Machine Translated by Google

Psychologia USP http://dx.doi.org/10.1590/0103-656420130013

317
Aniela Meyer Ginsberg a badania nad rasą/etnicznością i międzykulturą w Brazylii1

Renata Rocha Tsuji da Cunha*, Alessandro de Oliveira dos Santos

Instytut Psychologii na Uniwersytecie w São Paulo, São Paulo, SP, Brazylia

Streszczenie: W tym eseju przedstawiono wkład Anieli Meyer Ginsberg (1902-1986) w badania stosunków etniczno-rasowych i międzykulturowych w
Brazylii. Głównym przedmiotem naszego zainteresowania były jego publikacje na ten temat – obejmujące artykuły, rozdziały książek i streszczenia
konferencji. Pod wpływem powojennej agendy antyrasistowskiej w centrum jej badań znalazły się procesy między- i wewnątrzkulturowe, stosunki etniczno-
rasowe oraz migracje.
Aniela jest ważną postacią w historii brazylijskiej myśli psychologicznej, jej badania nad rasą/
Pochodzenie etniczne w Brazylii definiuje się jako badania wewnątrzkulturowe społeczeństwa narodowego i jego szerokiego zróżnicowania.
Autor starał się zdekonstruować biologiczny deterministyczny pogląd na rasy/etniczność i wykazać, że to właśnie w interakcji jednostek ze społeczeństwem
różnice mogą przekształcić się w nierówności.
Słowa kluczowe: Aniela Meyer Ginsberg, rasa i pochodzenie etniczne, międzykulturowość, psychologia społeczna, historia psychologii – Brazylia.

Wstęp różne rasy ludzkie. Jest to zatem konstrukcja społeczna, która

Pod koniec lat czterdziestych horror II wojny światowej i
Holokaustu oraz poszukiwanie zrozumienia zjawisk nietolerancji
rasowej i ludobójstwa zintensyfikowały badania nad stosunkami
etniczno-rasowymi i międzykulturowymi.
Badania nad stereotypami, postawami i charakterem narodowym
weszły wówczas do powszechnego programu powojennych nauk
humanistycznych (maj 1999). Początek zimnej wojny i procesy
dekolonizacyjne krajów Afryki i Azji w kolejnych dekadach oraz
utrzymywanie się apartheidu
kwestie rasowe – głównie w Stanach Zjednoczonych i Republice
Południowej Afryki – utrzymały aktualność tematów rasowych.
nawiązuje do powstania grupy opartego na przekazywaniu cech
fizjonomicznych, przekładających się na walory moralne i
intelektualne. To także dyskurs na temat miejsca, z którego się
pochodzi i w tym przypadku nawiązuje do przynależności etnicznej
– grupy jednostek, które historycznie lub mitologicznie mają tego
samego przodka, wspólny język, tę samą religię i kulturę oraz dzielą
to samo terytorium. Kolor z kolei, najpowszechniejsza i najbardziej
naturalizowana kategoria ze wszystkich, kieruje się ideą samej rasy,
to znaczy dyskursem klasyfikacyjnym na temat cech, cech i esencji
przekazywanych przez krew, które również wywodzą się od
wspólnego przodka . (Guimarães, 2003).

Tak więc, po tragediach II wojny światowej, naukowcy,
zarówno w psychologii, jak i w innych naukach humanistycznych,
podjęli wysiłki, aby wygasić ideę rasy, uniemożliwiając jej użycie jako
kategorii naukowej.
Celem było zatem wyjaśnienie różnych cech fizycznych, psychicznych
i intelektualnych populacji na podstawie czynników środowiskowych
(warunków społecznych, ekonomicznych i edukacyjnych), a nie
przynależności do różnych grup rasowych, próbując zdekonstruować
pogląd, że geny determinanty mogą powodować te różnice.
Rasa pozostaje jednak konstruktem socjologicznym, efektem
dyskursów, który ma sens tylko w pewnym kontekście historycznym,
powiązanym z teorią, ponieważ nie da się jej zdefiniować genetycznie.
1 Niniejszy esej powstał na podstawie badań Inicjacji Naukowej, nadzorowanych
przez prof. Dr Alessandro Oliveira dos Santos w Instytucie Psychologii
Uniwersytetu w São Paulo. Wsparcie finansowe od RUSP.
Podziękowania: Doktor Mônica Leopardi Bosco Azevedo za współpracę
oraz prof. dr Maria do Carmo Guedes z Papieskiego Uniwersytetu
Katolickiego w São Paulo za przewodnictwo i wsparcie.
* Autor do korespondencji: renatartc@usp.br
Dlatego używanie samego terminu „ etniczność” na
określenie czarnej populacji Brazylii – oraz potomków imigrantów
europejskich i azjatyckich – wydaje się niewystarczające, gdyż nie
ma jednego wspólnego przodka, ich przodkowie pochodzili z różnych
terytoriów i mieszali się w kraju, tworząc prawdziwą „etniczną
społeczność” tygiel”. Z drugiej strony to termin rasa najlepiej wyraża
różnice i nierówności panujące w danym kraju, podkreślając
odmienne doświadczenia narodzin, życia i umierania, w zależności
od przynależności rasowej populacji. Dlatego w tym artykule
zdecydowaliśmy się używać, jeśli to możliwe, obu terminów łącznie:
etniczno-rasowy.
W Brazylii od początku lat trzydziestych populistyczny rząd
Vargasa zamierzał zmodernizować kraj, stworzyć nowe społeczeństwo
miejskie, a dokładniej, nową wykwalifikowaną i wyspecjalizowaną
siłę roboczą, która miałaby zaopatrywać krajowy przemysł. Metody i
techniki psychologiczne pomogły w bardzo znaczący sposób w
przygotowaniu pracowników do zatrudnienia, pomagając
urzeczywistnić modernistyczne aspiracje społeczeństwa brazylijskiego
(Martins i in., 2011).
W tym okresie dziedzina wiedzy psychologicznej rozszerzyła
się wraz z wprowadzeniem pierwszych kursów psychologii w
brazylijskim szkolnictwie wyższym, zaspokajając potrzeby

2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329 317

Machine Translated by Google
Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos
rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowane metody i techniki
organizacji pracy oraz przystosowania dzieci i młodzieży do
placówek oświatowych i poradni dziecięcych. „Nacjonalistycznym
celem tamtego momentu było umożliwienie zbudowania nowego
człowieka dla nowego kraju, a fundamentów tego celu szukano w
pozytywizmie i technice, przy wsparciu psychologii” (Baptista,
2010, s. 172).
Zmiany gospodarcze, społeczne i polityczne wynikające z
rewolucji 1930 r. w Brazylii również skupiły się na wysiłkach na
rzecz ustalenia tożsamości narodowej. Dla Arthura Ramosa (1948)
temat stosunków etniczno-rasowych oferował uprzywilejowany
punkt widzenia umożliwiający dostrzeżenie i analizę wyzwań
związanych z przejściem od tradycji do nowoczesności oraz
przezwyciężeniem różnic społecznych, etniczno-rasowych i
regionalnych w poszukiwaniu ostatecznego narodowego
tożsamość. Dla niego wygodne (i konieczne) byłoby zbadanie
przeszłości niewolników i jej konsekwencji dla stosunków etniczno-
rasowych w Brazylii, zwłaszcza „psychosocjologicznego wpływu
dominujących grup innych niż czarne” (Ramos, 1948, s. 219). ),
stereotypy i postawy.
Ukonstytuowanie się tożsamości narodowej zależało od
integracji Czarnych, rdzennej ludności i imigrantów ze
współczesnym światem i społeczeństwem brazylijskim. Tak więc
w latach dwudziestych i pięćdziesiątych XX wieku pesymistyczny
pogląd na temat wkładu różnych ras/grup etnicznych w
kształtowanie się społeczeństwa brazylijskiego ustąpił miejsca
kontrowersyjnej wierze w demokrację rasową, symbol tolerancji i
harmonijnego współistnienia, zdaniem Brazylijczyków i obcokrajowcy.
Na początku lat pięćdziesiątych Organizacja Narodów
Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (Unesco) sponsorowała
serię badań na temat stosunków etniczno-rasowych w Brazylii.
Badania przeprowadzono w stanach w regionach o tradycyjnej
gospodarce, takich jak Pernambuco i Bahia, oraz w regionach
bardziej nowoczesnych, takich jak południowy wschód. Badania
przeprowadzone w São Paulo koordynowali Roger Bastide i
Florestan Fernandes, a ich wyniki opublikowano w książce Racial
Relations Between Blacks and Whites in São Paulo (Bastide i
Fernandes, 1955). Wezwano psychologię społeczną, wraz z Anielą
Ginsberg (jak zobaczymy później) i Virgínią Leone Bicudo, do
wniesienia swojego wkładu w Projekt UNESCO, aby zrozumieć
uważane wówczas za „udane doświadczenie” godzenia różnic
etniczno-rasowych w Brazylii, kraju uważany za kontrprzykład w
kontekście rasizmu.
Projekt UNESCO, jak stał się znany, wygenerował szeroki i
zróżnicowany obraz brazylijskich stosunków etniczno-rasowych i
przyczynił się do pojawienia się nowych odczytań na temat
społeczeństwa narodowego w kontekście procesu modernizacji
(maj 1999). Według Bastide'a i Fernandesa (1955) w São Paulo,
które niedawno stało się największym ośrodkiem przemysłowym
w Ameryce Łacińskiej, współistniały „przeżycia społeczeństwa
niewolników i innowacje społeczeństwa kapitalistycznego” (s. 11),
a uprzedzenia dotyczące koloru „ którego funkcją było
usprawiedliwianie służalczej pracy Afrykanów, będzie teraz służyć
usprawiedliwieniu społeczeństwa klasowego, ale
318
Nie oznacza to, że stare stereotypy będą się zmieniać; zmienią
jedynie swój cel.”
Na potrzeby Projektu UNESCO Virgínia Leone Bicudo
wykonała pracę Postawy uczniów w grupach szkolnych w
odniesieniu do koloru ich uczniów, analizując postawy intymności,
podejścia i/lub odrzucenia uczniów ze względu na kolor ich skóry
oraz rodzinę wpływ na kształtowanie się tych preferencji i
uprzedzeń. Kilka lat wcześniej, w 1945 r., Virgínia ukończyła pracę
magisterską, pierwszą dotyczącą „kwestii rasowej”, którą obroniono
na brazylijskiej uczelni: Studium postaw rasowych czarnych i
mulatów w São Paulo. W tym badaniu (Bicudo, 1945) połączyła
analizę socjologiczną (struktura klasowa, mobilność społeczna,
uprzedzenia) z psychologią społeczną (postawy społeczne). Na
podstawie wywiadów z rodzicami uczniów szkół publicznych
zamieszkujących cztery popularne i jedną zamieszkiwaną przez
klasę średnią dzielnice São Paulo oraz z byłymi bojownikami Frente
Negra Brasileira (FNB), antyrasistowskiej czarnej organizacji
utworzonej w 1931 r., autor doszedł do wniosku, że kolor istnieją
uprzedzenia, a kolor ten stanowił barierę dla awansu społecznego
czarnych i „mulatów” mężczyzn i kobiet. Pomimo wysiłków
zmierzających do osiągnięcia nowego statusu społecznego
poprzez edukację i szkolenie zawodowe, nie doszło do zniesienia
„dystansów społecznych wzdłuż linii koloru”, ze względu na
utrzymujące się uprzedzenia dotyczące koloru (Bicudo, 1945, s.
65).
Virgínia przedstawiła nowatorską refleksję, uznając kolor
skóry i rasę/pochodzenie etniczne za ważne zmienne w
powstawaniu różnic i nierówności w społeczeństwie brazylijskim
w czasie, gdy prowadzono wstępne badania na temat postaw
rasowych (uprzedzeń i stereotypów) w Stanach Zjednoczonych,
poszukując skonfrontować darwinizm społeczny i biologiczny
determinizm ras (maj 2010).
W tym samym kierunku w połowie lat pięćdziesiątych
psycholog społeczny Dante Moreira Leite obronił pracę doktorską
na Wydziale Filozofii, Literatury i Nauk Humanistycznych
Uniwersytetu w São Paulo na temat brazylijskiego charakteru
narodowego: przypisywania Brazylijczykom cech psychologicznych
cechy określane jako typowe (Leite, 1954). Dante starał się ukazać
niespójność koncepcji charakteru narodowego, gdyż jest to
zjawisko społeczne nacechowane stereotypami i uprzedzeniami –
zniekształconym postrzeganiem rzeczywistości społecznej i
obciążone wartościami subiektywnymi i kulturowymi – którego
główną funkcją było uzasadnianie ciągłości form dominacji
politycznej, społecznej i etniczno-rasowej. W książce Psicologia
Diferencial z 1966 roku autor komentuje, że:
Kiedy dwie grupy rasowe żyją w tym samym społeczeństwie,
prawie nigdy nie mają takich samych praw i takich samych
możliwości. . . grupa dominująca ma wówczas skłonność
do przypisywania takich niepożądanych cech grupie
zdominowanej i usprawiedliwiania za ich pośrednictwem
gorszej sytuacji, w której stawia ją.
(Leite, 1966, s. 112-113)
W tej pracy Dante potępił silne rasistowskie konotacje
brazylijskiego charakteru narodowego
Psychologia USP I www.scielo.br/pusp
Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii
Ustalone w nim cechy pesymistyczne skierowane były do klas
biednych, składających się w zdecydowanej większości z
czarnych kobiet i mężczyzn pochodzących od niewolników.
Ponadto argumentował, że cech psychologicznych nie można
rozumieć jako wyjaśnienia warunków społecznych, ponieważ to
one determinują cechy psychologiczne, które dopiero wtedy
będą oddziaływać ze środowiskiem i na nim (Bosi, 2000;
Graciano, 1976; Paiva, 2000).
Okres od 1930 do 1960 charakteryzuje się intensywną
debatą na temat społeczno-kulturowej konstrukcji różnic w
psychologii brazylijskiej. Jest to okres krytyki i dekonstrukcji
biologicznego determinizmu ras, inicjujący proces zerwania i
konfiguracji nowej wiedzy w psychologii na temat relacji
etniczno-rasowych w Brazylii (Santos, Schucman i Martins, 2012).
Aniela Meyer Ginsberg (1902-1986) jest jedną z
głównych autorek psychologii tego okresu poświęconego
tematyce różnic, obok Dantego Moreiry Leite2 i Virgíni Leone
Bicudo. W latach 1947–1978 opublikowała kilka prac na temat
międzykulturowości i rasy/pochodzenia etnicznego w Brazylii,
w tym artykuły, rozdziały książek i streszczenia konferencji. W
tym artykule podkreślamy jego główny wkład w badania
psychologiczne w obszarze międzykulturowości i rasy/pochodzenia etnicznego wPo
Brazylii.
przeczytaniu i uporządkowaniu produkcji w tabele
Centralnym obiektem zainteresowania była twórczość Anieli,
równolegle z przeglądem bibliograficznym i dokumentalnym
dotyczącym głównych celów badawczych stawianych w jej
pismach oraz społeczno-historycznego kontekstu jej twórczości.
Aniela Ginsberg wykładała w Wolnej Szkole Socjologii i
Polityki w São Paulo, na Uniwersytecie w Bahia i na Papieskim
Uniwersytecie Katolickim w São Paulo oraz brała udział w
tworzeniu i rozwoju kilku instytucji zajmujących się badaniami i
nauczaniem psychologii, takich jak IDORT-SP (Instytut
Racjonalnej Organizacji Pracy), ISOP-RJ (Instytut Doboru i
Poradnictwa Zawodowego) oraz Instytut Pedagogiki i Psychologii
PUC-SP (IPPUCSP). Córka polskich rodziców, Aniela, dzieciństwo
spędziła podczas I wojny światowej.
Ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując w
1933 r. stopień doktora filozofii . W 1936 r. przybył do Brazylii i
tu odnalazł różnorodność etniczno-rasową ludności w szerokim
współistnieniu w strukturze nierówności i dyskryminacji. Tym
samym Brazylia jawiła się jej jako intrygujące społeczeństwo, a
jednocześnie „idealne laboratorium społeczne” dla jej badań
międzykulturowych (Ginsberg, 1978a, s. 7).
Badania bibliograficzne i dokumentalne dotyczące
produkcji Anieli Ginsberg na temat
międzykulturowości i rasy/etniczności
Badania bibliograficzne i dokumentacyjne dotyczące
twórczości Anieli przeprowadzono w Centrach Dokumentacji
2 Aniela Ginsberg i Dante Moreira Leite byli odpowiedzialni za pierwsze kursy
psychologii różnicowej w Brazylii. W 1953 roku opublikowała rozdział pod
tym tytułem w książce Psicologia Moderna autorstwa Otto Klineberga
(1953). Dante publikuje swoją książkę Psychologia różnicowa w 1966 roku.
2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329
(CEDOCs) z bibliotek: Dante Moreira Leite z Instytutu Psychologii
Uniwersytetu w São Paulo i Nadir Kfouri z Papieskiego
Uniwersytetu Katolickiego w São Paulo; oraz w zbiorach Fundacji
Anieli i Tadeuza Ginsbergów (FATG) w São Paulo.
W sumie odnaleziono około czterdziestu publikacji
autora z obszaru rasy/etniczności i międzykulturowości, w tym
artykuły, rozdziały książek i streszczenia konferencji. Z tych
samych badań Aniela zaczerpnęła kilka prac (artykuły
opublikowane w języku portugalskim, angielskim i francuskim
oraz streszczenia prezentowane na różnych kongresach). W
związku z tym do bardziej szczegółowej analizy wybrano 12
prac – 8 artykułów naukowych i 4 rozdziały książek – które w
całości obejmują obszar badań i główne wyniki prowadzonych
przez autora badań, z których pierwsze pochodzą z 1947 r.
ostatnia z 1978 r. 12 produkcji zostało odczytanych w całości,
zarejestrowanych i uporządkowanych w tabelach poglądowych
zawierających: tytuł i rok, źródło (miejsce publikacji), cel(e),
zastosowane metody), badaną populację oraz forma klasyfikacji
etniczno-rasowej badanych osób. W załączeniu tabele 1 i 2
przedstawiają organizację produkcji Anieli.
poglądowe przystąpiono do pracy nad analizą treści i
przygotowaniem recenzji krytycznych. Analiza treści polegała
na procesie kodowania i interpretacji informacji zawartych w
materiale bibliograficzno-dokumentacyjnym, zmierzającym do
scharakteryzowania badanych zjawisk, podstaw teoretycznych,
koncepcji, a przede wszystkim ścieżek metodologicznych, jakimi
posługuje się badacz.
Przygotowanie recenzji krytycznych skupiało się na
głównych treściach spektaklu Anieli i jej wkładzie w badania w
obszarze międzykulturowości oraz rasy/etniczności, pozwalając
na odtworzenie ważnego momentu w historii brazylijskiej myśli
psychologicznej dotyczącej relacji etniczno-etnicznych. rasowy.
Badania Anieli Ginsberg w obszarze
międzykulturowości i rasy/etniczności
Aniela przeprowadziła badania porównawcze w różnych
aspektach, aby zbadać charakter i przejawy różnic indywidualnych
oraz między grupami, analizując wpływy związane z wiekiem,
płcią, środowiskiem społecznym, pochodzeniem narodowym,
kulturą i czynnikami etnicznymi – rasowymi. W centrum jego
badań znajdowały się procesy migracyjne, stosunki etniczno-
rasowe, postawy i zainteresowania młodych ludzi z różnych
kultur, a także procesy międzykulturowe i wewnątrzkulturowe.
Pod wpływem powojennej agendy antyrasistowskiej Aniela
zajmowała się wykrywaniem specyfiki etniczno-rasowej,
kulturowej i narodowej, zrozumieniem różnic i kwestionowaniem
uniwersalności wiedzy psychologicznej (Azevedo, 2002).
Badaczowi potrzebne były teorie społeczne, które
mogłyby uwzględnić różnice indywidualne, umiejętności i
środowisko kulturowe dotyczące zachowania. Tego
319
Machine Translated by Google
Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos
W ten sposób rozumiał, że badania międzykulturowe umożliwiły
oddzielenie ogólnych aspektów osobowości człowieka od cech
uwarunkowanych kulturowo, to znaczy pomogły w tworzeniu
ogólnych praw ludzkiego zachowania i obserwacji wpływu czynników
kontrolujących środowisko na rozwój umiejętności i postaw w
kontrastujących kulturach (Ginsberg, 1973b, s. 122).
Według Anastasiego (1937, cytowany przez Ginsberga,
1953b) różnice indywidualne mają charakter ilościowy, a nie
jakościowy, co oznacza, że w populacji występuje różny stopień tej
samej cechy z tendencją centralną. Dlatego też „zmienne zewnętrzne”
wydają się mieć wpływ na konfigurację różnic i specyfiki nie tylko na
dziedziczność: „Wydaje się, że różnice między jednostkami należącymi
do grup heterogenicznych są spowodowane bardziej czynnikami
środowiskowymi. W różnicach indywidualnych, w obrębie bardziej
jednorodnych grup, czynniki dziedziczne wydają się przeważać”
(Ginsberg, 1953b, s. 212).
Na przykład w odniesieniu do różnic seksualnych Aniela
argumentuje, że można je tłumaczyć także różnorodnością
środowiska społecznego, pomimo wpływu aspektów fizycznych na
zachowania mężczyzn i kobiet; i dialogi z pojęciem płci: od początku
socjalizacji te różnice w zachowaniu są wyolbrzymiane przez kulturę,
przypisując opozycję męskich charakterów
i kobiece, które „nie mają charakteru seksualnego, ale społeczne”
(Ginsberg, 1953b, s. 223), konstruowane i aktualizowane w każdym
czasie, ze względu na odmienne warunki władzy, środowiska
społeczne i edukacyjne mężczyzn i kobiet.
W ich badaniach porównawczych do rasy/pochodzenia
etnicznego podchodzi się również z perspektywy kulturalisty lub ekologa.
Aniela rozumie rasę w oparciu o definicję Klineberga3
(1940, cyt. Ginsberg, 1953b, s. 227), jako „grupę ludzi o podobnym
typie fizycznym i wspólnym dziedzictwie”.
Porównanie ras/etniczności i narodowości stanowi dla Anieli
największe wyzwanie psychologii różnicowej i międzykulturowej, ze
względu na brak precyzji stosowanej terminologii i duże trudności
eksperymentalne. Porównywanie różnych grup etniczno-rasowych i
narodowych stwarza problemy metodologiczne, takie jak konieczność
tworzenia podobnych grup z ludźmi różnych ras/
różne grupy etniczne lub narodowości, różnice etniczno-rasowe
między egzaminatorem a zdającym, różnice językowe, edukacyjne i
społeczno-ekonomiczne między jednostkami oraz różnice kulturowe
i tradycyjne między różnymi grupami, co może znacznie skomplikować
precyzję i analizę tych badań.
3 W latach 1945–1947 Otto Klineberg z Uniwersytetu Columbia przebywał w
Brazylii, aby szerzyć północnoamerykańskie doświadczenia z zakresu
psychologii społecznej i tworzyć Wydział Psychologii w USP.
Był konsultantem UNESCO przy projektowaniu badań nad stosunkami
międzyrasowymi w Brazylii (maj 2010). Klineberg zaprasza Anielę Ginsberg
(wśród innych autorów) do udziału w jego książce Psicologia Moderna
(1953) i nominuje ją jako jedną z badaczek psychologii społecznej w ramach
Projektu UNESCO.
320
Jeśli chodzi o klasyfikacje etniczno-rasowe stosowane przez
Anielę w dociekaniach badawczych, na podkreślenie zasługują dwa
czynniki: heteroklasyfikacja oraz zastosowanie „wyglądu rasowego”
jako kryterium. Wszystkie jego badania dotyczące rasy/pochodzenia
etnicznego przeprowadzono w oparciu o heteroklasyfikację:
uczestnicy byli klasyfikowani przez obserwatorów, a nie na podstawie
samodeklaracji, co jest bardziej rozpowszechnione w obecnych
badaniach nad kwestiami rasowymi. Ogólnie rzecz biorąc, w
autorskich klasyfikacjach etniczno-rasowych jako kryteria
wykorzystano wyłącznie aspekty fizyczne – kolor skóry, oczu i
włosów; kształt włosów; wymiary ciała; indeks głowowy; pomiary
twarzy (szerokość nosa, pojemność czaszki); grupy krwi i przewaga
aktywności niektórych gruczołów dokrewnych.
Chociaż klasyfikacji tych dokonano na podstawie wyglądu
fizycznego, w różnych badaniach stosowano w nich różne konwencje.
W badaniach przeprowadzonych w 1947 r. dzieci sklasyfikowano,
zgodnie z konwencją zaproponowaną przez Otto Klineberga, jako: a)
całkowicie białe; b) nie całkowicie biały; c) mulaci; d) nie całkowicie
czarny; e) całkowicie czarny (Ginsberg, 1947b). W innym badaniu
(Ginsberg, 1950a) uczniowie szkół publicznych zostali sklasyfikowani
przez trzech niezależnych obserwatorów jako biali lub prawie biali
lub czarni lub prawie czarni, a w badaniu z 1951 roku uczestnicy
zostali podzieleni na sześć kategorii: a) całkowicie biały; b) jasne
mulaty; c) mulaci; d) czarni, ale z pewną domieszką białych; e) osoby
czarnoskóre; f) rdzenne lub posiadające pewne rdzenne pochodzenie
(Ginsberg, 1951).
Autor uważa jednak, że klasyfikacje, a przede wszystkim
próby powiązania cech fizycznych i psychicznych były błędne, gdyż
„nie udało się wykazać, że istotne różnice psychiczne są powiązane z
cechami fizycznymi, stosowanymi jako kryteria klasyfikacji rasowych”
( Klineberg, 1940, cyt. za Ginsbergiem, 1953b, s. 230). Zatem różnice
między grupami etniczno-rasowymi – a także różnice w inteligencji,
wieku, pomiędzy ludnością miejską i wiejską, a także między płciami
– wynikają z różnorodności społeczno-kulturowej, a nie z aspektów
rasowych czy wewnętrznych zmiennych społeczeństwa. a także ich
cechy fizyczne i psychiczne: „jak dotąd przeprowadzone badania nie
były w stanie wykazać istnienia wrodzonych różnic rasowych,
niezależnych od wpływów środowiska” (Ginsberg, 1953b, s. 233).
Brazylia, zwłaszcza Bahia, stanowiła bardzo dogodny teren
do badań nad grupami etniczno-rasowymi, gdyż można było
porównać osiągnięcia ludzi różnych ras/pochodzenia etnicznego, ale
mówiących tym samym językiem, którzy dorastali w tym samym
środowisku fizycznym, geograficzne i społeczne oraz że często
uczęszczali do tej samej szkoły, pośród innych przestrzeni
serdeczności i towarzyskości. To zmotywowało Anielę do zbadania
na przykład różnic między młodymi czarnoskórymi i białymi ludźmi,
należącymi do tego samego środowiska społecznego w Bahia
(Ginsberg, 1950a).
Na początku lat 50. XX w. w ramach Projektu UNESCO Aniela
przeprowadziła badanie „ Badania postaw grupy uczniów z São Paulo
w stosunku do
Psychologia USP I www.scielo.br/pusp
Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii
Children of Color (Ginsberg, 1955), w którym starał się
przeanalizować: a) czy w środowisku szkolnym istniały uprzedzenia
rasowe/etniczne, jakie przybierały formy i stopień; b) jaki jest
stosunek dzieci w wieku szkolnym do białych i kolorowych kolegów
z klasy; c) czy istniały wrogie postawy ze względu na różnice etniczno-rasowe wśród dorosłych tego określenia używali głównie sami mulaci, „t-
d) czy dzieci potrafiły identyfikować się z odpowiadającymi im
grupami e) czy nastąpiły zmiany w tych postawach ze względu na
wiek, płeć, środowisko społeczne, kolor skóry lub rasę/
pochodzenie etniczne dzieci.
W tym celu przeanalizowano postawy dzieci podczas
zabawy identycznymi lalkami, jedną białą, a drugą czarną, oraz
interpretację przez te same dzieci ilustracyjnych obrazków
przedstawiających codzienne sceny z życia dzieci białych i czarnych,
jako środki pośrednie, które umożliwiły dostęp do uprzedzeń
rasowych/etnicznych. Podczas zabawnej zabawy zadano pytania,
próbując ustalić, czy dzieci uważają, że lalki są takie same, czy różne;
jakie różnice dostrzegają dzieci; jakie są relacje między tymi lalkami;
preferencje dzieci dotyczące jednej z lalek; oraz odpowiednie
uzasadnienia udzielonych odpowiedzi. Na obrazach ilustracyjnych
ukazano czarno-białe sceny przedstawiające dzieci lub młodzież,
czasem oddziałujące na siebie, a czasem oddzielone w mniej lub
bardziej radykalny sposób. Pierwszy z tych obrazów przedstawiał na
przykład grupę dzieci bawiących się wodą i jedyne czarne dziecko
daleko od grupy. Po przedstawieniu tej tabeli zadano następujące
pytania: „Co robią te dzieci? A ten (czarny) chłopiec bawi się z innymi,
czy jest sam?” Jeśli dziecko odpowie, że jest samo, „Dlaczego?”
W tym miejscu należy podkreślić skrajną nierówność między
czarnymi i białymi w latach pięćdziesiątych XX wieku, która znalazła
odzwierciedlenie w podgrupach tworzonych przez uczestników tego
badania. Czarni i „mulaci” stanowili mniejszość w szkołach średnich,
nawet w miastach, w których stanowili większość populacji – w
badanych szkołach stanowili zaledwie 19,7% uczniów (Ginsberg,
1955). Jak stwierdza Bastide, prezentując rezultaty Projektu UNESCO
w São Paulo (Bastide i Fernandes, 1955, s.11), uprzedzenia
kolorystyczne służą utrzymywaniu nierówności i usprawiedliwiają
ucisk oraz dominację społeczną i rasową, czego wyrazem jest
ograniczony dostęp czarnych mężczyzn i kobiet do edukacji oraz ich
potrzeby angażowania się od dzieciństwa w inne, ogólnie płatne
zajęcia.
Zatem istniejące nierówności w Brazylii nie miały (i nie
mają) wyłącznie charakteru społeczno-ekonomicznego, ale silnie
wpływał na nie czynnik etniczno-rasowy.
W badaniach Anieli kolor skóry i rasa/pochodzenie etniczne okazują
się ważnymi wskaźnikami pozwalającymi zrozumieć społeczno-
kulturowe wytwarzanie różnic i nierówności nie poprzez działanie
dziedziczności, ale poprzez ich interakcję z brazylijskim środowiskiem
społecznym, naznaczonym pewną segregacją etniczno-rasową. oraz
niższą rolę społeczną przypisaną czarnym mężczyznom i kobietom.
Język jest kolejnym mocnym elementem manifestacji
nierówności etniczno-rasowych, czego dowodem jest rozwój badań
własnych Anieli oraz użycie terminów przypisywanych podmiotom
badań. czarny piasek
2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329
Czarni ludzie nazywani są ludźmi kolorowymi, uznając biel za
neutralną i/lub naturalną, a czarni za „nie-białych”. W badaniu dla
Projektu UNESCO autorka zauważa, że większość białych dzieci
używała słowa „moreno” w odniesieniu do „mulata”, natomiast
czas ukryć czarne pochodzenie ich koloru” (Ginsberg, 1955, s. 331).
Wyniki badań przeprowadzonych przez Anielę na temat
doboru kolegów przy biurku w klasie (Ginsberg, 1947b) sugerują,
że dzieci wybierają współtowarzysza przy biurku i szerzej przyjaciół,
kierując się podobnymi cechami lub identyfikacją. Dzieci całkowicie
białe wydają się jednak mieć pewien prestiż: częściej wybierają je
dzieci innych kolorów.
Czynnik etniczno-rasowy i rasizm pojawiają się w tych
badaniach jako wtórne wyjaśnienie postaw i wyborów dzieci
(Ginsberg, 1947b, 1955). Jednak białe i czarne dzieci często
przypisywały gorszą rolę społeczną czarnym mężczyznom i kobietom,
demonstrując preferencję dla białych dzieci. Można zatem
kwestionować stopień, w jakim na te naturalizowane wybory miały
już wpływ czynniki edukacyjne, społeczne i polityczne, przeniknięte
stereotypem czarnej populacji oraz nierównością etniczno-rasową.
Preferowanie białych i „mulatów” może być oznaką ideału bieli i
wiary w społeczno-ekonomiczną i etniczno-rasową wyższość tej
grupy. Dlatego też obserwuje się, że zarówno stereotyp osoby
czarnej, zdegradowanej społecznie i ekonomicznie, jak i ideał i
białość bieli – czyli postrzeganie bądź nie postrzegania przez białych
ludzi ich tożsamości etniczno-rasowej – są naturalizowane przez
edukację rodzinną w wyobraźnia dzieci (czarno-biała) już od
najmłodszych lat.
Badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym prowadzone z
dziećmi i młodzieżą przez Anielę w latach 40. i 50. XX w. (Ginsberg,
1947a, 1947b, 1950a, 1950b, 1951, 1953a, 1955) wykazują różnice
pomiędzy średnimi wynikami grupy białej i czarnej, choć niewielkie
i nieistotne statystycznie. Wyniki badania Porównanie wyników
testu poziomu psychicznego stosowanego w różnych grupach
etnicznych i społecznych (Ginsberg, 1951) wykazały, że we wszystkich
grupach społecznych najlepsze wyniki uzyskali biali studenci, a
następnie „jasni mulaci” (prawie biali ), przez „mulatów” w ogóle,
przez rdzenną ludność lub potomków rdzennej ludności i wreszcie
przez czarnych lub „prawie czarnych” studentów. Różnice pomiędzy
średnimi wynikami dzieci białych i czarnych oraz dzieci białych i
rdzennych były znaczące. Ogólnie rzecz biorąc, grupa młodych
białych mężczyzn charakteryzowała się nieco wyższym poziomem
umysłowym i bardziej teoretycznym sposobem myślenia; młodzi
biali ludzie byli mniej zahamowani, mieli bardziej ekspansywną i
egocentryczną uczuciowość. Z drugiej strony młodzi czarnoskórzy
wykazali się bardziej praktyczną mentalnością, mniej stereotypową
i większymi zdolnościami twórczymi. Wyniki
321
Machine Translated by Google
Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos
wydają się wskazywać na różnice bardziej intelektualne niż
afektywne (Ginsberg, 1950a).
Dla Anieli „ta względna niższość Czarnych we wszystkich
badanych środowiskach jest zjawiskiem trudnym do wyjaśnienia,
niezależnym ani od środowiska, ani od dziedziczności” (Ginsberg,
1951, s. 41). Stwierdzona różnica w poziomie intelektualnym może
odzwierciedlać odmienne zdolności białych i czarnych, ale także (i
głównie) wpływ procesów edukacyjnych i historii wzmacniania
jednostek o różnych rasach/pochodzeniu etnicznym. Zatem te
różnice między młodymi czarnymi i białymi ludźmi mogą wynikać
bardziej z indywidualnych różnic w osobowości i trajektorii rozwoju
niż z wrodzonych różnic etniczno-rasowych. Jednakże, chociaż
Anielę interesuje podejście do koloru skóry i rasy/pochodzenia
etnicznego jako kategorii analizy wykraczających poza klasę
społeczną, nie omawia możliwości, że rasizm może być jedną z
przyczyn różnic stwierdzonych między grupami etniczno-rasowymi.
W latach czterdziestych i pięćdziesiątych Aniela skupiała
się na badaniu różnic indywidualnych i międzygrupowych
stwierdzanych w wynikach testów projekcyjnych i na poziomie
psychicznym: w tym kontekście bardziej interesował ją wpływ
czynnika etniczno-rasowego oraz koncepcje rasy/rasy/ pochodzenie
etniczne i kultura wydawały się ze sobą powiązane i mniej zróżnicowane.
W kolejnych dziesięcioleciach autorka zwróciła się jednak jeszcze
bardziej w stronę badań między- i intrakulturowych, starając się
wyizolować wpływy czynników etniczno-rasowych i kulturowych na
cechy i motywacje osobowości.
I tak od lat 60. i 70. XX w. Aniela zaczęła w swoich badaniach
różnicować rasę/etniczność i kulturę.
O ile pojęcie rasy/pochodzenia etnicznego wydaje się być powiązane
z pochodzeniem narodowym, a dokładniej z dziedzicznością,
pojęcie kultury wydaje się być szersze i obejmuje wpływy
pochodzące z różnych ras/pochodzenia etnicznego, ale które
oddziałują na siebie w ramach tej samej kultury, jak ma to miejsce
w przypadku „kultura afrykańska” czy „kultura zachodnia”. Zatem
to samo pochodzenie etniczno-rasowe niekoniecznie oznacza
posiadanie tych samych wpływów kulturowych i odwrotnie.
Na początku lat 70. Aniela próbowała m.in. zbadać, w jakim
stopniu różnice społeczno-ekonomiczne i kulturowe wpływają na
postawy i osobowość młodych studentów (mężczyzn) z trzech
bardzo różnych krajów: Brazylii, Japonii i Polski. Uczestników
podzielono na grupy ze względu na poziom wykształcenia rodziców
(uniwersyteckie, średnie, gimnazjalne oraz pełne lub niepełne I
stopnia) i ich pochodzenie narodowe. Różnice między grupami
narodowościowymi były istotniejsze statystycznie częściej niż te
spowodowane czynnikami społeczno-ekonomicznymi (w zależności
od wykształcenia lub poziomu wykształcenia rodziców). Porównując
ze sobą grupy narodowościowe, odpowiedzi młodzieży brazylijskiej
i polskiej na test Holtzmana były znacznie bliższe odpowiedziom
tych grup młodzieży japońskiej. Tym samym badanie to (Ginsberg,
1973b) wskazało na wpływ czynników historycznych i kulturowych
na aspekty osobowości: Brazylia i Polska to kraje bardzo różniące
się pod względem etniczno-rasowego pochodzenia ludności,
natomiast
322
język, warunki geograficzne i społeczne, ale oba są krajami
katolickimi i historycznie znajdują się pod wpływem „kultury
zachodniej”; co wydaje się prowadzić do pewnego podobieństwa
między młodymi ludźmi w tych krajach.
W innym badaniu (Ginsberg, 1973a) starano się różnicować
wpływ czynników etniczno-rasowych i kulturowych na aspiracje
zawodowe młodych ludzi oraz na niektóre aspekty osobowości. W
tym celu Aniela stworzyła próbę uczestników urodzonych i
wychowanych w Brazylii, zanurzonych w kulturze brazylijskiej; ale
pochodzą z dwóch odrębnych grup etniczno-rasowych: dzieci
Japończyków i dzieci Brazylijczyków (od ponad trzech pokoleń).
Skala Cantrila4 nie wykazała znaczących różnic pomiędzy grupami
etniczno-rasowymi, natomiast TAT5 wykazała istotną różnicę w
osobowości pomiędzy członkami obu grup: potomkowie
Japończyków wydawali się „bardziej zdolni do odroczenia
zaspokojenia swoich pragnień i prezentowali wyższy poziom
niepokoju” (Ginsberg, 1973a, s. 83) w porównaniu z Brazylijczykami.
Według wyników testu Holtzmana6
,
Brazylijczycy wydawali się „bardziej dojrzali i elastyczni intelektualnie,
bardziej krytyczni i ze skłonnością do bardziej abstrakcyjnego
rozumowania, ale psychicznie bardziej leniwi, skłonni do udzielania
łatwiejszych odpowiedzi”. Japończycy natomiast wydawali się
„bardziej sztywni i bardziej konwencjonalni, w większym stopniu
uzależnieni od norm grupowych” (Ginsberg, 1973a, s. 84).
Aniela zastanawia się, czy stwierdzone różnice, zwłaszcza
dotyczące większego niepokoju, sztywności i przestrzegania
konwencjonalnych norm przez potomków Japończyków, wynikają
z czynnika etniczno-rasowego, czy też z samego procesu imigracji.
Cytowane przez nią badania (Ginsberg, 1973a, s. 84) wykazały, że
drugie i trzecie pokolenie imigrantów na ogół jest bardziej
„niepewne i neurotyczne” niż sami imigranci, co wynika z konfliktów
wartości obu grup kulturalny.
Tym samym Aniela zaproponowała kolejne badania z
imigrantami, mające na celu analizę relacji pomiędzy wpływami
kulturowymi kraju pochodzenia a krajem docelowym imigracji,
przyjmując w tym celu koncepcje akulturacji – modyfikacji
całościowego systemu wartości, poprzez integrację z kulturę kraju
docelowego, obejmującą język, przyjaźnie, religię i zainteresowania
kulturalne – oraz adaptację społeczną
– związane z trudnościami osobistymi, „spowodowanymi faktem
życia pod wpływem dwóch różnych zbiorów norm i wartości
społecznych” (Ginsberg, 1978b, s. 136). Uczestników podzielono na
trzy grupy: Brazylijczyków (czterech lub więcej pokoleń), Nisei
(urodzonych w Brazylii) i Japończyków urodzonych w Japonii; i
rezultaty były
4 W pierwszej części ocenia tendencje w stronę optymizmu lub pesymizmu,
z jakimi badani stawiają czoła swojej obecnej i przyszłej sytuacji w
porównaniu do swojej przeszłości; druga składa się z osób opisujących
swoje największe pragnienia i lęki związane z przyszłością (Ginsberg, 1978, s. 9).
5 Badani powinni ustalić kolejność w zestawach trzech rysunków (dotyczących
nauki i zajęć zawodowych) oraz napisać opowieść o głównym bohaterze.
6 Test projekcyjny szeroko stosowany w badaniach międzykulturowych –
źródło informacji o aspektach osobowości badanych i niektórych
postawach interpersonalnych (Ginsberg, 1978, s. 8).
Psychologia USP I www.scielo.br/pusp
Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii
porównywane, szukając głównych podobieństw i różnic
pomiędzy grupami. Testy (Holtzman, Skala Cantrila,
Kwestionariusz Filozofii Życia7 i Kwestionariusz Biograficzny)
wykazały duże podobieństwo pomiędzy Nisei i Brazylijczykami,
a znacznie mniejsze podobieństwo do wyników Japończyków.
W odniesieniu do akulturacji i adaptacji społecznej mniej
akulturowany Nisei wykazywał pewne oznaki napięcia, takie
jak „przesadne pragnienie kontaktu z innymi, chęć
«przynależności», kontrolowany niepokój; strach przed porażką
zawodową, silne uczucie. . kontrolowani społecznie, troszczący
się o swoje obowiązki. i o niewielkiej niezależności oceny”
(Ginsberg, 1978b, s. 145). Lepiej przystosowani imigranci
wykazali większą niezależność w stosunku do innych i ocen,
pozwalając na realizację swoich planów, a co za tym idzie,
bogatsze życie wewnętrzne, mniejszą bezbronność i większą
łatwość adaptacji do nowego kraju.
W badaniach tych (Ginsberg, 1973a, 1973b, 1978b)
Aniela po raz kolejny stara się kontrolować inne zmienne, które
mogłyby mieć wpływ na wyniki, wyrównując wiek, płeć oraz
poziom społeczno-ekonomiczny i edukacyjny uczestników;
oprócz stosowania różnych testów w celu uzyskania szerszych
i bardziej złożonych danych. Wzmacnia także zainteresowanie
zrozumieniem procesów migracyjnych oraz postaw i
zainteresowań młodych ludzi różnych ras/pochodzenia
etnicznego i kultur poprzez badania między- i wewnątrzkulturowe.
Wkład i ograniczenia badań
Aniela Ginsberg w obszarze międzykulturowości i
rasy/etniczności
Główny wkład Anieli w badania psychologii w obszarze
międzykulturowości i rasy/etniczności ma charakter
metodologiczny. Według niej psychologia społeczna posługiwała
się szeroką gamą nieustrukturyzowanych metod, które mogły
prowadzić do różnic w uzyskiwanych wynikach (Ginsberg,
1978a, s. 6). Dlatego różne testy i metody stosowane w ich
badaniach – Rorschach, Mira y López8 (PMK), Katalog książek9
, Skala Aspiracji Cantrila,
Specjalny TAT, Test plam plamistych W. Holtzmana (HIT),
Kwestionariusz Filozofii Życia Díaza Guerrero, Pomiar dystansu
społecznego Bogardusa10
7 Mierzy aktywne lub pasywne postawy w obliczu przeciwności losu (Ginsberg,
1978, s. 9).
8 Ocenia strukturalne i reakcyjne cechy osobowości na podstawie analizy
mimowolnych napięć mięśni ramion w różnych orientacjach przestrzennych
(Vasconcelos, 2011).
9 Dzieci powinny wybrać z zaprezentowanej listy 100 tytułów 15 tytułów
książek, które chciałyby przeczytać, i wskazać pięć, które uznały za
najciekawsze, numerując je od 1 do 5.
10 Badani musieli wybrać z listy różnych grup narodowościowych i etniczno-
rasowych członków, których przyjęliby jako krewnych w związku
małżeńskim, członka klubu lub kręgu znajomych, sąsiada z ulicy, członka
swojej grupy zawodowej, obywatela swojego kraju, turystę z Twojego
kraju lub wykluczyłoby Cię z Twojego kraju.
2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329
oraz Metoda Socjometryczna11 – jawią się jako narzędzia
umożliwiające ostrożne i ustrukturyzowane porównywanie
podobieństw i różnic pomiędzy jednostkami i grupami (o
różnym pochodzeniu etniczno-rasowym, wieku, środowisku
społecznym, płci itp.) w ich licznych badaniach między- i wewnątrzkulturowych.
Co więcej, Aniela w tych samych badaniach łączyła różne testy,
gdyż w ten sposób stykała się z szeregiem bardziej złożonych
zależności, dzięki czemu mogła skoncentrować się na
zmiennych, które robią różnicę (Ginsberg, 1978a, s. 6). W tym
sensie jego badania zaskakują innowacyjnością technologiczną
i rygorem naukowym.
Metodologia jawi się zatem jako odpowiedź na pytania
badawcze: to właśnie z różnych metod badacz zamierza ująć
wszystkie zmienne. Na przykład w badaniu z udziałem młodych
ludzi z Bahia (Ginsberg, 1950a) Aniela zajmowała się redukcją
wpływu zmiennych interweniujących, izolując jedynie wpływ
czynnika etniczno-rasowego: młodych ludzi podzielono na
pary, składające się z czarny, a drugi biały, przy czym oboje
powinni być tej samej płci, uczęszczać do tej samej szkoły i tej
samej klasy, mieć takie same osiągnięcia w nauce i w tym
samym wieku oraz należeć do tego samego środowiska
społecznego ze względu na zawód rodziców.
Mimo szerokiego stosowania testów w nauce, krytyka
ich cech zawsze budziła niepokój Anieli. Interesowało go np.
analizowanie, czy wyższość białych dzieci ze środowisk
uprzywilejowanych wynikała wyłącznie z różnic w inteligencji,
czy też z innych przyczyn związanych z opracowaniem samych
często stosowanych testów.
Wyniki tych badań (Ginsberg, 1951, 1953a) wskazały na
zależność zainteresowań młodych ludzi od ich otoczenia
społecznego. Dlatego też testy na inteligencję (nawet
niewerbalną) i testy osobowości są na ogół projektowane
specjalnie dla dzieci z zamożniejszych ekonomicznie środowisk
społecznych (często białych), żądających realizacji ich
zainteresowań, a lekceważących zainteresowania i najważniejsze
symboliki. wszechświat dzieci należących do klas społecznych
o niższej sile nabywczej, które na ogół uzyskują w tych testach
najgorsze średnie wyniki.
Na podstawie innych badań (Ginsberg, 1947a, s. 83) z
Indianami Kaingang Aniela stwierdza także, że stosowanie
testów projekcyjnych (Rorschach i Mira y López) w nieznanym
tubylcom środowisku prawdopodobnie nie przyczyniło się do
ich „psychicznego dobre samopoczucie". Tablice testowe
Rorschacha były postrzegane z dziwnością i zszokowały
Kaingangów, którzy byli odlegli od swojej kultury i codziennych
doświadczeń, demonstrując kulturowe stronniczość tego testu.
Wnioskuje się zatem, że różnice między wynikami jednostek
różnych ras/etniczności, kultur i klas społecznych, m.in. w
najróżniejszych testach stosowanych przez Anielę, mogą być
11 Dzieci powinny napisać na papierze lub powiedzieć cicho imię chłopca lub
dziewczynki, którą chcieliby mieć za towarzysza przy biurku. Wtedy
powinni wybrać drugie dziecko. I na koniec powinni podać powód tego
wyboru.
323
Machine Translated by Google

Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos

w dużej mierze przypisuje się nieodłącznym cechom samych
testów, które są stronnicze i restrykcyjne kulturowo.
Badanie historii myśli psychologicznej na temat
relacji etniczno-rasowych pomaga zrozumieć genezę
psychologii i jej obecne znaczenie w tworzeniu systemów
interpretacji świata i ludzi (Santos, Schucman i Martins,
2012). W tym sensie intrygujące jest to, że twórczość Anieli
jest tak mało znana i odległa nawet badaczom stosunków
etniczno-rasowych, biorąc pod uwagę poczesne miejsce,
jakie zajmowała w swoim okresie, pracując nad
konstruowaniem i konsolidacją pola badawczego oraz
praktyk psychologii społecznej w Brazylii, a nawet
zaproszenie do udziału w książce Klineberga i badaniach
Projektu UNESCO – przełom w naukach humanistycznych w
zrozumieniu relacji rasowych w Brazylii, wciąż szeroko
czytany i omawiany w dzisiejszej akademii i poza nią.
Dlaczego więc spektakl Anieli spotkał tak odmienny los od
tych, z którymi pracowała nad tym odważnym projektem?
Dlaczego Twoje badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym nie rozkwitły i nie
Pytania te wykraczają poza cel niniejszego artykułu
i wskazują na potrzebę dalszych badań.
Badania Anieli z obszaru rasy/etniczności nie zostały
kontynuowane ani przyjęte jako punkt odniesienia do
dalszych badań, nawet przez tych, z którymi badaczka
współpracowała, zwłaszcza w Projekcie UNESCO. Większość
profesjonalistów i badaczy przeszkolonych i/lub kierowanych
przez Anielę szczególnie zapoznała się z metodami i
technikami psychodiagnozy nauczanymi przez nią na
kursach Psychologii, dostosowując je do różnych obiektów
ich zainteresowań; lub nawet zwrócili się w stronę
międzykulturowych i porównawczych badań osobowości i
zainteresowań zawodowych, jednak zdystansowanych od kwestii rasowych.
Produkcja Anieli z obszaru rasy/etniczności w dużej
mierze ograniczała się do opisu obserwowanych zjawisk, w
niewielkim stopniu przyczyniając się do odsłonięcia
projekcyjnego charakteru uprzedzeń i nie opierając się na
teorii zdolnej wyjaśnić psychospołeczne skutki uprzedzeń -
jeśli zjawisko. Było to w czasie, gdy badania Adorno (1965),
takie jak Osobowość autorytarna, zostały już powszechnie
uznane przez społeczność naukową za ważne dla
zrozumienia mechanizmów nieodłącznie związanych z
uprzedzeniami. W przeciwieństwie do prac tych, z którymi
pracowała przy Projekcie UNESCO, badania Anieli dotyczące
rasy/etniczności nie wniosły nowych elementów do
zrozumienia uprzedzeń etniczno-rasowych w Brazylii, aby
wesprzeć inicjatywy zaczynających się organizować ruchów
Czarnych w swoich czasach i przede wszystkim, że byli w
stanie odsłonić psychologiczne znaczenie i wybitnie
polityczną naturę rasizmu.
Dlatego
umocniły
Aniela
sięGinsberg
w psychologii
pozostaje
brazylijskiej?
ważną postacią
w historii brazylijskiej myśli psychologicznej. Jego badania
nad rasą/pochodzeniem etnicznym są postrzegane jako
badania wewnątrzkulturowe społeczeństwa brazylijskiego i
jego szerokiego zróżnicowania. Badaczka wykazała znaczenie
rygoru naukowego i metodologii dla rozwoju badań
międzykulturowych i intrakulturowych. Starano się także
zdekonstruować biologiczny deterministyczny pogląd na
rasy/grupy etniczne, który dominował do tego czasu i
pokazać, że to właśnie w interakcjach jednostek z grupami i
społeczeństwem różnice mogą przekształcić się w
nierówności, to znaczy, że różnice są bardziej konstrukcjami
społeczno-kulturowymi niż wynik dziedziczności.

Aniela Meyer Ginsberg a badania nad rasą/etnicznością i międzykulturą w Brazylii

Streszczenie: W tym eseju przedstawiono wkład Anieli Meyer Ginsberg (1902-1986) w badania etniczno-rasowe i międzykulturowe w Brazylii. Naszym głównym
obiektem zainteresowania były jej produkcje na tę tematykę – w tym artykuły, rozdziały książek i konferencje. Pod wpływem antyrasistowskiej agendy
powojennych, w centrum jej badań znalazły się procesy między- i wewnątrzkulturowe, stosunki etniczno-rasowe oraz migracje. Aniela to ważna postać w
historii brazylijskiej myśli psychologicznej; jej badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym w Brazylii charakteryzują się badaniami wewnątrzkulturowymi
społeczeństwa narodowego i jego różnorodności. Starała się zdekonstruować biologiczny deterministyczny pogląd na rasy/grupy etniczne i pokazać, że to
właśnie w interakcji między jednostkami a społeczeństwem różnice mogą przekształcić się w nierówności.

Słowa kluczowe: Aniela Meyer Ginsberg, rasa i pochodzenie etniczne, międzykulturowość, psychologia społeczna, historia psychologii – Brazylia.

Aniela Meyer Ginsberg i etiudy rasowe/etniczne i międzykulturowe w Brésil

Streszczenie: Artykuł opisuje wkład Anieli Meyer Ginsberg (1902-1986) w badania etniczno-rasowe i międzykulturowe w Brazylii. Sa Production sur ces sujets
– y compris des items, des chapitres de livre et des résumés de conférences – a été notre major objet d'intérêt. Pod wpływem antyrasistowskiego programu
après-guerre, les Processes Inter et Intraculturels, les Relationsethoraciales et la Migracja étaient au Centre de ses dochodzeń. Aniela jest ważną postacią w
historii brazylijskiej myśli psychologicznej, jej badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym w Brazylii charakteryzują się badaniami wewnątrzkulturowymi
społeczeństwa narodowego i jego dużym zróżnicowaniem. Autor proponuje skonstruowanie dwu-

324 Psychologia USP I www.scielo.br/pusp

Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii

ologique des races/ethnies et montrer qui est dans l'interaction entre les individus et la société que les différences peuvent se transformator en inégalités.

Mots-clés: Aniela Meyer Ginsberg, race et ethnie, interkultura, Psychologie Sociale, Histoire de la Psychologie – Brésil.

Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/etnicznością i międzykulturą w Brazylii

Streszczenie: Artykuł ten podsumowuje wkład Anieli Meyer Ginsberg (1902-1986) w badania stosunków etniczno-rasowych i międzykulturowych w Brazylii.
Naszym głównym obiektem zainteresowania były jego publikacje na tę tematykę – obejmujące artykuły, rozdziały książek i streszczenia konferencji. Poniżej
wpływu powojennego programu antyrasistowskiego, w centrum ich badań znajdują się procesy wewnątrz- i międzykulturowe, relacje etniczno-rasowe oraz
migracja. Aniela jest ważną postacią w historii brazylijskiej myśli psychologicznej, jej badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym w Brazylii charakteryzują się
intrakulturowymi badaniami społeczeństwa narodowego i jego dużej różnorodności. Autor próbował zdekonstruować biologicznie deterministyczną wizję ras/
etniczności i wykazać, że to właśnie w interakcji jednostek ze społeczeństwem różnice mogą stać się nierównościami.

Słowa kluczowe: Aniela Meyer Ginsberg, rasa i pochodzenie etniczne, międzykulturowość, psychologia społeczna, historia psychologii – Brazylia.

Bibliografia

Adorno, TW (1965). Osobowość autorytarna. Buenos
Aires: Projekcja.
Azevedo, MLB (2002). Praca Anieli Ginsberg: wkład w historię
psychologii społecznej w Brazylii (praca doktorska). Papieski
Uniwersytet Katolicki, São Paulo, SP.
Baptista, MTDS (2010). Regulacja zawodu psychologa: dokumenty
wyjaśniające proces historyczny.
Psychologia: nauka i zawód, 30 (spe), 170-191.
Bastide, R. i Fernandes, F. (1955). Stosunki rasowe między czarnymi
i białymi w São Paulo. São Paulo, SP: Anhembi.
Bicudo, VL (1945). Badanie postaw rasowych Murzynów i Mulatów
w São Paulo (praca magisterska). Szkoła Socjologii i Polityki w
São Paulo, SP.
Bosi, E. (2000). Dante Moreira Leite: magister psychologii
Społeczny. Psychologia USP, 11(2), 15-23.
Forghieri, YC (2011, Julio-Diciembre). Aniela Meyer Ginsberg
(*02.10.1902 - +03.08.1986) niezapomniana badaczka,
poprzedniczka Kad. nr 11. Boletim Academia Paulista de
Psicologia, 351-357.
Ginsberg, AM (1947). Zastosowanie psychodiagnozy Rorschacha
u Indian Kaingang. Przedruk Revista do Museu Paulista, 1,
75-106.
Ginsberg, AM (1947). Wybór towarzysza na biurku: wyniki ankiety
wśród uczniów w wieku szkolnym w Bahii.
Psyke: Dydaktyczny i Naukowy Journal of Psychology,
Psychiatry and Psychoanalytics, 1(3), 3-17.
Ginsberg, AM (1950). Badanie przeprowadzone na 100 młodych
ludziach z Bahii przy użyciu testu Rorschacha. Neurobiologia,
13(1), 1-50.
Ginsberg, AM (1950). Badanie postaw bahijskich studentów wobec
różnych grup narodowościowych i rasowych. Biuletyn
Psychologiczny, 1(4), 10-15.
Ginsberg, AM (1951). Porównanie wyników
test poziomu umysłowego stosowany w odniesieniu do różnych
grup etnicznych i społecznych. Brazylijskie Archiwa
Psychotechniczne, 4(4), 27-44.
Ginsberg, AM (1953). Badanie porównawcze zainteresowań
nastolatków z różnych środowisk społecznych. Arquivos
Brasileiros de Psicotécnica, 5(4), 7-31, Rio de Janeiro.
Ginsberg, AM (1953). Psychologia różnicowa. Ja nie.
Klineberg, Współczesna psychologia (s. 204-237), São Paulo,
SP: Act.
Ginsberg, AM (1955). Badanie postaw grupy uczniów z São Paulo
wobec dzieci kolorowych. W: R. Bastide i F. Fernandes,
Stosunki rasowe między czarnymi i białymi w São Paulo (wyd.
2, s. 23).
311-361). São Paulo, SP: Anhembi.
Ginsberg, AM (1973). Badanie porównawcze aspiracji kulturowych
i zawodowych brazylijskich studentów o różnym pochodzeniu
etnicznym. Journal of Normal and Patological Psychology, 19
(1-4), 74-98. (Opublikowane ponownie w Revista
Interamericana de Psicologia, nr 1, 1974)
Ginsberg, AM (1973). Badanie porównawcze osobowości młodych
studentów uczelni wyższych należących do trzech różnych
grup kulturowych. Materiały z XVI Międzyamerykańskiego
Kongresu Psychologii, s. 122-135.
Ginsberg, AM (1973). Znaczenie studiów międzykulturowych dla
psychologii. Proceedings of XIV Międzyamerykańskiego
Kongresu Psychologii, s. 15. 101.
Ginsberg, AM (1978). Propozycja problemu i opis badań. W AM
Ginsberg, badanie międzykulturowe i intrakulturowe: postawy
i osobowość studentów
(s. 3-13). São Paulo, SP: Cortez & Moraes.
Ginsberg, AM (1978). Akulturacja i adaptacja – Nisei, Japończycy i
inni Brazylijczycy. W: AM Ginsberg, Studium między- i
intrakulturowe: Postawy i osobowość studentów (s. 134-146).
São Paulo, SP: Cortez & Moraes.

2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329 325

Machine Translated by Google
Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos
Ginsberg, AM (1978). Studia międzykulturowe. W AM
Ginsberg, Studium między- i intrakulturowe: Postawy i osobowość
studentów (s. 147-160). São Paulo, SP: Cortez & Moraes.
Graciano, M. (1976). Dante Moreira Leite w obliczu uprzedzeń i ideologii
dotyczących charakteru narodowego. Zeszyty badawcze, 17, 9-12.
Guimarães, ASA (2003). Jak pracować z „rasą” w socjologii. Edukacja i
Badania, 29, 93-107.
Leite, DM (1954). Brazylijski charakter narodowy (praca doktorska).
Wydział Filozofii, Nauk i Literatury Uniwersytetu w São Paulo, SP.
Leite, DM (1966). Psychologia różnicowa. Sao Paulo-SP:
Desa.
Maj, MC (1999). Projekt UNESCO a program nauk społecznych w Brazylii
w latach 40. i 50. Revista Brasileira de Ciências Sociais, 14(41).
Maj, MC (2010). Edukacja zdrowotna, badania postaw rasowych i
psychoanaliza na trajektorii Virgínia Leone Bicudo. Cadernos Pagu,
35, 309-355.
326
Martins, HV, Araújo, LG, Folly, E., Vilar, F., Araújo, K.
C., Damasceno, HN (2011). Produkcja naukowa w psychologii w
Brazylii i kwestia rasowa: notatki wstępne. (Prezentacja ustna).
Pobrano z http://
www.encontro2011.abrapso.org.br/trabalho
Paiva, GJ (2000). Dante Moreira Leite: pionier psychologii społecznej w
Brazylii. Psychologia USP, 11(2), 25-57.
Pimentel, A. (2001). Metoda analizy dokumentu: jej zastosowanie w
badaniach historiograficznych. Zeszyty badawcze, 114, 179-195.
Ramos, A. (1948). Wielkie problemy antropologii
Brazylijski. Socjologia, 10(4), 213-226.
Santos, AO, Schucman, LV i Martins, HV (2012). krótka historia brazylijskiej
myśli psychologicznej na temat stosunków etniczno-rasowych.
Psychologia: nauka i zawód, 32, 166-175.
Vasconcelos, AG, Nascimento, E. i Sampaio, JR
(2011). PMK: trafność predykcyjna PMK w odniesieniu do obecności
objawów psychopatologicznych. Psico-USF, 16(2), 143-149.
Otrzymano: 09.09.2013
Zmieniono: 17.02.2014
Przyjęto: 09.05.2014
Psychologia USP I www.scielo.br/pusp
Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii

ZAŁĄCZNIKI

Tabela 1
Organizacja spektaklu Anieli Ginsberg na temat relacji etniczno-rasowych i międzykulturowych.

Tytuł i rok Cele badań Populacja poniżej Słownictwo używane w

Opublikowanie Źródło Zastosowane metody Badanie odniesieniu do grup
etniczno-rasowych
Socjometryczne:
dzieci wybierają
(pisząc na papierze
Wybór Zbadaj wpływ 723 dzieci w Heteroklasyfikacja
Psyche – Magazyn lub mówiąc cicho)
Pomocnik wieku, płci i rasy na wieku od 6 do 20 na: a) całkowicie białą;
Dydaktyka i dwóch chłopców
portfela – wybór partnera lat ze szkół b) nie całkowicie
naukowy lub dziewczynek,
Wyniki ankiety przy biurku przez publicznych w biały; c) mulaci; d) nie
Psychologia, których chcieliby mieć
wśród uczniów uczniów. różnych całkowicie czarny;
Psychiatria i za towarzyszów przy
i dzielnicach e) całkowicie czarny
Psychoanaliza biurku, w kolejności
Bahiano (1947) Salvador BA)
preferencji. Następnie
powinni podać powód
takiego wyboru.

32 osoby
Porównuj aspekty
Kaingang, 24 lata,
osobowości i zachowań
mężczyzna
Stosowanie różnych osób
i 8 seksu
Psychodiagnoza Separować od
Rorschach i Mira Y kobiet, w „czysty” Kaingang,
Rorschacha Magazyn z w granicach
Lopeza różnym wieku Metysi i biali
Indianie Kaingang Muzeum Paulisty tej samej grupy etnicznej
(od 11 do 90 lat,
(1947) (stronniczość
średnio
wewnątrzkulturowa) i różnych grup
wiek 38,3 lat)
etnicznych (stronniczość międzykulturowa).

100 uczniów

szkół publicznych
Badanie 100 Przestudiuj różnice między w Salvadorze, Heteroklasyfikacja
młodych ludzi młodymi czarnymi i białymi podzielonych na (przez trzech
Bahianos, z Neurobiologia ludźmi należącymi do tego Rorschacha pary (jeden biały i niezależnych
Testem samego środowiska jeden czarny), obserwatorów) na:
Rorschacha (1950) społecznego w Bahia. aby odizolować białą i czarną lub prawie czarną
wpływ czynnika
etnicznego/rasowego

Zapytanie Zbadaj
O preferencje i
Grupy podzielono
Postawy uprzedzenia w 400 studentów
ze względu na
Studenci odniesieniu do płci męskiej w
Biuletyn Pomiar odległości pochodzenie
Bahianie w różnych grup etniczno- wieku od 18 do 30
Psychologia Bogardus Społeczny narodowe, etniczno-
Relacja do rasowych w lat
rasowe (Żydzi) i
Różne grupy środowisku o
kolor skóry (czarni i mulaci).
narodowy i mieszanej
Rasiści (1950) populacji, takim jak miasto Salvador.

2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329 327

Machine Translated by Google
Renata Rocha Tsuji da Cunha i Alessandro de Oliveira dos Santos

Tytuł i rok Cele badań Populacja poniżej Słownictwo używane w

Opublikowanie Źródło Zastosowane metody Badanie odniesieniu do grup

etniczno-rasowych

Zbadaj, czy wyniki

testów inteligencji
2000 uczniów
różniły się
z oficjalnych
znacząco w zależności
szkół średnich
Porównanie od różnych Heteroklasyfikacja na:
ze stanów
pomiędzy środowisk Test poziomu psychicznego a) całkowicie białą; b
Bahia,
Wyniki testu społeczno- przygotowany przez COJ jasne mulaty; c)
Distrito Federal,
Akta ekonomicznych Departamentu Dzieci mulaci; d) czarni, ale z
Ceará i Rio Grande
Poziom mentalny Brazylijczycy z uczniów i czy w Ministerstwa Edukacji Rio pewną domieszką białych; e)
do Sul. Uczniowie
Zastosowano w Psychotechnika tym samym de Janeiro na podstawie osoby czarnoskóre; f)
zostali podzieleni
Wiele różnych środowisku testu Termana ludność tubylcza lub
według wieku,
Grupy etniczne i społecznym istniała posiadająca
płci, klasy
społeczne (1951) znacząca zmienność pewne rdzenne pochodzenie
ekonomicznej i
pomiędzy wynikami
wyglądu
uzyskanymi przez
rasowego.
uczniów z różnych grup etniczno-rasowych.

Sprawdź, czy

zainteresowań 251 uczniów z

młodzieży szkolnej cztery klasy
zróżnicowane pod względem kształtu
gimnazjum, wiek
znaczące dla Twojego
Badanie środowiska społecznego 11 i 14 lat.
Kwestionariusz społeczny
Porównanie i ekonomiczne, Sklasyfikowany
Akta i katalog książek F.
Zainteresowania w celu zbadania, czy dotyczące ich
Brazylijczycy z -------------------------
Baumgarten Tramer,
nastolatki z cechy otoczenia
Psychotechnika modyfikacja Mira y López
Różne środki testy inteligencji mogą społecznego (w
Społeczne (1953) mieć wpływ na oparciu o zawód
uzyskane wyniki rodziców) i otoczenia ekonomicznego

przez dzieci z (na podstawie

różnych środowisk majątku
społeczno-ekonomiczne i materialnego rodziny).
grupy etniczno-rasowe.

Analizować charakter

i przejawy różnic
indywidualnych Ogólnie rzecz biorąc, w
i grupowych klasyfikacjach rasowych
stwierdzonych w stosowano
Klineberg, badaniach heteroklasyfikację i
Psychologia Uczestnicy różnych
O. i in., porównawczych cech kryteria fizyczne (kolor
Mechanizm Analiza bibliograficzna badań
Nowoczesna fizycznych i skóry, oczu i włosów,
różnicowy (1953) porównawczych
psychologia psychicznych; inteligencja, kształt włosów, wymiary
wiek, pomiędzy ludnością ciała, wskaźnik głowowy,
miejską i wiejską, wymiary twarzy, grupy
pomiędzy krwi).
płci i pomiędzy

wyścigi.

328 Psychologia USP I www.scielo.br/pusp

Machine Translated by Google
Aniela Meyer Ginsberg oraz badania nad rasą/pochodzeniem etnicznym i międzykulturą w Brazylii

Tabela 2
Organizacja spektaklu Anieli Ginsberg na temat relacji etniczno-rasowych i międzykulturowych (ciąg dalszy).

Słownictwo
Tytuł i rok Źródło Cel(e) badawczy(e) Stosowana(e) populacja używane w
wydania Badanie odniesieniu do grup
etniczno-rasowych

208 dzieci z
trzech środowisk
społeczno-

Przeanalizuj a) czy ekonomicznych:

w środowisku szkoła podstawowa
szkolnym występowały A (dzieci z rodzin
uprzedzenia rasowe, biednych,
jakie były ich formy i robotniczych i

Badania nt stopień; b) jaki jest rzemieślniczych, z

Badane
stosunek dzieci w dzielnicy o dużej
Bastide, R. i dzieci podzielono
Postawy wieku szkolnym do populacji czarnej);
Fernandes, F. na trzy grupy
grupy białych i kolorowych Fajna gra i szkoła podstawowa
Stosunki rasowe ze względu na
Uczniowie z kolegów z klasy; c) czy Interpretacja B (dzieci z rodzin
między kolor skóry:
São Paulo w istniały wrogie postawy Tabele ilustracyjne robotniczych o
czarnymi i białymi białą (80,3%),
Relacje z wynikające z różnic nieco wyższym
w São Paulo. mulatową (13,4%) i
dziećmi rasowych; d) czy dzieci poziomie
czarną (6,3%).
Kolor (1995) potrafią identyfikować ekonomicznym w
się ze swoimi grupami; sąsiedztwie z
e) czy nastąpiły przewagą białej
zmiany w tych postawach populacji) i szkoła
w zależności od wieku, płci, podstawowa C (dzieci
środowiska społecznego i koloru skóry dzieci. bogatych rodziców z
jednej z

najlepszych
dzielnic mieszkaniowych, gdzie żyły tylko bardzo jasne mulaty

223 młodych
studentów z
Badanie
mężczyzna, wiek
Porównanie
pomiędzy Młodzi ludzie zostali
Zbadaj, jaki wpływ
18 i 28 lat, z podzieleni na trzy grupy
Osobowość mają na to różnice
Roczniki XVI trzech grup grupy etniczno-
młodych ludzi społeczne i kulturowe
Kongres Test plamy etnicznych: rasowe: Brazylijczycy
Studenci postawy i
Międzyamerykański Atrament W. Holtzmana Brazylijczyków, (z czterema
Należeć do osobowość młodych ludzi
Psychologii Japończyków i brazylijskimi),
Trzy różne z trzech bardzo
Polaków. japońskimi i
Grupy różnych krajów.
Badani zostali polskimi dziadkami.
Kulturalny
podzieleni na cztery
(1973)
grupy w zależności od poziomu wykształcenia

Ojca.

Badanie

porównawcze Młodzież
Ustalić wpływ czynników
aspiracji 50 studentów podzielono na dwie
społeczno-kulturowych na
kulturowych Magazyn z Skala Cantrill, specjalny uniwersytetu płci grupy etniczno-
poziom i kierunek aspiracji
i zawodowych Psychologia test TAT i W Ink Blot. męskiej, urodzonych i rasowe: dzieci
studentów uczelni
brazylijskich normalne i wykształconych Japończyków i dzieci
wyższych oraz na wybrane
studentów Patologiczny Holtzman (HIT) w Brazylii, o różnym Brazylijczyków
aspekty ich osobowości.
o różnym pochodzeniu etnicznym i rasowym
(ponad trzy
pochodzeniu pokolenia temu).
etnicznym (1973)

2014 I tom 25 I numer 3 I 317-329 329