HISTORIA

czasu

Klaudia Rak
 POCZĄTEK
POMIARU CZASU
Pierwsze próby
organizacji czasu datują
się na tysiące lat przed
naszą erą, kiedy to
ludzie próbowali śledzić
cykle księżycowe.
Kalendarze księżycowe
opierały się na fazach
Księżyca i były
stosowane przez różne
kultury, takie jak
starożytni Egipcjanie i
Sumerowie.
PIERWSZY ZEGAR W
DZIEJACH
Około 2–3 tys. lat p.n.e. w Babilonii,
Chinach i Indiach pojawiły się pierwsze
gnomony, czyli pionowe słupy lub pręty,
które ustawiano na równym, płaskim
terenie. Ich przesuwający się w ciągu dnia
cień odgrywał rolę dzisiejszych
wskazówek zegara.
 ZEGAR WODNY
(KLEPSYDRA WODNA)
Wynaleziona przez Egipcjan pierwszy
całodobowy zegar. Składał się z dwóch
naczyń: górnego i dolnego. Działało w
oparciu o bardzo prosty mechanizm: woda
z jednego naczynia uciekała przez otwór,
do drugiego. Tak mierzono czas. Zegarem
wodnym trudno było jednak wskazywać
określoną godzinę, służył bardziej do
odmierzania określonej jednostki czasu. A
i to sprawiało pewną trudność z powodu
ciśnienia wody. Im więcej wody było w
naczyniu, tym szybciej z niego uciekała.
Dlatego wraz z upływem wody, czas
płynął wolniej.
 KLEPSYDRA PIASKOWA

Na piasek, w przeciwieństwie
do wody, nie wpływa
ciśnienie, dlatego pomiar był
bardziej precyzyjny. W taki
sposób dokładniej odmierzano
czas, szczególnie przemówień
czy rozpraw sądowych. Wciąż
jednak trudno było ustalić
aktualną godzinę…
 ZEGARY
WACHADŁOWE

Zegary wahadłowe działają

na zasadzie harmonicznej
oscylacji wahadła, czyli
masy zawieszonej na końcu
sznura lub drążka. Ta
masa, zwana wahadłem,
porusza się tam i z
powrotem pod wpływem
siły grawitacyjnej.
 ZEGARY
MECHANICZNE
W zegarkach mechanicznych
napęd składa się ze sprężyny
napędowej, która znajduje się w
kasecie. Na walcu wewnątrz
kasety zamontowana jest
sprężyna. Nakręcanie zegarka
powoduje nawijanie zwojów
sprężyny na wałek. Dzięki
blokadzie nawinięcia, energia
(wytworzona podczas nakręcania
sprężyny) zostaje zachowana.
 ZEGAR
ELEKTRONICZNY

Model elektroniczny to inaczej

cyfrowy zegarek kwarcowy.
Jego praca możliwa jest dzięki
zasilaniu energią elektryczną
pochodzącą z baterii lub
akumulatora. To, co wyróżnia
ten rodzaj urządzeń to
wyświetlacz, który znacznie
różni się od analogowej wersji.
 CIEKAWOSTKA
W polskich domach popularne były zegary w
kształcie chatki ze spadzistym obustronnie dachem i
okienkiem, z którego co godzinę wyskakiwała
kukułka. Rolę ciężarków grały żeliwne szyszki,
które trzeba było podciągać, kiedy niebezpiecznie
zbliżały się do podłogi i w ten sposób gwarantować
ciągłą pracę mechanizmu.