشةآي ي ر :ودتشديي ب ارت ييه علي ي منعش ي
ومنحرل عل منارق ط منوعرم . مناارد
566
منلبد يرم ش رآ ي ش ي منشةآ ي ر ومالآت ي بسييرع مالآت ي منشا ي اش :ودشت ي
من متش إن شوق منعش لش هو شبدم ش منشل ( . 37
ال تتةي و 100mود ييو بعيياه منتربي إني شسي إني مألشي د يو منبليياو ر بيا
مألش لييش إش ي بتةشد ي منترب ي و رشييه لش ي هييو شبييدم ييش منشييل ( . 39ومنشة ي
نةيير منترب ي بوس ي ا منبلييا و ر ش ي بدم 10 - 50 mبح ن ي منسيياو مأل د ي
ةير منتربي علي سياف ش ئي آحيو إن 100mش حي ودشلم د ام تلم منشس
دي ام مإلآت ةدي منععلدي يش هي منح ني .شي يش ح ني منشديو مناي عام مألسيع شي
ني نم دآبةييش تآظييد عشي منبلييا ي م إآت ةدي منبلييا و ر تتآي قص إني حيياوا منآاي
ييش شوقي ي منتآعدي ي ومنش ييل ( 40دووي يف منعبلقي ي ب ييدم و ر نبلس ييتع ام ش ييم منشد ييو
منةر وشدو منساف ومإلآت ةد . شس
565
الشكل ( ) 35مخطط عمل البمد وزر .
وترتبا عشلد منلشا بآوعد منترب حدأ ديت غيرس ش يعرم منتيرس نعشيق 10 -
شي يش وتليوم شآتظشي لشي يش منشيل ( a -41 15 cmش منتيرم مناردي
نلشا دلوم تاردةد ً عل عام شرمح منشي يل ( . b - 41 ح ن منترم من سد
منتسيود علي منسياو منلبديرم دشليم مإلقيبل شيم منويد ع ط يش ح ني عشي
ومنهييار آ ي منةيير ومنلشييا شييم شل ي م منحعيير إن ي منييرا عييم اردييق تآظييد عش ي
ل يير شيم بلييا و ر ةآبي ً إني ةآييم لشي هييو شةشوعي شييم منبليياو رمط بحدييأ دعشي
شووف ب نشل ( . 42
563
الشكل ( ) 55طرق حفر التربة .
– bمتدرجة . - aمنتظمة .
وآتدةي نلعشي منةشي عش تي اما مإلآت ةدي بشييل لبديير شيردا م تلييوم منتربي
و ش ح ن منترب من سد تت الالته والً لش دستاد منبلا و ر حعره غدر ق سد
وةر ه .
565
دحسم حة منترب منشا وع ش ترس منبلاو ر vب نعبلق :
حد ييأ م منيي شم اورم عشيي منبل يياو ر شييم ش ييم ( ب ييط ح شتةديير تت ي ن
شييم شةشوع ي شييم مأل شآ ي منة ئد ي وهييش ( شييم ر ي منتييرس لومآ منييه من بييط شان ي
شآي وت يار ب ي . 25 secشي مني شم منشتةدير دشيش و شيم تةددير متةي منحرلي
حعر وةر منترب و شم منعوام إن آ ا منبا شم ةادا .
565
إ م:
– T1من شم منشتةدر ( شم حعر منترب وةر ه ومنعوام إن آ ا منبا
. sec
- T2من شم من بط . sec
L L L L
T1 1 2 1 2
V1 V2 V3
منحعر . إ م – L1 :شس
منةر . - L2شس
- V1سرع منبلاو ر ابل منحعر . km/h
. km/h - V2سرع منبلاو ر ابل عشلد منةر
- V3سرع منعوام . km/h
-5 -1 -5 -3الريبر :
وتعتديط منتيرم شواو ب نبلاو ر شهشتيه مألس سيد آيب هو عب رم عم ةه
بوس ي ا منردبيير تشهدييامً نةيير ومنايياور شتوسييا من س ي وم وتعتبيير عشلد ي منآييب
إآت ةد منبلاو ر بشل لبدر . وباوآه تآاع منترب وحعره
إم مسييتاام منردبيير د دييا شييم إآت ةد ي آالط منةيير ومنتحشد ي بآسييم لبد يرم
شي د لي شييم للعي مط مسييتا ع ط شآاعوي ولي نم دسييشف ب سييتاام آندي ط ةيير
تعتدط منترب ومنااور ب نش رآ ش مستاام منارق مألارى ( منشتعةرمط ش بل" .
طريقة عمل الريبر :
دعش ي منبليياو ر منشةه ي ب ي نردبر ييش مأل مروييش مط منترب ي مناييارد ومن سييد
وشييم ي تبييا بييإآ م منردبيير ييش منتربي ييش حييدم دلييوم منتييرس شر وعي ً إن ي مألعلي
وبعييا من دي بعييام شيوما درتعي شييم اييبل ت ييا منبليياو ر إني مألشي عشلدي منآييب
منتييرس نتبييا عشلدي ةيير منتربي وتلودشهي ييش منشوقي . من آييا إني مألعلي وداعي
دعتشا منردبر ش ماترمقه نلترب عل عام قوى شآه :
565
و م منردبر من متش .
منوةا منهداروندلش نلشلبس .
حرل منردبر إن مألش .
دتلوم منردبر شم آا ومحا و ل ر لش هو شبدم ش منشللدم ( 47 46
لبر شم منردبر شتعاا من آوا لوم قوم منوةا علش " م من آا منومحا دتشت ب وم آب
آا وحدا وب نت نش تلوم قوم ماترمقه لبر . شرل م عل
565
منشعالش بشل شتوم ي وبل اعوا من آا وهبوايه عشوادي ً داشم مالتا
مألشير مني ي دح يق مات مرقي ً لبير نلتربي عل ساف منتربي بسيبم وةيوا منشع اي
بشل شعا ومحا وب نت نش حةش ً لبر شم منترب منشآبوش .ش ش ح ن مالتا
ودرس ي قوس ي ً دتحييرم من آييا حييو شعاييله ودشد ي ب مود ي ح ي ام ب تة ي سيياف منترب ي
منشيل مألشر من ي دااي إن ماترمق منترب نعشق ق شيم منح ني منسي ب امئرد
( . 48
a b
الشكل ( ) 55طرق اتصال الريبر مع البمدوزر .
- aاتصال بشكل مفصل واحد .
- bاتصال مفصمي بشكل متوازي أضالع .
556
منترب ي ييش (. b – 49وتسييتاا ه ي منارد ي ييش آييب منشييوا منومحييا منشييل
مط منساف مأل ش و منشدو من لدل . منشومق
-5الطريقة المتقطعة :
حت ي آه د ي دةييرس آييا منردبيير ييش منترب ي إن ي منعشييق منشالييوم ودبييا ب ي نآب
شييوا من ي ه م بعيياه دةييري إا ي مر من آييا شييم منترب ي ودعييوا إن ي آ ا ي منبييا بيياوم
منترب لشي هيو شبيدم يش منشيل ( a - 49 و تعتدط ندبا شم ةادا ش آب آب
و منشدو منلبدرم حديأ تةيري عشلدي آيب ش ح ن منشوق وتستاا ه منارد
ييش آي ي منعي يوام ال تآعي ي لوآهي ي شي ي عشلدي ي منآ ييب منتربي ي ب تةي ي شي يوم ي نلشدي ي
تتالم ةهامً ووقت ً لبدردم .
555
طريقة العمل :
دي يرتبا عشي ي منلرد ييار ب نوو ييعد منعرمغدي ي نلت ييرس وت ييو ميندي ي بةشلي ي ش ييم
شآه : مألعش
-تشهدييا وتسييود منسيياو :اييبل سييدر ميند ي د ييو منتييرس بةيير مناب ي ط
منسيياحد نلترب ي وتو دعه ي بشييل شتس ي و عل ي منسيياف وتلييوم ووييعد منتييرس ييش
منشل ( . 51 ه منح ن ش منوسا و ا ر ةس ميند
ييش ش يوم ي -حعيير منشدييو منة آبد ي وتسييودته :ديياور منتييرس حييو شحييور
د اي ي وو ييعد ش ئلي ي دشل ييم ش ييم ابلنهي ي تآعدي ي عشلدي ي حع يير نشح ييور حرلي ي ميندي ي
ش ي ووييعد منتييرس ا ي ر منةس ي تشلييم ميند ي شييم تسييود مناآ ي اق قلدل ي منعشييق
منشل ( . 52 منساو منش ئل ( مألقآد ومنشا ر
555
– 5-5-3السكريبر ( الكاشطة ) :
هش آند شااا شم ة لشا منترب وتحشدله وآ لهي لومعي ام رشيه علي
شييل اب ي ط مط سييش ل شتسي ود ولي نم شييم ةي رص منتربي حد آي ً .ودعتبيير
منسلر دبر آند شست ل لوآه تعش وحدام اوم شش رل ميند ط مألارى .
أقسام السكريبر :
منسلردبر شم مألقس منرئدسد منشبدآ ب نشل ( 54وهش : دت ن
-1منهدل منح ش منشرتل عل مإلا رمط منشا اد .
-2منوع منشحشو عل منهدل منح ش ومنشي وا بشيعرم و سيآ م نتسيهد عشلدي
ومنسع تترمو ش بدم . 5 – 50 m 3 منةرس ومنلشا نلترب
-3آند تحردم منوع .
التصنيف :
-1حسم آوعد آند منةر :
-آند ةر شةآ رم .
-آند ةر عل مإلا رمط منشا اد .
-2حسم آوعد منةر :
551
و شح ييور ومح ييا و -س ييلردبر ش ا ييور :دل ييوم منس ييلردبر ييش هي ي منح ني ي
وو م منترب ي منشحشون ي منشوةييوام ييش شحييوردم لش ي هييو شبييدم ييش منشييل ( 55
عبر مناومندم منشا اد . منوع دآت
a- b-
الشكل ( ) 11السكريبر المقطور .
– bسكريبر مقطور ذو محورين حاممين . – aسكريبر مقطور ذو محور حامل وحيد .
ش اييور :د يو منةيرمر بةيير وعي منسييلردبر ودآت ي ةي ’’ -سيلردبر آاي
شم و م منترب عبر اومندم آند منةر منشل ( . a -56
-سلردبرشتحرم متد ً :آند منةر ومنسلر دبر دشلبلم آند ومحام منشل (
. b -56
a- b-
الشكل ( ) 15السكر يبر نصف المقطور والمتحرك ذاتياً .
555
الشكل ( ) 15طرق تفريغ وعاء السكريبر من التربة .
555
الشكل ( ) 15أسموب عمل السكريبر .
– aمرحمة كشط التربة – b .مرحمة نقل التربة – c .مرحمة تفريغ وفرش التربة .
وهيش وترتبا عشلد لشا منترب بآو منترب وارة قس وته وشل توويعه
تآع ب نارق منت ند :
-5الكشط المنتظم :
مط منسياف مأل يش مألآوم منارد نلترب تستاا ه منارد نلشا شاتل
وشي حرلي ميندي إني مألشي ودعتشييا علي غييرس منشييعرم نعشييق بييط ييش منتربي
منترب ش منوع حت مشتبلئه منشل ( . a -59 تآا
-5الكشط اإلسفيني :
حدييأ مط منشد ي دعتشييا ه ي م مألسييلوم شييم منلشييا ييش ح ن ي منتييرم منارد ي
ييش منتربي نعشيق شعييدم بعيياه دةييري ر عهي تيياردةد ً نتاعدي ديت غييرس شييعرم منوعي
منشيل (. b -59 مإلةه ا عل منسلردبر لش تتشلم شم مالستشرمر ش منحرل
-3الكشط المتدرج :
ودتشدي ي بتةد يير عش ييق غ ييرس منش ييعرم ا ييبل شرحلي ي دس ييتاا نلش ييا منت ييرم من س ييد
30 cmومألادير ال دتةي و 8 عش حدم دا عشق منةيرس مألو إني منلشا
– 12 cmمنشل ( . C – 59
555
الشكل ( ) 15طرق كشط التربة بوساطة السكر يبر .
555
556
نتآعدي هي منحرلي إني شسييتوا ومحييا و شسييتواعدم تيرمبددم حدييأ د ييو وآحتي
ي د ييو بعشلد ي يير منسييلر دبيير بلشييا منترب ي شييم منشسييتوا منت مربييش منشة ي ور
منترب بعا تآعد عشلد مناعوا عل ةس منراشدي ومنحرلي ب تةي ديوم ي شحورهي
وبعا مآته منعر دلرر منسلردبر مناورم شم ةاديا لشي هيو شبيدم يش منشيل ( 60
.
a-
–b
الشكل ( ) 56المخطط البيضوي .
.B<R n ، B = 2R n – aحالة
. B >> R n ، B>R n -bحالة
-1المخطط :
دتشد ه م منشاايا عيم منشاايا منبدويوي بايو ةبهي منعشي ومنتيش تاي
حت 200 mومإلآت ةد مأللبير ليوم اورم منعشي منومحيام تتويشم عشلدتيش لشيا
555
ورا شرتدم شتت ندتدم ابل شوا منعشي منومحيا لشي هيو شوويف يش منشيل ( 61
.
منراشدي منشيرما تشيلدله وعشيق منحعير آي لشيا منتربي ش ش دتعليق ب رتعي
هش شش ل نح ن منشااا منبدووي وعشلد ر منترب تت ب تة شوم ي نشحور
منراشد .
555
-3المخطط المتناوب :
6 mواييو ةبه ي دسييتاا نتآعدي منراشدي ط منتييش داي مرتع عهي حتي
.شي ل يير شييم 200 mوتاي إن ي عييام لدلييوشترمط ( مناييرق مألقآد ي منعشي
شسي ي ي ر حرلي ي ي منس ي ييلردبر ه ي ييو شعت ي ييو علي ي ي عل ي ييس منشاااي ي ي ط منسي ي ي ب واودي ي ي
منشييل ( آسييبد "تتآ وم دهي عشلدتييش منلشييا ومنعيير ب تةي ديوم ي شحييور منراشدي
. 63ودشلييم مسييتاام ل يير شييم سييلردبر ييش ه ي م منشااييا حدييأ دآع ي حيياهش
عشلد منلشا بدآش ميار دآع عشلد ر منترب ش منراشد .
إ م معتش ا حا منشااا ط منش لورم عبل شرتبا بآو منشآش م منشرما تآعدي ه
ش بلً إم حرل منسلردبرمط منشسيتااش عآيا تآعدي مألقآدي شبدآي يش منشيل ( 64
.
553
إنتاجية السكريبر :
تحسم مإلآت ةد ب نعبلق :
60.V K1.K3.K 4
Q .
T K2
إ م – V :حة وع منسلردبر . m 3
– Tشم اورم عش منسلردبر . sec
- Kشع ش مستةبل من شم . 1
555
-tشم منشآ ورم ومناورمم ودترمو ش بدم 10 - 25 secنل شآ ورم.
طرق زيادة إنتاجية السكريبر :
هآ م ارمئق عام ن د ام إآت ةد منسلردبر هش :
ترادم منترب :
آ يوم منتييرم إن ي تسييهد عشلد ي منلشييا ب نسييلر دب ير دييااي ترادييم بع ي
وتييو ر تليم منعشلدي منةهييا منشبي و نلترادييم ييش آي منييرا آتدةي الآتعي خ منتربي
ومنييرص وقييا ليياط منتةربي تو دي منراوبي منشتةي آس وييشم منتربي لوآهي تاييتلا
ش بعوه ش آ عشلد تحشد منسلردبر.
ب نردبر : منآب
نيم ومنتةليم علي إم عش منسلردبر ش منترم منشراوا اعب نلة دي
منترب ب نردبرقب عشلد لشاه ب نسلردبر . دت عم اردق آب
: تحشد منسلردبر ش شد آ
ابدع منشوق منابوغ مر دي وشيروا منعشي منتيش تسيشف بتيو در شديو شح
يإم عشلد ي منلشييا ب تة ي منشد ي تلييوم سييه ب نآسييب نلسييلردبر آتدة ي قييوم آ ني
د ي ام منسييرع ييش آ ي عشلد ي منلش ييا مألش يير من ي ي دييااي إني ي مإلو ي د منييا
شم اورم عشله . وت لد
ت ودا شعرم وع منسلر دبر ب سآ م :
ت وديا منوعي ب سيآ م آتدةي الالي منتربي ت اما إآت ةد منسيلر دبير يش حي
يش هي منح ني م تيت عشلدي منلشيا علي ودعوي منشتش سل وا ا منةو رد
وتسه عشلد تعبئ منوع . و اب ط رقد تلوم شالال بشل
شي يش ح ني منتربي منةوي رد غدير منشتش سيل تلييوم منآتي ئج شعلوسي عآييا
ت وديا منوعي ب ألسيآ م بسيبم دي ام منش وشي ط علي شحيرم ميندي ومنومةيم منتةلييم
وتتو ا ق منشحرم ش آي عشلدي منلشيا علي منآحومنتي نش 20% :شيم علده
551
قييارم منشحييرم نلتةلييم عل ي ش وش ي ط منحرل ي منشاتلع ي 30%نلتةلييم عل ي ش وش ي
منترب اما منوع . منلشا 50%شم ة ا
منسلردبر بوس ا منبلاو ر : ا
شييم تعبئ ي ت لد ي دةييري معتش ي ا ه ي م مألسييلوم ييش آ ي لشييا منترب ي بهييا
لش ييا منت ييرم و ييش حي ي ولي ي نم دي ي ام س ييش ل اب ي ي منتربي ي منشلش ييوا منوعي ي
ش ييم منشتش س ييل ومن س ييد وآتدةي ي نع ييا لع دي ي ق ييوم منة يير منبل شي ي نلش ييا منتربي ي
بوسي ا منبلياو ر منشيل ( 65دبيدم عشلدي منسلردبر شم منالي منوروري ا
منسلردبر . ا
555
الشكل ( ) 55السكريبر المزود بناعورة لمتعبئة.
555
الشكل ( ) 55وعاء التركس أثناء اإلمالء .
555
الشكل ( ) 56تفريغ التربة مع دوران التركس .
555
الشكل ( ) 55الطريقة المنفصمة إلمالء وعاء التركس .
- aغرس الوعاء - b .دوران الوعاء حول نفسو – c .رفع الوعاء إلى األعمى .
536
الشكل ( ) 55الطريقة المختمطة إلمالء وعاء التركس .
- aغرس ودورن الوعاء – b .غرس ودوران الوعاء – c .رفع الوعاء إلى األعمى .
535
- 5 -3أعمال ردم التربة ورصيا :
تآعدي منراشدي ط را منترب وراه عآا تسود منساو منترمبد آ و ب عش
را منترب حو منشآشتط وبدم مألس س ط إآش من ومعا آحط مألس س ط .
-5-5-3ردم التربة :
را منتربي ي و رشي يه آندي ي ط منحع يير ومنلش ييا ( بل يياو ر وتس ييتاا ييش عشي ي
سييلردبر و آند ي منتسييود منلردييار وعآيياش تلييوم منشييعرم ق بل ي نلحرل ي ب التة ه ي ط
من بل دشلم تحادا سش ل مناب منشعروش وشل منش ا ومنشد منشالوم .
منراشدي ي و عش ييق دآعي ي را منتربي ي و رش ييه با ييرق شاتلعي ي شرتباي ي ب رتعي ي
عييش ح ني را منحعيير قلدلي منعشييق ومنتييش ال تتةي و شآا ي منحعيير منشيرما راشهي
ب تة ي منشرل ي 3mدةييري يير منترب ي عل ي شييل اب ي ط مبتييام ً شييم مألا ي مر
منشل ( . 75
ي م منعيير دييت مبتييام شييم حييا ش ي إ م ل ي م عشييق منحعرد ي لبيير شييم 3m
ب تة منار ميار منشل ( . 76 مألا مر
535
الشكل ( ) 55مخطط فرش التربة في الردمية .
و يير منتربي ي د ييت مبت ييام ً ش ييم لب يير ش ييم 3mنلراشدي ي مالرتعي ي و ييش حي ي
منشل ( . 78 وب تة منشرل مألا مر
مط منآعو دي ي منشاتلعي ي و ييشم اب ي ي را ال دآاي يف بع يير منت ييرم منشاتلاي ي
ألم دي امَ منراوبي تيااي إني تةدير منايومص :بحص ح غو ر ومحام ( ش
منعد د ئد ومنشدل آدلد نلترم تةد مًر شتع وت ً .
وتآع عشلد ر منترب حو قومعا مألس س ط ومنشآشتط مألرود ل نةيارمم
وغدره شم منشآشتط عل شل اب ط مط سش ل شتسي ود مإلستآ اد ومنشبلة
.
-5-5-3رص التربة :
وب نتي نش تحسيدم ايومص منتربي دي ام ملتآي عشلد رص منتربي إني تها
مألعظشد نلترب منشراوا . منترب منعد د ئد ومنشدل آدلد ومنحاو عل منل
ا ي ييبل عشلدي ي ي من ي ييرص تتح ي ييرم رمط منتربي ي ي وتآ ن ي ييق آتدةي ي ي نتابد ي ييق من ي ييوى
منست تدلد و منادآ شدلد ي منتش تلةش قوى مالحتل م بدم من رمط مألشر من ي
دااي إن مشتبل رمغ ط منترب و د ام و آه منحةشش.
533
طرائق رص التربة :
-1مناحش :منشعتشا عل شبا تابدق منحشوالط ست تدلد عل منترب منشرما راه
.
ا يرق :منشعتشييا عل ي شبييا تابدييق حش يوالط ادآ شدلد ي اورد ي بوس ي ا إس ي ا
-2من َ
عل منساف منشرما راه بشل حر.
ش منترب . -3مإلهت م :دعتشا عل توندا مهت م مط مط تراا ع
تةري عشلد رص منترب بإحاى منارق منش لورم و مستاام ل ر شم ارد
حديأ تعايش آتي ئج وي شيم منآ حدي منعشلدي .و ع ندي منيرص شرتباي بعيياا شييم
هشه : منعومش
-آو آند منرص منشستااش .
-راوب منترب .
-سش ل اب منترب منشرما راه .
-سلوم رص اب منترب .
ألم ارة ي من ييرص مألعظشد ي نتربي ي ت يرتبا عشلد ي رص منتربي ي بآييو ميندي ي
:آند ي منييرص منشآ سييب نلتييرم منةو ي رد شي شعدآ ي شتعل ي ب يند ي منشآ سييب نه ي
مط منآتييو مط ومسييتاام آند ي اييرى ال تعا يش منآت ي ئج هييش منشييامحش مالسيياومآد
منشرةوم .
ع ند ي منييرص ت ي د مًر وموييح ً ألآه ي ت دييا شييم سييهون لش ي تييا ر منراوب ي عل ي
وب نت ي نش م اد ي ا و آه ي منحةشييش وارة ي مآ ي الق رمط منترب ي ييوق بعوييه منييبع
مرتا اييه .ودشلييم منحاييو عل ي منييو م منحةشييش مألعظشييش شييم اييبل منراوب ي
م د ي ام راوب ي منترب ي عييم حييا ش ي مإلش ي رم إن ي منشييل ( 79 منش لد ي نلترب ي
منراوبي منش ندي د لي شييم مالرتاي ص آتدةي نتشيل مألوعدي منشيعرد منتييش تشييتص
قوى منرص منشاب عل منترب .
535
الشكل ( ) 55عالقة الوزن الحجمي برطوبة التربة .
منو م منحةشش مألعظشش t / m3 % منراوب منش ند آو منترب
1.5 – 1.7 8 - 12 ترب رشلد
1.7 – 1.95 9 - 14 ترب رشلد غو رد
1.6 – 1.8 16 -22 ترب ادآد
1.6 – 1.85 12 - 16 ترب غو رد
531
وت يرتبا ع ند ي من ييرص بسييش ل مناب ي منشراوايي منشرتبا ي بآييو منتربي ي
د ي ام سييش ل مناب ي منشراواي عييم وشي وتتيرمو شي بدم 0.1 – 0.7 m
وبسييبم تآ ي قص قييوى منييرص ش ي منعشييق عل ي مناب ي ط منسييعلد منسييش ل منش ند ي
ارة ي منييرص .ش ي تآظييد عشلد ي رص منترب ي دييت بشييل حل وآييش مبتييام " تييآاع
ودتيرمو ايو منشيردح و بي نعلس منشيل ( 81 شم منشرلي ب تةي مألاي مر
م شااا رص منترب منشآا من لد عر ش بدم . 250 – 300 mو ش ح
بسبم اعوب اورمم ميند حو آعسه . دلوم بحرل ميند إن مألش ومنال
535
وهييش ميندي ط منتييش تعتشييا علي شبييا منوييةا منسييت تدلش ييش رص منتربي شييم
و مط آتيو مط ومنويةا منآي تج عيم ابل مساومآ ط شعاآد و شا ادي شلسي
عبر منساف منعلوي نلترب منشرما راه . منو م من متش نلشاح م دآ
-5المداحي ذات األسطوانات الممساء :
ه منشامحش شم هدل ح شي نشحي ور ترتلي علدهي اومنديم مسياومآد تت ن
وب نت ي ي نش د ي ي ام د ي ي ام و م ميند ي ي و منش ي ي بهي ييا شعاآد ي ي شعرغ ي ي تشيييؤل ب نرش ي ي
منوةا عل ساف منترب منشراوص منشل ( . 82
مجال االستخدام :
-رص منترب منشتش سل واب ط منحاود ط ومألحة ر منشلسرم .
-رص ساو منرا منآه ئد .
لومآه اه . -رص ساو منتعبدا ( مإلسعلط
535
د ي عل ي منسيياف منش يرما شييم شس ي وى ه ي م منآييو شييم منشييامحش توندييا قييوى
راه وه م بياور دسي عا علي تشيلد منتعرةي ط علي منسياف ونحي هي م مألشير
مط ويةا قي شيم منويةا ا وويعط مألسياومآ مألش شدي ش منشامحش منحاد
منشتون ييا ع ييم مألس يياومآ ط منالعدي ي .وني ي نم ت ييو مألس يياومآ مألش شدي ي بعشلدي ي رص
ت و مألساومآ ط منالعد بعشلد منرص منرئدسد ششي دسي عا علي تةآيم وند
نيم ي م هي منشيامحش تشيل سياحً إني ظهور منتعرة ط علي منسياف .ب إلوي
شلسً بعا منرص وه م غدر شآ سم النتا ق مناب ط منت ند شم منترب .
اإلنتاجية :
تترمو سيش ل مناب منششلم راه بوس ا ه منشامحش ش بدي يم 10 – 30
وتحسم 200 cm واو شوا رص منترب cmتبع ً نآوعد منترب
إآت ةد منشامحش مط مألساومآ ط منشلس ب نعبلق :
) L.H ( B Bn
Q K
) n( L / V t
. m إ م - B L H :سش ل اب منترب منشراوا واونه وعروه
شردح منتاما بدم مألشوما وترمو ش بدم . 20 – 30 cm -B nعر
- nعاا مألشوما منبل ش نرص منترب .
- vسرع منشاح م . 8 – 10 km / h
- tمن شم منبل نتةددر متة منشاح م . hour
- Kشع ش مستةبل من شم . 0.7 – 0.8
-5المداحي األسطوانية ذات النتوءات :
دييتلاص عشي هي م منآييو شييم منشييامحش علي رص منتربي عييم اردييق منوييةا
منست تدلش منشتونا شم عةم منترب بوس ا منآتو مط منشعاآدي منشاروادي منشوةيوام
منآتييو مط هييش شاتلعي لشي و شي شييل علي سيياو مألسيياومآ ط منشييل ( 83
هو شبدم ش منشل ( . 84
535
الشكل ( ) 53المداحي األسطوانية ذات النتوءات .
535
556
ولي نم ه منشيامحش ش رآي شي منشيامحش منشلسي ب آهي ل ير ع ندي تشت
ششي دسيه عشلدي منتش سيم شي مناب ي ط عا تشلد منتعرة ط عل ساف منترب
منت ند شم منترب منشرما راه .وتحسم مإلآت ةد لش ش ح ن منشامحش منشلس .
-3المداحي ذات اإلطارات المطاطية :
تعش ه منشامحش عل رص منترب بوس ا منوةا منست تدلش منشابق شم
س يياو مإلاي ي رمط منشا ادي ي علي ي س يياف منتربي ي .ومنش يياح م منشا ادي ي شانعي ي ش ييم
اييعدم شييم مإلاي رمط ش ي شش 4 – 9إاي ر ومنالعييش د ي عييم مألشي شش بومحييا
مألش شش منشل (86 وبشل شتآ وم دةاش منشرمئف غدر منشراوا شم منا
555
وتترمو سرع ه منشامحش بدم 4 – 20 km / hلومآت ةدته تحسم
ل نشامحش منشلس .
-5- 5-3آليات الرص باإلىتزاز( الرج ) :
دعتشييا شبييا منييرص بي نر علي تحردييم رمط منتربي بوسي ا مالهتي م بحدييأ
وتةديير شومقعهي دييآ ص مالحتلي م منييامالش شاقتي "بدم مني رمط وتتحييرر عييم بعوييه
نت ا ووعد ط ةادام شت رب شم بعوه عل حس م منعرمغ ط .
ونليم إوي مط منآتو مط تستاا منشامحش منش لورم س ب ً ( منشلس
منآ ة عم إن منوةا منست تدلش منشتونا عم منو م من متش هآ م مالهت م ( منر
اردق مناورمم غدر منشرل ي نبلساومآ ط ومنشيااي إني ايعوا وهبيوا مالسياومآ
. وبعاا شم منه مط ش مناقد ( تراا مالهت م مالهت م ( شا عم مألر
بعومش عام شآه : ترتبا ع ند منرص ب إلهت م ( منر
-و م ميندي :ت ي اما ع ند ي ت ي در م نيير ييش عشييق مناب ي منشراوا ي ش ي
. و م ميند
-ت ي ييراا مإلهتي ي ي م وشا ني ي يه :ظه ي ييرط منتةي ي ي رم م من دشي ي ي منش لي ي ي نشاي ي ي
مالهت م هش 1. 5 – 2 m.mشيم ةي ةشدي آيوم منيرا و 0. 4 – 0. 8 m.m
ش عاا منه مط ش مناقد ي دتيرمو شي بدم رص اب ط منارق ومإلسعلط شح
2000 – 3000ه م /اقد .
د ام منسرع . -سرع منشاح م :تتآ قص ع ند منرص ش
ش ح ن منرص ب إلهت م دس عا عل مإلقيبل -راوب منترب :وةوا منش
شم منترمبا ش بدم ة ئد ط منترب ودسر ت در مإلهت م .
مألش ي ي الس ييتاام منش ييامحش مالهت م دي ي ه ييو منت ييرم غد يير منشتش س ييل ومنشةي ي
إن ي تلييم ميند ي ط ومنتييش ب إلو ي ل ي نبحص ومنرش ي ومنايياور ومنحة ي رم منشتعتت ي
تعتشا شبا مإلهت م آ لر :
555
-1منرص بوسي ا منايع ئف منعوال دي منهي م م متدي منحرلي :وتسيتاا يش رص
منة آبدي نؤلقآدي منتييش الدشلييم مسييتاام منتربي و مإلسييعلط ييش مناآي اق ومأللتي
ش راه . منشامحش منس ب
-2منرص بوس ا مناع ئف منعوال د منه م م منشتحرل داود ً .
-3منرص بوس ا شونا مإلهت م منهداروندلش منعشدق .
-1-5-3آليات الرص بالطرق :
دعتشا شبا منرص بوس ا آند ط منارق عل منايرق منياوري ومنسيرد نسياف
ومن ي دآتج عآه تحيرم رمط منتربي منشوةيوام تحيط منسياف مناي رق وديت منترب
مألشيير من ي ي دييااي إن ي مرتا ي ص منتةلييم عل ي قييوى مالحتل ي م بييدم رمط منترب ي
اب منترب بعاا شم منارق ط ومنعياا ديرتبا بسيش ل مناب ي وبآيو منتربي ومرتعي
منس وا وبو م منشارق وآوعه .
الجدول ( ) 55مواصفات آليات الرص باالىتزاز .
منتراا(عاا
سع مالهت م سش ل مناب منشرما
منه مط / لتل ميند T آو ميند
m.m m (Ho راه
اقد
1100 - 35 00 - 0.125 – 2 0. 2 - 0. 6 اع ئف ه م م
1500 3–6 0.15 – 0. 42 0. 25 – 0. 5 شامحش مهت م د
4000 - 3000 0. 6 – 1 1. 5 - 6 - متد ً شامحش شتحرل
1500 - 2000 3 – 12 3 – 12 0. 4 – 1. 2 شامحش شةآ رم
553
منشالوم وشل منشردح منشرما راه و بع اه .ودشلم ايآ منشارقي شيم منبدتيوم
شاروا حدأ تحش شم شآتايعه بشيل شتيوم م وتسي ا سي وا ً عل شل ة
منشل ( . 87 ش قوند ً وعآا منس وا دتبلشس ساف منلتل بشل ل ش
ودييت منحاييو عل ي منعع ند ي منعظش ي نلييرص عآييا منراوب ي منش ند ي منشحيياام
بعياه شابرد ً وترام منترب ب نر منشتس وي عل ل ش منشس ح منشرما رايه
تة منشآا إن قا ع ط شتآ سيب شي إآت ةدي آندي ط منيرص وتيرص الح ي " بشيل
شتسلس ش منشح ظ عل منراوب منش ند نلترب .
ع ي يياا ش ي ي منشع ي ي ددر منتلآونوةد ي ي نعشلد ي ي مني ييرص ( عشي ييق ت ي ي در منشارق ي ي
تتحاا و ق آو منترب ولتل منشارق ومنشبدآ ش منةاو ( . 15 منارق ط
-5المطارق اإل نفجارية :
ت ييو منا ق ي منشتونييام عييم محت يرمق منوقييوا ييش حة يرم محت يرمق شحييرم منشارق ي
مر شتا ش شلبس منشحرم آ ئش منشوا إن تحردم منساف منا رق بوس ا
تا إني 25– 50 cm وآتدة منحرل منآ تة ت ع منشارق إن مألعل ونشس
منس وا منحر عل ساف منترب منشرما راه وتتلرر ه منحرل بشيل وشم
منشاي رق مالآعة ردي حسييم و آهي لشي اوري وتييراا 50ارقي /اقد ي .وتاييآ
هو شبدم ش منةاو ( . 16
555
-3المطارق الكيربائية :
دسييتاا ه ي م منآييو شييم منشا ي رق ييش رص منترب ي ييش مألش ي لم منوييد
وهي ي منشاي ي رق ومنت ييش الدشل ييم مس ييتاام مألآي يوم مألا ييرى ش ييم منشاي ي رق منسي ي ب
ي رق وحدييا وهييو م تحردييم منشارق ي دييت بوس ي ا ششي به نلشاي رق مالآعة رد ي شي
مر دتاي بشحيرم لهربي ئش .دتيرمو و م هي منشاي رق شي بدم 35 – 150 kg
ش تراا ه دترمو ش بدم 450 – 600ارق /اقد .
551
-5-5-3تشكيل طواقم اآلليات الالزمة لتنفيذ األعمال الترابية :
رص .. را يير آي حعيير تعبئي ي منت مربدي ي ( الال ي تآع ي مألعش ي
وش ي ي ددس وآع ي ي ط شاتلعي ي .وتحتي ي ش ييم ميندي ي ط مط آشي ي ب ا ييآ وغدرهي ي
عيياا منترمبدي ( آوعدي شسي ن ماتدي ر ايومق ميندي ط منششي رل ييش تآعدي مألعشي
منتآظدشد ي ومنتلآونوةد ي نشوق ي منتآعد ي وابدع ي منششييرو منش يرما إن ي ا مرس ي منظييرو
ي ت ي رم منشاشيرمط دةري بعاه ماتد ر عاا شيم منايومق منبل شي نلتآعدي تآعد
منعآد ومالقتا اد نل شآه .
شييم منشييروا منومةييم شرمع تهي نيياى ماتدي ر ميندي ط منشآ سييب نتآعدي مألعشي
منترمبد :
-ماتد ر ميند ط مط منشوماع ط ومنش ددس منشبلئش نشل و بع ا منحعرم
وحة منشآش م منشآع م .
-تحادا ميند منرئدسد منشحاام نوتدرم منعش .
. -منعش منشستشر اوم توق
-منسعش منامئ نتح دق مإلآت ةد من اوى .
وآو منشة ر ميند منشستااش . -منتوم م ش بدم حةو آند ط منآ
منهدارونوةد نه ومنظرو وتو ردس منشآا -اومص منترب
و ش لم توو منحعرد ط ومنراشد ط .
شسي ن تشييلد منايومق مألش لدي نآلندي ط منششي رل ييش تآعدي مألعشي وتحتي
منترمبد إن منشعلوش ط مألوند منت ند :
منشتو رم شآه ناى منشرل و منشتعها . آو ميند ومنآش
منعشلد ط منشرما تآعد ه وحةوشه .
منعشلد ط . آع ط إآة
منرد وييش نحي منشسي ن دسي عا علي بدي م ةشدي مالحتشي الط ووي منآشييو
ومنبحييأ عييم منحيياوا من اييوى نلشتةديرمط منشاتلعي .وعشلدي مآت ي منحي منششلآي
منرد وش ب نشع ان منت ند : دت بتت ب شحاا ودعبر عم منآشو مألش
555
] ) Y( ( i + 1 ) , kح ) Y ( i , j ) = min [C( i , j , k
) k = ( 1,2,…. ni+1
إ م:
) - Y ( i , jمنآع ط مألاةرد نشةشوع ميند ط منبل ش نتآعد عشلد
تلآونوةد ش .
– iعشلد ة ئد .
- jآند منتآعد .
ميند منش ترح نتآعد منعشلد منة ئد . - kاآ
وآتدة منح آحا عل ش دلش :
منترمبد . .1ا ق ميند ط مألش لش منبل نتآعد مألعش
.2منآع ط مإلةش ند الستاام ميند ط .
.3تحادا منشس ر منحر نلا ق من ي دتالم آع ط اةرد .
.4إشل آد مالستع ام شم منشااا منشبلش ش ار منبامئ نآلند ط غدر
منشتعها . منشتو رم ناى منشآع ( منشرل
.5إشل آد معتش ا منشع ددر ومنشاشرمط مألارى نت دد منحلو منآ تة عم
ح منشس ن منشاروح .
555
حعيير مألقآد ي ومناآ ي اق وحعيير منشآشييتط و ييش هييا منشآشييتط من ادش ي ييش عش ي
منترب ش ح ن منشآشتط مألرود ( ساوا ا مآ ط وغدره . وق
منتعةديير لش ي هييو شعلييو تحييو لدشد ي ئش س يرد نلش يوما منشتعة يرم دت مر ييق با ق ي
لبدرم مط قارم عل من د بعع شدل آدلش .ومنشوما منشتعةيرم هيش شيوما لدشد ئدي تونيا
ناى مآعة ره تحط ت در ا رةش وةاً غ دً لبد مًر وارة ح مررم شرتعع .
ت س منشوما منشتعةرم و ق ع ندته إن عام ئ ط :
الفئةةةةة األولةةةةى :وهي ييش منش ي يوما س ي يردع مالآعة ي ي ر ل نشرلب ي ي ط من ئب د ي ي و سي ييدا
منراي ص وتتشدي بسييرع مالآعةي ر نيياى منتي در مناي رةش علدهي ش ي ( مناييرق
وآتدةي ي نحس س ييدته منع ندي ي منآي ي ر ...مني ي مالحتلي ي م منشي ي مررم منلهرب ئدي ي
تستاا ه منشوما ش اآ حشومط مناومعق .
الفئةةةة الثانيةةةة :وتشييش ه ي منعئ ي ش يوما مط حس سييد ق ي شييم ش يوما منعئي ي
ييش و تسييتاا بشييل ومس ي مألون ي نلاييرق ش ي منييادآ شدط ومألشوآدييط ومنتروتد ي
منتعةديير ألآهي تتشتي ب لي منحس سييد نلشييا رمط منا رةدي لي نارق ومالحتلي م عشي
ومنحعظ ومنتا دم . ومنآ ر و شدآ ش آ عشلد ط منآ
منب روا وغدر . الفئة الثالثة :وهش شوما سرع مآعة ره شآاعو ش
أساليب التفجير :
دشلييم تعةديير منعب يومط ( منعبييوم :هييش لشد ي شحيياام ب ي نو م وبشييل منتوو ي
وشم منترب و منااور منشرما تعةدره ب حا مألس ندم منت ند :
- 5األسموب الناري :
ييش تعةد يير منعبي يومط منشع ييرام ( تعةد يير هد ليي منبدت ييوم وهييو مألس ييلوم منشتبي ي
ودتال ييم مس ييتاام هي ي م مألس ييلوم إني ي منشس ييلف مألس سي ي ط ةي ي و مألش يية ر
تدي مشيتع شيم ( آبوبي ح رقي و منششيع منشاني منا عق و تد مالشتع
ششع شدل آدلش و محتل لش .
555
و منا عق :وهو من ي د و بتعةدر منعبوم آتدة ت در ش مررم تد مالشتع
شي منشظيرو مآعة ر منعتد مناي عق ومنشيل ( 88دبيدم عآ اير مناي عق
داآ شم مألنشآدو و منآح س و منورق . ( منةبل
مناي ي عق منلهربي ي ئش :ودتل ييوم ش ييم لبس ييون مناي ي عق ومنشش ييع منلهربي ي ئش
شع يياآش وبس ييبم منحس س ييد منع ندي ي دةهي ي مناي ي عق منشوة ييوادم اماي ي شظ ييرو
555
د ام مألش م ودتوو ش بدم منلبسون ومنشبيا من ي آوي لشي بشبائ مآعة ر بها
ش منشل ( . 90
516
الشكل ( ) 55توضع العبوات ومجال تأثيرىا .
– cالتفجير الطبيعي . - bالتفجير الضعيف . – aالتفجير الداخمي .
. 3منطقة التربة المرصوصة . - 2منطقة التحطم . – 1العبوة .
515
الشكل ( ) 55توضع العبوات في حالة تفجير الصخور وجذوع األشجار .
-5ثقب التفجير -3 .فتيل اإلشعال . -5العبوة .
يش ح ني منتعةدير ب ألسيلوم منآي ري شي بدم 1.2 – 1.5 ) w تتيرمو منشسي
وبعييا تةهدي من يوم تييو منعبيوم علي ومألسيلوم منلهربي ئش 1 – 1.5 ( w
ش من لأ مألادر دشؤل بالدا شيم منةوي ر منترمبش منلت عشق 2/3شم مرتع
ومنرش .
515
وشييم عدوبهي تتشدي هي منارد ي ببسي ا مالسييتاام ومناحييم منةدييا نلتربي
منةها منلبدر منشب و نتةهد من وم ومنعبومط .
-3عبوات اآلبار :
حع يير مناآي ي اق ييش آي ي تآعدي ي عشي ي تآتش يير هي ي منارد ي ي بش ييل ومسي ي
ودعو ي ي مسي ييتاام ميب ي ي ر و بشي ييل ش ئ ي ي وتتوو ي ي ميب ي ي ر ش ي ي قوند ً و د ي ي ً
عشييق ميب ي ر منش ي قوند لوآه ي ع ن ي ةييامً ش رآ ي ش ي منووييعد ط مألاييرى .دتوق ي
ولدعدي ي واي يومص منتربي ي منشدل آدلدي ي ومنعد د ئدي ي منترمبدي ي مأللتي ي علي ي مرتعي ي
بش يامر دتيرمو منلتي وتاا عشي ق ميبي ر لبير شيم مرتعي توو اب ط منترب
40 cmمنشيل ( 94شي ح ني شي بدم 1-2 mشي قاي ر ميبي ر تاي حتي
لش ش منشل (. 95 ش اعو مستاام عاا لبدر شم منعبومط توو
513
منومحا شم منعبلق : ش بدم ميب ر ش منا تاا منشس
W W2
a K1. 1
2
إ إم -K 1 :شع ش شرتبا بارة احم منترب ودترمو ش بدم . 0.9 – 1.4
منومحا . - W 2 W 1شس ط منش وش مناآد نعبوتدم ش منا
ولتلي منعبيومط شتسي ود شي بدم اييعدم بش ييامر 0.85 w تااي منشسي
شآد . ش تعةدر عبومط ميب ر دآع ب ألسلوم منلهرب ئش بتم ومحا و بعوما
-5عبوة الحوجمة :
دي ام حةي منتربي منشالالي منش ي و تسيتاا هي منارد ي عآيا منح ةي إني
ش رآ ش ارد تش ميب ر ومن وم وتتشد ب ن ارم عل احم منترب بشل ةدا.
إني ش ارد ي ميبي ر ب إلوي ودةه شل م توو منعبوم لش هو منح
ت شدم شل م توو منعبوم تعةدر منحشومط ش سع ميب ر منشةه م شسب " بها
( 96دووف توو عبوم منحوةل . ومنشل
515
الشكل ( ) 55توضع عبوات الحجرات .
– bاآلبار الشاقولية . – aنفق أفقي .
511
ش لم مناار ش لم منتعةدر عم اردق وو إش رمط ا ا تشدر إن -ع
منتعةدر وتحودره شا ص شاتاوم ا . -دآع عش
منتعةدر ش آ هاو مألشا ر وحاوأ مناومعق . -شآ من د ب عش
-تحادا شس ط مألش م نآلند ط ومألشا ص ن د ام إة مر مط مألش م منل د .
-تشاد ي ييا ش ي ييرا منواي ي ي ومنعتدي ي ي مناي ي ي عق قبي ي ي ووي ي ي منعبي ي يومط شي ي ي مألاي ي ي
ب الحتد ا ط منبل ش نتع اي ت در منااش ط وارة ط منح مررم ع مناومعق .
شر منتعةدر . -تاقدق عاا منعبومط منشو ع وشم منشوق قب إعا
منا ا ب نششرو منشرما ه مإلة مر مط دآبةش م ت رر وشم اا تآعد مألعش
ش منت لدا عل مالنت م به . تآعد
-5-5-3الطريقة الييدروميكانيكية لتنفيذ األعمال الترابية :
ييش الال ي منترب ي وتعتدته ي تعتشييا ه ي منارد ي عل ي منا ق ي منحرلد ي نلشد ي
وترسدبه وشم حاوا منشوق وا رةه وتتشت ب إلآت ةد منع ند ومالستش مررد وآ
وهييش شبلئشي ةييامً نتآعدي حةييو مألعش ي ييش منتآعدي اوم تي ر بتو ي ردس منشوقي
تو ر منشا ار منل د نلشد ومنا ق منلهرب ئد منبل ش . منلبدرم ش ح
دتالييم مسييتاامشه إآش ي شييبل آ بدييم وقسي ا نآ ي منشد ي ومناييدم منس ي ئ
منآي ي تج ع ييم عشلدي ي ة يير منتربي ي ش ييم شتاي ي منتربيي إني ي شلي ي م من ييرا .وتآعيي عشلدي ي
وهييش شتا ي منترب ي عل ي سيياف مألر منش ئد ي ييش ح ي منةيير بوس ي ا منشييام
شبدآ ش منشل ( . 99
مط مر شتحرلي ي ييش ةشدي ي منشي ي ئش ش ييم مس يياومآ شعاآدي ي منش ييا ودتي ي ن
مالتة ه ي ط منش ي قوند ومأل د ي وشواييون ب ي آبوم و ي نلشد ي شييم شحا ي منو ي
وترلييم ييش ش اش ي مالسيياومآ وه ي نلييتحل بوييةا وشييام تد ي ر منش ي منا ي ر شييم
وبعياه تآ ي منش ئش منشيااي إني حعير منتربي وةر هي بشيل الداي ادآدي منشا
شي شويا ط إني سياحد و عبير قسي ا تايرد منالدا عبير قآيومط تايرد
ش لم تشلد منراشد ط .
515
الشكل ( ) 55المدفع المائي .
-5فوىة المدفع -5 .الجذع -3 .مفصمة -5-5 .وصالت .
-5-1الكوع العموي والسفمي -5 .ذراع -5 .مكبس ىيدروليكي .
515
الشكل ( ) 566المدفع المائي في حالة الحفر الجبيي .
515
منشي ئش علي ةومآييم من آي م منالداي بوسي ا منتدي ر منشي ئش وشييم ي دوةييه منشييا
من ردب شم شل م منتشرل ونةبه عش تترمو ش بدم .10 -15 m
515
شي لم تشييلد منراشدي ط و شآي اق منتايرد ب آ بديم نآ ي منالداي منادآدي إني
. وشةشوع وت ا تةرس نت بدط منشةشوع ش آ تآعد مألعش
ش منبامد إن شآسوم شعدم ش قعير منشةشي منشي ئش منتةرد دةرس ةه
ي ييش ةشدي ي ي دة ي ييري بع ي يياه تحرد ي ييم امم منة ي يير منشبدآي ي ي ي ييش منش ي ييل ( 104
توسد ةبه منعش .وتتشد ه مألةه م بإآت ةدتهي منلبديرم منتيش مالتة ه ط بها
تترمو ش بدم 160 – 650 m 3ش منس ع ونعشق دا حت . 15 m
556
الشكل ( ) 561أحواض ترسيب التربة .
لحةي ي ي نلالداي ي ي تحسي ييم مإلآت ةدي ي ي منسي ي ي عد منشتوس ي ييا ألةه ي ي م منتةردي ي ي
منشآ ون ب نعبلق منت ند :
V (1 ).q
Q
T .t.K
إ م:
- Qمإلآت ةد منس عد . m 3 / h
- Vحة منترب منشةرو
- qحة منش منبل نحعر 1m 3شم منترب وآ له .
. - Tمنشام من شآد نتآعد عشلد منةر ( دو
– tعاا س ع ط منعش مندوشد .
- Kشع ش مستةبل من شم .
- شس شد منترب .
هييش وتيرتبا إآت ةدي هي مألةهي م لشي هييو وموييف شييم منعبلقي بآييو منتربي
ييش ح ني منتربي منرشلدي قي شييم منتربي منرشلدي مناشييآ ومنحاييود ط وحةي منشدي
1m 3
آيوم منتربي دتيرمو شي بدم 7 – 22 m 3نشع نةي منيبل نةير شاتلي
شم منترب .
*****************************
555