Aralin 8.

1
Mga Hakbang sa
Pagbuo ng CBDRM
Plan
(Part 1)
 BALIK-
ARAL
TBC •2020
 TOP-DOWN O
BOTTOM UP?
TBC •2020
TOP-DOWN O BOTTOM UP?
1. Ang pagpaplano at pagtugon
sa suliraning pangkapaligiran
ay nakasalalay sa kamay ng
pamahalaan.

TBC •2020
TOP-DOWN O BOTTOM UP?
2. Ang mga mamamayan ang
nangunguna sa pagtukoy,
pagsuri at pagbibigay ng
solusyon sa mga hazard at
kalamidad.
TBC •2020
TOP-DOWN O BOTTOM UP?
3. Ang basehan nito ay ang
local na kaalaman ng mga
mamamayan sa kanilang
sariling pamayanan o lugar na
tinitirhan.
TBC •2020
TOP-DOWN O BOTTOM UP?
4. Pinangungunahan ng mga
eksperto at iba pang tauhan ng
pamahalaan na humanap ng
solusyon sa mga suliraning
pangkapaligiran.
TBC •2020
 TALAKAYAN

TBC •2020
 TALAKAYAN

TBC •2020
 COMMUNITY-BASED DISASTER
MANAGEMENT APPROACH

UNANG IKA-APAT NA
YUGTO: IKALAWANG IKATLONG
YUGTO: YUGTO: YUGTO:
Disaster Disaster
Disaster Disaster Rehabilitation
Prevention Preparedness Response & Recovery
& Mitigation
 DISASTER PREVENTION
& MITIGATION
Vulnerability &
Disaster Risk Assessment
Capacity Assessment

Hazard Risk Vulnerability Capacity

Assessment Assessment Assessment Assessment
Bakit kailangang mauna
ang pagsasagawa ng
pagtataya sa yugto ng
Prevention and
Mitigation?
TBC •2020
Ito ay dahil kailangang
maunawaan ng mga
babalangkas ng plano kung ano-
ano ang mga hazard, mga risk,
at sino at ano ang maaaring
maapektuhan at masalanta ng
kalamidad. TBC •2020
HAZARD ASSESSMENT
proseso na isinasagawa ng komunidad ukol sa
1. pagtukoy ng hazard kabilang ang mga alam na at
hindi pa alam subalit maaaring makaapekto sa
komunidad;
2. pag-aaral sa kasaysayan o karanasan ng
komunidad sa disaster; at
3. ang pag-unawa kung paano ito nabubuo o ano
ang pinanggagalingan (origin o cause) ng mga
hazard at mga katangian nito.
TBC •2020
HAZARD ASSESSMENT
Dito nauunawaan na ang bawat
hazard ay may kani-kaniyang
katangian kung kaya’t nararapat
na hazard-specific ang
paghahanda.
TBC •2020
 Pisikal na Katangian ng
Hazard
Pagkakakilanlan Katangian Intensity

Lawak Saklaw

Predictability Manageability
PAGKAKAKILANLAN- pagkakaroon ng kaalaman
ukol sa iba’t ibang hazard at kung paano ito
umuusbong sa isang lugar
KATANGIAN- kaalaman sa uri sa hazard na
nagaganap
INTENSITY- pagtukoy sa lawak na maaaring
idulot ng hazard
LAWAK- pag-aaral sa sakop at tagal ng
epekto ng hazard

SAKLAW- pagtukoy kung sino-sino ang

maaaring tamaan at maapektuhan ng
hazard
PREDICTABILITY- panahon kung kailang
posibleng maranasan ang hazard

MANAGEABILITY-pagtataya sa kakayahan
ng komunidad na harapin ang hazard
at mabawasan ang malawakng pinsala
nito
GAWIN ANG MAIKLING
PAGSASANAY NA ITO

TBC •2020
 BAHA SA CAGAYAN
1. Pagkakakilanlan
2. Katangian
3. Intensity
4. Lawak
5. Saklaw
6. Predictability
7. Manageability
TBC •2020
TBC •2020
 Temporal na Katangian ng
Hazard

Speed of
Frequency Duration
Onset

Forewarning Force
FREQUENCY- Dalas ng pagdanas ng
hazard. Maaaring ang hazard ay
nagaganap taon-taon, isang beses
sa loob ng lima o sampung taon o
kaya ay biglaan lamang.
DURATION- Pag-alam sa tagal kung
kailan nararanasan ang hazard.
Maaaring ito ay panandalian lamang
tulad ng lindol; sa loob ng ilang araw
tulad ng baha o kaya ay buwan tulad
ng digmaang sibil.
SPEED OF ONSET- Bilis ng pagtama ng
isang hazard

FOREWARNING- Tumutukoy sa panahon

o oras sa pagitan ng pagtukoy ng
hazard at oras ng pagtama nito sa
isang komunidad
MANAGEABILITY- Maaaring natural
tulad ng hazard na dala ng hangin,
tubig tulad ng malakas na
pagbuhos ng ulan, baha, pag-apaw
ng ilog, flashflood, tidal wave at
storm surge
GAWIN ANG MAIKLING
PAGSASANAY NA ITO

TBC •2020
 BAGYO
1. Frequency
2. Duration
3. Speed of Onset
4. Forewarning
5. Manageability
TBC •2020
 BAGYO
1. Frequency
2. Duration
3. Speed of Onset
4. Forewarning
5. Manageability

TBC •2020
 DISASTER PREVENTION
& MITIGATION
Vulnerability &
Disaster Risk Assessment
Capacity Assessment

Hazard Risk Vulnerability Capacity

Assessment Assessment Assessment Assessment
RISK ASSESSMENT
Ito ay tumutukoy sa mga hakbang na
dapat gawin bago ang pagtama ng
sakuna, kalamidad at hazard na may
layuning maiwasan o mapigilan ang
malawakang pinsala sa tao at
kalikasan
TBC •2020
 People’s
Perception of
Risk

Hazard
RISK ASSESSMENT
Assessment
Risk Ranking &
Worst-case
Scenario
PEOPLE’S PERCEPTION OF RISK

May kinalaman ang kalagayang

panlipunan at pang-ekonomiya ng
mga tao sa kanilang vulnerability at
kung paano nila tinitingnan ang risk.
TBC •2020
PEOPLE’S
PERCEPTION OF RISK
Mga halimbawa: maaaring
mas passive o walang
pakialam ang mga
mayayaman sa mga
disaster dahil sa pagtingin
na hindi sila gaanong
vulnerable.
TBC •2020
PEOPLE’S
PERCEPTION OF RISK
Sa kabilang banda,
maaaring mas nag-aalala
sila dahil marami ang
maaaring mawala sa kanila
sa usaping pangkabuhayan
kung may darating na
disaster
TBC •2020
PEOPLE’S PERCEPTION OF RISK
Maaring magkaiba din ang pagtingin
ng mga taga-komunidad kumpara sa
pagtingin ng hindi taga-komunidad (mga
organisasyong sumusuporta sa mga
komunidad)
TBC •2020
HAZARD ASSESSMENT
proseso na isinasagawa ng komunidad ukol sa
1. pagtukoy ng hazard kabilang ang mga alam na at
hindi pa alam subalit maaaring makaapekto sa
komunidad;
2. pag-aaral sa kasaysayan o karanasan ng
komunidad sa disaster; at
3. ang pag-unawa kung paano ito nabubuo o ano
ang pinanggagalingan (origin o cause) ng mga
hazard at mga katangian nito.
TBC •2020
PEOPLE’S PERCEPTION OF RISK
Mas kabisado ng mga taga komunidad
ang kanilang kalagayan kaysa sa mga
hindi taga komunidad. Nguni’t hindi ito
garantiya na alam nila ang kabuuang
epekto ng risk

TBC •2020
RISK RANKING
Dito tinutukoy ang mga panganib na
matitindi ang epekto sa komunidad
at nararapat na unahin o bigyan ng
prayoridad sa pagbabalangkas ng
contingency plan.
TBC •2020
RISK RANKING
Ang paggawa nito ay dapat nakabatay sa
malawak na pagkakaisa o consensus at
sa prosesong may partisipasyon ang
iba’tibang sektor at grupo o cross-
section ng komunidad.
TBC •2020
RISK RANKING
Mga tanong na dapat sagutin:
1. Ano ang hazard na dapat paghandaan?
2. Alin ang mataas ang probabilidad na mangyari batay sa
hazard assessment?
3. Ano ang hazard na tinatayang may pinakamatinding
epekto?
4. Ano ang tatlong (3) pinakamalalaking kakayahan ng
komunidad?
5. Ano ang tatlong (3) pinakamalalaking bunerabilidad ng
komunidad?
TBC •2020
Matapos mapagkaisahan ng mga tao
kung ano ang hazard na may
pinakamataas na probabilidad na
mangyari at pinakamatindi ang
magiging pinsala, bubuuin ang
worst-case scenario.
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
Sa pag-alam ng worst-case scenario,
itinatakda ang mga maaaring maging pinsala
sa buhay, kabuhayan at iba pang rekurso sa
komunidad. Ang mga elements-at-risk ay:
1. buhay o tantyang bilang ng casualties
(mga taong namatay, nasaktan o
nawawala) TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
Ang mga elements-at-risk ay:
2. bahay o probabilidad ng
displacement o paglikas
3. kabuhayan
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
4. community infrastructures:
paaralan, kuryente, tubig,
kalsada, tulay, mga gusali, mga
cell site/communication facilities,
at iba pa
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
5. access o probabilidad ng
isolation, lagay ng mga daanan
patungo at palabas ng
barangay, suplay ng gasolina, at
iba pa.
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
Batay sa worst-case scenario,
itatakda rin ng komunidad ang
kanilang mga magiging
pangangailangan kung sakaling
mangyari ang nasabing sitwasyon.
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
Upang matugunan ang mga
tinatayang pangangailangan,
magsasagawa ng imbentaryo ng mga
rekursong mayroon na ang barangay.
TBC •2020
WORST-CASE SCENARIO
Maaaring balikan ang CVA at ang
community hazard map para sa
pagsasagawa ng imbentaryo ng mga
rekurso.
TBC •2020
Pina

TBC •2020
Pina

TBC •2020
Pina

TBC •2020
 Elements at
Risk

VULNERABILITY
People at Risk
ASSESSMENT

Location of
People at Risk
Elements at Risk
Tumutukoy ang elements at risk sa;
1. tao
2. hayop
3. mga pananim
4. bahay
5. kasangkapan
6. imprastruktura
7. kagamitan para sa transportasyon at komunikasyon
TBC •2020
Elements at Risk

Pagkatapos matukoy ang mga

elements at risk, sinusuri rin kung
bakit sila maituturing na
vulnerable.
TBC •2020
Elements at Risk
Halimbawa, may
mga bahay sa
pamayanan na
maituturing na
vulnerable.
TBC •2020
Ilan sa mga dahilan ay
ang lokasyon nito, dahil
malapit sa anyong-tubig,
nasa paanan ng bundok,
nasa mababang bahagi
ng pamayanan, o kaya
ay gawa sa mga
kasangkapang madaling
masira ng bagyo.
TBC •2020
People at risk
Sa people at risk naman, tinutukoy ang mga grupo ng
tao na maaaring higit na maapektuhan ng kalamidad.

Halimbawa, ang mga buntis ay maituturing na

vulnerable sa panahon ng kalamidad dahil sa kanilang
kondisyon.

Gayundin, ang mga may kapansanan ay maituturing na

vulnerable o elements at risk.
TBC •2020
People at risk
Itinuturing silang
vulnerable dahil
nangangailangan sila
ng higit na atensyon
sa panahon ng
kalamidad.
TBC •2020
People at risk
Ang mga nabanggit na
people at risk ay kailangang
ikonsidera sa pagbuo ng
warning system, pagbuo ng
evacuation plan, at ng
disaster risk reduction and
management plan ng isang
pamayanan.
TBC •2020
 Location of People at Risk
Sa usapin naman ng location of
people at risk, tinutukoy ang
lokasyon o tirahan ng mga taong
natukoy na vulnerable.
TBC •2020
 Pisikal

CAPACITY
Panlipunan
ASSESSMENT

Pag-uugali
KATEGORYA DESKRIPSYON HALIMBAWA

Pisikal o *sinusuri kung ang mga 1. Di sapat na kita

mamamayan ay may 2. Pagkakaroon ng utang
Materyal kakayahan na 3. Kakulangan ng sapat na
muling isaayos ang mga kakayahan at edukasyon
istruktura na nasira ng 4. Kawalan ng pangunahing
kalamidad serbisyo tulad ng
*suweldo mula sa edukasyon, pangkalusugan,
trabaho, pera sa sistema ng komunikasyon
bangko at transportasyon

TBC •2020
KATEGORYA DESKRIPSYON
Panlipunan may kapasidad ang isang
komunidad na harapin ang
hazard kung ang mga
mamamayan ay nagtutulungan
upang ibangon ang kanilang
komunidad mula sa pinsala ng
mga sakuna at kung ang
pamahalaan ay may epektibong
disaster management plan
TBC •2020
HALIMBAWA
1. Kawalan ng
pagkakaisa ng mga
miyembro ng pamilya,
ng mga mamamayan
2. Hindi maayos na
ugnayan sa pagitan ng
mamamayan at
pamahalaan
KATEGORYA DESKRIPSYON HALIMBAWA

Pag-uugali 1. kanilang oras, lakas, 1. Kawalan ng interes sa mga

at pagmamay-ari ay programa ng pamahalaan
nagpapakita na 2. Pagiging negatibo sa mga
pagbabago
may kapasidad ng
3. Kawalan ng sapat na
komunidad na harapin kaalaman tungkol sa hazard
o kaya ay bumangon sa kanilang komunidad
mula sa dinanas na 4. Pagiging palaasa sa
sakuna o panganib. pamahalaan at sa tulong ng
pribadong sektor
TBC •2020
TBC •2020
TBC •2020