MÔN BIÊN DỊCH 2

INDIVIDUAL EXERCISE 3

PHẦN I: LÝ THUYẾT

Vui lòng đọc hết, rất bổ ích! 😉

TRANSLATION TECHNIQUES: PARAPHRASING

KỸ THUẬT DỊCH: DIỄN GIẢI

Nếu các em đã từng học môn Viết, các em biết rằng “paraphrasing” là kỹ thuật phổ
biến nhằm “viết lại một câu hay một đoạn văn bằng cách sử dụng những từ ngữ
khác (so với câu hay đoạn văn gốc) đồng thời vẫn duy trì ý nghĩa gốc của đoạn
văn”. Từ định nghĩa trên, ta thấy rõ ràng có một mối tương quan chặt chẽ giữa kỹ
thuật viết này và kỹ thuật dịch sử dụng “Paraphrasing”.

Vì vậy, hôm nay Thầy giới thiệu với các em 1 kỹ thuật dịch có tên là
“PARAPHRASING”.

Hãy xem xét đoạn sau nói về kỹ thuật dịch này:

If we compare translation and paraphrasing, we observe that the first one
represents the preservation of meaning when an idea is rendered in the words in a
different language, whereas the latter is the preservation of meaning when an idea
is expressed using different words in the same language.
(các em có thể vào đọc thêm ở đây)

So sánh giữa dịch và diễn giải, ta thấy rằng dịch là dùng từ vựng của một ngôn
ngữ khác để diễn tả ý nghĩa của thông điệp gốc truyền tải bởi tác giả, còn diễn
giải là dùng các từ khác nhau của cùng một ngôn ngữ để diễn tả ý tác giả.
Từ hiểu biết trên ta có thể tận dụng kỹ thuật này để diễn giải lại (paraphrase) văn
bản gốc (version 1 of source text) mà ta muốn dịch thành một văn bản dễ hiểu, dễ
dịch hơn (version 2 of source text) trước khi dịch văn bản đó sang ngôn ngữ đích
(target language).

Ví dụ:
Một học sinh muốn viết/dịch sang tiếng Anh câu sau:
V1: Em tự nhận thấy mình còn nhiều thiếu sót nhưng nhờ đợt thực tập em đã có
thể biết cách hoàn thiện hơn.

Câu V1 này hơi tối nghĩa (ambiguous) vì: Hoàn thiện hơn là hoàn thiện cái gì? (1)
bản thân (improve myself)? hay (2) những thiếu sót đó (improve those
shortcomings)
Nếu hiểu theo cách 2, chúng ta có thể dựa vào kỹ thuật dịch sát từng từ/dịch
nguyên văn (word-for-word/literal – đã học ở LD1) để dịch câu trên sang tiếng
Anh như sau:
E1: I found myself still having many shortcomings but thanks to the internship, I
was able to know how to improve them. (my shortcomings)
V1  E1: E1 là bản dịch nguyên văn của V1.

Áp dụng kỹ thuật paraphrase, chúng ta có hai bước

Bước 1: Diễn giải câu V1 thành câu V2 rồi mới dịch sang tiếng Anh. (với V2 là
một phiên bản dễ dịch sang tiếng Anh một cách tự nhiên hơn.)
V1: Em tự nhận thấy mình còn nhiều thiếu sót nhưng nhờ đợt thực tập em đã có
thể biết cách hoàn thiện hơn.
V2: Nhờ thời gian thực tập mà em đã biết cách cải thiện những thiếu sót của mình.
V1  V2: paraphrase V1 into V2
Bước 2: Dịch V2 sang tiếng Anh.
V2: Nhờ thời gian thực tập mà em đã biết cách cải thiện những thiếu sót của mình.
E2: Thanks to the internship, I knew how to improve my shortcomings.
V2  E2: translate V2 into E2

So sánh giữa E1 và E2, ta thấy E2 rõ hơn (less ambiguous), gọn hơn (more
concise), tự nhiên hơn trong tiếng Anh (more natural).
Hãy nhớ rằng RÕ RÀNG (CLARITY), SÚC TÍCH (CONCISION) và TỰ
NHIÊN (NATURALNESS) là những đặc điểm rất quan trọng khi đánh giá bài
viết, bài dịch.

Tóm tắt:
2 bước: V1—(paraphrase)  V2 ---(translate)  E2
Lưu ý: Nếu dịch thẳng từ V1 –(translate) E2 (không qua bước paraphrasing V2)
thì thật sự chúng ta đang sử dụng kỹ thuật Điều biến (Modulation)

Nhắc lại định nghĩa của điếu biến (LD1):

MODULATION is a widely-used translation technique which basically means
USING A PHRASE THAT IS DIFFERENT in the source and target languages
TO CONVEY THE SAME IDEA. (see more here)
Một vài ví dụ khác
 Dịch nguyên văn
1) V1: Thời gian thực tập tại Công ty ABC nói chung và Phòng Kế toán
của công ty nói riêng đã mang lại một trong những kinh nghiệm quý giá
nhất trong cuộc đời tôi.
E1: My time spent interning with ABC Company in general and its
Accounts Department in particular resulted in one of the most valuable
experiences in my life.
 Dùng paraphrasing chuyển sang V2 rồi mới dịch
V2: Kỳ thực tập tại Phòng Kế toán Công ty ABC đã mang lại cho tôi
những kinh nghiệm quý báu nhất trong cuộc đời.
E2: My internship at Accounts Department of ABC Company brought
me most valuable experiences in my life.

 Dịch nguyên văn

2) V1: Thật may mắn, tôi nhận được sự hỗ trợ từ chủ tịch và các nhân viên
của công ty để đảm nhận vai trò và phụ trách biên dịch các thông tin
liên quan đến tư vấn du học.
E1: Luckily, I received the support from the chairman and employees of
the company to take on the role and be in charge of translating
information related to overseas study consultation.

 Dùng paraphrasing chuyển sang V2 rồi mới dịch

V2: Tôi thật may mắn khi được sự hỗ trợ đắc lực từ chủ tịch và các
nhân viên của công ty để có thể dịch các tài liệu liên quan đến tư vấn du
học.
 E2: It was so lucky for me to get great support from the chairman and
employees of the company to be able to translate documents related to
overseas study consultation.
MÔN BIÊN DỊCH 2
INDIVIDUAL EXERCISE 3

PHẦN II: THỰC HÀNH

Các bạn làm Bài tập Cá nhân 3 theo 2 yêu cầu sau:
 Dịch các câu V1 và V2 sau đây sang tiếng Anh. (trong đó: V2 là câu
paraphrasing của V1).
 Nhận xét sự khác nhau (naturalness, concision, etc.) của 2 câu E1 và E2
mà bạn đã dịch.

1) V1: Tôi quyết định thực tập với các mục tiêu sau. Tôi muốn tích lũy kinh
nghiệm biên dịch trong môi trường làm việc thực tế và áp dụng những gì đã
học vào thực tế. Vì vậy, tôi có thể tích lũy kiến thức mới và trau dồi kiến
thức hiện tại.
 E1:
 V2: Tôi quyết định tham gia khóa thực tập để có được kinh nghiệm biên
dịch trong môi trường thực tế và áp dụng những gì đã học vào thực tế. Kỳ
thực tập này giúp tôi có cơ hội lớn để tích lũy kiến thức mới và trau dồi kiến
thức hiện tại
 E2:
 Nhận xét:

2) V1: Nhu cầu về các trung tâm đào tạo tiếng Anh chất lượng cũng như giáo
dục đại học và đào tạo giáo viên đang gia tăng.
 E1:
 V2: Tiếp tục có nhu cầu về các trung tâm đào tạo tiếng Anh chất lượng cũng
như giáo dục đại học và đào tạo giáo viên.
 E2:
 Nhận xét:
3) V1: Đối với các doanh nghiệp Hoa Kỳ,Việt Nam đã nổi lên như một điểm
đến sản xuất thay thế lý tưởng thay cho Trung Quốc một phần là do thương
chiến Mỹ - Trung, phần khác là do chuỗi cung ứng bị gián đoạn do đại dịch
coronavirus.
 E1:
 V2: Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến sản xuất thay thế lý tưởng thay
cho Trung Quốc đối với các doanh nghiệp Hoa Kỳ, một phần do cuộc chiến
thương mại Mỹ - Trung và chuỗi cung ứng bị gián đoạn bởi đại dịch
coronavirus
 E2:
 Nhận xét:

4) V1: Trái đất tròn!

 E1:
 V2: Thế giới nhỏ bé!
 E2:
 Nhận xét: