Ilkokul Muze

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi
İLKOKUL MÜZE ETKİNLİK KİTABI

PROJE GRUBU
ve
YAZARLAR
Müge Artar
Hülya Ateş
Banu Doğan
Ceren Karadeniz
Fotoğraf: Doğanay Çevik

Tasarım: Tolga Çelikkan, GRAFOMAN
Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 28

ISBN: 978-605-136-480-3
Temmuz 2020
Sunuş
İkonlar ve Anlamları s.6,7
Müze Eğitimi s.8
Müze Öncesi Yapılması Gerekenler s.10
Ziyaret Öncesinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler s.11
Müze Ziyaretinde Yapılması Gerekenler s.12

Müze Ziyaretinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler s.13
Müze Sonrasında Yapılması Gerekenler s.14
Müze Eğitiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler s.16
I. Anlatım Yöntemi, II. Sunum Yöntemi, s.17
III. Soru-Cevap Yöntemi, IV. Tartışma Yöntemi, V. Konuşma Halkası Yöntemi, s.18
V. Beyin Fırtınası, Gösteri (Demostrasyon) Tekniği s.19
VI. İstasyon Tekniği, VII. Benzetim Simülasyon Tekniği s.20
VIII. Yaratıcı Drama Yöntemi ve Teknikleri IX. Doğaçlama s.21
X. Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer Teknikler s.22
Müze Hakkında s.28
Misyon, Vizyon s.30
İletişim ve Randevu Bilgileri s.31
Sanayi, Kültür, Eğitim ve Çocukluk Tarihinde Oyuncak s.30
Kültür Tarihi ve Oyuncak s.30
Sanayi Tarihi ve Oyuncak s31
Eğitim Tarihi ve Oyuncak s.32

Çocukluğun Tarihi ve Oyuncak s.33
Temalar s.35
Etkinlikler s. 41
Oyuncak Koleksiyonu s.44
Dün, Bugün, Yarın s.52
Oyucak Müzesi s.60

Oyuncakların Hareketleri s.70
Şeridini Belirle s.76
Oyuncakları Ara Bul s.86
Oyuncak Müzesinde Yeni Kelimeler s.94
Teknoloji ve Oyuncak s.102
Kaynakça s.108
Oyuncak Müzesi Envanteri Türkiye Haritası s.110
Yapboz s.112
Maket s.114
Boyama s.116
Oyuncak Müzesinde Ölçme ve Değerlendirme s.118
Oyuncak Müzesi Görüş Formu s.119

Envanter No: 247
Eser Adı: Kırmızı Etekli Bebek
Üretim Yılı: 1979
Ölçüsü: 50x35x20
Durumu: Kırmızı etekli, pembe çiçekli
krem renkli gömlekli, beyaz patik ve
ayakkabıları olan, sarı peruk saçlı, oynar
gözlü plastik bebek
Sevgili Eğitimciler,
Müzeler okullarla yakın iş birliği içine girerek öğretim programlarıyla

ilişkili eğitim etkinlikleri geliştirmekte, oluşturdukları eğitim atölyeleriyle
farklı yaş gruplarına kapılarını açmaktadır. Müzeler gerçekleştirilen
etkinliklerle, duyulara hitap eden, öğrencilerin nesnelere dokunarak ve
etkinliklerin öznesi olarak uygulamalar yapabildikleri dinamik bir yapıya
kavuşmuştur.
Müze eğitimi; müzenin amacını ve niteliklerini, sergileri, sergilenen
nesneleri, müze ortamını, müze çevresini, müze ile insanlar arasındaki
ilişkiyi ve müzenin disiplinlerarası yönlerini ele alırken müzenin aktif bir
öğrenme ve gelişme alanı olarak kullanılmasını içermektedir.
Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Fakültesi Oyuncak Müzesi, müzelerin eğitim işlevlerinden hareketle
çağdaş müzecilik yaklaşımlarını hayata geçirmek amacıyla ilkokul
öğretmenlerine müzede eğitim sürecinde rehber olacak bir eğitim kitabı
hazırlamıştır. Yeni ilköğretim programıyla birlikte okul dışı öğrenme
ortamlarının gündeme gelmesi ve yaparak - yaşayarak öğrenme
yaklaşımlarının benimsenmesi müzeyi önemli bir öğrenme ortamı haline
getirmektedir. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak
Müzesi kültür tarihi, sanayi tarihi, çocukluğun tarihi ve eğitim tarihi
temalarını eğitim programıyla ilişkilendirerek destekleyecek bir koleksiyon
içeriğine sahiptir. Öğretim programlarındaki ünitelerle bağlantılı olarak
hazırlanan müze eğitimi etkinlikleri oyuncağın bir orijinal nesne olarak
deneyimlenmesi açısından önemlidir.
Kitap, müze eğitimi yöntem, teknik ve etkinliklerinin Oyuncak Müzesi’nde
ilköğretim programı dahilinde nasıl uygulanacağını ve bu etkinliklerle
eğitime katılacak çocuklara kazandırılmak istenen temel becerileri ve
kavramları kapsayan etkinlikler içermektedir.
Kitabın, keşfe ve yaratıcılığa dayalı öğretim süreçlerinize katkı sağlaması
dileğiyle…
İlkokul eğitim kitabı sayfalarında
müze eğitiminin tanımı, müze
eğitiminde kullanılan yöntem ve
tekniklere ilişkin açıklamalar,
etkinlik örnekleri, etkinliklerde
kullanılacak yazılı-görsel
malzemeler ve değerlendirme
süreçlerini bulacaksınız. Kitap
boyunca teneke trampet sizlere
eşlik edecektir.
Envanter No: 106

Eser Adı: Teneke Trampet
Yapıldığı Madde: Teneke ve tahta
Ölçüsü: 40x20
Durumu: Sağlam durumdadır.
Tanıtımı: Sarı teneke resimli, kenarı tahta
çubuklu, pembe ipli, Jülyet Altın firması
üretimi teneke davul.
Jülyet Altın Armağanı.

6
Müze
Öncesi
Süreci
Müze
Ziyaret
Süreci
Müze
Sonrası
Süreci
7
Envanter No: 041
Eser Adı: Tokmaklı Kağnı
Yapıldığı madde: Ahşap
Tanıtımı: Tekerlekleri ve tokmakları
kırmızı- siyah boyalı torna işi ahşap
tokmaklı kağnı.
8
MÜZE EĞİTİMİ
Müze eğitimi; müzenin amacını ve niteliklerini,
sergileri, sergilenen nesneleri, müze ortamını,
müze çevresini ve müze ile insanlar arasındaki
ilişkiyi ele alırken müzenin aktif bir öğrenme ve
gelişme alanı olarak kullanımını da içermektedir.
İnsanların eğlenirken öğrendiği ve öğrenmekten

zevk aldığı nitelikli öğrenme ve uygulama
merkezleri olarak kabul edilen müzelerde
gerçekleştirilecek eğitim, okuldaki eğitimden
farklıdır. Keşfederek öğrenmenin amaçlandığı ve
katılımcıyı araştırmaya yönlendiren materyalle
zenginleştirilen müze eğitimi sürecinde eğitimci
bütün süreci öncesi ve sonrasıyla bir bütün
olarak planlamalı, müze ortamını bir eğitim
ortamına dönüştürmek amacıyla müze yönetimi,
okullar ya da eğitim talep eden kurumlarla yakın
iş birliği içinde çalışmalıdır.
Müze eğitim etkinliklerini verimli biçimde

uygulamak için gruptaki katılımcı sayısına
dikkat edilmeli, koşullara göre grup 15-20
kişi ile sınırlandırılmalıdır. Müze uzmanları
ile öğretmenler arasında uyumlu bir iş birliği
sağlanmalıdır. Bu nedenle müze gezinizden
verim alabilmenizi sağlamak amacıyla bazı
önerilerde bulunmaktayız.
Müze ziyaretlerinde aşağıdaki süreçlerin

tamamlanması önemlidir:
1) Müze öncesi
2) Müze ziyaret süreci
3) Müze sonrası
9
Müze Öncesi
Yapılması Gerekenler
• Müze, etkinlik öncesi öğretmen tarafından gezilir.
• Etkinlik planı yapılır.
• Müze uzmanı ile görüşülür.
• Ziyaret tarihi belirlenir.
• Müzeden randevu alınır.
• Ziyaret planı hazırlanır.
• Etkinlikte kullanılacak malzemeler hazırlanır.
• Öğrenciler müze gezisi ile ilgili bilgilendirilir.
10
Ziyaret Öncesinde
Öğretmenin Dikkat Etmesi
Gerekenler
Öğretmen;
• Grubun özelliklerini çok iyi bilmeli, gelişim

basamaklarına göre program düzenlemelidir.
• Öğrencilerin düzey, yetenek ve ilgilerine dikkat

etmelidir.
• Müze öncesi etkinlikleri öğretim programıyla

ilişkilendirmelidir.
• Müze öncesinde bir ön çalışma yapmalı ya

da geliştireceği etkinliğe ilişkin uzman görüşü
almalıdır.
• Müze eğitimini planlarken müze tarafından önemli

bulunan nesneler üzerinde yoğunlaşmalıdır.
• Çalışma yapacağı müzenin içeriğini ve kurallarını

etkinlikten önce öğrencilere anlatmalıdır.
11
Müze Ziyaretinde
• Müzedeki etkinliğe kısa bir müze turu ile başlanır.
• Müze uzmanından bilgi ve destek alınır.
• Müze kuralları hatırlatılır.
• Ziyaretçiler uygulanacak etkinliğe göre alt gruplara

ayrılır.
• Müzede bir nesneye, döneme ya da temaya

odaklanan etkinlikler gerçekleştirilir.
• Müze koleksiyonunun tamamını değil, ilgili ünite/

tema ya da konuyla ilişkili olanları deneyimleyecek
bir ziyaret ve etkinlik seyri izlenir.
12
Ziyaret Sürecinde
Öğretmenin Dikkat Etmesi
Gerekenler
• Öğrencilerin sorularına anlayacakları yalınlıkta

yanıt vermelidir.
• Müze gezisi sırasında “müzede nasıl gezileceğine”

ilişkin “müze gezisi” bilinci kazandırmaya yönelik
çalışmalar yapmalıdır.
• Etkinlik sürecinde açık uçlu sorular sormalı ve

öğrencileri soru sormaya yönlendirmelidir.
• Öğrencilere kişisel gereksinimlerini gidermeleri

için yeterli zamanı tanımalıdır.
• Müze eğitimi sürecinde öğrencilere ilgi ve sabır

göstermelidir.
• Öğretmen, etkinlik sürecinde geçmiş, gelecek ve

günümüz arasında bağ kurmalıdır.
• Öğretmen, müzede eğitim süresince soru–

cevap ve karşılaştırma yöntemlerine özellikle yer
vermelidir.
13
Müze Sonrasında
• Müzede yapılan etkinliklerin sonuçları, müzede

veya okulda değerlendirilir.
• Müze etkinlikleri sonrasında ortaya çıkan ürünler

(resim, mask, heykel vb.) sergi halinde sunulabilir.
• Müzede karşılaşılan kavramlar daha sonra uygun

örneklerle pekiştirilir.
14
Envanter No: 041
Eser Adı: Tokmaklı Kağnı
Tanıtımı: Tekerlekleri ve tokmakları
kırmızı- siyah boyalı torna işi ahşap
tokmaklı kağnı.
15
MÜZE EĞİTİMİNDE
KULLANILAN YÖNTEM VE
TEKNİKLER
16
Soru-Cevap Yöntemi’nin Uygulanması
Anlatım Yöntemi:
Bu yöntemde eğitimci belirli bir konuya ilişkin bilgileri sözlü olarak gruba aktarır
(İlhan vd., 2011). Anlatım sürecinde sunum, grafik, kitap, kopya malzemeler gibi
materyal kullanımı katılımcılar için etkili olmaktadır. Ayrıca ders planı ve öğretim
tasarımı dışında günlük ve aktüel konuları da içeren, iletişimin çok yönlü olduğu
ve öğrencinin aktif katılımına dayanan anlatım yöntemi müzede etkinlikleri
uygulamadan önce başlangıç çalışması için avantajlıdır. Konuya odaklanmayı ve
zamanın iyi kullanımını sağlar. Oyuncak Müzesi’nde anlatım planlanırken soru-
cevap ve tartışma teknikleri kullanılarak anlatımın etkisi artırılabilir. Bu yöntemde
kullanılan dil basit ve sade olmalıdır (Gözütok, 2011).
Sunum Yöntemi:
Eğitimcinin konuya ilişkin olarak daha önce hazırladığı sunu aracılığıyla öncesinde
belirlediği konu başlıklarını katılımcılara açıklaması yoluyla gerçekleştirilir.
Eğiticinin sunuyu kısa süreli tutması ve anlatım aralarında katılımcılara sorular
sorması süreç açısında faydalı olmaktadır (İlhan vd., 2011). Müze öncesi üzerinde
çalışılacak konuya ilişkin kısa bir sunum ve ziyaret edilecek müzeyle ilgili yazılı
ve görsel metinlerden oluşan bir sunu eğitimin kalitesini ve verimi artıracaktır.
Powerpoint, Prezi, SlideDog ve Apple Keynote gibi programlar bilgisayar destekli
renkli ve etkileşimli sunumlar hazırlamak için kullanılmaktadır.
17
Soru-Cevap Yöntemi:
Soru – cevap yöntemi katılımcıyı düşünmeye yöneltmek, konuda anlaşılmayan
noktaları ortaya çıkarmak, bilgiyi ölçmek, önemli olan noktayı vurgulamak vb.
amaçlarla konuya ilişkin olarak önceden belirlenmiş soruların kullanıldığı ve
istenen bilgilerin katılımcı yanıtlarında arandığı yöntemdir. Sorulan soruların
düzeyi, türü ve soru oluşturma yolları yapılandırılırken katılımcıların düzeyi
ve eğitimin içeriği temel alınmaktadır. Soru türleri anlama soruları, uygulama
soruları ve değerlendirme soruları olarak ele alınabilmektedir (İlhan vd., 2011).
Soru - cevap yöntemi öğrenciyi güdüler, sosyalleştirir; ona öğrendiklerini
uygulama ve yorumlama imkânı verir. Müze eğitimi öncesinde öğrenci
beklentilerini sormak, eğitimin konusu hakkında kısa bilgi soruları yöneltmek ve
anlatım sürecinde anlatımı destekleyici sorularla müze eğitimini verimli kılmak
sağlanabilir.
Tartışma Yöntemi:
Katılımcıların bir konu hakkında görüşlerini ortaya koydukları, yeni fikirler
ürettikleri ve büyük grup ve küçük grup tartışması olarak temelde ikiye ayrılan
yöntemdir. Tartışma yönteminde katılımcılar birbirini dinler, eleştirir ve
birbirlerine sorular sorarlar. Büyük grup tartışmasında öğretmen, konuyla ilgili
bir tartışmayı tüm sınıfa açar, öğrencilere sorular sorarak fikirlerini söylemelerini
sağlar. Küçük grup tartışması ise, tartışmaya katılımı sağlamak için sınıfın 2-6
kişilik gruplara bölünmesidir. Bu teknikte yüz yüze etkileşim daha fazladır.
Tartışma yöntemi katılımcılara konuyu kavrama, çözümleme, yorumlama gibi
noktada yardımcı olur. Katılımcıları karşıt düşünceleri tahammül ile karşılamaya
alıştırır. Müze eğitimi sürecinde müze öncesinde ve müze sonrası değerlendirme
aşamalarında tartışma yönteminden faydalanılır. Tartışma yöntemi münazara,
panel, forum, workshop, sempozyum, forum, kolokyum, beyin fırtınası, çember,
vızıltı, açık oturum, konferans ve fikir taraması gibi türlere ayrılmaktadır (İlhan vd.,
2011; Gözütok, 2011; Bilen, 2010).
Konuşma Halkası Tekniği:

Bu teknikte tartışılacak olan konu veya sorulara yönelik görüşlerin halkada
bulunan herkes tarafından belirtilmesi beklenir. Katılımcıların görüş farklılıklarını
görmeye ve farklı görüşlere saygı gösterme davranışını geliştirmeye odaklanan
bir yöntemdir (İlhan vd., 2011). Çember biçiminde tartışma ve yanıtlama tekniği
olarak da bilinen konuşma halkasında katılımcıların konuşmaya özendirilmesi ve
konuşma – dinleme yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanır (Bilen, 2010).
18
Müzede konuşma halkası tekniğinin uygulanması
Beyin Fırtınası Tekniği:

Beyin fırtınası tekniği yaratıcı düşünmeyi ve yeni yollarla problem çözmeyi
öngören bir tekniktir. Aynı zamanda katılımcıların eleştirilme endişesi olmadan
fikirlerini rahatlıkla ifade ettikleri bir grup tartışma tekniğidir. Beyin fırtınası,
değişik fikirlerin ortaya konulmasını destekler, böylece kısa sürede çok sayıda
farklı fikirler üretilir. Bu tekniğin uygulanmasında fikirlerin niteliğinden çok,
sayıca çokluğu önemlidir. Beyin fırtınası sürecinde katılımcılar alt gruplara ayrılır
ve her grup içinde birer lider seçilir. Liderler konu netleştikten sonra belirli bir
süre saptanır. Gruptaki her üye sırayla bir fikir ortaya atar ve ekip liderleri her
fikri tahtaya yazarlar. Süreç, gruptakilerin bütün fikirlerini tamamlanıncaya kadar
devam eder. Tartışma sonunda söylenenler özetlenip değerlendirilir (Bilen, 2010).
Gösteri (Demonstrasyon) Tekniği:

Gösteri, bir hareketin nasıl yapıldığını ya da bir işlemin nasıl kullanıldığını
göstermek amacıyla dikkatle düzenlenmiş bir sunudur. Birden fazla duyu organına
hitap ederek bir işin yapılma biçimini göstermeye yarar. Yeni buluşların, yeni
teknolojilerin ya da yeni toplumsal oluşumların en gelişmiş biçimiyle uygulamalı
olarak gösterilmesi ve yaptırılmasıdır. Katılımcıların gösterimi yapılan nesne veya
işlem hakkında ön bilgiye sahip olmasında yarar görülmektedir. Bu teknik kulağa
ve göze hitap ettiğinden, öğrenmenin kalıcılığı artar. Gösteri tekniği ile etkin bir
öğrenmeyi sağlayabilmek ve istenilen davranış değişikliğini gerçekleştirebilmek
için gerçek eşya veya varlıklardan yararlanılmakta, konu ile ilgili yerlere inceleme
19
gezileri düzenlenmekte ve ilgili film, slayt, model, resim ve haritalardan
yararlanılmalıdır. Müze, gösterim tekniğinin sıkça kullanıldığı ortamlardan biridir.
Bir nesnenin nasıl yapıldığını ya da kullanıldığını anlayabilmek ve yapımına ilişkin
müzede bir atölye çalışmasına katılmak eğitimin verimini artıracaktır (Gözütok,
2011; Bilen, 2010).
İstasyon Tekniği:
Müze eğitimi sürecinde ilgili konuya ilişkin çeşitli çalışma istasyonları
oluşturulur. Gruplar, oluşturulmuş olan öğrenme istasyonlarına katkı sağlayarak
kendilerinden önce istasyonda bulunan grubun yaptığı çalışmaları ileriye
götürmeye çalışırlar. Oluşturulan her bir istasyonda tamamlanması gereken
bir görev vardır. Katılımcı odaklı olan bu teknikte katılımcıların yaratıcılık ve
iş birliği yapma becerileri geliştirilir ve istasyon çalışmaları tamamlandıktan
sonra değerlendirme ile etkinlik sonlandırılır (İlhan vd., 2011). İstasyon yöntemi
yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirir. Başkasının başladığı bir işi devam ettirme
becerisi kazandırır. Birlikte çalışma becerilerini geliştirir. İş bitirme becerilerinin
gelişimine katkıda bulunur (Bilen, 2010). Müze içinde uygulanacağı zaman
gürültü ve kargaşaya sebep olabileceğinden genellikle müze eğitimi sonrasındaki
değerlendirme aşamalarında kullanılır.
Benzetim (Simülasyon) Tekniği:

Benzetim, dinamik bir sistemin özelliklerini ve davranışlarını bilgisayar
aracılığıyla değerlendiren bir tekniktir. Gerçeğe uygun modeller veya bilgisayarda
oluşturulmuş simülasyonlar üzerinde çalışılan bu teknikle katılımcıların bir olayı
gerçekmiş gibi ele alması sağlanmaya çalışılır (İlhan vd., 2011).
Oyuncak müzesinin dijital platformda oluşturulması, maker etkinliği uygulaması
20
Yaratıcı Drama Yöntemi ve Teknikleri
Yaratıcı drama, bireylerin bir yaşantıyı, olayı, bir fikri, kimi zaman soyut bir
kavramı ya da davranışı eski bilişsel örüntülerinin yeniden düzenlenmesi yoluyla
grup çalışması içinde ve oyunsu süreçlerde anlamlandırmasıdır (San, 1990).
Drama içinde birey hem kendi olarak hem de bir grubun parçası olarak farklı
rollere girer. Bunun yanı sıra drama süreci ile ilgili olarak tartışmalar yürütülür
ve süreç grup tarafından bir bütün olarak değerlendirilir (İlhan vd., 2011). Yaratıcı
drama çalışmaları hazırlık-ısınma; canlandırma ve değerlendirme aşamalarından
oluşmaktadır. Hazırlık-ısınma aşamasının amacı katılımcı dinamiğini oluşturmak
ve grubu canlandırma aşamasına hazırlamaktır.
Canlandırma aşamasında konu çerçevesinde bir başlangıç noktası ile başlayarak

rol oynama, doğaçlama ve birçok farklı teknik kullanılır. Değerlendirme aşaması
drama sürecinin özü, önemi, niteliği ile ilgili saptamaların yapıldığı ve duyguların
paylaşıldığı son aşamadır. Süreçle ilgili tüm tartışmalar bu aşamada yürütülür
(İlhan vd., 2011).
Müze eğitimi öncesi ısınma çalışmaları
Doğaçlama:
Doğaçlama, önceden belirlenmemiş veya çok az tasarlanmış ve serbest biçimde
gerçekleşen canlandırmalardır. Doğaçlamada belirleyici olan şey hedeflenen yere
ulaşmak için imgelem gücünün kullanılmasıdır. Burada da doğallık ve içtenlik
önemli bir faktördür (Adıgüzel, 2018).
21
Etkileşimsel müze yaşantısı sağlamak için ziyaretçilerin deneme, merak, keşif
yapma, kişisel anlam çıkarma, yaratıcılık becerilerini uyarmak gerekir. Çocuklar
etkileşimsel müze yaşantıları ile pek çok beceri geliştirirler: Objelerle etkileşimde
bulunma, gözlem, duyguları ifade etme, hayal gücü, yorumlama ve kendi yaşamına
bağlama, müzedeki objeleri okuma, kültürel değerleri fark etme, gerçeği arama,
eserlerde verilen mesajların analizini yapma, müzenin planını çıkarma, müzedeki
uygulamalara katılma, deney yapma, değerlendirme, ekip çalışması ve iş birliği
yapma, tahminde bulunma, sonuç çıkarma vb. (Paykoç, 2008). Drama burada
uyarıcı işlev yüklenebilir. Müzede drama/tiyatro ziyaretçilerin, müze içindeki
eğitsel yaşantılarını artırmayı hedefler. Öykü anlatmaktan, canlı tarih yorumuna,
müzikal gösterimden, kukla, mim, vb’ne kadar pek çok türü bulunmaktadır
(Okvuran, 2012).
Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer Teknikler

Donuk imge: Yaratıcı drama yönteminde de sıkça kullanılan donuk imge,
katılımcıların bireysel olarak veya küçük gruplar halinde kendi bedenlerini
kullanarak sessiz, sözsüz görüntüler oluşturma ve yansıtma biçimidir. Tekniğin
amacına ulaşması birey ya da grup üyelerinin bu imgeyi en iyi şekilde ifade
edebilmesine bağlıdır (Adıgüzel, 2018).
Ara-bul/ ipucu kâğıdı çalışması: Öğretmen ya da müze eğitimcisi tarafından

hazırlanan ve müze galerilerinde bulunan bir ya da birden fazla nesnenin
fotoğraflarını içeren çalışma kağıdıdır. Bu kağıtlarda ilgili nesneye ilişkin sorular
yer alır.
Müzede donuk imge tekniğinin uygulanması
22
Bu sorular genel olarak nesneye ait kimlik bilgilerine ve katılımcının nesneye
ilişkin duygu ve düşüncelerine yöneliktir Kâğıtlar dağıtıldıktan sonra nesneler kişi
veya gruplar tarafından müze galerisinde aranıp bulunur ve kağıtlardaki sorular
yanıtlanır. Ara-bul çalışması boyunca müze uzmanından yardım istenebilir.
Çalışmanın sonunda katılımcılar süreçte bilgi edindikleri nesneyi diğer
katılımcılara anlatarak süreç değerlendirmesi yaparlar. Ara-bul çalışmalarının
devam etkinliklerinde tarih şeridi çalışmaları yapılabilmektedir. Bu çalışma,
müzede bulunan nesnelerin tarih şeridi üzerine yerleştirilerek kronolojik
olarak sıralanmasını ve ait oldukları dönemler göz önünde bulundurularak
değerlendirilmelerini içerir.
Dün-bugün-yarın çalışması: Farklı dönemlere ait bazı nesnelerin amaçları,

işlevleri ve hangi zaman diliminde kullanıldığı ile ilgili konuşulduktan sonra
katılımcılardan eserin geçmişte nasıl kullanıldığı; günümüzde nasıl kullanıldığı ve
gelecekte nasıl değişimler geçirerek kullanılacağı yönünde fikirlerini açıklamaları
istenir. Bu süreçte eğitimciler yönlendirici soruların yer alacağı bir çizelge
hazırlayabilirler.
Müzede afiş ve broşür hazırlama: Müze afişi çalışması, müzedeki bir nesneyi veya
müzede seçilen herhangi bir temayı konu alır ve katılımcılar tarafından hazırlanır.
Müze broşürü, müze hakkında kısa bilgiler vermek üzere elde taşınabilir
boyutlarda tasarlanan görsel ve yazılı metinlerden oluşan bir kitapçıktır. Müze afişi
ve broşür çalışması müze eğitimi sonrasındaki değerlendirme aşamasının önemli
çıktıları arasında kabul edilir.
Müzede ara-bul çalışmaları
23
Müzede afiş çalışmaları
Görsel sanat çalışmaları: Müze eğitimi süreçlerinde en sık kullanılan görsel

sanat çalışmaları arasında seramik, desen çalışmaları, pastel boya çalışmaları
ve kolaj hazırlama çalışmaları öne çıkmaktadır. Ham maddesi kil olan ve elde
ya da kalıpta biçimlendirilen veya fırınlanan her türlü eşyanın üretildiği seramik
tekniğiyle, müzedeki nesnelerin birer kopyası seramik kalıpları ve kil vasıtasıyla
yapılabilir. Kalın ve geniş dokulu kâğıtlara ya da renkli fon kartonlarına yağlı ya
da kuru pastel boya kullanılarak müze nesnelerinin resimleri yapılabilir. Pastel
boya kullanılarak müzede afiş – broşür hazırlama çalışmaları yapılabilir. Müzede
atık malzemeler kullanarak müze nesnelerinin benzerlerinin yapılması da sıkça
kullanılan bir görsel sanat çalışmasıdır.
Sergi : Sergi, belirli bir amaç çerçevesinde öğrenciler tarafından üretilen ya da

toplanan, yazılan, çizilen, boyanan ya da şekillendirilen ürünlerin düzenlenerek
izlenmeye hazır hale getirilmesidir. Ürünlerin ortaya çıkarılmasında ya da
düzenlenmesinde öğrenciler neredeyse bütün duyuları ile sürecin içinde oldukları
için sergi gerçek bir aktif öğrenmedir. Diğer bütün öğretim yöntemleri gibi
sergi düzenlemede de yöntemin eğitim amacına hizmet etmesi, iyi planlanması,
uygulama kurallarına dikkat ederek uygulanması gerekir (Gözütok, 2011).
24
Müzede oyuncak yapımı
Kaynaklar
Adıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde Yaratıcı Drama. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bilen, M. (2010). Öğretim, Öğretme Yöntemleri, (Ed. Mürüvvet Bilen) Eğitimde İlke ve
Yöntemler: Eğitim Süreci, Kavramlar, İlkeler, Etkinlikler ve Yöntemler içinde 227 – 331.
Ankara: Betik Kitap Yayın Dağıtım.
Gözütok, D. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Ekinoks Yayınevi.
İlhan, Ç. A.; Artar, M.; Okvuran, A.; Karadeniz, C. (2011). Müze Eğitimi Modülü. Ankara:
UNICEF Yayınları, Yorum Matbaacılık.
Okvuran, A. (2012). Müzede Dramanın Bir Öğretim Yöntemi Olarak Türkiye’de Gelişimi.
Eğitim ve Bilim. 37 (166): 170-180.
Paykoç, F. (2008). Müzede Düşünerek Dokunarak ve Hissederek Öğrenme. Geçmişten
Geleceğe Türkiye’de Müzecilik Sempozyumu. 21-23 Mayıs 2008. Bildiriler kitabı. Ankara:
VEKAM Vehbi Koç ve Ankara Araştırmaları Merkezi Yayını.
25
MÜZE HAKKINDA
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
OYUNCAK MÜZESİ
Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Oyuncak Müzesi üç temel işlevi gerçekleştirmek üzere Prof. Dr. Bekir Onur
tarafından 20 Nisan 1990’da kurulmuştur: Hızlı değişim süreci içinde kaybolma
tehdidi altında bulunan oyuncakları korumak, oyuncak aracılığıyla sanayi tarihi, kültür
tarihi, eğitim tarihi, çocukluk tarihi, oyun tarihi alanlarında araştırma yapmak ve
oyuncak aracılığıyla çocuklarla müze, sanat, tarih, bilim alanlarında eğitim yapmak.
26
3000’e yakın oyuncağı içeren bu koleksiyonun en önemli özelliği geleneksel
oyuncaklara sahip olması, yerli oyuncak üreticilerine ilişkin önemli örnekler ve
tarihe tanıklık eden çok sayıda yabancı örnek içermesidir. Türkiye’nin önde gelen
oyuncak imalatçıları tarafından üretilen oyuncaklar müzenin önemli nesneleri
arasındadır. Müzenin kurucusu Prof. Dr. Bekir Onur, bu imalatçılarla yüz yüze
görüşmeler yaparak, satın alma ve bağış yollarıyla koleksiyonu oluşturmuştur.
Recep Ersan (1940’lı yıllardan başlayarak oyuncak bebek), Jülyet Altın (1930’lu
yıllardan başlayarak teneke oyuncak), Muzaffer ve Hayri Neçevik (1950’li yıllarda
tahta oyuncak), Müstecap Baybörü (1950’li yıllardan başlayarak plastik oyuncak),
Rauf Alasya (1940’lı yıllardan başlayarak metal ve plastik oyuncak), Artin Çakar
(1950’li yıllarda teneke oyuncak), Turgut Özler (1940’lı yıllardan başlayarak çocuk
bisikleti), Hamdi Dündar (1930’larda tahta oyuncak), Fatma İnhan (1970’lerden
başlayarak oyuncak bebek) bu imalatçılar arasında yer alan önemli isimlerdir.
Müze koleksiyonunda geleneksel oyuncaklara da yer verilmektedir. Örneğin,
tokmaklı kağnı (Çorum/ İskilip), tahta yürüteç (Konya), düdüklü testi ( İzmir/
Menemen, İstanbul/Eyüp), folklorik bebekler (Ürgüp/Soğanlı; Kars/Damal); kızak
ve tahta beşikler (Bolu/Yeniyurt, Artvin/Şavşat, Hatay); Giresun’da bakır kap kacak
(Harutyum Artun, 1940’lar); rüzgâr pervanesi, oyuncak kağnılar (Bursa), topaçlar;
minyatür yayıklar (Adana), tahta piyanolar; çeşitli illerden bez bebekler.
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi’nin kuruluş ve
gelişim öyküsünde en önemli satırbaşlarından biri, yabancı müzelerle iletişim
kurup onlardan bilgi ve belge derlemektir. Bununla birlikte müzede çok sayıda
yabancı oyuncak da sergilenmektedir (Örneğin, 1890 yılına tarihlenen bebek evi
(Almanya, İnci San armağanı).
27
Misyon
Müzenin misyonu, Türkiye’de oyun ve oyuncağın tarihi ile çocuk kültürünün
araştırılması, korunması, müzeleştirilmesi ve geliştirilmesi için gerekli kaynakları
ve bu kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamaktır.
Vizyon
Müze vizyonunu, “Oyuncağın tarihine ve çocuk kültürüne odaklanan, yaparak
ve yaşayarak öğrenmeye yönelik program ve etkinlikler sunan, çocuklar için ve
çocuklarla birlikte üretmeyi amaçlayan çocuk dostu bir müze olmak” şeklinde
belirlemiştir.
28
İletişim ve Randevu Bilgileri:
Müzemiz pazartesi, cumartesi ve pazar günleri kapalıdır.
Giriş ücreti: 2 TL (Rehberli Müze Yuru)
Ziyaret Saatleri: 09.00 – 12.30 / 13.30 – 17.30
Grup ziyaretleri için müzeden randevu alınması gerekmektedir.
Hafta içi randevulu okul gruplarıyla tema bul ve farklı olanı bul
etkinlikleri gerçekleştirilmektedir.
Randevulu Müze Eğitimi Etkinlikleri (Salı günleri) kapsamında 20

kişiyi geçmeyen katılımcı gruplarıyla drama çalışmaları (oyuncak
müzesi ile ilgili oyunlar), arabul çalışmaları, tema bul ve farklı
olanı bul çalışmaları, artık malzemelerden oyuncak yapımı, müze
afişi ve logosu tasarlama atölyeleri gerçekleştirilmektedir.
Etkinlik ücretleri için müzeyle iletişime geçiniz.
29
SANAYİ, KÜLTÜR, EĞİTİM ve
ÇOCUKLUK TARİHİNDE OYUNCAK
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi koleksiyonu başta
çocukluğun tarihi olmak üzere; kültür tarihi, eğitim tarihi ve sanayi tarihine ilişkin
eğitim çalışmalarına altyapı oluşturmaktadır.
Kültür Tarihi ve Oyuncak

Kültür, bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk, örf ve adetlerden ve insanın toplumun bir
üyesi olarak elde ettiği bütün yeteneklerden oluşmuş karmaşık bir bütündür. İnsanın
ihtiyaçlarını gidermek amacıyla meydana getirdiği maddi ve manevi unsurların hepsini
kapsayan kültür kavramı içinde oyuncağın önemli bir yeri vardır. Genel olarak çocukları
eğlendirmek, oyalamak, eğitmek amacıyla ortaya çıktığı varsayılan oyuncaklar, gerek
bir halk sanatı ürünü, gerek gelişmiş sanayi ürünü olarak yapılsa da ortaya çıktığı
dönemin kültürel, ekonomik, toplumsal ve hatta siyasal özelliklerini yansıtan somut
nesnelerdir. Kültür dinamiktir ve süreklilik gösterir. Dolayısıyla çocukluğun tarihi
kadar eski olan oyuncak kültüründe eski çağların antik oyuncağı ile yakın zamanların
geleneksel oyuncağı ve günümüzün sanayi oyuncağı arasında bir süreklilik, benzerlik ve
aktarım bulunur. Kültürleşme ve küreselleşme ile gelen değişimle, birçok geleneksel
oyun, oyun malzemesi ve oyuncak da değişmektedir. Farklı çağlarda toplumun ana
niteliğinin oyuncağı etkilediği bilinmektedir. Bunun en ilginç örneği, Fransız Devrimi’yle
birlikte üretilen minik giyotin oyuncaklardır. Yine Nazi yönetiminde Almanya oyuncak
sektöründe yaygınlaşan minyatür askerler de benzer özelliklere sahiptir. Orta Çağ’da
oyuncakların şövalyelerle ve atlarla, günümüzde ise ağırlıklı olarak uzay temasıyla
ilgili olması bunun önemli bir kanıtıdır. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Oyuncak Müzesi hızlı değişim sürecinde değişme ve kaybolma tehdidi altındaki
oyuncakların korunması, araştırılması ve sürdürülmesi amacıyla kurulmuştur ve
çocuklara kültür ve tarih bilinci kazandırılması amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir.
30
Sanayi Tarihi ve Oyuncak
Oyun insanlar ve hayvanların ortak bir özelliğidir ve dünyada insandan da önce
var olmuştur. Tüm hayvanların yavruları hayata oyun oynayarak başlarlar. Ancak
insan diğer hayvanların aksine etrafındaki nesnelere şekil verebilmiş, nesneleri
doğalarındaki anlamdan farklı olarak da kullanabilmiştir. Aynı zamanda insanların
nesnelere şekil verebilme bilgisi, uygarlıklar arasındaki rekabeti kazanmanın da
yoluydu bu nedenle insanlar bu bilgi için çalıştılar ve birbirleri ile rekabet ettiler.
Oyuncak da bu rekabet sonucunda elde edilen bilgiyle değişti, dönüştü. En başta
dallardan, kemiklerden yapılan oyuncaklar zamanla toprağa, kumaşlı giysilere ve
eklemli hareket edebilen parçalı şekillere büründü. Oyuncaklar yetişkinler için hem
dini ritüel nesneleri hem de hoş zaman geçirme aracıydılar. Oyuncağın yetişkin
eğlence aracından çocuğu oyalama aracına nasıl dönüştüğü bilinmiyor. Günümüzde
bilinen şekliyle özellikle çocukların keyifli vakit geçirmeleri ve öğrenmeleri için
üretilen oyuncakların tarihi ise Sanayi Devri kadar yakın bir dönemde başlamıştır. Bu
dönemde kent yaşam koşullarında çocuk, toplumdan izole bir biçimde evde yaşamaya
başlamış, toplumdaki en küçük iş gücünden kendi istekleri ve ilgisi doğrultusunda
yaşayan bir bireye dönüşmüştür. Bu nedenle Sanayi Devrimi’yle birlikte çocuklar
tüketici olarak kabul edilmiş ve bu doğrultuda oyuncaklar üretilmiştir. Çocuklar
trenlerden, dönemin modasına uygun giysileri olan bebeklere, inşaat araçlarından
tak çıkar model oyuncaklara farklı çeşitlilikte oyuncaklarla oynamaya başladılar.
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi’nde sanayinin
gelişimi farklı malzemelerden yapılmış oyuncaklar aracılığıyla izlenebilmektedir.
31
Eğitim Tarihi ve Oyuncak
Kültür, eğitim aracılığıyla çağlar boyunca kuşaklar arasında aktarılmıştır. Eğitimde
ise oyun ve oyun araçları olguların aktarılmasında önemli roller oynamaktadır.
Oyuncağın en önemli işlevlerinden biri oyun çağı çocuklarının eğitimlerine aracı
olmaktır. Oyuncak, çocuğun seçme, değerlendirme duygusunu ve yaratıcılığını
geliştirirken aynı zamanda kendi kendine karar verebilmesinde ve belirli alanlarda
beceri kazanmasına olanaklar hazırlar. Bununla birlikte oyuncak çocuğun
hareketlerine düzen getiren zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerine
yardımcı olan, hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren, oyun ve eğitim
malzemesidir. Oyuncak, aileler ve eğitimciler ile çocuk arasında kurulacak iletişimde
köprü görevi görürler. Okul öncesi dönemde çocukların oyun malzemelerine ilgi
göstermeleri, oyuncak aracılığıyla öğrenme becerisi ve alışkanlığı kazanmaları hem
ebeveynleriyle olan ilişkilerini geliştirecek hem de alıcı ve öğrenmeye hazır bireyler
olarak yetişmelerine katkı sağlayacaktır. Oyuncak müzeleri eğitim tarihine ışık
tutacak ve okul kültürüyle ilişkilendirilebilecek nesneleri içerir. Ankara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi koleksiyonunda yer alan eğitici ve zekâ
geliştirici oyuncaklar okul kültürünün gelişimine, öğretim yöntem ve tekniklerindeki
ilerlemelere ve kültürler arasındaki benzerlik ve farklılıkları yansıtmaktadır.
32
Çocukluğun Tarihi ve Oyuncak
Çocukluğun tarihi Philip Aries’în çalışmalarına dayandırılır. Aries, Orta Çağda çocuğa
günümüzdeki gibi değer verilmediğini çıkarsamıştır. Öyle ki; Aries çocukluğa dair
ayrıntılı bilgi olmadığını, hatta çocukluğu yetişkinlikten hangi argümanların ayırdığının
bilinmediğini düşünmüş ve ifade etmiştir. Çocukluğun keşfi 15.-17. yüzyıllar arasında
gerçekleşmiştir. 17. yüzyıldan sonra ise, çocuk yetişkinlerin dünyasına katılmadan
önce özel deneyime ve rehberliğe ihtiyaç duymuştur. Bu evrede yetişkinlerin
kullandıkları eşyaların minyatürleri çocuklar için yapılmaya başlanmış ve bu şekilde
yetişkinliğe hazırlanacakları düşünülmüştür. Dolayısıyla çocuklara yönelik minyatür
eşyalar olarak kullanılmaya başlanan oyuncak 17. yüzyıldan itibaren çocukluğun
önemli bir göstergesi olarak kabul görmeye başlamıştır. Çocuk, oyun ve oyuncak-
arasındaki birbirlerini besleyen ve açığa vuran bir ilişki vardır. Oyuncaklarla çocuklar,
hem toplumsal yapının iz düşümünü yeniden üretebilirler hem de kurgusal bir dünya
yaratabilirler. “Oyuncağın gelişiminden toplumsal ve ekonomik koşulları ve bunların
değişimini bir dereceye kadar öğrenebilmek mümkündür; çünkü oyuncaklar ilgili
oldukları çağın çevresinin aynasıdırlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
Oyuncak Müzesi koleksiyonu çocukluğun tarihini farklı dönemlere ilişkin oyuncaklar
üzerinden izleme olanağı sunmaktadır.
33
Envanter No: 183
Eser Adı: Müzikli Topaç
Yapıldığı madde: Demir
Ölçüsü: 45 cm x 35 cm
Tanımı: Sarı üst, kırmızı gövde,
üzerinde dans eden çocuklar
bulunan, üstündeki kırmızı kola
basıldığında ses çıkaran teneke
topaç.
34
OYUNCAK MÜZESİNDE SERGİ TEMALARI
Müze sürekli sergisi tematik olarak ele alınmakta ve bu temalar doğrultusunda

sergilenen oyuncaklar müze eğitim süreçlerinde şu bağlamlarla kullanılmaktadır:
• Nesnenin üretiminde kullanılan malzemeler

• Nesnenin yapımında kullanılan teknikler
• Nesnenin kullanım amaçları
• Nesnenin kullanım şekli
• Nesnenin üretildiği/ yapıldığı yer/bölge
• Nesnenin üretildiği/ yapıldığı dönem özellikleri
• Nesnenin ulusal kültürdeki yeri ve önemi
• Nesnenin uluslararası kültürdeki yeri ve önemi
• Nesneye ilişkin geçmiş ve günümüz bağlantısı
• Nesnenin geleceğe ne taşıyacağı
35
TEMA ADI KOLEKSİYON
(SÜREKLİ SERGİ)
ULAŞIM – TAŞITLAR
Teneke, ahşap ve plastik gibi
malzemelerden oluşan araba, tren,
uçak, tekne, helikopter, motosiklet,
bisiklet vb. ulaşım oyuncakları müze
koleksiyonunun önemli bir bölümünü
oluşturur. Koleksiyon yerli ve
yabancı model araçlar, kumandalı ve
kumandasız araçlardan oluşmaktadır.
Yarış Arabası, İstanbul, 1935, Jülyet Altın Firması
ULAŞIM – TRENLER
Teneke, ahşap ve plastik gibi
malzemelerden oluşan araba, tren,
uçak, tekne, helikopter, motosiklet,
bisiklet vb. ulaşım oyuncakları müze
koleksiyonunun önemli bir bölümünü
oluşturur. Koleksiyon yerli ve
yabancı model araçlar, kumandalı ve
kumandasız araçlardan oluşmaktadır. Teneke Lokomotif, İtalya
OKUL KÜLTÜRÜ
Okula ilişkin kuralları, inançları, eğitim
biçimini, öğretmen ve öğrencilere
ilişkin kültürü bütüncül olarak ele
alır. Koleksiyonda okul kültürüne
ilişkin okul önlüklü bebekler, ders
kitapları, mandolin, flüt gibi müzik
dersi malzemeleri, kalem kutuları, okul
çantaları vb. örnekler sergilenmektedir.
Öğrenci Bebek, Ersan Marka, İstanbul, 1965
36
(SÜREKLİ SERGİ)
MÜZİK VE EĞLENCE KÜLTÜRÜ

Eğlence kültürü insanın ve toplumun
günlük yaşam döngüsünde önemli
yer tutan serbest zaman etkinlikleri
bütünüdür. Koleksiyonda eğlence müzik
kültürüne ilişkin sihirbazlık gösterileri
oyuncakları, akrobat ve cambazlar,
müzik aletleri, müzikli topaçlar,
müzik kutuları ve düdüklü testiler yer
almaktadır. Müzik Kutusu, İtalya, 1960, Satın Alma
EVİM EVİM GÜZEL EVİM

Çocukların oyun aracılığıyla toplumla
bütünleşmesi sürecinde önemli bir rol
oynayan evcilik oyuncakları ve minyatür
ev bölümleri müze koleksiyonunun önemli
parçaları arasındadır. Çocukların çevrelerinde
yaşadıkları günlük olayları dramatize etmeye
başladıkları okul öncesi dönemde bu temada
yer alan oda takımları, mutfak malzemeleri,
bebekler, ütüler vb. dramatik oyunlarda
Ahşap Sezlong Takımı,1980’ler
kullanabilecek örneklerdir.
BEBEKLER
Geleneksel olarak genellikle atık veya doğal
malzemeden yapılırlar. Yapan kişinin yaratıcılığına
ve elindeki malzemeye göre şekillenen bebekler,
çocukların oynamaları için yapılan yaygın
oyuncaklardandır. Bebeklerin iskeleti ağaç dalı, tahta
kaşık, süpürge, gibi sert malzemeden olabileceği gibi
tamamı bez, örgü, havlu gibi yumuşak malzemeden de
yapılabilirler. Bebeklerin yüzü için gazoz kapağı veya
bozuk para kullanılır. Büyükçe bir yastığa çocuk kıyafeti
giydirilerek hazırlanan bebeklere de rastlanmaktadır. Kaşık Bebek, Ankara, 1995
37
(SÜREKLİ SERGİ)
HAYVANLAR
Teneke, ahşap, tekstil, pişmiş toprak
ve plastik gibi malzemelerden yapılan
oyuncak hayvanlar müze koleksiyonunu
zenginleştirmektedir. Koleksiyonda
yerli ve yabancı, çok sayıda örnek yer
almaktadır.
Bavullu Fare, Almanya, 1950, Satın Alma
ÖZEL KOLEKSİYON (TENEKE OYUNCAKLAR)

Özel koleksiyon temasında Jülyet Altın üretimi
teneke oyuncaklar sergilenmektedir. Altın, babası
Davit Arav’ın yanında oyuncakçılığa başlar. Kendi
üretimi oyuncaklar “Altın” markalıdır. Jülyet Altın’a
ait en ünlü teneke oyuncaklar; 4 No’lu yarış arabası,
kumbara (1948), Kova (1949-1950 yıllarından
sonra litograf baskılı), kürek, otobüs, civciv (1961),
borazan, (1961-63) ve müzikli topaçtır (1972-1975).
Teneke Kova, İstanbul, 1948, Jülyet Altın Firması
GELENEKSEL OYUNCAKLAR
Anadolu’da oyuncak, ağırlıklı olarak
el yapımıdır. Oyuncağı ya ana baba,
ya çocuğun kendisi ya da marangoz
veya çömlekçi olan yerel ustalar
yapmaktadır. Anadolu’da geçmişte var
olmuş, bugün de varlığını devam ettiren
başlıca geleneksel oyuncaklar el yapımı
bebekler, beşikler, kağnılar, topaçlar,
tarım araçları minyatürleri, top vb.dir. Tokmaklı Kağnı, Çorum/İskilip, 1988, Satın Alma
38
(SÜREKLİ SERGİ)
YAPI – İNŞA
Çocukların inşaat, kontrol, mekanik ve yapım
yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olan bu
oyuncak grubuna ilişkin plastik, ahşap ve
metal örnekler müze koleksiyonunda önemli
bir yer tutar. Bilim, inşaat vb. temalarla
hazırlanan bu oyuncaklar, çocukların hareket,
güç, enerji, araştırma ve deneysel bilim gibi
konularda yeteneklerine katkı sağlar.
İnşaat Oyunu, Hamdi Dündar Üretimi, İstanbul, 1980
ZEKÂ OYUNLARI
Zekâ geliştirici oyuncaklar çocukların
planlama, organizasyon, dikkat, odaklanma,
ayırt etme, öngörü vb. gibi zihinsel becerileri
geliştirmeleri açısından önemli rol oynar.
Müze koleksiyonunda ahşap küpler,
eşleştirme oyuncakları, testler, doku-yüzey
oyuncakları vb. örneklere yer vermektedir.
Zeka Oyunu, İstanbul, 1987
UZAY
Uzay temalı oyuncaklar 1920’li yıllara
tarihlenmektedir ve ilk kez Amerika’da ortaya
çıkmıştır. ABD ve Rusya arasında yaşanan
soğuk savaş ve hızlanan uzay yarışları oyuncak
sektörünü de etkilemiş, 70’lerde Uzay Yolu
ve Yıldız Savaşları gibi fenomen yapımların
vizyona girmesiyle uzay temalı oyuncakların
üretimi hızlanmıştır. Türk oyuncak sanayisi de
bu ilgiden etkilenmiş ve 1970’den itibaren yerli
uzay oyuncaklarını üretmiştir.
Uzay Aracı, İstanbul, 1961
39
(SÜREKLİ SERGİ)
ÇOCUKLUK
Yaşam zincirinin doğal ve değişmez
halkalarından biri olarak algılanan çocukluk
kavramı, değişik toplumlarda, tarihin
farklı evrelerinde hatta aynı toplumun
farklı kesimlerinde değişik anlamlar taşır.
Çocukluğun vazgeçilmez parçalarından
yürüteçler, sokak oyuncakları, çocuk
Büyük Yürüteç, İskilip-Çorum, 1990
edebiyatı yapımları, çocuk kıyafetleri vb. bu
bölümde sergilenmektedir.
SAHİL/ BAHÇE
Okulların kapanmasıyla birlikte uzun bir
tatile çıkan çocuklar sahil bölgelerine
oyuncaklarını da taşırlar. Kıyıların
vazgeçilmez oyun araçları kumdan kaleleri
inşa ederken kullanılan kova ve küreklerin
yanı sıra şu çarkı, gemi, top vb.dir.
Su Değirmeni, 1980
KARAKTER OYUNCAKLARI
Çizgi roman ya da TV, çizgi film ve
sinema yapımları kapsamında üretilen bu
oyuncaklar aynı zamanda koleksiyon nesnesi
olarak da toplanmaktadır.
Mini Fare, 2000
40
SINIFI ETKİNLİK ADI KAZANIMLAR DERS / ÜNİTE ARAÇ - GEREÇLER
1 Oyuncak 1. Ailesindeki veya yakın Görsel Sanatlar - 1. Renkli Fon Kartonları
Koleksiyonu çevresindeki koleksiyonları Kültürel Miras 2. Keçeli kalemler
araştırır.
2. Müzedeki koleksiyonlarla
ilgili gözlem yapar.
3. Müzedeki gözlemlerini
farklı sanatsal yollarla ifade
eder.
4. Belirlediği bir nesneyle
ilgili koleksiyon oluşturmaya
karar verir.
2 Dün,Bugün, 1. Yakın çevresindeki Hayat Bilgisi - 1. A4 Kâğıtları

Yarın kültürel miras ögelerine Ülkemizde Hayat 2. Keçeli kalemler, kurşun
örnekler verir. kalemler
2. Oyuncakların hangi
malzemeden yapıldığı
hakkında bilgi sahibi olur.
3. Müze gezisinden zevk alır.
3 Oyuncak Müzesi 1. Müze gezilerinden zevk alır. Görsel Sanatlar - 1. Oyuncakların resimleri
2. Müzedeki koleksiyonların Kültürel Miras 2. Müze kurallarının
özelliklerine göre bulunduğu kartlar
sınıflandırılmış nesneler
bütünü olduğunu kavrar.
3. Müzedeki nesnelerin belirli
duygu, düşünce ve durumları
yansıttığını ifade eder.
4. Müzedeki nesnelerin
ayrıntılarını fark eder.
5. Müze gezisi ile ilgili duygu
ve düşüncelerini farklı
sanatsal yollarla ifade eder.
3 Oyuncakların 1. Hareket özelliklerini Fen Bilimleri 1. A4 kâğıtlar

Hareket gözlemler. 2. Kâğıt
Özellikleri 2. Varlıkların hareket 3. Kalem
özellikleriyle ilgili tahminde
bulunur.
3. Varlıkları hareket
özelliklerine göre
gruplandırır.
3 Şeridini 1. Zamanı dakika ve saat Matematik-Zamanı 1. Renkli fon kartonları

Belirle cinsinden söyler, okur, Ölçme 2. Keçeli kalemler
yazar. 3. Oyuncak fotoğrafları
2. Yıl-hafta, yıl -gün, dakika- 4. Makas ve yapıştırıcı
sn arasındaki ilişkiyi açıklar.
41
SINIFI ETKİNLİK ADI KAZANIMLAR YÖNTEM VE TEKNİKLER ARAÇ - GEREÇLER
4 Oyuncak 1. Anlamını bilmediği Türkçe - Söz Varlığı 1. Renkli Fon Kartonları

Müzesinde sözcükleri öğrenir. 2. Keçeli kalemler
Yeni 2. Eş sesli kelimelerin
Kelimeler anlamlarını ayırt eder.
3. Kelime ve kavramların
cümle içinde kazandığı
anlamı bilir.
4 Teknoloji ve 1.Çevresindeki teknolojik Sosyal Bilgiler - 1. Beyaz Karton

Oyuncak ürünleri, kullanım alanlarına Bilim, Teknoloji ve 2. Pastel boya
göre sınıflandırır. Toplum 3. Atık Malzemeler (tuvalet
2. Kullandığı teknolojik kâğıdı ruloları, ilaç kutuları,
ürünlerin zaman içindeki yumurta kolileri, ip vb.)
gelişimini kavrar. 4. Tuvalet Kâğıdı
3. Teknolojik ürünlerin 5. Oyun Hamuru
hayatımızda ve çevremizde
yaptığı değişiklikleri dikkate
alarak geçmişle bugünü
karşılaştırır.
4. Çevresindeki ihtiyaçlardan
yola çıkarak kendine özgü
ürünler tasarlar.
4 Oyuncakları 1. Müze gezilerinden zevk alır. Sosyal Bilgiler - 1. Müzedeki nesnelerin

Ara - Bul 2. Müzedeki koleksiyonların Kültürel Miras fotoğrafları,
özelliklerine göre 2. Kâğıt
sınıflandırılmış nesneler 3. Kalem
bütünü olduğunu kavrar.
3. Müzedeki nesnelerin belirli
duygu, düşünce ve durumları
yansıttığını ifade eder.
4. Müzedeki nesnelerin
ayrıntılarını fark eder.
5. Müze gezisi ile ilgili duygu
ve düşüncelerini farklı
sanatsal yollarla ifade eder.
42
Envanter No: 004
Eser Adı: Mavi Yatakodası Takımı
Ölçüsü: 10 cm x 10 cm - 25 cm x 25cm
Tanıtımı: Dokuz parçadan oluşmaktadır
yatak, koltuklar, sehpa, dolap, komodin,
makyaj masası.
Satın alma yoluyla müzeye gelmiştir.
43
OYUNCAK KOLEKSİYONU
Sınıfı 1
Kişi Sayısı 10-15
Ders Görsel Sanatlar
Ünite Müze Kültürü - Kültürel Miras
Süre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)
İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi
Kazanımlar
Ailesindeki veya yakın çevresindeki koleksiyonları araştırır.
Müzedeki koleksiyonlarla ilgili gözlem yapar.
Müzedeki gözlemlerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.
Belirlediği bir nesneyle ilgili koleksiyon oluşturmaya karar verir.
44
Yöntem ve Teknikler
Araştırma, Soru-Cevap, Drama
Araç ve Gereçler
Renkli Fon Kartonları
Keçeli Kalemler
45
Öğretmen öğrencilere, koleksiyonculuğun,
aynı cinsten oluşan nesnelerin toplanması,
biriktirilmesi, saklanması ve gerekli ise
temizlenmesi ile ilgili bir hobi olduğunu belirtir.
Müze Öncesi Pul, para, peçete, oyuncak, taş, vb. koleksiyonu
yapılabileceğini söyler. Ailesinde ve çevresinde
koleksiyonları araştırmaları istenir. Bir koleksiyon
çeşidi oyuncak koleksiyonunu görmek için
Oyuncak Müzesi’ne gidileceği söylenir.
Müze bahçesinde sırasıyla yürüme çalışmaları,

isim zinciri ve oyuncak sepeti (Ek 1) oyunları
Müze Süreci oynanır. Müze sergi salonuna gelindiğinde
öğretmen “Bu müzede kaç tane koleksiyon
yapabileceğimiz oyuncak çeşidi var, not
alın.” yönergesini verir. Bütün öğrenciler not
almayı bitirdiğinde, çember olunur. Öğretmen
öğrencilere sırayla hangi oyuncak çeşitlerini not
aldıklarını sorar ve kendisi de not alır. (Arabalar,
bebekler, misketler vb.) Çıkan listeye göre
eksiklikler varsa öğretmen tamamlar ve hep
birlikte liste gözden geçirilir. Öğretmen müzede
iki farklı kişinin bireysel koleksiyonu olduğunu
bunları fark edip etmediklerini sorar. Müzedeki
oyuncakların kurucusunun koleksiyonu olduğuna
vurgu yapar. Daha sonra öğretmen “siz olsaydınız
hangi oyuncakların koleksiyonu yapardınız?” diye
sorar. Çocukların cevaplarına (bebek, araba,
müzik aleti vb.) göre gruplara ayrılırlar. Her
gruba birer koleksiyonu olduklarını söyler ve
donuk imge (Ek 1ve2) ile canlandırmalarını ister.
Öğretmen her öğrenciden etkinlik salonunda
koleksiyonlarını tanıtan bir afiş hazırlamasını
ister.
46
Okula gelindiğinde öğrencilerin hazırladıkları
afişler üzerinden “böyle bir koleksiyonun
olsaydı özellikleri neler olurdu?” sorusu
sorularak sohbet edilir. Öğrencilerin karar
Müze Sonrası verdikleri nesne ile koleksiyon oluşturmaları
istenir.
Değerlendirme
Oyuncak Müzesi’nde oyun oynarken neler hissettiniz?
Oyuncak Müzesinde hangi oyuncak koleksiyonu

beğendiniz?
En çok hangi etkinliği sevdiniz?
Aile Katılımı
Aileler çocukların istediği oyuncak koleksiyonu
yapmasında yardımcı olurlar.
Aileler ile birlikte koleksiyon müzeleri ziyaret edilebilir.
47
Koleksiyon Örnekleri
Ahşap Bebek Evi

Takımları Koleksiyonu
Jülyet Altın
Teneke Oyuncak Koleksiyonu
48
Emre Onan Macthbox Koleksiyonu
49
50
Ek 1. Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Drama Oyunları
Öğrenciler müzik eşliğinde iç içe iki daire halinde zıt yönde yürürler. Öğretmen
müziği durdurduğunda her iki dairedeki katılımcılar dururlar ve bulundukları
yönden arkadaşlarına dönerek birbirlerine isimlerini söylerler. Sonra hem ismini
söyler, hem el sıkışırlar, daha sonra birbirlerine “nasılsınız?” diye sorarlar.
İsim Zinciri
Öğrenciler yan yana ya da daire biçiminde oturur. Biri adını söyler. Onun solunda
oturan, ilk başlayanın adını ve kendi adını söyler. Onun da solunda oturan ilk
ikisinin adlarını ve kendi adını söyler. Böylece en sondaki çocuk, kendisinden önce
gelen tüm çocukların isimlerini ve kendi ismini söylemeye çalışır.
Oyuncak Sepeti
Grup çember olur. Bir tebeşir yardımı ile herkesin durduğu yer işaretlenir.
Öğretmen herkese üzerinde müzede bulunan oyuncak fotoğrafları (örneğin
bebek, misket, topaç vb.) olan kartları dağıtır ve yakalarına yapıştırmalarını ister.
Öğretmen çemberin içindedir ve kendisi de bir oyuncak fotoğrafı alır. Ebe istediği
bir oyuncağın ismini söyler. Örneğin “misket” der. Çemberdeki bütün misketler
yer değiştirir. Misketler yer değiştirirken ebe de çemberde yer kapmaya çalışır. Bir
kişi yer kapamadığı için açıkta kalacaktır. Bu açıkta kalan kişi ebe olur ve çemberin
ortasına gelir. Çemberin ortasına geldiğinde, o da bir oyuncak ismi söyler ya da
‘Oyuncak Sepeti’ dediğinde tüm oyuncaklar yer değiştirir yer bulamayan ebe olur.
Oyun öğrencilerin ilgisine göre ya da süreye göre devam edilir.
Donuk İmge
Gruplar kendi bedenlerini kullanarak bir fikri, bir anı veya bir konuyu netleştirmek,
belirginleştirmek için bir görüntü oluştururlar veya katılımcılardan biri grubun
heykeltıraşı olur. Birbirine zıt görüntüler bir durumun, olayın vb. gerçek/ ideal,
düş/kâbus gibi çeşitlemelerini sunmak için tasarlanabilir. Örneğin boş bir araziye
ne yapılması gerektiğini tartışan şehir meclisi üyeleri rolündeki katılımcılar, farklı
önerileri bedenleriyle hareketsiz tablolar oluşturarak gösterirler. Park, çocuk
bahçesi, otopark, alışveriş alanı vb. Katılımcılar ayrıca müzede sergilenen bir
nesneyi, bir heykeli ya da heykel grubunu da bedenleriyle canlandırabilirler.
51
DÜN, BUGÜN, YARIN
Sınıfı 2
Ders Hayat Bilgisi
Ünite Ülkemizde Hayat
İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi, Çocukluğun Tarihi
Kazanımlar
Yakın çevresindeki kültürel miras ögelerine örnekler verir.
Oyuncakların hangi malzemeden yapıldığı hakkında bilgi sahibi olur.
Müze gezisinden zevk alır.
52
Araştırma, Soru-Cevap, İş Birlikli Öğrenme
Araç ve Gereçler
A4 Kâğıtları
Keçeli Kalemler, Kurşun Kalemler
53
Öğretmen öğrencilere “Kültürel miras ne
demektir?”, “Kültürel miras ögeleri nelerdir?”
sorularını sorar ve yanıtlarını araştırmalarını ister.
Müze Öncesi Öğrencilerin araştırmaları soru-cevap şeklinde
tartışılır. Kültürel miras ögelerinden biri olan
“oyuncağı” görebilecekleri Oyuncak Müzesi’ne
gideceklerini söyler ve müze kuralları hakkında
bilgi verilir.
Müze bahçesine gelindiğinde çember olunur ve

öğretmen Grup Ol Oyununu (Ek 1) oynayacaklarını
söyler. Grup Ol Oyununun en sonunda öğretmen
Müze Süreci öğrencileri 2’şer kişilik gruplara ayırır ve Ayna
Oyununu (Ek 1) anlatır. Ayna oyunu bittiğinde aynı
ikili gruplar birlikte müzeyi gezerler, müzedeki
nesneler hakkında müze görevlisinden bilgiler
alınır. Öğretmen ikili gruplara “Dün, Bugün,
Yarın” kartlarını, kurşun kalem dağıtır ve eşiyle
birlikte doldurmalarını ister. Bütün gruplar
bitirdiğinde diğer gruplara neden bu oyuncağı
seçtiklerini açıklar. Daha sonra ikili gruplardan
kendi aralarında seçtikleri oyuncakla ilgili hikâye
oluşturmaları ve anlatmaları istenir.
54
Okula gelindiğinde çocukların müze gezisinde
en çok sevdikleri oyuncağın resimlerini
çizmeleri istenir.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Oyuncak Müzesi’nde hangi nesneler vardı? Birkaç
örnek verir misin?
Oyuncak Müzesi’nde bulunan eski oyuncakları

beğendin mi?
En çok hangi müze etkinliğini sevdin?
Aile Katılımı
Aileleri çocuklarıyla birlikte farklı müzeleri ve
ören yerleri ziyaret edebilirler.
55
Düdüklü Testi, İstanbul-Eyüp, 1989
56
Ek 1. Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Yaratıcı Drama Isınma Oyunları
Grup Ol Oyunu
Katılımcılar belirli bir alanda hafif tempo ile

koşarken öğretmen, oluşturulacak grubun
sayısını söyler. Herkes en yakındaki ile belirtilen
sayıdaki grubu oluşturmaya çalışır. Gruplar kol
kola girilerek oluşturulur.
Uygulama örneği: Öğretmen “5’li ol” diye
seslendiğinde, hafif koşmakta olan öğrenciler
kol kola girerek 5’erli grup oluşturmaya çalışır.
5’li gruplar içerisinde yer alamayan öğrenciler
yanarak oyundan çıkar.
Ayna Oyunu
Katılımcılar arasında ikişerliler oluşturulur. İkili

olan katılımcılardan biri ayna olur, diğeri ise
onun karşısına geçer. Ayna olan kişi arkadaşının
yaptıklarını taklit etmek zorundadır.
Amaç: Ortak hareket edebilme, öz güveni

geliştirerek kendini ifade edebilme bedensel
koordinasyonu geliştirebilme, taklit ve rol
oynama becerisini güçlendirme, büyük-küçük kas
gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
57
Ek 2: Dün, Bugün, Yarın Çizelgesi
Oyuncağın Çizimi
Oyuncağın Adı
Geçmişte Nasıl Kullanılmış?
Geçmişte Hangi Malzemeden Üretilmiştir?
Oyuncak Günümüzde Kullanılıyor Mu?
Günümüzde Hangi Malzemeden Üretiliyor?
Gelecekte Nasıl Kullanılır?
Gelecekte Hangi Malzemeden Üretilir?
58
Envanter No: 1436
Eser Adı: Renkli Plastik Saat
Yapıldığı madde: Plastik
Ölçüsü: 21 cm x 19,5 cm
Tanıtımı: Ortasında dönen siyah
yelkovan ve akrebin olduğu renkli
dairelerden oluşan sayıların
olan beyaz tabanlı Ersan marka
plastik saat
59
İlkokul 3. Sınıf Müze Eğitimi Etkinlikleri
OYUNCAK MÜZESİ
Sınıfı 3
Ders Görsel Sanatlar
Ünite Kültürel Miras
İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi
Kazanımlar
Müze gezilerinden zevk alır.
Müzedeki koleksiyonların özelliklerine göre sınıflandırılmış nesneler bütünü

olduğunu kavrar.
Müzedeki nesnelerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder.
Müzedeki nesnelerin ayrıntılarını fark eder.
Müze gezisi ile ilgili duygu ve düşüncelerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.
60
Soru Cevap, Araştırma, Yaratıcı Drama
Araç ve Gereçler
Keçeli Kalemler
61
Öğretmen öğrencilerden Ankara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi
hakkında araştırma yapmalarını ister. Müzeyi
ziyaret edeceklerini söyler ve müze kurallarını
Müze Öncesi hatırlatır.
Müze bahçesine gelindiğinde çember olunur ve

öğrencilere sırasıyla en sevdikleri oyuncaklar
sorulur. Bütün öğrenciler en sevdikleri oyuncağı
söyledikten sonra “Bedeninle Boya” (Ek 1)
oyunu oynanır. Öğretmen Oyuncak Müzesi’ndeki
Müze Süreci her vitrinden iki nesnenin fotoğraflarından
yararlanarak daha önceden hazırladığı İpucu
Kartlarını (Ek 2) öğrencilere dağıtır. Böylece her
vitrin için iki öğrenci seçilmiş olur. Müze salonuna
gelindiğinde öğrencilerden bu oyuncakları
bulmaları ve soruları yanıtlamaları istenir.
Öğrenciler sırasıyla ipucu kartlarındaki bilgileri
diğer arkadaşlarıyla paylaşırlar. Paylaşımların
sonunda aynı vitrinde oyuncağı bulunan
öğrencilerin birlikte vitrindeki diğer oyuncakları
da inceleyerek, temasını aralarında tartışarak
ve varsa temadan farklı oyuncakları bulmaları
istenir. Bu sefer iki kişilik gruplardan cevaplar
alınır ve vitrinlerini tanıtacak bir afiş hazırlamaları
için etkinlik salonuna geçilir.
62
Okula dönüldüğünde öğrencilerden Oyuncak
Müzesi’nde en sevdikleri oyuncağı kil ile
yapmaları istenir. Afişler ve kilden yapılan
çalışmalar sınıfta sergilenir.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Oyuncak Müzesi hangi tür oyuncaklar vardı?
Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncakları beğendin?
Aile Katılımı
Aileleri çocukların eski oyuncakları bir araya getirerek
evin bir köşesinde ‘Ben Müzesi’ oluşturabilirler.
Çocuklar ailelerle birlikte farklı müzeleri ziyaret

edebilirler.
63
Ek 1. Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Yaratıcı Drama Isınma Oyunları
Bedeninle Boya
Öğretmen öğrencilerden zihinlerinde en

sevdikleri oyuncağı canlandırmalarını
ister. Herkesin önünde hayali rengarenk
boyalar olduğunu söyler. Bedenlerinin
bölümlerini (el, dirsek, saç, burun,
parmak, ayak topuk vb.) kullanarak
o boyalarla ev sevdikleri oyuncağın
tablosunu yapmalarını ister. Öğretmen
müzik eşliğinde oyunu başlatır ve “şimdi
parmaklar, sıra dizimizde” şeklinde
oyunu yönetir. Oyun sonlandığında
sırasıyla bütün öğrencilere ne çizdiğini
ve hangi renkleri kullandıkları sorularak
oyun sonlandırılır.
64
Ek 2. İpucu Kartları
Ben Oyuncak Müzesi’nde

sergilenen ahşaptan yapılmış
bir nesneyim. Nerede
sergilendiğimi bulup aşağıdaki
soruları yanıtlar mısın?
Nesnenin Adı Nedir?
Nesne hangi tarihte yapılmıştır?
Nesne nereden getirilmiştir?
Sizce nesne hangi amaçla kullanılmıştır?
Nesneyi beğenip beğenmediğinizi
nedenleriyle yazınız.

65

66

67

68
Envanter No: 270
Eser Adı: Öğrenci Bebek
Yapıldığı madde: Demir
Ölçüsü: 40 cm x 20 cm x 15 cm
Tanıtımı: Siyah okul önlüğü, beyaz
yaka, sarı saç, kımızı kurdele, siyah
bir çift ayakkabı, beyaz çorap, plastik
gövdeli bebek.
Recep Ersan Armağanı
69
OYUNCAKLARIN HAREKETLERİ
Sınıfı 3
Ders Fen Bilimleri
Ünite Varlıkların Hareket Özellikleri
Tema Kavram Geliştirmekavram Kavram Geliştirme Geli
Süre 40 dk. Müze Öncesi, 40 dk. Müze Süreci, 40 dk. Müze Sonrası
Yöntem ve Teknikler Oyun, Gezi-Gözlem, Model Oluşturma
Kazanımlar
Hareket özelliklerini gözlemler.
Varlıkların hareket özellikleriyle ilgili tahminde bulunur.
Varlıkları hareket özelliklerine göre gruplandırır.
70
Oyun, Gezi-Gözlem, Model Oluşturma
Araç ve Gereçler
A4 Kâğıtlar
Kâğıt, Kalem
71
Meyve sepeti oyunu hareket sepeti olarak oynanır.
Oyun için grup çember olur. Herkesin durduğu
yer işaretlenir. Herkes sırayla hızlı, yavaş, dönen,
sallanan, yön değiştiren isimlerini ve özelliklerini
alır. Öğrencilerden bir kişi ebe olur. Ebe bu
Müze Öncesi isimlerden birini söyler. Örneğin “dönen” der.
Çemberdeki dönen ismini alanlar kendi aralarında
dönerek yer değiştirirler. Yani yer değiştirirken
aldığı ismin özelliğiyle yer değiştireceklerdir. Bu
sırada ebe kendine çemberde yer kapar. Bir kişi yer
kapamadığı için açıkta kalır. Açıkta kalan kişi ebe
olur ve çemberin ortasına gelerek bir isim söyler.
Oyun bu şekilde devam eder. Öğrenciler varlıkların
hareket özelliklerini tanır ve gözlemler.
Öğrencilere müzedeki oyuncakların resimlerini

ve kısa bilgilerini içeren kâğıtlar dağıtılır.
Öğrencilerden verilen kâğıtlardaki oyuncağı
bulmaları ve hangi hareket özelliğine sahip
olduklarını tahmin ederek ve gözlemleyerek
yazmaları istenir. Öğrenciler çalışmalarını
Müze Süreci tamamladıktan sonra her öğrenci kâğıdındaki
oyuncağın olduğu alana diğer arkadaşlarını
götürür, oyuncağı tanıtır ve hangi özelliğe sahip
olabileceğini söyler. Diğer öğrencilerinde görüşleri
alındıktan sonra öğretmen oyuncakla ilgili kısa
açıklama yapar ve müze etkinliği tamamlanır.
72
Çeşitli hareket özelliklerine sahip oyuncakları
kâğıt üzerinde tasarlamaları istenir. Tasarladıkları
oyuncakların hikâyelerini ve özelliklerini yazmaları
istenir. Daha sonra çalışmalar sınıfta sergilenir.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Müzede neler öğrendiniz?
Hangi oyuncaklar vardı?
Hızlı, yavaş, dönen, sallanan ve yön değiştiren özelliklere

sahip hangi oyuncaklar vardı?
Kendi oyuncağınızı tasarlamak size nasıl hissettirdi?
Dil Gelişimi
Öğrencilerin bilgi kâğıtlarındaki oyuncakları
arkadaşlarına tanıtmaları dil gelişimlerine katkı sağlar.
Aile Katılımı
Anne ve babalardan çocuklarına geçmişte oynadıkları
oyuncakları tanıtmaları istenir ve müze ailecek ziyaret
edilir.
73
Müzedeki Oyuncaklardan Örnekler
Dündar İnşaat Oyunu, İstanbul, 1980
Kaleideskop, Japonya, 1980
Kumbara, Oyuncak Kutusu, İstanbul, 1940
74
Küp Puzzle, İstanbul, 1938
Cam Bilyeler, Türkiye, 1980
Dolap, İstanbul, 1970
75
ŞERİDİNİ BELİRLE
Sınıfı 3
Ders Matematik
Ünite Zamanı Ölçme
Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihiavram Kavram Geliştirme
Süre 40 dk. Müze Öncesi, 40 dk. Müze Süreci, 40 dk. Müze Sonrası
Kazanımlar
Zamanı dakika ve saat cinsinden söyler, okur ve yazar.
Yıl-hafta, yıl-gün, dakika-saniye arasındaki ilişkiyi açıklar.
Olayların oluş sürelerini karşılaştırır.
76
Araştırma, Ara Bul, Tarih Şeridi
Araç ve Gereçler
Renkli Fon Kartonları, Elişi Kâğıtları, A4 Kâğıtları
Keçeli Kalemler
Oyuncak Fotoğrafları
Makas
Yapıştırıcı
77
Öğretmen müze ziyareti öncesi öğrencilere zamanı
ölçme araçları (saat, takvim) hakkında bilgi verir.
Daha önce ev ödevi olarak verdiği kartondan, akrebi
ve yelkovanı bulunan el yapımı hareketli saati
Müze Öncesi sınıfa getirmelerini ister Öğretmen söylediği saati
öğrencilerin kendi yaptıkları saatle göstermelerini
ister. Saat çalışmasının ardından takvimlerin gün,
hafta, ay ve yılları gösterdiği hakkında bilgi verir.
Ardından Oyuncak Müzesi’ni ziyaret edeceklerini
söyler ve Oyuncak Müzesi’nde farklı tarihlere ilişkin
oyuncaklar sergilendiğini anlatır (Oyuncak Müzesi’ne
ilişkin görselleri kullanarak örneklendirebilir) ve
müze kurallarını hatırlatarak çalışmayı sonlandırır.
Müze bahçesine gelindiğinde öğrenciler çember

olurlar. Saat oyunu ve Zamanı Yakala Oyunu (Ek 1)
oynanır. Öğretmen daha önce Oyuncak Müzesi’nde
sergilenen nesne fotoğraflarını kullanarak
Müze Süreci hazırladığı Ara-Bul kartlarını öğrencilere dağıtır
(Ek 2). Nesneleri bulmalarını ve nesnelere ilişkin
bilgileri ara-bul kartları üzerinde doldurmalarını
ister. Öğretmen ve öğrenciler ara-bul kartları
tamamlandıktan sonra kartondan hazırlanan ‘Tarih
Şeridi’ (Ek 3) çevresinde toplanılır. Öğretmen
öğrencilerden ara-bul kartlarını oyuncakların
yapıldığı tarihlere uygun bir şekilde Tarih Şeridine
yerleştirmelerini ister. Çalışma tamamlandıktan
sonra ara-bul kartları hakkında tartışılır.
Öğretmen Tarih Şeridine yerleştirilen kartlara
göre öğrencilerden 4’er kişilik 4 grup oluşturur ve
etkinlik salonuna geçilir. Öğrencilere boş (resimsiz)
takvim şablonu verilir. Her grup bir mevsimi seçer
ve mevsimlere uygun olduğunu düşündüğü oyuncak
fotoğraflarını belirleyerek kendi takvimlerini
oluştururlar.
78
Okula dönüldüğünde müzede yapılan takvimler
üzerinden gün, hafta, ay, yıl kavramları
tartışılır ve oyuncak temalı takvimlerin okulda
Müze Sonrası sergilenmesi sağlanır.
Değerlendirme
Oyuncak Müzesin’de hangi yıllardan oyuncaklar yer
almaktadır?
Oyuncak Müzesin’de en çok hangi oyuncakları

beğendin?
Bu süreçte en çok hangi etkinliği sevdin?
Aile Katılımı
Aileler çocuklara saat ve takvim yapımında yardım
edebilirler.
Aileler çocuklarla birlikte farklı kronoloji çalışmaları

yapabilirler.
79
EK 1: Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Saat Oyunu
Öğrenciler kol kola girerek çember oluştururlar.

Öğrencilerden birisi akrep, bir diğeri yelkovan
olur ve çemberin tam ortasına geçer. Amaçları
ayaklarını oynatmadan sadece elleri ile çemberdeki
herhangi bir arkadaşlarına dokunarak onu ebe
yapmak. Çemberdeki diğer öğrencilerin amacı
ise oldukları yerden kıpırdamadan sadece öne ve
arkaya esneyerek ebelerden kurtulmaya çalışır.
renci kendi için önemli en az bir ürünü diğer
öğrencilerle paylaşması istenir.
Zamanı Yakala
Öğrenciler ikiye ayrılırlar. Grup üyeleri birbirlerinin
belinden tutarak dizilirler. Bir grup ‘saniye’ olur,
diğer grup ‘dakika’ olur. Oyunun amacı ‘saniye’
grubunun başındaki kişi ‘dakika’ grubunun
sonundaki kişiyi yakalayıp grubundan ayırmaktır.
Dakika grubu üyelerinin amacı ise hem kendi
gruplarının sonundaki kişiyi korumak hem de diğer
grubun son kişisini yakalamak için kendi grubunun
başındaki arkadaşına yardımcı olmaktır.
80
Ek 2. Ara-Bul Kartları
Nesnenin Adı Nedir? Nesnenin Adı Nedir?
Nesne hangi tarihte yapılmıştır? Nesne hangi tarihte yapılmıştır?
81
82
83
Ek 3. Tarih Şeridi
Katılımcılara eğitimciler tarafından hazırlanan ara-bul kâğıtları dağıtılır. Dağıtılan
kâğıtlarda resimleri bulunan nesneleri müze içinde arayıp bulmaları ve kâğıttaki
bilgileri doldurmaları istenir. Ara-bul çalışması tamamlandıktan sonra katılımcılar
tarih şeridi çevresinde toplanırlar. Her katılımcı arabul kâğıdını tarihsel sıraya
göre şeride yerleştirir. Çalışma tamamlandıktan sonra ara-bul kâğıtları üzerine
tartışılır.
1930 - 1950
1950-1980
1980-2000
84
Ek 4. Örnek Takvim Şablonu
Pazart Paza
esi Sal y
ı mbe rtesi r
Monda da
Çarşamba Perşe ay Cuma
Cuma day Sund
ay
y e s Wednesd r sd
Tu ay Thu Friday Satu
r
01 şı
Yılba
02 03 04 05 06 07 08
09 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23/30 24/31 25 26 27 28 29
85
İlkokul 4. Sınıf Müze Eğitimi Etkinlikleri
OYUNCAKLARI ARA – BUL

Sınıfı 4
Ders Sosyal Bilgiler
Ünite Kültürel Miras
Kazanımlar
Geleneksel çocuk oyunlarını değişim ve süreklilik açısından günümüzdeki

oyunlarla karşılaştırır.
Farklı kültürlere saygı gösterir.
Sınıf içindeki tartışma ve konuşmalara katılır.
86
Soru Cevap, Oyun Oynama, Ara Bul, İstasyon Tekniği
Araç ve Gereçler
Müzedeki Nesnelerin Fotoğrafları,
Kâğıt
Kalem
87
Çocuklar derse gelirken kendi oyuncaklarının
isimlerini ve resimlerini bir liste yapıp derse
getirirler. Bu oyuncakların özellikleri sınıfta
tartışırlar ve hangi maddelerden yapıldıklarını
söylerler. Çocukların görüşlerini bir kâğıda
yazılarak not alınması sağlanır. Müzeye
Müze Öncesi gidildiğinde oradaki oyuncakları biçim, şekil ve
yapı olarak incelemeleri söylenir.
Sınıf gruplara ayrılır ve her gruba müzede

sergilenen nesnelerin fotoğrafları dağıtılır.
Öğrencilerden fotoğrafta gördükleri nesneyi
bulmaları ve nesne ile ilgili detayları fotoğrafın
altında bulunan bölüme yazmaları istenir (Ek-
1). Çalışma bittikten sonra tüm öğrenciler
Müze Süreci belirlenen buluşma noktasında buluşurlar.
Fotoğraflar ortaya dizilir. Öğretmen, fotoğraflar
arasından birini seçerek öğrencilere bunun hangi
nesne olduğunu ve hangi amaçla kullanıldığını
sorar. Bu çalışma her fotoğrafın tartışılmasıyla
noktalandırılır. Sorulan nesnenin ne olduğu
tahmin edilemezse o nesneyi araştıran gruptan
diğer öğrencileri aydınlatması istenir. Çalışma
sonunda ön yüzünde nesnenin fotoğrafının,
arka yüzünde ise ayrıntılı nesne bilgisinin yer
aldığı müze anı kartları tasarlanmış olur. Müze
kartlarının hazırlanması ile birlikte etkinlik sona
erer.
88
Gezilen müzedeki nesnelerin yapısal ve
biçimsel olarak değerlendirilmesi ve kendi
oyuncaklarıyla aralarında ne gibi farklar
olduğunu gösteren bir metin hazırlamaları
istenir.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Sınıf ortamında ilk oluşturulan metin ile ikinci metin
kıyaslanır ve kendi değerlendirmelerinin doğruluğunun
farkına varmaları sağlanır.
Aile Katılımı
Çocuklara ailesinin çocukken hangi oyuncaklarla
oynadığının sorulması istenir.
Ailesinin oyuncakları ile eski dönemlerdeki oyuncaklar

arasında bağlantı kurmaları istenir.
89
Ek 1. Nesne Kartları
90
91
92
Envanter No: 504
Eser Adı: Tavuklu sarı renkli çıngırak
Tanıtımı: Yeşil dairesi olan sarı saplı
5 tane tavuğu olan (kırmızı , siyah,
krem, sarı, yeşil ) ipin ucunda
93
OYUNCAK MÜZESİ’NDE YENİ KELİMELER
Sınıfı 4
Ders Türkçe
Ünite Söz Varlığı
İlgili Tema Kültür Tarihi
Kazanımlar
Anlamını bilmediği sözcükleri öğrenir.
Eş sesli kelimelerin anlamlarını ayırt eder.
Kelime ve kavramların cümle içinde kazandığı anlamı bilir.
94
Soru Cevap, Araştırma, Öykü Oluşturma, Canlandırma
Araç ve Gereçler
Keçeli Kalemler
95
Öğretmen öğrencilerden aşık kemiği, peçiç,
testi, ilistir, maltız, bakraç, helke, tornet, sapan
hakkında araştırma yapmalarını ve fotoğraflarını
bulmalarını ister. Sonrasında sınıfta bu kavramlar
Müze Öncesi nerede, nasıl, hangi amaçla kullanıldıklarını soru-
cevap tekniği ile tartışılır. Öğretmen bu nesnelerin
örneklerinin bulunduğu Oyuncak Müzesi’ni ziyaret
edeceklerini söyler ve müze kurallarını hatırlatır.
Müze bahçesine gelindiğinde öğretmen

öğrencilerin çember olmalarını ister. İsimli
balonlar, Eşini Bul ve İkizler (Ek 1) oyunları
oynanır. Müze sergi salonuna gelindiğinde
öğretmen öğrencileri 5’er kişilik 3 gruba ayırır.
Müze Süreci Her gruba ayrı ayrı daha önce araştırdıkları
nesnelerin isimlerini dağıtır. (Ek 2) Müzeyi
gezmek için 5 dk verir ve bu nesneleri bulup
incelemelerini, yerlerini yazmalarını ister. Süre
tamamlandığında gruplar, nesnelerini müzenin
neresinde buldukları, tarihini, şehirleri hakkında
bilgi verirler. Daha sonra etkinlik salonunda
her gruptan kendi içinde kendi nesnelerinin
isimlerinin geçeceği bir öykü yazmalarını ister.
Öyküler tamamlandığında müze salonunda
öykülerin canlandırmalarını ister.
96
Okula dönüldüğünde öğretmen öğrencilerden
müzede öğrendikleri nesnelerin resimlerini
yapmalarını ister ve resimlerin okulda
sergilenmesi sağlanır.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Oyuncak Müzesi’ndeki hangi nesnelerin isimlerini
öğrendin?
Oyuncak Müzesi’ndeki hangi oyuncakları beğendin?
En çok hangi etkinliği sevdin?
Aile Katılımı
Aileler kendi yaşantılarında kullandıkları yeni kelimeleri
çocuklarına anlatabilirler.
Çocuklar aileleriyle birlikte farklı müzeleri ziyaret

edebilirler ve müzelerde ilk kez karşılaştıkları kelimeleri
tartışabilirler.
97
Isınma Oyunları
İsimli Balonlar
Öğretmen tüm öğrencilere birer tane balon dağıtır ve

balonları şişirmelerini ister (şişiremeyenlere yardım edilir).
Herkes balonlara isimlerini yazar. Daha sonra müzik çalmaya
baslar ve öğrenciler balonları havaya atarak karışmasını
sağlarlar. Müzik durduğu zaman herkes en yakınındaki balonu
yakalayarak, ellerindeki balonun üzerinde ismi yazan kişiyi
bulmaya çalışır.
Canlandırma
Role, herhangi bir konuya can verme. Canlandırmalar

gerçekleştirilirken öğrencilerin yaşantılardan ve özellikle rol
oynama, doğaçlamanın yoğun kullanıldığı drama ve yaratıcı
dramanın tekniklerinden faydalanılarak oyunsu süreçler
canlandırılır.
İkizler
Eş sesli kelimelerden oluşan bir liste (aşık, at, vb.) hazırlanır. Bu

kelimelerden her biri ayrı kâğıtlara yazılarak bir torbaya atılır.
Oyuncular ikişer eşlenir. Eşlerden birine torbadan bir kelime
çekmesi ve bu kelimeyi cümlede kullanması söylenir. Diğer eş
aynı kelimenin farklı anlamıyla cümle kurması istenir. Cümle
kurmaya devam edildikçe oyun aynı ikiliyle devam eder. Eşlerden
biri takılınca oyun yeni ikiliyle devam ettirilir. Oyunun sonunda en
çok kelime çeken ikili birinci olur. Alkışlanır.
98
Öykü Oluşturma
Drama çalışmalarında öğretmenin vereceği konunun hedefine

uygun olarak, günlük yaşantıdan, olaylardan, simgelerden
yola çıkarak grupla birlikte bir öykü oluşturulabilir. Öğretmen
bundan sonra üzerinde durulacak çeşitli yollarla öykü
oluşturmayı dener. Çeşitli öykünme çalışmaları yaptırabilir.
Aşağıda drama ve öykü oluşturma kapsamında bazı örneklere

yer verilmiştir:
1. Sözcükler ve Çağrışımlardan Öykü Oluşturma ve Oynama

2. Resim ya da Fotoğraflardan Öykü Oluşturma
3. Şiirlerden Öykü Oluşturma
4. Simgelerden Öykü Oluşturma
5. Soyut Kavramlardan Öykü Oluşturma
6. İmge ve Tablolar Oluşturup Öyküye Geçme
7. Seslerden Öykü Oluşturma
Eşini Bul
Gruptakiler ikili eşleşirler. Lider herhangi bir müzik aletiyle ya

da elleriyle ritim verir. Gruptakiler eşlerini bırakarak karışık
olarak yürür. Lider ‘eşini bul’ deyince herkes eşini bulup
ellerinden tutarak çömelir. Geç oturan çift oyundan çıkar.
Aşağıda drama ve öykü oluşturma kapsamında bazı örneklere

yer verilmiştir:
1. Sözcükler ve Çağrışımlardan Öykü Oluşturma ve Oynama

2. Resim ya da Fotoğraflardan Öykü Oluşturma
3. Şiirlerden Öykü Oluşturma
4. Simgelerden Öykü Oluşturma
5. Soyut Kavramlardan Öykü Oluşturma
6. İmge ve Tablolar Oluşturup Öyküye Geçme
7. Seslerden Öykü Oluşturma
99
Ek 2: Nesne İsimleri
Tarih İsim Müzdeki Yeri Kullanım Şekli
Aşık
Helke
Sapan
Peçiç
Testi
Bakraç
100
Maltız
İlistir
Tornet
101
TEKNOLOJİ VE OYUNCAK
Sınıfı 4
Ders Sosyal Bilgiler
Ünite Bilim Teknoloji ve Toplum
Kazanımlar
Çevresindeki teknolojik ürünleri, kullanım alanlarına göre sınıflandırır.
Kullandığı teknolojik ürünlerin zaman içindeki gelişimini kavrar.
Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate

alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.
Çevresindeki ihtiyaçlardan yola çıkarak kendine özgü ürünler tasarlar.
102
Soru Cevap, Oyun Oynama, Ara Bul, İstasyon Tekniği
Araç ve Gereçler
Beyaz Karton
Pastel Boya
Atık Malzemeler (Tuvalet kâğıdı ruloları, ilaç kutuları, yumurta kolileri, ip vb.)
Tuvalet Kâğıdı
Oyun Hamuru
103
Öğretmen öğrencilere teknolojinin, insanların
hayatını kolaylaştırmak için gerek duyulan
ürünleri en güzel ve en uygun yöntemle üretmek
olduğunu aynı zamanda bir ürünün her zaman
daha iyisi daha sağlamı daha hızlısı olabileceğini
düşünmek ve bunu gerçekleştirmek için yeni
bilgiler yeni yöntemler üretmek olduğundan
bahseder. ‘Yaşantımızda iyi ki var diyebileceğimiz
Müze Öncesi ürünler nelerdir?”, “Kullandığımız ürünler
zaman içinde nasıl değişim göstermiştir?”
sorularını sorarak tartışır. Daha sonra öğrencilere
oyuncakların da dönemlerin sosyal yaşamını,
modasını ve teknolojik gelişimini yansıttığı
hakkında bilgi verir. Oyuncak Müzesi’ne teknolojik
gelişim hakkında bir inceleme gezisi yapacaklarını
söyler ve müze kurallarını hatırlatır.
Müze bahçesine gelindiğinde öğretmen

öğrencilerden çember olmalarını ister ve sırasıyla
tuvalet kâğıdı oyunu ve Evet-Hayır Oyunu (Ek 1)
oynanır. Daha sonra müzede bulunan teknolojik
ürün örneklerine dikkat ederek serbest gezmelerini
ister. Serbest gezi bittiğinde öğrencilere daha önce
belirlenen oyuncak fotoğrafları (Ek 2) dağıtılır. Bu
oyuncakları müzede bulmalarını ve incelemelerini
Müze Süreci ister. Öğrenciler oyuncakları bulduğunda çember
şeklinde müze salonunda oturmalarını ister ve
herkes kısaca kendi bulduğu oyuncağı söyler.
Daha sonra herkes oyuncak fotoğrafları ortaya
koyar ve bu fotoğraflar arasındaki benzerlikler ve
farklılıkları sorarak teknolojik ürünlerin zaman
içinde gelişmesi hakkında tartışır. Daha sonra
öğretmen öğrencileri 3 gruba ayırır. Daha önceden
etkinlik salonunda hazırladığı birinde karton ve
pastel boyalar, birinde atık malzemeler ve bir
diğerinde oyun hamuru olan 3 ayrı masa İstasyon
Tekniği (Ek 1) ile gelişmiş teknolojik bir ürün
tasarlamalarını ister. Çalışmalar tamamlandığında
gruplar çalışmaları hakkında bilgi verirler.
104
Okula dönüldüğünde bu üç grubun birlikte
Oyuncak Müzesi’nde bulunan oyuncakların
zaman içinde nasıl geliştiğini anlatan bir sunu
hazırlamalarını ister.
Müze Sonrası
Değerlendirme
Oyuncak Müzesi’nde hangi teknolojik ürünlerin
oyuncakları vardı?
Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncakları beğendin?
Aile Katılımı
Aileler çocuklarıyla birlikte ihtiyaçlarını karşılayabilecek
bir teknolojik ürün tasarlayabilirler.
Çocuklar ailelerle birlikte sanayi müzelerini ziyaret

edebilirler.
105
Ek 1: Etkinlikte Kullanılan Oyun
Evet-Hayır Yarışması
Öğretmen öğrencilerden gönüllü olan birini

seçer ve ona teknolojik ürünler hakkında sorular
sorar. Öğrencinin yapması gereken, soruları
“evet” ve “hayır” demeden cevaplandırmasıdır.
Bir süre sonra öğretmen üstlendiği rolü
öğrencilerden birine devreder ve karşısındaki
arkadaşıyla röportaj yapmasını ister. Karakter
doğaçlaması şeklinde oyuna devam edilirse,
daha yaratıcı bir süreç gelişebilir.
106
Ek 2: Oyuncak Fotoğrafları
107
KAYNAKÇA
Adıgüzel, Ö. (2000). Müze pedagojisinin Türkiye’deki

yansımaları ve müzelerdeki yaratıcı drama
uygulamaları. Müzecilikte Yeni Yaklaşımlar
Küreselleşme ve Yerelleşme içinde. İstanbul:
Numune Matbaacılık.
Adıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde Yaratıcı Drama

(Birinci baskı.). Yapı Kredi Yayınları.
Akyol, A., ve Köksal Akyol, A. (2017). Müzelerde ve

Arkeolojik Alanlarda Drama Uygulamaları. Yaratıcı
Drama Dergisi,12(2), 105-126.
Gözütok, D. F. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 3.

Baskı. Ankara: Ekinoks Yayınları.
İlhan, A., Artar, M., Okvuran, A., ve Karadeniz, C.

(2011). Müze Eğitimi Etkinlik Kitabı. UNICEF,
http://panel.unicef.org.tr/vera/app/var/files/e/t/
etkinlik paketi.pdf
Karaosmanoğlu, G. (2017). Yaratıcı Drama ile

Müzede Öğrenme Deneyimi: İstanbul Arkeoloji
Müzeleri Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi,12(2), 43-
62.
Ocak, G. (2017). Yöntem ve Teknikler. In Öğretim

İlke ve Yöntemleri (Onuncu Baskı).Pegem Akademi.
Okvuran, A. (2012). Müzede Dramanın Bir Öğretim

Yöntemi Olarak Türkiye’de Gelişimi. Eğitim ve
Bilim,36(166), ss. 170-180.
San, İ. (1990). Eğitimde Yaratıcı Drama. Eğitim

Bilimleri Fakültesi Dergisi,23(2), 577.
Veldhuizen, A. (2017). Education Toolkit- methods

& techniques from museum andheritage education.
Adıgüzel, Ö. (2010) Eğitimde Yaratıcı Drama,

Ankara; Naturel Yayıncılık
108
Envanter No: 138
Eser Adı: Kurutmalı Çamaşır Makinası
Yapıldığı madde: Teneke, Plastik
Tanıtımı: Kompozit bir objedir. Plastik ve tenekeden
yapılmıştır. Eserin üst ve alt kısmı plastik olup geri
kalan kısmı metaldir. Arkasında plastik kırmızı hortumu
vardır. Ön kısmında kırmızı, mavi plastik ve yuvarlak
düğmesi, metal topuz başlı açma kapama kolu vardır.
Ön kısmında iki adet çocuk resmi vardır. Üst kısımdaki
iki adet metal dörtgen kapaklar açılıp kapanabiliyordur.
.(öz oyuncak Mehmet Özçekiç yapımı)
109
53
1 KIRMIZI DAVUL, ADANA, 848 12 TOKMAKLI KAĞNI, ÇORUM, 019

ANKARA 2 DİL SAPAN, ADANA, 216 13 HACİVAT CAMBAZ, EDİRNE, 203
ÜNİVERSİTESİ 3 MİNYATÜR KUYU, AMASYA, 001 14 ÇÖP BEBEK, ELAZIĞ, 065
4 BİLYE DEĞİRMEN, ANKARA, 228 15 DEVE, GAZİANTEP, 023

EĞİTİM BİLİMLERİ 5 PEMBE TESTİ, ANKARA, 675 16 PEÇİÇ OYUN TAKIMI, GAZİANTEP, 051
FAKÜLTESİ 6 TEL ARABA, ANKARA, 453 17 EL ARABASI, MERSİN, 234
7 TAHTA OTOBÜS, ANKARA, 021 18 TORNET, MERSİN, 240

OYUNCAK MÜZESİ 8 MİNYATÜR SOFRA, ANTALYA, 005 19 DÜDÜKLÜ HOROZ, ALTIN OYUNCAK, İSTANBUL, 105
ENVANTERİ TÜRKİYE 9 KAYNANA ZIRILTISI, BOLU, 449 20 PEMBE ELBİSELİ BEBEK, FATOŞ OYUNCAK, İSTANBUL, 645
10 ŞİŞ BEBEK, BURDUR, 081 21 HALK OTOBÜSÜ, GÜREL OYUNCAK, İSTANBUL, 337
HARİTASI 11 MİNYATÜR KAĞNI, BURSA, 034 22 TAHTA ARABA, ÇEVİK OYUNCAK, İSTANBUL, 012
110
49
48
50
51
14
56
54
55
44
47
52
45
23 FEZA XZ-7 HELİKOPTER, ALASKA OYUNCAK, İSTANBUL, 908 34 OYMALI BEŞİK, SAKARYA, 266 45 MALTIZ, GAZİANTEP, 113
24 KIRMIZI UZAY MEKİĞİ, NEKUR OYUNCAK, İSTANBUL, 025/026 35 KAĞNI, SİNOP, 044 46 DÜDÜKLÜ TESTİ, AYDIN, 663
25 SAPAN, İZMİR, 1251 36 BAKRAÇ, SİVAS, 018 47 TOPAÇ OSMANİYE, 162
26 ÜTÜ, KARS, 122 37 DEMİR BEŞİK, SİVAS, 062 48 BAKIR OYUNCAK HAVAN, ERZİNCAN, 123
27 TAHTA ROMÖRK, KASTAMONU, 475 38 KARPUZ BAKRAÇ, TOKAT, 116 49 DAMAL BEBEĞİ, ARDAHAN, 1938
28 DEF, KONYA, 322 39 BAKRAÇ, TOKAT, 117 50 BEZ BEBEK, DOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 25
29 TAHTA ARABA, MUĞLA, 230 40 BEŞİK, KÖPRÜBAŞI ÜRT. TRABZON, 483 51 AŞIK KEMİĞİ, DOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 305
30 KAPADOKYA BEBEĞİ, NEVŞEHİR, 032 41 YÜRÜYEN CAMBAZ , BARTIN/AMASRA, 024 52 TOPAÇ, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 159
31 OYUNCAK KAĞNI, NEVŞEHİR, 035 42 TAHTA ÇINGIRAK, BARTIN/AMASRA, 050 53 DÜDÜKLÜ TESTİ, İSTANBUL, 663
32 GÜĞÜM, ORDU, 124 43 PUANTİYELİ AHŞAP BEŞİK, DÜZCE, 260 54 OYUNCAK BEŞİK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 458
33 SEPET, RİZE, 002 44 KİL KUTUSU, GAZİANTEP, 114 55 BEZ BEBEK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 130
56 BEZ BEBEK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 129
111
Yap - Boz Örnekleri
Envanter No: 148

Eser Adı: Mavi Dikiş Makinesı
Malzeme: Demir
Ölçü: 30 cm x 15 cm x 15 cm
112
Envanter No:98
Eser Adı: Teneke Kova
Malzeme: Teneke
Ölçü: 30 cm x 20 cm
113
Maket Örnekleri
Envanter No: 218

Eser Adı: Ahşap Bizon
Malzeme: Ahşap
114
12 1
11
10 2
9 3
Envanter No: 408

8 4
5
Eser Adı: Tahta Saat
Malzeme: Ahşap
7 6
12 1
11
10 2
9 3
8 4
7 5
6
115
Boyama Sayfaları
Envanter No: 189

Eser Adı: Kurmalı Köpek
Malzeme: Kompozit
116
Envanter No: 104
Eser Adı: Yel Değirmeni Kumbara
Malzeme: Kompozit
117
OYUNCAK MÜZESİNDE ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
Öğretim sürecinin en önemli unsurlarından biri ölçme ve değerlendirme
etkinlikleridir. Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanıldığı durumlarda da ölçme
ve değerlendirme etkinliklerinin sistematik ve planlı bir şekilde gerçekleştirilmesi
gerekmektedir. Öğrenci başarısı hakkında doğru belirlemeler yapmak eğitim-
öğretim sürecinde önemli bir yer tutar. Nitelikli bir ölçme ve değerlendirme
öğretimin yadsınamaz bir tamamlayıcısı ve besleyicisidir. Müzelerin eğitim
ortamı olarak kullanıldığı durumlarda da öğretmen ve sorumlu müze çalışanları
tarafından bazı ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin gerçekleştirilmesi sürecin
önemli bir tamamlayıcısı olacaktır (Doğan, 2017).
Müzelerde okullarda olduğu gibi öğrencinin başarılı veya başarısız olması

söz konusu olmamakla birlikte temel amaç öğrenmeye katkı sağlamaktır.
Öğretmen müzede işleyeceği konuya göre ölçme ve değerlendirme basamaklarını
belirlemelidir. Müze öncesinde, müzede ve müze sonrasında yapılacak
değerlendirme sürece odaklanarak öğrencinin/ katılımcının müze sürecini izleyen
süreçte neler öğrendiğini ve süreçten zevk alıp almadığını da belirleyecektir. Bu
bölümde ilkokul öğrencileriyle oyuncak müzesinin değerlendirilmesi sürecinde
müze eğitiminden sonra kullanabileceğiniz ölçme formu örneğine yer verilmiştir.
Kaynak:
Doğan, D.C. (2017). Müzelerin Eğitim Ortamı Olarak Kullanılması: Ölçme ve
Değerlendirme Uygulamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (60): 234-248.
118
OYUNCAK MÜZESİ GÖRÜŞ FORMU
Adı-Soyadı:
Okulu:
Yaşı:
1. Oyuncak Müzesi’ni gezerken ne kadar eğlendin?
2. Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncağı beğendin? Çizer misin?
119
Envanter No: 178
Eser Adı: Klasik araba
Yapıldığı madde: Teneke, Plastik
Tanıtımı: Üst tarafı siyah gövdesi gri plastik ve
tenekeden yapılmış araba.
120
Bu kitap Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (BAP) tarafından desteklenen 17B0759002 kodlu
“Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi Eğitim Paketlerinin Oluşturulması: Okul Öncesi, İlkokul 1-4,
Ortaokul 5-8.Sınıflar” isimli proje kapsamında hazırlanmıştır.

Ilkokul Muze

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ilkokul Muze

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi

İLKOKUL MÜZE ETKİNLİK KİTABI

Fotoğraf: Doğanay Çevik

Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 28

İkonlar ve Anlamları s.6,7

Müze Eğitimi s.8

Müze Öncesi Yapılması Gerekenler s.10

Ziyaret Öncesinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler s.11

Müze Ziyaretinde Yapılması Gerekenler s.12

Müze Sonrasında Yapılması Gerekenler s.14

Müze Eğitiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler s.16

I. Anlatım Yöntemi, II. Sunum Yöntemi, s.17

V. Beyin Fırtınası, Gösteri (Demostrasyon) Tekniği s.19

VI. İstasyon Tekniği, VII. Benzetim Simülasyon Tekniği s.20

VIII. Yaratıcı Drama Yöntemi ve Teknikleri IX. Doğaçlama s.21

X. Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer Teknikler s.22

Müze Hakkında s.28

Misyon, Vizyon s.30

İletişim ve Randevu Bilgileri s.31

Sanayi, Kültür, Eğitim ve Çocukluk Tarihinde Oyuncak s.30

Kültür Tarihi ve Oyuncak s.30

Sanayi Tarihi ve Oyuncak s31

Eğitim Tarihi ve Oyuncak s.32

Oyuncak Koleksiyonu s.44

Dün, Bugün, Yarın s.52

Oyucak Müzesi s.60

Şeridini Belirle s.76

Oyuncakları Ara Bul s.86

Oyuncak Müzesinde Yeni Kelimeler s.94

Teknoloji ve Oyuncak s.102

Oyuncak Müzesi Envanteri Türkiye Haritası s.110

Oyuncak Müzesinde Ölçme ve Değerlendirme s.118

Oyuncak Müzesi Görüş Formu s.119

Müzeler okullarla yakın iş birliği içine girerek öğretim programlarıyla

Envanter No: 106

Jülyet Altın Armağanı.

İnsanların eğlenirken öğrendiği ve öğrenmekten

Müze eğitim etkinliklerini verimli biçimde

Müze ziyaretlerinde aşağıdaki süreçlerin

• Müze, etkinlik öncesi öğretmen tarafından gezilir.

• Etkinlik planı yapılır.

• Müze uzmanı ile görüşülür.

• Ziyaret tarihi belirlenir.

• Müzeden randevu alınır.

• Ziyaret planı hazırlanır.

• Etkinlikte kullanılacak malzemeler hazırlanır.

• Öğrenciler müze gezisi ile ilgili bilgilendirilir.

• Grubun özelliklerini çok iyi bilmeli, gelişim

• Öğrencilerin düzey, yetenek ve ilgilerine dikkat

• Müze öncesi etkinlikleri öğretim programıyla

• Müze öncesinde bir ön çalışma yapmalı ya

• Müze eğitimini planlarken müze tarafından önemli

• Çalışma yapacağı müzenin içeriğini ve kurallarını

• Müzedeki etkinliğe kısa bir müze turu ile başlanır.

• Müze uzmanından bilgi ve destek alınır.

• Müze kuralları hatırlatılır.

• Ziyaretçiler uygulanacak etkinliğe göre alt gruplara

• Müzede bir nesneye, döneme ya da temaya

• Müze koleksiyonunun tamamını değil, ilgili ünite/

• Öğrencilerin sorularına anlayacakları yalınlıkta

• Müze gezisi sırasında “müzede nasıl gezileceğine”

• Etkinlik sürecinde açık uçlu sorular sormalı ve

• Öğrencilere kişisel gereksinimlerini gidermeleri