9.

Sınıf

Meschemykimya

@meschemy

Meschemy Kimya
Mesut
Ugurdogan
 MADDENİN FİZİKSEL HALLERİ Suyun Farklı Hallerde Bulunmasının
Önem
Madden n Farklı Haller
Madden n en öneml f z kselhaller katı
Doğada
bulunur
su farklı f z ksel hallerde
sıvı gaz ve plazma haller d r

Bu f z ksel hallerden katı sıvı ve gaz

haller n nceleyel m Buzullar Katı
katı sıvı Gaz
Bel rlşekle Kaat fşekl n X
sah polma
z ayy Kabınhacm n
sah polma doldurur akarsu
Tanec kler n T treş m T treş m TÖteleme
treş m
hareket Öteleme Dönme
Akışkanlık X

Su buharı Gaz
ç g

Su döngüsünde su göl den z

Katıdan Gaza Doğru akarsulardan buharlaşırgökyüzünde
Tanec kler arası uzaklık artar hal değ şt ren su buharı yoğuşarak
Tanec kler arası çek mgücü azalır yağmura kırağılaşarak kara oluşan
Düzens zl k artar su damlaları donarak dolu
dönüşeb l r
yağışına
ÜğünüE suhar ç Su döngüsü sayes nde su doğal
yoldan arınır ve dünyanıntoplam
su m ktarı sab t kalır

Sıvı su çmek b tk sulamak tem z

Katı
İ Sıvı_3 G z_ Plazma l k g b faal yetler ç n kullanılır
Su s nd r m boşaltım ve vücut
ıs sının
korunmasıg b metabol k olay
1 Er me 5 Sübl mleşme larda kullanılır
2 Buharlaşma 6 Kırağılaşma Su donduğunda yoğunluğu
hal n nk nden
sıvı
küçük olduğu ç n göl ve
zç 7 İyon zasyon den zleryüzeydendonmaya başlarBu
sayede bu buz katmanının altında
4 Donma 8 De yon zasyon suyunsıcaklığı çokfazla düşmeyeceğ
ç n canlılar hayatta kalab l r
Suyun gaz hal su buharı atmosfer Soğutucu Gazlar
de nem olarak b l n r Bu nem
solun
fazlamu
kolaylaştırıp ısınma ve soğu_ Üzer ne basınç uygulan
mayı engeller Ayrıca sıcaklık ve ortam dığında sıvılaşıp sonra
şartlarına bağlı olarakyağmur kar s s sında genleş rken ısı
c y bulut olarak da görüleb l r alarak ortamın soğumasını sağlayan
akışkanlara soğutucu akışkan den r
Endüstr de Hal Değ ş m Olaylarının
Örnekler Buzdolabı kl ma ve der ndondurucu
g b c hazlarda kullanılır
LPG Sıvılaştırılmış Petrol Gazı
Ham petrol damıtılırken elde ed l r soğutucu akışkandır
B leş m ortalama 70bütan
30 propangazlarından oluşan b r gaz Havadan Azot ve Oks jen Eldes
karışımıdır
Havanın ortalama hac mce oranı 78
Mutfak tüpü ve araçyakıtı olarak kulla azot 21 oks jen 0,9argon ve 81
nılır d ğergazlardır
Yaklaşık 200 250 l tre gaz karışımı
aga sından sonra ayrımsal damıtma
yönt m
le ayrılması sonucunda 1112,0 ve
Ar gazları elde ed l r
LNG Sıvılaştırılmış Doğal Gaz
Özell kle petrolyataklarının üzer nde ÖRNEK
brkr
E B leş m n n çok büyük b r kısmını
Büyük b r kısmı metan gazıdırBugazın metangazının oluşturduğu sıkıştırı
dışında etan propan ve su buharı da larak sıvılaştırılmış karışımdır
çer r
I Sıkıştırılmış hal n n genleşmes sırasın
Yüksek basınç altında sıkıştırılarak sıvı da ortamın soğumasına nedenolan
laştırıldığında yaklaşık 600 l tregazdan gazlardır
1 l tre LNG elde ed l r
II Ham petrolün damıtılması le elde
İt c Gazlar
ed len
sıvılaştırılmış petrolgazıdır
Yukarıdatanımları ver len maddeler han
Deodorant ve spreylerde etken
madd y
püskürtmek ç n kullanılır
I I I
İt c gaz olarak propan n bütan N LPG
zobütan
kullanılır
ve karbond oks t gazları B ğj
LNGang ÜÖY
LPG Soğutucugaz

yy
D
p y pa ÜÇ öüüüaz LNG
 KATILAR İyon k Kr stal
Katılarınyapısındak tanec kler arası Zıt yuklü yonların elektrostat k
etk leş m türler değ şt kçe farklıf z ksel çek m kuvvetler le b r aradadur
özell kler kazanırlar duğu katılardır
Katılar temel olarak k ye ayrılırlar Yapılarındak b r yon zıtyüklü
d ğer yon tarafından sarılır
Katılar
İyon k kr stallerde b rb r n tekrar
Amorf Kr stal
İyon kKr stal
Kovalentkr stal
MolekülerKr stal
Naclkr stal n nb r mhücreyapısı
Metal k kr stal
İyon k kr staller nyapısında yon k
Amorf Katılar bağ bulunur Bu nedenle er me
ka nama
ve
noktası yüksekt r ve sertt r
Tanec kler düzens z ve rastgele st f ler
lenm şt r
Katı halde elektr k akımını letmez
Er t lmed kçe ve kes lmed kçe bel rl ler sıvı ve sulu çözelt hal nde let rle
ç
Kırılgan oldukları ç n şlenemezler
Amorf katıların bel rl b r er me
noktası yoktur NaCl MgOCaOKBr ZnS yon k katıla
a örnek olarak ver leb l r
Isıtıldıklarında bel rl b r sıcaklık
aralığında yumuşayıp akışkanlık
kaz nırlar
Camsıgeç şsıcaklığı kovalent kr stal

Amorf katılar sert olmalarının Bu tür katıtüründe çok sayıdaatom

dışında sıvıların bazı özell kler n de güçlü kovalent bağlarla b r arada bu
göster rler lunur ve kr stal üç boyutlu b r ağ
örgüsü oluşur
Cam Tereyağı KaşarPeyn r
Elmas ve kuartz S a g b katılarda
er me noktası yüksekt r

B l nen en sert katı elmas olarak

blnr

S l syumkarbür sc S l syumn trürS zNu

Kuartzls ol Elmas Graf t
Moleküler Kr stal SIVILAR
Bu tür katıyı oluşturan molekülle Bel rl şek ller yoktur
r n arasında d pol d pol etk leş m
London Kuvvetler ve h drojen bağı Akışkandırlar
g b zayıf etk leş mler görülür Her sıcaklıkta buharlaşırlar
Er me kaynama noktaları
gene l kle
ve
düşüktür Tanec kler arası çek m kuvvetler gaz
lardan fazla katılardan azdır
D ğer kr stal türler negöre
l kle daha yumuşaktırlar V skoz te özell kler bulunur
Sıvılarda V skoz te
ütü üüü öt öüü ca Br sıvının akmaya karşıgösterd ğ
ŞekerlColtızo kükürt Ss buz Hao d rence v skoz te den r

Farklı sıvıların aynı sıcaklıktak v sko

z teler farklıdır
Sıvıların v skoz tes arttıkça
Metal k Kr stal akışkanlık azalır
Metal atomunun poz t fyüklü yonlar le
serbest değerl k elektronlarından oluşan vet arttıkça v skoz tes artar
elektron den z arasındak metal k bağlarla
b r arada tutulan kr stal türüdür
A at su
Metal k kr staller sert dayanıklıve
parlaktır yüze ler ÇI H OH Gl ser n

_Tanec kler
Er me noktalarıgenelolarakyüksek olsa
da çokgen ş b r sıcaklık aralığına sa V skoz te Gl ser n Su
µ Akışkanlık İk te
Su Gl ser n
İşleneb l r tel ve levha hal neget r leb l rler Sıcaklık arttıkça v1 azalır
Isı ve elektr k akımını let r Sıcak bal soğuk balagöre
daha akışkandır
SodyumNa Dem r Fe Alüm nyum Al _Dolaptan çıkarılan ç kolatalı fındık
çanının ly p y y kreması odasıcaklığında beklet lene
göre daha az akışkandır
Aynı sıcaklıkta gl ser n su ve
balın v skoz teler arasındak l şk
Bal Gl ser n Su
 Buharlaşma Yoğuşma ve Denge Rüzgar_Buhar tanec kler n nyüzeyden
Buhar Basıncı uzaklaşmasını sağlayarak buharlaşma
hızını artırır
Sıvı yüzey ndek tanec klerden
mol küller
arası çek m kuvvetler n
yen enerj
k net k b lecek
ye ulaşan tane Nem Nem m ktarı arttıkça buharlaşın
c kler n sıvı yüzey n terk ederek hızı azalır
buhar veya gaz fazına geçmes
olayına buharlaşma den r
Buhar Basıncı
Buharlaşma olayı ısı alan
endote m k
b r olaydır Madden n buhar
ya da gaz fazından
sıvı faza geçmes olayına yoğuşma
Kes l p güneşe konulan karpuzun den r
soğuması

Kolonyanın ele ser nl kvermes Ö

Az0ısı HaOısı
Den zden çıkank ş n nüşümes
şek l 1 Şek l 2
Topraktest ye konulansuyun soğuması

Buharlaşma hızı b r m zamanda Şek l 1 b r süre sonra su buharlaşaca

sıvı yüzey nden buharlaşan tanec k ğı ç n su sev yes düşer şek l2
sayısıdır
Kapta buharlaşma hızı azalırkenyoğuş
Buharlaşma Hızına Etk EdenFaktörler ma hızı artar Öyle b r an gel r k
buharlaşma hızı le yoğuşma hızı b r
Sıvı c ns Tanec kler arası çek mgüç b r ne eş t olur ve b r denge oluşu
ler büyük olan sıvıların kaynama
no taları
büyük olduğu ç n buharlaşma olduğu basınca buhar basıncı den r
hızı küçük olur
H20esytısı Puharlaşma_ 1420cg
Yoğuşma
Su Et lAlkol
Hız
Aynı sıcaklıkta buharlaşma hızı
Et lalkol Su buharlaşma

Sıcaklık Sıcaklık arttıkça molekülün yoğuşma

öğü
k net k enerj s artacağı ç n
buharla ma
hızı artar tdenge

Yazın çamaşırların kışagöre

Yüzey Alanı Sıvılaryüzeyden buhar_
laştığı ç n yüzey alanı arttıkça bu
harlaşma hızı artar
Aynı sıcaklıkta aynı m ktar sudan bardak
ta olanyavaş buharlaşırken teps yedöküle
n n hızlı buharlaşması
Buhar Basıncına Etk Eden Faktörler
Sıvının c ns
Moleküller arası çek m gücü artıkça
sıvının kaynama noktası artacağı ç n
sıvı daha zor buharlaşır
Bu durumda sab t sıcaklıkta buhar basın
c azalır
 Moleküller arası çek m gücü küçük
olan sıvılar uçucu sıvılar olarak b l n r
Uçucu sıvılar kolay buharlaştığı ç n bu Atmosfer oluşturangazlar azot oks jen
har basınçları yüksekt r argon ve karbond oks t gazları havanın
büyük b r bölümünü oluşturur Bu karışı
Eter sudan daha uçucu olduğu ç n aynı kuru hava olarak b l n r
sıcaklıkta eter n buhar basıncı
suyunk den
daha büyüktür Havanın yapısında yeryüzündek
suyun
buharlaşmasından kaynaklanan su buharı
Sıcaklık da bulunur Bu su buharına nem den r
Sıcaklık arttıkça buharfazınageçen
mol kül
sayısı artacağı ç n buhar basıncı Havadak nem n temel kaynağı gölakar
su ve den zler n buharlaşması ve
özell kle b tk ler n terlemes nden kayna
Saflık Dereces lanan su buharıdır
B r sıvı çer s nde uçucu olmayan b r
katı çözündüğünde tanec kler arası
çek m gücü arttığı ç n aynı sıcaklıkta Sıcaklıkartıkça havanıntaşıyab leceğ ne
buhar basıncı azalır m ktarı artar

Br sıvı çer s nde uçucu b r madde Bel rl b r sıcaklıkta havada bulunan ne

çözündüğünde tanec kler arası çek m m n aynı sıcaklıkta havanın taşıyab lece
gücü azalacağı ç n aynı sıcaklıkta buhar ğ maks mum nem m ktarına oranına bağı
basıncı artar nem den r

Aynı ortamda kaynayan sıvılarınbuhar Bel rl b r sıcaklıkta havanın taşıyab lece

basınçları eş tt r ğ maks mum nem m ktarı doygunluk
no tası
olaraktoplanırHava neme doyduğu
Buhar Basıncına Etk EtmeyenFaktörler da sıcaklık azalınca yağış gerçekleş r

Sıvı m ktarı Bel rl b r basınçta yükselt del

Kabınhacm kuru havada ölçülen sıcaklık değer ne
Sıvınınyüzey alanı gerçek sıcaklık den r
Dış basınç
B r ortamda bağıl nem artıkça h sse
ÖRNEK d len sıcaklık artar
I I I
ÖRNEK

Gl ser n Aseton Den zeyakın veyükselt s az olan bölge

Saf su lerde buharlaşma daha fazla olduğu ç
Aynısıcaklıktayukarıdak sıvıların aşağıda bağıl yüksekolur
nem
k özell kler n kıyaslayınız Aynı gerçek sıcaklıkta bulunan
ZayıfEtk leş mGücü Gl ser n Safsu Aseton Erz ncan Istanbul ve Ankara'da

V skoz te
h ss d len
sıcaklıklar arasındak l şk ned r
Aynısıcaklıktabuharbasıncı
Kaynama noktası
Aynı ortamdakayna kenbuharbasıncı
 GAZLAR Dünyayı saran atmosfer b r gaz
Gazlarıntanec kler arasında boşluklar
k rışımıdır
ve bu gaz yeryüzüne uy
guladığı basınca atmosfer basıncı
bulunduğu ç n basınç uygulanarak sıvı den r Atmosfer basıncı barometre
laşab l rler le ölçülür
Boşluk
Gazlar sıkıştırılarak sıvılaşab l r e

76cm
Gazların sıcaklığı artırıldığındagenleş r

Gaz tanec kler t treş m öteleme ve

dö me
hareket yapab l rler Açık hava basıncı den z sev yes nde 00
sıcaklıkta ölçüldüğünde bu değer 76cm'ta
Gaz hal madden n en düzens z hal d r olarak ölçülür

Yoğunlukları katı ve sıvılarınk ndendüşüktür Atmosferbasıncı Po 760mmHg

Gazlar b rb rler ve kabın çeperler le 760mmHg 760 Tor
çarpışarak kabın her noktasına aynı
basıncı uygularlar

ç ça ç 38cmHg atm
19cmHg atm
Gazların bel rl b r hacm ve şek ller 114cmHg atım
olmadığı ç n bulunduğu kabın hacm n 57 cmHg atım
doldururlar 1520mmHg atm
B r gazın başka gaz ç nde dağılmasına
d füzyon boşluktayayılmasına efüzyon
µ kullanılan aletlere manometreden
Açık uçlu ve kapalı uçlu olmak
üzere k türü vardır
.FI Po
Boşluk
D füzyon Efüzyon Boş

Gazları yorumlarken
sayısı ve sıcaklıkg b ü ö Ll Il n
an Pxthcmltg Py P
Basınç Po Po

Kapalı kaplarda gazların b rb rler ve

bulundukları kabın çeperler le yaptığı Zıyı Iltham Rıyı ham
çarpışmalar sonucunda b r m yüzeye krar Hg İhr
uyguladıkları kuvvete basınç den r
p PR Po h

KİMYA
 Sıcalık k türlü kapalı kapta bulu
nab l r
Sıcaklık b r madden n tanec kler n n
k net k enerj s n n b r ölçüsüdür Sab t hac mlkap Sab t basınçlıkap
Termometre le ölçülür 5
Çel k
Cam
Gazlar Konusunda şlemyapılırken kap Kap
mutlak sıcaklık olarak b l nen ve b r m
Kelv n olan sıcaklık b r m kullanılır FÜTÜF Elast kbalon

MutlakSıcaklık T legöster l r
Cels us Sıcaklık t le göster l r

TIKI oc 273
81914 8195 oc
1270C12727340014 O 14 0271 278C Mol Sayısı
0 C 0 273273 K 20014 20027273 C
273 C 27427,546K C Avogadro sayısı 6.02.1023 kadar
600160 2327
t nec ğe
1 mol den r
6.02.1023 NENAENO
Gazlar ç n k net k enerj mutlak
sıcaklık le doğru orantılıdır
NAtane CO2molekülü 1m01 Ozmolekül
273 C sıcaklığında tanec kler n t f
reş m dönme ve öteleme hareketler 1mmolatom veya molekülün gram c ns n
durur Elektronların zorunlu hareket devam den kütles ne mol kütles den r
ederK net k enerj ler sıfır olur Teor k
olarak ulaşılacak en düşük sıcaklık
değer ne mutlak sıfır noktası den r
ÖRNEK
273 C 273 0 K
Imol Oz n n kütles kaçgramdır
Hac m C 12,0 16
Br madden n boşlukta kapladığı
yere
hac m den r Hac m b r mler l tre LI
m l l trelmll metreküp1m31 tür
Gazlar bulundukları kabı tamamen
1m01 Fez'sün kütles kaç gramdır
m ne eş tt r 10 16 Fe561
Bütün gazların 1 molü
IYIYI
Normal koşullarda 0 C 1atm 22,4L
Oda koşullarında 25 C 1atm 24,5L
 SAF MADDELERİN HALDEĞİŞİM II Bölge
GRAFİKLERİ Kaynama olayıgerçekleş r
Sab t basınçta ısıtılan saf b r ka Madden n sıvı ve
gaz hal b raradabulunur
tının ısınma graf ğ aşağıdak g b d r
Madde heterojen görünümlüdür
Şıcaklıkloc
Katının sıcaklığı değ şmed ğ ç n k net k
enerj sab t kalır
Tanec kler n potans yel enerj s artar
gr
µ
ta
I Bölge
II II II II I Madde yaz halde bulunur
Gazın sıcaklığı arttığı ç n k net kenerj s
t Er me Noktası tz Kaynama Noktası artar
Tanec kler n potans yel enerj s sab t kabu
I Bölge ed l r
Madde katı halde bulunur nn görünümüdür
enes s
artar
Tanec kler n potans yel enerj s sab t kabul
ed l r

IIIIIIII ğ
Madde homojen görünümlüdür

I Bölge

Madden n katı ve sıvı hal b raradabulunur

Madde heterojen görünümlüdür

Katının sıcaklığı değ şmed ğ ç n k net k

enerj sab t kalır
Tanec kler n potans yel enerj s artar

II Bölge
Madde sıvı halde bulunur
Sıvının sıcaklığı arttığı ç n k net kenerj s
artar
Tanec kler n potans yel enerj s sab t kabul
ed l r
Madde homojen görünümlüdür
 PLAZMA Plazmaların Kullanım Alanları

Gaz hal ndek b r maddeye enerj Telev zyon ekranı olarak

ver ld ğ nde atomların b r kısmından
elektronkopar Bu durumdaplazma Isı le kes myapan plazmakes c s
oluşur ve ortamda bulunanyapılar olarak
aşağıdak gb olur
Serbest elektronlar Plazma küreler nde ışık kaynağı
İyon olarak
İtü Cerrah operasyonlarda dokunun
Evrende en fazla bulunan f z kselhald r çıkarılması şlem nde
Plazmalarınyapısındak t ve yüksa Kanamaların durdurulması şlem nde
yısı eş t olduğu ç n nötrdür
Ster l zasyon yan bakter
Plazmaların yapısında
nec kler bulunduğu ç n
ve yüklü ta
elektr k akımını
öldürü mes
şlem nde
let rler
Plazmalar yüksek enerj l d r
Plazma hal n n bel rl hacm ya da
şekl yoktur
Plazma hal nde tepk meler d ğer
f z sel
hallere göre daha hızlı
gerçekl ş r
Plazmalar akışkandır
Plazmalar elektr ksel ve manyet k
alandan etk len rler
Plazma hal n n ısı letkenl ğ vardır

Bazı Plazma Örnekler

Güneş Neon Işıklar

Lavlar
Alev
PlazmaTV
Kutup Işıkları
Yıldızlar florasanlamba
Ş mşek ve
Yıldırım
 DOĞA ve KİMYA Kullanılab l r Su Kaynakları ve
Su Tasarrufu
Suyun Varlıklar İç n Önem
Yeraltı suları
Dünyanın yaklaşık 75 suylakap Göller
dır Akarsular Dere neh r çay
İnsan vücudunun da öneml b r kısmı
sudan oluşur Su Döngüsü
Çocuklarda vücuttak su oranı 175
Yet şk nlerde vücuttak su oranı 5060 Su döngüsü sayes nde su kaynal
ları sürekl yen len r
Su y b r çözücüdürKarıştırıldığı
maddeler az da çok çözer
ya
Su bes nler n s nd r m nde oluşan atık Yoğuşma

maddeler n akc ğer böbreklere

ve
t şınıp
vücuttan atılmasını sağlar

Böbrekler n dengel çalışmasını sağlar Buharlaşma

Vücudun ısı denges n sağlar

Metabol zmayı hızlandırırGünlük har_ yes nde buharlaşır
canan kalor m ktarını artırıp k lo
vermey kolaylaştırır Buharlaşan su buharı atmosferde yük
seld ğ nde yoğuşur ve yağış olarak
Eklemler ve ç organları korur yeryüzüne tekrar döner
B tk ler n fotosentez yapab lmes ç n Su döngüsüyle su b r yönüyle arıtıl
gerekl d r mış olur
Ülkem z su fak r ülke br
g ç da olm sa
b r ülke de
su zeng n
değ ld r
Dünyadak suyun yaklaşık 97 s
tuzlu olarak
su den z ve okyanuslarda Türk ye'de su le lg l en büyük so
3ü tatlı su olarak buzullargöl run su kaynaklarının ver ms z ve
neh rakarsu ve yeraltı sularında bulu b l nçs zce kullanılmasıdır
nur
Dünya nüfusunun hızla artmasıyla su
Tatlı suyun çok büyük b r ht yacı artmaktadır Bu nedenle ülkem z
kısmı buzullar hal nde bulunur ve dünya ç n su tasarrufu zorunludu

İnsanların kullanab leceğ tatlı su Evlerde kullanılan suyunyaklaşık 810

m ktarının çok sınırlı olduğunu yemeklerde ve çmede 30 u tuvalett
farked p ona göre suyu darel 20 s çamaşır ve bulaşıkta ve405
kullanmalıdır tem zl k amacıyla kullanılır
 Su Tasarrufu ç n Alınacak
Önlemler değerlend r lmes n sağlacak projeler
gel şt r lmel d r
Bulaşık ve çamaşır eldeyıkamak
yer ne b r kt ğ l anntü dndoldurularak
mak nelerde

Bozuk musluklar tam r ed lmel d r

ü
hızını azaltıp basıncını artıran su ta
Evlerdek musluklar sensörlü musluk
D ş fırçalama ve tıraş olurken mus lar le değ şt r leb l r
luk sürekl açık tutulmamalıdır
Su şebekes nde su kayıpları varsa
Duş yapılırken musluk sürek tam r ed lmel d r
l açık tutulmamalı ve duş süres kısa
tutulmalıdır
Suyun Sertl k ve Yumuşaklık
Yağmur yağma ht mal olan Özell ğ
günlerde araç yıkanmamalı
ve bahçe sulanmamalıdır İçer s nde Ca ve Mg yonlarını fazlac
bulunduran sulara sert su den r
Sebze ve meyveler yıkama
suyu le ç çek ve ağaçlar Ca ve Mg yonları bulunma
İçer s nde
sulanmalıdır yan ya da çok az bulunan sulara
yumuşak su den r
Tarım araz ler salma sulama yer ne
damla sulama yöntem kullanılmalıdır Sulardak sertl k k ye ayrılır
Su k rlet c maddeler çevreye
atılm malıdır Geç c Sertl k sulardak b karbonat HCO
yonlarının oluşturduğu CalHCOskveMglHCO
Atık sular arıtılıp tekrar kullanılmalıdır b leş kler n n sebep olduğu sertl kt r

Gr sularduşküvet ve lavabodan gelensular Geç c sertl k k yöntem le g der l r

arıtılıp tekrar kullanılmalıdır
1 Kaynatma
Gr Su Kullanım Alanları
s
u
CalACOsl CaCOglk COz g tHad s
CImaşır Tuvalet Yıkama
Araç Ö
lıkamada S fonlarında Endüstr yel BahçeSulamada
Kullanımda
Gr su kullanımının faydaları
Sutüket m n azaltmak 2 K reç suyulcalatla ekleme
Enerj ve k myasal madde kullanımını azaltmak
Arıtma tes sler n n yükünüazaltmak MglHCOzktCalOHk CaCOsuı MglOHlackltCOz g tHD
Sulamayapılarak b tk gel ş m n sağlamak r v
 KalıcıSertl k Ca Mg yonlarının
ve Yumuşak su le daha az sabun ve
klorürler ve sülfat 1505 tuzları le tem zl k maddeler kullanılır
oluşturduğu sertl kt r
Sutürü'IYLE ğğüt ğğöğüs ppmlmgkİçsuyu
Kalıcı sertl k çamaşır sodası NazCB
leb l rl ğ

le g der leb l r çokmuş o5 0 7 04 0 72 ç leb l r

Yumuşak 5 10 7 14 4 8 72 145 İç leb l r
MgClzcaqttllazCOzlaqltHzO MglOHk Oz g t2Nacllagı Ortasert 1015 14 22 8 12 145215 İç leb l r
rt 1523 2232
Öksert 1218 215325 İç lmez
23.38 32 42 18 30 325545 İç lmez
CaClzlagıtNazCOzlag CaCOglkl 2NaChagı
kullanılır

Sert sular k reçl su olarak adlan Çevre K myası

d r ll
Hava K rlet c ler
Sert Suyun Özell kler
Canlı hayatı ve ekoloj k dengeye za
Hoş olmayan acımsı b r tadı vardır rarl olab lecek katı sıvı ya da gaz
haldek maddeler n atmosferde bulun
Çamaşırları yıpratır ve gr leşt r r masına havak rl l ğ den r

Tozlarzeh rl gazlar sera gazları ozon

bulanık olur tabakasına zararlı gazlar hava k rl l ğ
oluşturur
Sabunun köpürmes n engelled ğ ç n
tem zl kte dahafazla su kullanılması Asbest l fl f ber yapıya sah p kansero
na neden olur
jen b r m nerald r Kömürün le
yanması
havaya karışırÇatılarda ısı yalıtımında
frenbalatalarında kullanılır
Sert sular kaynatıldığında kabın
d b nde k reç b r k r Fabr ka motorlu araçlarda
kullan lan
ve
fos lyakıtların yanması le oluşan
Su arıtma c hazlarında k reç b r k part kül ve zeh rl gazlar da hava
mes sonucunda elektr ktüket m k rl l ğ n n öneml sebepler ndend r
artar
Bu gazlar azot oks tler NOx karbon
monoks t CO h drokarbonlarkükürtoks
Yumuşak Suyun Özell kler gazları150 1 olarak sayılab l r
Su ısıtma araçlarının ömrü daha Volkan k patlamalar ve doğal yangınlar
uzun olur da hava k rl l ğ ne sebep olur
Yumuşak suyun ç m lezzetl d r Atmosfere yayılan CO2 502,503 ve azo
oks t gazları havadak su buharı le
Çamaşır ve bulaşık mak neler n n
b leş p
as t yağmuruna sebep olurlar
ömrü uzun olur 3NQtHzO 241103 NO
503tl10 Hasa
Yumuşak su leyapılan çay berraktır CO2 Hao HaCOs
As t yağmurları ncelmes ne neden
olan başlıca k rlet c ler
B nalarda heykeller ve d ğer tar h Ş mşek çakması ve uçaklarınjetmoto
P'larda metal malzemelerde aşınma larının oluşturduğu yüksek ısı neden yle
ve korozyona sebep olur meydana gelen azot oks tler

Toprağın yapısını olumsuz etk ley p Soğutucularda buzdolabıder ndondurucu

ver m n düşürür kl ma kullanılan kloroflorokarbon
b leş ler
Yeryüzündek b tk örtüsüne zarar
ver r
lanılan t c gazlar
Su kaynaklarına karışıp suyun as tl k
oranınıartırarak suyu k rlet rBuna
bağlı olarak sudak canl hayatına Su ve Toprak K rlet c ler
zarar ver r
Ağır Metaller ve P ller
Fos lyakıtların yanması sonucunda olu Özell kle akü ve p llerde
şan karbonmonoks t CO gazı bulunan cıva Hgl kurşun Pb
Akc ğer hastalarına zararlıdır krom C l kadm yum Cd n kel N l
B tk lere çok zarar ver r kobalt Col mangan M n ve ç nko Zn
c b ağır metaller çöplerle beraber
toprağa karıştığında k rl l k oluşturur
Ayrıca fos lyakıtlarınkullanımı le
ol şan
gazlardan olan özell kle karbond oks t
CO2 gazı atmosferde metan CHal su
Bu ağır metaller toks kt r ve kanseroje
dr
buharı ve bazı gazlarla b rl kte Nao
Oz__g b sera etk s ne sebep olmaktadır Pl aküler toprağa karıştığında bu
ve
ağır metaller toprağa geçer
da b tk ler Burve dan
d ğer canlıların
yapısına geçer
Endüstr yel Atıklar
Metal madenc l ğ kağıt endüstr s
Bunun yanında kloroflorokarbon CFC petrol endüstr s gıda üret m tarımsal
b leş kler olan CECla CCBF b leş kle üret m k mya sektörler endüstr yel
sera etk s ne neden olurlar atıkların en çok üret ld ğ sektörlerd
Ayrıca ozon tabakasının ncelmes
olayı dan
da sorumludurlar Bu atıklar
Solvent çeren b leş kler
Haşere laçları Der hastalıkların
Boyalar sebep olab l r
As t ve alkal maddeler

İŞİ
Toluen Toks k maddelerd r
 Buzdolabı ve kl malarda çevreye

İYİ
aaHsPOa
suyun p t değer n değ şt r r
zararlı gazlar kullanılmamalı

Az enerj tüketen A sınıfı c hazlar

HCI
HNO kullanılmalı
Caloltla

HCN Altın şleme tes sler nde kullanılır Çevre tem zl ğ konusunda farkındalık
Çok zeh rl d r oluşturacak kampanyalar düzenlenmel

Formaldeh t Zeh rl d rLam nant parkeüret Çevrey k rleten kuruluşlara

m nde kullanılır caydırıcı cezalar ver lmel
sularakarıştığında bakter ve
Deterjanlar
bazıküçük canlıların aşırı
K myasalgübre
çoğa masına
nedenolur Ötrof kasyon

Çevre K rl l ğ n n Azaltılması ç n
Alınacak Onlemler

Fos l yakıtların kullanımı

azaltılmalı

Yen leneb l r enerj kaynakları kullanılmalı

cam g b atıklar ger

Fabr ka bacalarından çıkan gazlar

ed lmel
f ltre
Ormanlar korunmalı ve yeş l
alanlar artırılmalı

Kanal zasyon suları ve fabr ka

atıkları arıtılarak sulama sularına
karı tırılmalı
Deterjan üret m nde bakter ler n kolay
parçalayab leceğ k myasallar kullanılmalı

Evsel endüstr yel atıkların toprak

ve
ve suya atılması önlenmel

Tarımda topraklar aşırı ve b l nçs zce

gübrelenmemel