‫‪www.IranPiping.

ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ‬

‫در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﮔﺎز و ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‬

‫‪1‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﺎرﺑﺮد دارد ﻣﺜﻼ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ و راهاﻧﺪازي‬
‫ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﺎص ﻣﺜﻞ ﺗ ﺼﻔﯿﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻻﯾ ﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و‪ ...‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑ ﺼﻮرت اﺧﺘ ﺼﺎر ﺑﻪ‬
‫‪ Process Plant‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ﯾﺎ در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮐﺸــﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺳــﯿﺎﻻت ﺑﯿﻦ واﺣﺪﻫﺎي ذﺧﯿﺮه و واﺣﺪﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪي و دﯾﮕﺮ واﺣﺪﻫﺎ‬
‫ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﮐ ﺸﯽ ﺳﺮوﯾﺲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﻫﻮا‪ ،‬آب و ﻏﯿﺮه ﺟﻬﺖ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﻣﮑﺎﻧﺎت‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮب اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷــﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸــﯽ ﺳــﺮوﯾﺲ ذﮐﺮ ﺷــﺪه اﺻــﻄﻼﺣﺎ‬
‫‪ Utility Piping‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‪ ،‬ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ‪: Plant‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﯾﮏ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ‪ Plant‬ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﮏ ‪ Plant‬ﻣﻮﺟﻮد را ﻣﯽﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫اﻗﺪام ﺑﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺟﻬﺖ ﮐﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﯾﺎ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻣﻬﻨﺪ ﺳﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺷﺪ ﺧﻮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺮوژه ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﮐﺎر‬
‫از ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎر ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ‪ Plant‬ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣ ﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪهاي‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺎور ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ‬
‫اﯾﻨﮏ ﺑﻪ ﺗﻔﻀﯿﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ اﺟﺰائ ﻣﻮرد ﮐﺎرﺑﺮد در ﻃﺮاﺣﯽ ‪ Piping‬ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ -1-1‬ﻟﻮﻟﻪ )‪:(Pipe‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ از اﺻــﻠﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴــﻤﺖ ﻫﺎ و اﺟﺰا ﻣﯽﺑﺎﺷــﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﯿﻦ دﺳــﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و اﯾﺠﺎد ﻣﺴــﯿﺮ‬
‫ﻣﯽﺷـــﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻮﺳـــﻂ “ ﺳـــﺎﯾﺰ ﻧﺎﻣﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ‪“ NPS‬و ﺿـــﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﺑﺮﺣﺴـــﺐ‪No‬‬
‫‪ “ ، Schedule‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ “ API‬ﯾﺎ وزن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ‪ 24,20,18,16,14,12,10,8,6,5,4,3 1 ,3,2 1 ,2,1 1 ,1 1 ,1, 3 , 1‬اﯾﻨﭻ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4 2‬‬

‫‪ 5,3 ,2 ,1‬اﯾﻨﭻ ﺑﺴــﯿﺎر ﮐﻢ اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ ﭼﻮن ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬

‫ﺳﻔﺎر ﺷﯽ ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 1‬اﯾﻨﭻ را ‪ Tube‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي ‪ 1 , 3 , 1 , 1‬اﯾﻨﭻ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬
‫‪2 8 4 8‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻄﻮط اﺑﺰار دﻗﯿﻖ ﯾﺎ ﺳﺮوﯾﺲ و ﺳﺎﯾﺰ ﺧﻄﻮط ﻣﺘﺼﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺼــﻮرت ‪ 6‬ﯾﺎ ‪ 12‬ﻣﺘﺮي ﻣﯿﺒﺎﺷــﺪ و ﺑﻪ ﺷــﺎﺧﻪ ﻣﻌﺮوف اﺳــﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺳــﺎﯾﺰ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﺿــﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﺟﺪارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ داراي ﺳﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ANSI‬‬
‫ب( ‪ASME‬‬
‫ج( ‪API‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪3‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﯾﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ آن را ﺑﺎ ‪ Sch‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬روﺷﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎ ﺳﺒﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺮ ا ﺳﺎس دﻣﺎ و ﻓ ﺸﺎر ﻃﺮاﺣﯽ وﺟﻮد دارد و از اﻧﺠﺎ از روي ﺟﺪاوﻟﯽ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺪ ﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎﯾﺰ ﻧﺎﻣﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﻋﺪد ‪ Sch‬ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﻣﯽﺧﻮاﻧﯿﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼ ‪Sch 40‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دﯾﮕﺮﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‬
‫ب( ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آﻫﻨﯽ‬
‫ج( ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ‬
‫د( ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺷﯿﺸﻪ اي‬
‫ه( ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي از ﺟﻨﺲ آﻟﯿﺎژ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮐﺮﺑﻦ ا ﺳﺘﯿﻞ ﻫ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻧﻮاع ﮐﺮﺑﻦ ا ﺳﺘﯿﻞ ﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ‪ A106 ،A 53‬ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮﯾﺪﻫﺎي ‪ A , B , C , A283 , A105‬و‪ ...‬ا ﺷﺎره ﮐﺮد‪ .‬ﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎي ا ﺳﺘﯿﻞ ﻫﺎ ﺑﺮاﺣﺘﯽ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‬
‫ﭘﯿﺪا ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﮕﺮ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ Stainless Steel‬اﺷــﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺴــﺒﺘﺎ‬
‫ﮔﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫از ‪Stainless Steel‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﯾﺎدﺷــﺎن در ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﺧﻮب و‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐ ﺸ ﺸﯽ ﺑﺎﻻ در دﻣﺎﻫﺎي زﯾﺎد ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از اﻧﻮاع آن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﻧﻮاع آن ﯾﻌﻨﯽ ‪S306‬‬
‫‪ SS310 , SS316,‬و ‪ ...‬اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﺟﺪول ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﺮوﯾﺲ و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ دﻣﺎ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ وﻗﺘﯽ در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑﺎ دﻣﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﯾﺎ ﯾﮏ ﺳﯿﺎل ﺑﺎ ﺧﻮردﮔﯽ ﮐﻢ و‬
‫ﯾﺎ در ﯾﮏ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ در ﻟﻮﻟﻪ ا ﺳﺘﺮس ﮐﻤﯽﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﯽﺗﻮان از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﮐﺮﺑﻦ ا ﺳﺘﯿﻞ ا ﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آﻫﻨﯽ از ﭼﺪن ﯾﺎ ﭼﺪن داﮐﺘﯿﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ا ﺳﺘﻔﺎده ا ﺻﻠﯽ آﻧﻬﺎ در ﺧﻄﻮط آب‪ ،‬ﮔﺎز و‬
‫ﻓﺎﺿﻼب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭘﻼ ﺳﺘﯿﮑﯽ ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺳﯿﺎﻻت ﺧﻮرﻧﺪه ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ و ﻣﺨ ﺼﻮ ﺻﺎ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎزﻫﺎي‬
‫ﺧﻮرﻧﺪه ﯾﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك و اﺳﯿﺪ ﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ از ﺟﻨﺲ ‪ ،PVC‬ﭘﻠﯽ اﺗﯿﻠﻦ‪ ،‬ﭘﻠﯽ ﭘﺮوﭘﯿﻠﻦ و‪ ...‬ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ‪ANSI‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ‪ Sch‬ﻧﯿﺰ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ در ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ Ending ،‬آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼــﻮرﺗﻬﺎي زﯾﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ(‪Plained End‬‬
‫ب(‪Beveled End‬‬
‫ج(‪Thread End‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮوﯾﺲ‬

‫‪ Plained‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺘﻬﺎي آن ﺻﺎف ﺑﺎ ﺷﺪ و ﻫﯿﭻ ﻧﻮع ﺧﻤﺶ ﯾﺎ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﯾﺎ ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ در آن دﯾﺪه‬
‫ﻧﺸﻮد‪ Beveled .‬ﯾﻌﻨﯽ آﻧﮑﻪ اﻧﺘﻬﺎي آن ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﺎري و ﭘﺦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺑﺎ راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻮدي‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ زاوﯾﻪ ‪ 30‬درﺟﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ‪ Thread‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺮ آن رزوه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎ ﯾﺪ ﮔ ﻔﺖ ﻫﺮ ﮔﺎه از ﻟﻮ ﻟﻪ ﻫﺎي ﮐﺮﺑﻦ اﺳـــﺘ ﯿﻞ اﺳـــﺘ ﻔﺎده ﮐﺮد ﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﺪ از اﺳـــ ﺘﺎ ﻧﺪارد‬
‫‪ ANSI/ASME B36.10‬و ﻫﺮ ﮔﺎه از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ Stainless Steel‬اﺳــﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﺪ از اﺳــﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ ANSI/ASME B36.19‬ﺑﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ‪ 5‬در ﻗﺴﻤﺖ ﺿﻤﺎﺋﻢ ﺟﺪاول اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﺳﺘﯿﻞ و ‪ pvc‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻣﻮارد دﯾﮕﺮي ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آن اﺷــﺎره ﮐﺮد ﻣﺴــﺌﻠﻪ ‪Covering and Lining‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﯿﺮون ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ در داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ از‬
‫ﻗﺒﯿﻞ ﻋﺎﯾﻖ ﺑﻨﺪي‪ ،‬رﻧﮓ ﮐﺮدن‪ ،‬ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه ﮐﺮدن و ‪ ...‬ﺑﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﻗﯿﺪ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﻋﺎﯾﻖ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از‬
‫ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﯾﺎ ﭘﻼﺳـــﺘﯿﮑﯽ ﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺑﺮاي آب آﺷـــﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭼﺪﻧﯽ ﯾﺎ‬
‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﯾﮏ ﻧﻮع ‪ Covering‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎي اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪ‪:‬‬
‫روﺷﻬﺎي اﺗﺼﺎل ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻏﻠﺐ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﯿﻞ و ‪ Stainless Steel‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ‪) Butt Welded‬ﺟﻮش ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ(‬
‫ب( ‪) Socket Welded‬ﺟﻮش ﺳﺎﮐﺘﯽ(‬
‫ج( ‪) Screwed‬ﭘﯿﭽﯽ(‬
‫د( ‪) Bolted Flange‬ﻓﻠﻨﺞ ﭘﯿﭻ دار(‬
‫ه( ‪) Bolted Quick Couplings‬ﮐﻮﭘﻠﯿﻨﮓ ﭘﯿﭻ دار(‬
‫اﺗﺼــﺎﻻت ‪ Butt Welded‬ﺑﺮاي ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻗﺘﺼــﺎديﺗﺮﯾﻦ روش‬
‫ﺑﺮاي آب ﺑﻨﺪي در اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻗﻄﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺗ ﺼﺎﻻت ‪ Socket Welded‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺰ ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ روش در‬
‫اﯾﻦ ﺳـــﺎﯾﺰﻫﺎ آب ﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ را ﺗﻀـــﻤﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﯾﮏ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎ ارزش ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺘﻘﺎل ﺳـــﯿﺎﻻت‬
‫ﻣﺸــﺘﻌﻞ ﺷــﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺳــﻤﯽ ﯾﺎ رادﯾﻮاﮐﺘﯿﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬اﺗﺼــﺎﻻت ﻓﻠﻨﺠﯽ ﭘﯿﭻ دار ﺟﻬﺖ اﺗﺼــﺎل ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن و‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻓﻠﻨﺞ دار‪ ،‬ﺷﯿﺮآﻻت و ﺧﻄﻮط ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻤﯿﺰ ﺷﺪن ﻣﺘﻨﺎوب دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ -2-1‬اﺗﺼﺎﻻت )‪:(Fitting‬‬
‫ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از اﺟﺰاي ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـــﻨﺪ ﮐﻪ در ﻋﻠﻢ ‪ Piping‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ اﺗﺼـــﺎﻻت‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد‪:‬‬

‫‪:Elbow -1-2-1‬‬
‫زاﻧﻮﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴـــﯿﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ‪ 30‬ﯾﺎ ‪ 45‬ﯾﺎ ‪ 90‬درﺟﻪ ﺳـــﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ زاوﯾﻪ آن ‪ 45‬درﺟﻪ ﺑﺎﺷــﺪ ﺑﻪ آن ‪ 45 Elbow‬واﮔﺮ زاوﯾﻪ آن ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﺎﺷــﺪ ‪90‬‬
‫‪ Elbow‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬زاﻧﻮﯾﯽ‬
‫اﮔﺮ ‪ R= OD‬ﺑﺎﺷـــﺪ ﺑﻪ آن ‪ Short Radius Elbow‬ﯾﺎ ‪ S.R.E‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ و اﮔﺮ ‪R= 1.5 OD‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ آن ‪ Long Radius Elbow‬ﯾﺎ ‪ L.R.E‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ‪ R> 1.5 OD‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ آن ‪Bend‬‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻮع ‪ S.R.E‬ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺰ ﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ودر ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ ﻫﺎي از ﻧﻮع ‪Socket Welded‬‬
‫و ‪ Thread‬اﺳــﺘﻐﺎده ﻣﯽﺷــﻮد‪ .‬از ﻧﻮع ‪ L.R.E‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي ‪ 2‬اﯾﻨﭻ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 2‬اﯾﻨﭻ و در‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﮐ ﺸﯽ ﻫﺎي از ﻧﻮع ‪ Butt Welded‬ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺻﻨﻌﺖ ﭼﻨﺪان رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﻧﺸﺪه و از ﻣﻮارد ‪ L.R.E‬و‪ S.R.E‬ﺑﺮاي ﻣﻮارد ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﻢ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﯾﻦ اﺳــﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ‪ THK‬ﯾﺎ ﺿــﺨﺎﻣﺖ زاﻧﻮﯾﯽ ﻫﺎ را ﺑﺮ اﺳــﺎس ‪ THK‬ﻟﻮﻟﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ آن‬
‫اﺗﺼﺎل داده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -3‬زاﻧﻮﯾﯽ ‪ 90‬درﺟﻪ‬

‫‪8‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از زاﻧﻮﯾﯽ در ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ،Rating‬آﻧﻬﺎ را ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ‪ 3000#‬ﯾﺎ ‪.6000#‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪S.R.E –4‬‬

‫‪) Tee -2-2-1‬ﺳﻪ راﻫﯽ(‪:‬‬

‫ﺳﻪ راﻫﯽﻫﺎ وﺳﺎﯾﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي و در ﺑﻌ ﻀﯽ ﻣﻮارد ﺟﻬﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺳﯿﺎل در‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ داراي دو ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﯽ اﻧﺪ‪:‬‬
‫‪Header -1‬‬
‫‪) Branch -2‬ﻧﺎﻓﯽ(‬
‫‪ Header‬در واﻗﻊ آن ﻗﺴﻤﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ داراي اﻧﺪازه ﯾﮑﺴﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ‪ Branch‬ﺳﺮ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺪازه آن از ﺳﺎﯾﺰ ‪ Header‬ﮐﻤﺘﺮ وﯾﺎ ﻣﺴﺎوي آن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -5‬ﺳﻪ راﻫﯽ‬

‫ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺳﻪ راﻫﯽ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪:Equal Tee -1‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻫﺮ ﺳــﻪ ﺳــﺮ ﯾﻌﻨﯽ ‪ Header‬و ‪ Branch‬داراي ﯾﮏ ﺳــﺎﯾﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ و ﺑﺮاي اﻧﺸــﻌﺎب‬
‫ﮔﯿﺮي ‪ 90‬درﺟﻪ از ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪Equal Tee 6 :‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Equal Tee -6‬‬

‫‪:Reducing Tee -2‬‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ‪ Branch‬از ﻗﻄﺮ ‪ Header‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ا ﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﺎ از ﯾﮏ ﺳﺎﯾﺰ ا ﺻﻠﯽ‪،‬‬
‫ﯾﮏ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع اﻧﺸﻌﺎب ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي اﻧﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي ‪ 90‬درﺟﻪ از ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ‬
‫ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷــﻮد‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ اﺳــﺖ ﮐﻪ در ﺳــﻪ راﻫﯽﻫﺎي ‪ Bull head‬ﻗﻄﺮ ‪ Branch‬از ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ا ﺻﻠﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ا ﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻧﺪرت در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ا ﺳﺎس ﺳﻔﺎرش ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از اﯾﻦ ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Reducing Tee - 7‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ ا ﺻﻠﯽ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺳﻪ راﻫﯽﻫﺎي ﮐﺎﻫﻨﺪه اﯾﻦ ا ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻗﻄﺮ اﻧ ﺸﻌﺎب ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪Tee 6*4‬‬

‫‪:Equal Lateral θ Tee -3‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮع ‪ 1‬ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮﻗﺸﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ زاوﯾﻪ‬
‫ﺑﯿﻦ ‪ Branch‬و ‪ 90 ، Header‬درﺟﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ و ‪ θ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ در واﻗﻊ اﻣﮑﺎن‬
‫اﻧﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي ﺑﺎ زواﯾﺎي دﻟﺨﻮاه را در ﺟﺎﻫﺎﺋﯿﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ ،‬اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ Lateral .‬ﻫﺎي ﺑﺎ زاوﯾﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ از ‪ 45‬درﺟﻪ را ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﺳﻔﺎرش ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬درﻣﻮاردي‬

‫‪10‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺎ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Equal Lateral θ Tee -8‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪:Reduce Lateral θ Tee -4‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻮع ‪ 2‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ اﻧ ﺸﻌﺎب و ﻟﻮﻟﻪ ا ﺻﻠﯽ‪،‬‬
‫‪ 90‬درﺟﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ و ‪ θ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ در واﻗﻊ اﻣﮑﺎن اﻧﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي ﺑﺎ زواﯾﺎي دﻟﺨﻮاه‬
‫را در ﺟﺎﻫﺎﺋﯿﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺰ ﻫﺎي ‪ 2‬اﯾﻨﭻ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻃﺮﯾﻖ ‪ Butt Welded‬و‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺰ ﻫﺎي زﯾﺮ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ از روش ‪ Socket Welded‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﯾﮏ ﺳــﺮ ﯾﮏ ﺳــﻪ راﻫﯽ ‪ Butt Welded‬ﺑﺎﺷــﺪ دﯾﮕﺮ ﺣﻖ ﻧﺪارﯾﻢ ﺳــﺮ دﯾﮕﺮ ﺳــﻪ راﻫﯽ را‬
‫‪ Socket Welded‬ﮐﻨﯿﻢ ﭼﻮن اﯾﻦ ﮐﺎر ﻏﻠﻂ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﮑﺲ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﯿﺰ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪن‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ا ﺳﺘﺎﻧﺪاردي ﮐﻪ در آن ﻣﯽﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻮرد ﺳﻪ راﻫﯽﻫﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد ‪ANSI/ASME B16.11‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪) Cross -3-2-1‬ﭼﻬﺎرراﻫﯽ(‪:‬‬

‫ﭼﻬﺎرراﻫﯽ ﻫﺎ وﺳــﺎﯾﻠﯽ ﺑﺮاي اﻧﺸــﻌﺎب دادن ﻣﯽﺑﺎﺷــﻨﺪ‪.‬ﭼﻬﺎرراﻫﯽ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻــﻮرت ‪ Equal‬ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ‪ Reduce‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ واز اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﻣﻮارد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺎرﺑﺮدﺷﺎن‬
‫ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد ﻓﻀﺎ و ﺟﺎ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ – 9‬ﭼﻬﺎرراﻫﯽ‬

‫‪) Reducer -4-2-1‬ﮐﺎﻫﻨﺪه(‪:‬‬

‫وﺳﺎﯾﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﺗﺼﺎل دو ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﮐﻮﭼﮏ اﺗﺼــﺎل دﻫﯿﻢ ﺑﻪ آن ‪ Reducer‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ واﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﯾﮏ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻮﭼﮏ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺰرگ اﺗﺼﺎل دﻫﯿﻢ ﺑﻪ آن ‪ Expander‬ﻣﯽﮔﻮﺋﯿﻢ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ‪ Reducer‬ﻫﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮد ﻧﯿﺰ دو ﻧﻮﻋﻨﺪ‪:‬‬
‫‪:Concentric Reducer -1‬‬
‫ﮐﻪ ﻣﺤﻮر ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـــﺪ و در واﻗﻊ ‪ Reducer‬از دو ﻃﺮف ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Concentric Reducer -10‬‬

‫‪:Eccentric Reducer -2‬‬
‫ﮐﻪ ﻣﺤﻮر ورودي وﺧﺮوﺟﯽ ﯾﮑﯽ ﻧﻤﯽﺑﺎ ﺷﺪ و در واﻗﻊ ‪ Reducer‬ازﯾﮏ ﻃﺮف ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺪام از دو ﻣﻮرد ‪ 1‬و‪ 2‬داراي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ وﻗﺘﯽ در ﻣﻮرد ﭘﻤﭗ‬
‫ﻫﺎ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ و در ﻗ ﺴﻤﺖ ‪ Suction‬ﭘﻤﭗ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎ ﺷﺪ از ‪ Reducer‬ا ﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﻨﯿﻢ از ﻧﻮع ‪ Eccentric‬اﺳــﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ و ﯾﺎ در‪ Safety valve‬ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳــﺖ از ‪ Reducer‬ﻫﺎي‬
‫ﻧﻮع ‪ Concentric‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪Eccentric Reducer - 10‬‬

‫در ﺿﻤﻦ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎﯾﺰ ﯾﮏ ‪ Reducer‬ﺑﺎﯾﺪ ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن وﻗﺘﯽ در ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪2‬‬
‫اﯾﻨﭻ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از ‪ Reducer‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Swage‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Reducer‬ﻫﺎ‪ ANSI/ASME B16.9 ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﮏ ﻣﺜﺎل‬
‫از ‪ Reducer‬ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪ 6*4 :‬اﯾﻨﭻ‪.‬‬

‫‪:Swage Nipple -5-2-1‬‬

‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع‪ ،‬اﯾﻦ اﺗﺼﺎل ﺑﺮاي دو ﻣﻮرد ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﻢ اﯾﻨﻬﺎ وﺳﺎﯾﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﺗﺼــﺎل دو ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي ‪ 2‬اﯾﻨﭻ و ﮐﻤﺘﺮ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ -1 .‬ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫اﺗﺼــﺎل آﻧﻬﺎ از ﻧﻮع ‪ Socket Welded‬در ﺳــﺎﯾﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ‪Swage Nipple‬‬
‫داراي دو ﺳﺮ ﺗﺨﺖ ‪ Plained End‬ﺟﻬﺖ داﺧﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﺮﻫﺎي از ﻧﻮع ‪ Socket End‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺗ ﺼﺎل از ﻧﻮع ﯾﮏ ﺳﺮ ‪ Socket‬و اﺗ ﺼﺎل ‪ Butt Welding‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﺑﺰرﮔﺘﺮ در ﺳﺮ دﯾﮕﺮ در اﯾﻦ‬
‫ﻧﻮع ‪ ،Swage Nipple‬ﺳﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﭘﺦ زده ﺷﺪه و ﺳﺮ دﯾﮕﺮ ﺟﻬﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﯾﮏ آﯾﺘﻢ ‪Socket‬‬
‫‪ Ended‬ﺻﺎف ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪(Sch40)*1(Sch 80) :‬‬
‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Reducer‬ﻫﺎ داراي دو ﻧﻮع ‪ Concentric‬و ‪ Eccentric‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ‪Swage Nipple‬ﻫﺎ‪ ANSI/ASME B16.9 ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪:Coupling -6-2-1‬‬
‫از اﯾﻦ و ﺳﺎﯾﻞ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي اﺗ ﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺳﯿ ﺴﺘﻢ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدي ﺷﺎن ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ‪ Socket Welding‬و ‪ Thread Welding‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ و در ﺳﯿ ﺴﺘﻢ‬
‫ﻫﺎي ‪ Butt Welded‬ﺑﮑﺎر ﻧﻤﯽ رود‪ .‬ﺑﺴـــ ﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﻪ ﺻـــﻮرت ‪ Half Coupling‬و ‪Full‬‬
‫‪ Coupling‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ Half Coupling‬ﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد اﺗﺼــﺎﻟﺖ ﭘﯿﭽﯽ ‪ 90‬درﺟﻪ روي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻧﺼــﺐ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﺎزﻟﻬﺎي ﻣﺨﺎزن ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬ﺣﺮارت ﺟﻮش ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷــﮑﻨﻨﺪﮔﯽ رزوه ﻫﺎي اﯾﻦ اﺗﺼــﺎل‬
‫ﮐﻮﺗﺎه ﮔﺮدد‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﻫﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ Full Coupling‬از ‪ Half Coupling‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳــﺖ‪ ،‬اﻣﺎ آن ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ اﺗﺼــﺎل ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺷــﮑﻞ‬
‫دﻫﯽ دارد‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻧﯿﺰ در ﻣﻮارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ‪ Half Coupling‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ Coupling‬ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ Reduce‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﯾﺎدآور ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ اﮔﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ از ‪ Coupling‬ﻫﺎي ﮐﻼس ‪ 2000#‬و اﮔﺮ در ﮐﻼس ‪ Steal‬ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‬
‫از ﮐﻼﺳﻬﺎي ‪ 3000# ,6000# ,9000# ,API‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردي ﮐﻪ در ﻣﻮرد ‪Coupling‬ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ‪ ANSI/ASME B16.11‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ – 11‬ﭼﻨﺪ ﺷﮑﻞ از ‪Coupling‬‬

‫‪:Union -7-2-1‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري و اﺗﺼﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﯾﮏ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﭽﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ﻫﺎي ‪ Socket-Welded‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ‪ Union .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﺤﮑﻢ ﻗﺒﻞ از آﻧﮑﻪ ﺳﺮ ﻫﺎ ﺟﻮش‬
‫داده ﺷﻮﻧﺪ ﭘﯿﭻ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ اﻧﺤﺮاف از ﻧﺸﯿﻤﻨﮕﺎه ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‪ Union‬اﺗﺼﺎﻻﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫اﻣﮑﺎن ﻧﺼﺐ آﺳﺎن‪ ،‬ﺟﺪا ﮐﺮدن ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺮ آﻻت ﯾﺎ ﻣﺨﺎزن را درﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺟﻬﺖ ﺟﺪا ﮐﺮدن ﯾﮏ ﺷـــﯿﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ‪ Union‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﯿﺎز اﺳـــﺖ و ﺟﻬﺖ ﺟﺪا‬
‫ﮐﺮدن ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸـــﯽ از ﯾﮏ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ اﺗﺼـــﺎﻻت ﭘﯿﭽﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﺎي ﻣﺨﺰن ﺑﺎﯾﺪ داراي ﯾﮏ‬
‫‪ Union‬ﺑﯿﻦ ﺷــﯿﺮ و ﻣﺨﺰن ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪.‬ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺗﺼــﺎﻻت ‪ Ground Forced‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﺮﺟﯿﺢ داده‬

‫‪14‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮ ﭼﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎ ﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Coupling‬ﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه در‬
‫ﮐﻼس ‪ 2000#‬ودر ﺣﺎﻻت ﻏﯿﺮﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه در ﮐﻼسﻫﺎي ‪ 3000# ,6000# ,9000#‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ‪ MSS-SP83‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Union -12‬‬

‫‪:Boushing -8-2-1‬‬
‫ﯾﮏ و ﺳﯿﻠﻪ اﺗ ﺼﺎل ﮐﺎﻫﻨﺪه ا ﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﺗ ﺼﺎل ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﺎزل ﯾﺎ اﺗ ﺼﺎل ﭘﯿﭽﯽ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻋﻤﺪه آن در اﺗﺼـــﺎﻻت اﺑﺰار دﻗﯿﻖ اﺳـــﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺳـــﻮراﺧﮑﺎري و ﻗﻼوﯾﺰﮐﺎري‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺮج ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮان اﺗ ﺼﺎﻻت ﮐﺎﻫﻨﺪه را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻫﻨﺪﮔﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﺑﺰار در ﺧﻄﻮط‬
‫ﭘﺮ ﻓﺸــﺎر ﺑﮑﺎر ﻧﻤﯽروﻧﺪ‪ .‬اﻧﻮاع آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳــﺎس ﺷــﮑﻠﺸــﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ Hexagonal ،Round‬و‪ ...‬ﺗﻘﺴــﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻨﻬﺎ داراي ﮐﻼس ‪ 2000#‬ﻫ ﺴﺘﻨﺪ ودر اﯾﻦ ﮐﻼس ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿ ﺸﺘﺮي دارﻧﺪ‪ .‬ا ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬
‫ﺑﻮﺷﯿﻨﮓ ‪ ANSI/ASME B16.11‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪:Olet -9-2-1‬‬
‫و ﺳﺎﯾﻠﯽ ﺑﺮاي اﻧ ﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي ﻫ ﺴﺘﻨﺪ)اﻧ ﺸﻌﺎﺑﺎت ‪ 90‬درﺟﻪ اي ﯾﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻟﻮﻟﻪ ا ﺻﻠﯽ(‪ .‬اﯾﻦ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳـــﻪ راﻫﯽ ﻫﺎ اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ در واﻗﻊ اﯾﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Reduce Tee‬ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﺎ ﻣﯽﺧﻮاﻫﯿﻢ ﯾﮏ اﻧﺸــﻌﺎب ‪ 10*8‬اﯾﻨﭻ‬
‫ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﯾﻦ اﺳــﺖ ﮐﻪ از ‪ Reduce Tee‬اﺳــﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺪاول‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Weldolet‬ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ‪ Piping‬اﯾﻦ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺎﻋﺚ ا ﺳﺘﺮس و ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺗﻨﺶ در ﻟﻮﻟﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﺎ ﻣﺜﻼً ﻣﯽﺧﻮاﻫﯿﻢ از ﯾﮏ اﻧ ﺸﻌﺎب ‪ 10‬اﯾﻨﭻ‬
‫ﯾﮏ اﻧﺸـــﻌﺎب ‪ 2‬اﯾﻨﭻ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ اﺳـــﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﻫﻢ ﺳـــﻪ راﻫﯽ ‪ 10*2‬و ﻫﻢ‬

‫‪15‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ (10*2) Olet‬وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻬﺘﺮ ا ﺳﺖ از ‪ Olet‬ا ﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﭼﻮن ا ﺳﺘﺮس ﻣﻮﺟﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻫ ﻀﻢ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ از ‪ Olet‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺳــﺎﯾﺰ )ﻗﻄﺮ( ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺸــﻌﺎب ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﺼــﻒ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ اﺻــﻠﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪Olet - 13‬‬

‫‪ Olet‬ﻫﺎ ﮐﻼً ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ‪ Sockolet ,Weldolet‬و ‪ Threadolet‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﻣﺜﻼ ‪ 10*2‬و ‪ 10*1‬اﯾﻨﭻ اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪:Latrolet -10-2-1‬‬
‫وﺳــﺎﯾﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Olet‬ﻫﺎ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ اﻧﺸــﻌﺎب ﺗﺤﺖ زاوﯾﻪ ‪ 45‬درﺟﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷــﻮد‬
‫وﻣﺎﻧﻨﺪ‪ Olet‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﮥ ‪Thread ,Socketwelded Latrolet ,Buttwelded Latrolet‬‬
‫‪ Latrolet‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ Sweep Olet .‬ك اﻧﺸﻌﺎب ‪ 90‬درﺟﮥ ﮐﺎﻫﻨﺪه ﺑﺮ روي ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع اﻧﺸــﻌﺎب در اﺑﺘﺪا ﺟﻬﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي داراي ﺗﻨﺶ ﺗﺴــﻠﯿﻢ ﺑﺎﻻ ﮐﻪ در ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻔﺖ‬
‫وﮔﺎز ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ اﯾﺠﺎد آراﯾﺶ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺎ ﺳﺐ‪ ,‬ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺪاﻗﻞ ﮔ ﺴﺘﺮش ﺗﻨﺶ‬
‫ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪:‬‬
‫ﯾﮑﯽ از رو ﺷﻬﺎي دﯾﮕﺮ در اﻧ ﺸﻌﺎب ﮔﯿﺮي‪ ,‬روش ‪ Pipe to Pipe‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺗ ﺼﺎل از ﻧﻮع ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ و روﺷــﯽ ﺑﺮاي ﺟﻮش ﻣﺴــﺘﻘﯿﻢ ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي ﻟﻮﻟﮥ اﺻــﻠﯽ اﺳــﺖ‪ .‬اﯾﻦ روش‬
‫ﻣﻌﻤﻮل ﺗﺮﯾﻦ و ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺮﯾﻦ روش ﺟﻮﺷﮑﺎري ﯾﮏ اﻧﺸﻌﺎب ﻫﻢ ﺳﺎﯾﺰ ﯾﺎ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ در ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ 2‬اﯾﻨﭻ‬
‫و ﺑﺎﻻ ﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺗﻮﺳﻂ دو ﺣﺎﻟﺖ ‪ Set-in‬و ‪ Set-on‬ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ روش ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺖ دارد‪ .‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﯾﮏ ﺗﮑﻪ ﻓﻠﺰ اﺿـــﺎﻓﯽ در ﻣﺤﻞ اﻧﺸـــﻌﺎب ﮔﯿﺮي از ﺟﺪار ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﻣﺨﺰن‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰودن ﻓﻠﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺒﺮان ﺗﺼﻔﯿﻒ ﺳﺎﺧﺘﺎري در اﺛﺮ وﺟﻮدﺳﻮراخ‪ ,‬ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ) ‪Pipe‬‬
‫‪ (to Pipe‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﯾﺎ دور ﭘﻮش ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷــﻮد‪ .‬رﯾﻨﮓ ﻫﺎي ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﺷــﺪه از‬
‫ﺿﺎﯾﻌﺎت ﺻﻔﺤﺎت ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻧ ﺸﻌﺎﺑﻬﺎﯾﯽ از ﻧﻮع ‪ lateral‬ﺟﻮ ﺷﯽ و اﺗ ﺼﺎﻻت ‪Butt- welded‬‬
‫‪16‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻣﺨﺎزن ﺑﮑﺎرﺑﺮده ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬اﺗﺼــﺎﻻت ﺟﻮﺷــﯽ ﮐﻮﭼﮏ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻮﺷــﮑﺎري ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﯾﮏ ﺳﻮراخ ﮐﻮﭼﮏ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮔﺎزﻫﺎي ﺣﺎ ﺻﻞ از ﺟﻮﺷﮑﺎري ﺗﻌﺒﯿﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻨﺼﻮرت اﯾﻦ ﮔﺎزﻫﺎ ﻣﺤﺒﻮس ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ اﯾﻦ ﺳﻮراخ ﺧﺮوﺟﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻧﺸﺘﯽ اﺗﺼﺎل ﻧﯿﺰ ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ – 14‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ‪Pipe to pipe‬‬

‫‪:Flange -11-2-1‬‬
‫ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﺟﺰاء ﻣﻮﺟﻮد در ‪ Piping‬ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﺗﺼــﺎل دو ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎزل ﯾﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ اﺟﺰاء دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود‪ .‬در واﻗﻊ اﺗﺼﺎﻻت ﻓﻠﻨﺠﯽ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺘ ﺼﻞ ﮐﺮدن دو ﻋﺪد و ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎ ﭘﯿﭻ ﺑﺎ ﯾﮏ وا ﺷﺮ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آب ﺑﻨﺪي ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‬

‫از ﺳﺎﯾﺰ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 60‬اﯾﻨﭻ در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻫ ﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ‪ ,‬ﺑﺮاي ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣ ﺸﺎﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﺎﯾﺰ‬
‫‪2‬‬
‫دارﯾﻢ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﮐﻼس‪ ,‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ در ﮐﻼ ﺳﻬﺎي ‪) 125#‬ﮐﻪ در ﺗﺎ ﺳﯿ ﺴﺎت ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪,300# ,150 #, (.‬‬
‫‪ ,20000# ,15000# ,10000# ,5000# ،2500# ,1500# ,900# ,600# ,400#‬وﺟــﻮد‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﻠﻨﺞ ﮐﻼس ‪ 400#‬ﭼﻨﺪان در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﮑﺎر ﻧﻤﯽرود و ﺑﻪ ﺟﺎي آن‬
‫از ﮐﻼس ‪ 300#‬ﯾﺎ ‪ 600#‬اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﻓﻠﻨﺠﯽ ﺑﺎ ﮐﻼس ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 5000#‬ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺟﺎﻫﺎي ﺑﺎ‬

‫‪17‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺸــﺎر ﺑﺴــﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﻧﻈﯿﺮ ﭼﺎﻫﻬﺎي ﮔﺎز ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪ داراي ﯾﮏ ﻣﺘﺮﯾﺎل‬
‫ﻣ ﺸﺨﺺ ﻣﯽﺑﺎ ﺷﻨﺪ و آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﺮﺑﻦ ا ﺳﺘﯿﻞ‪ ,‬ﻣﻮﻧﻞ و ‪ ...‬ﺑﺎ ﺷﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ در‬
‫ﺣﺎﻻت ‪Butt welded‬ﯾﺎ ‪ Socket welded‬و ﯾﺎ ‪ Thread welded‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ اﺗﺼﺎل ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -15‬ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﻓﻠﻨﺞﻫﺎي ‪ Butt welded‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ و ﮐﺎراﯾﯽ ﺷﺎن ﺑﻪ ‪ 5‬دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻓﻠﻨﺞ ‪ welding neck‬ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﺑﻠﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻓﻠﻨﺞ ‪ Welding neck‬ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑــﻪ ﻫﻤﺮاه اﺗﺼــــﺎﻻت ‪ Butt welding‬ﺑــﻪ ﮐــﺎرﻣﯽ روﻧــﺪ‬
‫وﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ‪ Welding neck‬ﺑﻠﻨﺪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎزن و ﻧﺎزﻟﻬﺎي ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺮاي ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ دﻣﺎي زﯾﺎد و ﺗﻨﺶ ﺑﺮ ﺷﯽ‪ ,‬ﻓ ﺸﺎري و ارﺗﻌﺎ ﺷﯽ وﺟﻮد دارد ﻣﻨﺎ ﺳﺐ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ - 16‬ﻓﻠﻨﺞ‪welding neck‬‬

‫ب( ﻓﻠﻨﺞ ‪:Socket welded‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﺗ ﺼﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ودر ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ‪ Socket welding‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺪرت ﭘﯿﺶ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﯿﺰات اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ج( ﻓﻠﻨﺞ ‪:Thread welded‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻠﻨﺞ ‪ Socket welded‬در اﺗﺼـــﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬در ﺿـــﻤﻦ اﯾﻦ‬
‫ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Thread welded‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫د( ﻓﻠﻨﺞ‪:Slip on‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﻓﻠﻨﺞ ﮐﺮدن ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ‪ Slip on‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ زاﻧﻮﯾﯿﻬﺎي ‪Reducer‬‬
‫‪ L.R.E‬و ‪ Sawage‬ﻫﺎ )ﻧﻪ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل( ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﺟﻮش داﺧﻠﯽ ﮐﻤﯽ ﺑﯿﺸــﺘﺮ از ﺟﻮش‬
‫‪ Butt welded‬در ﻣﻌﺮض ﺧﻮردﮔﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﻠﻨﺞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻤﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷــﻮك و ارﺗﻌﺎش‬
‫دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻗﯿﻤﺖ آن از ﻓﻠﻨﺞ‪Welding neck‬‬
‫ارزان ﺗﺮ اﺳــﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﺗﺤﺖ ﻓﺸــﺎر داﺧﻠﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﯾﮏ ﺳــﻮم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻠﻨﺞ ‪Welding neck‬‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪ ﯾﺎ اﺗﺼﺎﻻت در ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاره ﻣﻨﻬﺎي ‪ 1‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫‪16‬‬
‫ﻓﻠﻨﺞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ه( ﻓﻠﻨﺞ ‪:Lap joint‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﮐﻪ از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻈﯿﺮ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ Stainless Steel‬ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد اﮔﺮ از‬
‫ﻓﻠﻨﺞ‪ Welding neck‬اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﻮد ﺑﺴــﯿﺎر ﻏﯿﺮ اﻗﺘﺼــﺎدي وﮔﺮان ﺗﻤﺎم ﻣﯽﺷــﻮد ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ در ﻓﻠﻨﺞ ‪ Stub End ,Joint‬را از ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺖ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ و ﻓﻠﻨﺞ را از ﺟﻨﺲ ﮐﺮﺑﻦ‬
‫ـ اﺳﺘﯿﻞ و ﭼﻮن ﺗﻨﻬﺎ ‪ Stub End‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﯽ ﺟﻮش ﻣﯽﺧﻮرد از ﻟﺤﺎظ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﮑﻠﯽ‬
‫ﭘﯿﺶ ﻧﻤﯽآﯾﺪ ﮐﺎرﺑﺮد دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﻓﻠﻨﺞ در ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﻮراﺧﻬﺎي ﭘﯿﭻ و دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ‪ ,‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ‪ ,‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫داراي ﺷﯿﺎرﻫﺎ و زﺑﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﻪ ﺑ ﺼﻮرت ﺟﻔﺖ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ ,‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻦ اﻧﻮاع‪ ,‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫‪ 4‬ﻧﻮع ﺑﺼﻮرت ﻋﻤﺪه ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ و در ﭘﺎﯾﺎن دو ﻧﻮع دﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ - 17‬ﻓﻠﻨﺞ‪Lap joint‬‬

‫اﻟﻒ(‪:Flat Face‬‬
‫ﻋﻤﺪه ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده آن ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻓﻮﻻدي ‪ ,‬ﭘﻤﭙﻬﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ‬
‫اﺗﺼـــﺎل ﭼﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﻼس ‪ 125#‬ﻣﯽﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه واﺷـــﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ ﮐﻪ‬

‫‪19‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻗﻄﺮﺧﺎرﺟﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﻠﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳــﺖ و اﯾﻦ ﻣﺴــﺎﻟﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﻧﺎﺷــﯽ ازﺷــﮑﺴــﺘﻦ ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي‬
‫ﭼﺪﻧﯽ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺰي ﯾﺎ ﭘﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ب(‪:Raised Face‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً در ‪ 80%‬ﻣﻮارد ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع راﯾﺞ داراي ارﺗﻔﺎﻋﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1‬اﯾﻨﭻ ﺑﺮاي‬
‫‪16‬‬

‫ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ﮐﻼس ‪ 300# ,150#‬و ‪ 1‬اﯾﻨﭻ ﺑﺮاي ﮐﻼﺳﻬﺎي‪ 900#‬و ‪ 600#‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ﭼﺪﻧﯽ‬
‫‪4‬‬

‫ﮐﻼس ‪ 250#‬و اﺗﺼﺎﻻت ﻓﻠﻨﺠﯽ ﻧﯿﺰ ارﺗﻔﺎﻋﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1‬اﯾﻨﭻ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ج(‪:Ring-joint Facing‬‬
‫ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮع ﺻــﻮرت ﻓﻠﻨﺞ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮع ﺻــﻮرت ﺑﺮاي ﺳــﺮوﯾﺴــﻬﺎي ﺑﺎ دﻣﺎ و ﻓﺸــﺎر ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ ﻋﻤﺪة ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﯿﺰات از ﮐﻼس ‪ 900#‬ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺟﻔﺖ ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ در ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺼﺐ و ﮐﺎر ﮔﺬاري ﮐﻤﺘﺮ آﺳﯿﺐ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺻﻮرت ﻓﻠﻨﺞ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از واﺷﺮ آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ ﭼﺮا‬
‫ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ O-Ring‬ﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آب ﺑﻨﺪي در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل‬
‫واﻗﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫د(‪:Lap-Joint Flange‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺑﺎ ﻟﻮﻟﮥ داﺧﻠﯽ آن ﺑﻪ ﺷــﮑﻞ داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﻠﻨﺞ و ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ آن ﺷــﮑﻠﯽ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪ Raised Face‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ودر ﻣﻮاردي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﺧﻤﺸﯽ ﺷﺪﯾﺪ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷـــﺘﻪ ﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺮاي ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ‪ Laped joint‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ و ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﻼس ‪ 300# ,150#‬و ‪ 600#‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪.‬‬

‫و(‪:Tange & Groove‬‬

‫اﯾﻨﻬﺎ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ‪ Gasket‬ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ا ﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ آﺑﺒﻨﺪي ﺧﻮﺑﯽ دا ﺷﺘﻪ اﻣﺎ‬
‫اﻓﺖ ﻓﺸﺎر زﯾﺎد اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ه(‪:Large Male & Female‬‬

‫در ﺻﻨﻌﺖ ﭼﻨﺪان ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻤﯽروﻧﺪ و در ﺻﻨﺎﯾﻊ آﺑﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﮑﺘﮥ‬
‫دﯾﮕﺮ در ﻣﻮرد ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎ ”‪ ” Finishing‬ﯾﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ‪ .‬واژة ﭘﺮداﺧﺖ ا ﺷﺎره ﺑﻪ ﻧﻮع ﺻﻮرت اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﯿﻨﮑﺎري ﺻﻮرت ﻓﻠﻨﺞ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ واﺷﺮ اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻮع اﺻﻠﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﺻﻮرت ﻓﻠﻨﺞ ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻓﺮﺟﯽ از ﻧﻮع ‪ Raised Face‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮐﺎري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺳﺮي ﺷﯿﺎرﻫﺎي ﻫﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﯾﺎ ﻣﺎرﭘﯿﭽﯽ روي ﺻﻮرت آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﯿﺎردار ﻣﺎرﭘﯿﭽﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﻮل ﺗﺮ ودردﺳــﺘﺮس ﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ وﺳــﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ آن ﮔﺎﻫﯽ ‪ Standard Finish‬ﯾﺎ‪ Stock‬ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎم ﺷﯿﺎرﻫﺎ و ﻧﻮع ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮ ﺣ ﺴﺐ ﺳﺎﯾﺰ و ﮐﻼس ﻓﻠﻨﺞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﻠﻨﺞ‬
‫ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ‪ ,Raised Face‬ﮔﺎم ﺷـــﯿﺎرﻫﺎ از ‪ 24‬ﺗﺎ ‪ 40‬در ﻫﺮ اﯾﻨﭻ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳـــﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺷـــﯿﺎرﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫ا ﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ اﺑﺰار ﺑﺮﻧﺪه ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﻌﺎع ﻧﻮك آن ‪ 0/06‬اﯾﻨﭻ ا ﺳﺖ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ زﺑﺮي‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﺮداﺧﺖ ‪ 125-500‬ﻣﯿﮑﺮون اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺴﻄﺢ ﯾﺎ ﺻﺎف ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻔﺎرﺷﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎ دو ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ ﺑﺴﯿﺎر رﯾﺰ‪ ,‬ﮐﻪ اﺛﺮ اﺑﺰار ﺑﺮ روي آن ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﺮداﺧﺖ آﺋﯿﻨﻪ اي‪ ,‬ﮐﻪ ﺑﺪون ﻧﯿﺎز ﺑﻪ واﺷﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ -1‬اﮔﺮ ﻟﻮﻟﻪ داراي ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ A‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻓﻠﻨﺞ آن ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ A‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ -2‬ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻮع ﺻــﺎف و ﺷــﯿﺒﺪار ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻮرد ﻓﻠﻨﺞﻫﺎي ﺑﺎ ﺻــﻮرت ‪ Raised Face‬ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪ ,‬ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺰاي ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 24‬اﯾﻨﭻ‪ ,‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI B16.5‬و‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳـــﺎﯾﺰ ﻫﺎي ‪ 26‬ﺗﺎ ‪ 60‬اﯾﻨﭻ‪ ,‬از اﺳـــﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI 1316.47‬ﮐﻪ ﺟﺪﯾﺪﺗﺮ از ‪ API 60S‬و‬
‫‪ MSS-SP.44‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪) Gasket -12-2-1‬واﺷﺮ(‪:‬‬
‫از واﺷﺮﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ آﺑﺒﻨﺪي ﺑﯿﻦ دو ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻧﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع واﺷـﺮﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﺟﻬﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﻓﻠﻨﺞﻫﺎي ‪ Flat-Face ,Rasied-Face‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ‬
‫از ‪ .Ring type ,Full-Face type‬ﻣﻮاد ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در واﺷﺮﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از آزﺑﺴﺖ ﻓﺸﺮده‬

‫)ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 1‬اﯾﻨﭻ( و ﻓﻠﺰ ﻏﻨﯽ ﺷﺪه از آزﺑﺴﺖ )ﺑﺎ ﺷﯿﺎرﻫﺎي ﻣﺎرﭘﯿﭻ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 0/175‬اﯾﻨﭻ(‪ .‬واﺷﺮ‬
‫‪16‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫از ﺟﻨﺲ ﻓﻠﺰ ﻏﻨﯽ ﺷﺪه ﻣﺨ ﺼﻮ ﺻﺎً اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺎز ﮐﺮدن ﻣﺪاوم ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ دا ﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﺪ ﺑ ﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ,‬ﭼﺮا ﮐﻪ وا ﺷﺮ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺟﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﻏﻠﺐ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺠﺪد ًا از آن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب واﺷﺮ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬دﻣﺎ‪ ,‬ﻓﺸﺎر و ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎل‬
‫‪ -2‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﮐﺮدن ﻓﻠﻨﺞ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﯿﺮ و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪ -3‬ﺿﺮورﺗﻬﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫‪ -4‬ﻫﺰﯾﻨﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -18‬ﻓﻠﻨﺞ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪Gasket‬‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﮏ ﺧﻂ از ﻟﺤﺎظ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ از ﺧﻂ دﯾﮕﺮ اﯾﺰوﻟﻪ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺎر ﮔﺬا ﺷﺘﻦ ﯾﮏ اﺗ ﺼﺎل ﻓﻠﻨﺠﯽ ﺣﺎوي ﯾﮏ وا ﺷﺮ ﻋﺎﯾﻖ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬وا ﺷﺮ ﯾﮏ‬
‫ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﯿﻦ ﺻـــﻮرت ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻮشﻫﺎ و واﺷـــﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﭘﯿﭻﻫﺎ را از ﯾﮏ ﯾﺎ ﻫﺮ دو‬
‫ﻓﻠﻨﺞ اﯾﺰوﻟﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺮاي واﺷﺮﻫﺎ ‪ ,‬ﮐﻼس واﺷﺮ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻼس ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در واﺷﺮﻫﺎ ‪ ANSI B16.20 ,ANSI B16.21‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪) Bolt & Nut -13-2-1‬ﭘﯿﭻ وﻣﻬﺮه(‪:‬‬

‫ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه ﻧﯿﺰ از اﺟﺰاي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ و ‪ Piping‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دو ﻧﻮع ﭘﯿﭻ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻮع ‪Stud Bolt‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻮع ‪Machine Bolt‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫در ﻧﻮع ‪ Stud Bolt‬ازدوﻣﻬﺮه اﺳـــﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷـــﻮد وﻟﯽ در ﻧﻮع ‪ Machine Bolt‬ﻣﺜﻞ ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﯾﺎ ﻫﻤﻪ آن دﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ از ﯾﮏ ﻣﻬﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰﯾﺖﻫﺎي‬
‫‪ Stud Bolt‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ Machine Bolt‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ Stud Bolt -1‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ و ﺟﻨﺲ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎرف را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -2‬در ﺻﻮرت ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺧﻮردﮔﯽ‪ Stud Bolt ،‬را ﻣﯽﺗﻮان از ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ و ﺟﺎﺋﯽ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ درآورد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﭘﯿﭻﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎﯾﺖ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﭽﻬﺎ از ﻧﻈﺮ ﺳﺮ داراي ﺷﮑﻠﻬﺎي داﯾﺮهاي‪ ،‬ﻣﺮﺑﻌﯽ و ﭼﻨﺪ ﺿﻠﻌﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﻧﯿﺰ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺷﮑﻞ در ﺗﻨﻮع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ – 19‬ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه‬

‫ا ﺳﺘﺎﻧﺪاردﭘﯿﭻﻫﺎ وﻣﻬﺮهﻫﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻢ ﻫ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘﯿﭻﻫﺎ ا ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮﺟﻮد ‪ANSI/ASME‬‬
‫‪ B18.2.1‬و ﺑﺮاي ﻣﻬﺮهﻫﺎ ازاﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ASME B18.2.2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1‬ﺳﺎﭘﻮرتﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺳــﺎﭘﻮرتﻫﺎ وﺳــﺎﯾﻠﯽ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷــﺘﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات در داﺧﻞ ﺳــﺎﯾﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ارﺗﻌﺎش و ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﺳﺎﭘﻮرتﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪:Resting-1‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ وزن ﻟﻮﻟﻪﮐ ﺸﯽ را ﺗﻮ ﺳﻂ ﺳﺎﭘﻮرﺗﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻓﻮﻻد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻓﻮﻻد و ﺑﺘﻦ ﻣﻬﺎر‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪:Hanger-2‬‬
‫وﺳـــﯿﻠﻪاي ﺟﻬﺖ ﻣﻌﻠﻖ ﻧﮕﻪداﺷـــﺘﻦ ﻟﻮﻟﻪ )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮏ ﺧﻂ( ﮐﻪ از ﻓﻮﻻد ﺳـــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﯾﺎ ﭼﻮب‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ارﺗﻔﺎع ‪ Hanger‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪:Anchor-3‬‬
‫ﯾﮏ ﺳـــﺎﭘﻮرت ﺳـــﺨﺖ ﮐﻪ از ﺣﺮﮐﺖ و دوران ﻟﻮﻟﻪ در ﮐﻠﯿﻪ ﺟﻬﺎت در اﺛﺮ ﺣﺮارت ‪ ،‬ارﺗﻌﺎش و ﻏﯿﺮه‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ وﺳــﯿﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ورق ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺑﺮاﮐﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬و ﻣﻔﺘﻮﻟﻬﺎ و ﻏﯿﺮه ﺳــﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﺗ ﺼﺎل ‪ Anchor‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ ﺑﺎﯾﺪ دور ﺗﺎ دور ﻟﻮﻟﻪ و ﺑ ﺼﻮرت ﺟﻮ ﺷﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ ﺗﻨﺶ در ﺟﺪار ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪:Tie-4‬‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻔﺘﻮل‪ ،‬ﻣﯿﻠﻪ و ﻏﯿﺮه ﺟﻬﺖ ﻣﻘﯿﺪ ﮐﺮدن ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ‪.‬‬
‫‪:Guide-5‬‬
‫وﺳﯿﻠﻪاي ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻟﻮﻟﻪ و آزاد ﮔﺬاﺷﺘﻦ آن در ﺣﺮﮐﺖ ﻃﻮﻟﯽ‪.‬‬
‫‪:Shoe-6‬‬
‫ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻠﺰي ﮐﻪ ﺑﻪ زﯾﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺘ ﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺮ روي ﻓﻮﻻد ﺳﺎﭘﻮرتﺑﻨﺪي ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻋﻤﺪﺗﺎ‬
‫ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻧﺎ ﺷﯽ از ا ﺻﻄﮑﺎك ﺧﻄﻮط در ﻣﻌﺮض ﺣﺮﮐﺖ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﻣﮑﺎن ﻋﺎﯾﻖﮐﺎري ﻟﻮﻟﻪ‬
‫در ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪:Saddle-7‬‬
‫ﯾﮏ اﺗﺼـــﺎل ﺟﻮﺷـــﯽ ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻋﺎﯾﻖﺑﻨﺪي داﺷـــﺘﻪ و در ﻣﻌﺮض ﺣﺮﮐﺖ ﻃﻮﻟﯽ ﯾﺎ‬
‫ﭘﯿﭽﺶ)ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت( ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ Hanger-8‬ﺑﺎ ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ‪:‬‬
‫اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻓﻠﺰ ﮐﻮﯾﻠﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم اﻫﺮﻣﯽدر ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ‪ ،‬در داﻣﻨﻪ‬
‫ﻗﯿﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮي در ﻧﯿﺮوي ﻓﻨﺮﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ آورد وﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوي اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ وارد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ Hanger-9‬و ﺳﺎﭘﻮرت ﻓﻨﺮي ﻣﺘﻐﯿﺮ‪:‬‬
‫اﯾﻦ وﺳﺎﯾﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻓﻨﺮ ﮐﻮﯾﻠﯽ در ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وزن ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ ﺑﺮ روي ﻓﻨﺮ ﻓﺸﺮده ﺷﺪه‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﻨﺮ اﺟﺎزه ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺪود ﺷـــﺪهاي ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺷـــﯽ از ﺣﺮارت را ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﯾﮏ ‪Hanger‬‬
‫ﻓﻨﺮي ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﯾﮏ ﺧﻂ ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺮوي ﺑﺎﻻﺑﺮﻧﺪه آن ﺑﻬﻨﮕﺎم اﻧﺒﺴـــﺎط ﺧﻂ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ آن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﮏ ﺳﺎﭘﻮرت ﻓﻨﺮي ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺮوي ﺑﺎﻻﺑﺮﻧﺪه آن ﺑﻬﻨﮕﺎم اﻧﺒ ﺴﺎط ﺧﻂ‬

‫‪24‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ آن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ دوي آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ اﻋﻤﺎل ﺑﺎر روي ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ﻟﻮﻟﻪﮐ ﺸﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردﯾﮑﻪ‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ‪ Hanger‬ﺑﺎ ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺪارك ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻃﺮاﺣﯽ ‪Piping‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻗﺼﺪ دارﯾﻢ در ﺑﺎره ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺻﻠﯽ و ﮐﺎرﺑﺮدي در ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ ﺑﺪﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪:Plot Plan -1-2‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺪارك ﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﮐﻠﯿﺪي ﻣﯽﺑﺎﺷـــﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ ﻓﺎز ﻣﻬﻨﺪﺳـــﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد و از آن ﺑﺮاي‬
‫ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻗﺴـــﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮوس‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﮐﺸـــﯽ و ‪ .....‬و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺛﺒﺖ‬
‫ﺗﻮاﻟﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و ﺳﺎﺧﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ Plot Plan‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻮ ﺳﻂ ﺗﻤﺎم ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﻬﻨﺪ ﺳﯽ در ﺧﻼل اﻣﻮر ﻣﻬﻢ ﭘﺮوژه از ﺑﺮآورد و زﻣﺎنﺑﻨﺪي‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺳــﺎﺧﺖ ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﯾﮏ ‪ Plot Plan‬ﺗﻮﺳــﻂ ﯾﮏ ﺗﯿﻢ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ در‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪ ﺳﯽ ﭘﺮوژه ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و ﻃﺮاح در ﻃﻮل ﺳﺎﺧﺖ در ﻗﺒﺎل آن ﻣ ﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺧﻮاﻫﺪ دا ﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺸــﺎﺑﻪ ﺑﺮاي دو ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳــﺖ ﺑﺪﻻﯾﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻓ ﻀﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ آب و ﻫﻮاﯾﯽ و ﺧﺎك و ﻧﻈﺮ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﮑﺮد‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و اﯾﻤﻨﯽ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫دﻻﯾﻞ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻤﻮدن ﻃﺮاﺣﯽ ‪ Plot Plan‬ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﭼﻮن اﮐﺜﺮ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي در‬
‫ﺣﺎل ﮐﺎر از ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺸــﺘﺮﮐﯽ اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺒﺪﻟﻬﺎي ﭘﻮﺳــﺘﻪاي‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸــﺎر‪،‬‬
‫ﭘﻤﭗﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻤﭙﺮﺳــﻮرﻫﺎ و‪...‬ﺑﮑﺎر ﺑﺮدن ﺗﻌﺪادي ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺎﯾﻪاي ﻣﻘﺪور ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﮐﺜﺮ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﯾﺎن و‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻃﺮاح ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ Plot Plan‬در واﺣﺪ ﭘﺮوﺳــﺲ‪ :‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽﺑﺮاي آراﯾﺶ واﺣﺪ ﺑﺮرﺳــﯽ را ﻣﺸــﺨﺺ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات در ﺣﺎل ﮐﺎر و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻗﺮارﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮآورد اﺣﺘﯿﺎﺟﺎت اﭘﺮاﺗﻮر و د ﺳﺘﺮ ﺳﯽ ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺮو ﺳﺲ‪،‬‬
‫اﻣﻨﯿﺖ و اﯾﻤﻨﯽ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﯽﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ‪ Plot Plan‬واﺣﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻋﺒﺎرت اﺳــﺖ از ﯾﮏ ﻧﻘﺸــﻪ آراﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﺸــﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﻣﺤﺪوده ﮐﺎر ﯾﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺟﺎدهﻫﺎ‪ ،‬ﺳـــﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺻـــﻨﻌﺘﯽ و ﻏﯿﺮ ﺻـــﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻣﺤﻞﻫﺎي‬
‫ﻗﺮارﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ) Pipe Rack‬ﺳﺎزهاي ا ﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫د ﺳﺘﻪ ﺑﺮ روي آن ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ (.‬و‪ ...‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣ ﺸﺨﺺ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯿﮕﺮدد‪Plot ،‬‬

‫‪26‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ Plan‬ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗﻤﺎم اﺟﺰا را ﺑﺎ ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ﻣﺨ ﺼﻮص ﻣ ﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾ ﺴﻪ ا ﺷﮑﺎل ﺗﺠﻬﯿﺰات و‬
‫اﻣ ﮑﺎ ﻧﺎت ﻧﮕ ﻬﺪاري را در ﻧ ﻤﺎ ﻫﺎي ﻋﻤﻮدي و اﻓﻘﯽ ‪ ،‬دو ﺑ ﻌﺪي ﻧ ﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽ د ﻫﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮ ﻣﺎ‪ ،‬آراﯾﺶ ﻫﺎ و‬
‫ﻧﻘ ﺸﻪﻫﺎي ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ و ﺗﺠ ﺴﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد و ‪ Plot Plan‬ﻫﺎي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺳﻪﺑﻌﺪي ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺰاﯾﺎﯾﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﺠﺎد ﭘﻼنﻫﺎي ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ‬

‫‪27‬‬
www.IranPiping.ir Piping ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ‬

Plot Plan ‫ ﯾﮏ‬-20‫ﺷﮑﻞ‬

28
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫از ﻧﻮاﺣﯽﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ارﺗﻔﺎﻋﺎت و ﻧﻤﺎﻫﺎي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺑﺪون ﺻــﺮف زﺣﻤﺖ اﺿــﺎﻓﯽ را دارا ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪.‬‬
‫زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Plot Plan‬را در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮوژه ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ -A‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ Plot Plan :‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮ ﺳﯽ ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺳﯿ ﺴﺘﻢﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪﮐ ﺸﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫و ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﺪم ﺑﺮﺧﻮرد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮآورد اﺟﻨﺎس و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ –B‬ﺳﺎزه‪ Plot Plan :‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻟﺤﺎظ ارﺗﻔﺎﻋﯽ و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﺨﻠﯿﻪ‬
‫وزﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻮﻧﺪاﺳــﯿﻮن و ﺳــﺎزهﻫﺎ‪ ،‬اﺳــﺘﺨﺮﻫﺎي اﻧﺒﺎرﻫﺎ و ﺳــﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻣﺤﺼــﻮر و‬
‫ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻣﺴﻘﻒ و ﺑﺮآورد ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺟﻨﺎس ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬
‫‪ –C‬ﻣﻬﻨﺪﺳـــﯽ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‪ Plot Plan :‬ﺟﻬﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‪ ،‬اﺗﺎﻗﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺴـــﯿﺮ‬
‫ﺳﯿﻨﯽ ﮐﺎﺑﻠﻬﺎ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﺧﺎﻧﻪ اﺻﻠﯽ و ﺑﺮآورد اﺟﻨﺎس ﻋﻤﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ –D‬زﻣﺎن ﺑﻨﺪي و ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺮوژه‪ Plot Plan :‬ﺟﻬﺖ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳـــﯽ در دورﻫﺎي‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ –E‬ﺳﺎﺧﺖ‪ Plot Plan :‬ﺟﻬﺖ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻃﻨﺎﺑﻬﺎ و ﮐﺎﺑﻠﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯿﻬﺎي ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺑﺎر ﺑﺮدارﯾﻬﺎي ﻋﻈﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﯾﺖ در ﻃﻮل دوره ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ اﯾﺠﺎد ‪:Plot Plan‬‬

‫اﯾﺠﺎد ‪ Plot Plan‬ﯾﮏ ﻋﻠﻢ دﻗﯿﻖ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ در اﺑﺘﺪاي ﭘﺮوژه ﻗﺒﻞ از ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﺷﺪن ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺎزﻫﺎ و اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﺗﺠﻬﯿﺰات ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﺣﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷـﻮد‪ .‬آراﯾﺶ ‪ Plot Plan‬ﺑﺎزﺗﺎب ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻃﺮاح در ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﺴـﺎﺋﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ و‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ دﺳــﺘﺮﺳــﯽﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻃﺮاح در ﻣﻮرد‬
‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎي ‪ Plant Design‬اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 25‬ﺳﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻘﺼﯽ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﻮد و‬
‫در ﻓﺎز اﯾﺠﺎد ‪ Plot Plan‬از ﭘﺮوژه ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷــﺘﻪ ﺷــﻮد ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺷــﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﺗﺼــﺤﯿﺢ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ Plot Plan‬ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺑﺮداﺷــﺖ اوﻟﯿﻪ ﺗﺎ ﺳــﻨﺪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﺬاري‬
‫ﺷﺪه ﮐﺎﻣﻞ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﭘﺲ از اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد‪ Plot Plan ،‬ﭘﯿﺸـــﻨﻬﺎدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﯾﺪ اﺻـــﻼح ﻣﯽﮔﺮدد و‬
‫ﺗﻮ ﺳﻂ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮر ﺳﯽ و ﺗﺎﺋﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ا ﺳﺎس ﻓﺎز ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮوژه ﮔ ﺸﺘﻪ و ﻃﺮح‬
‫‪ Plot Plan‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷــﻮد‪ Plot Plan .‬ﭘﯿﺸــﻨﻬﺎدي ﻃﯽ ﻓﺎز ﺑﺮآوردي ﭘﺮوژه اﯾﺠﺎد ﮔﺮدﯾﺪه و ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺮآورد اﺟﻨﺎس ﻋﻤﺪه ا ﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ا ﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ از آن ﺑﻌﻨﻮان ﭘﯿ ﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﺎﯾﺶ آراﯾﺶ واﺣﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ا ﺳﺖ‪ Plot Plan .‬ﭘﯿ ﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺗﺠﻬﯿﺰات اﺻﻠﯽ‪ ،‬و ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻗﺮارﮔﯿﺮي‪ ،‬و اﺑﻌﺎد ﮐﻠﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪) BFD -2-2‬دﯾﺎﮔﺮام ﺑﻠﻮﮐﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ(‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﺨﻔﻒ ‪ Block Flow Diagram‬ﻣﯽﺑﺎﺷـــﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﯾﺎﮔﺮام ﮐﻠﯿﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت اوﻟﯿﻪ ﻣﯿﺎن‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮوﺳﺲ‪ ،‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺪ و‬
‫ﻣﺪرك ﭼﻨﺪان ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ وﻟﯽ ﯾﮏ ﻣﺪرك ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺮاي ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪) PFD -3-2‬دﯾﺎﮔﺮام ﻓﺮآﯾﻨﺪ(‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﺨﻔﻒ ﮐﻠﻤﻪ ‪ Process Flow Diagram‬ﻣﯽﺑﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘ ﺸﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼ ﺻﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد اﺻـــﻠﯽ ﺗﺠﻬﯿﺰات در ﯾﮏ ﭘﺎﻻﯾﺸـــﮕﺎه ﯾﺎ ﯾﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺳــﯿﻠﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬داﮐﺘﻬﺎ و ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎ را ﻧﺸــﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸــﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬دﺑﯽ ﺟﺮﯾﺎن‪،‬‬
‫ﻓﺸـــﺎر ﻋﻤﻠﮑﺮد و درﺟﻪ ﺣﺮارﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺎﮔﺮاﻣﻬﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ )‪ (P&ID‬ﻣﻮرد‬
‫اﺳــﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸــﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي آﻣﺎده ﺳــﺎزي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳـــﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺪرك ﺗﻮﺳـــﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳـــﯿﻦ ﺷـــﯿﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻬﯿﻪ ﺷـــﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ PFD :‬واﺣﺪ ﺟﺬب ﯾﺎ ‪ PFD‬واﺣﺪ ‪ Prepration‬در ﭘﺮوژه ‪Ucf‬‬

‫‪30‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ‪ PFD‬داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪31‬‬
www.IranPiping.ir Piping ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ‬

PFD ‫ ﻧﻤﺎﯾﯽ از ﯾﮏ‬-21 ‫ﺷﮑﻞ‬

32
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪) P & ID -4-2‬دﯾﺎﮔﺮام ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﺑﺰار دﻗﯿﻖ(‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﺨﻔﻒ ﮐﻠﻤﻪ ‪ Piping & Instrument Diagram‬ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸــﻪ ﺑﻪ ﺻــﻮرت‬
‫ﺷــﻤﺎﺗﯿﮏ ﺷــﺎﻣﻞ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﺎﻣﮕﺬاري و‬
‫ﺳﺎﯾﺰﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣ ﺸﺨ ﺼﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻼ ﺳﻬﺎي ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣ ﺼﺎﻟﺢ ﻟﻮﻟﻪﮐ ﺸﯽ ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺷﯿﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻠﻨﺞﻫﺎ و‬
‫آﯾﺘﻢﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﯿﻖ و ﻋﺎﯾﻖﮐﺎري و ‪ ....‬را ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﯾﻦ دﯾﺎﮔﺮام ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮآﯾﻨﺪي ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ,‬اﺟﺰاء و اﻗﻼم ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸﯽ‪,‬‬
‫ﻧ ﯿﺎز ﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﯿﻖ و ﻣﺤﻠ ﻬﺎي ﻗﺮار ﮔﯿﺮي آﻧ ﻬﺎم ﻧﺤﻮة اﺗﺼـــﺎﻻت ﻟﻮ ﻟﻪ ﻫﺎ را ﺑﯿﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺨﺘﻠﻒ‪,‬‬
‫ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ﻋﺎﯾﻖ ﺑﻨﺪي ‪ ,‬ﺳﺎﯾﺰ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ,‬ﮐﻼ ﺳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎري ﺑﺮ ا ﺳﺎس ﻧﻮع ﺳﺮوﯾﺲ و ﻓ ﺸﺎر ﮐﺎر ﯾﺎ‬
‫ا ﺻﻄﻼﺣﺎً ‪ ,Rating‬ﺧﻄﻮط ﺷﯿﺒﺪار و ﻣﻘﺪار ﺷﯿﺐ‪ ,‬ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن و‪ ...‬را ﺑﺮ ا ﺳﺎس ﺷﻤﺎرة ﺧﻄﻬﺎ ﻧ ﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ P&ID.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﯿ ﺴﺘﻤﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ را ﺑﺮ ﺳﯿ ﺴﺘﻢ‬
‫ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ را ﻧ ﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬در‪ P&ID‬اﺑﻌﺎد دﻗﯿﻖ ﻧﻤﯽﺑﺎ ﺷﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺰاء از ﻟﺤﺎظ ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ‪ ,‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺧﻂ در دﯾﺎﮔﺮم ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﯾﮏ ﺷﻤﺎرة واﺣﺪ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ‪ Line List‬ﭘﺮوژه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺷﻤﺎرة ﺧﻄﻮط ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ ﺑﯿﻨﻨﺪه ‪ P&ID‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻫﺪ؛‬
‫‪ -1‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪ -2‬ﺳﺮوﯾﺲ داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪33‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ‪ P&ID‬داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺷﻤﺎرة ﺧﻂ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﺪاد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪ -4‬ﮐﻼس ﮐﺎري‬
‫ﻣﺜﺎل‪ P& ID:‬واﺣﺪ ﺟﺬب ﯾﺎ‪ P& ID‬واﺣﺪ ‪ Prepration‬در ﭘﺮوژه ‪. Ucf‬‬

‫‪:Line List or (Pipe List) -5-2‬‬

‫ﺟﺪوﻟﯽ ا ﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺗﻤﺎم ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در واﺣﺪ را در ﯾﮏ ﻟﯿ ﺴﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ در‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪاش ﻧﻈﯿﺮ‪ :‬ﻣﺘﺮﯾﺎل‪ ،‬ﺿـــﺨﺎﻣﺖ‪ ،‬ﻣﺴـــﯿﺮ ورودي و اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ و ﺟﻨﺲ‬
‫ﻓﻠﻨﺞ و واﺷﺮ و ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه و‪ ...‬را در آن ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫در‪ Pipe List‬ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﻨﺪ ﻣﻬﻢ )ﻣﺪرك ﻣﻬﻢ( در ﻫﺮ واﺣﺪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر دﻟﺨﻮاه‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻮارد را ﺣﺬف ﮐﺮد و ﯾﺎ ﺑﻪ آن ﻣﻮارد دﯾﮕﺮي را ﺑﯿﺎﻓﺰاﯾﻨﺪ‪ .‬در ﺧﻂ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﮔﺮ ﺷﯿﺮ ﯾﺎ اﺗﺼﺎﻻت‬
‫ﯾﺎ اﺟﺰاء دﯾﮕﺮ وﺟﻮد دا ﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﯾﺎددا ﺷﺖ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻋﺎﯾﻖﺑﻨﺪي آن را‬
‫ﻧﯿﺰ در ‪ Pipe List‬ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬در ﺿﻤﯿﻤﻪ ﺷﻤﺎره ‪ .......‬ﯾﮏ ‪ Pipe List‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد آوردهاﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ در‪ Line List‬اﻋﺪاد ﻧ ﺸﺎﻧﮕﺮ ﺷﻤﺎرة ﺧﻂ در‪ P&ID‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣ ﺸﺨﺺ ﺷﺪن در ﻟﯿ ﺴﺖ‬
‫ﺧﻂ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﯿ ﺴﺖ ﺧﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﺧﻄﻮط ﭘﺮوژه ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﯿ ﺴﺘﻢ‬

‫‪34‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻋﺪاد ﻧ ﺸﺎﻧﮕﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻟﯿ ﺴﺖ ﺗﻤﺎم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻂ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ‪ ,‬ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮاره‪ ,‬ﻧﻮع ﺳﯿﺎل‪ ,‬دﻣﺎي‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ و دﻣﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﻃﺮاﺣﯽ ‪ ,‬ﺟﻨﺲ‪ ,‬ﺿــﺨﺎﻣﺖ ﻋﺎﯾﻖ و اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻟﯿﺴﺘﯽ از ﺷﯿﺮﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده را ﻧﯿﺰ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻻزم ﭘﺮوژه‬
‫را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردي‪ ,‬ﭼﻪ ﻣﺎده اي و ﭼﻪ روش ﺳﺎﺧﺘﯽ‬
‫و ﭼﻪ اﺟﺰاﯾﯽ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﮑﺎر روﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎده و ﯾﺎ ﺟﻨﺲ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ از دو ﻣﻨﻈﺮ در ﻣ ﺸﺨ ﺼﺎت ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ﻣﻌﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻟﺤﺎظ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺎده و دﯾﮕﺮي از ﻟﺤﺎظ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺧﻮردﮔﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪Piping‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮردﮔﯽ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﻣﺎده ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺎي‬
‫ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮو ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ و ﯾﺎ ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﻮارد در ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺧﺎﻟﺺ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اﯾﻨﮑﻪ واﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ زﻣﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ﻧﺘﻮاﻧﺪ وﻇﯿﻔﮥ اﺻﻠﯽ‬
‫ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -22‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﯾﮏ ‪ P&ID‬ﮐﻪ ﺑﺮاي ‪ PFD‬ﺑﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﭘﺪﯾﺪة ﺧﻮردﮔﯽ از ﻟﺤﺎظ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ,‬اﻟﮑﺘﺮوﺷـــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﺘﺎﻟﻮژي ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﺳـــﺖ‪ .‬ﺑﺴـــﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ,‬ﺑﺎر ﮔﺬاري ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ,‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﻫﺎي‬
‫ﺧﺮاﺑﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در آن واﺣﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺮخ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪:‬‬
‫‪-1‬دﻣﺎ‪ :‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺣﺎﻻت اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺮخ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺳﺮﻋﺖ‪ :‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺎل از ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﻓﻠﺰ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻧﺮخ ﺧﻮردﮔﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺳﯿﺎل‪ :‬اﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﻧﺮخ ﺧﻮردﮔﯽ ﻫﺮ ﻣﺎده اي ﺑ ﺴﯿﺎر ﻣﻮﺛﺮ ا ﺳﺖ‪ .‬ﺧ ﺼﻮ ﺻﯿﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫ﺳﯿﺎل ﻧﻈﯿﺮ‪ PH‬ﺳﯿﺎل‪ ,‬ﻣﻮاد ﻏﯿﺮ ﻣﺤﻠﻮل و وﺟﻮد ﮐﺎﻫﻨﺪه ﯾﺎ اﮐﺴﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪) Equipment List -6-2‬ﻟﯿﺴﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰات(‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﺪرك ﺗﺠﻬﯿﺰات را ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﺪوده واﺣﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ و ﯾﺎ واﺣﺪﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﺷﻤﺎرهﺑﻨﺪي و ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﻟﯿﺴﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺪرك ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﭘﺮوژه ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪:Piping Specification -7-2‬‬

‫در اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﯾﺎ ﭘﺎﻻﯾ ﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪي در ﻗ ﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺪارﮐﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮاﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـــﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺪارك ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﮐﺎري را در ﻃﺮاﺣﯽ و ﯾﺎ‬
‫ﺧﺮﯾﺪ و ‪ .....‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻈﻢ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪن ﻧﻔﺮات ﺗﯿﻤﻬﺎ و ﯾﺎ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺪارك زﯾﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺪارك ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﺎر را ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻔﺮات ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺳـــﺎده ﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ ﻣﺪارك ‪Painting ، Insulation ، PMS‬‬
‫‪ Supporting Spec ، Spec‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ ﻣﺪارك ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺟﻬﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﺗﻼف وﻗﺖ ﻧﻔﺮات ﻓﻌﺎل در ﭘﺮوژه در رﺟﻮع ﺗﮏﺗﮏ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪ -2‬ﺳﻠﯿﻘﻪاي ﮐﺎر ﻧﺸﺪن ﭘﺮوژه و ﯾﮑﺪﺳﺖ و ﺗﯿﭗ ﺑﻮدن ﮐﺎر‬
‫‪ -3‬ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدن اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﯾﺎ ﺧﺮﯾﺪ‬
‫‪ -4‬ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﺷﺘﺒﺎه ﻓﻨﯽ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ‪ Spec‬ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﭘﺮوژه‬

‫‪37‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ -8-2‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ‪:Piping‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس‪ P&ID‬و‪ Plot Plan‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه و ‪ Spec‬ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ‪Piping‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻣﺴﯿﺮ و ﺷﮑﻞ دﻗﯿﻖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ و اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ اﺳﻨﺎد‬
‫ﻣﻮرد اﺳـــﺘ ﻔﺎده ﺗﻮﺳـــﻂ ﻣﻬ ﻨﺪس‪ Piping‬اﻧ ﺠﺎم ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸــــﻪ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷــــﺎ ﻣﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻫﺎي‪ Elevation Plan‬ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺨﺎزن اﺻﻠﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻋﺒﻮر ﻟﻮﻟﻪ‬
‫از ﺳـــﺎﺧﺘﻤﺎن را ﻧﺸـــﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬وﻟﯽ از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻧﻤﺎي ‪ Plan‬ﺗﻔﺎوت ارﺗﻔﺎع را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺸـــﺎن‬
‫ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﻣ ﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﻣ ﺴﯿﺮ ‪ Piping‬ﻫﺮ دو ﻧﻤﺎي ‪ Plan‬و‪ Elevation‬ﻻزم ا ﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺴــﯿﺮ‪ Piping‬ﻣﺸــﺨﺺ ﺷــﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﺬاري ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺒﻨﺎ روي ﻧﻘﺸــﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ‪ Piping‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﻮار و ﯾﺎ ﺳﺘﻮن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮐﻪ ﻣﺤﻞ آﻧﻬﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺒﻨﺎي دﯾﮕﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ Piping‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﻤﺎل )‪ (Plant North Arrow‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﻤﺎل در‬
‫ﻧﻘﺸـــﻪ ﻫﺎي ‪ Piping‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷـــﺪه و ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺟﻬﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮاي ﻃﺮح ‪ Piping‬ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽرود‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺟﻬﺖ ﺷــﻤﺎﻟﯽ ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪه در ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي ﻟﺰوﻣﺎ ﺟﻬﺖ ﺷــﻤﺎﻟﯽ واﻗﻌﯽ ﻧﯿﺴــﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻗﺮاردادي اﯾﻦ ﻃﻮر ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﻤﺎل ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﺮي ﺧﻄﻮط ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي‬
‫ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷــﻮد و ﻣﺮﺳــﻮم اﺳــﺖ ﮐﻪ ﻣﺴــﯿﺮ ‪ Piping‬در ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﻣﻮازي ﯾﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﻤﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده را از ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻌﻨﻮان ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه ‪Support‬‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ -9-2‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ‪:Piping‬‬

‫ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻃﺮاح ‪ Piping‬در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ از ﻧﻘﺸـــﻪﻫﺎي ‪ Piping‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﺳـــﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ ﻻزم ﻣﯽﺑﯿﻨﻨﺪ ﮐﻪ از ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ اﺳــﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ در‬
‫واﻗﻊ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﻧﺎﻣ ﺸﺎن ﭘﯿﺪا ﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي از ﺳﯿ ﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ا ﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﻘ ﺸﻪﻫﺎي‬
‫‪ Piping‬دو ﺑﻌﺪي ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ‪ Piping‬زﻣﺎﻧﯽ ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﻃﺮح ﮐﻠﯽ ﻣﻬﻤﺘﺮ از اﺑﻌﺎد دﻗﯿﻖ ا ﺷﻞ ا ﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘ ﺸﻪﻫﺎ در ﻧ ﺼﺐ و راهاﻧﺪازي ‪ Piping‬و‬
‫ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻧﻘﺸــﻪ اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ اﺑﻌﺎد را ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺧﻂ ﻣﺮﮐﺰي ﻟﻮﻟﻪ در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ از ﻟﻮﻟﻪ‬
‫داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻊ اﺑﻌﺎد ارﺗﻔﺎع ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﮏ اﻧﺪازه ﻋﻤﻮدي ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎ ﻻزم ا ﺳﺖ‪ .‬اﺑﻌﺎدي‬
‫ﮐـﻪ در ﻃﻮل ﻟﻮﻟـﻪ ﻫﺴـــﺘﻨـﺪ‪ .‬اﺑﻌـﺎدي ﮐـﻪ در ﻃﻮل ﻫﺴـــﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻣﻮﻟﻔـﻪ ﻫـﺎي ﻣﻮازي ﺑـﺎ ﻣﺤﻮر‬
‫اﺻﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻣﺸﺨﺺﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺑﻌﺎد‪ Piping‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺳﺘﻮﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ‬
‫ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪاي را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻧﺸــﺎن ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﺮاي اﺳــﻤﺒﻠﯽ و ﺳــﺎﺧﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﮑﺎر‬
‫ﻣﯽرود و در ﺷﮑﻞ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺪه آن اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﻣﻤﮑﻦ ا ﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ در ﻣﻮرد ﺳﺎﺧﺖ ﻟﻮﻟﻪ و‬
‫اﺣﺪاث ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬در ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ وﻗﺘﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ‪،‬‬
‫ﺳــﺎﺧﺖ و اﺣﺪاث اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺴــﯿﺎر ﺑﻬﺘﺮي از ﺷــﮑﻞ ﺳــﯿﺴــﺘﻢ ‪ Piping‬ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ‪ Elevation‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎهﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎرﮔﺬارﯾﻬﺎي وارده ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ و ﺷــﺮاﯾﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‪Piping‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎده ﺑﺎرﮔﺬاري وزن ﺗﺎ ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﭘﯿﭽﯿﺪهاي از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﮔﺬراي ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫زﻣﯿﻦﻟﺮزه و ﯾﺎ ﭘﺎرﮔﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اوﻟﯿﻪ ﻣﮑﺎن ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ و ﻧﻮع آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳـــﺎس ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اوﻟﯿﻪ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ روي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ ﺳﻂ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻨﺶ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ و ﻣﻌﯿﺎر ﺟﺎﮔﺬاري آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺑﻌﺪا ﺗﻮ ﺿﯿﺢ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺣﯿﻦ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﯾﺎ ﻧ ﺼﺐ‪ ،‬ﻣﮑﺎن‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻞ و ﯾﺎ ﻧﻮع‬
‫ﯾﮏ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺑﺎﯾﺪ در ﻗﺒﺎل اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺻﻼح ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -10-2‬اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺳﺎﭘﻮرت‪:‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳـــﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و در ﺟﻬﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﮐﺮدن ﺗﻌﺪاد ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ و ﻗﯿﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي ‪ Piping‬اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﺳــﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷــﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸــﻪﻫﺎي‬
‫اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ در واﻗﻊ ﻣﺪﻟﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎر ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ا ﺳﺎس ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﺳﯿ ﺴﺘﻢ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اوﻟﯿﻪ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎﯾ ﺴﺘﯽ‬
‫روي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻨﺶ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻨﺶ از اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ‪ Piping‬ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ دادن اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺗﻨﺶ‬
‫اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎي اوﻟﯿﻪ روي اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ‪ Piping‬ﻣﺸــﺨﺺ ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮل آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﻨﺶ اﺻــﻼ ﻣﻘﯿﺪ ﺑﻪ اﺳــﺘﻔﺎده از آن ﻧﯿﺴــﺖ و ﺑﺴــﯿﺎر ﺑﻬﺘﺮ اﺳــﺖ ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد‬

‫‪39‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﻌﯿﺎر ﺗﻨﺶ ار ﺿﺎ ﮔﺮدد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎي ﻧ ﺸﺎن داده ﺷﺪه در‬
‫اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ‪ Piping‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯾﯽ را ﻧﺸــﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آﺳــﺎﻧﯽ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﻬﺎ )ﯾﺎ ﻗﯿﻮد( ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ و را ﺳﺘﺎي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﻘ ﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎت ا ﺻﻠﯽ‬
‫ﻗﯿﻮد آﻧﻬﺎﯾﯽ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﺳــﻪﮔﺎﻧﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﯿﻮد ﻣﻮرب ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﯿﺶ از اﯾﻦ ﺳﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﯿﺰ ﮔﺎﻫﺎ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ )‪ (10 Cal‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ در ﺻﻔﺤﻪ‬

‫‪40‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪-20‬ﻧﻤﺎﯾﯽ از ﯾﮏ‪Iso Piping‬‬

‫اﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻋﻤﻮدي‪ :‬ﺟﻬﺖ اﻋﻤﺎل وزن‬
‫ب( ﻣﺤﻮري‪ :‬ﻣﻮازي راﺳﺘﺎي ﻟﻮﻟﻪ )ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻮر ﻃﻮﻟﯽ(‬
‫ج( ﺟﺎﻧﺒﯽ‪ :‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ راﺳﺘﺎي ﻟﻮﻟﻪ )ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻮر ﻋﺮﺿﯽ(‬

‫‪41‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﺗﺎﺑﻊ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ درﺟﻪ ﻗﯿﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﯾﮏ‬
‫ﻓﻨﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎر وزن ﻧﯿﺮو وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺴــﯿﺎر ﮐﻤﯽ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺮارﺗﯽ و ﯾﺎ‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دارد و در ﺑﺎﺑﺮ وزن ﯾﺎ ﺑﺎر ﺣﺮارﺗﯽ ﻗﯿﺪي اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ ,‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﯾﮏ ﻗﯿﺪ ﺻــﻠﺐ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﺎرﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎم ﺗﺎﺑﻊ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﯾﮏ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪة اﯾﻦ اﺳـــﺖ ﮐﻪ ﻗﯿﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد درﺟﮥ آزادي را ﻣﻘﯿﺪ‬
‫ﮐﺮده ا ﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ را دارﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫‪ Hanger‬ﯾﺎ آوﯾﺰي ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‪ .‬ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ در ﺗﻤﺎم ﺷﺶ درﺟﮥ آزادي )ﺳﻪ درﺟﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ‬
‫و ﺳــﻪ درﺟﻪ دوراﻧﯽ( را ﻣﻘﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Anchor‬ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ و ﻫﺮ ﻗﯿﺪ دﯾﮕﺮي ﺑﯿﻦ ‪1‬ﺗﺎ ‪7‬‬
‫درﺟﮥ آزادي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Restraint‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ Support‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از اﺟﺰاء ‪ ,‬ﺗﻬﯿﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ آﻧﻬﺎ در اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺴـــﺘﻘﻞ از ﺟﻨﺲ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳـــﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ ﻗﯿﺪ ‪ Anchor‬را ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺜﻠﺚ و ﯾﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ *‬
‫ﻧﺸــﺎن ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪ .‬ﻗﯿﻮد از ﻧﻮع ‪ Anchor‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در آﻏﺎز و ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻫﺴــﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﺎ در ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬر از ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ دﺳــﺘﮕﺎه‪ ,‬ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن و ﯾﺎ در اداﻣﮥ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ در ﺳــﯿﺴــﺘﻢ‬
‫‪ Piping‬ا ﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎ و ﻣﻤﺎﻧﻬﺎي وارده از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺑﻪ ﻗﯿﺪ ‪ Anchor‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣ ﺴﺎﻟﻪ را‬
‫ﺑﻪ دوﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣ ﺴﺎﻟﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺗﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ از ا ﺳﺘﻔﺎده اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ از اﯾﻦ ﻗﯿﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪ اﻣﮑﺎن اﺟﺘﻨﺎب ﮐﺮد ﺗﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﺑﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ ‪Piping‬‬
‫اﺳﺖ از اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺗﻨﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺪه ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺪﻟﯽ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﯾﺎد‬
‫آوري ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻤﺪه اي در ﺷــﮑﻞ ﺳــﯿﺴــﺘﻢ ﯾﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ رخ دﻫﺪ‪ ,‬ﻻزم اﺳــﺖ‬
‫اﯾﺰوﻣﺘﺮﯾﮏ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮔﺸﺘﻪ و ﮔﺎﻫﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ دوﺑﺎره اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﺣﺴــﺎس ﻣﺜﻼً ﭘﺮوژهاي ﮐﻪ اﻣﻨﯿﺖ ﻫﺴــﺘﻪاي ‪ Piping‬و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺘﺼــﻠﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻄﺮح‬
‫اﺳـــﺖ‪ ,‬ﻋﻤﺪﺗﺎً دو ﮔﺰارش ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ ﻻزم اﺳـــﺖ‪ .‬اوﻟﯽ ﮔﺰارش زﻟﺰﻟﻪ اﺳـــﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﻻزم اﺳﺖ و ﮔﺰارش دوم‪ ,‬ﮔﺰارش ﺗﻨﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي ﮐﺪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASME‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ‪ NC-3200‬ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط ‪ Piping‬ﮐﺎر ﺑﺎ دﯾﮕﺮ اﻓﺮاد در ﭘﺮوژه‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼــﻞ ﻗﺼــﺪ دارﯾﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﺘﺼــﺮ ﻧﺤﻮه ارﺗﺒﺎط ‪ Piping‬ﮐﺎر را ﺑﺎ دﯾﮕﺮ اﻓﺮاد در ﭘﺮوژه ﺑﯿﺎن‬
‫ﮐﻨﯿﻢ ‪ .‬ﻣﯽ داﻧ ﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﭘﺮوژه ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‪ Equipment ،‬ﮐﺎر و ﮔﺮوه‬
‫‪ Piping‬ﮐﺎر وﺟﻮد دارد و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ اﻓﺮاد ﯾﮏ ﺳــﺮي ﻣﺪارك و اﺳــﻨﺎد رد و ﺑﺪل ﺷــﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫دراﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﺑﺪون ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬در ذﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﺮح آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ‪:‬‬

‫‪ -1-3‬ارﺗﺒﺎط ﭘﺮوﺳﺲ ﺑﺎ ﮔﺮوه ‪:Piping‬‬

‫ﭘﺮوﺳﺲ )ﮔﺮوه ﻃﺮاح( اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﺮوه‪ Piping‬ﺑﺪﻫﺪ‪:‬‬
‫‪:Non-Mechanized P&ID -1‬‬
‫در آن ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻣﺴـــﯿﺮ و اﺑﺰار دﻗﯿﻖ و ﺳـــﺎﯾﺰ ﺧﻄﻮط وﺟﻮد دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻫﻨﻮز در آن ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﮐﻼس ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.Process Data For Line LList Creation -2‬‬
‫‪.Psv Reaction Forces -3‬‬
‫‪:Special Piping Design Consideration -4‬‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﯿﺎل ‪،‬ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﻣﻮارد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز آﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫‪.Steam Tracing _Tracer No. & Size -5‬‬

‫‪ -2-3‬ارﺗﺒﺎط ‪ Piping‬ﺑﺎ ﮔﺮوه ‪) Process‬ﻃﺮاح(‪:‬‬

‫ﮔﺮوه ﭘﺎﭘﯿﻨﮓ ﭘﺲ از ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﺑﺎﻻ از ﮔﺮوه ﻃﺮاح و ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﮐﺎر ﺑﺮ روي اﺳﻨﺎد‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪارك زﯾﺮ را ﺟﻬﺖ اﻃﻼع و ﺗﺎﺋﯿﺪ ﮔﺮوه ﻃﺮاح‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪:Mechanized P&ID -1‬‬

‫‪43‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ P&ID‬ﻣﮑﺎﻧﯿﺰه ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻨﮏ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Line List‬و ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ داده ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ‬
‫ﺗﺎ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﺮ ا ﺳﺎس ا ﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﮐﻼس ﮐﺎري را در ﻫﺮ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و د ﺳﺘﮕﺎﻫﯽ ﺗﻬﯿﻪ و ﺑﺮ ا ﺳﺎس‬
‫ﺳﻠﯿﻘﻪ ﮐﻼ ‪ P&ID‬را ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﮐﻨﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻠﯽ در آن ذﮐﺮ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:Pipe THK Ttable For Each Piping Class Asper PMS -2‬‬
‫ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﺮ اﺳﺎس دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻃﺮاﺣﯽ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﯿﺎل اﯾﻨﮏ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده‬
‫و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﺳﻌﯽ در دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ و ﯾﮑﺴﺎن ﺳﺎزي ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻨﻮع ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:Psv Inlet & Out Llet Piping Configuration -3‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻤﻨﯽ ﺧﻄﻮط ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:Pump Suction & Discharge Piping Configuration-4‬‬
‫ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﻫﺎ راﺗﻌﯿﯿﻦ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.Flare Net Work Piping Configuration-5‬‬
‫‪:Piping Data For Line List Creation-6‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ را در ‪ Line List‬اوﻟﯿﻪ دارد و در واﻗﻊ ﯾﮏ ‪ Line List‬ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-3‬ارﺗﺒﺎط ‪ Equipment‬ﮐﺎر ﺑﺎ ‪:Piping‬‬

‫اﯾﻨﮏ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ‪ Equipment‬ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﮐﺎر ﺑﺪﻫﺪ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ‪:‬‬
‫‪:All Equipment Estimated Dimension For Early Plot Plan -1‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﻫﺎي د ﺳﺘﮕﺎه را ﺑﺪﻫﺪ ﺗﺎ ﮔﺮوه ﭘﺎﭘﯿﻨﮓ ﺑﺮ آن ا ﺳﺎس ﺗ ﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﭼﯿﺪن د ﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ‬
‫در ﺳﺎﯾﺖ و ﻓﻀﺎي در اﺧﺘﯿﺎرﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ اﮔﺮ ﻓﻀﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺳﺎﯾﺖ دو ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﺘﺮو ﺷﯿﻤﯽ ﻫﺎ داراي ﺳﺎﯾﺖ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪:Fixed Equipment Mechanical Data Sheet For Piping Design -2‬‬
‫اﮔﺮ در ﺳﺎﯾﺖ ﯾﺎ ﭘﺮوژه‪ ,‬ﻣﺎ ‪ Fixed Equipment‬دارﯾﻢ )ﻧﻈﯿﺮ وﺳﻞ ‪،‬ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﺗﺎﻧﮏ( ﺑﺎﯾﺪداده ﻫﺎي‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﻃﺮاﺣﯽ ﺻـــﺤﯿﺢ در‬

‫‪44‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﭼﯿﺪن و ﻓﻮﻧﺪاﺳـﯿﻮن ﺑﺮﺳـﻨﺪ‪) .‬اﯾﻦ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷـﺎﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻮع ﻋﺎﯾﻖ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳـﺎﭘﻮرتﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻞ‬
‫درﺑﺎره دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻧﺎزلﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫‪Recommended Rotary Equipment Nozzle Orientation For Piping -3‬‬
‫‪:Design‬‬
‫در اﯾﻦ ﺳــﻨﺪ ﮔﺮوه ‪ Equipment‬ﮐﺎر ﺑﺮاي دﺳــﺘﮕﺎﻫﻬﺎي روﺗﺎري )ﻧﻈﯿﺮ ﭘﻤﭗ ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻤﭙﺮﺳــﻮرﻫﺎ‪،‬‬
‫‪Air Cooler‬ﻫــﺎ و‪ (...‬در ﻣﻮرد ﭼ ﮕﻮ ﻧ ﮕﯽ و ﺟﻬــﺖ ﻧــﺎزل ﻫــﺎ و ﺑــﻪ ﻃﻮر ﮐ ﻠﯽ ‪Nozzle‬‬
‫‪Arrangment‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Recommended Package Equipment Nozzle Orientation For Piping -4‬‬
‫‪:Design‬‬
‫در اﯾﻦ ﺳـﻨﺪ ﮔﺮوه ‪ Equipment‬ﮐﺎر ﺑﺮاي دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ‪) package‬ﻧﻈﯿﺮ ‪injection units‬‬
‫‪,dryer‬و‪ (...‬در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ و ﺟﻬﺖ ﻧﺎزل ﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ‪ Nozzle Arrangment‬ﭘﯿﺸـــﻨﻬﺎد‬
‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:All Equipment Nozzle Size & Rating -5‬‬
‫داده ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺎزل از ﻗﺒﯿﻞ ﺳﺎﯾﺰ و ﮐﻼس را ﺑﺮاي ﺗﮏ ﺗﮏ ﻧﺎزل ﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮوه‬
‫‪Piping‬ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.Vendor Drawing -6‬‬
‫‪:Equipment Painting & Insulation M.T.O -7‬‬
‫در آن ﻣﺸـــﺨﺼــــﺎت ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺎري و ر ﻧﮓ ﮐﺎري و در ﯾﮏ ﮐﻠ ﻤﻪ ‪ Coating‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪Equipment‬داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-3‬ارﺗﺒﺎط ‪ Piping‬ﮐﺎر ﺑﺎ ﮔﺮوه ‪:Equipment‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ‪ Piping‬ﮐﺎر اﯾﻨﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ‪ Equipment‬ﮐﺎر ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪:Nozzle Orientation Base On Piping Design -1‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﭘﯿﻨﮓ در ﻣﻮرد ﻧﺎزلﻫﺎ و ﺟﻬﺖ ﺷﺎن ﺑﻪ ‪ Equipment‬ﮐﺎر اﻃﻼﻋﺎت دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪:Ladder & Plat Form Data -2‬‬

‫‪45‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻮرد ‪ Plat Form‬اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه دﻫﺪ و ﻣﺤﻞ آﻧﻬﺎ را ﻧﯿﺰ ﺗﻌﯿﯿﻦ و اﻋﻼم‬
‫ﮐﻨﺪ ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﻮرد ﻧﺮدﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﻗﺮارﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ ﮔﺮوه ‪Equipment‬‬
‫ﮐﺎر را ﻣﻄﻠﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:Installation Pedestal -3‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﺎﭘﻮرت دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ اﻃﻼﻋﺎت دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪:Pipe Supporting Information -4‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻧﻮع ‪Support‬ﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت دﻫﺪ‪ .‬در ﺿــﻤﻦ اﮔﺮ ‪Support‬روي ‪ Plat Form‬ﺑﺎﺷــﺪ در‬
‫ﻣﻮرد ‪ Loading‬و اﺑﻌﺎد و ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ‪ Support‬ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪:Angle Reffrence & Plant North -5‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺷــﻤﺎل ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺷــﻤﺎل ﻧﻘﺸــﻪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺿــﯿﺢ دادﯾﻢ )زواﯾﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز( ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪:Saddle -6‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻨﮑﻪ از ﭼﻪ ﻧﻮع و ارﺗﻔﺎع ﻧﺼﺐ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪.Nozzle Loading Reffrence Or Data -7‬‬

‫‪ -5-3‬ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﺎ ‪:Civil‬‬

‫ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻗﺘ ﻀﺎي ﮐﺎر ﺧﻮد ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﮔﺮوه ‪ Civil‬ﻧﯿﺎز ﺑﺎﯾﺪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎت زﯾﺮ‬
‫ﺗﻮﺳــﻂ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﺑﻪ ﮔﺮوه ‪ Civil‬داده ﺷــﻮد ﺗﺎ در ﻣﺠﻤﻮع ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎ ﺑﻌﺚ ﺷــﻮد ﭘﺮوژه ﺳــﯿﺮ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺧﻮد را ﺑﭙﯿﻤﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻘﺸﻪ ‪.plot plan‬‬
‫‪:Under Ground Piping Layat -2‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻘ ﺸﻪ اي ﮐﻪ در آن ﻣ ﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪ و ارﺗﻔﺎع آن از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ در دل ﺧﺎك را ﻧ ﺸﺎن ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ ﺟﻬﺖ ﺟﺎوﮔﯿﺮي از ﮐﻨﺪه ﮐﺎري ﻫﺎي دوﺑﺎره و ﯾﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮐﺎرﻫﺎي ‪ Civil‬ﺑﻪ ﮔﺮوه‬
‫‪ Civil‬ﺗﺤﻮﯾﻞ دﻫﻨﺪ در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺴﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﺴﺎﯾﻞ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه‬
‫ﺑﻪ ‪ Civil‬اﻃﻼع داد‪.‬‬

‫‪46‬‬
 www.IranPiping.ir Piping ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ‬

:‫ ﮐﺎر ﺑﺎ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‬Piping ‫ ارﺗﺒﺎط‬-6-3

:‫ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪﺑﻪ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ ﺑﺪﻫﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺳﺖ‬Piping ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ‬
:PMS For Instrument Material Selection -1
‫ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺮﯾﺎل اﺑﺰار دﻗﯿﻖ‬PMS ‫ ﮐﺎر ﯾﮏ‬Piping‫اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﮐﺎﻣﻼ وا ﺿﺢ ا ﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ‬
.‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﺪ‬
.Location Of Instrument Base On Piping Plan Drawing -2

:Piping ‫ ارﺗﺒﺎط اﺑﺰار دﻗﯿﻖ ﺑﺎ ﮔﺮوه‬-7-3

:‫ ﺑﺪﻫﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺳﺖ‬Piping ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ اﺑﺰار دﻗﯿﻖ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﺮوه‬
..Instrument Installation Detail & Hook –Up Drawing -1
.Equipment Trim Line Instrument Installation Level -2

47
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ‪Piping‬‬
‫ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ در ﭼﮏ ﮐﺮدن ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ در ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣ ﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه اﯾﻦ ﺑﺎ ﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻃﺮاﺣﯽ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺻــﺤﯿﺢ ﺑﻮده و در ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻــﺤﺖ ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺎي ﺟﺰﯾﯽ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺴــﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﺣﺪود ﺳــﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ ﻣﻄﺮح ﺑﻮد اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺴــﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳــﺒﺎت و اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎي دﺳــﺘﯽ و ﺗﺮﺳــﯿﻤﯽ ﮐﻪ وﻗﺖ زﯾﺎدي را ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻢ دﻗﺖ‬
‫ﭼﻨﺪان ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎ را ﭼﮏ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻠﻢ ﻧﺮم اﻓﺰاري‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﺮم‬
‫اﻓﺰارﻫﺎﯾﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ وا ﺳﻄﻪ آن ﺑﺮ ا ﺳﺎس ا ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﭼﮏ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ وﻗﺖ ﮐﻤﺘﺮي ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴــﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﺟﻌﺒﻪ اﺑﺰار ﯾﮏ ﻣﻬﻨﺪس ‪Piping‬‬
‫را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در زﯾﺮ ﻗﺼﺪ دارﯾﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﺪادي از ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﺷﺎره ﮐﻨﯿﻢ و ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﺪﻫﯿﻢ‪:‬‬
‫‪:Auto Cad -1-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺎزن ‪ Plot Plan‬و ﺗﻬﯿﻪ ‪ P&ID‬و‪ BFD ,PFD‬ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽ رود ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه اﺟﺰاء و ﻗﻄﻌﺎت و ﻣﺪارك ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ‪Cad‬‬
‫‪ Auto‬ﻓﻘﻂ ﻧﻘﺎ ﺷﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬در ﺿﻤﻦ ‪ Auto Cad‬دو ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ ‪.‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي‬
‫دارد وﻟﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺣﻞ ﻣﺴﺎﯾﻞ ‪ Piping‬ﮐﻤﮑﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:Auto Plant -2-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺮ ﺧﻼف ‪ Auto Cad‬ﮐﻪ داراي ﻧ ﻘﺎﺷـــﯽ اﺳـــﺖ داراي روح اﺳـــﺖ و آن روح‬
‫ﻫﻤﺎن‪ Data base‬ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳـــﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎﺷـــﯽ روح ﻣﯽ دﻫﺪ ‪.‬اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰارﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺟﺰاء ﻣﻮﺟﻮد‬
‫در‪ Piping‬را ﺑﺎ ﻫﺮ ﺷﮑﻠﯽ و اﻧﺪازه و ﺳﺎﯾﺰي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻪ ﺑﻌﺪي و ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺣﻘﯿﻘﯽ )ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ا ﺳﺘﺎﻧﺪارد در آن ﻗﺒﻼ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه( ﺗﺮ ﺳﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﮔﺮوه ‪ Piping‬ﻫﺮ ﮐﺪام روي ﻗ ﺴﻤﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎر‬

‫‪48‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﮐ ﻨﺪ ﮔﺮوﻫﯽ روي ‪ ،Piping‬ﮔﺮوﻫﯽ روي ‪ Structure‬وﮔﺮوﻫﯽ روي ‪ Equipment‬ﻫﺎي ﭘﺮوژه ﯾﺎ‬

‫واﺣﺪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ دارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ‬
‫ﮐﻨﺪ ﯾﺎ اﺻﻄﻼﺣﺎ ﻟﯿﻨﮏ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ اﮔﺮ ﻟﻮﻟﻪ اي ﺑﺎ ‪ Structure‬ﺑﺮ ﺧﻮرد ﮐﻨﺪ ﺗﺪاﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮔﺮوه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎرﻫﺎﯾ ﺸﺎن را ﮐﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻗﺒﻠﯽ دا ﺷﺘﻪ ﺗ ﺼﺤﯿﺢ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ در ‪Auto‬‬
‫‪ Plant‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﮔﺮدش ﮐﻨﯿﻢ و از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻬﺎت و زواﯾﺎ ﮐﺎر ﻃﺮاﺣﯽ ﺷــﺪه را ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ‪ .‬در ﺿــﻤﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺎ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻧﺮم اﻓﺰار و ﭼﮏ ﮐﺮدن ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﺗﯽ ﺧﺎص از آن آﯾﺰو ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪:Cad Worx -3-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻧﯿﺰ در زﻣﯿﻨﻪ ‪ Piping‬داراي ﮐﺎرﺑﺮد اﺳـــﺖ اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Auto Plant‬ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷــﺪ و ﺗﻨﻬﺎ از ﻟﺤﺎظ ‪ Stress Analyze‬از‪ Auto Plant‬ﻗﻮي ﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬اﻣﺎ در دﯾﮕﺮ ﻣﻮارد از‬
‫‪ Auto Plant‬ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪:PDMS -4-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪ Auto Plant‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮان آن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ از ‪Auto‬‬
‫‪ Plant‬ﻗﻮﯾﺘﺮ اﺳـــﺖ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮي دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰارآﺧﺮﯾﻦ دﺳـــﺘﺎورد ﻧﺮم اﻓﺰاري در زﻣﯿﻨﻪ‬
‫‪ Piping‬ﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ر ﺳﺪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي دﯾﮕﺮي وﺟﻮد دا ﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺷﺪ وﻟﯽ اﯾﻨﻬﺎ از‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ا ﺻﻠﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎ ﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻫ ﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺗﻔﮑﯿﮑﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ﻣﺜﻼ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪:Pipsys -5-4‬‬
‫ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﺸــﯽ اﺳــﺖ و در ﻣﻮرد اﻓﺖ ﻓﺸــﺎرﻫﺎ و ﺗﻌﯿﯿﻦ دﺑﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و ﺷــﺮاﯾﻂ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:SAP 2000 -6-4‬‬
‫در زﻣﯿﻨﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﻠﯽ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﻧﻈﯿﺮ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﭘﺘﺮو ﺷﯿﻤﯽ ﻫﺎ ﭘﺎﻻﯾ ﺸﮕﺎﻫﻬﺎ وﺗﺎ ﺳﯿ ﺴﺎت ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ‬
‫رود‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﯽ ﺗﻮان ا ﺳﺘﺮس ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ را از ﻟﺤﺎظ ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﻣﺤﺎ ﺳﺒﻪ ﮐﺮد و ﺗ ﺴﺖ ﮐﺮد ‪.‬اﯾﻦ‬
‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻋﻤﺮان ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫‪:Pipe Flow -7-4‬‬
‫در ﻣﻮرد اﻓﺖ ﻓﺸﺎرﻫﺎ وﺗﻌﯿﯿﻦ دﺑﯽ و ﺣﺘﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎو‪...‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دارد‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪:Piping Fluid Flow System -8-4‬‬

‫در ﻣﻮرد اﻓﺖ ﻓﺸﺎرﻫﺎ وﺗﻌﯿﯿﻦ دﺑﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺎ و‪ ...‬ﻣﯽ ﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺴﺐ ﮐﺮد‪.‬‬
‫دراﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار اﮐﺜﺮ اﺟﺰاء ﻣﻮﺟﻮد در ‪ Piping‬ﺑﻪ ﺟﺰ ‪ Structure‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪:Pump Flow -9-4‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و ﻣﯿﺰان ﻫﻤﻪ و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ آﻧﻬﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪:CAEASR II -10-4‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰاد در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻗﻮي ﺗﺮﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻨﺶ اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ و دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﺑﺎرﻫﺎ و ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي‬
‫وارد ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﺎﯾﭙﯿﻨﮓ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪50‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺿﻤﺎﺋﻢ‬

‫‪51‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ -1‬ﺟﺪول اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬

‫‪52‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫اداﻣﻪ ﺟﺪول ﺑﺎﻻ‬

‫‪53‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ داﻧﺶ ‪Piping‬‬

‫‪ -2‬ﺟﺪول اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﯿﻞ‬

‫‪ -3‬ﺟﺪول اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪PVC‬‬

‫‪ -4‬ﺟﺪول اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ‪ Fitting‬ﻫﺎي اﺳﺘﯿﻞ‬

‫‪54‬‬