Β’ Γυμνασίου

το Υποκειμενο
Σύνταξη
 Είναι το πρόσωπο ή πράγμα το οποίο κάνει ή
παθαίνει την ενέργεια του ρήματος.

Βασικα Απαντάει στην ερώτηση

“ ΠΟΙΟΣ / ΠΟΙΑ / ΠΟΙΟ; ”
χαρακτηριστικα
Μπορεί να έχει διάφορες μορφές.

Βρίσκεται σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ.

Ποια μερη του λογου
μπορουν να
χρησιμοποιηθουν
ως υποκειμενο;
 τα μερη του λογου που λειτουργουν ως υποκειμενο ειναι:

Ουσιαστικό (Ο μαθητής διαβάζει.)

Αντωνυμία (Αυτός διαβάζει.)
Επίθετο (Ο νέος διαβάζει.)
Μετοχή (Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται)
Άρθρο μαζί με άκλιτη λέξη (επίρρημα) (Τα παρακάτω είναι περιττά.)
Άρθρο μαζί με πρόταση (Το να λες την αλήθεια είναι σημαντικό.)
Δευτερεύουσα πρόταση (Πρέπει να διαβάζεις.)
*Η δευτερεύουσα πρόταση ισχύει μόνο στην περίπτωση της απρόσωπης σύνταξης. Βλέπε παρακάτω.)

Το υποκείμενο των προσωπικών ρημάτων

βρίσκεται πάντα σε πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ.
αντωνυμιεσ
 απροσωπη συνταξη
Απρόσωπα ρήματα
Τα ρήματα που χρησιμοποιούνται σε γ’ ενικό και δεν
έχουν κάποιο πρόσωπο ή πράγμα για υποκείμενο.

Απρόσωπες εκφράσεις
Εκτός από απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και απρόσωπες
εκφράσεις. Αυτές σχηματίζονται με το γ' ενικό πρόσωπο του
ρήματος είμαι ή υπάρχω και ένα επίθετο ή ουσιαστικό.
Και η απρόσωπη έκφραση έχει για υποκείμενο μια ολόκληρη
πρόταση.
 τα πιο συνηθισμένα

απροσωπα ρηματα
πρέπει, απαγορεύεται, χρειάζεται,
ενδέχεται, πρόκειται, συμφέρει,
μέλει, μέλλεται,

ρήματα που φανερώνουν φυσικά

φαινόμενα: βρέχει, χιονίζει αστράφτει,
φυσά, χειμωνιάζει, καλοκαιριάζει

λέγεται, φτάνει, χρειάζεται, φαίνεται,

γίνεται,τυχαίνει, ακούγεται
 οι πιο συνηθισμένες

απροσωπεσ εκφρασεισ
είναι + ουδέτερο επιθέτου:
είναι σίγουρο, είναι τίμιο, είναι άξιο,
είναι φανερό, είναι καλό κ.λπ.

είναι ή υπάρχει + ουσιαστικό:

είναι ανάγκη, είναι ψέμα, υπάρχει
φόβος, υπάρχει πιθανότητα κ.λπ.
 απροσωπη συνταξη

ΠΡΟΣΟΧΗ
Ένα ρήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως προσωπικό
είτε ως απρόσωπο.

προσωπικό ρήμα: απρόσωπο ρήμα:

Ρ Υ Ρ Υ
Απαγορεύεται το τρέξιμο. Απαγορεύεται να τρέχεις.

*ο τρέξιμο -> ουσιαστικό *να τρέχεις -> δευτ. πρόταση

ηρθε η ωρα
για...

εξασκηση!
1.Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσετε το υποκείμενο και να
δηλώσετε τι μέρος του λόγου είναι.
1. Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι.
2. Την παράσταση έκλεψε ένα σκυλάκι.
3. Ο φοβισμένος δεν ενεργεί σωστά.
4. Όποιος φοβάται, ας φύγει.
5. Άνθισαν οι αμυγδαλιές! Τετράδιο
Νεοελληνικής
6. Λέγεται πως ο κορονοϊός μεταδίδεται πολύ εύκολα.
Γλώσσας
7. Το άκουσαν κι εκείνοι.
8. Οι νέοι έχουν δικαίωμα στο όνειρο.
9. Το άριστα είναι δύσκολο.
2.Να κυκλώσεις το απρόσωπο ρήμα ή την απρόσωπη έκφραση και να
υπογραμμίσεις το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις.
1. Πρέπει να με ακούσεις οπωσδήποτε.
2. Είναι ώρα να πάμε στο σχολείο.
3. Δεν πρόκειται να μιλήσω σε καμιά περίπτωση.
4. Καλό είναι να πηγαίνουμε τώρα.
5. Δε συμφέρει να γίνει όπως προτείνεις. Τετράδιο
Νεοελληνικής
6. Είναι άδικο να τον υποτιμάς.
Γλώσσας
7. Φαίνεται πως δε θα ξαναγυρίσει.
8. Ακούστηκε πως σκοτώθηκαν πολλοί.
9. Κρίμα είναι να χαθεί ο άνθρωπος.
3. Να χαρακτηρίσεις τα υπογραμμισμένα ρήματα ως απρόσωπα ή
προσωπικά.
1. Αξίζει να προσπαθήσεις κι άλλο.
2. Δεν επιτρέπεται να λες ψέματα.
3. Δεν επιτρέπεται το κάπνισμα.
4. Η Μαρία φαίνεται χαρούμενη. Τετράδιο
Νεοελληνικής
5. Φαίνεται πως θα βρέξει.
Γλώσσας
6. Χρειάζεται να έχεις υπομονή.
7. Ο Κώστας χρειάζεται χρήματα.
 συμφωνια
υποκειμενου -
ρηματοσ
Κάτι
τελευταίο!
 συμφωνια υποκειμενου - ρηματοσ
Το ρήμα συμφωνεί με το
Όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα
υποκείμενό του στο πρόσωπο
και στον αριθμό: υποκείμενα, το ρήμα μπαίνει σε πληθυντικό
αριθμό:
Εγώ διαβάζω.
Εσείς γράφετε.
Οι μαθητές διδάσκονται.
Η Δήμητρα και η Μαρία διαβάζουν ένα βιβλίο.

Όταν υπάρχουν πολλά υποκείμενα σε διάφορα

πρόσωπα (α’ - β’ - γ’) τότε το ρήμα μπαίνει στο
επικρατέστερο πρόσωπο.

α’ επικρατέστερο του β’
β’ επικρατέστερο του γ’

Εμείς κι εσείς είμαστε μαθητές του Γυμνασίου.

 συμφωνια υποκειμενου - ρηματοσ

ΠΡΟΣΟΧΗ
α. Υποκείμενο -> περιληπτικό όνομα
π.χ. Μεγάλος αριθμός ατόμων περίμεναν τη σειρά τους.

β. Υποκείμενο -> ενικού αριθμού συνδέεται με άλλα πρόσωπα ή πράγματα

π.χ. Εγώ με τους φίλους μου πήγαμε σινεμά. (εγώ και οι φίλοι μου)

γ. Υποκείμενα -> περισσότερα από ένα τα οποία μπορούν να θεωρηθούν

ένα ενιαίο σύνολο
π.χ. Η εξυπνάδα και η καλοσύνη του εκτιμήθηκε από όλους.