Matematik Vadisi Cember 11 Sinif

Genetik Kopya Serisi
Kitabýn Adý Yayýn Editörü

11. Sýnýf Geometri Alpaslan CERAN
Çember M.V. Gen. Yayýn Yönetmeni
Seri Adý ve Numarasý

Genetik Kopya Serisi: 08
Yayýn ve Ýnceleme Kurulu
Saygýn DÝNÇER
Kapak
Eyüp Kamil YEÞÝLYURT
Promedya
Ýbrahim KUÞCUOÐLU
Dizgi Gürkan GÜLCEMAL
Kevser ÜNLÜ Alpaslan CERAN
Baský Tarihi
Aðustos 2008
Katkýlarýndan dolayý
Baský TMOZ
(Türkiye Matematik Öðretmenleri Zümresi)
Genel Daðýtým öðretmenlerine teþekkür ederiz.

Ýþler Daðýtým
(0.312. 384 13 95)
Copyright
Bu kitabýn bütün haklarý saklýdýr.

Ýletiþim Bilgileri
Ýçeriði ve hazýrlanýþ sistematiði
Adres: Alýnteri Bulvarý 1. Sok. kesinlikle kopyalanamaz.
No: 27 Ostim / Ankara Kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn
Tel: 0.312. 386 28 24 kitabý yayýmlayan þirketin önceden
Fax: 0.312 385 61 00 izni olmaksýzýn fotokopi ya da elektronik,
Web: www. genetikkopya.com mekanik herhangi bir kayýt sistemiyle
www.matematikvadisi.com.tr çoðaltýlmasý, yayýmlanmasý ve
E-posta: bilgi@matematikvadisi.com.tr depolanmasý yasaktýr.
Saygıdeğer Öğretmenler
Sevgili Öğrenciler
Matematik çoğu öğrencinin eğitim hayatı boyunca korkulu rüyası olmuştur. Birçok kimse nezdinde hak ettiğinin ötesin-
de olumsuz bir imaja sahiptir. Buna karşılık matematiği tutkuyla sevenler de vardır.
Matematiğe karşı duygusal tavrımız ne olursa olsun, hepimizin bildiği tartışma götürmez bir gerçek “matematik olma-
dan olmayacağı” gerçeğidir. Özellikle de bir öğrenci iseniz!
NEDEN MATEMATİK VADİSİ?

Matematik Vadisi, matematiği tutkuyla seven bir grup matematik öğretmeninin; matematiği seven sevmeyen herkesin
matematikte en azından yeteri kadar başarılı olabileceğini göstermek için hayata geçirdiği bir projedir.
Matematik Vadisi, sloganından anlaşılacağı gibi, sadece matematikle ilgilenecektir. Matematikle ilgili her şey, ana sını-
fından akademik hatta ansiklopedik düzeye kadar Matematik Vadisi’nin ilgi alanı içindedir.
Bu projenin bel kemiği, okullara takviye ve sınavlara hazırlık amaçlı hazırlanmış yayınlar olacaktır.
Temel iddiamız şudur: Matematik Vadisi’nin imza attığı her eserde usta eli değmiş dedirtecek özgünlüğü, ekip çalışması
sonunda varılabilecek bir olgunluğu ve pedagojik alt yapıyı hemen hissedeceksiniz.
Kısaca, Matematik Vadisi’nin uzmanlığını fark edeceksiniz.
GENETİK KOPYA YÖNTEMİ

Genetik Kopya Yöntemi ülkemizde yaygın olan, “matematik korkusu”nun aşılmasını sağlamak için geliştirilmiş bir
yöntemtir.
Temel tezi “Bu çözümü anladıysan çok benzerini de yapabilirsin, yapabildiğini görürsen daha da cesaretlenirsin.”
şeklinde özetlenebilir.
Bu kitabın sistematiğinde temel bilgiyi vermek amacıyla ayrıntılı şekilde çözdüğümüz soruyu, DNA diye adlandırıyo-
ruz. ikonu ile verilen sorular ise, DNA’da verilen soruya bire bir benzeyen niteliktedir. Yani onun Genetik Kopyası-
dır. Böylece DNA için yapılan çözüm anlaşılmış ise, bu soru da rahatça çözülebilecektir. Böylece öğrencinin, yapılan
çözümü kavraması, benzer soruları kendisi de çözerek iyice özümsemesi hedeflenmiştir. İnanıyoruz ki “Genetik Kop-
ya” yöntemi ideal bir matematik öğrenme ve öğretme yöntemidir.
MATEMATİK VADİSİ’NİN KADROSU

Matematik Vadisi, matematiği tutkuyla seven bir grup matematikçinin başını çektiği bir kadro tarafından kurgulanmış-
tır. Ankara’dan Alpaslan Ceran ve Saygın Dinçer, İstanbul’dan Eyüp Kamil Yeşilyurt, İzmir’den İbrahim Kuşcuoğlu,
Konya’dan Gürkan Gülcemal, bu projenin mimarı olan kişilerdir.
Matematik Vadisinde içkin olan Matematik tutkusu, çok kısa sürede yayınlanacak onlarca özgün eserle, yeşerecektir.
Alpaslan CERAN
Matematik Vadisi Yayın Editörü
KİTABIMIZIN ORGANİZASYON ŞEMASI
HAZİNE veya IŞIK’lara ulaşabilmek

için yapılan araştırmalar bu ikonla
Hazine Avı gösterilmiştir. Böylece, HAZİNE ve
IŞIK’ların zihninize daha net yerleş-
mesi sağlanmıştır.
Hazine 7
A Hazine Avı’ndan elde ettiğimiz ve

DNA çözümlerinde işimize en çok
yarayacak olan, teorem niteliğindeki
a
P O
a değerli bilgiler bu ikonla gösterilmiş-
tir.
"Bir çemberin dÖü bölgesindeki bir nok- Bazı HAZİNE ve IŞIK’ları uzunca
tayÖ o çemberin merkezine birleütiren söylemek yerine, o Hazine ve Işık’ları
doùru parçasÖ; kollarÖ o noktadan çem-
anımsatacak birkaç kelimeden olu-
bere çizilen teùetler olan açÖnÖn açÖor-
şan slogan niteliğindeki ifadeler bu
tayÖdÖr." Hazine'sinin VADú DúLú'ndeki
ikonla gösterilmiştir.
karüÖlÖùÖ
TEøETORTAY
IúÕk 8
C Bazen Hazine Avı’ndan, bazen de Hazine
E
D
Avı’na ihtiyaç duyulmadan elde edilen ve
DNA çözümlerinde yolumuza IŞIK tutacak
olan, küçük teorem niteliğindeki değerli
A H B bilgiler bu ikonla gösterilmiştir.
CD doþrusu [AB] çaplÆ yarÆm çembere E noktasÆnda

teþet olsun.
DNA 12
Kendinden hemen önce verilen DNA
[AB] çemberin çapÆ
C D ve IŞIK’ların kullanımını gerektiren
CD // AB
KÖK SORU’lar bu ikonla gösteril-
a n ) 15q
m(DAB
15° miştir.
A B
n)
m(CAD D
DNA da kullanılan sorunun biraz de-
ğiştirilmiş şekli, yani Genetik Kopyası
bu ikonla gösterilmiştir.
DNA için verilen ayrıntılı çözümler bu
Çözüm ikonla gösterilmiştir.
Kısayol
y ABCD bir teþetler Sadece o tip soruda kullanılabilecek

D C
dik yamuþu
kestirme çözüm yolu için kullanılabi-
|AB| = x
lecek bilgiler bu ikonla gösterilmiştir.
|DC| = y
A x B
HAZİNE ve IŞIK’lar kadar yoğun kul-

lanılmayan, ancak yine de bilinmesi
Bir çemberin üzerindeki bir A noktasÆndan geçen ve
gereken bazı bilgiler bu ikonla gös-
çembere teþet olan yalnÆzca bir tane doþru vardÆr.
terilmiştir.
Uyarı Soruyu çözerken öğrencinin yapabi-

leceği muhtemel hataya düşmemesi
Çember ve Daire, genelde birbiriyle karÆĩtÆrÆlÆr. Vadi
okurlarÆ tabii ki bunu karÆĩtÆrmaz. Ama biz yine de ikisi için yapılan öğütler bu ikonla göste-
arasÆndaki farkÆ söyleyelim. rilmiştir.
Çemberin içi boĩ, dairenin içi doludur.
NOT etmemiz gereken, IŞIK ve

Not HAZİNE’lere nazaran daha az ihti-
yaç duyacağınız bilgiler, bu ikonla
gösterilmiştir.
Hatırlatma
a Soruyu çözebilmek için gerekli olan
b x ancak farklı konularla ilgili olan bilgi-

x=a+b+c
ler bu ikonla gösterilmiştir.
c
Kitabımızın Organizasyon Şeması ............................................................. Sayfa: 4 - 5
BÖLÜM - 01
Çemberin Tanımı .................................................................................... Sayfa: 7 - 30
BÖLÜM - 02
Çapı Gören Dik Açı............................................................................... Sayfa: 31 - 50
BÖLÜM - 03
Kiriş....................................................................................................... Sayfa: 51 - 82
BÖLÜM - 04
Teğet ................................................................................................... Sayfa: 83 - 112
BÖLÜM - 05
Daha da Teğet ................................................................................... Sayfa: 113 - 148
BÖLÜM - 06
Teğet Çemberler ............................................................................... Sayfa: 149 - 174
BÖLÜM - 07
Çemberde Açılar ............................................................................... Sayfa: 175 - 218
BÖLÜM - 08
Ortak Teğet ....................................................................................... Sayfa: 219 - 242
BÖLÜM - 09
Çemberde Benzerlik.......................................................................... Sayfa: 243 - 258
BÖLÜM - 10
Çemberde Kuvvet.............................................................................. Sayfa: 259 - 286
BÖLÜM - 11
Çemberin Çevresi.............................................................................. Sayfa: 287 - 310
BÖLÜM - 12
Dairenin Alanı................................................................................... Sayfa: 311 - 332
EK - Analitik İnceleme ...................................................................... Sayfa: 333 - 336

ÇEMBER - BÖLÜM 01 ÇEMBERİN TANIMI
Şimdi sabit bir O noktası alıp, bu O noktasından r birim

GİRİŞ uzaklıktaki noktalardan bazılarını işaretleyelim.
Düzgün çokgenleri, kenar sayısını 3 ten başlatarak, sıra-

sıyla çizelim.
Bu şekilde işleme devam ederken görürüz ki O nokta-

sından r birim uzaklıkta olan sonsuz sayıda nokta var. O
Artık bu kadar çizimden sonra bir düzgün çokgenin kenar halde, bu noktalar teker teker işaretlemekle bitmez. An-
sayısının arttıkça, çokgenin de çembere daha çok benze-
cak sezgisel olarak, bu noktaların bazılarını işaretledikten
diğini görürüz.
sonra çizimi kendimiz tamamlayabiliriz.
Ünlü Matematikçi Carl Friedrich Gauss, mezar taşına bir
düzgün onyedigenin oyulmasını vasiyet etmiştir. Ancak,
bunu yapacak bir taş ustası bulunamadığı için vasiyeti ye-
rine getirilememiştir.
Yukarıdaki iki şekilden biri düzgün 17-gen, diğeri ise çem-

ber. Mercekle büyüterek bakmadan hangisinin düzgün
17-gen olduğunu anlayabilir misiniz?
Yarıçapın genelde r ile gösterilmesinin sebebi İngilizce’de

yarıçap anlamına gelen radius kelimesinin ilk harfinin r
olmasıdır.
Çember için, şöyle bir tanım da verebiliriz:

Kenar sayısı sonsuz olan bir düzgün çokgene çember
TANIM
denir. Bunun sonucu olarak her çemberin aynı zamanda
Düzlemde sabit bir noktaya eşit uzaklıkta olan noktaların bir düzgün çokgen olduğunu iddia etmek neredeyse doğ-
geometrik yerine çember denir. Sabit noktaya çemberin rudur.
merkezi, eşit uzaklığa da çemberin yarıçapı denir.
O halde, çember, düzgün çokgenlerin genel özelliklerinin
neredeyse tümünü içinde barındırır.
11. SINIF GEOMETRİ 7

Çemberin Tanımı Çember - Bölüm 01
TANIM Işık 1
Bir çemberin üzerinde alınan üç noktadan eşit uzaklıkta
olan bir ve yalnız bir nokta vardır. O nokta çemberin
merkezidir.
OA = OB = OC
Merkez açısı 180° olan çembere yarım çember, 90° olan
ise O noktası kesinlikle
çembere de çeyrek çember denir.
çemberin merkezidir.
Çap ve yay terimlerinin tanımını verdikten sonra Hazine 1

in ne tip soruların çözümünde kullanıldığını DNA'larla
görelim.
Artık ilk Hazine'mizi verme vakti geldi de geçiyor bile.
TANIM
Hazine 1
Bir çemberin bütün yarıçapları eşittir. Bir çemberin merkezinden geçen bir doğrunun çemberi
kestiği noktaları uç kabul eden doğru parçasına çemberin
bir çapı denir.
O merkez ise
OA = OB = OC dir.
O merkez ise
⎡⎣ AB ⎤⎦ çaptır.
Hazine 1'in VADİ DİLİ'ndeki karşılığı
YARIÇAP EŞİTLİĞİ
olacaktır.
Bir çemberin merkezinden geçen sonsuz çoklukta doğru
olduğu için çemberin sonsuz tane çapı vardır.
Bir çemberin çapı, çemberi tam ortadan ikiye böler.
8 11. SINIF GEOMETRİ

Çember - Bölüm 01 Çemberin Tanımı
Eğer A ve B noktaları işaretlendikten sonra hangi yayın

küçük olduğu kesin olarak algılanamıyorsa, o zaman
üçüncü bir yardımcı harf kullanılır.
p hangisi ?
AB
Bir çemberin çaplarını üzerinde taşıyan doğrular çembe- Mavi olanı mı?
rin simetri eksenleridir.
Kırmızı olanı mı?
Çemberin sonsuz sayıda çapı olduğu için sonsuz sayı-
da simetri ekseni vardır. Ayrıca, çapları üzerinde taşıyan

Kırmızı olan yayı göstermek istiyorsak, bu yay üzerinde
doğrular dışında çemberin hiç bir simetri ekseni yoktur.
başka bir nokta işaretledikten sonra sembolize ederiz.
TANIM
q = APB yayı
APB
Bir çemberin üzerinde farklı iki nokta alalım. Çemberin,
Kırmızı olanı
köşesi çemberin merkezi ve kolları bu iki noktadan geçen
yarıçapları üzerinde taşıyan ışınlar olan açının iç bölge-
sinde kalan parçasına çemberin yayı denir.
p hangisi ?
AB
Kırmızı olanı mı?
Mavi olanı mı?
İşte bu tip belirsizlikleri engellemek için üçüncü bir harf
p ile gösterilir.
AB yayı kısaca AB kullanımına ihtiyaç vardır.
Uyarı
q Kırmızı olanı
ARB
Bir çember üzerinde A ve B noktaları
q Mavi olanı
APB
işaretlenip, AB yayından bahsediliyor-
sa, işte o bahsedilen yay küçük olanı-
dır.
Ayrıca yayların birbirine karışmaması için verilen aşağıda-
ki tanımı da bilmenizde fayda var.

Tekrar YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,

TANIM
O2 A = O2C
A dir. Buradan,
2 cm + a + 2 cm = a + x
B ⇒ x = 4 cm
bulunur.
Doğru Seçenek E
AB minör yayı (Küçük olan) (Mavi renkli AB yayı)
AB major yayı (Büyük olan) (Kırmızı renkli AB yayı)
⎡⎣ AB ⎤⎦ ve ⎡⎣ AC ⎤⎦
çemberlerin çapı
BC = 8 cm
DNA 1
O1 ve O2 yarım
Yukarıda verilenlere göre, çemberlerin merkezleri ara-
çemberlerin merkezi
sındaki uzaklık kaç cm dir?
O1O2 = 2 cm
BC = x A) 2 2 B) 4 C) 4 2 D) 8 E) 16
Yukarıda verilenlere göre, x kaç cm dir?
A) 1 B) 2 C) 2 D) 2 2 E) 4
Çözüm DNA 2
O2B = a dersek, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, O çeyrek

O1A = O1B = 2 cm + a çemberin merkezi
olur. [CH] ⊥ [OA]

|AH| = 2 cm
|OH| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, |CH| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 10 C) 2 3 D) 4 E) 5

Çözüm DNA 3
[OC] yarıçapını çizersek,
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, O çemberin

merkezi
|OC| = |OA| = 5 cm
|AB| = 8 cm
olduğunu görürüz.
|OC| = 5 cm
Yukarıda verilenlere göre, O noktasının [AB] ye

uzaklığı kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 2 5 E) 5
OHC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden

x = 4 cm
buluruz.
Doğru Seçenek D
Çözüm
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|AO| = |OB| = |OC| = 5 cm
olur.
O çeyrek çemberin
merkezi
[CH] ⊥ [OB]
|OH| = 5 cm
|HB| = 8 cm O dan [AB] ye indirilen dikmenin ayağı H olsun.
Δ
OAB ikizkenar olduğundan,
Yukarıda verilenlere göre, |CH| = x kaç cm dir? |AH| = |HB| = 4 cm
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 dir.

Çözüm
[OB] yarıçapını çizersek
|OB| = |OA| = 2 cm
Pisagor Teoremi'nden |OH| = 3 cm bulunur. n ) = m(OAB

n ) = 30° olur.
ve m(OBA
O noktasının [AB] ye dik uzaklığı |OH| dır.
Doğru Seçenek B
Δ
OAB , 30° – 30° – 120° özel üçgeni olduğundan,
[AB] çemberin çapı |AB| = 3 ⋅ |OB|

|AB| = 34 cm
|CD| = 30 cm ⇒ x = 2 3 cm
dir.
Yukarıda verilenlere göre, çemberin merkezinin [CD] Doğru Seçenek C

ye uzaklığı kaç cm dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
DNA 4
O çemberin merkezi
n ) = 30°
m(OAB
|OA| = 2 cm O çemberin merkezi
n ) = 45°
m(OAB
|AB| = 4 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir?

Yukarıda verilenlere göre, |OA| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 2 + 3 E) 4
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 2 + 2 E) 4

Uyarı DNA 5
Bir çemberin üzerinde farklı iki nokta işaretleyelim.
ABCD kare, D çeyrek
Çemberin iç bölgesinde bu iki noktaya eşit uzaklıkta
çemberin merkezi
olan bir O noktası alalım. O nun çemberin merkezi olma
ihtimali vardır ama merkez olduğunu söylemek yanlış [EH] ⊥ [BC]
olur. |BH| = 2 cm
|HC| = 8 cm
|OA| = |OB| iken O

Yukarıda verilenlere göre, |EH| = x kaç cm dir?
nun merkez olduğu-
nu söylemek yanlış-
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
tır.
Çünkü, bu şekilde Çözüm

sonsuz sayıda nokta
var. ABCD kare olduğundan, |CD| = |CB| = 10 cm dir.
[DE] yarıçapını çizersek,
|DE| = |DC| = 10 cm
Uyarı olur.
Düzlemde iki noktadan geçen sonsuz çoklukta çember

vardır.
Şimdi CDEH dik yamuğuna odaklanalım. E noktasından
[CD] ye indirilen dikmenin ayağı F olsun.

Ancak üç noktadan geçen yalnızca bir tane çember
vardır. Her üçgenin yalnızca bir tane çevrel çemberinin |EF| = |CH| = 8 cm
oluşu bunun en güzel kanıtıdır.
|FC| = |EH| = x
|DF| = 10 cm – x
olur.

Çözüm
Çemberin merkezi O olsun. [OD] ve [OC] yarıçaplarını
çizersek, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|OA| = |OD| = |OB| = |OC|
olur.
Δ
DEF dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden
|DF| = 6 cm
bulunur.
10 cm – x = 6 cm ⇒ x = 4 cm
dir.
Doğru Seçenek C
n ) = m(OAD
m(ODA n ) = 70° ve
n ) = 180° − 140° = 40° bulunur.

m( AOD
n ) = m(OBC
m(OCB n ) = 50° ve
ABCD kare n ) = 180° − 100° = 80° bulunur.

m(BOC
A çeyrek çemberin
merkezi n ) = 180° − ( 40° + 80°) = 60° olduğundan,
m(COD
[EH] ⊥ [BC] Δ
|BH| = 12 cm COD eşkenardır.
|EH| = 8 cm
O halde,
|OC| = |OD| = 2 cm
Yukarıda verilenlere göre, |HC| = x kaç cm dir?
olup, |AB| = 2 cm + 2 cm = 4 cm dir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Doğru Seçenek E
DNA 6
[AB] çemberin çapı

n ) = 70° [AB] çemberin çapı
m(DAB
n ) = 50° n ) = 80°
m(DAB
m(CBA
|CD| = 2 cm n ) = 70°
m(CBA
|AB| = 4 cm

Yukarıda verilenlere göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 3 E) 4
A) 2 B) 3 C) 2 D) 2 2 E) 2 3

DNA 7
|OF| = |OD|
O çemberin merkezi ⇒ 15 cm + x = 20 cm
ABCD dikdörtgen ⇒ x = 5 cm
[OE] ve [OF] yarıçap dir.
|OB| = 9 cm
Doğru Seçenek B
|AB| = 12 cm
|BC| = 7 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AF| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
O çemberin merkezi
Çözüm CDEF dikdörtgen
|CD| = 24 cm
ABCD dikdörtgen olduğundan
|OD| = 7 cm
|CD| = |AB| =12 cm
|DE| = 11 cm
dir. Pisagor Teoremi'nden
| OA |= (9 cm)2 + (12 cm)2 = 15 cm Yukarıdaki şekilde [OA] ve [OB] yarıçap olduğuna

göre, |AC| = x kaç cm dir?
bulunur.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
DNA 8
[OD] yarıçapını çizersek, Pisagor Teoremi'nden
A ile B çeyrek
| OD | = 2 2
(12 cm) + (16 cm ) = 20 cm çemberlerin merkezi
p ∩ EC
AD p = {F}
buluruz.
[FH] ⊥ [AC]
|AB| = 25 cm
|AC| = 30 cm
|FH| = x cm
Yukarıda verilenlere göre, x kaçtır?
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 24

Çözüm
[AF] yarıçapını çizersek, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
A ve B çeyrek
|AF| = |AC| = 30 cm
çemberlerin merkezi
[BF] yarıçapını çizersek, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, p ∩ CD
BE p = {F}
[FH] ⊥ [AE]
|BF| = |BA| = 25 cm
|AD| = |DB| = 4 cm
olur.
|HB| = a cm dersek, |AH| = 25 cm – a cm olur. Yukarıda verilenlere göre, |FH| = x kaç cm dir?
A) 5 B) 5,4 C) 6 D) 7 E) 7,2
DNA 9
AFH ve BFH dik üçgenlerine Pisagor Teoremi'ni

uygularsak, O çemberin merkezi
[OC] // [AB]
x2 = 302 – (25 – a)2
|OC| = 5 cm
x2 = 252 – a2 |AB| = 8 cm
⇒ 302 – (25 – a)2 = 252 – a2

Yukarıda verilenlere göre, |BC| = x kaç cm dir?
⇒ 302 – 252 = (25 – a)2 – a2
A) 3 B) 10 C) 2 3 D) 4 E) 2 5
⇒ (30 – 25) ⋅ (30 + 25) = [(25 – a) – a] ⋅ [(25 – a) + a]
[x2 – y2 = (x – y) ⋅ (x + y)]
Çözüm
⇒ 5 ⋅ 55 = (25 – 2a) ⋅ 25
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizersek, YARIÇAP
⇒ 11 = 25 – 2a EŞİTLİĞİ'nden,
|OA| = |OB| = |OC| = 5 cm
⇒ 2a = 14 olur.
Δ
OAB ikizkenar olduğundan, O dan [AB] ye indirilen dikme
⇒a=7 ayağına H dersek,
|AH| = |HB| = 4 cm
ve 7 – 24 – 25 özel üçgeninden x = 24 buluruz. olur.
Pisagor Teoremi'nden,
Doğru Seçenek E
| OH| = (5 cm)2 − ( 4 cm)2 = 3 cm
buluruz.

DNA 10
ABC bir üçgen

n ) = 135°
m(BAC
[OC] // [AB] olduğundan, |BC| = 4 cm
n ) = 180° − 90° = 90°

m(COH Δ
Yukarıda verilenlere göre, ABC nin çevrel çemberinin
dir. B noktasından [OC] ye indirilen dikme ayağına F der- yarıçapı kaç cm dir?
sek, BFOH dikdörtgen olduğundan ve bir dikdörtgenin
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 4 E) 4 2
karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğundan,
|OF| = |BH| = 4 cm
|BF| = |OH| = 3 cm Çözüm

Δ
olur. |CF| = 5 cm – 4 cm = 1 cm dir. A, B, C noktalarından geçen çember ABC nin çevrel
çemberidir.
Δ
ABC nin çevrel çemberini çizelim ve çemberin merkezine
O diyelim.
|BC|2 = |BF|2 + |CF|2
⇒ x2 = (3 cm)2 + (1 cm)2 = 10 cm2
⇒x= 10 cm
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, [OA], [OB] ve [OC] yarıçap-
buluruz. larını çizersek,
Doğru Seçenek B
|OA| = |OB| = |OC|
olur.
n ) = m(OBA
m(OAB n) = α
n ) = m(OCA
m(OAC n) = θ
O çemberin merkezi olsun.
[OA] // [BC]
|OA| = 13 cm
|BC| = 24 cm
A) 5 B) 26 C) 3 3 D) 2 7 E) 30

OBAC bir dörtgen olduğundan ve bir dörtgenin iç açıları-
nın ölçüleri toplamı 360° olduğundan DNA 11

n ) = 360°
α + α + θ + θ + m(BOC [AB] çemberin çapı
n ) = α + θ = 135° olduğundan [ED ∩ [AB = {C}

dir. m(BAC
n ) = 20°
m( ACE
n ) = 360° – 2 ⋅ (α + θ)
m(BOC |AB| = 4 cm
= 360° – 2 ⋅ 135° |CD| = 2 cm
= 90°
Yukarıda verilenlere göre, |EA| = x kaç cm dir?
dir.
A) 2 B) 5 C) 6 D) 2 2 E) 3
Δ
OBC bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
1 4 cm
| OB | = ⋅ |BC | = = 2 2 cm
2 2 Çözüm
dir.
Çemberin merkezine O dersek,
Doğru Seçenek B
|OA| = |OB| = 2 cm
olur.
[OD] ve [OE] yarıçaplarını çizersek, YARIÇAP

EŞİTLİĞİ'nden,
|OD| = |OE| = |OA| = 2 cm
olur.
ABC bir üçgen

n ) = 120°
m(BAC
|BC| = 12 cm
Δ
Yukarıda verilenlere göre, ABC nin çevrel çemberinin
yarıçapı kaç cm dir?
n ) = m(DCO
|DO| = |DC| olduğundan, m(DOC n ) = 20° dir.
A) 2 3 B) 3 3 C) 4 D) 4 3 E) 6

Bir üçgende bir dış açının ölçüsü kendisine komşu olma-

yan iki iç açının ölçüleri toplamına eşit olacağından, DNA 12
n ) = 20° + 20° = 40°
m(ODE
O çeyrek çemberin
dir. |OD| = |OE| olduğundan,
merkezi
n ) = m(ODE
m(OED n ) = 40° [BD] ⊥ [OC]
n dış açı olduğundan, [AE] ⊥ [OC]

dir. EOC üçgeninde AOE
|DE| = |EC| = 1 cm
n ) = m(OCE
m( AOE n ) + m(OEC
n)
= 20° + 40° = 60° Yukarıda verilenlere göre, |OD| = x kaç cm dir?
dir. 3 5
A) B) 2 C) D) 3 E) 4
2 2
Çözüm
Δ YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
OEA eşkenar üçgen olduğundan,
|OA| = |OB| = |OC| = x + 2 cm
|EA| = x = 2 cm
dir. dir.
Doğru Seçenek A
n ) = α ve m(OAE
m( AOC n ) = θ dersek, α + θ = 90° ve
n ) = 90° olduğundan,
m( AOB
n ) = θ ve m(OBD
m(BOD n) = α
olur.
Δ Δ
OAE ve BOD nin bütün açıları ve hipotenüs uzunlukları
[AB] çemberin çapı eşit olduğundan bu iki üçgen eştir.
[AB ∩ [ED = {C}

n ) = 30°
m( ACE
|AB| = 4 cm
|CD| = 2 cm
Yukarıda verilenlere göre, |EA| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 15 E) 4

Δ
OAE
Δ
BOD olduğundan, Çözüm
ODKF dikdörtgen olduğundan
|AE| = |OD| = x
|OF| = |DK| = x
|OD| = |FK| = 4 cm
tir. Pisagor Teoremi'nden
dir.
|OA| = |AE| + |OE|
2 2 2 [OE] ve [OC] yarıçaplarını çizersek, YARIÇAP
EŞİTLİĞİ'nden,
⇒ (x + 2 cm)2 = x2 + (x + 1 cm)2 |OC| = |OE|
olur.
⇒ x = 3 cm
buluruz.
Doğru Seçenek D
O çeyrek çemberin OCD ve OEF üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni yazarsak

merkezi |OC|2 = |OD|2 + |CD|2 = 42 + (6 + x)2
|OE|2 = |OF|2 + |FE|2 = x2 + 82
[AD] ⊥ [OC]
elde ederiz.
[BE] ⊥ [OC]
|OC| = |OE| olduğundan,
|OD| = 8 cm 42 + (6+x)2 = x2 + 82
|DE| = 7 cm 2 2
⇒ 16 + 36 + x/ + 12x = x/ + 64
Yukarıda verilenlere göre, |EC| = x kaç cm dir? ⇒ 52 + 12x = 64

⇒ 12x = 12
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
⇒ x=1
dir.
Doğru Seçenek A
DNA 13
O çeyrek çemberin
merkezi O çeyrek çemberin merkezi
[CD] ⊥ [OA] [CD] ⊥ [OA]
[EF] ⊥ [OB] [EF] ⊥ [OB]
|CK| = 6 cm |FK| = 1 cm
|FK| = |KE| = 4 cm
|KE| = 4 cm
|KD|= x cm
|CK| = 3 cm
Yukarıdaki şekilde [CD] ∩ [EF] = {K } olduğuna göre,
Yukarıdaki şekilde [CD] ∩ [EF] = {K } olduğuna göre,
x kaçtır?
|KD| = x kaç cm dir?
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 3 12 5
2 2 A) B) 2 C) D) E) 3
2 5 2

A noktasından BC ye indirilen dikmenin ayağı H olsun.

DNA 14
O çeyrek çemberin
merkezi
|AC| = 6 2 cm
|BC| = 2 cm
Δ
n ) = 180° – 135° = 45° olduğundan, ACH ikizkenar
m( ACH
Yukarıda verilenlere göre, |OC| = x kaç cm dir?
dik üçgendir.
A) 4 3 B) 5 2 C) 3 6 D) 8 E) 6 2
Dolayısıyla
1
|AH| = |CH| = ⋅ |AC| = 6 cm
2
olur.
Çözüm |AB|2 = |AH|2 + |HB|2
= (6 cm)2 + (8 cm)2 = 100 cm2

⇒ |AB| = 10 cm
|OA| = |OB| = |OC| = x
buluruz.
n ) = m(OCA
tir. m(OAC n ) = α ve
n ) = m(OCB
m(OBC n ) = θ olsun.
Δ
OAB ikizkenar dik üçgen olduğundan,
1
OACB bir dörtgen olduğundan ve bir dörtgenin iç açılarının |OA| = ⋅ |AB|
2
ölçüleri toplamı 360° olduğundan, 1
⇒x= ⋅ 10 cm = 5 2 cm
2
α + α + θ + θ + 90° = 360°
dir.
⇒ 2 ⋅ (α + θ) = 270°
Doğru Seçenek B
⇒ α + θ = 135°
dir.

Şimdi, bir çember ile bir noktanın birbirine göre durumla-

rını inceleyelim.
Düzlemde O merkezli ve r birim yarıçaplı bir çember ile bir

O çeyrek çemberin A noktası verilsin.
merkezi
|OA| = 5 cm (i) A noktası çemberin üzerinde ise,
|AC| = 6 cm
|OA| = r birim
dir.
|OA| = r birim ise A noktası çemberin üzerindedir.
A) 2 B) 2 C) 2 2 D) 3 E) 3 2
O A
r
(ii) A noktası çemberin iç bölgesinde ise,

|OA| < r
ANALİTİK İNCELEME
dir.
Artık çemberin tanımını ve YARIÇAP EŞİTLİĞİ'ni bildiği- |OA| < r ise, A noktası çemberin iç bölgesindedir.
mize göre, sizin de kolayca tahmin edebileceğiniz, aşağı-
daki bilgileri verebiliriz.

A
O
r
TANIM
Yarıçapı r birim olan bir çemberin merkezine olan uzaklı- (iii) A noktası çemberin dış bölgesinde ise,
ğı r birimden küçük olan noktaların oluşturduğu kümeye, |OA| > r
çemberin iç bölgesi, çemberin merkezine olan uzaklığı
dir.
r birimden büyük olan noktaların oluşturduğu kümeye ise
|OA| > r ise, A noktası çemberin dış bölgesindedir.
çemberin dış bölgesi denir.
A
Çemberin r
dýþ bölgesi
O
Çemberin
iç bölgesi

4. O çemberin merkezi
TEST - 1 [OA] ⊥ [OB]
[OA] ∩ [BC] = {D}
1. ABC dik üçgen |OD| = 15 cm
[AB] ⊥ [BC] |DA| = 5 cm
|AD| = 4 cm
|EC| = 2 cm
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
A merkezli |AB| yarıçaplı çember [AC] yi E de, C

merkezli |BC| yarıçaplı çember [AC] yi D de kesti-
ğine göre, |DE| = x kaç cm dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
5. ABCD dikdörtgen
2. [AB] çemberin C çemberin merkezi
çapı |AF| = 1 cm
O noktası |DE| = 8 cm
merkez p ∩ [ AD] = {F}
BE
OEDC kare
|EO| = 1 cm
Yukarıda verilenlere göre, |FD| = x kaç cm dir?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5
3.
p ) = 60°
m( AB
p ) = 120°
m(CD 6. O çeyrek
|AB| = 2 cm çemberin merkezi

OCDE dikdörtgen
|AE| = 3 cm
|BC| = 6 cm
Şekildeki çemberde verilenlere göre, |CD| = x kaç

cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |EC| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 D) 3 E) 4 A) 10 B) 12 C) 13 D) 15 E) 17

O1 ve O2 çemberlerin
7. 10. O çeyrek
merkezi
çemberin
q ) = 60°
m( ACB merkezi
q ) = 90°
m( ADB |OA| = |AC| = 2 cm
|O2A| = x [OB ∩ [AC = {D}
|O1B| = y

x
Yukarıda verilenlere göre, oranı kaçtır? A) 2 +1 B) 2 C) 3
y
1 2 D) 2 + 3 E) 3
A) 1 B) C)
2 2
3 2 3
D) E)
2 3
[OA] ⊥ [OB]
[CH] ⊥ [OA]
[OA] // [BC]
|AH| = 1 cm
[AB] ∩ [OC] = {D}
|OH| = 4 cm
n ) = 30°
m( ABC
|BC| = 6 cm

Yukarıda verilenlere göre, |OD| = x kaç cm dir?
A) 17 B) 2 3 C) 2 5
A) 1 B) 3 C) 2 D) 2 3 E) 3
D) 21 E) 2 6
9. ABCDEF düzgün altıgen
A ile E çemberlerin merkezi
p ∩ FD
FB p = {K }
|BC| = 1 cm
12. [AB] çemberin çapı
[AC] ∩ [BD] = {E}
n ) = 60°
m( AED
Yukarıda verilenlere göre, |FK| uzunluğu kaç cm |CD| = 2 cm
dir?
A) 1 B) 3 −1 C) 2 − 3 Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir?
D) 2 E) 3 A) 2 2 B) 2 3 C) 4 D) 4 2 E) 6

13. [AB] çemberin çapı 16. [AB] çemberin çapı

|AB| = 2 ⋅ |CD|
[CD] // [AB]
n ) = 100°
m(BCD
n ) = 75°
m(DAB
|AB| = 4 cm
Yukarıda verilenlere göre, n) = α
m( ADC kaç
derecedir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3
A) 100 B) 110 C) 115 D) 120 E) 125
D) 13 E) 15

[AD ∩ [BC = {E} O çemberin merkezi
17.
n ) = 45°
m( AEB [OC ∩ [BA = {D}
|AB| = 12 cm |AB| = 1 cm
|AD| = 4 cm
|OD| = 6 cm
Yukarıda verilenlere göre, |OC| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 3,6 C) 4 D) 4,5 E) 4,8

A) 3 2 B) 3 3 C) 6
D) 6 2 E) 6 3
15. ABCD kare 18. O çemberin

D çemberin merkezi merkezi
[KH] ⊥ [BC] |OA| = |BC|

O, A, C doğrudaş
|BH| = |HC|
n ) = 60°
m( ABC
|DF| = |KH|
|AE| = 6 cm
Yukarıda verilenlere göre, n) = α

m( ACB kaç
Yukarıda verilenlere göre, |ED| = x kaç cm dir? derecedir?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 18 A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30

19. [AB] ⊥ [AC] 22. O çeyrek çemberin

B ve C çemberlerin merkezi
merkezi
|OA| = |CD| = 2 cm
|BD| = |DC|
|AE| = 1 cm [OA ∩ [BC = {D}
|AF| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AD| uzunluğu kaç cm

dir? Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir?
A) 10 B) 4 C) 2 5 A) 2 B) 2 2 C) 2 3
D) 2 6 E) 5 D) 2+ 2 E) 2 + 3
23. A merkezli 10 cm yarı-

20. m(Cl ) = 45° olan bir ABC üçgeninin çevrel çemberi-
çaplı çember yayı ile B
nin merkezi O dur.
merkezli 10 cm yarıçaplı
Δ
|AB| = 4 cm olduğuna göre, OAB nin alanı kaç çember yayı C noktasın-
cm2 dir? da kesişmiştir.
A) 4 B) 6 C) 8 D) 12 E) 16
|AB| = 12 cm olduğuna göre, C nin [AB] ye dik

uzaklığı kaç cm dir?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
21.
|AB| = |BC| = 2 cm 24. Düzlemde A merkezli ve 15 cm yarıçaplı çember ile
n ) = 120° B merkezli ve 20 cm yarıçaplı iki çember C ve D nok-
m( ABC
talarında kesişmiştir.
[AC] ⊥ [CB] olduğuna göre, |CD| uzunluğu kaç

Şekildeki A, B, C noktalarından geçen çemberin
cm dir?
A) 18 B) 20 C) 21 D) 24 E) 25
A) 3 B) 2 C) 2 2 D) 2 3 E) 4
1.D 2.C 3.C 4.D 5.D 6.D 7.C 8.C 9.A 10.B 11.E 12.C 13.C 14.D 15.B 16.E 17.C 18.C 19.E 20.A 21.B 22.C 23.C 24.D

4. ABCD kare
TEST - 2 A çemberin merkezi
E ile F çemberin
1. O çemberin merkezi kareyi kestiği noktalar
[OB] yarıçap |BF| = 3 ⋅ |FC| = 6 cm
n ) = 60°
m( ACB
|OC| = 8 cm
|CB| = 5 cm Δ
Yukarıda verilenlere göre, AEF nin alanı kaç cm2
Yukarıda verilenlere göre, |AC| = x kaç cm dir? dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 9 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15
5. ABCDEFKL düzgün
sekizgen
2. ABCD kare
B ile F çemberlerin
C ve D çemberlerin merkezi
merkezi B, M, N, F doğrudaş
p ∩ KL
EF p = {M} |DL| = 1 cm
[MH] ⊥ [AB]
|DE| = |EL| = 10 cm
|CL| = 5 cm
Yukarıda verilenlere göre, |MH| = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |MN| uzunluğu kaç cm
dir?
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
A) 2 –1 B) 3 –1 C) 3– 2
2
D) 2 – 3 E)
2
150° A, B, C noktalarından ge-

3.
çen çemberin merkezi O
6. ABC eşkenar üçgen
n ) = 150°
m( ABC A çemberin merkezi
D ile E çemberin üçgeni
kestiği noktalar
|OB| |BE| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, oranı kaçtır?
|AC| |EC| = 5 cm
2 3
A) B) C) 1 Yukarıda verilenlere göre, |BD| = x kaç cm dir?
2 2
2 3 A) 1 B) 1,5 C) 1,8 D) 2 E) 3
D) E) 2
3

7. [AB] çemberin çapı 10.

p ) = m(CD
p ) = m(DB
p) O çemberin merkezi
m( AC
n ) = 120°
m( AOB
|AB| = 2 cm
|AC| = 3 cm
|CB| = 6 cm
A merkezli ve [AD] yarıçaplı çember yayı ile B mer-

Yukarıda verilenlere göre, |OC|=x kaç cm dir?
kezli ve [BC] yarıçaplı çember yayı E noktasında
kesişmiştir. A) 21 B) 2 6 C) 5 D) 30 E) 6
Buna göre, E nin [AB] ye dik uzaklığı kaç cm

dir?
3
A) 2 B) C) 3 D) 2 E) 5
2
8. [AB] // [OC] 11. n ) = 60°

m(DCB
n ) = 30°
m( ABO |AC| = 4 cm
|AC| = 2 |BC| = 10 cm
Şekilde [AB] çaplı çember gösterilmiştir.
Buna göre, |CD| = x kaç cm dir?

Şekilde O merkezli çember gösterilmiştir.
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
Buna göre, |AB| = x kaçtır?
A) 2 + 2 B) 2 + 2 2 C) 2 + 3
D) 2 3 E) 3 + 3
12.
9.
[AB] ⊥ [BC]
[BC] ⊥ [CD]
|AB| = 25 cm
|BC| = 24 cm
|CD| = 18 cm
D merkezli 10 cm yarıçaplı çember ile E merkezli

A merkezli ve 20 cm yarıçaplı çember ile D merkezli
17 cm yarıçaplı çember A ve B noktalarında kesiş-
ve 15 cm yarıçaplı çember E ve F noktalarında ke-
miştir.
sişmiştir.
E, C, H doğrudaş ve |AH| = |HB| = 8 cm olduğuna
Buna göre, |EF| uzunluğu kaç cm dir? göre, |EC| = x kaç cm dir?
A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13

ABCDEF düzgün ABC bir üçgen

13. 16.
altıgen |AB| = |AC| = 30 cm
|BC| = 48 cm
|AB| = 1 cm
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin yarı-
Şekildeki B merkezli ve |BF| yarıçaplı çember ile E çapı kaç cm dir?
merkezli ve |EC| yarıçaplı çember K ve L noktaların- A) 15 B) 20 C) 24 D) 25 E) 30

da kesişmiştir.
Buna göre, |KL| uzunluğu kaç cm dir?
A) 3 B) 2 C) 6 D) 2 2 E) 3
14. O çeyrek çemberin

merkezi 17. [CD] ⊥ [AB]
[EF] ⊥ [AB]
[OA] yarım
|CD| = 24 cm
çemberin çapı
|EF| = 15 cm
|OC| = 8 cm
|DF| = 13 cm
|CA| = 2 cm
Δ
Yukarıdaki şekilde [AB] çemberin çapı olduğuna
Yukarıda verilenlere göre, OBD nin alanı kaç göre, |AD| = x kaç cm dir?
cm2 dir?
A) 32 B) 34 C) 35 D) 36 E) 39
A) 15 B) 18,4 C) 19,2
D) 24 E) 25,6
ABC ikizkenar üçgen

15.
|AB| = |AC| = x cm
|BC| = 8 cm
[CH] ⊥ [AB]
|AH| = 4 cm
|HB| = 6 cm
n ) = m(DHC
m(BHD n)
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin yarı-
çapı 5 cm olduğuna göre, x kaçtır?
Yukarıda verilenlere göre, |DH| = x kaç cm dir?
A) 4 2 B) 4 3 C) 8
A) 5 B) 2 7 C) 4 2 D) 6 E) 8
D) 4 5 E) 10

19. ABC ikizkenar 22. ABCD dikdörtgen

dik üçgen A ve C çemberlerin
[AB] ⊥ [AC] merkezi
|BE| = |DC| = 6 cm |AE| = 6 cm
|ED| = 4 cm |ED| = 2 cm
Şekilde B merkezli |BD| yarıçaplı çember ile C mer-

Şekildeki iki çemberin kesişim noktaları K ve L
kezli |CE| yarıçaplı çember gösterilmiştir.
olduğuna göre, |KL| uzunluğu kaç cm dir?
p ∩ EL
DK p = {F} olduğuna göre, |AF| uzunluğu kaç
A) 6 B) 2 10 C) 2 11
cm dir?
D) 3 5 E) 4 3
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
23. O çeyrek
20. O çemberin
çemberin merkezi
merkezi
[AC] ⊥ [CB]
n ) = 150°
m( AOB [AC] ⊥ [OD]
|AC| = 2 cm [AC] ∩ [OD] = {E}
|CB| = 2 2 cm |BC| = 7 cm
|DE| = 8 cm
Yukarıda verilenlere göre, |OC| = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |OE| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 1 + 3 C) 6+ 2 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
D) 2 2 E) 2 3
24. ABCDE düzgün

beşgen
21. ABCD dikdörtgen B ve E çemberlerin
|AD| = 4 cm merkezi
|DC| = 6 cm A ve F çemberlerin
p ∩ CF
p = {E} kesişim noktaları
DK
|BE| = 2 cm
Şekildeki A merkezli ve |AD| yarıçaplı çember [AB]

yi K da, B merkezli ve |BC| yarıçaplı çember [AB] yi Yukarıda verilenlere göre, |BC| + |CF| toplamı kaç
F de kesmiştir. cm dir?
Buna göre, |EK| = x kaç cm dir? A) 5 −1 B) 5 C) 5 +1
A) 5 B) 6 C) 7 D) 2 2 E) 3 D) 2 5 − 2 E) 2
1.D 2.C 3.C 4.D 5.A 6.A 7.A 8.E 9.D 10.A 11.C 12.C 13.D 14.E 15.D 16.D 17.A 18.C 19.A 20.A 21.D 22.C 23.A 24.E

ÇEMBER - BÖLÜM 02 ÇAPI GÖREN DİK AÇI
GİRİŞ m(OBP) = y dersek, m(OPB) = y
olur.
Artık ilk bölümümüzü bitirdiğimize göre, çemberin tanımını
ve bu tanım gereği bir çemberin bütün yarıçaplarının birbi-
rine eşit olduğunu biliyoruz.
Bu bölümümüzde ise, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'ni kullana-

rak, yeni bir HAZİNE daha elde edeceğiz.
Şimdi HAZİNE AVI'na çıkalım.

Bir üçgenin iç açılarının ölçüleri toplamı 180° olduğun-
dan,
Hazine Avı 2x + 2y = 180°
⇒ x + y = 90°
Merkezi O olan r birim yarıçaplı bir çember ile bu çemberin
⇒ m( APB) = 90°
bir çapını çizelim ve çapı [AB] diye isimlendirelim.
dir.
Artık ikinci Hazine'mizi verebiliriz.
Hazine 2
Bu çember üzerinde alınacak her nokta, O dan r birim
Bir çapı [AB] olan bir
uzaklıkta olur.
çember üzerinde alı-
nan, A ve B den farklı
her P noktası için
AP ⊥ PB
dir.
Bu çember üzerinde A ve B den farklı bir P noktası alalım

ve [AP] ile [BP] yi çizelim.
Elbette ki, |OP| = r birimdir. Not
Hazine 2'nin karşıtı da doğrudur. Yani, bir çember üze-

rinde alınan A, P, B noktaları için, AP ⊥ PB oluyorsa, o
zaman [AB] çemberin bir çapıdır.
Bir ikizkenar üçgenin eşit kenarlarının karşılarındaki açıla-

rın ölçüleri eşit olduğundan, Şimdi Hazine 2’nin hangi tip soruların çözümünde kulla-
nıldığını DNA’larla görelim.
m(OAP) = x dersek, m(OPA ) = x

Çapı Gören Dik Açı Çember - Bölüm 02
DNA 1
[AB] çemberin çapı [AB] çemberin çapı
|AC| = 3 cm |AC| = 5 cm
|BC| = 4 cm |BC| = 12 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 2 5 C) 2 6 A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
D) 5 E) 2 10
Çözüm DNA 2
Hazine 2'den,
[AD] ⊥ [DC]
m( ACB) = 90° |AD| = 7 cm
|DC| = 24 cm
dir.
|AB| = 15 cm
|BC| = x
A) 16 B) 17 C) 18 D) 20 E) 21
ABC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,
|AB|2 = |AC|2 + |CB|2
⇒ x2 = (3 cm)2 + (4 cm)2 Çözüm

⇒ x2 = 9 cm2 + 16 cm2 [AC] yi çizelim.
⇒ x2 = 25 cm2
⇒ x = 5 cm
buluruz.
Doğru Seçenek D Hazine 2'den,

[AC] çaptır.

Çember - Bölüm 02 Çapı Gören Dik Açı
ADC diküçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;

|AC|2 = |AD|2 + |DC|2 DNA 3
= (7 cm)2 + (24 cm)2
= 49 cm2 + 576 cm2
= 625 cm2 [AB] çemberin çapı
⇒ |AC| = 25 cm A, C, D doğrudaş
buluruz.
|AC| = 6 cm
Tekrar Hazine 2'den,
|CD| = 15 cm
m( ABC) = 90°
dir. |BD| = 17 cm
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13
ABC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,

Çözüm
|BC|2 = |AC|2 – |AB|2
⇒ x2 = (25 cm)2 – (15 cm)2 [BC] yi çizersek, Hazine 2'den,
= (25 cm – 15 cm) ⋅ (25 cm + 15 cm) m( ACB) = 90°
= 10 cm ⋅ 40 cm olduğunu görürüz.
= 400 cm2
⇒ x = 20 cm
buluruz.
Doğru Seçenek D
[AD] ⊥ [DC]
Sırasıyla DBC ve ABC üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni
|AD| = 4 cm yazarsak;
|DC| = 7 cm
| BC | = (17 cm)2 − (15 cm)2 = 8 cm
|BC| = 8 cm
| AB | = (6 cm)2 + (8 cm)2 = 10 cm
|AB| = x
buluruz.
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir?
Doğru Seçenek C
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ABD ve CBD üçgenlerine Pisagor Teoremi'ni uygular-

sak,
|BD|2 = |AB|2 – |AD|2 = 52 – (6 – x)2

|BD|2 = |BC|2 – |CD|2 = 72 – x2
ABE bir üçgen
⇒ 52 – (6 – x)2 = 72 – x2
|AD| = 1 cm
⇒ 72 – 52 = x2 – (6 – x)2
|DE| = 5 cm
⇒ (7 – 5) ⋅ (7 + 5) = [x – (6 – x)] ⋅ [x + (6 – x)]
|EB| = 7 cm
⇒ 2 ⋅ 12 = (2x – 6) ⋅ 6
Şekildeki çemberde verilenlere göre, |AB| = x kaç cm
dir? ⇒ 4 = 2x – 6
⇒ x=5
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
buluruz.
Doğru Seçenek E
DNA 4
ABC bir üçgen
ABC bir üçgen
[BC] çemberin çapı
|AB| = 5 cm [BC] çemberin çapı
|AC| = 6 cm |AB| = 4 cm
|BC| = 7 cm
|BC| = |AC| = 8 cm
|DC| = x cm
Yukarıda verilenlere göre, x kaçtır? Yukarıdaki verilere göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 3,6 C) 4 D) 4,8 E) 5
A) 4,5 B) 5 C) 5,4 D) 6 E) 7
Çözüm
[BD] yi çizersek, Hazine 2'den,
m(BDC) = 90° DNA 5

|AD| = 6 cm – x
[CH] ⊥ [AB]
olur.
|BC| = 6 cm
|HB| = 2 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AH| = x kaç cm dir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16

Çözüm DNA 6
[AC] yi çizelim.
[AB] çemberin
Hazine 2'den, çapı
m( ACB) = 90° [DH] ⊥ [AB]

[CE] ⊥ [AB]
dir.
| BC | 2
=
| DA | 3
|EB| = 4 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AH| = x kaç cm dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
ABC dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak,
|CB|2 = |BH| ⋅ |BA| Çözüm

[AC] yi çizelim.
⇒ (6 cm)2 = (2 cm) ⋅ (x + 2 cm)
Hazine 2'den,
m( ACB) = 90°
⇒ x + 2 cm = 18 cm
dir.
⇒ x = 16 cm
buluruz.
Doğru Seçenek E
ABC dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak,
|BC|2 = |BE| ⋅ |BA|
⇒ |BC|2 = (4 cm) ⋅ |BA| ... (i)
buluruz.
[BD] yi çizelim.
Tekrar Hazine 2'den,
m( ADB) = 90°
dir.
[CH] ⊥ [AB]
|BC| = 4 cm
|HB| = 1 cm
ABD dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak

Yukarıda verilenlere göre, |AH| = x kaç cm dir? |DA|2 = |AH| ⋅ |AB|
⇒ |DA|2 = x ⋅ |AB| .... (ii)
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
buluruz.

(i) ve (ii) eşitliklerini taraf tarafa oranlarsak,

Çözüm
| BC |2 ( 4 cm) ⋅ | BA |
=
| DA |2 x ⋅ | AB |
[CB] yi çizelim.
2
4 cm ⎛ | BC | ⎞
⇒ =⎜ ⎟ Hazine 2'den,
x ⎝ | DA | ⎠
2
4 cm ⎛ 2 ⎞ 4 m( ACB) = 90°
⇒ =⎜ ⎟ =
x ⎝3⎠ 9
dir.
⇒ x = 9 cm
buluruz.
Doğru Seçenek C
ABC, 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan,

1 1
[CH] ⊥ [AB] | BC | = ⋅ | AC | = ⋅ 6 cm = 2 3 cm
3 3
[DE] ⊥ [AB]
|AE| = 2 cm ve
|BH| = x cm
|AB| = 2 ⋅ |BC|
Yukarıdaki şekilde |BC| = 2|AD| olduğuna göre,
x kaçtır? ⇒ x = 2 ⋅ 2 3 cm = 4 3 cm
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 dir.
Doğru Seçenek D
DNA 7

m(BAC) = 30°
m(BAC) = 60°
|AC| = 6 cm |AC| = 2 cm
A) 2 6 B) 3 3 C) 3 6 Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir?

8 3
D) 4 3 E) 6 3 A) 2 2 B) 2 3 C)
3
D) 3 3 E) 4

DNA 8 ABD , 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan,
[AB] çemberin çapı 1 1

|BD| = ⋅ |AB| = ⋅ 4 cm = 2 cm
2 2
m(BAC) = 15°
m(CAD) = 15°
|AD| = 3 ⋅ |BD| = 2 3 cm
[CH] ⊥ [AB] dir.

|CH| = 1 cm
Doğru Seçenek E
Yukarıda verilenlere göre, |AD| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 2 C) 6
D) 2 + 3 E) 2 3
Çözüm [AB] çemberin çapı
m(BAC) = 15°
[BC] yi çizersek,
m(CAD) = 15°
Hazine 2'den, |AD| = 6 cm
m( ACB) = 90°
Yukarıda verilenlere göre, C noktasının [AB] ye uzak-
olduğunu görürüz. lığı kaç cm dir?
A) 1 B) 3 C) 2 D) 2 3 E) 3
ABC, 15° – 75° – 90° özel üçgeni olduğundan,

DNA 9
|AB| = 4 ⋅ |CH| = 4 cm
dir. [AB] çemberin çapı

[DH] ⊥ [AB]
[BD] yi çizersek, tekrar Hazine 2'den,
m( ADH) = 30°
m( ADB) = 90°
|AC| = 6 cm
olur.
|CD| = 4 cm
Yukarıdaki şekilde A, C, D doğrudaş olduğuna göre,

|HB| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

Çözüm DNA 10
ADH, 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan,
|AH| =
1
⋅ |AD| =
1
⋅ 10 cm = 5 cm ABC bir üçgen
2 2
dir. m(CAB) = 90° – 30° = 60° dir. |CE| = |DE| = 6 cm

|BE| = x
Hazine 2'den,
[BC] yi çizersek, m( ACB) = 90° olduğunu görürüz.

A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
Çözüm
[BD] yi çizelim.
Hazine 2'den,
m(BDA ) = 90°
ABC, 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan, dir. Dolayısıyla, m(BDC) = 90° olur.
|AB| = 2 ⋅ |AC|
⇒ 5 cm + x = 2 ⋅ 6 cm = 12 cm
⇒ x = 7 cm
dir.
Doğru Seçenek D
BDC dik üçgenine odaklanalım.
Hatırlatma
[AB] ⊥ [BC] ve
|AD| = |DB| = x ise
|DC| = x tir.

[DH] ⊥ [AB] [AB] ⊥ [BC] ve
m( ADH) = 30° |AD| = |DC| = x ise
|AC| = 7 cm |BD| = x tir.
|CD| = 5 cm
|AD| = |BD| = |DC| = x
ise
Yukarıdaki şekilde A, C, D doğrudaş olduğuna göre,
|HB| = x kaç cm dir? m( ABC) = 90° dir.
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

m(BDC) = 90° ve |DE| = |EC| olduğundan, Çözüm

[DE] kenarortaydır.
Pisagor Teoremi'nden |AD| = 5 cm buluruz.
Buradan,
[BC] yi çizelim.
x = 6 cm
bulunur. Hazine 2'den,
Doğru Seçenek C
m( ACB) = 90°
dir.
m(BAC) = α diyelim.
ABC bir üçgen AHD ile ACB nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğundan,
[BC] çemberin çapı bu iki üçgen benzerdir.

AHD ∼ ACB
|DE| = 2 cm
| AH | | AD |
|AE| = |EB| = x ⇒ =
| AC | | AB |
4 cm 5 cm
⇒ =
Yukarıda verilenlere göre, x kaç cm dir? 5 cm + x 15 cm
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 ⇒ 5 cm + x = 12 cm
D) 3 E) 4 ⇒ x = 7 cm
bulunur.
Doğru Seçenek B
DNA 11
A, D, C doğrudaş
[DH] ⊥ [AB]
B, D, C doğrudaş
|AH| = 4 cm
[DH] ⊥ [AB]
|DH| = 3 cm
|AH| = 12 cm
|HB| = 11 cm
|DH| = 4 cm
Yukarıdaki verilere göre, |CD| = x kaç cm dir?
|HB| = 3 cm
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 Yukarıdaki verilere göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

BED dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak,

DNA 12 |EO|2 = |DO| ⋅ |OB|
[AB] ile [DB] ⇒ (x – 3)2 = (x – 5) ⋅ x

çemberlerin çapı
⇒ x2 − 6x + 9 = x2 − 5x
|AO| = |OB|
⇒x = 9
|AD| = 5 cm
buluruz.
|EC| = 3 cm
[CO] ⊥ [AB] Doğru Seçenek C
|OB| = x cm
Yukarıda verilenlere göre, x kaçtır?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
[AB] ile [AD]

çemberlerin çapı
[CO] ⊥ [AB]
Çözüm |AO| = |OB|

|BD| = 6 cm
O noktası [AB] çaplı çemberin merkezi olduğundan,
|CE| = 4 cm
|OC| = |OA| = |OB| = x
Yukarıdaki verilere göre, |AO| = x kaç cm dir?
tir.
A) 6,5 B) 7 C) 7,5 D) 8 E) 9
Buradan,
|OD| = (x – 5) cm
|OE| = (x – 3) cm
bulunur.
[DE] ile [EB] yi çizelim.

DNA 13
Hazine 2'den,
Düzlemde m(BAC) = 90° olan bir ABC dik üçgeni ve-
m(DEB) = 90° riliyor. [AB] ve [AC] çaplı çemberler A ve K noktasında
dir. kesişiyor.
|AB| = 15 cm ve |AC| = 20 cm olduğuna göre, |AK|

uzunluğu kaç cm dir?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 13 E) 14

Çözüm
Önce m(BAC) = 90° , |AB| = 15 cm ve |AC| = 20 cm olan
ABC dik üçgenini çizelim.
15 cm ⋅ 20 cm
x= = 12 cm
25 cm
dir.
Doğru Seçenek C
Şimdi [AB] ve [AC] çaplı çemberleri çizelim.
Düzlemde m(BAC) = 90° olan bir ABC dik üçgeni verili-

yor. [AB] ve [AC] çaplı çemberler A ve K noktasında ke-
sişiyor.
|AB| = 6 cm ve |AC| = 8 cm olduğuna göre, |AK| uzun-

luğu kaç cm dir?
Hazine 2'den,
A) 4,5 B) 4,8 C) 5 D) 5,4 E) 6
K noktası [AC] nin üzerindedir.
Hatırlatma
[AB] ⊥ [AC]
|AC| = b
|AB| = c
DNA 14
|BC| = a
[AH] ⊥ [BC]
|AH| = x ise
[BC] ∩ [AD] = {E}
b⋅c
x=
a m(BAD) = m(DAC)
dır.
|CE| = 6 cm
|EB| = 10 cm
Pisagor Teoremi'nden Yukarıda verilenlere göre, |DE| = x kaç cm dir?
|BC| = 25 cm
A) 6 B) 5 C) 2 5 D) 6 E) 8
buluruz. |AK| = x olsun.

Çözüm
Hazine 2'den,
m( ACB) = 90° ACF ile BDF nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğundan,
bu iki üçgen benzerdir.
dir.
ABC dik üçgeninde İç Açıortay Teoremi’ni yazarsak

ACF ∼ BDF
| CF | | AF |
⇒ =
| DF | | BF |
| AC | | CE | 6 3
= = = 6 cm 6 5 cm
| AB | | EB | 10 5 ⇒ =
x 10 cm
10 10 5
buluruz. Şu halde, ⇒ x= cm = cm
5 5
|AC| = 3k dersek, |AB| = 5k olur. = 2 5 cm
dir.
Doğru Seçenek C
ABC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
|BC| = 4k bulunur.
|BC| = 4k
⇒ 16 cm = 4k
⇒ k = 4 cm
ve buradan |AC| = 3k = 12 cm bulunur.
ACF dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,

AF = 6 5 cm olur. [AD] ∩ [BC] = {E}
m(BAD) = m(DAC)
[BD] yi çizelim.
|AB| = 10 cm
Hazine 2'den, |BE| = 5 cm
Yukarıdaki verilere göre, |DE| = x kaç cm dir?

m( ADB) = 90°
A) 2 B) 5 C) 6 D) 2 2 E) 3
dir.

TEST - 1 4. [AB] çemberin

çapı
m(BDC) = 45°
1.
[AB] çemberin çapı |AC| = 4 cm
m( APB) = α |CD| = 3 cm
Yukarıdaki şekilde A, C, D doğrusal olduğuna

göre, |AB| = x kaç cm dir?
Şekildeki [AB] çaplı yarım çemberin iç bölgesinde bir
P noktası alınıyor. A) 2 5 B) 2 6 C) 5
Buna göre, α aşağıdakilerden hangisi olamaz? D) 4 2 E) 6
A) 88° B) 96° C) 108°
D) 120° E) 150°
5.
[AB] ve [BC]
2. [AB] ve [BC] yarım
çemberlerin çapı
[AB] ⊥ [BC]
çemberlerin çapı
|AB| = 20 cm
BDC ∩ [AB] = {D} |BC| = 15 cm
|AD| = 7 cm
|DB| = 9 cm Yukarıdaki şekilde AB ∩ BC = {D} olduğuna göre,

|BD| = x kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15

|AC| = 15 cm
m( ACD) = 45°
|BC| = 20 cm |AD| = 20 cm
|DB| = 15 cm
Yukarıdaki verilere göre, C noktasının [AB] ye dik
uzaklığı kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |AC| = x kaç cm dir?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 A) 24 B) 25 C) 27 D) 28 E) 30

ABC bir üçgen

7. 10. [AB] çemberin
m( ABC) = 45° çapı
m( ACB) = 30° [CH] ⊥ [AB]
|BD| = 2 cm m( AC) = 30°
|CH| = 2
Şekildeki [AB] çaplı yarım çember ABC nin [BC]
kenarını D noktasında kesmiştir. Yukarıda verilenlere göre, |AH|2 + |HB|2 kaçtır?
Buna göre, |DC| = x kaç cm dir? A) 32 B) 44 C) 48 D) 54 E) 56
A) 2 + 2 B) 2 + 3 C) 2 2
D) 2 3 E) 4
8. [AB] çemberin
çapı
A, C, D doğrusal
m(BDC) = 30°
11. [AB] çemberin
çapı
|AB| = 5 cm
[DH] ⊥ [AB]
|AC| = 4 cm
C ∈ [BD]
|CD| = x
|AH| = 2 cm
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? |HB| = 4 cm

|BC| = 3 cm
A) 2 3 B) 3 C) 3 3
D) 4 E) 4 3 Yukarıdaki verilere göre, |DC| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
9.
ABC bir eşkenar

üçgen
|FC| = 4 cm
|BF| = x cm
12. [AB] ve [AC]
Şekildeki [BC] çaplı yarım çember, ABC eşkenar çemberlerin çapı
üçgeninin [AB] ve [AC] kenarlarını sırasıyla E ve D |AD| = 4 cm

noktalarında; [CD] çaplı yarım çember, [BC] kenarını
|AE| = |CD| = 2 cm
F noktasında kesmiştir.
Buna göre, x kaçtır?

Yukarıda verilenlere göre, |EB| = x kaç cm dir?
A) 4 3 B) 8 C) 8 3
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
D) 9 E) 12

13. 16. [AB] çemberin

çapı
ABC bir üçgen
m( ACB) = α
m(BAC) = θ
[AB] çemberin çapı, m( ABC) = 60° , [BA ∩ [CD = {E}, |AB| = 5 cm

|AD| = 4 cm
m( AED) = 15° ve |EA| = 3 cm olduğuna göre,
Yukarıdaki şekilde 2α + θ = 90° olduğuna göre,
|AB| = x kaç cm dir? |CD| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 2 3 C) 4 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
D) 3 2 E) 3 + 3
14. ABC bir üçgen

[BC] çemberin çapı B, D, C doğrusal
|AB| = 6 cm m(DAB) = 15°
|AC| = 5 cm
m(DBA ) = 30°
|BC| = 7 cm
Yukarıdaki şekilde |CD| = 1 cm olduğuna göre,
Yukarıda verilenlere göre, |AD| = x kaç cm dir? |BD| = x kaç cm dir?
A) 3,6 B) 4 C) 4,5 D) 4,8 E) 5 3

A) B) 2 −1 C) 3 −1
2
2 +1 2
D) E)
2 2
15.
18.
ABCD bir kare [AB] çemberin çapı
[AB] çemberin çapı [AC] ⊥ [CD]

[DH] ⊥ [AB]
m(BAE) = 15°
[EH] ⊥ [CD] |CD| = 1 cm
|EH| = 6 cm |DH| = 4 cm
|HB| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AB| = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |AH| = x kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12


[AC] ⊥ [CD]
ABE bir üçgen
m(CAB) = 60° |BD| = |DE|
m( AED) = 60° |AC| = 6 cm
|AE| = 6 cm |CE| = 4 cm
|CD| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, |EB| = x kaç cm dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

m(BAC) = 30° |AD| = 9 cm
|BD| = 10 cm
m(CAD) = 30°
|BC| = 8 cm
|AD| = 4 cm
Yukarıda verilenlere göre, |AC| = x kaç cm dir? Yukarıdaki şekilde m( ADB) − m(CBD) = 90°
olduğuna göre, |AB| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 4 2 C) 4 3
A) 18 B) 17 C) 16 D) 15 E) 13
D) 6 E) 8
m(DEC) = 60° 24. [AB] çemberin çapı
|DE| = 8 cm m(BD) = m(DC)
|BE| = 4 cm [DH] ⊥ [AB]
|EC| = 6 cm |AH| = 4 cm
Yukarıdaki şekilde B, E, C doğrudaş olduğuna |HB| = 1 cm

göre, |AD| = x kaç cm dir? Yukarıdaki verilere göre, |AC| = x kaç cm dir?
A) 7 B) 2 2 C) 3 A) 2 B) 2,4 C) 2,5 D) 3 E) 4
D) 10 E) 13
1.A 2.B 3.C 4.C 5.E 6.D 7.D 8.C 9.E 10.E 11.B 12.E 13.B 14.E 15.A 16.D 17.C 18.A 19.C 20.C 21.A 22.C 23.B 24.D

4.
TEST - 2
ABCDEF bir
düzgün altıgen
[DE] ⊥ [AB]
|AB| = 12 cm
[CH] ⊥ [AB]
|CH| = 2 cm
|DE| = 4 cm ABCDEF düzgün altıgeninin içerisine çizilen [AF] ve
[FE] çaplı iki çember K noktasında kesişmiştir.
|HE| = 3 cm
Yukarıda verilenlere göre, |EB| – |AH| farkı kaç Buna göre, |KC| = x kaç cm dir?
cm dir? A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20
8 10
A) 2 B) C) 3 D) E) 4
3 3

[AC ∩ [BD = {E} ABC nin çevrel
çemberinin çapı
|EC| = 2 cm
[CD]
|ED| = 3 cm
m(BAC) = 60°
|BD| = 5 cm
|AC| = x m( ACD) = 40°
|AE| = 2 cm
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 Yukarıda verilenlere göre, |BC| = x kaç cm dir?
A) 2 3 B) 3 C) 4
D) 4 2 E) 6
3. [AB] çemberin çapı 6. O noktası çeyrek
[AB] // [CD] çemberin merkezi

[BC] ⊥ [CD]
|AC| = 6 cm
|AD| = 5 cm
|CD| = 1 cm
|OD| = 15 cm
|AB| = x cm
Yukarıdaki verilere göre, x kaçtır? Yukarıda verilenlere göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13 A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12


O çemberin merkezi [AB] çemberin çapı
[DO] ⊥ [AB] ACDE bir kare
D, C, B doğrusal |CF| = 9 cm
m(ODB) = 30° |FD| = 3 cm
|BC| = 4 cm
Yukarıda verilenlere göre, |FB| = x kaç cm dir?

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
8. ABC bir üçgen

11.
|AB| = 25 cm
|BD| = |DC| = 15 cm
Yukarıdaki şekilde [AC] ve [BD] çemberlerin çapıdır.
Yukarıda verilenlere göre, |AE| = x kaç cm dir? |AB| = 10 cm ve |BC| = |CD| = 15 cm olduğuna
göre, EBC nin alanı kaç cm2 dir?

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
A) 60 B) 75 C) 80 D) 90 E) 105
12. [AB] çemberin

çapı
9.
[AB] çemberin çapı [AC ∩ [BD = {E}
|AB| = 8 cm m( AEB) = α
|AC| = 6 cm
m(EAB) = 2α
|BC| = 4 cm
|ED| = 6 cm
Yukarıdaki şekilde A, C, D doğrusal olduğuna |BD| = 2 cm
göre, |CD| = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 1 B) 1,2 C) 1,4 D) 1,6 E) 2 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

13. 16.
|AB| = 10 cm
|BD| = 8 cm
m(BC) = m(CD)
[AB] çemberin çapı, B, A, D doğrudaştır.
m(DCA ) = 45° , |AC| = 3 cm ve |AB| = 5 cm Yukarıdaki verilere göre, |BC| = x kaç cm dir?
olduğuna göre, |AD| = x kaç cm dir? A) 2 5 B) 2 6 C) 5
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 D) 4 2 E) 2 10
14. 17. [AB] çemberin çapı

[AB] çemberin
çapı [BC] ⊥ [CD]
B, D, C doğrudaş [CD] ⊥ [DE]
|BD| = 5 cm
|DE| = 6 cm
|DC| = 3 cm
| CD | 4
Yukarıdaki şekilde m( ADB) − m(BAD) = 90° Yukarıdaki şekilde = olduğuna göre,
| BE | 5
olduğuna göre, |AB| = x kaç cm dir? |AE| = x kaç cm dir?
15
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 A) B) 8 C) 10 D) 12 E) 15
2
15. 18.
[AB] ve [CD] [AB] çemberin çapı
çemberlerin çapı m( AFD) = 36°
[AE] ⊥ [EC] m(FAD) = 72°
|AE| = |EC| [EC] ⊥ [AD]
O, E, F doğrudaş |AF| = 6 cm
|FB| = 2 cm
Yukarıdaki şekilde |CF| = 2 cm, |FD| = 8 cm ve Yukarıda verilenlere göre, |DE| uzunluğu kaç cm
|AO| = |OB| = 5 cm olduğuna göre, |EF| = x kaç dir?
cm dir?
A) 2 B) 2 + 5 C) 2 5
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
D) 2 + 2 5 E) 4

19. 22. ABCD bir dikdörtgen

[AB] ⊥ [BD]
|AB| = 10 cm
[AC] ⊥ [CD]
|BC| = 5 cm
|AB| = |BD| = 5 cm
|DE| = 3 cm
|CD| = 1 cm
Şekildeki ABCD dikdörtgeninin içerisine çizilen [AD]
çaplı yarım çember ile D merkezli çeyrek çember K
Yukarıda verilenlere göre, |BD| = x kaç cm dir?
noktasında kesişmiştir.
A) 2 2 B) 3 C) 3 2
Buna göre, |CK| = x kaç cm dir?
D) 4 E) 4 2
A) 5 2 B) 2 15 C) 61
D) 8 E) 2 17
20. 23.
ABCD bir kare
[AD] çemberin çapı
|AE| = 3 cm
Yukarıdaki şekilde [AB] ve [CD] çemberlerin çapıdır.
|ED| = 1 cm
|AC| = |CB|, |AE| = 12 cm ve |BE| = 6 cm olduğuna
göre, |DE| = x kaç cm dir?
Yukarıda verilenlere göre, |EB| uzunluğu kaç cm A) 8 B) 4 5 C) 9

dir?
D) 6 5 E) 12
A) 5 B) 26 C) 3 3
D) 30 E) 4 2
24.
|AE| = 10 cm
21. |EC| = 4 cm
|CF| = x cm
m( ABD) = α
m(BAC) = 2α
|AB| = 10 cm
Yukarıdaki şekilde ABCD karesinin çevrel çemberiy-
|BD| = 4 5 cm
le [CD] çaplı yarım çember gösterilmiştir.
Yukarıdaki verilere göre, |AC| uzunluğu kaç cm E, C, F noktaları doğrudaş olduğuna göre, x
dir? kaçtır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
1.E 2.E 3.B 4.D 5.A 6.A 7.B 8.C 9.A 10.B 11.D 12.C 13.D 14.B 15.C 16.A 17.C 18.E 19.C 20.A 21.D 22.C 23.B 24.B

ÇEMBER - BÖLÜM 03 KİRİŞ
GİRİŞ Hazine Avı

Nihayet kitabımızın üçüncü bölümüne geldik. Öncelikli
olarak eski bölümlerimizi kısaca bir tekrar edelim. O merkezli bir çemberin [AB] kirişi verilmiş olsun.
Kitabımızın birinci bölümünde
"Bir çemberin bütün yarıçaplarının

birbirine eşit olduğunu"
ikinci bölümünde ise
"Bir çapı [AB] olan bir çemberin üzerindeki her

P noktası için AP ⊥ PB olduğunu"
öğrendik. O merkezli çemberin bütün yarıçapları eşit uzunlukta ol-

+
Bu bölümde ise KİRİŞ'i tanımlayıp, bir çemberin kirişinin duğundan [OA] ve [OB] yi çizersek, OAB ikizkenar olur.
içerdiği HAZİNE ve IŞIK'lar üzerinde duracağız.
Hadi başlayalım.
TANIM
Bir çemberin üzerinde alınan farklı iki noktayı birleştiren

doğru parçasına çemberin bir kirişi denir.
OAB ikizkenar üçgeninin [AB] tabanına ait yüksekliği aynı
zamanda kenarortay olduğundan, O dan geçen ve [AB] ye
dik olan doğruyu çizip bu doğrunun [AB] yi kestiği noktaya
H dersek,
|AH| = |HB|
olur.
Yukarıdaki verilen çembere göre
[AB], [CD], [EF], [KL], [MN] birer kiriştir.
TANIM
Bir çemberi iki farklı noktada kesen doğrulara çemberin

keseni denir.
Şimdi üçüncü Hazine'mizi verebiliriz.

Kiriş Çember - Bölüm 03
Hazine 3 DNA 1

O merkezli çemberde
[OH] ⊥ [AC]
OH ⊥ AB ise
|AH| = |HB| |AO| = |OB| = 10 cm
dir. |HC| = 8 cm
H
................................................................................................ Yukarıdaki verilere göre, |OH| = x kaç cm dir?
Bir çemberin merkezinden; o çembere ait bir kiri-
şe indirilen dikme, kirişi ortalar. A) 4 B) 4 2 C) 6
D) 6 2 E) 8
Hazine 3’ün karşıtı da doğrudur. Yani bir çemberde kirişin
orta dikmesi merkezden geçer.
Çözüm
ORTALA GEL'den,
|AH| = |HC| = 8 cm
dir.
Şekildeki çemberin merkezi [AB] nin orta dikmesi üzerin-

dedir.
AOH dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;

"Bir çemberin merkezinden, o çembere
ait bir kirişe indirilen dikme, kirişi x2 = (10 cm)2 – (8 cm)2
ortalar."
= 100 cm2 – 64 cm2
veya bunun tam karşıtı olan
"Bir çemberin herhangi bir kirişinin = 36 cm2

orta dikme doğrusu, o çemberin
merkezinden geçer." ⇒ x = 6 cm
Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki karşılığı buluruz.

ORTALA GEL
Doğru Seçenek C
olacaktır.

Çember - Bölüm 03 Kiriş
O noktasından geçen ve CD ye dik olan doğrunun CD yi
kestiği noktaya H diyelim.
[AB] çemberin çapı ORTALA GEL'den
|AO| = |OB| = 10 cm |CH| = |HD| = 5 cm
|BC| = 16 cm
olur.
Yukarıdaki verilere göre, O noktasının [BC] ye uzaklığı AEHO dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan ve bir dikdört-
kaç cm dir? genin karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğundan,
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
|AO| = |EH| = 3 cm + 5 cm = 8 cm
dir.
DNA 2
[AB] çemberin
çapı
CD // AB
[AE] ⊥ CD |OB| = |AO| = 8 cm
|EC| = 3 cm ⇒ |AB| = 8 cm + 8 cm = 16 cm
|CD| = 10 cm
dir.
Yukarıdaki verilere göre, |AB| = x cm dir?
Doğru Seçenek D
A) 13 B) 14 C) 15 D) 16 E) 17
Çözüm
CD // AB ve [AE] ⊥ CD olduğundan,
n ) = 90°
m(EAB
dir. [AB] çemberin çapı
[AB] nin orta noktasına O dersek, O noktası çemberin CD // AB
merkezi olur. [AE] ⊥ CD
|EC| = 2 cm
|CD| = 7 cm
Yukarıdaki verilere göre, |AB| = x kaç cm dir?
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13

DNA 3
[CH] ⊥ [AB]
|AH| = |HB| = 3 cm
|CH| = 9 cm
AHO dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım :
r2 = (3 cm)2 + (9 cm – r)2
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç cm
dir? ⇒ r 2 = 9 cm2 + 81 cm2 – 18 cm ⋅ r + r 2
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
⇒ 18 cm ⋅ r = 90 cm2
⇒ r = 5 cm
buluruz.
Çözüm Doğru Seçenek B
ORTALA GEL'den,
çemberin merkezinin [CH] üzerinde olduğunu söyleriz.

Çemberin merkezine O, yarıçapına r diyelim.
[OC] bir yarıçap olduğundan,
|OC| = r
dir. Buradan, |OH| = 9 cm – r olur.
[CH] ⊥ [AB]
|AH| = |HB| = 4 cm
|CH| = 8 cm
[OA] yarıçapını çizelim.

YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, dir?
|OA| = |OC| = r A) 4,5 B) 5 C) 6
olduğunu görürüz. D) 7 E) 7,5

[OB] yarıçapını çizelim.

DNA 4
O noktası çemberin
merkezi
[AB] ∩ [OC] = {D}
|AD| = 9 cm
|DB| = 21 cm
|OD| = 10 cm OHB dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım :
|CD| = x |OB|2 = |OH|2 + |HB|2
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? = (8 cm)2 + (15 cm)2
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
= 64 cm2 + 225 cm2
= 289 cm2
⇒ |OB| = 17 cm
Çözüm
buluruz.
O dan geçen ve [AB] ye dik olan doğruyu çizip, bu doğru- YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
nun [AB] yi kestiği noktaya H diyelim.
|OB| = |OC|
ORTALA GEL'den
⇒ 17 cm = 10 cm + x
1
|AH| = |HB| = ⋅ |AB|
2 ⇒ x = 7 cm
1
= ⋅ 30 cm buluruz.
2
= 15 cm Doğru Seçenek D
bulunur. |DH| = 21 cm – 15 cm = 6 cm dir.
merkezi
[AB] ∩ [OC] = {D}
|AD| = 3 cm
OHD dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak; |DB| = 16 cm

|OD| = 1 cm
OH = (10 cm ) 2
− ( 6 cm )
2
|DC| = x
= 8 cm Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
buluruz. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

[MC] yarıçapını çizelim.

DNA 5

CDEF bir kare
|DE| = 4 cm
|AD| = x
CDM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım :
|CM|2 = |CD|2 + |DM|2
A) 2 B) 3 C) 4
D) 2 3 − 2 E) 2 5 − 2 = (4 cm)2 + (2 cm)2
= 16 cm2 + 4 cm2
= 20 cm2
⇒ |CM| = 20 cm
Çözüm
= 2 5 cm
CDEF dörtgeni bir kare olduğundan, buluruz.
|CF| = |DE| = 4 cm YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|CD| = |FE| = 4 cm |MA| = |MC| = 2 5 cm
olup, CDEF nin her bir iç açısının ölçüsü 90° dir. dir. Buradan,
x + 2 cm = 2 5 cm
⇒ x = ( 2 5 − 2 ) cm
bulunur.
Doğru Seçenek E
[CF] nin orta dikme doğrusunu çizelim ve bu doğrunun

[AB] yi kestiği noktaya M diyelim.
ORTALA GEL'den, M noktasının çemberin merkezi oldu-

ğunu görürüz. Ayrıca, [CF] nin orta noktasına K diyelim.

CDEF bir kare
|DE| = 2 cm
CDMK dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,
|DM| = |CK| = 2 cm Yukarıdaki verilere göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir?
|KM| = |CD| = 4 cm A) 2 2 B) 2 3 C) 4
dir. D) 2 5 E) 2 6

ORTALA GEL'den,
DNA 6 |CN| = |NA| = 1 cm
x
|AR| = |RB| =
2
olur.
Şekildeki iki çember, A ve B noktalarında kesişmiştir.
CE // DF, A ∈ CE, B ∈ DF, |CA| = 2 cm, |DB| = 6 cm ve KLRN dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan ve bir dikdört-
|BF| = 10 cm olduğuna göre, |AE| = x kaç cm dir? genin karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğundan,
|NR| = |KL|
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
x
⇒ 1 cm + = 3 cm + 5 cm
2
x
⇒ = 7 cm
Çözüm 2
⇒ x = 14 cm
Küçük çemberin merkezine O, büyük çemberin merkezine
dir.
M diyelim.
Doğru Seçenek C
O dan [DB] ye indirilen dikmenin ayağına K, M den [BF] ye
indirilen dikmenin ayağına L diyelim.
ORTALA GEL'den,
|DK| = |KB| = 3 cm
|BL| = |LF| = 5 cm Kısayol

olur.
Şekildeki iki çemberin kesişim noktaları A ve B olup,

CD // EF ise
O dan [CA] ya indirilen dikmenin ayağına N, M den [AE] |CD| = |EF|

dir.
ye indirilen dikmenin ayağına R diyelim.

OAB dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak;
|OH|2 = |AH| ⋅ |HB|

Şekildeki iki çember A ve B noktalarında kesişmiştir.
= 9 cm ⋅ 16 cm
A ∈ DE, B ∈ FK, DE // FK, |DA| = 4 cm, |AE| = 6 cm ve
|FB| = 1 cm olduğuna göre, |BK| = x kaç cm dir? = 144 cm2
⇒ |OH| = 12 cm
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
buluruz.
OAH ve OBH dik üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni

yazarsak;
|OA| = 15 cm
|OB| = 20 cm
DNA 7
buluruz.
OAB bir dik üçgen

|AC| = 18 cm
|CB| = 7 cm
|DB| = x
Şekildeki O merkezli çember, [AB] yi A ve C noktaların-

da, [OB] yi D noktasında kesmiştir. YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
Buna göre, x kaç cm dir? |OD| = |OA| = 15 cm
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 olduğunu görürüz.
Şu halde,
|OB| = |OD| + |DB|

Çözüm
⇒ 20 cm = 15 cm + x
O dan geçen ve [AC] ye dik olan doğruyu çizip, bu doğru-

⇒ x = 5 cm
nun [AC] yi kestiği noktaya H diyelim.
dir.
ORTALA GEL'den
Doğru Seçenek B
|AH| = |HC| = 9 cm
olur.

OAB bir dik üçgen

|AC| = 8 cm
|CB| = 1 cm +
OHE , bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
|OD| = r
|OH| = |HE| = 4 cm
Şekildeki O merkezli çember, [AB] yi A ve C noktalarında, dir.

[OB] yi D noktasında kesmiştir.
[OC] yarıçapını çizelim.
Buna göre, r kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
DNA 8 OHC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,
[AB] çemberin |OC| = 5 cm

çapı buluruz.
AB ∩ CD = {E}
n ) = 45°
m(BED
|OA| = |OC|
|CD| = 6 cm x
⇒ = 5 cm
|DE| = 1 cm 2
⇒ x = 10 cm
|AB| = x
buluruz.
Doğru Seçenek D
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
Çözüm
[AB] nin orta noktasına O dersek, O noktası çemberin
AB ∩ CD = {E}
x
merkezi ve |AO| = |OB| = olur.
2 n ) = 45°
m(BED
O dan geçen ve CD ye dik olan doğruyu çizip, bu doğru- |CD| = 10 cm
nun CD yi kestiği noktaya H diyelim.
|DE| = 7 cm
ORTALA GEL'den, |AB| = x
|CH| = |HD| = 3 cm Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
olur.
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 26

KOHF bir dikdörtgen olduğundan,

TANIM
|KO| = |FH| = x
Farklı iki noktada kesişen iki çemberin kesişim noktala- |OH| = |KF| = 2 cm
rını birleştiren doğru parçasına, bu iki çemberin ORTAK
dir.
KİRİŞİ denir.
[OC] yarıçapını çizelim ve |OC| = r diyelim.
OKC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;
r2 = x2 + (4 cm)2 ... (i)
DNA 9 buluruz.
[OE] yarıçapını çizelim.
[EH] ⊥ [AB]
|OE| = |OC| = r
[EH] ⊥ [CD]
|CF| = 6 cm
|FD| = 2 cm
|EF| = |FH| = x
A) 2 B) 5 C) 6
OHE dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;
D) 3 E) 10
r2 = (2x)2 + (2 cm)2 ... (ii)
buluruz.
Çözüm (i) ve (ii) denklemlerinden r2 leri çekersek;
x2 + (4 cm)2 = (2x)2 + (2 cm)2

[AB] nin orta noktasına O dersek, O noktası çemberin
merkezi olur. O dan geçen ve [CD] ye dik olan doğruyu ⇒ x2 + 16 cm2 = 4x2 + 4 cm2
çizip, bu doğrunun [CD] yi kestiği noktaya K dersek,
⇒ 4x2 – x2 = 16 cm2 – 4 cm2
ORTALA GEL'den;
1 ⇒ 3x2 = 12 cm2
|CK| = |KD| = ⋅ 8 cm = 4 cm
2
olur. Buradan, |KF| = 4 cm – 2 cm = 2 cm bulunur. ⇒ x2 = 4 cm2
⇒ x = 2 cm
buluruz.
Doğru Seçenek A

B den geçen ve [EA] ya dik olan doğruyu çizip, bu doğru-

nun [EA] yı kestiği noktaya H diyelim.
[EH] ⊥ [AB] ORTALA GEL'den,
[EH] ⊥ [CD]
|EH| = |HA|
|CF| = 8 cm
|EF| = |FD| = 2 cm
olur.
|FH| = x
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 2
DNA 10
n ) = α dersek
m(DAE
n ) = 90° − α
m(EAB
ABCD bir kare
n ) = 90° − (90° − α ) = α
m( ABH
|DE| = 2 cm
olur.
Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen [DA] çaplı Ayrıca, ABCD bir kare olduğu için
yarım çember ile B merkezli çeyrek çember, E nokta-
sında kesişmiştir. |DA| = |AB|
Buna göre, ABCD karesinin alanı kaç cm2 dir?

olduğu zaten âşikâr.
A) 8 B) 10 C) 15 D) 16 E) 20
Çözüm
[EA] kirişini çizelim.
Hazine 2'den
n ) = 90°
m(DEA + +
DEA ile AHB nin ikişer açılarının ölçüleri ve hipotenüs
olur. uzunlukları eşit olduğu için bu iki üçgen eştir.

+ +
DEA ∼ AHB Hazine Avı
⇒ |DE| = |AH|
O merkezli bir çemberin eşit uzunlukta olan iki kirişi [AB]
olup, |DE| = 2 cm olduğu bilindiğine göre, ile [CD] olsun.
|EH| = |HA| = 2 cm
olduğu açıktır.
DEA dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım :
|AD|2 = |DE|2 + |EA|2
= (2 cm)2 + (4 cm)2
= 4 cm2 + 16 cm2 |AB| = |CD| = x diyelim ve O noktasından [AB] ile [CD]
= 20 cm 2 kirişlerine indirilen dikme ayaklarına sırasıyla H ve E di-

yelim.
dir.
ORTALA GEL'den,
Alan (ABCD) = |AD|2
x
|AH| = |HB| =
= 20 cm 2 2
x
buluruz. |CE| = |ED| =
2
Doğru Seçenek E olur.
Çemberin yarıçapına r diyelim ve [OB] ile [OD] yarıçapla-

rını çizelim.
ABCD bir kare
|CE| = 4 cm
OBH ve ODE dik üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni

yazarsak;
Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen [DC] çaplı ya- 2
⎛x⎞
rım çember ile B merkezli çeyrek çember E noktasında |OH|2 = r2 – ⎜ ⎟
⎝2⎠
kesişmiştir. 2
⎛x⎞
|OE|2 = r2 – ⎜ ⎟
Buna göre, ABCD karesinin alanı kaç cm2 dir? ⎝2⎠
A) 18 B) 20 C) 24 D) 25 E) 30 buluruz.

Şu halde,
Çözüm
|OH| = |OE|
O noktasından geçen ve [CD] ye dik olan doğruyu çizip,
olduğu açıktır.
bu doğrunun [CD] yi kestiği noktaya K diyelim.
Her ne kadar bir hazine olmasa da, en azından bir IŞIK +
OKF , bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
bulmuş olduk. 1
|OK| = ⋅ | OF |
2
1
= ⋅ 3 2 cm
2
= 3 cm
dir.
Işık 2
Bir çemberin eşit uzunlukta olan iki kirişi, mer-
kezden eşit uzaklıktadır.
......................................................................................
Bir çemberin, merkezinden eşit uzaklıkta olan

O noktasından geçen ve [AB] ye dik olan doğruyu çizip,
kirişlerinin uzunlukları birbirine eşittir.
bu doğrunun [AB] yi kestiği noktaya L diyelim.
[AB] ile [CD] kirişlerinin uzunlukları birbirine eşit olduğun-
dan ve bir çemberin eşit uzunlukta olan iki kirişi merkez-
den eşit uzaklıkta olduğundan,
|OL| = |OK| = 3 cm
dir.
DNA 11
merkezi
+
|AB| = |CD| OLE , 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan,
n ) = 60°
m(OEA 1
|LE| = ⋅ |OL|
3
n ) = 45°
m(OFC
1
= ⋅ 3 cm
| OF | = 3 2 cm 3
|OE| = x = 3 cm
|OE| = 2 ⋅ |LE|
= 2 3 cm
A) 2 3 B) 3 C) 3 2 dir.
D) 3 3 E) 4 Doğru Seçenek A

Ayrıca; [AB] ve [CD] kirişlerinin uzunlukları eşit olduğun-
dan, IŞIK 2’den,
|OF| = |OK|
merkezi
n ) = m(OFD
m(OEB n) dir.
x
|OF| = 6 cm
|OE| = x
|AB| = |CD|
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Hatırlatma
n ) = m(DOB
m(DOA n)
DA ⊥ OA
DB ⊥ OB ise
|DA| = |DB|
|OA| = |OB|
DNA 12 dir.
[AB] ∩ [CD] = {E}

DA ⊥ OA
n ) = 60°
m(BED
DB ⊥ OB
|AE| > |EB| |DA| = |DB| ise
|CE| = 8 cm n = m(DOB)
m(DOA) n
|ED| = 2 cm |OA| = |OB|

dir.
|AB| = 10 cm
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç cm dir?
A) 5 B) 3 3 C) 2 7 [OE] yi çizelim.
D) 30 E) 4 2
|OF|=|OK| olduğundan, yukarıdaki Hatırlatma'dan dolayı;
n ) = m(OEK
m(OEF n ) = 30°
Çözüm olur.
+
Çemberin merkezine O diyelim. OEK , 30° – 60° – 90° özel üçgeni olduğundan,
1
O noktasından [AB] ve [CD] ye dikmeler indirip, dikme |OK| = ⋅ |KE|
3
ayaklarına sırasıyla F ve K diyelim.
1
= ⋅ 3 cm
3
ORTALA GEL'den,
= 3 cm
|CK| = |KD| = 5 cm
dir.
buluruz. |KE| = 8 cm – 5 cm = 3 cm dir.

Son olarak, [OC] yarıçapını çizelim ve |OC| = r diyelim. Çemberde açıları işlerken daha yoğun bir şekilde üzerin-
de duracağımız bir özelliği şimdiden vereceğiz.
Bunun sebebi ise tabiiki kirişle ilgili bazı soruların çözümü-

nü kısa yoldan yapabilmek.
Aynı özellik çemberde açılar işlenirken de gerekçesiyle

birlikte verileceği için, bu özelliği şimdilik sadece Işık ola-
rak vereceğiz.
OKC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;

Işık 3
( 3 cm )
2
r2 = + (5 cm)2
= 3 cm2 + 25 cm2
= 28 cm2
⇒ r= 28 cm
= 2 7 cm p ) = m(CD
p)
|AB| = |CD| ⇔ m( AB
buluruz.
Bir çemberde eşit uzunluktaki kirişlerin, çember
üzerinde ayırdıkları yayların ölçüleri eşittir.
Doğru Seçenek C
.....................................................................................
Bir çemberde ölçüleri eşit olan yayların, çember

üzerinde ayırdıkları kirişlerin uzunlukları eşittir.
DNA 13
[AB] ∩ [CD] = {E}
|AE| > |EB|
n ) = 60°
m(BED
p ) = m(CD
m( AB p)
|CE| = 9 cm
|AB| = 12 cm
|ED| = 3 cm
|CD| = x
|AB| = 12 cm

dir?
A) 6 B) 39 C) 2 10
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
D) 3 5 E) 4 3

Çözüm Çözüm
p ) = m(CD
m( AB p ) olduğundan, BD küçük yayının üzerinde
p) = θ
m(BE
|CD| = |AB| = 12 cm
olacak biçimde, E noktasını alalım ve [BE] yi çizelim.
dir.
p ) = m(CD
m(BE p)
Doğru Seçenek B
olduğundan,
|BE| = |CD| = 8 cm
dir.
p ) = m(CD
m( AB p)
|AB| = 6 cm
|CD| = x Artık [CD] yi görmeyelim.

α + θ = 180° olduğundan,
q ) = 180°
m( ABE
[AE] çap olacağından
A) 2 3 B) 3 C) 3 2
D) 6 E) 6 3 n ) = 90°
m( ABE
dir.
Şimdi [AE] yi çizelim.
DNA 14
|AB| = 6 cm
|CD| = 8 cm
ABE dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
p) = α
m( AB
|AE| = 10 cm
p) = θ
m(CD buluruz. Hazine 2'den,
α + θ = 180° [AE] nin çemberin çapı olduğunu biliyoruz.

Çapı 10 cm olan bir çemberin yarıçapının 5 cm olacağı
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç cm zaten âşikâr.
dir? Doğru Seçenek C
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

|AB| = 3 cm
O
|CD| = 4 cm
p) = α
m( AB
p) = θ
m(CD
Şu halde, AEFC ve BEFD dik yamuklarının eş oldukları
α + θ = 180°
çok açıktır.
Yukarıdaki verilere göre, çemberin çapı kaç cm dir? Bu eşlik, C ve D den [AB] ye dikmeler çizmek suretiyle de
görülebilir. Bunun sonucunda,
A) 5 B) 2 7 C) 30
|CA| = |DB|
D) 6 E) 7
olduğunu elde ettik.
Nihayet bir IŞIK daha bulduk.
Işık 4
Hazine Avı
Merkezi O olan bir çemberin birbirine paralel olan [AB] ve

[CD] kirişlerini ele alalım.
.....................................................................................
Bir çemberin birbirine paralel olan iki kirişi [AB]
ve [CD] ise, köşeleri A, B, C, D olan dörtgen bir
ikizkenar yamuktur.
DNA 15
O dan geçen ve [CD] ye dik olan doğru, [AB] // [CD] olduğu
için, [AB] ye de diktir. Bu doğrunun [AB] ile [CD] yi kestiği
[AB] // [CD]
noktalara sırasıyla E ve F diyelim.
[DH] ⊥ [AB]
ORTALA GEL'den
|CD| = 10 cm
|AE| = |EB| |HB| = 2 cm
|AH| = x
|CF| = |FD|
olur.
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
Şimdi [AC] ile [BD] kirişlerini çizelim.

Çözüm
[AC] ve [DB] kirişlerini çizelim. [AB] // [CD] olduğundan,
ABCD dörtgeni bir ikizkenar yamuktur. [AB] // [CD]
[BH] ⊥ [CD]
|BA| = 9 cm
|DH| = 4 cm
|HC| = x
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
C den geçen ve [AB] ye dik olan doğruyu çizip, bu doğru-
nun [AB] yi kestiği noktaya E diyelim.
ABCD dörtgeni bir ikizkenar yamuk olduğundan ve ikiz-

kenar bir yamuğun taban açılarının ölçüleri eşit olacağın-
dan,
n ) = m(DBA
m(CAB n)
dır.
DNA 16
[EF] ⊥ [AB]
[EF] ⊥ [CD]
|AE| = 4 cm
|EB| = 2 cm
ACE ile BDH üçgenlerinin ikişer açılarının ölçüleri ve hipo- |CF| = 5 cm

tenüs uzunlukları eşit olduğundan, bu iki üçgen eştir. |FD| = x
+ +
ACE ∼ BDH Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir?
⇒ |AE| = |BH| = 2 cm A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
dir.
CDHE dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,
|EH| = |CD| = 10 cm
dir. Şu halde;
Çözüm
|AH| = 2 cm + 10 cm
= 12 cm
n ) + m(CFE
m( AEF n ) = 180° olduğundan, [AB] ile [CD]
olduğu açıktır.
kirişleri birbirine paraleldir.
Doğru Seçenek C
Dolayısıyla [AC] ve [BD] kirişlerini çizersek, ABDC dörtgeni
bir ikizkenar yamuk olur.

Hazine Avı
O merkezli bir çemberin iki kirişi [AB] ve [CD] olsun.

Ayrıca, |AB| > |CD| olsun.
Hatırlatma
[AB] // [CD]
|AB| = 2x ve |CD| = 2y diyelim.
[EF] ⊥ [CD]
|AB| > |CD| olduğundan,
|AC| = |BD| ise
x>y
olduğu açıktır.
a+d=b+c
O noktasından [AB] ile [CD] ye indirilen dikme ayaklarına
dir.
sırasıyla E ve F diyelim.
ORTALA GEL'den,
Yukarıdaki Hatırlatma'dan,
|AE| = |EB| = x
|AE| + |FD| = |CF| + |EB|
|CF| = |FD| = y
⇒ 4 cm + x = 5 cm + 2 cm olur.
⇒ x = 3 cm
buluruz.
Doğru Seçenek B
Çemberin yarıçapına r diyelim ve [OB] ile [OD] yarıçapla-

rını çizelim.
[EF] ⊥ [CD]
[EF] ⊥ [AB]
|AE| = 10 cm
|EB| = 4 cm
7
|FD| = 7 cm
OEB ve OFD dik üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni
|CF| = x yazarsak,
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir? |OE|2 = r2 – x2

|OF|2 = r2 – y2
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15 elde ederiz.

x > y olduğunu zaten önceden biliyorduk. Şimdi buradan

hareketle |OE| ile |OF| arasında bir ilişki kurmaya çalışa-
Çözüm
cağız.
|AB| > |CD| olduğundan, [AB] kirişi çemberin merkezine,
x>y [CD] kirişinden daha yakındır. Dolayısıyla,
⇒ x2 > y2 |OF| < |OE|
⇒ –x2 < –y2 ⇒ 4 cm < x cm
⇒ r2 – x2 < r2 – y2 dir. Buradan, x in alacağı en küçük tamsayı değerinin 5

olduğunu söyleriz.
⇒ |OE|2 < |OF|2
⇒ |OE| < |OF| Doğru Seçenek C
dir.
Nihayet yeni bir IŞIK daha bulduk.
O noktası
Işık 5 çemberin merkezi
[OE] ⊥ [AB]
[OF] ⊥ [CD]
merkezi
|AB| > |CD|
[OE] ⊥ [AB]
|OF| = 8 cm
[OF] ⊥ [CD]
|OE| = x cm
olsun. Yukarıdaki verilere göre, x in alacağı en büyük tam
|AB| > |CD| ⇔ |OE| < |OF| sayı değeri kaçtır?
dir.
...................................................................................... A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
Bir çemberin iki kirişinden merkeze yakın olanı,
merkezden uzak olanından daha uzundur.
Hazine Avı
DNA 17 Bir çemberin iç bölgesinde bir P noktası alalım.
Bu çemberin P den geçen sonsuz çoklukta kirişi vardır.
merkezi
[OE] ⊥ [CD]
[OF] ⊥ [AB]
|AB| > |CD|
|OF| = 4 cm
|OE| = x cm
Bu kirişlerin, çemberin merkezine yaklaştıkça uzadığını ve
Yukarıdaki verilere göre, x in alacağı en küçük tam çemberin merkezinden uzaklaştıkça kısaldığını biliyoruz.
sayı değeri kaçtır? Aslında, daha şimdiden bir çemberin en uzun kirişinin çap
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 olduğunu söyleyebiliriz. Ama bunu gerekçesiyle birlikte
söyleyelim ki, daha kalıcı bir şekilde öğrenilsin.

O merkezli ve r yarıçaplı bir çemberin O dan geçmeyen bir

[AB] kirişini ele alalım. DNA 18

|AB| = 12 cm
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizdiğimizde, [AB] kirişi O

Şekildeki çemberin iç bölgesinde bir P noktası alınıyor.
noktasından geçmediği için OAB nin bir üçgen olacağı
kesindir. Buna göre, bu çemberin P den geçen en uzun
kirişinin uzunluğu kaç cm dir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
Çözüm
Bu çemberin P den geçen en uzun kirişi çaptır.
Bir üçgende herhangi iki kenar uzunluğunun toplamı,

üçüncü kenarın uzunluğundan daha büyük olacağı için;
|OA| + |OB| > |AB|
⇒ r + r > |AB|
⇒ 2r > |AB|
dir.
Yarıçapı r olan bir çemberin çapının 2r olacağını zaten
biliyoruz. [AB] nin bir çap olduğu ve |AB| = 12 cm olduğu zaten
soruda verilmiş.
Böylece, bir çemberin en uzun kirişinin çap olduğunu ka-
nıtlamış olduk. Doğru Seçenek A
Işık 6

|AB| = 16 cm
Şekildeki çemberin iç bölgesinde bir P noktası alınıyor.
Buna göre, bu çemberin P den geçen en uzun kirişinin

Bir çemberin, iç bölgesinde alınan bir P noktasından
geçen kirişleri arasında en uzun olanı çaptır.
A) 16 B) 17 C) 18 D) 19 E) 20

Hazine Avı DNA 19
O merkezli bir çemberin iç bölgesinde bir P noktası alalım
ve bu çemberin P den geçen çapına [AB] diyelim. A, P, B doğrudaş
|AP| = 9 cm
|PB| = 4 cm
Şekildeki çemberin, P noktasından geçen en kısa

A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
Bu çemberin P den geçen kirişleri arasında en kısa olanı-
nın, O noktasından en uzak olanı olacağını biliyoruz.
Çözüm
Çemberin merkezini O ile gösterelim.
Bu çemberin, P den geçen en kısa kirişi, OP doğrusuna
dik olanıdır.
Bir dik üçgenin hipotenüsü dik kenarlarından daha uzun Bu kiriş [CD] olsun.
olduğu için, P den geçen kirişler arasında O noktasından
en uzak olanı [AB] ye dik olanıdır. ORTALA GEL'den
|CP| = |PD|
Işık 7
dir. |CP| = |PD| = x olsun.
O merkezli bir çemberin iç bölgesinde alınan bir P
noktasından geçen en kısa kirişi, OP ye dik olanıdır.
..................................................................................... İşlemde kısalık olması açısında, ÇEMBERDE KUVVET
Yukarıdaki O merkezli çemberin, P den geçen en Bölümü’nü işlerken vereceğimiz bir Hazine’yi şimdiden
kısa kirişi [CD] dir. NOT olarak verelim.

Not
[AB] ∩ [CD] = {P}

|PA| = a A, P, B doğrudaş
|PB| = b |AP| = 8 cm
|PC| = c
|PB| = 18 cm
|PD| = d ise
a⋅b=c⋅d
dir.
A) 21 B) 22 C) 23 D) 24 E) 25
Yukarıdaki NOT'tan
x ⋅ x = 4 cm ⋅ 9 cm
⇒ x2 = 36 cm2
TANIM
⇒ x = 6 cm
ve buradan O ve M merkezli iki çember A ve B noktalarında kesişsin.
|CD| = 2x Eğer, OA ⊥ MA ise, o zaman, bu iki çembere
DİK KESİŞEN ÇEMBERLER denir.

= 2 ⋅ 6 cm
= 12 cm
buluruz.
Doğru Seçenek D
Bunun sonucunda OB ⊥ MB olur.
DNA 20
Kısayol
A, P, B doğrudaş
|AP| = a
|PB| = b
Şekildeki 15 cm ve 20 cm yarıçaplı iki çember dik

kesişmektedir.
kirişinin uzunluğu; Buna göre, bu iki çemberin ortak kirişinin uzunluğu
2 ab kaç cm dir?
dir. A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25

Çözüm Hatırlatma
Çemberlerin merkezlerine O ve M, kesişim noktalarına da
ABC bir dik üçgen
A ve B diyelim ve [OA] ve [MA] yarıçaplarını çizelim. Bu iki
AB ⊥ BC
çember dik kesiştiğinden, BH ⊥ AC ise
[OA] ⊥ [MA] | AB | ⋅ | BC |
| BH | =
| AC |
dır. dir.
Bu iki çemberin ortak kirişi olan [AB] doğru parçasının
| AO | ⋅ | AM |
uzunluğuna x diyelim. | AH | =
| OM |
15 cm ⋅ 20 cm
=
25 cm
= 12 cm
buluruz.
|AB| = 2 ⋅ |AH|
= 2 ⋅ 12 cm
ORTALA GEL'den
= 24 cm
dir.
[AB] nin orta dikme doğrusunun hem O dan, hem de M
den geçeceğini söyleriz. Doğru Seçenek D
[AB] nin orta noktasına H diyelim.
Yarıçap uzunlukları 6 cm ve 8 cm olan iki çember dik

OAM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
kesişmektedir.
Buna göre, bu iki çemberin ortak kirişinin uzunluğu

|OM| = 25 cm kaç cm dir?
A) 9,6 B) 10 C) 10,8 D) 12 E) 12,5

buluruz.

4. O noktası çemberin
TEST - 1 merkezi
[OA] ⊥ [OC]
1. [AB] çemberin çapı [OC] ∩ [AB] = {D}

[EF] ⊥ [CD] |OD| = 2 ⋅ |DC|
|CF| = |FD|
|DB| = 5 cm
|AE| = 8 cm
|AD| = x
|EB| = x
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
2. O noktası
çemberin merkezi 5. [AB] çemberin
çapı
C ∈ [AB]
[CD] ⊥ [DE]
[OC] ⊥ [OB] [DE] ⊥ [EF]
|OC| = 15 cm |AC| = 12 cm
|FB| = x
|OB| = 20 cm
|AC| = x Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
6. [AB] çemberin
çapı
merkezi [AC] ⊥ [CD]
[OC] ⊥ [OB] [BD] ⊥ [DC]
A, C, B doğrudaş C, E, F, D
doğrudaş
|OB| = 2 ⋅ |OC|
|CE| = 6 cm
|AC| = 6 cm
|FD| = x
|CB| = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15 A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12


KE ⊥ AB
[CD] ⊥ [DE]
KF ⊥ CD
[DE] ⊥ [EF]
|AE| = |EB| = 2 cm
|DC| = 6 cm
|CF| = |FD| = 4 cm
|EF| = 12 cm
Yukarıdaki verilere göre, çemberin merkezinin

Şekildeki çemberin [AB] ve [CD] kirişlerinin orta dik-
[DE] kirişine dik uzaklığı kaç cm dir?
me doğruları K noktasında kesişmiştir.
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
|EK| – |KF| = 2 cm olduğuna göre, çemberin yarı-
çapı kaç cm dir?
A) 17 B) 3 2 C) 2 5
D) 21 E) 5
merkezi
11. OAB bir dik
|AE| = |FD| üçgen
n ) = m(OFC
m(OEB n) OA ⊥ OB
|AC| = 12 cm
|CF| = 12 cm
|CB| = x
|BE| = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? Şekildeki O merkezli çember [AB] yi A ve C noktala-
rında, [OB] yi D noktasında kesmiştir.
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
Buna göre, x kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 12 D) 16 E) 18
9. O noktası çemberin 12. O noktası çemberin

merkezi merkezi
[AB] ∩ [OC] = {D}
A, C, B doğrudaş
|OA| = 7 cm
|AC| = |OC| = 2 cm
|AD| = 6 cm
|CB| = 4 cm |DB| = 4 cm
n) = α
m(OCB |DC| = x

Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir?
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
A) 30 B) 45 C) 60 D) 67,5 E) 75 2 2

13. O noktası çemberin 16.

merkezi
[OA] ⊥ [OB]
CDEF bir dikdörtgen
|DE| = 2 cm
|FE| = 12 cm
Şekildeki O1 ve O2 merkezli çemberler A ve B
noktalarında kesişmiştir.
Yukarıdaki verilere göre, O merkezli çemberin
yarıçapı kaç cm dir? |AB| = 12 cm olduğuna göre, O1 merkezli çemberin
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15
A) 4 2 B) 4 3 C) 6
D) 6 2 E) 6 3

merkezi
n ) = 120°
m( AOB
[AC] ∩ [OB] = {D}
17.
|OD| = 7 cm
[AB] // [CD]
|DB| = 1 cm
|CB| = 20 cm
|DC| = x
|DB| = 15 cm
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? |CD| = x
15 18 21 24
A) B) C) D) E) 2 Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
13 13 13 13
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
15.
merkezi
|AB| = |CD|
18.
n ) = 75°
m(OEC
[CD] // [AB]
n ) = 15°
m(OFA
|AB| = 10 cm
|AF| – |DE| = 12 cm
|CA| = 6 cm
|DA| = x
Yukarıdaki verilere göre, O noktasının [AB] ye
dik uzaklığı kaç cm dir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

19. EK // AD 22. [AB] çemberin çapı

|AO| = 12 cm [AB] // [DC] // [EF]
|FK| = 2 cm EF ∩ AC = {K}
|EF| = x |AK| = |KC|
|AB| = 8 cm
Şekilde O merkezli ve [AB] çaplı yarım çember ile B |DC| = 4 cm

merkezli ve [CD] çaplı yarım çember gösterilmiştir.
Yukarıdaki verilere göre, |EF| uzunluğu kaç cm
E, F, K doğrudaş olduğuna göre, x kaç cm dir? dir?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22 A) 5 B) 6 C) 4 3
D) 5 2 E) 2 13
20.
[AB] ⊥ [BC]
[BC] ⊥ [CD]
|AB| = 6 cm
|BC| = 8 cm
23. Yarıçap uzunlukları 5 cm ve 10 cm olan iki çember
|EA| = |ED| = x
A ve B noktalarında dik kesişmektedir.
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm Buna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir?
dir? 15
A) 5 B) C) 8
A) 3 2 B) 2 5 C) 21 2
D) 5 2 E) 4 5
D) 2 6 E) 5
21.
24.
ABCD bir kare
[EH] ⊥ [DC]
|DH| = 2 cm
Şekildeki O merkezli ve 10 cm yarıçaplı çember |HC| = x
ile M merkezli ve 5 cm yarıçaplı iki çember A ve B

noktalarında kesişmiştir. Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen [AB] çaplı
yarım çember ile C merkezli ve |CB| yarıçaplı çeyrek
O noktası, M merkezli çemberin üzerinde olduğu-
çember E noktasında kesişmiştir.
na göre, bu iki çemberin ortak kirişinin uzunluğu
kaç cm dir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 A) 2 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
1.B 2.B 3.C 4.D 5.D 6.B 7.C 8.B 9.C 10.C 11.E 12.C 13.B 14.A 15.B 16.B 17.B 18.C 19.E 20.B 21.D 22.E 23.E 24.E

4. O noktası
TEST - 2 çemberin merkezi
OAB bir dik üçgen
1.
|OD| = 6 cm
|CB| = 1 cm
|AC| = x
Şekildeki O merkezli çember OAB üçgeninin A köşe-

sinden geçip, [AB] ile [OB] yi sırasıyla C ve D nokta-
larında kesmiştir.
Yukarıda eş merkezli iki çember gösterilmiştir. d doğ- Buna göre, x kaç cm dir?
rusu bu iki çemberi A, B, C, D noktalarında kesmiştir.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
|AB| = 6 cm olduğuna göre, |CD| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
merkezi
OK ⊥ AB
OL ⊥ CD
OM ⊥ EF
AB ∩ CD = {E}
|OL| = 5 cm
|AB| = 20 cm
|OM| = 12 cm
|CD| = 12 cm
|OK| = x cm
|DE| = 9 cm
Yukarıdaki şekilde |CD| > |AB| > |EF| olduğuna
|BE| = x
göre, x in alacağı kaç değişik tamsayı değeri var-
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? dır?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
6.
merkezi
OC ∩ AB = {D}
|AP| = 12 cm
|OC| = 5 cm
|PB| = x
|CD| = 2 cm
|BD| = 4 cm
|AB| = x
Şekildeki çemberin P noktasından geçen en kısa
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? kirişi [AB] olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 9 B) 12 C) 16 D) 18 E) 24

7. [AB] // [CD] 10. [AB] // [CD]

[DH] ⊥ [AB]
n) = α
m(BAD
|CA| = 5 cm
n ) = 2α
m( ABD
|DH| = 4 cm
|AH| = 12 cm |CD| = 8 cm
|CD| = x |DB| = x
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm
dir? dir?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
11. [AB] // [CD]
[AD] ⊥ [BC]
8. AB ⊥ BE
|AD| = 6 cm
CD ⊥ BE
|CD| = x
FH ⊥ BE
|AB| = y
|BK| = |HE|
|CK| = 4 ⋅ |KD| Şekildeki çemberde verilenlere göre, x + y topla-
|AB| = 12 cm mı kaç cm dir?
|FH| = x A) 3 2 B) 6 C) 6 2
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm D) 6 3 E) 12

dir?
A) 12 B) 14 C) 15 D) 16 E) 18

[EF] ⊥ [AB]
[EF] ⊥ [CD]
|CE| = 2 cm
[EF] ⊥ [AB]
|ED| = 4 cm
[EF] ⊥ [CD]
|AF| = 3 cm
|AF| = 15 cm
|EF| = x
|FB| = 5 cm
|EF| = 8 cm
Yukarıdaki verilere göre, |CE| = x kaç cm dir? A) 7 B) 2 2 C) 10
A) 14 B) 13 C) 12 D) 11 E) 10 D) 13 E) 15

13. 16. [CD] ⊥ [AB]

|AD| = 2 cm
[AB] // [CD]
|CD| = 4 cm
|AB| = 48 cm
|DB| = 4 cm
|CD| = 40 cm
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçapı kaç

Yukarıdaki şekilde 25 cm yarıçaplı bir çemberin birbi- cm dir?
rine paralel olan [AB] ve [CD] kirişleri gösterilmiştir.
A) 3 B) 10 C) 2 3
Buna göre, [AB] ile [CD] arasındaki dik uzaklık
D) 15 E) 4
kaç cm dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12

merkezi
14. [CD] ⊥ [AB]
OAB bir dik üçgen
[EF] ⊥ [AB]
[OA] ⊥ [AB]
|AF| = |DB| = 2 cm
|AO| = 8 cm
|CD| = 2 cm
|AB| = 15 cm
|FE| = 8 cm
|CB| = 7 cm
|FD| = x
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm A dan geçen en kısa kirişinin uzunluğu kaç cm
dir? dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16
[AB] ∩ [CD] = {E}

15.
n ) = 120°
m( AED
|ED| > |EC| 18. [AB] çemberin

çapı
|AE| = 4 cm
AB ∩ CD = {E}
|EB| = 2 cm
|CD| = |DE| = 4 cm
|CD| = 6 cm n ) = 30°
m(BED
|AB| = x
cm dir?
A) 3 B) 10 C) 2 3
D) 13 E) 15 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

19. 22. O noktası

çemberin merkezi
OAB bir dik üçgen
|AC| = 1 cm
|CD| = |DB| = 6 cm
|EF| = x
Şekildeki O merkezli çember, OAB üçgeninin kenar-
Şekildeki d doğrusu A ve B noktalarında kesişen O1 larını E, C, D, F noktalarında kesmiştir.
ve O2 merkezli iki çemberin ortak olan A noktasından
geçmekte olup, bu iki çemberi C, A, D noktalarında
kesmektedir. A) 4 2 B) 6 2 C) 4 5
|O1O2| = 12 cm olduğuna göre, |CD| uzunluğu en D) 3 10 E) 10

çok kaç cm olabilir?
A) 13 B) 18 C) 23 D) 24 E) 25
23.
20. [AD] ⊥ [BC]

|AB| = 6 cm
|CD| = 8 cm

Şekildeki [AB] ve [CD] çaplı yarım çemberlerin mer- cm dir?
kezleri O ve M olup, bu iki çember F de kesişmiştir.
A) 5 B) 3 3 C) 2 7
EF ∩ AB = {L}, m(L ) = 30° ve |OM| = 4 cm olduğu-
D) 30 E) 4 2
na göre, |EK| uzunluğu kaç cm dir?
A) 4 2 B) 4 3 C) 8
D) 8 3 E) 12 24.
ABCDEF bir
21. ABC bir eşkenar
düzgün altıgen
üçgen
|ED| = 7 cm
merkezi
|AD| = |AE| = 1 cm Şekildeki D merkezli çember ile [BC] çaplı çember
|BC| = 5 cm C ve K noktalarında kesişmiştir.
|OB| = r Buna göre, |CK| uzunluğu kaç cm dir?
Yukarıdaki verilere göre, r kaç cm dir? 7

A) 7 B) C) 14
2
A) 7 B) 2 2 C) 3 D) 10 E) 2 3
D) 2 5 E) 21
1.D 2.C 3.A 4.D 5.A 6.B 7.C 8.D 9.D 10.D 11.C 12.A 13.B 14.E 15.C 16.B 17.B 18.C 19.D 20.B 21.A 22.D 23.A 24.E

ÇEMBER - BÖLÜM 04 TEĞET
kilde duyduğumuz TANJANT kelimesinin tam olarak

GİRİŞ Türkçe karşılığının TEĞET olduğunu biliyor muydunuz?
Konular ilerledikçe bir geometri sorusu çözmek için sade-

ce bilgilerin yeterli olmadığını, asıl olan şeyin mevcut bir
TEĞET = Sıyırıp geçen
bilgiyi ustaca kullanabilmek olduğunu zannediyorum an-
lamışsınızdır.
Çemberde teğet kavramını tam olarak kavrayabilmeniz
için, kitabımızın önceki bölümlerini iyi öğrenmiş olmanız Hazine Avı
gerekmektedir.
Bir doğrusuyla bu doğrusunun üzerinde olmayan bir A
Şu ana kadarki HAZİNE'lerimizi yine kısaca bir tekrar et-
noktası alalım.
memizde fayda var.
A
¾ Bir çemberin bütün yarıçapları eşittir.
YARIÇAP EŞİTLİĞİ l
¾ Bir çapı [AB] olan bir çemberin üzerindeki her P nokta-
sı için AP ⊥ PB dir. A dan geçen ve ye dik olan doğrunun A yı kestiği nok-
taya H diyelim.
¾ Bir çemberde kirişin orta dikmesi merkezden geçer.
A
Merkezden kirişe indirilen dikme kirişi ortalar.
ORTALA GEL
l
H
Kitabımızın 83. sayfasına geldik ve 82 sayfa boyunca üç
Hazine'yi nasıl ustaca kullanacağınızı öğretmeye çalıştık.
Artık yeni bölümümüze başlayabiliriz.
nin üzerinde, H noktasından farklı olan herhangi bir P

noktası alalım.
TANIM
A
Düzlemde bir doğrusu ile bir çemberin yalnızca bir tane

orta noktası varsa, o zaman, ye çemberin bir teğet doğ-
l
P H
rusu, doğrusu ile çemberin ortak noktasına da teğet
değme noktası denir.
Çember
P noktası H ile çakışık olmadığı sürece, bir dik üçgende

hipotenüs, dik kenarlardan daha uzun olacağı için,
|AP| > |AH|
olacağı kesindir.
Teðet deðme
noktasý
Demek ki, doğrusu üzerindeki noktalardan A ya en yakın
Teðet l
doðrusu
olanı H ise
Bir doğrusu, O merkezli bir çembere teğet ise, O mer- AH ⊥
kezli çember de doğrusuna teğettir. dir.

Hani şu trigonometri derslerinden adını yoğun bir şe-

Teğet Çember - Bölüm 04
Uyarı
O Bir çember çizip, bu çember üzerinde bir A noktası ala-
r lım ve A noktasından geçen ve çembere teğet olan iki
r r doğru çizelim.
d
P A
O merkezli bir çemberin A daki teğeti d ve yarıçapı r olsun.

Şekilden de anlaşılacağı gibi d nin üzerindeki A dan farklı
olan her P noktası için
|OP| > r
A
d
olacağı kesindir.
l
O halde, d nin üzerindeki noktalardan O ya en yakın olanı
İşte yukarıdaki şekle göre, d ve doğrularının her ikisi
A dır.
de çembere, A noktasında teğetmiş gibi görünüyor.
Buradan
Ancak bu bir göz yanılmasıdır.
[OA] ⊥ d
Yani, böyle bir durumun olabilmesi mümkün değildir.
olduğu sonucuna varırız.
Çünkü, d ∩ = {A}, [OA] ⊥ ve [OA] ⊥ d iken d ve
Nihayet, bu bölümümüzün temelini oluşturacak Hazine'yi
doğruları çakışık olur.
bulduk.
Hazine 4
O merkezli bir çemberin üzerindeki bir A noktasından
geçen ve çembere teğet olan doğru d olsun.
O zaman
[OA] ⊥ d Bir çemberin üzerindeki bir A noktasından geçen ve
dir. çembere teğet olan yalnızca bir tane doğru vardır.
A
A d
Yani, şekildeki A noktasından geçen ve çembere teğet

...................................................................................... olan, d den başka hiçbir doğru yoktur.
Farklı bir ifadeyle, yarıçap teğete değme nokta- d doğrusuna çemberin A noktasındaki teğeti denir.
sında diktir.

Çember - Bölüm 04 Teğet
Üçgenleri işlerken, yazmada kısalığın sağlana- DNA 1

bilmesi için kullanılan birçok sembol gördük.
O noktası çem-
//, ⊥, ≅
berin merkezi
gibi.
O, C, A doğrudaş
Bu sembollerin neler olacağına ilk kararı veren O
USTA'larımız, keşke sadece üçgenler değil, 3 |OC| = 3 cm
çember ve diğer bölümler için de bu tür sembol- C
ler tanımlamış olsalar, ne güzel olurdu değil mi? 2 |CA| = 2 cm
Biz, aşağıda bir başlangıç olması açısından kü- B x A |BA| = x

çük bir notasyon çalışması yaptık. [AB ışını şekildeki çembere B noktasında teğettir.
Ancak alışılmamış olduğu için kitabımızda bu
notasyonu kullanmadık.
Bir doğrunun bir çembere hangi noktada teğet A) 3 B) 10 C) 15
olduğunu kısa bir şekilde şöyle gösterebiliriz. D) 4 E) 17
Teðet deðme
noktasýnýn adý Çözüm
Hazine 4'ten,
Teðet olan Çemberin
doðrunun adý merkezinin adý
m(OBA ) = 90°
A dir.
d YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
O |OB| = |OC| = 3 cm
dir.
"d doğrusu şekildeki çembere A noktasında

teğettir." demek yerine kısaca;
O
A
d O 3
3 C
yazmak işimizi kolaylaştıracaktır. 2
K B x A
L
OBA dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
|BA|2 = |OA|2 – |OB|2
M
⇒ x2 = (5 cm)2 – (3 cm)2
K
KL M = 25 cm2 – 9 cm2
ifadesinden "KL doğrusu M merkezli çembere = 16 cm2
K noktasında teğettir." anlaşılacaktır. ⇒ x = 4 cm
buluruz.
BÝR NOTASYON
ÇALIÞMASI Doğru Seçenek D

Çözüm
Çemberin merkezine O dersek,
x
|AO| = |OB| =
2
O
6 olur.
C
[OD] yarıçapını çizelim.
x
Hazine 4'ten,
B 8 A
m(ODC) = 90°
[AB ışını şekildeki çembere B noktasında teğettir.
dir.
O noktası çemberin merkezi, O, C, A doğrudaş,
|OC| = 6 cm, |BA| = 8 cm ve |CA| = x olduğuna göre,

D
x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 4
45°
A x O x B C
2 2
Böylece, ODC nin bir ikizkenar dik üçgen olduğunu gör-

dük.
Şu halde,
|DO| = |DC| = 4 cm
dir.
DNA 2 D
4 4
D 45° 45°
A x O x B C
2 2
4
45°
A x B C YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|OA| = |OD|
[CD ışını [AB] çaplı yarım çembere D noktasında te-
ğettir. ⇒
x
= 4 cm
2
[AB] çemberin çapı, m(BCD) = 45°,
⇒ x = 8 cm
|DC| = 4 cm, |AB| = x ve A, B, C doğrudaş olduğu- buluruz.
na göre, x kaç cm dir?
Doğru Seçenek E
A) 4 B) 4 2 C) 4 3
D) 6 E) 8

Çözüm
[AB] çemberin [OE] yarıçapını çizelim.
D
çapı Hazine 4'ten,
m(BCD) = 45° [OE] ⊥ [AB]
x
45° |AB| = 12 cm dir.

A 12 B C
Şimdi, [CD] yi görmeyelim ve OAB dik üçgeninde Euclid
|DC| = x
Teoremi'ni yazalım:
[CD ışını şekildeki çembere D noktasında teğettir.
|OE|2 = |AE| ⋅ |EB|
A, B, C doğrudaş olduğuna göre, x kaç cm dir? = 2 cm ⋅ 8 cm
A) 4 2 B) 6 C) 6 2 = 16 cm2
D) 12 E) 12 2 ⇒ |OE| = 4 cm
buluruz.
4 D
C
A 2 E 8 B
|OC| = |OD| = |OE| = 4 cm

dir.
[CD] yi şimdi görelim.
DNA 3
O noktası çembe- O
rin merkezi 4
4
O [OA] ⊥ [OB] D
C
|AE| = 2 cm
A 2 E 8 B
x D
C |EB| = 8 cm
OCD bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
A 2 E 8 B |CD| = x
|CD| = 2 ⋅ |OC|
Şekildeki OAB dik üçgeninin [AB] kenarı, O merkezli dir.

çembere E noktasında teğettir. Buradan,
x = 4 2 cm
A) 4 B) 4 2 C) 6 D) 6 2 E) 8 buluruz.
Doğru Seçenek B

olur.
Ayrıca,
Hazine 4'ten,
merkezi
[OD] ⊥ [CD
O [OA] ⊥ [OB]
dir.
|AE| = 4 cm
x D
C |EB| = 9 cm
D
A 4 E 9 B |CD| = x
x
2
Şekildeki OAB dik üçgeninin [AB] kenarı, O merkezli çem- 30°
bere E noktasında teğettir. A x O x B 2 C
2 2
A) 4 2 B) 5 2 C) 6 2 OCD , 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan,
|OC| = 2 ⋅ |DO|
D) 8 2 E) 9 2
x x
⇒ + 2 cm = 2 ⋅
2 2
DNA 4 ⇒ 2 cm = x −
x
2
x
⇒ = 2 cm
2
D ⇒ x = 4 cm
dir.
30°
A x B 2 C Doğru Seçenek C
Şekildeki [CD ışını, [AB] çaplı yarım çembere D nok-

tasında teğettir.
A, B, C doğrudaş,
m(BCD) = 30° , |BC| = 2 cm ve |AB| = x

olduğuna göre, x kaç cm dir?
D A, B, C doğrudaş
A) 2 2 B) 2 3 C) 4
m(BCD) = 30°
D) 4 3 E) 6
30°
|AB| = 12 cm
A 12 B x C
|BC| = x
Çözüm
Şekildeki [CD ışını, [AB] çaplı yarım çembere D noktasın-
Çemberin merkezine O diyelim ve [OD] yarıçapını çize- da teğettir.
lim.
A) 4 B) 4 2 C) 4 3
x
|OA| = |OB| = |OD| =
2 D) 6 E) 6 3


DNA 5 Hazine 4'ten,
[OE] ⊥ [AB]
O noktası çembe-
rin merkezi dir.
O [OA] ⊥ [OB] Tekrar YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
m(EBD) = 15° |OE| = |OC| = 2 cm

2 D
C |CD| = 2 cm olduğunu görürüz.
15°
A E B Şimdi [CD] yi görmeyelim.
Şekildeki OAB dik üçgeninin [AB] kenarı, O merkezli

çembere E noktasında teğettir.
O
Buna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir?
2
2
A) 2 + 2 2 B) 4 C) 4 + 2 2
2 D
C
D) 4 2 E) 8 15°
A E B
Hatırlatma
Çözüm
B
|OC| = |OD|
olduğunu biliyoruz.
15°
Şu halde, OCD nin bir ikizkenar dik üçgen olduğunu gör- A H C
dük. Buradan,
[AB] ⊥ [BC], [BH] ⊥ [AC], m( ACB) = 15° ise
1
| OC | = | OD | = ⋅ | CD | |AC| = 4 ⋅ |BH|
2
1 dir.
= ⋅ 2 cm
2
= 2 cm
OAB dik üçgenine odaklanırsak; yukarıdaki Hatırlat-
buluruz. ma'dan,
|AB| = 4 ⋅ |OE|
= 4 2 cm
O
2 buluruz.
2
D
C
2
Doğru Seçenek D
15°
A E B

Çözüm
Çemberin merkezine O ve yarıçapına r dersek;
merkezi
O [OA] ⊥ [OB] |AO| = |OB| = r
m(EBD) = 15°
D olur. |AB| = |BC| olduğu soruda verilmiş. Şu halde,
2
C | CD | = 2 cm
15°
A E B |BC| = 2r
Şekildeki OAB dik üçgeninin [AB] kenarı, O merkezli çem- olduğu açıktır.
bere E noktasında teğettir.
A) 1 + 2 B) 2 C) 2 + 2 Hazine 4'ten,
D) 2 2 E) 4
[OE] ⊥ [DC]
dir.
A
r
O
r
B
2r
D 2 E x C
Şimdi ADC üçgenine odaklanalım.

DNA 6
[OE] // [AD] olduğundan, Thales Teoremi'ni yazarsak;
[AB] çemberin
A çapı
| AO | | DE |
=
|AB| = |BC| | OC | | EC |
[AD] ⊥ [DC] ⇒
r
=
2 cm
B 3r x
|DE| = 2 cm
⇒ r = 3 ⋅ 2 cm = 6 cm
D 2 E x C |EC| = x
Şekildeki ADC dik üçgeninin [DC] kenarı, [AB] çaplı buluruz.
çembere E noktasında teğettir.
Doğru Seçenek D
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8

ortak
dýþ teðet

A ortak
|AB| = |BC|
dýþ teðet
[AD] ⊥ [DC]
B |DE| = 4 cm
ortak
|EC| = x
iç teðet
D 4 E x C
Şekildeki ADC dik üçgeninin [DC] kenarı, [AB] çaplı çem-

bere E noktasında teğettir.
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
ortak
iç teðet
TANIM
Düzlemde verilen iki çemberin her ikisine de teğet olan
doğruya, bu iki çemberin ortak teğeti denir.

DNA 7
Ortak teğet, konumuna göre, ortak iç teğet ya da ortak dış
l A
24 B
teğet olarak isimlendirilir.
Ayrıca, kesişen iki çemberin ortak iç teğet doğrusunun ol- M

O 25
madığını söylememizde fayda var.
Zaten, aşağıdaki şekilden de kolayca anlaşılabilir.
doğrusu, O ve M merkezli iki çembere A ve B nokta-

larında teğettir.
|AB| = 24 cm ve |OM| = 25 cm olduğuna göre, çem-

orta
k berlerin yarıçap uzunluklarının farkının mutlak de-
teðe
t
orta
k ğeri kaç cm dir?
t
teðe
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

OHM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:

Çözüm
|OH|2 = |OM|2 –|HM|2
[OA] ve [MB] yarıçaplarını çizelim. Hazine 4'ten,
(r1 – r2)2 = (25 cm)2 – (24 cm)2

[OA] ⊥ AB
[MB] ⊥ AB ⇒ (r1 – r2)2 = 625 cm2– 576 cm2
dir.
= 49 cm2
|OA| = r1 ve |MB| = r2 diyelim.

⇒ |r1 – r2| = 7 cm
A
24 B buluruz.
r1 r2
Doğru Seçenek D
M
O
Şimdi AOMB dik yamuğuna odaklanalım.
M den geçen ve [AO] ya dik olan doğruyu çizip, bu doğru-
nun [AO] yu kestiği noktaya H diyelim.
ABMH dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,
|AH| = |BM| = r2
l A
|HM| = |AB| = 24 cm 8 B
dir.
M
O 10
|HO| = r1 – r2 olduğu zaten âşikardır.
A 24 B Şekildeki doğrusu, O merkezli ve r1 yarıçaplı çembere A,
r2 r2 M merkezli ve r2 yarıçaplı çembere B noktasında teğettir.

24 |AB| = 8 cm ve |OM| =10 cm olduğuna göre, |r1 – r2|
H M
r1 r2 kaç cm dir?
25
O A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

|EK| = |KF| = a diyelim ve EFO dik üçgeninde Thales

DNA 8 Teoremi'ni yazalım.
F
l a
F
x K
2 a
K 3
O M E
A x B C 6 D E
| EK | | KM |
doğrusu [AB] ve [CD] çaplı iki çembere F ve K nok- =
| EF | | FO |
talarında teğettir.
a 3 cm
⇒ =
A, B, C, D, E doğrudaş, |FK| = |KE| ve |CD| = 6 cm 2a x
2
olduğuna göre, |AB| = x kaç cm dir?
x
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15 ⇒ = 2 ⋅ 3 cm
2
⇒ x = 12 cm
buluruz.
Çözüm
Doğru Seçenek D
[AB] ve [CD] çaplı çemberlerin merkezlerine sırasıyla O
ve M diyelim.
[OF] ve [MK] yarıçaplarını çizelim.
x
|OF| = |OA| = |OB| =
2
|MK| = |MC| = |MD| = 3 cm
olur.
Hazine 4'ten,
l
[OF] ⊥ F
[MK] ⊥ K
dir. Şu halde, [OF] // [MK] olduğunu gördük. A 18 B C x D E
doğrusu [AB] ve [CD] çaplı iki çembere F ve K noktala-

F rında teğettir.
x
K
A, B, C, D, E doğrudaş, |FK| = |KE| ve |AB| = 18 cm
2
3 olduğuna göre, |CD| = x kaç cm dir?
A x O x B C 3M 3 D E
2 2 A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10

l
DNA 9 F
K
3
l
F 2
A 3 O 1 C 2 B 2 D x E
K
3 2+x
[BK] ile [OF] nin birbirine paralel olduğunu görelim ve EOF

A 4 C 2 B 2 D x E
üçgeninde Thales Teoremi'ni yazalım:
Şekildeki doğrusu [AB] ve [CD] çaplı iki çembere
F ve K noktalarında teğettir.
F
A, B, C, D, E doğrudaş, K
3
|AC| = 4 cm ve |CB| = |BD| = 2 cm
2
olduğuna göre, |DE| = x kaç cm dir? O 3 B 2+x E
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
| KB | | EB |
=
| FO | | ED |
2 cm 2 cm + x
⇒ =
3 cm 5 cm + x
Çözüm ⇒ 6 cm + 3x = 10 cm + 2x
⇒ x = 4 cm
|CB| = |BD| olduğundan, [CD] çaplı çemberin merkezi B
buluruz.
dir.
[AB] çaplı çemberin merkezine O dersek, Doğru Seçenek D
|AO| = |OB| = 3 cm
|OC| = 4 cm – 3 cm = 1 cm
olur.
[OF] ve [BK] yarıçaplarını çizelim.

l
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, F
|OF| = |OA| = |OB| = 3 cm K
|BK| = |BC| = |BD| = 2 cm

A 7 C 1 B 3 D x E
dir.
Şekildeki doğrusu [AB] ve [CD] çaplı iki çembere F ve K
Hazine 4'ten,
noktalarında teğet olup, A, C, B, D, E doğrudaştır.
[OF] ⊥ |AC| = 7 cm, |CB| = 1 cm ve |BD| = 3 cm
[BK] ⊥ olduğuna göre, |DE| = x kaç cm dir?
dir. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

O dan BM ye bir dikme çizelim ve dikme ayağına H di-

DNA 10 yelim. AOHB dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan ve bir
dikdörtgenin karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğundan,
B
l |BH| = |AO| = r1
|OH| = |AB| = x cm
A
C olur. |HM| = r2 – r1 dir.
M
O B
x r1
D A H
x r2 r1
r1
d M
O
Şekildeki O merkezli ve 2 cm yarıçaplı çember ile M
OHM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,
merkezli ve 3 cm yarıçaplı çemberin ortak iç ve dış
teğet doğruları d ve olup, A, B, C, D teğetlerin değme |OM|2 = x2 + (r2 – r1)2 ... (i)
noktalarıdır. buluruz.
|AB| = x cm ve |CD| = y cm Şimdi de, doğrusunu görmeyelim ve [OC] ile [MD] yarı-
olduğuna göre, x – y kaçtır?

2 2 çaplarını çizelim.
Hazine 4'ten,
A) 6 B) 12 C) 18 D) 24 E) 36
[OC] ⊥ d
[MD] ⊥ d
dir. [OM] yi çizelim.
Çözüm
C
r1
M
d doğrusunu görmeyelim ve [OA] ile [MB] yarıçaplarını O
r2
çizelim.
D
|OA| = r1 ve |MB| = r2 diyelim. Hazine 4'ten,
d
[OA] ⊥ Çemberleri görmeyelim ve O dan MD ye bir dikme indirip,

dikme ayağına F diyelim.
[MB] ⊥
OCDF bir dikdörtgen olduğundan,
dir.
|DF| = |CO| = r1
[OM] yi çizelim ve OABM dik yamuğuna odaklanalım. |OF| = |CD| = y cm
l dir.
B
x
C
A r2 r1
M
O
r1 M r2
O
y D
r1
d
F

OFM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak, İki çemberin ortak iç teğet ve ortak dış teğet doğruları ile
ilgili aşağıdaki eşitlikleri verelim ve hazine avına çıkalım.
|OM|2 = y2 + (r1 + r2)2 ... (ii)
B
buluruz. A
(i) ve (ii) denklemlerinden |OM|2 leri çekersek;
x2 + (r2 – r1)2 = y2 + (r1 + r2)2
⇒ x2 – y2 = (r1 + r2)2 – (r2 – r1)2 C

D
= (r1 + r2 + r2 – r1) ⋅ (r1 + r2 – r2 + r1)
|AB| = |CD|
= 2r2 ⋅ 2r1
= 4r1r2 B
C
buluruz.
r1 = 2 ve r2 = 3 değerlerini bu eşitlikte yerine yazarsak;

A
x2 – y2 = 4 ⋅ 2 ⋅ 3 D
= 24
|AB| = |CD|
buluruz.
Doğru Seçenek D
Hazine Avı
O merkezli ve [AB] çaplı bir çember ile bu çembere C nok-

tasında teğet olan bir doğrusunu ele alalım.
l
C
B
l
A
C A B
O
M
O
C noktasından [AB] ye indirilen dikmeyi çizip, dikme aya-

D
ğına H diyelim.
d
[CB] kirişini çizelim ve m(BCH) = α diyelim.
Şekildeki O merkezli ve 1 cm yarıçaplı çember ile M mer- l
kezli ve 4 cm yarıçaplı çemberin ortak iç ve dış teğet doğ- C
ruları d ve olup, A, B, C, D teğetlerin değme noktaları-

a
dır.
|AB| = x cm ve |CD| = y cm olduğuna göre, x2 – y2 A B

O H
kaçtır?
A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 24
m( ABC) = 90° − α olduğu âşikardır.

Şimdi [OC] yarıçapını çizelim. Hazine 4'ten,
[OC] ⊥
Işık 9
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, C
E
|OC| = |OB|
D
dir. l
OCB , bir ikizkenar üçgen olduğundan,

A H B
m(OCB) = m(OBC) = 90° − α
doğrusu [AB] çaplı yarım çembere E noktasında teğet
dır.
olsun.
l
C [EH] ⊥ [AB], [AC] ⊥ , [BD] ⊥
D
a
90°a olsun. O zaman,
90°a |EH| = |EC| = |ED|

A B
O H
|AC| = |AH|
üzerinde yukarıdaki gibi bir D noktası alalım. |BD| = |BH|
m(BCD) = 90° − (90° − α ) = α dir.
olur.
Böylece, [CB] nin HCD açısının açıortayı olduğunu gör-

dük.
Açıortay konusundan; açıortay üzerinden açının kollarına

çizilen dikme uzunluklarının eşit olduğunu da hatırlattıktan
sonra aşağıdaki ışıkları verebiliriz.
Işık 8
C DNA 11
E
D
C [AB] çemberin çapı
E
[AC] ⊥ [CD]
D
A H B [BD] ⊥ [CD]
4
CD doğrusu [AB] çaplı yarım çembere E noktasında |AB| = 12 cm
A 12 B
teğet olsun. |DB| = 4 cm
E den [AB] ye indirilen dikme ayağı H olsun. O zaman,
Şekildeki CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere E
m(AEC) = m(AEH) noktasında teğettir.
m(BED) = m(BEH) Buna göre, |CA| uzunluğu kaç cm dir?
dir. A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9

Çözüm DNA 12
E noktasından geçen ve [AB] ye dik olan doğruyu çizip, bu
doğrunun [AB] yi kestiği noktaya H diyelim.
D
C
E
D
A x H 2 B 3 C
4
A 8 H 4 B [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
[AB] çemberin çapı, A, B, C doğrudaş,

IŞIK 9'dan,
DH ⊥ AB, |HB| = 2 cm, |BC| = 3 cm ve |AH| = x
|HB| = |BD| = 4 cm
dir.
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
|AH| = 12 cm – 4 cm = 8 cm olduğu âşikardır.
Tekrar IŞIK 9'dan,

Çözüm
|CA| = |AH| = 8 cm
[DB] yi çizelim. IŞIK 8'den,
buluruz. [DB] açıortay olduğundan,
| DH | | HB |
=
Doğru Seçenek D | DC | | BC |
| DH | 2
⇒ = ......(i)
| HC | 3
buluruz.
Dolayısıyla, |DH| = 2k dersek, |DC| = 3k olur.
3k
2k
A x H 2 B 3 C
Hatırlatma
C [AB] çemberin çapı
E
[AC] ⊥ [CD]
D A
[BD] ⊥ [CD]
3
|AB| = 10 cm
A 10 B
D B C
|DB| = 3 cm
Şekildeki CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere E nok- ABC üçgeninde, [AD] dış açıortay ise,
tasında teğettir. | AB | | DB |
=
| AC | | DC |
Buna göre, |CA| uzunluğu kaç cm dir?
dir.
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

[DA] yı çizelim. Tekrar IŞIK 8'den,

Hazine Avı
[DA], DHC üçgeninde dış açıortay olduğundan,
| DH | | AH | Bir çemberde yarıçapın teğete değdiği noktada dik oluşu-
=
| DC | | AC |
nu pekiştiren DNA'lardan epeyce çözdük.
| DH | x
⇒ = ......(ii) Şimdi; daha önceki bölümlerimizde kolayca keşfedebile-
| DC | x + 5 cm
ceğimiz halde, bu bölüme bıraktığımız bir IŞIK üzerinde
buluruz. duracağız.
Bu IŞIK düzlemde bir çember ve bir A noktası verildiğin-

D
de, çember üzerindeki noktalardan A ya en yakın ve A
3k dan en uzak olan noktaların hangileri olduğunu bulmamızı
2k
sağlayacaktır.
A x H 2 B 3 C İlk olarak, O merkezli bir çember ile bu çember üzerinde
bir A noktası alalım.
| DH |
(i) ve (ii) denklemlerinden leri çekersek;
| DC |
O A
2 x
=
3 x + 5 cm
⇒ 3x = 2x + 10 cm
⇒ x = 10 cm
Bu çember üzerindeki noktalardan A ya en yakın olanının
buluruz. A olduğu, yani kendisi olduğu zaten âşikar, Peki A dan en
uzak olanı hangisi?
Doğru Seçenek D
Bu soruyu cevaplamadan önce, bir üçgende herhangi iki
kenar uzunluğunun toplamının üçüncü kenar uzunluğun-
dan daha büyük olduğunu hatırlayalım.
Şimdi, çember üzerinde, OA doğrusunun üzerinde olma-

yan bir P noktası alalım ve [OA] ve [OB] yarıçaplarını çi-
zelim. Çemberin yarıçapına da r diyelim.
r
O A
r
A x H 1 B 2 C
P
[CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
Üçgen eşitsizliğinden,
[AB] çemberin çapı, A, B, C doğrudaş,
|OP| + |OA| > |AP|
DH ⊥ AB, |HB| = 1 cm, |BC| = 2 cm ve |AH| = x
⇒ r + r > |AP|
olduğuna göre, x kaç cm dir? ⇒ 2r > |AP|
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 elde ederiz.

Oysa ki, P noktasını OA üzerinde alsaydık; P
r y
|AP| = r + r = 2r
O A
olacaktı. r B x
Demek ki, O merkezli çember üzerindeki noktalar arasın-

da, A dan en uzak olanı, OA doğrusunun çemberi kestiği
diğer noktadır.
P noktası, OA doğrusu üzerinde olmadıkça, OPA bir üç-
gen olur ve üçgen eşitsizliğinden;
|OP| + |PA| > |OA|

O A
⇒ r+y>r+x
A dan A ya ⇒ y>x
en uzak en yakýn
olan nokta olan nokta
eşitsizliği sağlanır.
İkinci olarak, O merkezli ve r yarıçaplı bir çember ile bu Demek ki, bu çember üzerindeki noktalardan A ya en ya-
çemberin dış bölgesinde bir A noktası alalım. kın olanı B dir.
Şimdi de, bu çember üzerindeki noktalardan, A dan en

uzak olanını bulmaya çalışalım.
Bunun için, AB doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya

O A
C diyelim ve bu çember üzerinde, B ve C den farklı bir P
noktası alıp, ACP üçgenine odaklanalım.
[OA] nın çemberi kestiği noktaya B diyelim ve bu çember

üzerindeki noktalardan A ya en yakın olanını bulabilmek C A
O B
için, bu çember üzerinde, OA doğrusu üzerinde olmayan
bir P noktası alalım.
[PB] kirişini çizersek,
O A m(CPB) = 90°
B
olduğunu görürüz. O halde,
m(CPA ) > 90°
[OP] ve [PA] yı çizelim. olduğu kesindir.
|OP| = |OB| = r değerlerini yerine yazalım. Geniş açılı bir üçgenin en uzun kenarı, geniş açının karşı-
sındaki kenar olacağından APC nin en uzun kenarı [AC]

|BA| = x ve |PA| = y diyelim.
dir.

> 90° B
A
C A P
O O
Demek ki, bu çember üzerindeki noktalardan, A dan en [OP], [BP] ve [AP] yi çizelim.
uzak olanı C dir.
|OB| = |OP| olduğundan,
m(OBP) = m(OPB)
O A
dir.
ABP üçgenine odaklanırsak,
A dan A ya m( APO) > 0°

en uzak en yakýn
olan nokta olan nokta olduğundan,
Son olarak, O merkezli ve r yarıçaplı bir çember ile bu m( APB) < m( ABP)
çemberin iç bölgesinde bir A noktası alalım.
Eğer, A noktası O ile çakışık olursa; çemberin tanımından,
bu çember üzerindeki her nokta A dan eşit uzaklıkta olur.
B
Bu durumda, bu çember üzerindeki noktalardan A ya en a
A a>q
yakın olanı veya A dan en uzak olanından bahsetmek an- q
P
lamsız olur. O
A
Üçgende eşitsizlikler konusundan, bir üçgenin açıları ara-
O
sındaki sıralama ile bu açıların karşılarındaki kenar uzun-
luklarının sıralamasının aynı olduğunu hatırlayalım.
Buradan,
O halde, A noktasını O ile çakışık olmayacak biçimde se-
çelim. α > θ ⇒ |AP| > |AB|
sonucuna varırız.
A Demek ki, bu çember üzerindeki noktalardan A ya en ya-

kın olanı B dir.
O
Şimdi de, bu çember üzerindeki noktalardan, A dan en

uzak olanını bulmaya çalışalım.
Bunun için, AB doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya

[OA nın bu çemberi kestiği noktaya B diyelim ve çember
C diyelim ve bu çember üzerinde, B ve C den farklı bir P
üzerinde, OA doğrusunun üzerinde olmayan bir P noktası
noktası alıp, ACP üçgenine odaklanalım.
alalım.

Bütün bu elde ettiklerimizi IŞIK 10'la özetleyelim.

B
A
O
Işık 10
C Düzlemde O merkezli bir çember ile O dan farklı bir A
noktası verilsin.
P
[OP] yarıçapını çizelim. OA doğrusu bu çemberi B ve C noktalarında kessin.
O zaman, bu çember üzerindeki noktalardan A ya en

|OC| = |OP| olduğundan,
yakın olanı C, A dan en uzak olanı B dir.
m(OCP) = m(OPC)
A
olur. Şu halde,
C C
m( APC) > m( ACP) A
O O
olduğu açıktır.
B B
B
A
O
Doğru - Çember ve Çember - Çember ilişkilerini kitabımı-

C
zın en sonunda EK olarak verdik.
P
B
A DNA 13
O
q>a
P
C a
q
5
P
O
Buradan,
θ > α ⇒ |AC| > |AP|

D 12 C
sonucuna varırız.
Demek ki, bu çember üzerindeki noktalardan, A dan en [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
uzak olanı C dir.
O noktası çemberin merkezi,
|OP| = 5 cm, |CD| = 12 cm ve P noktası, bu çember

A
O A ya
en yakýn
üzerinde hareketli bir nokta olduğuna göre, |CP|
olan nokta
uzunluğu en çok kaç cm olabilir?
A dan
en uzak A) 13 B) 14 C) 17 D) 18 E) 19
olan nokta

Çözüm
IŞIK 10'dan, P
O noktası çembe-
rin merkezi
|CP| uzunluğunun en büyük değerini alması için, C, O, P 6
|OP| = 6 cm
noktaları doğrudaş olmalıdır.
O
|CD| = 8 cm
Bu durumda;
max(|CP|) = |CO| + |OP| D 8 C
olur. [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
[OD yarıçapını çizelim. YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, P noktası, bu çember üzerinde hareketli bir nokta ol-
duğuna göre, |CP| uzunluğunun en büyük değeri kaç
|OD| = |OP| = 5 cm cm dir?
Hazine 4'ten, A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
OD ⊥ CD
dir.
P
5
O
5
DNA 14
D 12 C
D 6 C ABCD bir kare
ODC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak; |DC| = 6 cm
| OC | = (5 cm)2 + (12 cm2 ) |EA| = 1 cm

x
|CK| = x
= 13 cm
E
buluruz. 1 K
A F B
Şu halde,
ABCD karesinin [AD] ve [AB] kenarları şekildeki çem-
|CP| = 13 cm + 5 cm bere E ve F noktalarında teğettir. CK doğrusu da, bu
çembere K noktasında teğettir.
= 18 cm
olduğu açıktır.
A) 6 B) 2 10 C) 3 5
Doğru Seçenek D
D) 5 2 E) 7

D C
Çözüm
Çemberin merkezine O diyelim ve [OE] ile [OF] yarıçap- 2
larını çizelim. 5
x
Hazine 4'ten,
OE ⊥ AD
E O
OF ⊥ AB
1 K
olduğunu görürüz. Şu halde, OEAF dörtgeninin bir kare
olduğu açıktır. Buradan, A F B
|OE| = |OF| = 1 cm OKC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;

buluruz. 2
D 6 C
x2 = (5 2 cm) – (1 cm)2
= 50 cm2 – 1 cm2
= 49 cm2
x ⇒ x = 7 cm
buluruz.
1 O
E
Doğru Seçenek E
1 K
1
A F B
Bir karenin köşegen uzunluğunun, bir kenar uzunluğunun

2 katı olduğunu hatırlayalım.
A, O, C noktalarının doğrudaş olduğunu görelim ve
D C ABCD bir kare
[AC] yi çizelim.
| OA| = 2 ⋅ | EA | x |AE| = 2 cm
4
= 2 cm K |DE| = 4 cm
| AC | = 2 ⋅ | DC | |KC| = x
E
= 6 2 cm
2
olup, | OC | = 6 2 cm − 2 cm = 5 2 cm dir. A F B
D 6 C
ABCD karesinin [AB] ve [AD] kenarları, şekildeki çembere
F ve E noktalarında teğettir. CK doğrusu da bu çembere
2
5 K noktasında teğettir.
x
E 1 O
A) 4 B) 5 C) 3 3
1 1 K
D) 2 7 E) 6
A F B
Şimdi, [OK] yarıçapını çizelim.
Çemberde Teğet kavramını bir yönüyle detaylı bir şe-
|OK| = |OF| = 1 cm
kilde inceledik.
Hazine 4'ten,
BÖLÜM 5'te teğet kavramını farklı bir yönüyle tekrar
OK ⊥ CK
ele alıp, işleyeceğiz.
olur.

4. C O çeyrek çemberin
TEST - 1 merkezi
20 D teğet değme noktası
A
1. [PA ışını şekilde-
ki çembere [DH] ⊥ [OB]
D
A
A noktasında x O, A, C doğrudaş
teğet 9
12
[AB] ⊥ [PC]
x O H B
P 9 B C
|AB| = 12 cm
Yukarıdaki şekilde |CD| = 20 cm ve |DH| = 9 cm
|PB| = 9 cm olduğuna göre, |OA| = x kaç cm dir?

A) 13 B) 15 C) 16 D) 17 E) 20
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 20
5. l O, A, M
doğrudaş
E |OA| = 2 cm
2. A AB doğrusu [CD] x
|AM| = 8 cm
B
çaplı çembere B D
8 M
noktasında teğet |DE| = x
O 2 A
x
m( ABC) = m(CBE)
C 4 E 3 D |CE| = 4 cm
|ED| = 3 cm
Şekildeki doğrusu, O ve M merkezli çemberlere D
Yukarıda verilenlere göre, |BE| = x kaç cm dir? ve E noktalarında teğettir.

A) 2 3 B) 3 C) 3 3
D) 4 E) 5 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
6. A ABC bir üçgen
3. A ABC bir dik üçgen |EB| = 9 cm

E
A çemberin |BC| = 9 cm
9 x
6 F merkezi F
E |CD| = 6 cm
B 9 C 6 D
D teğet değme
B D C |FC| = x
noktası
|EF| = 6 Şekildeki A merkezli çember, BC ye D noktasında

teğettir.
Yukarıda verilenlere göre, |BD| ⋅ |DC| çarpımı
kaçtır? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 30 E) 36 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

7. A ABC bir üçgen 10. E [AB] çemberin

C çapı
|EB| = 2 cm
F D |AC| = 8 cm
E x
|BD| = 6 cm 8 6
2 |CB| = 6 cm
B 6 D 15 C |DC| = 15 cm BD ⊥ DE
A B
|FC| = x AE ⊥ DE
Şekildeki A merkezli çember, ABC üçgeninin [BC] DE doğrusu, şekildeki çembere C noktasında teğettir.
kenarına D noktasında teğettir.
Buna göre, |EA| + |DB| toplamı kaç cm dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16
8. 11.
B
E
A
C 6 D
A 6 B
doğrusu, şekildeki [AB] ve [CD] çaplı iki yarım çem-

Şekildeki 3 cm ve 6 cm yarıçaplı iki çember dik kesiş-
bere E ve F noktalarında teğettir.
mektedir.
A, B, C, D doğrudaş,
AB doğrusu bu çemberlere A ve B noktalarında
teğet olduğuna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir? |AB| = |CD| = 6 cm ve |BC| = 4 cm
A) 3 2 B) 3 3 C) 4 2 olduğuna göre, |EF| uzunluğu kaç cm dir?
D) 6 E) 2 10 A) 6 B) 6 2 C) 8
D) 8 2 E) 10
9.
E D
12. D
C
x
A 12 B 3 C
A 6 B
CD doğrusu, şekildeki [AB] çaplı çembere D nokta-

Yukarıdaki şekilde,
sında teğettir.
[AB] çemberin çapı, D teğet değme noktası,
A, B, C doğrudaş, [ED] // [AB],
[CD // [AB] ve |AB| = 6 cm
|AB| = 12 cm, |BC| = 3 cm ve |ED| = x
olduğuna göre, x kaç cm dir? olduğuna göre, ABC nin alanı kaç cm2 dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 A) 9 B) 12 C) 16 D) 18 E) 24

13. A ABC bir üçgen 16. OAB bir

[DE] çemberin üçgen
çapı
O
|CA| = |AB|
|DE| = 12 cm
E |DA| = 2 cm
6
B D 12 E C |AB|+|AC|=24 cm D
2 |EB| = 6 cm
C A B
Şekildeki [DE] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin
[AB] ve [AC] kenarlarına teğettir. AB doğrusu şekildeki O merkezli çembere C nok-
tasında teğet olduğuna göre, çemberin yarıçap
Buna göre, ABC nin alanı kaç cm2 dir?
A) 36 B) 48 C) 72 D) 96 E) 144
A) 3 B) 4 C) 4,5 D) 5 E) 6
17. B ABC bir dik üçgen
AB ⊥ BC A çemberin merkezi
14. l
D E
x
E D teğet değme
B |AB| = 8 cm
D noktası
|BC| = 6 cm
8 6
|DE| = x |BD| = 2 ⋅ |BE|
A
C A F C
Şekildeki doğrusu, [AB] ve [BC] çaplı yarım çem-

| DC |
berlere D ve E noktalarında teğettir. Yukarıda verilenlere göre, oranı kaçtır?
| CF |
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
A) 2 5 B) C) 2 6 2 2
21
D) 5 E) 26

merkezi
m(OAB) = 30°
O
D m(OCD) = 45°
B
15. E |AC| = 5 cm
2
x |DC| = 2 cm
F |CB| = 1 cm 45°
x
l 30° C |BA| = x
|BD| = 3 cm
A 5 C1B 3 D A
|EF| = x
AB ve CD doğruları şekildeki çembere sırasıyla B ve
doğrusu, şekildeki [AB] ve [CD] çaplı yarım çem-
D noktalarında teğettir.
berlere E ve F noktalarında teğettir.
A) 10 B) 2 3 C) 13 A) 2 B) 2 2 C) 2 3
D) 15 E) 4 D) 4 E) 2 6

19. l doğrusu [AB] çaplı 22.

D
çembere D noktasın-
E D
da teğet 2
m( ABD) = 60°
60°
30°
A 8 B
A B C
|AB| = 8 cm
[CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
Yukarıdaki verilere göre, A noktasının doğrusu-
na uzaklığı kaç cm dir? [AB] çemberin çapı, A, B, C doğrudaş, DE // AB,
A) 3 3 B) 4 C) 4 3 m(BCD) = 30° , |DE| = 2 cm ve |DC| = x
D) 6 E) 8 olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 2 2 B) 2 3 C) 4
20. A ABC bir eşkenar D) 2 6 E) 6

üçgen
|DE| = 12 cm
23. D
[AB] çemberin
|BC| = x çapı
D 12 E C
20 BC ⊥ CD
B x C x
|AB| = 25 cm
A 25 B
Şekildeki A merkezli çember, ABC eşkenar üçgeni-
nin [BC] kenarına teğettir. |AD| = 20 cm
Buna göre, x kaç cm dir? |BC| = x
A) 8 3 B) 9 3 C) 12 3 [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
D) 15 E) 16 Buna göre, x kaç cm dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
21.
E D 24.
E
x
C
45° 4 l
A 4 B C
A 11 D 5 B
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet-
tir. doğrusu, şekildeki çembere E noktasında teğettir.
[AB] çemberin çapı, A, B, C doğrudaş, [AB] çemberin çapı, CE ⊥ , CD ⊥ AB,
m(BCD) = 45° , [ED] // [AB] ve |AB| = 4 cm |AD| = 11 cm, |DB| = 5 cm, |CD| = 4 cm ve |CE| = x
olduğuna göre, |ED| – |BC| farkı kaç cm dir?
A) 1 B) 2 C) 2
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
D) 2 2 E) 4 − 2 2
1.D 2.A 3.B 4.B 5.C 6.B 7.D 8.D 9.C 10.A 11.C 12.A 13.C 14.C 15.D 16.D 17.C 18.C 19.D 20.A 21.C 22.B 23.C 24.B

4. |AB| = 4 cm
TEST - 2 D |BC| = 2 cm
BA ⊥ BD B
1. B C D
A 4 x m( ABC) = 120°
30° 120°
2 x m(ODC) = 30° 2
|DC| = x
E
C
A O |BA| = 2 cm
CD doğrusu, şekildeki [AB] çaplı yarım çembere D
|ED| = x
noktasında teğettir.

BA ve BD doğruları, şekildeki çembere A ve C nok-
talarında teğettir. A) 2 2 B) 2 3 C) 4
O, E, D noktaları doğrudaş olduğuna göre, x kaç D) 2 5 E) 2 6

cm dir?
A) 3 B) 2 C) 2 2
D) 2 3 E) 4
5.
E D
2. [AB] çemberin x
çapı
D
A 30 B 10 C
2
D teğet değme
noktası [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
15°
A x B C
m(BAD) = 15° [AB] çemberin çapı, A, B, C doğrudaş,
|CD| = 2 cm |AB| = 30 cm, |BC| = 10 cm, BE // CD ve |BE| = x

Yukarıdaki şekilde A, B, C doğrudaş olduğuna
göre, |AB| = x kaç cm dir?
A) 2 3 B) 2 + 3 C) 2 + 2 3 A) 18 B) 20 C) 21 D) 24 E) 25
D) 4 E) 4 3
6.
3. B D
15°
O A x H 2 B 3 C
A H
CD doğrusu, şekildeki [AB] yarıçaplı yarım çembere

D noktasında teğettir.
AB doğrusu, şekildeki O merkezli çembere B nokta-
sında teğettir. A, B, C doğrudaş, DH ⊥ AB,
m(OAB) = 15° , BH ⊥ AO ve |BH| = 2 cm |HB| = 2 cm, |BC| = 3 cm ve |AH| = x
olduğuna göre, |AO| uzunluğu kaç cm dir? olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 4 B) 4 2 C) 4 3
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
D) 6 E) 8

7. A AB ⊥ AC 10. D [AB] çemberin çapı

4
|AB| = 21 cm CDB bir dik üçgen
E
28
21
|AC| = 28 cm |CA| = 6 cm
|DE| = x
C 6 A B
|ED| = 4 cm
B D x E C
Şekildeki [DE] çaplı yarım çember, ABC dik üçgeni- CDB dik üçgeninin [CD] kenarı şekildeki çembere E
nin dik kenarlarına teğettir. noktasında teğettir.
Buna göre, x kaç cm dir? Buna göre, CAE üçgensel bölgesinin alanı kaç
cm2 dir?
A) 18 B) 20 C) 21 D) 24 E) 25
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
8. F 11.
D
E
x
K x A 6 B 3 C 12 D
C A 25 B
EF doğrusu, şekildeki [AB] ve [CD] çaplı yarım çem-
berlere E ve F noktalarında teğettir. [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
A, B, C, D noktaları doğrudaş ve EF ∩ AB = {K} dır. [AB] çemberin çapı, B, A, C doğrudaş,

|AB| = 6 cm, |BC| = 3 cm ve |CD| = 12 cm | CA | 3
= , |AB| = 25 cm ve |DB| = x
olduğuna göre, |KA| = x kaç cm dir? | CD | 4

A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 21
12. |AB| = 7 cm
A
9. D [AB] çemberin çapı |BC| = 6 cm
4 D
E CDB bir dik üçgen 7
|CD| = 5 cm
5
|DE| = 4 cm BC ⊥ CD
C x A 10 B |AB| = 10 cm B 6 C
|CA| = x Şekildeki çember, AB doğrusuna A, CD doğrusuna

D noktasında teğettir.
CDB dik üçgeninin [CD] kenarı, şekildeki çembere E
noktasında teğettir. Buna göre, bu çemberin yarıçap uzunluğu kaç
Buna göre, x kaç cm dir? cm dir?
10 16 4 3 5
A) B) 4 C) 5 D) E) 6 A) 1 B) C) D) 2 E)
3 3 3 2 2

13. D
[AB] çemberin çapı 16. P
O noktası çembe-
x
C BC ⊥ CD rin merkezi
4
|AB| = 10 cm |OP| = 4 cm
2
O
A
A 10 B |BC| = 2 cm |AB| = 4 cm
4
|DC| = x B

tir. AB doğrusu, şekildeki çembere B noktasında teğet-
tir.
P noktası, bu çember üzerinde hareketli bir nokta
5 olduğuna göre, |AP| uzunluğunun en küçük de-
A) B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
2 ğeri kaç cm dir?
A) 4 − 2 2 B) 2 2 C) 2 2 − 2
D) 4 2 − 4 E) 4 2
14. B, A, C doğrudaş
D DH ⊥ AB
x
|AH| = 3 cm 17. P
O noktası çembe-
rin merkezi
C A 3 H 12 B |HB| = 12 cm
9
|OP| = 9 cm
|DC| = x
O
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet- |AB| = 11 cm
tir.
B 11 A
AB doğrusu, şekildeki çembere B noktasında teğet-
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 tir.
P noktası, bu çember üzerinde hareketli bir nokta

olduğuna göre, |AP| uzunluğunun en büyük de-
ğeri ile en küçük değerinin farkının mutlak değeri
kaç cm dir?
15. A AB ⊥ BC
A) 9 B) 11 C) 18 D) 20 E) 22
D m(BCA ) = 30°
E
6
|DC| = 6 cm
18. A, B, C
D
doğrudaş
30°
B C x |AE| = 2 cm
|EB| = 8 cm
Şekildeki [BC] çaplı yarım çemberin D noktasındaki
A 2 E 8 B 5 C
teğeti, ABC dik üçgeninin [AB] kenarını E noktasında |BC| = 5 cm
kesiyor.
|DE| = x
Buna göre, AED üçgensel bölgesinin alanı kaç
cm2 dir?
4 3 3 3
A) 3 B) C) Buna göre, x kaç cm dir?
3 2
D) 2 3 E) 3 3 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

19. C [AB] çemberin 22. D

çapı x
x
C
F CED bir dik üçgen
2
CE ⊥ AB
A 4 B 135°
|AE| = |BD| = 4 cm
A 4 E 8 B 4 D [AB] çemberin çapı, m( ABC) = 135° ,
|EB| = 8 cm
|CF| = x |AB| = 4 cm, |BC| = 2 cm, |CD| = x olup,
CED üçgeninin [CD] kenarı, şekildeki çembere F [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
A) 3 B) 2 C) 5
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 D) 6 E) 2 2
20. B ABC bir dik

23. [DH] ⊥ [AB]
E üçgen D
K C m(CDH) = m(HDE)
AB ⊥ BC
|HE| = 8 cm
|AB| = 3 cm,
|EB| = 4 cm
A D x F C |BC| = 4 cm A x H 8 E 4 B
|DF| = x
CD doğrusu, [AB] çaplı çembere D de teğettir.
Şekildeki ABC dik üçgeninin [BC] kenarı, D merkezli
Buna göre, |AH| = x kaç cm dir?
çeyrek çembere K noktasında teğettir.
A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 4 E) 5
60 65 75 60 75
A) B) C) D) E)
29 29 29 37 37
24.
D
21. C [AC] ⊥ [CD

12
D [DH] ⊥ [AB] E 6
E
[AC] ∩ AD = {E} C x A H B
8
|AE| = 8 cm [CD ışını, [AB çaplı çembere D de teğettir.
A x H 6 B
|BH| = 6 cm C ∈ AB, [DH] ⊥ [AB], m(CDE) = m(EDH) ,
Şekildeki [AB] çaplı yarım çembere, [CD ışını D nok- [DE] ⊥ [EH], |DE| = 12 cm ve |EH| = 6 cm
tasında teğettir.
olduğuna göre, |AC| = x kaç cm dir?
Buna göre, |AH| = x kaç cm dir?
A) 4 5 B) 5 5 C) 6 5
A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15 D) 9 E) 12
1.B 2.E 3.E 4.A 5.D 6.E 7.D 8.C 9.A 10.B 11.D 12.A 13.C 14.D 15.A 16.D 17.C 18.D 19.B 20.A 21.D 22.D 23.C 24.B

ÇEMBER - BÖLÜM 05 DAHA DA TEĞET
PAO ve PBO üçgenlerinde Pisagor Teoremi'ni yazar-

Hazine Avı sak;
|PA|2 = |PO|2 – |AO|2 = |PO|2 – r2
O merkezli bir çemberle, bu çemberin dış bölgesinde olan
|PB|2 = |PO|2 – |BO|2 = |PO|2 – r2
bir P noktasını ele alalım.
⇒ |PA|2 = |PB|2
⇒ |PA| = |PB|
buluruz.
O
P
Hazine 5
P den geçen ve O merkezli çembere teğet olan yalnızca
A
iki tane doğru olduğu çok açıktır. Bu teğet doğrularını çi-
zip teğet doğrularının çembere değdiği noktalara A ve B
diyelim.
P
A
B
P O
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktala-

rında teğet olsun. O zaman,
B |PA| = |PB|
dir.
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizersek,
.....................................................................................
Hazine 4'ten,
Bir çembere, çemberin dışındaki bir noktadan çizi-
[OA] ⊥ PA len teğet parçalarının uzunlukları birbirine eşittir.
[OB] ⊥ PB
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, "Bir çembere, çemberin dışındaki bir

|OA| = |OB|
noktadan çizilen teğet parçalarının uzun-
dir.
lukları birbirine eşittir." Hazine'sinin
Şimdi [PO] yu çizelim ve |OA| = |OB| = r diyelim.
VADİ DİLİ'ndeki karşılığı
A
KÜLAHTA DONDURMA
r
P olacaktır.
O

Daha da Teğet Çember - Bölüm 05
DNA 1 DNA 2
A
A 18
B
+5
3x d
|PA| = 3x + 5
P
|PB| = 4x – 3
4x
3 l
D
B x
C

d ve A doğruları, şekildeki iki çembere A, B, C, D nok-
rında teğettir.
Buna göre, x kaçtır?
|AB| = 18 cm olduğuna göre, |CD| = x kaç cm
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 dir?
A) 12 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24
Çözüm
KÜLAHTA DONDURMA'dan,
|PA| = |PB|
⇒ 3x + 5 = 4x – 3
⇒ 4x – 3x = 5 + 3
⇒ x=8 Çözüm
bulunur.
d ve A yi kesiştirip, bu iki doğrunun kesişim noktasına P
Doğru Seçenek E
diyelim.
A
18
B
|PA| = 12 cm
A
P
|PB| = x
12
D
x
P C
B KÜLAHTA DONDURMA'dan,
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında |PB| = |PD|

teğettir.
|PA| = |PC|
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15 dir.

Çember - Bölüm 05 Daha da Teğet
|PB| = |PD| = a diyelim.
A
DNA 3
18
B
a
PA ⊥ PB
P
|PC| = 6 cm
a
D |PD| = 8 cm
x A
C
C |DB| = x
|PA| = |PC| 6
P 8 D x B
⇒ a + 18 cm = a + x
⇒ x = 18 cm [PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktala-

rında teğettir.
buluruz.
PCD üçgeninin [CD] kenarı, bu çembere teğet ol-

Doğru Seçenek C
duğuna göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Not
d ve A doğruları paralel olsaydı, sonuç yine aynı olurdu. Çözüm

Kitabımızın ilerleyen sayfalarında PARALEL İKİ DOĞRU
[CD] nin çembere teğet olduğu noktaya E diyelim.
ARASINDAKİ ÇEMBERLER, detaylıca işleneceğinden,
bunun açıklaması şimdilik okuyucuya bırakılmıştır. PCD dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;
|CD|2 = |PC|2 + |PD|2
= (6 cm)2 + (8 cm)2
= 36 cm2 + 64 cm2
A
24
= 100 cm2
B
d ⇒ |CD| = 10 cm
buluruz.
l
|DE| = |DB| = x
D
x
C tir.
d ve A doğruları şekildeki iki çembere A, B, C, D noktala- |CE| = 10 cm – x olduğu zaten âşikar.

rında teğettir.
Tekrar KÜLAHTA DONDURMA'dan,
|AB| = 24 cm olduğuna göre, |CD| = x kaç cm dir?
|CA| = |CE| = 10 cm – x
A) 18 B) 24 C) 30 D) 32 E) 36
tir.

Şimdi ÜÇGENLER kitabımızda verdiğimiz bir tanımı tek-

rar vereceğiz.
A
10x
C TANIM
E
10
6
x
x
P 8 D x B Her üçgenin içerisine, üçgenin bütün kenarlarına teğet

olacak biçimde, yalnızca bir tane çember çizilebilir.
Ve tekrar KÜLAHTA DONDURMA'dan, Bu çembere üçgenin İÇ TEĞET ÇEMBERİ denir.
|PA| = |PB|
⇒ (10 cm – x) + 6 cm = 8 cm + x
⇒ 16 cm – x = 8 cm + x
⇒ 2x = 8 cm
⇒ x = 4 cm
Üçgenin
buluruz.
iç teðet çemberi
Doğru Seçenek C
DNA 4
A ABC bir üçgen
PA ⊥ PB |AB| = 5 cm
x
|PC| = 5 cm F |AC| = 6 cm
D
A |PD| = 12 cm |BC| = 7 cm
x
C
|AC| = x |AD| = x
5
B E C
P 12 D B
Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin, üç-

[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında
genin kenarlarına değdiği noktalar D, E, F olduğu-
teğettir.
na göre, x kaç cm dir?
PCD üçgeninin [CD] kenarı, bu çembere teğet olduğu-
na göre, x kaç cm dir? 3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10

Çözüm Işık 11
A |AB| = c
|AF| = |AD| = x
|AC| = b
tir.
c F b
|DB| = 5 cm – x ve |FC| = 6 cm – x olur. |BC| = a
D
+
Çevre ( ABC) = 2u
|CE| = |CF| = 6 cm – x
|BE| = |BD| = 5 cm – x B E C
a
bulunur.
A Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin değme
x
noktaları D, E, F ise,
x
F
|AD| = u – a
6
D
|BE| = u – b
5
|CE| = u – c
x

5
dir.
B 5x E 6x C
7
|BC| = 7 cm
⇒ |BE| + |EC| = 7 cm
⇒ (5 cm – x) + (6 cm – x) = 7 cm
⇒ 11 cm – 2x = 7 cm
⇒ x = 2 cm
dir.
Doğru Seçenek C
DNA 5
A ABC bir dik

üçgen
6
A ABC bir üçgen
F AB ⊥ BC
|AB| = 7 cm
x |AF| = 6 cm
F D 9
|BC| = 8 cm
D
x |FC| = 9 cm
|AC| = 9 cm
|DE| = x
B E C
|AD| = x
Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin, üçgenin
B E C
kenarlarına değdiği noktalar D, E, F dir.
Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin, üçgenin Buna göre, x kaç cm dir?
kenarlarına değdiği noktalar D, E, F olduğuna göre, x
A) 2 B) 2 2 C) 3 2
kaç cm dir?
7 9 D) 4 2 E) 5 2
A) 2 B) 3 C) D) 4 E)
2 2

Çözüm
A ABC bir dik üçgen
10
AB ⊥ BC
|AD| = |AF| = 6 cm F
|AF| = 10 cm
|CE| = |CF| = 9 cm D 15
|FC| = 15 cm
x
dir. |DE| = x
B E C
|BD| = a dersek, tekrar KÜLAHTA DONDURMA'dan,

Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin değme nok-
|BE| = |BD| = a taları D, E, F dir.

olur.
A) 2 2 B) 3 2 C) 4 2
A D) 5 2 E) 6 2
6
6
F
D 9
x
a
B a E 9 C
ABC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak;
(6 cm + a)2 + (9 cm + a)2 = (15 cm)2
elde ederiz.
DNA 6
Bu denklemi kolayca çözebilmek için, 9-12-15 özel üçge-
nini hatırlayalım. D C ABCD bir kare
Bu sayede, a = 3 cm olduğunu görürüz. [DA] çemberin çapı
+ |AE| = 2 cm
DBE , bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
|EB| = x
| DE | = 2 ⋅ | DB |
⇒ x = 3 2 cm
A 2 E x B
dir. Şekildeki CE doğrusu, [DA] çaplı yarım çembere te-

ğettir.
Doğru Seçenek C Buna göre, x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

Çözüm
CE doğrusunun çembere değdiği noktaya F diyelim. D C ABCD bir kare
x
KÜLAHTA DONDURMA'dan, [DC] çemberin çapı
E
|EF| = |EA| = 2 cm |EA| = 12 cm
dir. 12 |DE| = x
Bir karenin bütün kenarlarının uzunlukları birbirine eşit

olduğundan, A B
|DC| = |CB| = |AB| = 2 cm + x Şekildeki EB doğrusu, [DC] çaplı yarım çembere teğettir.
tir. Buna göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
|CF| = |CD| = 2 cm + x
tir.
2+x
D C
x
+
2
2+x
F
2
A 2 E x B
DNA 7
EBC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
|EC|2 = |EB|2 + |BC|2

B
x
C
⇒ (4 cm + x) = x + (2 cm + x)
2 2 2
2 2 E
⇒ 16 cm2 + 8x cm + x = x + 4 cm2 + 4x cm + x2
30°
⇒ x2 – 4x cm – 12 cm2 = 0 P
A 3 D
⇒ (x – 6 cm) ⋅ (x + 2 cm) = 0
⇒ x = 6 cm
rında, CD doğrusu da E noktasında teğettir.
buluruz. CD ⊥ PA, n ) = 30° , |AD| = 3 cm ve |BC| = x

m( APB
Doğru Seçenek C olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 3

Çözüm
B
2
|DE| = |DA| = 3 cm C
|CE| = |CB| = x E
tir.
30°
P
+
CDP , 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan, x D
A
| DP | = 3 ⋅ | CD | [PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında,

= 3 ⋅ (3 cm + x ) CD doğrusu da E noktasında teğettir.
= 3 3 cm + 3 x n ) = 30° , |BC| = 2 cm ve |AD| = x

CD ⊥ PA, m( APB

|CP| = 2 ⋅ |CD|
A) 3 B) 2 C) 2 3
= 2 ⋅ (3 cm + x)
D) 3 E) 4
= 6 cm + 2x
tir.
B
x
C
6
x +
2x DNA 8
E
C
3
30°
P
E
3 D 3 3 + 3x F
x
A
1
|PB| = |PA| A D B
⇒ x + 6 cm + 2x = 3 cm + 3 3 cm + 3 x Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin değme

⇒ x + 2x − 3 x = 3 cm + 3 3 cm − 6 cm noktaları D, E, F dir.
⇒ 3 x − 3 x = 3 3 cm − 3 cm ABC bir ikizkenar dik üçgen, CA ⊥ CB,
⇒ x ⋅ (3 − 3 ) = 3 cm (3 − 3 ) |EB| = 1 cm ve |FE| = x
⇒ x = 3 cm olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 1 B) 2 −1 C) 2 − 2
buluruz.
Doğru Seçenek C D) 3 − 2 2 E) 4 − 2 2

Çözüm
|CE| = a dersek, C
1
KÜLAHTA DONDURMA'dan, E
F
|CF| = |CE| = a
x
olur.
ABC, bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,

A D B
|CA| = |CB|
⇒ a + |FA| = a + 1 cm
taları D, E, F dir.
⇒ |FA| = 1 cm
ABC bir ikizkenar dik üçgen,
dir.
CA ⊥ CB, |CE| = 1 cm ve |EB| = x
|AD| = |AF| = 1 cm olduğuna göre, x kaç cm dir?
|BD| = |BE| = 1 cm A) 1 B) 2 C) 2
bulunur. D) 1 + 2 E) 2 + 2
C
a a
F E
x
1 1
A 1 D 1 B
+ DNA 9
ABC , bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
| AB | = 2 ⋅ | CA | B d
E
⇒ 2 cm = 2 ⋅ (a + 1 cm) A
2 cm
⇒ a + 1 cm = = 2 cm
2
⇒ a = ( 2 − 1) cm
dir. l
C F K D
+
CEF , bir ikizkenar dik üçgen olduğundan,
d ve A doğruları şekildeki iki çembere A, B, C, D nok-
| FE | = 2 ⋅ | CF | talarında teğettir.
⇒ x = 2 ⋅ ( 2 − 1) cm
EFK üçgeninin [EF] ve [EK] kenarları da bu iki çem-
⇒ x = (2 − 2 ) cm bere teğettir.
dir. |AB| = 24 cm olduğuna göre, EFK üçgeninin çev-

resi kaç cm dir?
Doğru Seçenek C
A) 24 B) 32 C) 36 D) 40 E) 48

Çözüm
EF ile EK nın çemberlere değdiği noktalara L ve M diye- B d
lim. E
A
|AE| = x ve |EB| = y dersek,
|EL| = |EA| = x
l
|EM| = |EB| = y C F K D
olur.
d ve A doğruları şekildeki iki çembere A, B, C, D noktala-
|CF| = z ve |KD| = t dersek, rında teğettir.
tekrar KÜLAHTA DONDURMA'dan, EFK üçgeninin [EF] ve [EK] kenarları da bu iki çembere
teğettir.
|FL| = |FC| = z
|AB| = 16 cm olduğuna göre, EFK üçgeninin çevresi
|KM| = |KD| = t
kaç cm dir?
olur. |FK| = v diyelim.
A) 16 B) 24 C) 32 D) 36 E) 48
B d
y
E
A x
x y
L M
z t
l
C z F v K t D
DNA 2'den,
|CD| = |AB| = 24 cm
olduğunu biliyoruz. Şu halde,
DNA 10
x + y = 24 cm
z + v + t = 24 cm
A ABC bir dik
olduğu açıktır. üçgen
+
Şimdi, EFK nin çevresini bulalım. AB ⊥ AC
+ |BD| = 4
Çevre (EFK ) = x + z + v + t + y
B 4 D 5 C |DC| = 5
= (x + y) + (z + v + t)
= 24 cm + 24 cm Şekildeki ABC dik üçgeninin iç teğet çemberinin [BC]
= 48 cm ye değdiği nokta D dir.
dir. +
Buna göre, ABC nin alanı kaçtır?
Doğru Seçenek E
A) 15 B) 16 C) 20 D) 32 E) 40

20
Çözüm + 1

Alan( ABC) = ⋅ ( x 2 + 9 x + 20)
2
Çemberin [AB] ve [AC] ye değdiği noktalara E ve F diye- 1
= ⋅ (20 + 20)
lim. KÜLAHTA DONDURMA'dan, 2
1
|BE| = |BD| = 4 = ⋅ 40
2
|CF| = |CD| = 5 = 20
olur.
buluruz.
|AE| = x diyelim.
Doğru Seçenek C
|AF| = |AE| = x
olur.
Kısayol
A
x x A
F
E
4 5
B 4 D 5 C
B D C
ABC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:

Hipotenüsü [BC] olan bir ABC dik üçgeninin iç teğet
|AB|2 + |AC|2 = |BC|2
çemberinin [BC] ye değdiği nokta D olsun.
⇒ (x + 4)2 + (x + 5)2 = (4 + 5)2
O zaman,
⇒ x 2 + 8 x + 16 + x 2 + 10 x + 25 = 16 + 40 + 25
+
Alan(ABC) = | BD | ⋅ | DC |
⇒ 2x + 18x = 40
2
⇒ x2 + 9x = 20 ....... (i) dir.
elde ederiz.
+ 1
Alan( ABC) = ⋅ | AB | ⋅ | AC |
2
A ABC bir dik
1
= ⋅ ( x + 4) ⋅ ( x + 5) üçgen
2 F
E
1 2 AB ⊥ AC
= ⋅ ( x + 5 x + 4 x + 20)
2 5 6
|EB| = 5 cm
1 2
= ⋅ ( x + 9 x + 20)
2 B D C
|FC| = 6 cm
dir.
(i) denkleminden elde ettiğimiz taları D, E, F dir.
+
x2 + 9x = 20 Buna göre, ABC nin alanı kaç cm2 dir?
değerini yerine yazarsak; A) 15 B) 20 C) 24 D) 30 E) 36

TANIM Çözüm
ABCD dörtgeninin iç teğet çemberinin, dörtgenin kenarla-

Dış bükey bir çokgenin içerisine çokgenin bütün kenar-
rına değdiği noktalara E, F, K, L diyelim.
larına teğet olacak biçimde bir çember çizilebiliyorsa, o
zaman o çokgene bir teğetler çokgeni denir. KÜLAHTA DONDURMA'yı bildiğimize göre,
|AE| = |AL| = a
Dış bükey çokgenin kenar sayısına göre, bir teğetler çok-
geni, teğetler dörtgeni, teğetler beşgeni, ... gibi isimlen- |BE| = |BF| = b
dirilir.
|CF| = |CK| = c
|DK| = |DL| = d
diyebiliriz.
C
c
d K
D
d c
L
Teðetler Teðetler
dörtgeni beþgeni F
a
A b
a
E
b
B
|AB| = 12 cm
⇒ a + b = 12 cm
|DC| = 8 cm
DNA 11
⇒ d + c = 8 cm
C ABCD bir teğetler
8 olduğu soruda verilmiş.
D dörtgeni
|AB| = 12 cm Buradan,
|DC| = 8 cm |DA| + |CB| = d + a + c + b
A
= (d + c) + (a + b)
12
= 8 cm + 12 cm
B
= 20 cm
Yukarıdaki verilere göre, |DA| + |CB| toplamı kaç
cm dir? buluruz.
Doğru Seçenek D
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 21

Böylece, bir teğetler dörtgeninde karşılıklı kenar

uzunluklarının toplamının birbirine eşit olduğunu gör- DNA 12
dük.
E 5 D ABCDEF bir
teğetler altıgeni
|AF| = 6 cm
F
C C |BC| = 4 cm
ABCD bir teğetler
D dörtgeni 6 |ED| = 5 cm
4
|DA| = 6 cm A
6 B
10
|CB| = 10 cm
Yukarıdaki verilere göre, |AB| + |CD| + |EF| toplamı
A
kaç cm dir?
A) 12 B) 14 C) 15 D) 16 E) 18
B
Yukarıdaki verilere göre, ABCD dörtgeninin çevresi

kaç cm dir?
A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
Çözüm
Çemberin altıgene değdiği noktalara K, L, M, N, P, R
diyelim:
E N D
P
M
F
C
R
L
A
K B
Işık 12 KÜLAHTA DONDURMA'dan,
|AK| = |AR|
C
D |BK| = |BL|
|CL| = |CM|
|DN| = |DM|
A
|EP| = |EN|
B |FR| = |FP|
ABCD bir teğetler dörtgeni ise,
|AK| = |AR| = a, |BK| = |BL| = b, |CL| = |CM| = c,
|AB| + |DC| = |DA| + |CB|
|DN| = |DM| = d, |EP| = |EN| = e, |FR| = |FP| = f
dir.
diyelim.

e
E e N d D
Hazine Avı
d
P
a + f = 6 cm
M
f
b + c = 4 cm Bir ABCD teğetler dörtgenini ele alalım.
F c
C
f e + d = 5 cm C
R c D
L
a olduğu soruda verilmiş.
b
A a b
K B
Bu üç eşitliği taraf tarafa toplarsak,

A
a + b + c + d + e + f = 15 cm B
buluruz. Şu halde,
ABCD nin iç teğet çemberinin merkezini O ve yarıçapını
|AB| + |CD| + |EF| = (a + b) + (c + d) + (e + f) r ile gösterelim.
Çemberin ABCD nin kenarlarına değdiği noktalara E, F, K,

= 15 cm
L diyelim ve [OE], [OF], [OK], [OL] yarıçaplarını çizelim.
olduğu açıktır.
C
K
D
Doğru Seçenek C
L r
F
r r
O
r
A
E
B
Hazine 4'ten,
OE ⊥ AB
OF ⊥ BC
OK ⊥ CD
6 D ABCDEF bir teğetler OL ⊥ DA

E
altıgeni
|FA| = 2 cm
C
Şimdi, [OA], [OB], [OC] ve [OD] yi çizip, OAB, OBC, OCD,
F |CB| = 8 cm ODA üçgenlerinin alanlarını bulalım.
2 |ED| = 6 cm
8 C
A K
D
L r
B F
r r
O
Yukarıdaki verilere göre, ABCDEF altıgeninin çevresi
r
kaç cm dir?
A
E
A) 30 B) 32 C) 34 D) 36 E) 40 B

+ 1
Alan(OAB) = ⋅ | AB | ⋅ r
2 DNA 13
+ 1
Alan(OBC) = ⋅ | BC | ⋅ r C
2 6 ABCD bir teğetler
D
+ 1
dörtgeni
Alan(OCD) = ⋅ | CD | ⋅ r
2 |AB| = 18 cm
+ 1
Alan(ODA ) = ⋅ | DA | ⋅ r |DC| = 6 cm
2
A
dir. 18
B
+ + + +
Alan( ABCD) = A(OAB) + A(OBC) + A(OCD) + A(ODA ) Şekildeki ABCD teğetler dörtgeninin iç teğet çem-
berinin yarıçapı 4 cm olduğuna göre, alanı kaç cm2
olduğu zaten âşikardır. Buradan, dir?
1 1 1 1
Alan( ABCD) = ⋅ | AB | ⋅r + ⋅ | BC | ⋅r + ⋅ | CD | ⋅r + ⋅ | DA | ⋅r A) 80 B) 96 C) 108 D) 120 E) 144
2 2 2 2
1
= r ⋅ (| AB | + | BC | + | CD | + | DA |)
2
Çözüm
r ⋅ Çevre(ABCD)
1
=
2
IŞIK 12'den, bir teğetler dörtgeninde, karşılıklı kenar
buluruz. uzunluklarının toplamının birbirine eşit olduğunu biliyo-
ruz.
ABCD nin çevresini 2u ile gösterirsek; ABCD bir teğetler dörtgeni olduğundan,
|AB| + |DC| = |DA| + |CB|
Alan(ABCD) = u ⋅ r
dir.
elde ederiz. Buradan,

Çevre(ABCD) = |AB| + |DC| + |DA| + |CB|
Üçgenler Kitabımızda da = 2 ⋅ (|AB| + |DC|)
= 2 ⋅ (18 cm + 6 cm)
Alan = u ⋅ r
= 2 ⋅ 24 cm
formülünü elde etmiştik. Şimdi, bunu genelleyerek aşağı- = 48 cm
daki Hazine’yi verebiliriz. buluruz. ABCD nin çevresini 2u ile gösterirsek,

2u = 48 cm
⇒ u = 24 cm
olur. r = 4 cm olduğu zaten soruda verilmiş.
Hazine 6'dan,
Hazine 6 Alan(ABCD) = u ⋅ r
= 24 cm ⋅ 4 cm
Bir teğetler çokgeninin çevresini 2u ve iç teğet çembe-
= 96 cm2
rinin yarıçapını r ile gösterirsek,
buluruz.
Alan = u ⋅ r
Doğru Seçenek B
olur.

DNA 14
C ABCD bir teğetler
4 D C ABCD bir teğetler
D dörtgeni
dik yamuğu
|AB| = 10 cm
O 6 |CB| = 6 cm
|DC| = 4 cm
|OE| = 4 cm
4
A
10
B E
A B
Şekildeki ABCD teğetler dörtgeninin iç teğet çemberi- Şekildeki ABCD teğetler dik yamuğunun iç teğet çem-
nin yarıçapı 3 cm olduğuna göre, alanı kaç cm dir? 2
berinin merkezi O dur.
A) 36 B) 40 C) 42 D) 45 E) 48 Çember, [AB] ye E noktasında teğet olduğuna

göre, ABCD nin alanı kaç cm2 dir?
A) 56 B) 60 C) 64 D) 72 E) 75
Çözüm
Şimdi de, kolayca avlayabileceğiniz bir IŞIK vere-
lim. Çemberin [DA] ve [DC] kenarlarına değdiği noktalara F ve
K diyelim ve [OF] ve [OK] yarıçaplarını çizelim.
Işık 13 Hazine 4'ten,
Bir teğetler çokgeninin herhangi iki köşesine ait [OF] ⊥ [DA]
açıortayının kesişim noktası, o çokgenin iç teğet

[OK] ⊥ [DC]
çemberinin merkezidir.
olur. KÜLAHTA DONDURMA'dan,
|AE| = |AF|
O
O olduğu görülür.
Şu halde, AEOF dörtgeninin bir kare olduğu açıktır.
Benzer şekilde OFDK dörtgeninin de bir kare olduğu gö-

Bir teğetler çokgeninin bütün köşelerine ait açıor-
tayları aynı bir noktadan (iç teğet çemberin mer- rülür.
kezi) geçerler.
D K C
4 4
O 6
F O
O 4
4 4
A 4 E B

IŞIK 12'den ABCD nin çevresini 2u ile gösterirsek;

Kısayol
u = |DA| + |CB|
= 8 cm + 6 cm y ABCD bir teğetler

D C
dik yamuğu
= 14 cm
|AB| = x
olur.
|DC| = y
Hazine 6'dan,
Alan(ABCD) = u ⋅ r x
A B
= 14 cm ⋅ 4 cm
= 56 cm2
Alan(ABCD) = x ⋅ y
buluruz.
dir.
Doğru Seçenek A
DNA 15
D AB ⊥ AD
A
AB ⊥ BC
D C ABCD bir teğetler dik 8 |AB| = 8 cm

yamuğu |BC| = 6 cm
E
O |CB| = 8 cm B 6 C E
8
3
|OE| = 3 cm
Şekildeki AD ve CE doğrularının arasına [AD, [AC] ve
[CE ye teğet olacak biçimde bir çember çiziliyor.
A B
Çemberin [AD ye değdiği nokta F olduğuna göre,
Şekildeki ABCD teğetler dik yamuğunun iç teğet çemberi- |AF| uzunluğu kaç cm dir?
nin merkezi O dur.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
Çember, [DA] ya E noktasında teğet olduğuna göre,
ABCD nin alanı kaç cm2 dir?
A) 40 B) 42 C) 45 D) 48 E) 50 Çözüm
İstenen çemberi çizelim ve çemberin [AC] ve [CE ye değ-
diği noktalara sırasıyla K ve L diyelim.
F D
A
K
Şimdi, bir teğetler dik yamuğunun alanını hesaplatan
bir KISAYOL verelim. B 6 C L E

|AC| = 10 cm
buluruz. E AB ⊥ BC
A
KÜLAHTA DONDURMA'dan, AB ⊥ AE
|CK| = |CL|
12 |AB| = 12 cm
|AK| = |AF|
|BC| = 5 cm
|CK| = |CL| = a dersek, |AK| = |AF| = 10 cm – a olur. B 5 C D
10 a F D Şekildeki AE ve CD doğrularının arasına, [AE, [AC] ve

A
[CD ye teğet olacak biçimde bir çember çiziliyor.
10
Çemberin [AE ye değdiği nokta F olduğuna göre, |AF|

a
8
K
a A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
B 6 C a L E
Çemberin merkezine O dedikten sonra, [OF] ve [OL] yarı-

çaplarını çizersek, Hazine 4'ten,
[OF] ⊥ AF
[OL] ⊥ BL
Not
olduğunu ve bunun sonucu olarak [FL] nin çap olduğunu
Bir teğetler dörtgeninde, karşılıklı kenar uzunluklarının
görürüz.
toplamının birbirine eşit olduğunu öğrendik. Peki, bunun
10 a F D
A
karşıtı da doğru mudur?
Yani, bir dörtgenin karşılıklı kenar uzunluklarının toplamı

8
O birbirine eşit ise, o dörtgen bir teğetler dörtgeni olur mu?
Bu soruyu, ispatını yapmadan cevaplayalım:
B 6+a L E Eğer, dış bükey bir dörtgenin karşılıklı kenar uzunlukları-

nın toplamı birbirine eşitse, o zaman, o dörtgen bir teğet-
ABLF dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan ve bir dikdörtge-
nin karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğundan, ler dörtgeni olur.
|AF| = |BL| Bu bilgi sayesinde verilen bir dörtgenin, teğetler dörtgeni

⇒ 10 cm – a = 6 cm + a olup, olmadığını kolayca anlayabiliriz.
⇒ a = 2 cm
dir.
Buradan,
|AF| = 10 cm – a
Kare
= 10 cm – 2 cm
Eþkenar
= 8 cm dörtgen
buluruz.
Deltoid
Doğru Seçenek D
Örneğin, eşkenar dörtgen, deltoid ve kare, birer teğetler
dörtgenidir.

n nin açıortayı olduğunu gördük.

Böylece, [PO] nun, APB
Hazine Avı
Nihayet, bu bölümdeki son hazinemizi de bulmuş olduk.
Bir çemberin dış bölgesindeki bir noktadan geçen ve çem-

bere teğet olan iki tane doğru olduğunu; ayrıca bu nokta-
nın teğet değme noktalarına olan uzaklıklarının birbirine Hazine 7
eşit olduğunu, biraz önce öğrenmiştik.
Şimdi, O merkezli ve r yarıçaplı bir çember ile bu çemberin A
dış bölgesinde bir P noktasını ele alalım.
P den geçen ve çembere teğet olan iki doğrunun çembere a

P O
a
değdiği noktalara A ve B diyelim.
P O [PA ve [PB, O merkezli çembere A ve B noktalarında

teğet ise,
n ) = m(OPB
m(OPA n)
dir.
B
......................................................................................
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizersek, Hazine 4'ten, Bir çemberin dış bölgesindeki bir noktayı, o çem-
[OA] ⊥ PA berin merkezine birleştiren doğru parçası; kolları
o noktadan çembere çizilen teğetler olan açının
[OB] ⊥ PB
açıortayıdır.
olur.
Ayrıca, KÜLAHTA DONDURMA'dan,
|PA| = |PB|
[PO] yu çizelim.
A
Not
r
P Hazine 7'nin karşıtı da doğrudur.
O
B
d
+ + P
OAP ile OBP nin bütün kenar uzunlukları birbirine eşit
olduğundan, bu iki üçgen eştir.
Eş iki üçgenin eşit kenarlarının karşılarındaki açılarının

ölçüleri de eşit olacağından,
n ) = m(OPB
m(OPA n) Yani, yukarıdaki çemberin merkezi, d doğrusunun üze-
rindedir.
dir.

[PO] yu çizelim.
TEĞETORTAY'dan,
"Bir çemberin dış bölgesindeki bir nok- n ) = m(OPA

m(BPO n ) = 30°
tayı o çemberin merkezine birleştiren

olur.
doğru parçası; kolları o noktadan çem-
bere çizilen teğetler olan açının açıor- A
tayıdır." Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki

karşılığı
30° O
P
30°
TEĞETORTAY
6
olacaktır.
B
+
OPB , 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan,
1
| OB | = ⋅ | PB |
3
DNA 16
1
= ⋅ 6 cm
3
A
6 3
= cm
3
= 2 3 cm
P 60° O
dir.
6 Doğru Seçenek A
[PA ve [PB, O merkezli çembere A ve B noktalarında

teğettir.
n ) = 60° ve |PB| = 6 cm
m( APB n ) = 60°
A m( APB
olduğuna göre, O merkezli çemberin yarıçap uzun- |PB| = 12 cm

luğu kaç cm dir?
P 60° O
A) 2 3 B) 3 C) 3 3
12
D) 4 E) 4 3
B
Çözüm [PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A ve B

noktalarında teğettir.
[OB] yarıçapını çizelim. Buna göre, O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç
Hazine 4'ten, cm dir?
A) 3 3 B) 4 C) 4 3
[OB] ⊥ [PB
D) 6 E) 6 3
dir.

A
DNA 17
x
A ABC bir üçgen x E
x |EC| = 6 cm
6
|BD| = 2⋅|DC|
E
B r O r D r C
|AE| = x
6
ABC üçgeninde, İç Açıortay Teoremi'ni yazalım:

B D C
Şekildeki [BD] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin | AB | | BO |

=
| AC | | OC |
[AB] ve [AC] kenarlarına B ve E noktalarında teğettir.

x r
⇒ =
x + 6 cm 2r
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
⇒ 2x = x + 6 cm
⇒ x = 6 cm
buluruz.
Çözüm
Doğru Seçenek A
[BD] nin orta noktasına O diyelim.
|OB| = |OD| = r
dersek, |BD| = 2⋅|DC| olduğundan, |DC| = r olur.
|AB| = |AE| = x
tir.
A A ABC bir üçgen
|AE| = |EC|
x
E
|BD| = 12 cm
x E
|DC| = x
6
B 12 D x C
B r O r D r C
Şekildeki [BD] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin [AB] ve
[AC] kenarlarına B ve E noktalarında teğettir.
[AO] yu çizelim.
TEĞETORTAY'tan, [AO] açıortay olur. A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12

Tenef füs Çözüm

[DE] çaplı çemberin merkezine O dersek,
C
c
|DO| = |OE| = 2 cm
D
olur.
b
d
[AO] yu çizelim.
TEĞETORTAY'dan,
A a B
n ) = m(OAC
m(BAO n)
Şekildeki ABCD dörtgeni, hem teğetler dörtgeni hem olduğunu görürüz.

de kirişler dörtgeni ise o zaman, A
Alan( ABCD) = a ⋅ b ⋅ c ⋅ d
dir.
Kim bilir!
B 1D 2 O 2 E 2 C
Belki bir gün işinize yarar.

ABC üçgeninde İç açıortay Teoremi'ni yazarsak,
| AB | | BO | 3
= =
| AC | | OC | 4
buluruz.
Doğru Seçenek B
DNA 18
A ABC bir üçgen
[DE] çemberin A ABC bir üçgen
çapı [DE] çemberin çapı

|BD| = 1 cm
|BD| = 2 cm
B 1D 4 E 2 C |DE| = 4 cm
|DE| = 3 cm
|EC| = 2 cm B 2 D 3 E1 C
|EC| = 1 cm
Şekildeki [DE] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin
[AB] ve [AC] kenarlarına teğettir. Şekildeki [DE] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin [AB] ve
| AB | [AC] kenarlarına teğettir.
Buna göre, oranı kaçtır?
| AC | | AB |
Buna göre, oranı kaçtır?
| AC |
2 3 4 5 4
A) B) C) D) E)
3 4 5 4 3 3 4 5 7 7
A) B) C) D) E)
2 3 4 4 5

A
DNA 19
O
A D
) = 30°
m(B 30
°
l ) = 60° 30° 30°
m(C B x E 6 C
D
|EC| = 6 cm Şimdi OBC üçgenine odaklanalım.
30° 60°
B x E 6 C
|BE| = x n ) = m(OCB
n)
m(OBC
Şekildeki [AD] çaplı yarım çember, ABC üçgeninin +
[BC] kenarına E noktasında teğettir. olduğundan, OBC bir ikizkenar üçgendir.
İkizkenar bir üçgende, tabana ait yükseklik, açıortay ve

kenarortay doğrularının çakışık olduğunu hatırlayalım.
A) 2 + 2 3 B) 2 + 3 3 C) 3 + 2 3 Buradan hareketle, [OE] nin, yükseklik olduğu için aynı
zamanda kenarortay olduğunu söyleriz.
D) 3 + 3 3 E) 6
Şu halde,
|BE| = |EC|
⇒ x = 6 cm
olduğu açıktır.
Doğru Seçenek E
Çözüm
[AD] çaplı yarım çemberin merkezine O diyelim ve

[OC] yi çizelim.
n ) = 90° olduğundan, A teğet değme noktasıdır.

m(BAC
TEĞETORTAY'dan,
) = 36°
m(P
n ) = m(OCE
m(OCA n ) = 30° A
l ) = 18°
m(C
4
olur. O |PA| = 4 cm
A
36° |BC| = x
P
O 18°
B
x
D C
30
°
30° 30° PA ve PB doğruları, şekildeki O merkezli çembere A ve B
B x E 6 C
[OE] yi çizersek, Hazine 4'ten, P, B, C doğrudaş olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 2 + 3 B) 2 + 5 C) 2 + 2 5
[OE] ⊥ [BC]
D) 4 E) 8 − 2 5
olur.

C
DNA 20
20
C [AB] çemberin çapı 20 D

|AB| = 30 cm
x 15
|CA| = 20 cm
20 D
A 15 O 15 B
|AD| = x
x [CO] yu çizersek,
A 30 B
TEĞETORTAY'dan, [CO] nun açıortay olduğunu görü-
rüz.
CA ve CD doğruları, şekildeki çembere A ve D nokta- CAOD dörtgeninin bir deltoid olduğunu farkedersek,
larında teğettir. TEĞETORTAY'a ihtiyacımız kalmaz.
Buna göre, x kaç cm dir? [CO] ile [AD] nin kesişim noktasına H diyelim. Bir deltoidin
köşegenleri dik kesiştiğinden,
A) 18 B) 20 C) 21 D) 24 E) 25
[CO] ⊥ [AD]
dir. Ayrıca,
x
|AH| = |HD| =
2
olacağını Deltoid konusundan biliyoruz.
Çözüm C
20
20 D
|CD| = |CA| = 20 cm
H x/2 15
dir.
x/2
Hazine 4'ten, A 15 O 15 B
CAO dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,

CA ⊥ AB
|CO| = 25 cm
dir. buluruz.
Çemberin merkezine O dersek, CAO dik üçgeninin alanını iki türlü yazarsak;
+ 1 1
|AO| = |OB| = 15 cm Alan(CAO) = ⋅ | CA | ⋅ | AO | = ⋅ | CO | ⋅ | AH |
2 2
olur.
⇒ |CA| ⋅ |AO| = |CO| ⋅ |AH|
[OD] yarıçapını çizersek, tekrar Hazine 4'ten, x
⇒ 20 cm ⋅ 15 cm = 25 cm ⋅
2
OD ⊥ CD
2 ⋅ 20 cm ⋅ 15 cm
⇒ x=
olur. 25 cm
= 24 cm
buluruz.
|OD| = |OA| = 15 cm
Doğru Seçenek D
dir.

Çözüm
D [AB] çemberin çapı KÜLAHTA DONDURMA'dan,
C
|AB| = 40 cm
x
15 |PA| = |PB|
|CA| = 15 cm
A 40 B
|DA| = x olduğunu biliyoruz.
CA ve CD doğruları, şekildeki çembere A ve D noktala-

PAB ikizkenar üçgeninde [PE] yükseklik olduğundan ve
rında teğettir.
ikizkenar bir üçgende tabana ait yükseklik ve açıortay
doğruları çakışacağından [PE] aynı zamanda açıortaydır.
55
A) 20 B) 24 C) 25 D) E) 30
2
TEĞETORTAY'dan, çemberin merkezinin [CD] üzerinde
olduğunu söyleriz.
Çemberin merkezine O diyelim.
15
|CO| = |OD| = cm
2
15 9
|EO| = cm − 3 cm = cm
2 2
olur.
[OA] yarıçapını çizelim.

DNA 21
Hazine 4'ten,
A
[OA] ⊥ PA
D ve YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
12
E
3
x
C 15
P |OA| = |OD| = cm
2
B olur.

rında teğettir. A
P, C, E, D doğrudaş, PD ⊥ AB, 15
2
D
|CE| = 3 cm, |ED| = 12 cm ve |PC| = x E 15
3
x 9 O 2
C 2
olduğuna göre, x kaç cm dir? P
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
B

OAP dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak;

Kısayol
|AO|2 = |OE| ⋅ |OP|
P, C, E, D
2
⎛ 15 ⎞ ⎛9 ⎞ A doğrudaş
⇒ ⎜ cm ⎟ = ⎜ cm ⎟ ⋅ | OP |
⎝ 2 ⎠ ⎝2 ⎠
PD ⊥ AB
225
cm2 E C
⇒ | OP | = 4 D P |DE| = x
9 x y z
cm
2 |EC| = y
25
= cm B |CP| = z
2
buluruz.
[PA ve [PB şekildeki çembere A ve B de teğet ise
25
| OP | = cm
2 y x
=
9 25 z x+y+z
⇒ cm + 3 cm + x = cm
2 2
dir.
⇒ x = 5 cm
dir.
Doğru Seçenek B
A
DNA 22
O, D, C
C A
P
3 E x
D doğrudaş
5
[OC] // [PA
O
B |PC| = 10 cm
P D
x
10 |CB| = 8 cm
C
8
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında B
|DC| = x
teğettir.
[PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A ve
P, C, E, D doğrudaş, PD ⊥ AB,
B noktalarında teğettir.
|PC| = 5 cm, |CE| = 3 cm ve |ED| = x
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15

Çözüm A
[PO] yu çizelim.
O
n ) = α dersek,
TEĞETORTAY'dan, m(OPA a a
P a D 6 6
n ) = m(OPA
m(OPB n) = α 10 x
C
8
B
olur.
[OC] // [PA olduğundan, iç ters açılardan, |CO| = 10 cm
n ) = m(OPA
m(POC n) = α ⇒ 6 cm + x = 10 cm
olur. ⇒ x = 4 cm
+ dir.
Şu halde, COP nin bir ikizkenar üçgen olduğu açıktır.
|CO| = |CP| = 10 cm Doğru Seçenek D
dir.
O
a a
P a D
10
10
C
8
B
Hazine 4'ten, D ∈ [OC]

A
[OB] ⊥ [PB 4 [OC] // [PB
C
dir. D
x |AC| = 4 cm
5
O
P |CP| = 5 cm
OBC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
|CD| = x
|OB| = 6 cm
B
buluruz.
[PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A ve B
YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, noktalarında teğettir.
|OD| = |OB| = 6 cm Buna göre, x kaç cm dir?

3 5
dir. A) 1 B) C) 2 D) E) 3
2 2

OAP dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:

DNA 23
|PO|2 = |AP|2 + |AO|2
[PC] açıortay
A
⇒ (2 cm + r)2 = (4 cm)2 + r2
|PA| = 4 cm
2 2
4 ⇒ 4 cm2 + 4r cm + r = 16 cm2 + r
|PC| = 2 cm
P 2 C
⇒ 4r cm = 12 cm2
12 cm2
⇒ r=
B 4 cm
= 3 cm
[PA ve [PB ışınları, şekildeki çembere A ve B nokta-
larında teğettir. buluruz.
Buna göre, bu çemberin çapının uzunluğu kaç cm
dir? Yarıçapı 3 cm olan bir çemberin çapının 6 cm olacağı
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10 zaten âşikar.
Doğru Seçenek B
Çözüm
PC doğrusunu çizelim ve PC nin AB büyük yayını kestiği
noktaya D diyelim.
[PC] açıortay olduğundan,
TEĞETORTAY'dan, [CD] nin çap olduğunu söyleriz.
Çemberin merkezine O diyelim ve [OA] yarıçapını

çizelim.
Hazine 4'ten,
[OA] ⊥ [PA
[PC] açıortay
dır. A
|PA| = 8 cm
8
Çemberin yarıçapına r dersek,
|PC| = 4 cm
P 4 C
|OA| = |OC| = |OD| = r
olur.
B
A
4
r [PA ve [PB ışınları, şekildeki çembere A ve B noktalarında
P 2
D
teğettir.
C r O r
Buna göre, bu çemberin çapının uzunluğu kaç cm
dir?
B
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16

4. AH ⊥ PB
TEST - 1 A
|BH| = 2 cm
1. A |PA| = 22 cm x P |HP| = 3 cm
22 3
|PD| = 12 cm |AB| = x
H
P 2
C B
|CB| = x
12 x
B
D
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B nokta-
larında teğettir.
[PA, [PB ve [PD ışınları şekildeki iki çembere A, B, C Buna göre, x kaç cm dir?
ve D noktalarında teğettir.
A) 13 B) 2 5 C) 29
D) 2 10 E) 2 11
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
2. AH ⊥ PB
A 5. A AB ⊥ AC
|BH| = 4 cm F |AB| = 6 cm
D
P |HP| = 6 cm
|AC| = 8 cm
6
H |BE| = x
4 B x E C
B
Şekildeki ABC üçgeninin iç teğet çemberinin değme

[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B nokta- noktaları D, E, F dir.
larında teğettir.
Buna göre, |AH| uzunluğu kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10

3 |AE| = 3 cm x
F |AB| = 5 cm
E D
D |BC| = 10 cm |AC| = 7 cm
|BC| = 8 cm
B E C
B F C |AF| = x

noktaları D, E, F dir.
+ Buna göre, x kaç cm dir?
Buna göre, ABC nin çevresi kaç cm dir?
3 5 10
A) B) 2 C) D) E) 3
A) 18 B) 20 C) 23 D) 26 E) 30 2 2 3

7. A OA ⊥ OD 10. 6 ABCDE bir teğetler

O D C
3 beşgeni
|OC| = 3 cm
C
1 F
|DC| = 6 cm
|CB| = 1 cm 2
B
D E B |AB| = 5 cm
5 |EF| = 2 cm
A
OA, OB ve OD doğruları şekildeki çemberlere A, B, Yukarıdaki şekilde, [DE] kenarı çembere F noktasın-
C, D noktalarında teğettir. da teğettir.
Buna göre, A ve D noktaları arasındaki en kısa Buna göre, ABCDE beşgeninin çevresi kaç cm
uzaklık kaç cm dir? dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 26 B) 27 C) 28 D) 30 E) 32
8. C |DE| = 2 cm 11. A ABC bir üçgen
|BA| = 6 cm D BCDE bir teğetler
D
E dörtgeni
2 E ve A teğet değme
E |BC| = 18 cm
noktaları
B 18 C
B 6 A
Yukarıdaki verilere göre, ABC üçgeninin çevresi

Şekildeki çembere, BC ve CD doğruları teğettir.
AED üçgeninin çevresinden kaç cm fazladır?
Buna göre, |CB| – |CD| farkı kaç cm dir?
A) 18 B) 27 C) 36 D) 45 E) 54
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
12. AB ⊥ BC
9. A ABCD bir teğetler D
|AC| = 10 cm
5 A
7 D dörtgeni
B E
|CB| = 8 cm
|AB| = 7 cm 10
12
|BF| = x
|AD| = 5 cm
x P B x F
8
|DC| = 12 cm
CA, CB ve AB doğruları, şekildeki çembere sırasıyla
|BC| = x
C D, F ve E noktalarında teğettir.
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

13. 16. AB ⊥ BC
E
B D
|AB| = 6 cm
5
F A C |CB| = 3 cm
3
|DC| = 5 cm
C
A 6 B
D
AB ile CD doğruları, şekildeki çembere A ve D nok-

Yukarıdaki şekilde, ABC üçgeni ile ABC nin dış teğet talarında teğettir.
çemberlerinden biri gösterilmiştir. Buna göre, DAC üçgensel bölgesinin alanı kaç
cm2 dir?
|EA| = 6 cm olduğuna göre, ABC üçgeninin çev-
resi kaç cm dir? A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25
A) 9 B) 12 C) 13 D) 16 E) 18
17. A
14. A AB ⊥ BC
B
20
BC ⊥ CD E K
120°
3
|AD| = 20 cm C
D
|BF| = 10 cm
E F D
Şekildeki çembere [AB ve [AC ışınları B ve C, [DE ve

B 10 F C [DF ışınları E ve F noktalarında teğettir.
n ) = 120°
[AC ∩ [DE = {K}, m( AKD
ABCD dik yamuğunun kenarları şekildeki çembere
D, E, F noktalarında teğettir. |EC| = 3 cm ve |AB| + |DF| = 12 cm
olduğuna göre, |AK| + |KD| toplamı kaç cm dir?

Buna göre, |DC| uzunluğu kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
A) 16 B) 18 C) 20 D) 21 E) 24
18.
L
A
15. A AB ⊥ BC
2
D K
4 |AF| = 4 cm
F F x
|FC| = 8 cm C
D 8 E B
M
B E C
Şekildeki ABC dik üçgeninin iç teğet çemberinin
değme noktaları D, E, F; dış teğet çemberlerinden
birinin değme noktaları K, L, M dir.
|AD| = 2 cm olduğuna göre, |KM| = x kaç cm dir?
+
Buna göre, ABC nin alanı kaç cm2 dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 3
A) 16 B) 24 C) 30 D) 32 E) 36 D) 4 E) 6

19. A |AE| = 3 cm 22. A |AE| = 10 cm
3 D |EB| = 6 cm q |EB| = 3 cm
x l) = θ
E [ED] // [BC m( A
10
) = α
m(B
|ED| = x
6
α + θ = 90°
C E
D
B |DC| = x
3 x
AB, BC ve AD doğruları şekildeki çembere E, C ve D a

B C
Buna göre, x kaç cm dir? ABCD dörtgeninin kenarları şekildeki çembere C, D

ve E noktalarında teğettir.
9 10 15
A) B) 3 C) D) E) 4
4 3 4 Buna göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 3
20. A AB ⊥ AC
D) 3 2 E) 4
|AB| = 12 cm
|AC| = 9 cm
D E
23. D C ABCD bir dikdörtgen
B F x K C |FK| = x
[AD] çemberin çapı
Şekildeki [AD] ve [AE] çaplı yarım çemberler, ABC |CB| = 15 cm

dik üçgeninin [BC] kenarına F ve K noktalarında te- 15
ğettir. |EB| = 8 cm
Buna göre, x kaç cm dir? |AE| = x
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A x E 8 B
CE doğrusu şekildeki çembere teğettir.

21. d
A
C 9
A) 3 B) 4 C) D) 5 E) 6
2
B
D
24. D 3 C ABCD bir teğetler
l dik yamuğu
d ve A doğruları şekildeki çemberlere A, B, C, D nok- |AB| = 8 cm

|DC| = 3 cm
d ⊥ A ve |AB| = 6 cm A 8 B
olduğuna göre, |AD| + |CB| toplamı kaç cm dir?

Yukarıdaki verilere göre, ABCD yamuğunun alanı
A) 6 B) 6 2 C) 6 3 kaç cm2 dir?
D) 9 E) 12 A) 18 B) 20 C) 24 D) 32 E) 36
1.C 2.C 3.D 4.B 5.C 6.B 7.B 8.C 9.E 10.A 11.C 12.C 13.B 14.B 15.D 16.A 17.C 18.B 19.E 20.C 21.B 22.B 23.C 24.C

4. A A, O, C doğrudaş
TEST - 2 |AO| = 3⋅|OC|
20
|AE| = 20 cm
E
n) = α
m(BOC |BC| = 12 cm
O
O |CD| = x
a
B 12 C xD
B C
AB ve BC doğruları şekildeki O merkezli çembere E
Şekildeki ABC dik üçgeninin iç teğet çemberinin ve D noktalarında teğettir.
merkezi O olduğuna göre, α kaç derecedir?
A) 105 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
2. A B, E, C
5. D C ABCD bir
doğrudaş dikdörtgen
x
5
|BE| = 3⋅|EC| |CE| = 5 cm
D
|DC| = 8 cm E
8 |EB| = 4 cm
|AD| = x 4
B E C
A B
AB ve AC doğruları, şekildeki [BE] çaplı yarım çem-
bere B ve D noktalarında teğettir. DE doğrusu, şekildeki [AB] çaplı yarım çembere
teğettir.
Buna göre, DCE üçgensel bölgesinin alanı kaç
cm2 dir?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16
A) 24 B) 25 C) 30 D) 36 E) 40
3. A [BD] çemberin çapı
AB ⊥ BC 6. A |AB| = 10 cm
4
D |AE| = 4 cm |AC| = 14 cm
E F
|EC| = 6 cm D |BC| = 12 cm
O
x O, çemberin merkezi
6 |DB| = x
B E C
B C
AC doğrusu, şekildeki [BD] çaplı yarım çembere E noktaları D, E, F dir.
[AO ∩ [BC] = {K} olduğuna göre, |EK| uzunluğu
Buna göre, x kaç cm dir? kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 1 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,8 E) 2

7. D a C ABCD bir dik yamuk 10. AH ⊥ PB

A
E [BC] çemberin çapı AH ∩ OP = {C}
|AB| = b |PH| = 6 cm
x O P
x C
|DC| = a 6 |HB| = 4 cm
H
4
|CB| = x B |OC| = x
A b B
[BC] çaplı yarım çember, ABCD dik yamuğunun [DA] [PA ve [PB ışınları şekildeki O merkezli çembere A
kenarına E noktasında teğettir. ve B noktalarında teğettir.
Buna göre, x in a ve b cinsinden eşiti nedir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) a2 + b2 B) 2 a2 + b2 C) a + b A) 2 5 B) 2 6 C) 3 5
2ab D) 5 E) 6
D) E) 2 ab
a+b
11. AH ⊥ PB
8. A |PD| = |DB| A
P, C, D, E
x P
C O, C, P doğrudaş E doğrudaş
6 5
D AC ∩ PB = {D} 1 [PC] açıortay
O x D
C
|CD| = 1 cm
|CD| = 6 cm P
B
H B |DE| = 5 cm
|AC| = x
|PC| = x

[PA ve [PB ışınları şekildeki O merkezli çembere A
larında teğettir.
ve B noktalarında teğettir.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
A) 6 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
12. OC // PA
A
9. D 2 E 3 C ABCD bir teğetler
|PC| = 5 cm
yamuğu
L
K
AB // DC O |CB| = 3 cm
|DE| = 2 cm P
5
|EC| = 3 cm C
A x F 8 B 3
B
|FB| = 8 cm
|AF| = x [PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A
Şekildeki çember, ABCD yamuğunun kenarlarına
E, F, K, L noktalarında teğettir. Buna göre, bu çemberin yarıçap uzunluğu kaç
cm dir?
9
A) 3 B) 4 C) D) 5 E) 6
A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 2

13. H [PD] açıortay 16. PA ⊥ PC

6 A
10 P, D, C B 6 PC ⊥ CB
C
P doğrudaş
|BC| = 6 cm
D
CH ⊥ PA
x
C |AP| = 10 cm
|HA| = 6 cm
B |AP| = 10 cm A 10 P
|CD| = x
[PA ve [PB ışınları, şekildeki çembere A ve B nokta- larında teğettir.
larında teğettir. Buna göre, bu çemberin yarıçap uzunluğu kaç
9
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 A) 3 B) 4 C) D) 5 E) 6
2
14. D C ABCD bir kare

17. A ABC bir dik üçgen
2
E [DC] çemberin çapı AB ⊥ BC
F |DE| = 2 cm | AE | 3
E =
x | EC | 2
|EA| = x x
6
|ED| = 6 cm
A B B D C
|BE| = x
BE doğrusu, [DC] çaplı yarım çembere F noktasında AC doğrusu, şekildeki [BD] çaplı yarım çembere E
teğettir. noktasında teğettir.
Buna göre, x kaç cm dir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
15. A |PA| = 20 cm 18. A [PC] açıortay

20
P |AB| = 24 cm P [AH] ⊥ PC
r 10
H 6 C |HC| = 6 cm
O 24 |OA| = r
|CP| = 10 cm
B
B

[PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A larında teğettir.
Buna göre, çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm
Buna göre, r kaç cm dir? dir?
A) 10 B) 12 C) 13 D) 15 E) 16 A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15

19. A [PH] açıortay 22. CO ∩ PA = {D}

20
P [AH] ⊥ [PH] A |PB| = |BC|
12
D
H |AP| = 20 cm 6 O |DP| = 6
|AH| = 12 cm
P
B B
C
[PA ve [PB ışınları, şekildeki çembere A ve B nokta- [PA ve [PB ışınları, şekildeki O merkezli çembere A
larında teğettir. ve B noktalarında teğettir.
Buna göre, çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm Buna göre, |DO| ⋅ |DC| çarpımı kaçtır?
dir?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 30 E) 36
A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16
20. A [PC] açıortay 23. D C

20
ABCD bir kare
x 10 P |AP| = 20 cm
8 L
C |CP| = 10 cm |DF| = 8 cm
x
|AC| = x |FA| = 4 cm
F E
B
4 |LE| = x
A K B

AB, DE ve DA doğruları, şekildeki çembere sırasıyla
larında teğettir.
K, L ve F noktalarında teğettir.
A) 3 5 B) 3 10 C) 4 10
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
D) 5 5 E) 6 5
24. D 2 E 6 C
21. B [AB] çemberin çapı
ABCD bir kare
x
x D AB ⊥ AC
|DE| = 2 cm
F
30 |AB| = |AC| = 30 cm
|EC| = 6 cm
L
|BD| = x
|EF| = x
A 30 C
A K B
CD doğrusu, şekildeki [AB] çaplı çembere D nokta-

AB, BE ve AD doğruları, şekildeki çembere sırasıyla
sında teğettir.
K, F ve L noktalarında teğettir.
A) 4 5 B) 6 5 C) 16 D) 18 E) 20 14 16
A) 4 B) C) 5 D) E) 6
3 3
1.C 2.C 3.C 4.B 5.C 6.A 7.E 8.D 9.C 10.A 11.B 12.B 13.D 14.C 15.D 16.D 17.D 18.E 19.D 20.E 21.B 22.E 23.B 24.B

ÇEMBER - BÖLÜM 06 TEĞET ÇEMBERLER
GİRİŞ Hazine Avı
Bu bölümümüze başlamadan önce, ÖSYM'nin yaptığı Birbirine dıştan teğet olan O1 ve O2 merkezli iki çemberi
sınavları baz alırsak, çember konusu ile sorulan sorular ele alalım ve çemberlerin birbirine değdiği noktaya A di-
yelim.
arasındaki en büyük dilimi TEĞET ÇEMBERLER oluş-
turduğu için, TEĞET ÇEMBERLER bölümünün, diğer
bölümlere nazaran daha önemli olduğunu söylememizde
fayda var.
A
O1 O2
TANIM
Düzlemde verilen iki çemberin yalnızca bir tane orta nok-

A dan geçen ve her iki çembere de teğet olan doğru ile
tası varsa, o zaman, bu iki çembere teğet çemberler de-
[O1A] ve [O2A] yarıçaplarını çizelim.
nir.
Çemberlerin birbirine değdiği noktaya da değme noktası
denir.
A
O1 O2
O A M
d
Hazine 4'ten, [O1A] ⊥ d ve [O2A] ⊥ d olduğunu biliyoruz.
Şekildeki O ve M merkezli çemberler teğet olup, A noktası
değme noktasıdır. A
O1 O2
Teğet iki çemberden biri diğerinin iç bölgesinde kalıyor-
sa, bu iki çembere içten teğet, kalmıyorsa dıştan teğet
denir. d
n
Şu halde m(O1AO2 ) = 180° olduğu âşikârdır.
Dolayısıyla, O1, A, O2 noktaları doğrudaştır.
Şimdi de içten teğet olan O1 ve O2 merkezli iki çemberi ele
alalım ve çemberlerin birbirine değdiği noktaya A diyelim.

Ýçten teðet çemberler Dýþtan teðet çemberler

Teğet Çemberler Çember - Bölüm 06
Hazine 8
A
O2 O1
A O2
O1 O2
O1
A dan geçen ve her iki çembere de teğet olan doğru ile A
[O1A] ve [O2A] yarıçaplarını çizelim. O1 ve O2 merkezli iki çember A noktasında içten veya
dıştan teğet ise O1, O2 ve A noktaları doğrudaştır.
Bu çizimi yaparken, O1 in [O2A] üzerinde kalmadığını var- .....................................................................................
sayalım. Birbirine teğet iki çemberin merkezlerinden geçen
doğru, değme noktasından da geçer.
A
O2 O1
"Birbirine teğet iki çemberin merkez-

Hazine 4'ten [O1A] ⊥ d ve [O2A] ⊥ d olduğunu biliyoruz.
lerinden geçen doğru, değme nokta-
sından da geçer." Hazine'sinin VADİ
DİLİ'ndeki karşılığı,
SÜPER ÜÇLÜ
A
O2 O1
olacaktır.
Şu halde,
n
m(O1AO2 ) = 180° − (90° + 90°) = 0°
olduğu âşikârdır.
Uyarı
Dolayısıyla A, O1, O2 noktaları doğrudaştır.
Birbirine teğet iki çember verildiğinde, yardımcı doğru
Nihayet bu bölümümüzün temelini teşkil edecek olarak öncelikle merkezleri birleştiren doğruyu çizme-
HAZİNE'mizi bulduk. miz gerekir.

Çember - Bölüm 06 Teğet Çemberler
O1BO2 dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:

DNA 1 ⎛x⎞
2 2
2 ⎛x ⎞
⎜ ⎟ + (3 cm) = ⎜ + 1 cm ⎟
⎝2⎠ ⎝2 ⎠
A [AB] ve [CD]
çemberlerin çapı x2 x2
⇒ + 9 cm2 = + x cm + 1 cm2
4 4
AB ⊥ BC
⇒ x cm = 8 cm2
x
B, C, D doğrudaş
⇒ x = 8 cm
E
|BC| = |CD| = 2 cm
buluruz.
|AB| = x
B 2 C 2 D Doğru Seçenek D
Şekildeki iki çember E noktasında teğettir.
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9 A [AB] ve [CD] çemberlerin

çapı
AB ⊥ BC
8 B, C, D doğrudaş
|AB| = 8 cm
E
Çözüm
|BC| = 2 cm
B 2 C x D
Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2 diyelim. |CD| = x
O1O2 doğrusunu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
O1, E, O2 2 2
noktalarının doğrudaş olduğunu biliyoruz.
DNA 2
x
|O1A| = |O1B| = |O1E| = D 1 F x C ABCD bir
2
dikdörtgen
|O2C| = |O2D| = |O2E| = 1 cm K |DF| = 1 cm
dir.
|FC| = x
A A E B
x Şekildeki ABCD dikdörtgeninin içerisine çizilen D ve B

2 merkezli çeyrek çemberler, K noktasında teğettir.
O1 Buna göre, x kaç cm dir?

x
2
x A) 1 B) 2 −1 C) 3 −1
E
2
1
D) 2 E) 2 − 2
B 2 C 1 O 1 D
2

Çözüm
D E C ABCD bir dikdörtgen
|DA| = 1 cm
|DA| = |DF| = 1 cm
1 K
dir.
Dikdörtgenin tanımından, A F B
|CB| = |DA| = 1 cm
Şekildeki ABCD dikdörtgeninin içerisine çizilen A ve C
n ) = 90° olduğu âşikârdır.
ve m(DCB merkezli çeyrek çemberler K noktasında teğettir.
DB doğrusunu çizelim. Buna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir?
SÜPER ÜÇLÜ'den, A) 2 B) 3 C) 2
D, K, B D) 1 + 2 E) 1 + 3
|DK| = |DF| = 1 cm
|BK| = |BC| = 1 cm
dir.
D 1 F x C
1
1 K 1
A E B
DCB dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:

DNA 3
(1 cm + x)2 + (1 cm)2 = (2 cm)2
O2
⇒ (1 cm + x) + 1 cm = 4 cm
2 2 2
O1
O
⇒ (1 cm + x) = 3 cm 2 2
⇒ 1 cm + x = 3 cm
⇒ x = ( 3 − 1) cm Şekildeki O, O1 ve O2 merkezli çemberler birbirlerine

ikişer ikişer teğettir.
buluruz.
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu 12 cm oldu-
Doğru Seçenek C
ğuna göre, OO1O2 üçgeninin çevresi kaç cm dir?
A) 12 B) 16 C) 18 D) 24 E) 30

Çözüm
Çemberlerin birbirlerine teğet oldukları noktalara A, B, C
diyelim. O1
O1O2, OO1 ve OO2 doğrularını çizelim.

O2
O
SÜPER ÜÇLÜ'den,
O, O1, A
O, O2, B
Şekildeki O, O1 ve O2 merkezli çemberler birbirlerine ikişer
O1, C, O2
ikişer teğettir.
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu 8 cm olduğuna
O1 ve O2 merkezli çemberlerin yarıçaplarına sırasıyla göre, OO1O2 üçgeninin çevresi kaç cm dir?
r1 ve r2 diyelim.
A) 8 B) 12 C) 16 D) 18 E) 24
|O1A| = |O1C| = r1
|O2B| = |O2C| = r2
|OA| = |OB| = 12 cm
olur.
Şu halde,
|OO1| = 12 cm –r1
|OO2| = 12 cm – r2
B
DNA 4
r2
O2
C r2 D x E 2 C ABCD bir kare
12
r2
r 2
A O1 r r1
1
r1
12r
|EC| = 2 cm
1 O F
|DE| = x
A B
+
Çevre (OO1O2 ) = (12 cm – r1) + (12 cm – r2) + (r1 + r2) Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen A merkezli
çeyrek çember ile [EC] çaplı yarım çember birbirine
= 24 cm
F noktasında teğettir.
dir.
Doğru Seçenek D
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Çözüm
D C ABCD bir kare
[EC] çaplı çemberin merkezine M diyelim ve MA doğru-
sunu çizelim. |DA| = 8 cm
SÜPER ÜÇLÜ'den, |AE| = x

8
M, F, A
noktaları doğrudaştır.
A x E B
|ME| = |MC| = |MF| = 1 cm
dir. Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen D merkezli çey-
Karenin tanımından, rek çember ile [BE] çaplı yarım çember birbirine teğettir.
|DA| = |DC| = x + 2 cm Buna göre, x kaç cm dir?
n ) = 90°
m( ADC A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
olduğu zaten âşikâr.
|AF| = |AD| = x + 2 cm
dir.
D x E 1 M 1 C
1
F
x+2
x+2
DNA 5
A
A B C |OE| = 1 cm
ADM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım: |EB| = x

M
D
(x + 1 cm)2 + (x + 2 cm)2 = (x + 3 cm)2
⇒ x2 + 1 cm2 + 2x cm + x2 + 4 cm2 + 4x cm
= x2 + 9 cm2 + 6x cm O 1 E x B
⇒ 2x2 + 6x cm + 5 cm2 = x2 + 6x cm + 9 cm2
Şekildeki O merkezli çeyrek çemberin içerisine çizilen
⇒ x = 4 cm
2 2 M merkezli çember, [OA] ve [OB] ye D ve E noktala-
rında, O merkezli çeyrek çembere de C noktasında
⇒ x = 2 cm teğettir.
buluruz. Buna göre, x kaç cm dir?
Doğru Seçenek A
A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 5

A
Çözüm
C
[MD] ve [ME] yarıçaplarını çizelim. 1
1 M
Hazine 4'ten, D
[MD] ⊥ [OA] 1 1
2
[ME] ⊥ [OB] O 1 E x B
olur.
|MD| = |ME| olduğundan, OEMD dörtgeni bir karedir.
Dolayısıyla,
|OB| = |OC|
|MD| = |ME| = 1 cm
olur. ⇒ 1 cm + x = 2 cm + 1 cm
A
⇒ x= 2 cm
C
buluruz.
1
D M
Doğru Seçenek B
1 1
O 1 E x B
OM doğrusunu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
C, M, O
A
|EB| = 2 cm
|OE| = x
|MC| = |ME| = 1 cm M
D
dir.
Bir karenin köşegen uzunluğu, bir kenar uzunluğunun 2 O x E 2 B
katına eşit olduğundan, Şekildeki M merkezli çember, O merkezli çeyrek çembere

C noktasında, [OA] ve [OB] ye D ve E noktalarında te-
|MO| = 2 ⋅ |OE| ğettir.

= 2 cm
A) 1 B) 2 C) 3
dir. D) 2 E) 6

OCM, 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan,

DNA 6 |OM| = 2 ⋅ |OC|
O = 2 ⋅ 2 cm
n ) = 120°
m( AOB
2 120°
= 4 cm
C D
|OC| = 2 cm
x |ME| = |MC| = 3 ⋅ |OC|
M
|CA| = x
A B = 2 3 cm
dir.
E
O
Şekildeki O merkezli çember [OA] ve [OB] ye C ve 2 60° 60°
D noktalarında, O merkezli çembere de E noktasında C D
4
teğettir. x
2
3
M
Buna göre, x kaç cm dir? A B
2 3
A) 2 B) 2 2 C) 2 3 E
D) 4 E) 2 + 2 3 Tekrar YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|OA| = |OE|
⇒ 2 cm + x = 4 cm + 2 3 cm
Çözüm
⇒ x = (2 + 2 3 ) cm
OM doğrusunu çizelim.
buluruz.
TEĞETORTAY'dan,
Doğru Seçenek E
n ) = m(MOD
m(MOC n ) = 60°
dir.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
O, M, E
O
doğrudaştır. n ) = 120°
m( AOB
1 120°
[MC] yarıçapını çizelim. D E
|OD| = 1 cm
Hazine 4'ten, x M
|DA| = x
[MC] ⊥ [OA] A B
dır.
O C
2 60° 60°
C D Şekildeki M merkezli çember, [OA] ve [OB] ye D ve E nok-
talarında, O merkezli çembere de C noktasında teğettir.
x
M Buna göre, x kaç cm dir?
A B
A) 1 B) 1 + 2 C) 1 + 3
E
D) 3 E) 2

DNA 7
A
O
AB ⊥ BC 1
D r
1
M
A |AB| = 2 cm r
O 1
|BC| = 4 cm
D B 4 C
2
r |OC| = r
B 4 C
Şimdi BCOM dik yamuğuna odaklanalım.
Şekildeki [AB] çaplı yarım çember ile O merkezli çem- M den geçen ve OC ye dik olan doğruyu çizip, bu doğru-
ber birbirine D noktasında teğettir.
nun OC yi kestiği noktaya H diyelim.
BC doğrusu da O merkezli çembere C noktasında te-
ğettir. |MH| = |BC| = 4 cm

|HC| = |MB| = 1 cm
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 2 olur.
|OH| = r – 1 cm olduğu zaten âşikâr.
O
r+1 r1
Çözüm M H
4
1 1
[AB] çaplı çemberin merkezine M diyelim ve MO doğru-

B 4 C
sunu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den, OHM dik üçgeninde Pisagor Toremi'ni yazalım:
M, D, O (4 cm)2 + (r – 1 cm)2 = (r + 1 cm)2
⇒ 16 cm2 + r2 + 1 cm2 – 2r cm = r2 + 1 cm2 + 2r cm
⇒ 4r cm = 16 cm2
|MA| = |MB| = |MD| = 1 cm
16 cm2
⇒ r=
4 cm
|OD| = |OC| = r
= 4 cm
dir.
buluruz.
Hazine 4'ten,
Doğru Seçenek D
[OC] ⊥ BC
dir.

O1O2 doğrusunu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
A AB ⊥ BC
O1, C, O2
|AB| = 18 cm
|BC| = 12 cm
18
O D
|OC| = r YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
r |O1C| = |O1A| = 9 cm
C 12 B |O2C| = |O2B| = 4 cm
Şekildeki O merkezli çember ile [AB] çaplı yarım çember, dir.

birbirine D noktasında teğettir.
BC doğrusu da O merkezli çembere C noktasında teğet-

tir. O1 C O2
9 4 4
Buna göre, r kaç cm dir? d
9
B
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 x
A
Şimdi O1ABO2 dik yamuğuna odaklanalım.
O2 noktasından geçen ve O1A doğrusuna dik olan doğru-

DNA 8 yu çizip, bu doğrunun O1A yı kestiği noktaya H diyelim.
ABO2H dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,

|O1A| = 9 cm
|HO2| = |AB| = x
O1 O2 |O2B| = 4 cm
C
4 |HA| = |O2B| = 4 cm
d |AB| = x
9
B
x dir.
A
|O1H| = 9 cm – 4 cm = 5 cm dir.
Şekildeki d doğrusu, C noktasında teğet olan O1 ve O2 O1
13
merkezli çemberlere A ve B noktalarında teğettir. 5
H O2
Buna göre, x kaç cm dir? x
4 4
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13
A x B
Çözüm O1HO2 dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,
x = 12 cm
Hazine 4'ten,
buluruz.
O1A ⊥ d
Doğru Seçenek D
O2B ⊥ d
dir.

|MA| = |MB| = |MC| = 8 cm

|O1A| = 2 cm
|O2B| = 8 cm dir.
O1 O2
C
2 |AB| = x
8
|DM| = 12 cm – 8 cm = 4 cm
A
x dir.
B
d

Şekildeki d doğrusu, C noktasında dıştan teğet olan O1 ve
O2 merkezli çemberlere A ve B noktalarında teğettir. |OC| = |OD| = r

dir.
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
|OM| = 8 cm – r
Hazine 4'ten,
OD ⊥ AB
DNA 9 dir.
|AD| = 4 cm
C r
C O
O |DB| = 12 cm 8
r r
r
|OD| = r A 4 D 4 M 8 B
A 4 D 12 B
ODM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
Şekildeki O merkezli çember, [AB] çaplı yarım çembe-
re C noktasında, [AB] ye de D noktasında teğettir. r2 + (4 cm)2 = (8 cm – r)2
Buna göre, r kaç cm dir? r2 + 16 cm2 = 64 cm2 – 16r cm + r2

⇒
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
⇒ 16r cm = 48 cm2
48 cm2
⇒ r=
16 cm
Çözüm
= 3 cm
[AB] çaplı çemberin merkezine M diyelim ve MO doğru-
sunu çizelim. buluruz.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
Doğru Seçenek B
M, O, C
doğrudaştır.

Kısayol DNA 10
[AB] çap
D F C
C
O O noktası merkez ABCD bir kare
6
r M
|AD| = a |CL| = |LB| = 6 cm
A a D b B O
E L
|DB| = b r |OL| = r
N 6
|OD| = r
A K B
Şekildeki çemberler birbirine C de, [AB] doğrusu da kü-
çük çembere D de teğet ise, Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen A ve D mer-
kezli çeyrek çemberler, O merkezli çembere N ve M
1 1 1
= + noktalarında, [BC] kenarı da O merkezli çembere L
r a b
dir. Buna göre, r kaç cm dir?
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 2
Çözüm
OD ve OA doğrularını çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
D, M, O ve A, N, O
DOLC ve AOLB dik yamukları eş olduğundan,
|DO| = |AO|
dur.
Dolayısıyla, A ve D merkezli çeyrek çemberlerin yarıçap

uzunlukları eşittir.
|AC| = 12 cm Şu halde,
D
O |CB| = 6 cm |DE| = |EA| = 6 cm
r |OC| = r olduğu açıktır.

A 12 C 6 B
Şekildeki O merkezli çember, [AB] çaplı yarım çembere D |DM| = |DE| = 6 cm

noktasında teğettir. AB doğrusu da O merkezli çembere C
|AN| = |AE| = 6 cm
|OM| = |ON| = |OL| = r
dir.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

D F C
6
6 M 6
D 12 E 12 C
r
O
E L ABCD bir kare
r
r
L M |DE| = |EC| = 12 cm
6 N 6
6 F K
O |ON| = r
A K B
r
Hazine 4'ten,
A N B
OL ⊥ [BC]
dir. Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen D ve C merkezli

+ çeyrek çemberler, O merkezli çembere L ve M noktaların-
ODA bir ikizkenar üçgen olduğundan, [OE] yi çizersek,
da teğettir.
[OE] ⊥ [DA]
AB doğrusu da O merkezli çembere N noktasında teğet-
tir.
Karenin tanımından,
|AB| = |AD| = 12 cm
dir. A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
ABLE dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,

|EL| = |AB| = 12 cm
dir.
Buradan, |EO| = 12 cm – r buluruz.
D F C
6
6 M 6
r
O
DNA 11
E L
12 r r
r
6 N 6 C n ) = 60°
m(CPD
6
A
A K B |OE| = 2 cm
12 2 x M
O E
P 60°
|EM| = x
AEO dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
B
(6 cm)2 + (12 cm – r)2 = (6 cm + r)2 D
⇒ 36 cm2 + 144 cm2–24r cm + r2 = 36 cm2 + 12r cm + r2 [PC ve [PD ışınları, E noktasında dıştan teğet olan O
⇒ 36r cm = 144 cm 2 ve M merkezli çemberlere A, B, C, D noktalarında te-
2 ğettir.
144 cm
⇒ r=
36 cm Buna göre, x kaç cm dir?
= 4 cm
A) 2 3 B) 3 3 C) 4
buluruz.
Doğru Seçenek D D) 4 3 E) 6

Çözüm
OP doğrusunu çizelim. C n ) = 60°
m( APB
TEĞETORTAY'dan,
A
n ) = m(OPB
m(OPA n ) = 30° M |OB| = 4 cm
O E
P 60° 4
ve P, O, M noktaları doğrudaştır. x |MD| = x
B
SÜPER ÜÇLÜ'den, D
O, E, M
[PC ve [PD ışınları, E noktasında dıştan teğet olan O ve M
merkezli çemberlere A, B, C, D noktalarında teğettir.
[OA] ve [MC] yarıçaplarını çizelim.
Hazine 4'ten,
OA ⊥ PC A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
MC ⊥ PC
dir.
|OA| = |OE| = 2 cm DNA 12
|MC| = |ME| = x
D K C ABCD bir
tir.
+ F
O dikdörtgen
PAO bir 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan, r
E 10 |AB| = 16 cm
|PO| = 2 ⋅ |AO|
|CB| = 10 cm
= 2 ⋅ 2 cm
|OE| = r
A 16 B
= 4 cm
Şekildeki O merkezli çember DA ve DC doğrularına
dir. F ve K noktalarında, [AB] çaplı yarım çembere de E
C
A x
2 x M 3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3
30° 2 E 2 2
P 30° 4 O
B
D
+
PCM bir 30°-60°-90° özel üçgeni olduğundan, Çözüm
|PM| = 2 ⋅ |CM|
[AB] çaplı çemberin merkezine M diyelim ve OM doğru-
⇒ 6 cm + x = 2 ⋅ x
sunu çizelim.
⇒ x = 6 cm
SÜPER ÜÇLÜ'den,
dir.
O, E, M
Doğru Seçenek E

YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, D r K C
r r
r O
F
|MA| = |MB| = |ME| = 8 cm r
10 E 10
10 r
dir. 8
[OF] yarıçapını çizelim.

A 8 M 8 B
Hazine 4'ten,
Şimdi AMOF dik yamuğuna odaklanalım.
[OF] ⊥ [DA]
O dan AM ye bir dikme indirelim ve dikme ayağına H
dır. diyelim.
AFOH bir dikdörtgen olduğundan,

|OH| = |FA| = 10 cm – r
|OF| = |OE| = r
|AH| = |FO| = r
dir. olur. |HM| = 8 cm – r olduğu âşikârdır.

F r O
Dikdörtgenin tanımından,
n ) = 90° olduğu zaten âşikâr.

m(FAB
10 r
10 r
8+
r
D K C
r O
F
r A r H 8r M
E 10
8 OHM dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
(10 cm – r)2 + (8 cm – r)2 = (8 cm + r)2

A 8 M 8 B
⇒ 100 cm2 – 20r cm + r2 + 64 cm2 – 16r cm + r2
= 64 cm2 + 16r cm + r2
OK yarıçapını çizersek, DFOK dörtgeninin bir kare oldu-
ğunu görürüz. ⇒ r2 – 36r cm + 100 cm2 = 16r cm
Dolayısıyla, |DF| = r dir. ⇒ r2 – 52r cm + 100 cm2 = 0
Bir dikdörtgenin karşılıklı kenar uzunlukları eşit olduğun- ⇒ (r – 2 cm) ⋅ (r –50 cm) = 0
dan, ⇒ r = 2 cm veya r = 50 cm
|DA| = |CB| = 10 cm buluruz.
dir. r = 50 cm olamayacağı çok açıktır.
Demek ki, r = 2 cm dir.

Buradan,
|FA| = 10 cm – r Doğru Seçenek C
buluruz.

Çözüm
E ABCD bir dikdörtgen
D C SÜPER ÜÇLÜ'den,
O F |DA| = 16 cm
"Teğet iki çemberin merkezlerinden geçen doğrunun,
16 K
|AB| = 18 cm teğet değme noktasından da geçeceğini" biliyoruz.
Buradan hareketle verilen çemberlerin merkezlerini birleş-

A 18 B tiren doğruları çizelim ve O1O2O3 eşkenar üçgenini oluş-
turalım.
Şekildeki O merkezli çember, DC ve CB ye E ve F nok-
M noktası O1,O2 ve O3 noktalarına eşit uzaklıkta olduğun-
talarında, [AB] çaplı yarım çembere de K noktasında te-
+
ğettir. dan, O1O2O3 nin ağırlık merkezi M dir.
Buna göre, O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç
cm dir?
O1
2 2
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 r r M
r
r r
r r
O2 r r O3
Ağırlık merkezi M olan O1O2O3 eşkenar üçgenine odak-

lanalım.
O1
DNA 13 2r
r+2
2r
2 M r+
r+ 2
O1
M O2 2r O3
MO1O2, MO1O3, MO2O3 üçgenlerinin eş üçgen oldukları

O2 O3
ve dolayısıyla her üçünün de 30°-30°-120° özel üçgeni
oldukları âşikârdır.
O1, O2, O3 ve M merkezli çemberler birbirine şekildeki
gibi teğettir. O1
O1, O2 ve O3 merkezli çemberlerin yarıçapları r cm,

30°
°
30
M merkezli çemberin yarıçapı da 2 cm olduğuna r+2

2r 2r
göre, r kaçtır? 0° 120°
12
r+2 M r+2
A) 2 3 B) 2 + 3 C) 4 + 2 3 30°
30°
30° 30°
D) 6 + 2 3 E) 6 + 4 3 O2 2r O3

MO1O2 üçgeni, 30°-30°-120° özel üçgeni olduğundan,

DNA 14
|O1O2| = 3 ⋅ |O1M|
C
dir.
2r = 3 (r + 2) AC ⊥ AB
4 |CA| = 4 cm
⇒ 2r = 3r + 2 3
F
O
E |OD| = r
⇒ (2 − 3 )r = 2 3 r
A D B
2 3cm 2 3 ⋅ (2 + 3 )
r= =
2− 3 (2 − 3 ) ⋅ (2 + 3 ) A merkezli çeyrek çemberin içerisine [CA] çaplı yarım
çemberle, O merkezli çember şekildeki gibi teğet ola-
4 3 +6 cak biçimde çizilmiştir.
=
4−3
= 6+4 3 3 4 5
A) 1 B) C) D) 2 E)
2 3 2
buluruz.
Doğru Seçenek E
Çözüm
[CA] nın orta noktasına M diyelim ve [MO] yu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
O1 M, F, O
M
O2 O3
|MA| = |MC| = |MF| = 2 cm
O1, O2, O3 ve M merkezli çemberler birbirine şekildeki gibi |OF| = |OD| = r

teğettir.
dir.
O1, O2 ve O3 merkezli çemberlerin yarıçapları 3 cm,
M merkezli çemberin yarıçapı da r cm olduğuna göre,
Hazine 4'ten,
r kaçtır?
A) 2 − 3 B) 3 − 3 C) 2 3 − 3 OD ⊥ AB
D) 4 − 2 3 E) 1 + 3 dir.

C +
Tekrar Pisagor Teoremi'nden, ( AHO de)
2
|HO|2 = (4 cm – r)2 – r2 = (4 cm – r – r) ⋅ (4 cm –r + r)
M 2
F E = (4 cm – 2r) ⋅ 4 cm
r O
2
r
= 16 cm2 – 8r cm
A D B
buluruz.
AO doğrusunu çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
Bu iki eşitlikten |HO|2 leri çekersek,
A, O, E
8r cm = 16 cm2 – 8r cm
|OE| = |OD| = r
|AE| = |AC| = 4 cm
⇒ 16r cm = 16 cm2
olur.
|AO| = 4 cm – r ⇒ r = 1 cm
dir.
C
buluruz.
2 Doğru Seçenek A
M 2
F E
r O
2 r
4r r
A D B
ADOM dik yamuğuna odaklanalım.

O dan geçen ve MA ya dik olan doğruyu çizip, bu doğru-
nun MA yı kestiği noktaya H diyelim.
|HA| = |OD| = r
|MH| = 2 cm – r
olur.
M B
F
2+
2r r AB ⊥ AC
E O
H O
2 |OD| = 2 cm
r r r
4
D |AC| = x
A D
+
Pisagor Teoremi'nden, (MHO de)
A x C
|HO| = (2 cm + r) – (2 cm – r)
2 2 2
A merkezli çeyrek çemberin içerisine [AC] çaplı yarım
çemberle O merkezli çember şekildeki gibi teğet olacak
= [(2 cm + r) – (2 cm – r)] ⋅ [(2 cm + r) + (2 cm – r)]
biçimde çizlmiştir
= 2r ⋅ 4 cm Buna göre, x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
= 8r cm

4.
TEST - 1
O2
1. O1
|AB| = 8 cm
O l
C 2 A 4 B 4 D
|BC| = 4 cm
D
Şekildeki O1 ve O2 merkezli iki çember, A doğrusuna
C ve D noktalarında teğettir. [AB] çaplı yarım çem-
A 8 B 4 C
ber, bu çemberlerin her ikisine de teğettir.
[AB] yarım çember ile O merkezli çember D nokta-
|CA| = 2 cm ve |AB| = |BD| = 4 cm
sında teğettir.
olduğuna göre, O1 ve O2 merkezli çemberlerin ya-
AB doğrusu, O merkezli çembere C noktasında
rıçap uzunluklarının toplamı kaç cm dir?
teğet olduğuna göre, O merkezli çemberin yarı-
çap uzunluğu kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
5. AB ⊥ CD
2. E
O
6 D |AB| = 16 cm
D
C 5 E x A 16 B |CE| = 5 cm
|EA| = x
A 3 B x C
Şekildeki [AB] çaplı yarım çember ile O merkezli
DE doğrusu, şekildeki yarım çemberlere D ve E nok-
çember birbirine teğettir.
O merkezli çember, CD ve CA doğrularına sıra-
[AB] ve [BC] çemberlerin çapı, C ∈ AB
sıyla D ve E noktalarında teğet olduğuna göre, x
|AB| = 3 cm, |DE| = 6 cm ve |BC| = x kaç cm dir?
olduğuna göre, x kaç cm dir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 6 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
6. B AB ∩ CD = {P}
A
|PC| = |CD|
3. F AB // CD P O1 6 x O2
E |O1E| = 6 cm
O
|CE| = |ED| = 4 cm C
C D D |O2E| = x
4 E 4 |AB| = 10 cm
Şekildeki O1 ve O2 merkezli çemberler E noktasında
A 10 B
teğettir.
Şekildeki O merkezli çember, [AB] çaplı yarım çem-
AB ve CD doğruları, bu çemberlere A, B, C, D
bere F, CD ye E noktasında teğettir.
noktalarında teğet olduğuna göre, x kaç cm dir?
Buna göre, O merkezli çemberin yarıçap uzunlu-
ğu kaç cm dir? A) 6 2 B) 6 3 C) 9
A) 1 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,8 E) 2 D) 12 E) 15

7. E x ABCD bir 10. B F

CH ⊥ BO
D C
dikdörtgen x
|DH| = 5 cm
D M
|AB| = 12 cm
F 8 5 |HO| = 7 cm
|BC| = 8 cm H C
E |BD| = x
|EC| = x 7
A 12 B
Şekildeki ABCD dikdörtgeninin içerisine çizilen [AB] O A

çaplı yarım çember ile D merkezli çeyrek çember bir-
birine teğettir. Şekildeki M merkezli çember, O merkezli çeyrek
çembere F noktasında, OB ve CH doğrularına sıra-
Buna göre, x kaç cm dir? sıyla D ve E noktalarında teğettir.

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
8. 16
D C
ABCD bir 11. A ABC bir
O dikdörtgen eşkenar üçgen
9 |DA| = 9 cm |AC| = 24 cm
4
L K2
|DC| = 16 cm |DE| = x
A E B
M F
Şekildeki ABCD dikdörtgeninin içerisine çizilen

B D x E C
O merkezli çember, A merkezli çeyrek çembere ve
[DC] ile [CB] ye teğettir.
+
Şekildeki iki çember, birbirine M noktasında, ABC
nin kenarlarına da D, E, F, K, L noktalarında teğet-
tir.
ğu kaç cm dir?
A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 3,6 E) 4
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9
9. D C ABCD bir
O dikdörtgen
12. D [AB] ve [CD]
çemberlerin
|AB| = 9 cm çapı
8 8
|CB| = 8 cm AB ⊥ DC
A 9 B A 7 O 7 B C |DC| = 8 cm
Şekildeki O merkezli çember, [DA], [DC] ve AB yayı- |AO| = |OB| = 7 cm

na teğettir.
Şekildeki yarım çemberler birbirine teğettir.
ğu kaç cm dir? Buna göre, |OD| uzunluğu kaç cm dir?
A) 1,5 B) 1,8 C) 2 D) 2,4 E) 2,5 A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14

13. D A, B, C 16. A ABC bir üçgen

2
doğrudaş D
n ) = 30°
m( ABC
x
x DH ⊥ BC
A
3 B 30° 30° n ) = 30°
4 C m( ACB
B 6 |OA| = 4 cm
O
6
|AD| = 2 cm
H
|AB| = 3 cm
C |DC| = x
|DH | = x
Şekildeki [AB] ve [DC] çaplı yarım çemberler birbiri-
|BH| = |HC| = 6 cm ne teğettir.
Şekildeki iki çember B noktasında teğettir. Buna göre, x kaç cm dir?
O noktası küçük çemberin merkezi olduğuna
göre, x kaç cm dir? A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 18
14. O
l |AB| = 8 cm
17. E
D C
|BC| = 8 cm
ABCD bir kare
A 8 B 8 C B ∈ AC
|AB| = 2 cm
F
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet |AK| = x
y
doğrusu A dir. |FA| = y
A x K B
Buna göre, bu iki yarım çembere ve A ye teğet 2
olan O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç
cm dir? ABCD karesinin içerisine çizilen A ve B merkezli çey-
rek çemberler birbirine teğettir.
3 5
A) 1 B) C) 2 D) E) 3 Buna göre, x + y toplamı kaç cm dir?
2 2
A) 2 B) 2 C) 2 − 2
15. C ∈ AB D) 2 2 − 2 E) 4 − 2 2
E |AB| = |BC| = 4 cm
x O
|DE| = x
D 18. |OC| = 4 cm
D |AC| = 6 cm
A 4 B 4 C O
4 |CB| = x
Şekildeki [AB] çaplı yarım çember ile O merkezli
çember birbirine teğettir. A 6 C x B
DE doğrusu bu iki çembere D ve E noktalarında Şekildeki O merkezli çember, [AB] çaplı yarım çem-
teğet olduğuna göre, x kaç cm dir? bere D, [AB] ye de C noktasında teğettir.

A) 4 B) 4 2 C) 4 3
D) 6 E) 8 A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15

19. B 22. D C ABCD bir dikdörtgen
A |AB| = 10 cm
x O |DA| = 20 cm
C ABCD dikdörtgeni-
D
nin içerisine B ve C
merkezli iki eş çeyrek
Şekildeki 1 cm ve 4 cm yarıçaplı iki çember birbirle- çember şekildeki gibi
rine teğettir. Bu iki çemberin ortak dış teğet doğruları A B çizilmiştir.
AB ile CD olup, A, B, C, D teğet değme noktalarıdır.
Buna göre, bu iki çeyrek çembere ve [DC] ye te-
Buna göre, |AC| = x kaç cm dir?
ğet olan O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu
A) 1 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,6 E) 1,8 kaç cm dir?
A) 5,4 B) 6 C) 6,4 D) 7,2 E) 8
20. E |O1F| = 2 cm
x
D
C |O2K| = 8 cm 23. Yandaki şekilde, O1
B
M ve O2 merkezli iki
BC ∩ EA = {D}
2 8 çember ile bu çem-
F A K
O1 O2 |ED| = x O1 O2
8 berlere ve [O1O2] ye
teğet olan M merkezli
çember gösterilmiştir.
A noktasında teğet olan O1 ve O2 merkezli iki çem- |O1O2| = 8 cm olduğuna göre, M merkezli çembe-
beri içerisine alan en küçük çember, bu iki çembere rin yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
F ve K noktalarında teğettir.
3 18
BC doğrusu bu çemberlere B ve C noktaların- A) 2 B) C) 3 D) E) 4
2 5
da, EA doğrusu da A noktasında teğet olduğuna
göre, x kaç cm dir?
24.
A) 2 B) 2 2 C) 2 3
M
D) 3 E) 4
D C
21. A n ) = 120°
m( ABC
3
B, C, D doğrudaş A 6 B
x
|BC| = 2 cm
Yukarıdaki şekilde, eni 6 cm ve boyu 3 cm olan bir
120°
|CD| = 12 cm dikdörtgen ile A ve B merkezli çember dilimleri gös-
B 2C 12 D
terilmiştir.
|AB| = x
Buna göre, bu iki çembere ve [DC] ye teğet olan
[AB] ve [CD] çaplı yarım çemberler birbirine teğettir. M merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm
Buna göre, x kaç cm dir? dir?
A) 12 B) 14 C) 15 D) 16 E) 18 A) 1 B) 1,5 C) 1,8 D) 2 E) 2,4
1.C 2.D 3.A 4.D 5.C 6.D 7.C 8.E 9.C 10.C 11.D 12.D 13.E 14.A 15.E 16.D 17.E 18.D 19.D 20.E 21.B 22.E 23.C 24.A

4.
TEST - 2
C r r
O1 O2
1. |OD| = 10 cm
A B
A
2R
C |DB| = 10 cm
M [AB] çaplı yarım çemberin içerisine O1 ve O2 merkez-
O E x |AB| = x
10
li ve r birim yarıçaplı iki çember şekildeki gibi teğet
D olacak biçimde çizilmiştir.
10
B R
|AB| = 2R birim olduğuna göre, oranı kaçtır?
r
Şekildeki O ve M merkezli iki çember, E noktasında A) 1 B) 2 C) 3
teğettir. OC ve OD doğruları, M merkezli çembere A
ve B noktalarında teğettir. D) 2 E) 1+ 2

A) 18 B) 20 C) 21 D) 24 E) 25
5. D E M F C
ABCD bir
2. B OA ⊥ AC dikdörtgen
K x L
C D
AC ⊥ CD |AB| = 10 cm
M
|OA| = 9 cm |KL| = x
7 A 10 B
|CA| = 7 cm
ABCD dikdörtgenin içerisine, [AB], [DE] ve [FC] çaplı
yarım çemberler, şekildeki gibi teğet olacak biçimde
A 9 O çizilmiştir.
Şekildeki M merkezli çember, O merkezli çeyrek K, L ve M teğet değme noktaları olduğuna göre, x
çember ile [CA] ve [CD] doğrularına teğettir. kaç cm dir?
Buna göre, M merkezli çemberin yarıçap uzunlu- 32 15
ğu kaç cm dir? A) 5 B) 6 C) D) E) 8
5 2
A) 1 B) 1,2 C) 1,5 D) 1,6 E) 1,8
6. AB ⊥ AC
3. A B AB // CD A
12 |AB| = |AC|
O1 |CD| = 4 cm
D E
M |AD| = 12 cm
|MC| = x
x
x O2 |DB| = x
B C
C 4 D
ABC ikizkenar dik üçgeninin içerisine, şekildeki gibi
Şekildeki O1, O2 ve M merkezli çemberler birbirine teğet olacak biçimde eşit yarıçaplı iki çember çizil-
teğet olup, AB ve CD doğrularının bu çemberlere miştir.
değme noktaları A, B, C, D dir.
D ve E teğet değme noktaları olduğuna göre, x
O1 ve O2 merkezli çemberler eş olduğuna göre,
kaç cm dir?
x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 2 + 2 A) 4 2 B) 4 + 2 2 C) 6 2
D) 4 E) 4 2 D) 6 + 3 2 E) 12

7. l 10. O n ) = 120°
m( AOB
120°
6 |OA| = 6 cm
A M1 M2
A B
d
O merkezli, 120° lik çember diliminin içerisine şekil-
A noktasında teğet olan 3 cm ve 6 cm yarıçaplı iki deki gibi teğet olacak biçimde, M1 ve M2 merkezli iki
çemberin ortak dış teğet doğruları d ve A dir. eş çember çizilmiştir.
Buna göre, merkezi A olan ve A doğrusuna teğet Buna göre, |M1M2| uzunluğu kaç cm dir?
olan çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
A) 2 3 B) 3 C) 3 3
A) 3,2 B) 3,6 C) 4 D) 4,8 E) 5 D) 4 E) 6
11. A
n ) = 120°
8. O
Yandaki şekilde
6
m( AOB
[AB] çaplı yarım |OA| = 6 cm
M
çember ile A ve B O 120° 60° C
n ) = 60°
m( ACB
merkezli çember- 6
A 4 C 4 B ler verilmiştir. B |CA| = |CB|
|CA| = |CB| = 4 cm olduğuna göre, bu çemberle-
Şekildeki 120° lik çember diliminin merkezi O nokta-
rin her üçüne birden teğet olacak biçimde çizilen
sıdır.
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm
dir? Buna göre, [CA], [CB] ve ABp ye teğet olan M
merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm dir
A) 1 B) 1,5 C) 1,8 D) 2 E) 2,4
A) 2 B) 2 3 C) 3
D) 3 3 E) 4
9. D C
ABCD bir kare

12. D |OC| = 2
O |AC| = x
|AB| = 16 cm
2 |CB| = y
A x C y B
A 16 B
[AB] çaplı yarım çemberin içerisine çizilen O mer-
ABCD karesinin içerisine A ve B merkezli çeyrek kezli çember, [AB] ye C, AB yayına da D noktasında
çemberler şekildeki gibi çizilmiştir. teğettir.
Buna göre, çeyrek çemberlere ve [CD] ye teğet 1 1

Buna göre, + kaçtır?
olan çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm dir? x y
1 1 1 1
A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 3 A) B) C) D) E) 1
6 4 3 2

13. A ABC bir eşkenar 16. l

üçgen O
B |AB| = 4 cm
O
|BC| = 12 cm 120°
|BC| = 4 cm
4 4
[DE] çaplı yarım n ) = 120°
m( ABC
+ A C
çember, ABC nin
B D E C [AB] ve [AC] kenar- [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet
12 larına teğet doğrusu A dir.
Yukarıdaki verilere göre, [AB] ile [AC] ye ve [DE] Bu iki yarım çembere ve A doğrusuna teğet ola-
çaplı yarım çembere teğet olacak biçimde çizilen cak biçimde çizilen O merkezli çemberin yarıçap
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm uzunluğu kaç cm dir?
dir?
3 1 5 9
A) 3 B) 2 C) 2 3 A) B) C) D) 1 E)
8 2 8 8
D) 3 E) 3 3
14. A ABC bir eşkenar

17. D DH ⊥ AB
üçgen
O O |AC| = 6 cm
|BD| = |EC| = 1 cm
|CB| = 12 cm
|DE| = x
A H x C 12 B
6 |HC| = x
B 1 D x E1 C
ABC eşkenar üçgeninin içerisine, [DE] çaplı yarım
bere D noktasında, [AB] ye de C noktasında teğet-
çember ile O merkezli çember, şekildeki gibi teğet
olacak biçimde yerleştirilmiştir. tir.
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu 1 cm Buna göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 3 C) 3 A) 2 B) 2,4 C) 2,5 D) 3 E) 3,2
D) 3 3 E) 4
15. A ABC bir eşkenar 18. A AB ∩ FC = {K}

üçgen
n ) = 30°
m(EKD
|BC| = 8 3 cm
B |BE| = 2 cm
2
O E
30° |FC| = x
F x C D K
B C
Şekildeki [AB] ve [CD] çaplı yarım çemberler birbiri-
Şekildeki ABC eşkenar üçgeninin içerisine çizilen üç
ne teğettir.
tane küçük çemberin yarıçapları 1 cm olup, bu çem-
+ [AB] çaplı yarım çember [KF ye F, [CD] çaplı ya-
berler ABC nin ikişer kenarına teğettir.
rım çember [KA] ya E noktasında teğet olduğuna
Küçük çemberlerin her üçüne birden teğet olan
göre, x kaç cm dir?
O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm
dir?
A) 2 B) 2 3 C) 3
A) 3 3 B) 4 C) 4 3
D) 5 E) 5 3 D) 3 3 E) 4

19. A
22. A n ) = 30°
m( ABC
n ) = 30°
m( ACB
F K
O1 O2
|DE| = 2 cm
30° 30°
B D 2 E C
B C
Şekildeki ABC üçgeninin içerisine çizilen O1 ve O2
+
Şekildeki ABC ikizkenar dik üçgeninin [AB] ve merkezli iki eş çember, ABC nin kenarlarına ve bir-
+ birine teğettir.
[BC] kenarları ile ABC nin çevrel çemberine
D, E, F, K teğet değme noktaları olduğuna göre,
teğet olan çemberin yarıçap uzunluğu 2 cm oldu- merkezi A olan ve bu iki çembere teğet olan çem-
+
ğuna göre, ABC nin çevrel çemberinin yarıçap berin yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
uzunluğu kaç cm dir? 3
A) 1 B) 3 −1 C)
3
A) 1 + 2 B) 2 2 C) 2 + 2 3
D) 2 − 3 E)
2
D) 3 E) 4
20. A Şekildeki O merkezli

23. A Şekildeki O1, O2 ve
çember, ABC eşke- O3 merkezli çem-
nar üçgeninin [AB] ile berler, ABC eşke-
O1 O3
[AC] kenarlarına ve nar üçgeninin ke-
O
+ +
ABC nin çevrel çem- narlarına ve ABC
B C berine teğettir. B C nin çevrel çemberi-
O2 ne teğettir.
+
ABC nin çevrel çemberinin yarıçapı R ve O +
ABC nin teğet değme noktaları, [AB], [AC] ve
R
merkezli çemberin yarıçapı r olduğuna göre, +
r [BC] nin orta noktaları olduğuna göre, ABC nin
oranı kaçtır? +
çevresi O1O2 O3 nin çevresinin kaç katıdır?
2 3 3
A) B) 3 C)
3 2
2 3 3 4
4 4 3 A) 3 B) C) D) E) 2
D) E) 3 2 3
3 9
21. D C Bir kenar uzunluğu

(3 2 + 2) cm olan 24. D C ABCD bir kare
F 2
ABCD karesinin |FC| = 2 cm
köşelerine, 1 cm 135°
[DA] çemberin
yarıçaplı dört tane x
çapı
çember, şekildeki
n ) = 135°
m( AFC
gibi teğet olacak
A B
biçimde çizilmiştir. A B
|FA| = x
Bu çemberlerin dördüne de teğet olan yukarıdaki
çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm dir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
A) 1 + 2 B) 2 C) 2 2 A) 2 B) 2 2 C) 2 3
D) 2 + 2 E) 3
D) 3 E) 4
1.D 2.A 3.B 4.E 5.B 6.E 7.C 8.A 9.A 10.D 11.A 12.D 13.A 14.B 15.D 16.A 17.B 18.B 19.A 20.C 21.B 22.A 23.D 24.B

ÇEMBER - BÖLÜM 07 ÇEMBERDE AÇILAR
GİRİŞ TANIM
ÇEMBERDE AÇILAR konusunun neden 1. Bölüm'de de- Bir tam açının ölçüsü 360° olduğu için, bir çemberin tama-
ğil de, 7. Bölüm'de işlendiğini tahmin ediyor olmalısınız. mının derece cinsinden ölçüsü 360° ye eşittir.
Ancak bunun sebebini açıklamamızda fayda var. Milli Dolayısıyla, bir çemberin üzerindeki bir yayın derece ola-
Eğitim Bakanlığı'nın 11. Sınıf Geometri Ders Kitapla- rak ölçüsünden bahsedilebilir.
rı haricinde hemen her kitap, 1. Bölüm'e ÇEMBERDE
AÇILAR'la başlamış. Birazdan göreceğiniz gibi, ÇEM- A
BERDE AÇILAR'I işlerken, yoğun bir şekilde KİRİŞ ve

TEĞET terimleri ile karşılaşacaksınız.
a
m( AB) = α
Bu iki terimi kullanmadan ÇEMBERDE AÇILAR'ı işlemek
olanaksızdır.
B
Bunun doğal bir sonucu olarak da, KİRİŞ ve TEĞET kav-
ramlarını bilmeden, ÇEMBERDE AÇILAR konusunun an- Yukarıdaki çemberde, "AB küçük yayının derece cinsin-
laşılabilmesi mümkün değildir.
den ölçüsü α dır." der ve bunu kısaca
Bu sebeple, biz kitabımızda Milli Eğitim Müfredat m( AB) = α

Programı'nda verilen sırayı takip ettik.
ile gösteririz.
Artık çemberin tanımını, kiriş ve teğet kavramlarının ne ol-
duğunu, teğet iki çemberin özeliklerini gördüğümüze göre,
ÇEMBERDE AÇILAR konusuna başlayabiliriz.
Bu bölümde sırasıyla;
Merkez Açı
TANIM
Çevre Açı
Köşesi çemberin merkezinde olan açıya Merkez Açı de-
İç Açı nir.
Dış Açı
A
Teğet - Kiriş Açı
O
tanımları ve özelikleri işlenecektir. merkezi
B
Son olarak da, düzgün çokgenlerde açı problemlerinin,
çemberde açı özelikleri kullanılarak yapılan çözümleri
üzerinde durulacaktır.
Yukarıdaki şekilde AOB açısı, merkez açıdır.

Çemberde Açılar Çember - Bölüm 07
Hazine 9 DNA 1
O noktası çembe- A O noktası çemberin

A rin merkezi merkezi
70°
m( AOB) = α m(OAC) = 70°
O a q
O C
m( AB) = θ m(OBC) = 80°
B
80°
B
α=θ
Yukarıdaki verilere göre, m(AB) kaç derecedir?
dır.
..................................................................................... A) 60 B) 65 C) 70 D) 75 E) 80
Bir çemberde merkez açının ölçüsü, gördüğü yayın

ölçüsüne eşittir.
Çözüm
|OC| = |OB| = |OA|
dır.
Bir ikizkenar üçgenin taban açılarının ölçüleri eşit oldu-
ğundan,
m(OCB) = m(OBC) = 80°
m(OCA ) = m(OAC) = 70°
dir.
Bir üçgenin iç açılarının ölçülerinin toplamı 180° olduğun-

dan,
m(BOC) = 180° − (80° + 80°)
= 20°
m( AOC) = 180° − (70° + 70°)

"Bir çemberde merkez açının ölçü-
= 40°
sü, gördüğü yayın ölçüsüne eşittir."
dir.
Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki karşılığı,
A
MERKEZ AÇI
70°
olacaktır. 40° 70°

O C
20° 80°
80°

Çember - Bölüm 07 Çemberde Açılar
MERKEZ AÇI'dan,
Çözüm
m( AB) = m( AOB)
= 40° + 20° [OB] yarıçapını çizelim.
= 60° YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
buluruz.
|OA| = |OB|
Doğru Seçenek A
dir.
OAB ikizkenar olduğundan,
m(OBA ) = m(OAB) = 65°
dir.
A O noktası çemberin m( AOB) = 180° − (65° + 65°) = 50°

merkezi
60°
m(OAC) = 60° dir.

C O
m(OBC) = 70° İç ters açılardan,
70°
m(OBC) = m(BOA ) = 50°
B
dir.
Yukarıdaki verilere göre, m(AB) kaç derecedir?
A) 100 B) 110 C) 120 D) 130 E) 140 C
50°
50°
65°
65° B
A
DNA 2
C
merkezi YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
O m(OAB) = 65° |OC| = |OB|
OA // CB ve dolayısıyla
B
65° m(OCB) = m(OBC) = 50°
A
dir.
Yukarıdaki verilere göre, m(AC) kaç derecedir?
m(BOC) = 180° − (50° + 50°) = 80°
A) 115 B) 120 C) 125 D) 130 E) 135
olur.

C Not
50°
O Majör yay ve minör yay kavramlarını kitabımızın en başın-
80°
50° da vermiştik. Ancak, yine de tekrar etmemizde fayda var.
50°
65° A
65° B
MERKEZ AÇI'dan,
m( AC) = m( AOC) B
= 50° + 80°
Yukarıdaki çemberin AB yayından bahsedilince, hangi
= 130°
AB yayı anlaşılacak? Küçük olanı mı? Yoksa büyük olanı
buluruz.
mı?
Doğru Seçenek D
Bu belirsizliğin ortadan kalkması için, küçük olan AB yayı,
AB MİNÖR YAYI ve büyük olan AB yayı ise; AB MAJÖR
YAYI olarak isimlendirilmiştir.
MİNÖR YAYIN ölçüsü 180° den küçük, MAJÖR YAYIN
ölçüsü ise 180° den büyüktür.
Ölçüsü 180° olan bir yay için MİNÖR veya MAJÖR terim-
leri kullanılmaz.
Peki, A ve B noktalarında kesişen iki çember verilip,
O noktası çemberin m( AB) den bahsedilince hangi yay anlaşılacak?

A
merkezi
O OC // AB A
B m(OCB) = 55°
O M
55°
B
Yukarıdaki verilere göre, AC yayının ölçüsü kaç de-
recedir?
A) 110 B) 115 C) 125 D) 130 E) 140 Bu belirsizliği gidermek için aşağıdaki tanımı verelim.

TANIM m( AOB) = 180° − 2x
m( AMB) = 180° − 2y
Verilen şekilde, M merkezli AB yayının ölçüsü,
olduğu zaten âşikârdır.
m(M, AB)
O merkezli AB yayının ölçüsü ise, O

180°2x
x B
m(O, AB) x
y
A y
ile gösterilecektir.
180°2y
M
DNA 3
MERKEZ AÇI'dan,
m(O, AB) = m( AOB)
O
O ve M noktaları
çemberlerin merkezi = 180° − 2x
B
A 150°
m(OAM) = 150° m(M, AB) = m( AMB)
M
= 180° − 2y
buluruz.
m(O, AB) + m(M, AB) = (180° − 2x ) + (180° − 2y )
= 360° – 2 ⋅ (x + y)
Buna göre, m(O, AB) + m(M, AB) toplamı kaç dere-
= 360°– 2 ⋅ 150°
cedir?
= 360° – 300°
A) 60 B) 75 C) 90 D) 105 E) 120 = 60°
dir.
Doğru Seçenek A
Çözüm
[AB] ortak kirişini çizelim.
m(OAB) = x ve m(MAB) = y diyelim.

O ve M noktaları
Şu halde, x + y = 150° olur. O çemberlerin merkezi
[OB] ve [MB] yarıçaplarını çizelim. m(OBM) = 120°

A 120° B
|OA| = |OB|
M
|MA| = |MB|
ve dolayısıyla
m(OBA ) = m(OAB) = x Şekildeki iki çember A ve B noktalarında kesişmiştir.
Buna göre, m(O, AB) + m(M, AB) toplamı kaç derece-

m(MBA ) = m(MAB) = y
dir?
olur. A) 60 B) 75 C) 90 D) 105 E) 120

MERKEZ AÇI'dan,
DNA 4 m(DA ) = m(DOA )
[AB] çemberin ⇒ x = 60°

D çapı
buluruz.
C, A, B
x
doğrudaş Doğru Seçenek C
C A B |AB| = 2 ⋅ |CA|
m(DA ) = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
D C, A, B doğrudaş
Çözüm | AB | = 2 3⋅ | DC |
x
|CA| = a dersek, |AB| = 2a olur. m(DA ) = x

C A B
[AB] çaplı çemberin merkezine O dersek,
|OA| = |OB| = a Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir?
olur. A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
[OD] yarıçapını çizelim.
Hazine 4'ten,
[OD] ⊥ CD
ve YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
|OD| = |OB| = a
olur. DNA 5
A
x a
B C
C a A a O a B
CDO dik üçgenine odaklanalım.
|CO| = 2 ⋅ |DO|
Şekildeki üç çember birbirlerine A, B, C noktalarında
olduğundan, CDO , 30°-60°-90° özel üçgenidir.
teğettir.
m(DCO) = 30°
Bu çemberlerin yarıçap uzunlukları birbirine eşit
m(DOC) = 60° olduğuna göre, m(AB) kaç derecedir?
A) 36 B) 45 C) 60 D) 72 E) 90
olur.

Çözüm
D
Çemberlerin merkezlerine O1, O2, O3 ve yarıçaplarına r
diyelim. E
A
B
[O1O2], [O1O3] ve [O2O3] doğru parçalarını çizelim. C
|O1A| = |O1B| = r
F
|O2A| = |O2C| = r
Şekildeki A, B, C noktalarında birbirine teğet olan çember-
|O3B| = |O3C| = r lerin yarıçap uzunlukları eşittir.
Bu çemberlerin her üçünü de içerisine alan en küçük

olur.
çember, bu üç çembere D, E, F noktalarında teğet ol-
SÜPER ÜÇLÜ'nden,
duğuna göre, m(DE) kaç derecedir?
A ∈ O1O2 A) 60 B) 90 C) 120 D) 150 E) 180
B ∈ O1O3
C ∈ O2O3
tür.
O1 r A r O2 DNA 6
r r
C
B |AB| = |CD|
B
r r 100° m(AB) = 100°
O3
m(CD) = x
A
D
O1O2O3 üçgeninin bütün kenar uzunlukları birbirine eşit
x
olduğundan, O1O2O3 , bir eşkenar üçgendir.
C
Dolayısıyla, Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç dere-

m(O2O1O3 ) = 60° cedir?
A) 80 B) 90 C) 100 D) 110 E) 120
dir.
MERKEZ AÇI'dan,
m( AB) = m(O2O1O3 ) Çözüm

= 60°
Çemberin merkezine O ve yarıçap uzunluğuna r diyelim.
buluruz.
[OA], [OB], [OC] ve OD] yarıçaplarını çizelim.
Doğru Seçenek C |OA| = |OB| = |OC| = |OD| = r
dir.

100°
Işık 14
r
O A |AB| = |CD|
A r x
r
D m( AB) = x°
r
B
x m(CD) = y°
C
C
MERKEZ AÇI'dan,
y
D
m( AOB) = m( AB)
Şekildeki çemberde,
= 100° x=y
dir.
buluruz.
......................................................................................
Eşit uzunluktaki kirişlerin çember üzerinde ayır-
OAB ile OCD nin bütün kenar uzunlukları eşit olduğun-
dıkları yayların ölçüleri de eşittir.
dan, bu iki üçgen eştir. (K.K.K.)
OAB ≅ OCD
⇒ m(COD) = m( AOB) Bu IŞIK’ın karşıtı da doğrudur. Yani bir çemberin iki kiri-
şinin çember üzerinde ayırdıkları yayların ölçüleri eşit ise,
= 100° bu iki kirişin uzunlukları eşittir.
dir.
100°
r
100° O
A r
r
100°
D
r
x
C
Tekrar MERKEZ AÇI'dan, A O noktası çemberin

merkezi
80°
m(CD) = m(COD)
|AB| = |CD|
O
B m( AB) = 80°
⇒ x = 100° a
m(COD) = α
buluruz. C D
Doğru Seçenek C Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir?
A) 50 B) 55 C) 65 D) 70 E) 80

Bir dörtgenin iç açılarının ölçülerinin toplamı 360° oldu-

DNA 7 ğundan,
90° + x + 40° + 90° = 360°

A m( APB) = 40° ⇒ x = 360° – 220°
m( AB) = x = 140°
x 40° P
dir.
Doğru Seçenek D
B

rında teğettir.
Buna göre, x kaç derecedir?

Işık 15
A) 110 B) 120 C) 130 D) 140 E) 150
A m( APB) = x°
m( AB) = y°
y x P
Çözüm
B
Çemberin merkezine O diyelim.
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizelim. [PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktala-
rında teğet ise,
Hazine 4'ten,
x + y = 180°
OA ⊥ PA
dir.
OB ⊥ PB
dir.
MERKEZ AÇI'dan,
m( AOB) = m( AB) = x
[AB] çap
tir. C
m(CB) = y
A y m(BPC) = x
x
A B P P ∈ AB
O x x 40° P
PC ışını şekildeki çembere C noktasında teğet ise,
B x + y = 90°
dir.
AOBP dörtgenine odaklanalım.

Çözüm
C
m( APB) = 50° Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2 diyelim.
[O1O2] doğru parçasını çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
A B
A ∈ O1O2
dir.
50° m(O1AB) = m(O2 AC) = α diyelim.

P C
0°
10
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında a
A O2
teğettir. O1 a
Buna göre, m(ACB) kaç derecedir?
A) 210 B) 220 C) 230 D) 240 E) 250 x

B
[O1B] ve [O2C] yarıçaplarını çizelim.
|O1B| = |O1A|
|O2C| = |O2A|
olur.
Dolayısıyla,
m(O1BA ) = m(O1AB) = α
m(O2CA ) = m(O2 AC) = α
dır.
DNA 8
MERKEZ AÇI'dan,
C m( AO2C) = m( AC)
0° m( AC) = 100°
10
= 100°
A m( AB) = x
m( AO1B) = m( AB) = x
B, A, C doğrudaş
x buluruz.
B C
0°
100°
10
a
Şekildeki iki çember A noktasında dıştan teğettir. a O2
A
O1 a
x
A) 90 B) 100 C) 120 D) 135 E) 150 a

x
B

O2AC üçgeninden,
α + α + 100° = 180°
120
°
⇒ α = 40° B
D
O1AB üçgeninden,
α + α + x = 180° A
⇒ 40° + 40° + x = 180° C
⇒ x = 100°
Şekildeki iki çember A noktasında dıştan teğettir.
buluruz.
B, A, C doğrudaş ve m(BA) = 120°
Doğru Seçenek B
olduğuna göre, m(ADC) kaç derecedir?
A) 120 B) 150 C) 210 D) 240 E) 270
Işık 16
B, A, C doğrudaş
y
m( AB) = x° DNA 9
C
A m( AC) = y° B
D
d
B x
E 150°
l
Şekildeki iki çember A noktasında dıştan teğet ise, C
A
x=y
Şekildeki iki çemberin ortak dış teğet doğruları d ve
dir.
olup, A, B, C, D teğet değme noktalarıdır.
m(DC) = 150° olduğuna göre, m(BEA) kaç dere-

cedir?
Işık 17
A) 150 B) 180 C) 210 D) 240 E) 270
A A, B, C doğrudaş
y x
m( AB) = x° Çözüm
m( AC) = y°
Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2 diyelim.
B
[O1A], [O1B], [O2C] ve [O2D] yarıçaplarını çizelim.
Hazine 4'ten,
C
O1A ⊥
Şekildeki iki çember A noktasında içten teğet ise, O1B ⊥ d
x=y O2C ⊥
O2D ⊥ d
dir.
olur.

MERKEZ AÇI'dan,
m(DO2C) = m(DC) = 150°

C
buluruz. D
O1B // O2D ve O1A // O2C olduğundan,

E
m(BO1A ) = m(DO2C) = 150°
B
dir. (Kolları paralel açılar) A
Tekrar MERKEZ AÇI'dan, AB ve CD doğruları şekildeki iki çembere A, B, C, D nok-

m(BA ) = m(BO1A ) = 150° talarında teğettir.
m(CA) = 140° olduğuna göre, m(DEB) kaç derece-
buluruz. dir?
B A) 140 B) 160 C) 210 D) 220 E) 240
D
d
E O1 150° 150° O2 150° 150°
l
C
A
Bir tam açının ölçüsü 360° olduğundan,

m(BEA ) + 150° = 360°
⇒ m(BEA ) = 210°
dir.
Doğru Seçenek C
DNA 10
Işık 18 A
A C
B
C
D
B Şekildeki üç çember birbirlerine A, B, C noktalarında
ikişer ikişer teğettir.
AC ve BD doğruları şekildeki iki çembere A, B, C, D
m(AB) = 50° ve m(AC) = 60°
noktalarında teğet ise,
m( AB) = m(CD) olduğuna göre, m(BC) kaç derecedir?
dir. A) 55 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75

Çözüm Işık 19
Çemberlerin merkezlerine O1, O2, O3 diyelim. Birbirine ikişer ikişer teğet olan n tane çemberin oluştur-
[O1O2], [O1O3] ve [O2O3] doğru parçalarını çizelim. duğu n tane yayın derece cinsinden ölçülerinin toplamı
(n – 2) ⋅ 180°
SÜPER ÜÇLÜ'den,
dir.
A ∈ O1O2
B ∈ O1O3
x
C ∈ O2O3 x t y
y
z z
tür.
MERKEZ AÇI'dan,
m( AO1B) = m( AB) = 50° x + y + z = 180° x + y + z + t = 360°
m( AO2C) = m( AC) = 60°
buluruz.
m(BO3 C) = x diyelim.
A O2
O1 60°
50°
B C
x
O3
O1O2O3 üçgenine odaklanalım.
Bir üçgenin iç açılarının ölçülerinin toplamı 180° olduğun-

dan,
50° + 60° + x = 180°
⇒ x = 70° Şekildeki üç çember

birbirlerine ikişer iki-
dir.
şer teğet olup, A, B, C
A
Tekrar MERKEZ AÇI'dan, değme noktalarıdır.
C
m(BC) = m(BO3 C) B
= 70°
buluruz. m(BC) = 40° olduğuna göre, m(AB) + m(AC) toplamı

Doğru Seçenek D kaç derecedir?
A) 80 B) 100 C) 110 D) 130 E) 140

MERKEZ AÇI'dan,
Hazine Avı m(BC) = m(BOC) = 2 ⋅ ( x + y )
Bir çember ve bu çemberin üzerinde A, B, C noktalarını olur.

B
alalım.
x
[AB] ile [AC] yi çizelim ve çemberin merkezine O diyelim.
)
B O 2(x + y
x 2(x + y)
A y
y
A O C
Şu halde,
C
m(BC) = 2 ⋅ m(BAC)
[OA], [OB] ve [OC] yarıçaplarını çizelim.
olduğu açıktır.
|OA| = |OB| = |OC| TANIM

Köşesi çemberin üzerinde olan ve kenarları çemberi ke-
m(OAB) = m(OBA ) = x sen bir açıya ÇEVRE AÇI denir.
A
m(OAC) = m(OCA ) = y
C
diyelim. B
B F
x
E D
x
A y O Yukarıdaki şekillerde, ABC ile DEF açıları birer ÇEVRE
AÇI'dır.
y
Hazine 10
Hatırlatma
A
m( ABC) = x
a
m( AC) = y
B x y
b a α=a+b+c
c C
Yukarıdaki Hatırlatma'dan, y = 2x
tir.
m(BOC) = x + x + y + y
......................................................................................
= 2 ⋅ (x + y) Bir çemberde çevre açının ölçüsü, gördüğü yayın
ölçüsünün yarısına eşittir.
buluruz.

C
70°
"Bir çemberde çevre açının ölçüsü, gör- 140° x P
düğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir."
Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki karşılığı, B
ÇEVRE AÇI IŞIK 15'ten,

m( AB) + m( APB) = 180°
olacaktır.
olacağını biliyoruz.
Buradan;
140° + x = 180°
⇒ x = 40°
buluruz.
Doğru Seçenek B
DNA 11
A
m( ACB) = 70°
C m( APB) = x
70°
x P

rında teğettir.
C
Buna göre, x kaç derecedir? m( ACB) = x
x
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 m( APB) = x
A B
Çözüm
x
ÇEVRE AÇI'dan, P
m( AB) = 2 ⋅ m( ACB)
[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B noktalarında
= 2 ⋅ 70° teğettir.
= 140° Buna göre, x kaç derecedir?
buluruz. A) 30 B) 45 C) 60 D) 72 E) 75

DNA 12 Işık 20
[AB] çemberin çapı A B d

C D
CD // AB
a m(DAB) = 15°
15°
A B
m(CAD) = α l
D C
Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir? Şekildeki çemberde d // ise,

A) 30 B) 45 C) 50 D) 60 E) 65 m( AD) = m(BC)
dir.
......................................................................................
Çözüm Paralel kirişlerin çember üzerinde ayırdıkları, ara-
da kalan yayların ölçüleri eşittir. (Karşıtı da doğru)
CD // AB olduğundan,
m( ADC) = m(DAB) = 15°

C D [AB] çemberin çapı
dir.
AB // DC
ÇEVRE AÇI'dan,
a m(DAB) = 40°
m(DB) = 2 ⋅ 15° = 30° 40°
A B
m(CAD) = α
m(CA ) = 2 ⋅ 15° = 30°
m(CD) = 2 ⋅ α
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30
buluruz.
2a
DNA 13
C D
15°
30° 30°
A
m(BAD) = α
a
15° a
A B
m(BCD) = θ
ACDB yayının ölçüsünün 180° olduğu âşikârdır. B D
30° + 2α + 30° = 180°

q
⇒ 2α = 120°
C
⇒ α = 60°
Şekildeki çemberde verilenlere göre, α ile θ arasın-
dir. daki bağıntı nedir?
A) α = θ B) α + 2θ = 180°
Doğru Seçenek D
C) 2α + θ = 180° D) α + θ = 180°
E) 2θ – α = 90°

Çözüm DNA 14
ÇEVRE AÇI'dan,
E ∈ AB
m(BCD) = 2 ⋅ α A E
B
F ∈ CD
m(BAD) = 2 ⋅ θ
a m( ACF) = 60°
buluruz. D
60°
Bir tam açının ölçüsü 360° ye eşit olduğundan, F m(FDB) = α
C
2α + 2θ = 360°
Şekildeki çemberler E ve F noktalarında kesişmiştir.
⇒ α + θ = 180°
dir. Buna göre, α kaç derecedir?
Doğru Seçenek D A) 105 B) 110 C) 120 D) 135 E) 150
Çözüm
A
m(BAD) = 40°
[EF] yi çizelim.
40°
m(BCD) = α DNA 13'ten,
m( ACF) + m( AEF) = 180°
olacağından,
m( AEF) = 180° − 60°
B
a D = 120°
C
dir.
m(BEF) = 180° − 120°
Şekildeki çemberde verilenlere göre, α kaç derece-
dir? = 60°
A) 120 B) 125 C) 130 D) 135 E) 140 dir.

A E
B
120° 60°
a
TANIM D
60°
F
Köşeleri aynı çemberin üzerinde olan dörtgenlere C
KİRİŞLER DÖRTGENİ denir.
Tekrar DNA 13'ten,
m(BEF) + m(BDF) = 180°
⇒ 60° + α = 180°
⇒ α = 120°
buluruz.
Doğru Seçenek C
Yukarıda verilen dörtgenler, birer KİRİŞLER DÖRTGE-
Nİ'dir.

Hatırlatma'dan,
A E ∈ AB m(DFE) = 70° + α + 20°
F ∈ CD = 90° + α
E
m( ACF) = 70°
buluruz.
70°
C m(FDB) = α
B
m(BFC) = m(DFE) = 90° + α
F a
D
olduğu zaten âşikârdır.
Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir? D

B
A) 100 B) 110 C) 120 D) 130 E) 140 70°
F
A a 90°+ a 90°+ a
C
DNA 15 20°
E
D DB ∩ CE = {A} IŞIK 21'den,

B
70°
DC ∩ BE = {F} m(BAC) + m(BFC) = 180°
A
⇒ α + 90° + α = 180°
a m(BDF) = 70°
F
⇒ 2α = 90°
m(CEF) = 20° ⇒ α = 45°
C buluruz.
20° m(BAC) = α
E Doğru Seçenek B
A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60
A BD ∩ CE = {A}
Çözüm a
BE ∩ DC = {F}
m(BDF) = 40°
Hatırlatma C
m(CEF) = 30°
B
a F
40° m(BAC) = α
30°
b x D E
x=a+b+c
c
A) 55 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75

DNA 16 D 80°
100°
D 80° E
40°
100°
40° 20°
E 10° a
A B C
a
A B C DAC üçgenine odaklanalım,
[AB] çemberin çapı, DE ∩ AB = {C}, 100° + 50° + α = 180°
|DA| = |DE|, m(ADE) = 100° ve m(BCE) = α ⇒ α = 30°
dir.
olduğuna verilere göre, α kaç derecedir?
Doğru Seçenek C
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
C [AB] çemberin
çapı
Çözüm 108°
D
CD ∩ AB = {E}
[AE] yi çizelim. a |CA| = |CD|
A B E
180° − 100°
m(DAE) = m(DEA ) = m( ACD) = 108°
2
= 40° m(BED) = α

olur.
A) 18 B) 24 C) 30 D) 36 E) 42
ÇEVRE AÇI'dan,
m(DE) = 2 ⋅ 40° = 80°
m( AD) = 2 ⋅ 40° = 80° DNA 17

buluruz. A
F m(BAF) = x
x
m( ADB) = 180° olduğu zaten âşikârdır.
m(BCD) = y
m(EB) = 180° − (80° + 80°) B z E
m(DEF) = z
= 20°
y
olur. C D
Tekrar ÇEVRE AÇI'dan,

Şekildeki çemberde verilenlere göre, x + y + z
1 toplamı kaç derecedir?
m(EAB) = ⋅ 20° = 10°
2
A) 240 B) 270 C) 360 D) 450 E) 480
buluruz.

Çözüm DNA 18
[AD] yi çizelim.
E
m(BAD) = a ve m(DAF) = b diyelim.

D
A
F
a b 50° a
A B C
B z E
B de teğet olan [AB] ve [BC] çaplı çemberlerin ortak
dış teğet doğrusu DE olup, D ile E teğet değme nok-
y talarıdır.
C D m(DAB) = 50° olduğuna göre, m(ECB) = α kaç de-
recedir?
DNA 13'ten,
A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60
a + y = 180°
b + z = 180°
Çözüm
Bu iki eşitliği taraf tarafa toplarsak,
ÇEVRE AÇI'dan,
a + y + b + z = 360°
m(DB) = 2 ⋅ 50°
⇒ (a + b) + y + z = 360°
⇒ x + y + z = 360° = 100°
buluruz. m(EB) = 2α
Doğru Seçenek C
D
2a
100
°
50° a
A B C
A
F m( ABC) = 120°
DNA 10'dan,
a
m(CDE) = 110° m(DB) + m(EB) = 180°
B 120°
m( AFE) = α olduğunu biliyoruz.
100° + 2α = 180°
E
C 110°
⇒ 2α = 80°
D
⇒ α = 40°
Şekildeki çemberde verilenlere göre, α kaç derece-
dir? dir.
Doğru Seçenek A
A) 110 B) 120 C) 130 D) 140 E) 150

Q
P a R
a a
E
a F A B
D
60°
A B C
B de teğet olan [AB] ve [BC] çaplı çemberlerin ortak dış

teğet doğrusu DE olup, D ile E teğet değme noktalarıdır. A, P, B noktalarından geçen çemberi çizdiğimiz zaman,
m(DAB) = 60° m( AB) = 2α olduğunu ve dolayısıyla Q ve R noktalarının
olduğuna göre, m(EFB) = α kaç derecedir? da bu çemberin üzerinde kaldığını kolayca görürüz.
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
O halde, aşağıdaki ABCD dörtgeninin,
B a
D
C
Hazine Avı
bir kirişler dörtgeni olduğu açıktır.
ÇEVRE AÇI'dan,
Benzer şekilde,
"Bir çemberde aynı yayı gören çevre açıların ölçüleri eşit-
tir." önermesinin doğru olduğunu kolayca görebiliriz.

E
a
a a + q = 180°
F
a
a q
a
K
Buradan hareket ederek, bu önermenin karşıtının doğru EFKL dörtgeninin de bir kirişler dörtgeni olduğunu elde
olup, olmadığını araştıralım. edebiliriz.
Bir [AB] doğru parçasını ele alalım ve [AB] yi α derecelik Bir soru içerisinde, bunu farkettiğimizde, çözüm için mut-
açı altında gören noktaları işaretleyelim. laka çevrel çember çizmemiz gerekir.

ÇEVRE AÇI'dan,
Hazine 11 m( AB) = 2 ⋅ 80° = 160°
a 1
α= ⋅ 160° = 80°
180° q 2
buluruz.
Doğru Seçenek C
a
q
Şekildeki dörtgenler, birer kirişler dörtgenidir.
DNA 19 D m( ABD) = 30°

a
A
C m( ACD) = 30°
m(DCA ) = 20°
D 20°
80° m(BCA ) = 20°
a m(DBA ) = 20° 30°
30°
m( ADB) = α
m( ACB) = 80° B
20°
C
A m( ADB) = α
20°
B A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
A) 60 B) 70 C) 80 D) 90 E) 100
Çözüm
m(DCA ) = m(DBA )
olduğunu gözlemleyelim. DNA 20

Hazine 11‛den,
A ABC bir eşkenar
ABCDnin bir teğetler dörtgeni olduğunu görürüz. a D üçgen
80°
40°
ABCD nin çevrel çemberini çizelim. m(GDA ) = 80°

C
D 20° G
m(GDC) = 40°
80°
a
m(CAD) = α
B C
A Şekildeki ABC eşkenar üçgeninin ağırlık merkezi
20°
G noktası olduğuna göre, α kaç derecedir?
B A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60

Çözüm
A ABC bir eşkenar
ABC bir düzgün çokgen olduğundan, G noktası aynı za- üçgen
manda ABC nin çevrel çemberinin merkezidir. m(DBC) = 36°
G m(DCB) = 24°
m( ADC) + m( ABC) = 180°
m(GDC) = α
olduğundan, Hazine 11‛den, ABCD nin bir teğetler dört- B
36° 24° C
a
geni olduğunu görürüz.
D
[AG] yi çizersek,
Şekildeki ABC eşkenar üçgeninin ağırlık merkezi G
olduğuna göre, α kaç derecedir?
m(GAC) = 30°
A) 48 B) 54 C) 60 D) 66 E) 72
olduğunu kolayca görürüz.
ABCD nin çevrel çemberini çizelim.

A Hazine Avı
a D
80°
30°
°
30
40°
Bir çemberin kesişen iki kirişi [AB] ile [CD] olsun. AB ile
CD nin kesişim noktasına E ve m( AEC) = α diyelim.

G D
B C
B
A a E
|GA| = |GD|
[BC] yi çizelim.
olduğunu biliyoruz. m(EBC) = a ve m(ECB) = b diyelim.
D
Bir ikizkenar üçgenin taban açılarının ölçüleri eşit oldu-
2b
ğundan,
B
m(GAD) = m(GDA ) a
A a E
2a b
⇒ α + 30° = 80°
C
⇒ α = 50°
ÇEVRE AÇI'dan,
dir.
m( AC) = 2a
Doğru Seçenek C
m(DB) = 2b
buluruz.

BEC üçgenine odaklanırsak,
a+b=α
"Bir çemberin kesişen iki kirişinin oluş-
olduğunu görürüz. turduğu açının ölçüsü, açının gördüğü
yayların ölçüleri toplamının yarısına
Şu halde,
eşittir." Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki
m( AC) + m(DB) karşılığı,
α=
2
İÇ AÇI
olduğu açıktır.
olacaktır.
TANIM
Bir çemberin kesişen iki kirişinin oluşturduğu açıya İÇ AÇI

denir.
q
a a
q
Hazine Avı
Yukarıdaki şekilde verilen α ve θ ölçülü açılar birer iç açı- Bir çemberin, paralel olmayan [AB] ve [CD] kirişlerini taşı-
dır. yan doğruların kesişim noktası E olsun.
m(BED) = α diyelim.
Hazine 12
A
C AB ∩ CD = {E} B
m(CEB) = α a E
y
D
E a B m( AD) = x
A C
x m(CB) = y
D
[AD] yi çizelim.
Şekildeki çemberde, m(BAD) = a ve m( ADC) = b diyelim.

x+y
α=
2 A
dir. a
B
......................................................................................
2a a E
2b
Bir çemberin kesişen iki kirişinin oluşturduğu açı- b
D
nın ölçüsü, açının gördüğü yayların ölçüleri topla-
mının yarısına eşittir. C

ÇEVRE AÇI'dan,
Hazine 13
m(BD) = 2a
AB ∩ CD = {E}
m( AC) = 2b A
m(BED) = α
B
buluruz.
x y a E
m( AC) = x
AED üçgenine odaklanırsak, D
m(BD) = y
C
b–a=α
olduğunu görürüz. x−y
α=
2
Şu halde,
dir.
m( AC) − m(BD)
α= .....................................................................................
2
Bir çemberin paralel olmayan iki kirişinin oluş-
olduğu açıktır. turduğu açının ölçüsü, bu kirişler arasında kalan
yayların ölçüleri farkının mutlak değerine eşittir.
TANIM
Bir çemberin paralel olmayan iki kirişini taşıyan doğruların

oluşturduğu açıya DIŞ AÇI denir.
Yukarıdaki şekilde verilen α ölçülü açı bir DIŞ AÇI dır.
Ayrıca, bir çemberin bir teğeti ile bir keseninin veya iki te-
A A
ğetinin oluşturduğu açı da DIŞ AÇI dır.
x
y
x y a P a P
B
a q C
B
x−y
α=
2
Yukarıdaki şekilde verilen α ve θ ölçülü açılar birer DIŞ
eşitliği, yukarıdaki iki şekil için de çalışır.
AÇI’dır.

C AB ⊥ CD
"Bir çemberin paralel olmayan iki kirişi-
A 60° m(CB) = 60°
nin oluşturduğu açının ölçüsü, bu kirişler
arasında kalan yayların ölçüleri farkının
m( AD) = x
B
mutlak değerine eşittir." Hazine'sinin x
VADİ DİLİ'ndeki karşılığı,
DIŞ AÇI D
olacaktır. Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç derece-

dir?
A) 75 B) 90 C) 105 D) 120 E) 135
DNA 21
AB ∩ CD = {E}
DNA 22
C
m(BED) = 40° AB ∩ CD = {E}

A
A B
E 40°
B m( AC) = 120°
120° 40° a E
m(BD) = 40°
D D
m(BED) = α
C
Şekildeki çemberde verilenlere göre,

Şekildeki çemberde verilenlere göre, α kaç dere-
m(CA) + m(BD) toplamı kaç derecedir?
cedir?
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 140
A) 40 B) 60 C) 80 D) 100 E) 140
Çözüm Çözüm
DIŞ AÇI'dan,
İÇ AÇI'dan,
m( AC) − m(BD)
m(CA ) + m(BD) α=
40° = 2
2
120° − 40° 80°
⇒ m(CA ) + m(BD) = 80° = = = 40°
2 2
buluruz.
buluruz.
Doğru Seçenek C Doğru Seçenek A

A
x
B
AB ∩ CD = {E} 40° E
A 2x
y
B m(BED) = 45°
x D
y 45° E
m( AC) = x
D
C
m(BD) = y
C
İÇ AÇI'dan,
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x – y farkı kaç
y + 2x
dercedir? = 90°
2
A) 45 B) 60 C) 75 D) 90 E) 100
⇒ y + 2x = 180° ... (i)
DIŞ AÇI'dan,
y − 2x
= 40°
2
⇒ y – 2x = 80° ... (ii)

DNA 23 buluruz.
(ii) denklemini –1 ile çarpıp, (i) denklemi ile taraf tarafa

AB ∩ CD = {E}
A toplayalım.
x B AD ⊥ BC
− y + 2x = −80°
40° E
m(BED) = 40°
+ y + 2x = 180°
D
m(BAD) = x
4 x = 100°
C
⇒ x = 25°
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç dere-
cedir? dir.
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
Aynı yayı gören çevre açıların ölçüleri eşit olduğundan,

Çözüm m(BCD) = m(BAD) = x
tir.
A
ÇEVRE AÇI'dan, x
B
m(BD) = 2x 40° E
buluruz. D
x
m( AC) = y diyelim. C

Taralı şekle odaklanırsark,

Çözüm
x + x + 40° = 90°
[AD] ile [BC] yi görmeyelim.
⇒ 2x = 50°
Çemberin merkezine O diyelim ve [OA], [OB], [OC], [OD]
⇒ x = 25° yarıçaplarını çizelim.
buluruz. OAB nin bir eşkenar üçgen olduğu âşikârdır.
Doğru Seçenek B
Hatırlatma
r 120° r
A AB ∩ CD = {E} 30° 30°

a AD ∩ BC = {F} r 3
B
50° E
F m(BED) = 50°
100°
m( AFC) = 100° Yukarıdaki Hatırlatma'dan,
D
m(BAD) = α OCD nin, 30°-30°-120° özel üçgeni olduğunu görürüz.

C
A
r
Şekildeki çemberde verilenlere göre, α kaç derece- 60°
B
60°
dir? r
60° r
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35 O
r 120° r
30° 30°
C r 3 D
DNA 24 MERKEZ AÇI'dan,
m( AB) = 60°
A |AB| = r
m(CD) = 120°
r B |CD | = r 3
a
AD ∩ BC = {E} buluruz.
E
m( AEB) = α [AD] ile BC] yi şimdi görelim.
A 60°
C r 3 D
Şekildeki r yarıçaplı çemberin [AD] ve [BC] kirişleri E a

E
noktasında kesişmiştir.
a
Buna göre, α kaç derecedir?

C D
A) 60 B) 75 C) 90 D) 105 E) 120
120°

İÇ AÇI'dan, [OA] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.
60° + 120°
α=
2 Hazine 4'ten,
= 90°
OA ⊥
buluruz.
Doğru Seçenek C
|OA| = |OB|
olur.
üzerinde bir C noktası alalım ve m(BAC) = α diyelim.

A AC ∩ BD = {E}
|AB| = r 2
r 2
|CD| = r 2 O
a D
E m( AED) = α
B
B r 2
C a C
l
A
Şekildeki r yarıçaplı çemberin [AC] ve [BD] kirişleri E
noktasında kesişmiştir. m(OAB) = 90° − α, m(OBA ) = 90° − α

m( AOB) = 180° − ⎡⎣(90° − α ) + (90° − α )⎤⎦ = 2α
A) 45 B) 60 C) 75 D) 90 E) 105
olur.
MERKEZ AÇI'dan,
m( AB) = 2α
Hazine Avı
olur.
Düzlemde bir doğrusu, O merkezli bir çembere A nokta-
sında teğet olsun.

O
Bu çember üzerinde bir B noktası alalım ve [AB] kirişini
2a
B
çizelim.
a 2a
l
A C
O
Şu halde,
B
m(BA ) = 2 ⋅ m(BAC)
l
A olduğu açıktır.

TANIM DNA 25
Bir çemberin, bir teğeti ile bu teğetin değme noktasından
geçen bir kirişinin oluşturduğu açıya TEĞET-KİRİŞ AÇI m(DAB) = 40°
C
denir.
a m( ACB) = α
D
q
a
40°
A B
Yukarıdaki şekilde α ve θ açıları, birer TEĞET-KİRİŞ AÇI
dır.
AB doğrusu şekildeki çembere A noktasında teğettir.

Hazine 14
A) 20 B) 25 C) 40 D) 50 E) 80
A teğet değme
noktası
m(BAC) = α Çözüm
B
TEĞET-KİRİŞ AÇI'dan,
m(DA ) = 2 ⋅ 40° = 80°

a
A C
ÇEVRE AÇI'dan,
Şekildeki çemberde, m(BA ) = 2α dir. 1
α= ⋅ 80° = 40°
2
......................................................................................
buluruz.
Bir çemberde TEĞET-KİRİŞ AÇI'nın ölçüsü, gör-
düğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir. Doğru Seçenek C
m(DCA ) = 30°
C
"Bir çemberde TEĞET-KİRİŞ AÇI'nın
30° m(DAB) = α
ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün yarısına
eşittir." Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki D

a
karşılığı,
A
TEĞET-KİRİŞ AÇI B
olacaktır. AB doğrusu şekildeki çembere A noktasında teğettir.
A) 120 B) 135 C) 140 D) 150 E) 160


DNA 26
2a + 2b + 2c + 2d = 360°
F A
m(FAB) = a ⇒ a + b + c + d = 180°
a
m( ABC) = b dir.
B b
m(BCD) = c
Doğru Seçenek C
c m(CDE) = d
D d C
FA ve DE doğruları, şekildeki çembere A ve D nokta-

larında teğettir.
Buna göre, a + b + c + d toplamı kaç derecedir? E [AB] çemberin çapı
D a m(BAC) = 20°
A) 120 B) 150 C) 180 D) 210 E) 240
40° C
m( ACD) = 40°
20° m(CDE) = α
A B
Çözüm DE doğrusu şekildeki çembere D noktasında teğettir.
TEĞET KİRİŞ AÇI'dan, Buna göre, α kaç derecedir?
m( AB) = 2a A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
m(CD) = 2d
buluruz.
ÇEVRE AÇI'dan,
m( AC) = 2b DNA 27
m(BD) = 2c
E |AD|=|AB|=|DC|
D
buluruz. B ∈ AC
a C
m(BCD) = α
F A
B
a
2a
A
2b
B b
2c [CD ışını, şekildeki çembere D noktasında teğettir.

c
D d Buna göre, α kaç derecedir?
2d C
A) 30 B) 36 C) 45 D) 48 E) 54
E

Çözüm
|DA| = |DC| olduğundan, A |AB| = |BC|
m(DAC) = m(DCA ) = α C ∈ BD
a D
dır. m( ABC) = 40°

C
40°
m( ADC) = α
ÇEVRE AÇI'dan, B
m(DB) = 2α
[DA ışını, şekildeki çembere A noktasında teğettir.

buluruz.
[DB] yi çizelim.
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
TEĞET-KİRİŞ AÇI'dan,
1
m(BDC) = ⋅ 2α = α
2
buluruz.
BDC üçgenine odaklanalım.
Bir üçgende iki iç açının ölçüleri toplamı, kendilerine kom-

şu olmayan dış açının ölçüsüne eşit olduğundan,
m(DBA ) = α + α = 2α
DNA 28
dır. PA ⊥ PB
|AD| = |AB| olduğundan,
C m(BCA ) = α
B
m( ADB) = m(DBA ) = α a
dır.
E
D A
a
2a P
2a
a C
2a [PA ve [PB ışınları, C noktasında dıştan teğet olan iki
B
a çembere A ve B noktalarında teğettir.
A
A) 105 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150

ADB üçgeninden,
α + 2α + 2α = 180°
⇒ 5α = 180°
⇒ α = 36° Çözüm
buluruz.
C den geçen ve her iki çembere de teğet olan CD doğru-
Doğru Seçenek B sunu çizelim.
m(PBC) = x, m(PAC) = y diyelim.

TEĞET-KİRİŞ AÇI'dan, Dörtgenler kitabımızın sonunda işlediğimiz DÜZGÜN

ÇOKGENLER konusundan bir hatırlama yapalım.
m(CA ) = 2y
Bir düzgün çokgenin bütün köşelerinden geçen yalnızca
1
m(DCA ) = ⋅ 2y = y bir tane çember olduğunu ve dolayısıyla her düzgün çok-
2
genin aynı zamanda bir kirişler çokgeni olduğunu hatırla-
m(CB) = 2x yalım.
1 Bunu ÇEMBERDE AÇILAR konusuyla şu şekilde ilişki-

m(DCB) = ⋅ 2x = x
2 lendireceğiz.
buluruz. DÜZGÜN ÇOKGENLER konusuyla ilgili bir açı sorusu

sorulduğunda, düzgün çokgenin çevrel çemberi çizilip,
çemberde açı özelikleri kullanılarak çözüm yapılırsa, ge-
C nel olarak cevaba daha kolay ulaşılır.
B x x
y
2x Şimdi DNA'larımıza devam edelim.
D
2y y
A
P DNA 29
BCAP dörtgenine odaklanalım. Bir dörtgenin iç açılarının
E ABCDE bir
ölçüleri toplamı 360° olduğundan,
düzgün beşgen
x + x + y + y + 90° = 360° D
a
F AD ∩ EC = {F}
⇒ x + y = 135°
A
dir. m(EFA ) = α
Doğru Seçenek C C
A) 36 B) 48 C) 54 D) 66 E) 72
m( APB) = 60°
m( ACB) = α Çözüm
C
a
A
ABCDE nin çevrel çemberini çizelim.
B
Eşit uzunluktaki kirişlerin, çember üzerinde ayırdıkları

60° yayların ölçüleri eşit olduğundan,
P
m( AB) = x
[PA ve [PB ışınları, C noktasında dıştan teğet olan iki

dersek,
çembere sırasıyla A ve B noktalarında teğettir.
m(BC) = m(CD) = m(DE) = m(EA ) = x
olur.
A) 120 B) 130 C) 140 D) 150 E) 160


Çözüm
5x = 360° ⇒ x = 72°
dir. ABCDE... düzgün dokuzgeninin çevrel çemberini çizelim.

x
E m( AB) = x
x D dersek,
a
F
x m(BC) = m(CD) = m(DE) = x
A
olur.
x C C
x x
B D
B x
x x
İÇ AÇI'dan, a
P
A E
x+x
α= = x = 72°
2
buluruz.
ABCDE... çokgeninin kenar sayısı 9 olduğundan, çember
Doğru Seçenek E
yayının tamamının ölçüsü 9x olur.
9x = 360°
⇒ x = 40°
F E ABCDEF bir buluruz.

düzgün altıgen
DIŞ AÇI'dan,
a
K AE ∩ FC = {K}
A D 2x − x x
α= = = 20°
m(EKC) = α 2 2
buluruz.
B C Doğru Seçenek A
A) 60 B) 75 C) 90 D) 105 E) 120
DNA 30
C ABCDE... C ABCDEF...
D
B D bir düzgün B bir düzgün
E
9-gen 10-gen
A
A a
E
P
AE∩CD={P} AF ∩ CE = {P}
F a
P m(EPF) = α
m(DPE) = α
Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir? Yukarıdaki verilere göre, α kaç derecedir?
A) 20 B) 24 C) 30 D) 36 E) 40 A) 18 B) 20 C) 24 D) 27 E) 30

Hatırlatma Çözüm
Üçgenler kitabımızda, her üçgenin yalnızca bir tane ABC nin çevrel çemberini çizelim.
çevrel çemberi olduğunu ve bir üçgenin çevrel çem-
ÇEVRE AÇI'dan,
berin merkezinin, o üçgenin kenar orta dikmelerinin
kesişim noktası olduğunu söylemiştik.
m(BC) = 2 ⋅ 70°
= 140°
O olur.
[OC] yi çizelim.
Aynı durum, bütün kirişler çokgenleri için de geçerli- |OB| = |OC|

dir.
olur.
Dolayısıyla,
O m(OCB) = m(OBC) = α
O
dır.
MERKEZ AÇI'dan,
m(BOC) = 140°
dir.
A
70°
a 140° a
DNA 31 B C
A ABC bir üçgen
70° m(BAC) = 70° OBC üçgenine odaklanalım.
m(OBC) = α 140° + α + α = 180°

O
⇒ 2α = 40°
a
B C
⇒ α = 20°
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin mer- buluruz.
kezi O olduğuna göre, α kaç derecedir?
Doğru Seçenek C
A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 30

B
C
r
A ABC bir üçgen
r
M
a m(BAC) = α E
x r
m(OBC) = θ
O
A D O
B q
DOME dörtgeni bir kare olduğundan, |OD| = r olur.
C O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu 2r olduğundan,
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin merkezi YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,

O noktası olduğuna göre, α ile θ arasındaki bağıntı
|OC| = |OB| = 2r
nedir?
A) α = θ B) θ = α + 30° dir.
C) θ = 2α D) α = 2θ B
C
E) α + θ = 90°
E 2r
2r
DNA 32
x
B A D r O
C
AO ⊥ OB
|CO| = 2 ⋅ |DO| olduğundan, CDO , bir 30°- 60°- 90°
CD ⊥ AO
E
özel üçgenidir. Dolayısıyla, m(COD) = 60° dir.
m(COB) = x Buradan,
x
x = 90° – 60° = 30°

A D O
buluruz
Şekildeki CD doğrusu, [OB] çaplı yarım çembere E
noktasında teğettir. Doğru Seçenek B
A) 15 B) 30 C) 36 D) 45 E) 60
AB // CD
Çözüm E C
a
D
E ∈ CD
K
[OB] nin orta noktasına M diyelim ve [ME] yarıçapını çi- F ∈ AB
zelim. A B F
m(KDF) = α
Hazine 4'ten,
[AB] ve [CD] çaplı yarım çemberler K noktasında teğettir.
ME ⊥ CD
olduğunu biliyoruz. AB ile CD doğruları, bu çemberlere F ve E noktaların-
da teğet olduğuna göre, α kaç derecedir?
|ME| = |MO| = |MB| = r
diyelim. A) 15 B) 18 C) 30 D) 36 E) 45

4. C ∈ AB
TEST - 1 E D
ED // AB
m(EAB) = 70°
1. O O noktası
70° x
çemberin merkezi A B C
m(DCB) = x
m(OAB) = 36°
36° CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere D noktasında
A B
m( AB) = x teğettir.
x
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50 E) 55
A) 54 B) 72 C) 96 D) 108 E) 144
5. O noktası
çemberin merkezi
2. C [AB] çemberin çapı

O m(OAB) = 66°
20°
50° D |AO| = |OB|
m( ABC) = x
A 66° y C
m(ODA ) = 20°
x x m(OCB) = y
A O B m(OCB) = 50° B
m(COD) = x Yukarıdaki verilere göre, x – y farkı kaç derece-

dir?
A) 42 B) 48 C) 54 D) 64 E) 66
A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50
6. C ∈ AB
D
m(BED) = x
3. D [AB] çemberin çapı
E
x m(BCD) = y
E C m( AED) = 140° y
140° x A B C
m(BCD) = x CD doğrusu, şekildeki [AB] çaplı yarım çembere D

A B
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? y

Buna göre, x − farkı kaç derecedir?
2
A) 110 B) 115 C) 120 D) 125 E) 130 A) 90 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150

7. C 10. C m(BCD) = x
x D
PA ⊥ PB x
m( ABC) = y
A
m( ACB) = x
y
A B
CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere C noktasında

P B
teğettir.
PA ve PB doğruları, şekildeki çembere A ve B nokta- Buna göre, x + y toplamı kaç derecedir?
larında teğettir.
Buna göre, x kaç derecedir? A) 60 B) 90 C) 120 D) 150 E) 180
A) 30 B) 36 C) 45 D) 54 E) 60
11. C Şekildeki O1 ve O2
merkezli iki çember A
8. O noktası
çemberin merkezi O1 ve B noktalarında ke-
sişmiştir. B merkezli
O m(OAC) = 40°
A B ve [BA] yarıçaplı çem-
m(OBC) = 70° ber ise bu çemberleri

40° O2 C, A, D noktalarında
A
x C
70° m( ACB) = x kesmiştir.
B D
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? Buna göre, m(BD) kaç derecedir?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35 A) 60 B) 75 C) 90 D) 120 E) 150
9. A |AB| = |AC| = |BD|

AB ⊥ AC
12.
AC ∩ BD = {E}
m( AB) = x
m(DC) = 30°
A
D m( AC) = y
x
E
m( AEB) = x
x
30° B y
B C
C
Şekildeki çemberler A noktasında teğettir.
cedir? Buna göre, x + y toplamı kaç derecedir?
A) 70 B) 75 C) 80 D) 85 E) 90 A) 90 B) 120 C) 135 D) 180 E) 225

13. A, B, C 16. [AB] çembe-

D doğrudaş D rin çapı
y x
DH ⊥ AB A, B, C
x doğrudaş
m(DAB) = x
A H B C A B C
|DA| = |DC|
m(CDH) = y
m( ADC) = x
CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere D noktasında
teğettir. CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet-
tir.
Buna göre, x ile y arasındaki bağıntı aşağıdaki-
lerden hangisidir? Buna göre, x kaç derecedir?
A) y = x B) y + x = 90°
A) 105 B) 120 C) 135 D) 150 E) 165
y x
C) x + = 90° D) y + = 90°
2 2
E) y = 2x

üçgen
14. C A, B, C 20°
D 10° A, C, D
doğrudaş
100°
C
doğrudaş
x B
B m( ADB) = 100°
m(BAE) = 20°
m(BCD) = 10° E
x m(EDC) = x
A
D
m( ABD) = x
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet- DE doğrusu, ABC nin çevrel çemberine E noktasın-
tir. da teğettir.
Buna göre, x kaç derecedir? Buna göre, x kaç derecedir?
A) 45 B) 50 C) 55 D) 60 E) 65
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50 E) 55
15. [AB] çembe-

D rin çapı
18. D
C
O noktası çeyrek
A, B, C x çemberin merkezi
x doğrudaş m( ABC) = 145°
A B C B
|BD| = |BC| 145°
m(ODC) = x
m( ABD) = x
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğettir.

O A

A) 48 B) 54 C) 60 D) 66 E) 72
A) 65 B) 70 C) 75 D) 80 E) 85

19. A O noktası çembe- 22. AD ∩ BC = {E}

A
80° rin merkezi C
20° m(EAC) = 20°
BD ∩ CE = {F}
E x
O m(EBD) = 40°
E
m(BAE) = 80°
60°
m(CED) = x
x m(COD) = 60° 40° D
B
F B
C D
m(BFE) = x
AC ve BD doğruları, şekildeki çembere A ve B nok-
Yukarıdaki verilere göre, x kaç derecedir? talarında teğettir.

A) 120 B) 130 C) 140 D) 150 E) 160
A) 60 B) 75 C) 90 D) 120 E) 130
20. D
m( APB) = 40°
E C 23. AC ⊥ CD
x y A
m(BED) = x
x m(BDC) = 110°
C
m( ACD) = y
E m(EAC) = x
A
B
110° m(EBD) = y
y D
40° B
P AC ve BD doğruları, şekildeki çembere A ve B nok-

PA ve PB doğruları, şekildeki çembere A ve B nokta-
larında teğettir. Buna göre, x + y toplamı kaç derecedir?
Buna göre, x + y toplamı kaç derecedir?

A) 70 B) 75 C) 80 D) 85 E) 90
A) 80 B) 100 C) 110 D) 125 E) 140
24. D A ∈ DC
A
21. B B, C, P 30°
m( ADB) = 30°
C
x doğrudaş
M O m(DBC) = x
|BA| = |BC|
C x
m( APC) = 36°
B
A
36° m( ABC) = x
P Şekildeki O ve M merkezli çemberler, A ve B nokta-
larında kesişmiştir.
cedir? Buna göre, x kaç derecedir?
A) 36 B) 48 C) 54 D) 66 E) 72 A) 30 B) 45 C) 60 D) 75 E) 90
1.D 2.C 3.E 4.D 5.E 6.C 7.C 8.D 9.C 10.B 11.D 12.D 13.E 14.A 15.C 16.B 17.B 18.D 19.B 20.C 21.A 22.D 23.C 24.D

4. [AB] çemberin
TEST - 2 D çapı
A, B, C doğrudaş
1. B ∈ AC F
A DE ∩ AB = {F}
x B C
C
m(BD) = 40°
|CD| = |CF|
B
x m(BE) = 80°
40° 80° E m(EAF) = x
A D E m(CE) = x
tir.
Şekildeki iki çember, B noktasında teğettir.
AE doğrusu küçük çembere E noktasında teğet
olduğuna göre, x kaç derecedir?
A) 30 B) 36 C) 45 D) 60 E) 72
A) 100 B) 110 C) 120 D) 130 E) 140
2. OD ⊥ AB
A, D, C doğrudaş
5. C D
O m( ACB) = 120°
m(BAD) = x a
40°
A x B E A B
120°
D Yukarıdaki şekilde [AB] çemberin çapı, B, A, E doğ-
C
rudaş, AB // CD ve |EA| = |DB| dir.
BC doğrusu, şekildeki O merkezli çembere B nokta-
m( AEC) = 40° ve m(CBD) = α
sında teğettir.
A) 35 B) 40 C) 50 D) 65 E) 70
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
3. F
E
6. B, A, E
doğrudaş
A B a C D E
m( ADE) = 60°
A
K
60° m( ACB) = x
[AB] ve [CD] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet x
B D
doğrusu EF olup, E ve F teğet değme noktalarıdır. C
A, B, C, D doğrudaş ve EB ∩ FC = {K} Şekildeki çemberler A noktasında teğettir.
olduğuna göre, m(BKC) = α kaç derecedir? Buna göre, x kaç derecedir?
A) 60 B) 90 C) 120 D) 135 E) 150 A) 105 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150

7. A
m(BAC) = 80° 10. C ABCD bir ki-
rişler dörtgeni
80° B
m(OBC) = α x m(OAD) = y
A D
O y
m( ABD) = x
a O
B C
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin mer- Şekildeki ABCD dörtgeninin çevrel çemberinin
kezi O noktası olduğuna göre, α kaç derecedir? merkezi O noktası olduğuna göre, x ile y arasın-
daki bağıntı nedir?
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50
A) x = 2y B) x + y = 180°
C) x + 2y = 180° D) 2x + y = 360°
E) x – y = 90°

y m(BAC) = y
B C
x m(OBC) = x
11. B O noktası çeyrek
O çemberin merkezi
Şekildeki ABC üçgeninin çevrel çemberinin mer- |BD| = |DO|

kezi O noktası olduğuna göre, x ile y arasındaki D C
bağıntı aşağıdakilerden hangisidir?
x CD ⊥ BO
m(DCA ) = x
A) y – x = 90° B) y – 2x = 45°
O A
C) x + y = 180° D) 2y – x = 180°
E) 2x + y = 180°
A) 105 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150
9. C ABCD bir kirişler

dörtgeni
D 66° 12. B O merkezli çeyrek
DO ⊥ OA çemberin içerisine
O E çizilen M merkezli
m(ODC) = 66°
x
çember, [OB], [OA]
A x C
m(OAB) = x M ve BA ya sırasıyla
B C, D ve E noktala-
rında teğettir.
Şekildeki ABCD dörtgeninin iç teğet çemberinin O D A
merkezi O noktası olduğuna göre, x kaç derece-
dir? Buna göre, m(CME) = x kaç derecedir?
A) 24 B) 30 C) 33 D) 36 E) 42 A) 105 B) 120 C) 135 D) 144 E) 150

13. B 16.
A D
E
a
x 60° F
E F
A B C
C CD doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere D noktasında

D
teğettir.
Şekildeki iki çemberin ortak dış teğet doğruları AB ile A, B, C doğrudaş, m(BCE) = m(ECD)
CD olup, A, B, C, D teğet değme noktalarıdır.
EC ∩ AD = {F} ve m(DFC) = α
m(AFC) = 60° olduğuna göre, m(BED) = x kaç
derecedir?
A) 30 B) 36 C) 45 D) 54 E) 60
A) 60 B) 75 C) 90 D) 105 E) 120
AD ⊥ DE
17. C
[AD] ve [CD]
14. açıortay
m( AFB) = 50° B
60°
F m( ABC) = 60°
E x D
50° A O
m(EDC) = x
m( ADC) = x
D x
B
C
A
BC doğrusu, A noktasında teğet olan iki çembere B
ve C noktalarında teğettir. Şekildeki O merkezli çemberde verilenlere göre,
x kaç derecedir?
A) 75 B) 90 C) 105 D) 120 E) 135
A) 35 B) 40 C) 50 D) 65 E) 70
15. 18. m(BDC) = 40°

D
A m(BAC) = x
x x
B C
E
40°
A B C
D
Şekildeki çemberler, birbirlerine A, B, C noktalarında
C ∈ AB, m(BCE) = m(ECD) ve m(CED) = x teğettir.
olduğuna göre, x kaç derecedir? Buna göre, x kaç derecedir?
A) 120 B) 135 C) 140 D) 150 E) 165 A) 40 B) 50 C) 65 D) 70 E) 80

19. D
m( APB) = 60° 22. O noktası büyük
y çemberin merkezi
m( AEC) = x
O m(BA ) = 50°
x C
A m(CDB) = y
E m( ACB) = x
C
B x
60° B 50° A
P
Şekildeki çemberler A noktasında içten teğettir.
[PA ve [PB ışınları, C noktasında teğet olan iki çem-
bere sırasıyla A ve B noktalarında teğettir. [OB] yarıçapı, küçük çembere C noktasında teğet
olduğuna göre, x kaç derecedir?
Buna göre, x – y farkı kaç derecedir?
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 70 A) 50 B) 55 C) 65 D) 70 E) 80
20. PB ⊥ PA
O2
m(BC) = x 23. C
C D
O1 D
m(CD) = y B
a P
y O3
B x
m(DA ) = z E
z A
A
P A, B, C, D, E noktaları bir düzgün 30-genin ardışık

köşeleridir.
Şekildeki O1 ve O2 merkezli çemberler C, O2 ve O3
merkezli çemberler D noktasında teğettir. CD ∩ AE = {P} olduğuna göre, m(DPE) = α kaç
PA ve PB doğruları, O3 ve O1 merkezli çember- derecedir?
lere A ve B noktalarında teğet olduğuna göre,
x + y + z toplamı kaç derecedir? A) 6 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
A) 270 B) 360 C) 450 D) 495 E) 540
21. P PA ve PB doğru- 24. A E ABCDE bir

ları, M merkezli düzgün beşgen
çembere A ve B m(OFC) = 66°
C D
E noktalarında, P ve
x O
M merkezli çem- m(OFD) = 78°
B D
A B
berler, E noktasın-
M m(FCD) = x
da teğettir. 78°
x F
66°
C
Şekildeki ABCDE düzgün beşgeninin ağırlık mer-

Buna göre, m(AEC) = x kaç derecedir? kezi O noktası olduğuna göre, x kaç derecedir?
A) 30 B) 36 C) 45 D) 60 E) 75 A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 24
1.C 2.B 3.B 4.C 5.E 6.B 7.A 8.A 9.A 10.E 11.A 12.C 13.E 14.C 15.B 16.C 17.B 18.B 19.A 20.C 21.C 22.D 23.A 24.A

ÇEMBER - BÖLÜM 08 ORTAK TEĞET
E
GİRİŞ D
x
R2
R1 2
Birbirine dıştan teğet olan iki çemberin her ikisine de te- 2
ğet olacak biçimde, iki farklı teğet doğrusu çizilebildiğini A R1 O1 R1 B R2 O2 R2 C

2 2 2 2
ve teğet doğru parçalarının uzunluklarının eşit olduğunu
biliyoruz. YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
R1
|O1A| = |O1B| = |O1D| =
2
R2
|O2B| = |O2C| = |O2E| =
2
olur.
O1O2ED dik yamuğuna odaklanalım.

Teğet değme noktaları arasındaki uzaklık, yarıçaplar cin-
sinden hesaplanabildiği için, bu özelikten çözülen soruları O2 den DO1 e indirilen dikme ayağına H dersek, DEO2H
ayrı bir bölüm olarak işlemeyi uygun gördük. bir dikdörtgen olacağından,
|HO2| = |DE| = x
Lafı fazla uzatmadan bölümümüze başlayalım.
R2
|DH| = |EO2| =
2
olur.
Hazine Avı R2 − R1
| O1H | =
2
B noktasında dıştan teğet olan [AB] ve [BC] çaplı ve R1
ve R2 çaplı iki yarım çemberi ele alalım ve bu iki çemberin
E
ortak dış teğet doğrusunu çizip, teğet değme noktalarına x
D
D ve E diyelim. R2
R1
2
2 R2 R1
E +
2 2
D O1 O2
R2 R1
2 H
x
2
A R1 B R2 C O1O2H üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazarsak,

2 2
⎛ R1 R2 ⎞ ⎛ R2 R1 ⎞ 2
Çemberlerin merkezleri O1 ve O2 olsun. ⎜ + ⎟ −⎜ − ⎟ =x
⎝ 2 2 ⎠ ⎝ 2 2 ⎠
[O1D] ve [O2E] yarıçaplarını çizelim ve |DE| = x diyelim. ⎡⎛ R R ⎞ ⎛ R R ⎞ ⎤ ⎡⎛ R R ⎞ ⎛ R R ⎞⎤

⇒ ⎢⎜ 1 + 2 ⎟ − ⎜ 2 − 1 ⎟ ⎥ ⋅ ⎢⎜ 1 + 2 ⎟ + ⎜ 2 − 1 ⎟ ⎥ =x 2
Hazine 4'ten, ⎣⎝ 2 2 ⎠ ⎝ 2 2 ⎠ ⎦ ⎣⎝ 2 2 ⎠ ⎝ 2 2 ⎠⎦
⇒ R1 ⋅ R2 = x2
[O1D] ⊥ DE
elde ederiz.
[O2E] ⊥ DE
Böylece, bu bölümümüzün ilk Hazine'sini bulmuş olduk.
dir.

Ortak Teğet Çember - Bölüm 08
Hazine 15 DNA 1
E D
x 6
D E
A R1 B R2 C A B C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere sıra-

B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı iki çemberin
sıyla D ve E de teğettir.
ortak dış teğet doğrusu DE olsun.
|DE| = 6 cm, |AB| = 4 ⋅ |BC| ve B ∈ [AC] olduğuna
D ile E teğet değme noktaları, göre, |AC| uzunluğu kaç cm dir?
|AB| = R1, |BC| = R2, |DE| = x olsun. A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20
O zaman,
x = R1 ⋅ R 2 Çözüm
dir. |BC| = x dersek, |AB| = 4x olur.
...................................................................................... ORTAK TEĞET'ten,
x ⋅ 4x = (6 cm)2 ⇒ x2 = 9 cm2 ⇒ x = 3 cm
Dıştan teğet iki çemberin ortak dış teğetlerinden
birinin değme noktaları arasındaki uzaklık, çember- buluruz.
lerin çap uzunluklarının geometrik ortasına eşittir.
|AC| = 4x + x = 5x = 5 ⋅ 3 cm = 15 cm
dir.
Doğru Seçenek B
D
4
E
Bu Hazine'mizin VADİ DİLİ'ndeki kar-
şılığı
A B C
ORTAK TEĞET
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere sırasıyla D ve

olacaktır.
E de teğettir.
A, B, C doğrudaş, |DE| = 4 cm ve |AB| = 4 ⋅ |BC| oldu-

ğuna göre, |AC| uzunluğu kaç cm dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 16

Çember - Bölüm 08 Ortak Teğet
Hazine Avı Hazine 16

Birbirine teğet olan [AB] ve [BC] çaplı iki yarım çembe-
B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı iki çemberi ele rin ortak dış teğet doğrusu DE ise,
alalım. n = 90°
m(DBE)
Bu çemberlerin her ikisine de teğet olan doğruyu (ortak dir.

teğeti) çizip, teğet doğrusunun çemberlere değdiği nokta- D
E
lara D ve E diyelim.
D A B C
E
A B C
B den geçen ve her iki çembere de teğet olan doğruyu DNA 2

çizip, bu doğrunun DE yi kestiği noktaya F diyelim.
E
D
5
4
|FB| = |FD|
A B C
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet

|FB| = |FE|
doğrusu DE olup, D ve E teğet değme noktalarıdır.
dir. |BD| = 4 cm, |BE| = 5 cm ve B ∈ [AC] olduğuna

göre, |AB| ⋅ |BC| kaç cm2 dir?
[DB] ile [EB] yi çizersek,
A) 20 B) 25 C) 36 D) 41 E) 45
MUHTEŞEM ÜÇLÜ'den,
n ) = 90°
m(DBE
Çözüm
Hazine 16'dan,
D n ) = 90° olacağından Pisagor Teoremi'nden,

m(EBD
F E
|DE|2 = (4 cm)2 + (5 cm)2 = 16 cm2 + 25 cm2 = 41 cm2
buluruz.
A B C

E
41
D DNA 3
5
4
D 5 C
A B C
ABCD bir dikdörtgen

ORTAK TEĞET'ten,
8 |DA| = 8 cm
|AB| ⋅ |BC| = |DE|2 = 41 cm2
O |DC| = 5 cm
r
dir.
A B
Doğru Seçenek D
ABCD dikdörtgeninin içerisine, [DA] çaplı yarım çem-
berle, O merkezli ve r yarıçaplı çember şekildeki gibi
teğet olacak biçimde çizilmiştir.
4 6 3 8
A) B) 1 C) D) E)
5 5 2 5
E
D
4
3
A B C
[AB] ve [BC] çaplı çemberlerin ortak dış teğet doğrusu DE

olup, D ve E teğet değme noktalarıdır. Çözüm
A, B, C doğrudaş, |BD| = 3 ve |BE| = 4 olduğuna göre,
Teğet değme noktalarını E, F, K ile gösterelim.
|AB| ⋅ |BC| kaçtır?
OFBK dörtgeninin bir kare olduğunu, hem Hazine 4'ten,
A) 12 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25
hem de KÜLAHTA DONDURMA'dan biliyoruz.
Dolayısıyla,
|FB| = r
|AF| = 5 cm – r
olur.
ORTAK TEĞET'İ birbirine dıştan teğet olan iki çemberin D 5 C
ortak dış teğet doğrularından biri verildiğinde, kullanmayı
akla getirmeliyiz.
Çemberlerin tamamının değil de, bir kısmının çizilmiş ol- 8

duğu durumlarda, soru içerisinde ORTAK TEĞET'i gör- E
O r
mek güçtür. K
r r
Bu söylediklerimizi DNA 5'le pekiştirelim. A 5r F r B

[AF] nin ortak teğet olduğunu gözlemleyelim.

Hazine Avı
ORTAK TEĞET'ten,
K d
8 cm ⋅ 2r = (5 cm – r)2 F
E
⇒ 16r cm = 25 cm2 – 10r cm + r2 A R1 B R2 C R3 D
⇒ r2 – 26r cm + 25 cm2 = 0
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı yarım çemberlere E, F, K
⇒ (r – 1 cm) ⋅ (r – 25 cm) = 0 noktalarında teğet olsun.
A, B, C, D doğrudaş,
⇒ r = 1 cm veya r = 25 cm
|AB| = R1, |BC| = R2, |CD| = R3
buluruz.
olsun.
r = 25 cm olamayacağı gayet açıktır.
R1, R2, R3 arasındaki bağıntıyı bulmaya çalışalım:
Doğru Seçenek B
K d
F
E
A R1 B R2 C R3 D
Hazine 2’den,
Çemberde açılar konusundan,

n ) = m(BFC
m( AEB n ) = m(CKD
n ) = 90°
Hazine 16'dan,
n ) = m(FCK
m(EBF n ) = 90°
D C [EA] // [FB] // [KC] olduğundan, Thales Teoremi'nden,

O | EF | R1
= ......(i)
r ABCD bir dikdörtgen | FK | R2
18 |AB| = 16 cm
[EB] // [FC] // [KD] olduğundan, Thales Teoremi'nden,
|CB| = 18 cm | EF | R2
= ......(ii)
| FK | R3
A 16 B
eşitliklerini yazarsak (i) ve (ii) den,

ABCD dikdörtgeninin içerisine [CB] çaplı yarım çemberle,
R1 R2
O merkezli ve r yarıçaplı çember şekildeki gibi teğet ola- = ⇒ R22 = R1 ⋅ R3
R 2 R3
cak biçimde çizilmiştir.
Buna göre, r kaç cm dir? elde ederiz.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Böylece, bir IŞIK bulmuş olduk.

Işık 21 Çözüm
d
Az önce bulduğumuz IŞIK 21'den,
K
F
E x = 4 cm ⋅ 9 cm = 6 cm
A R1 B R2 C R3 D dir.
Doğru Seçenek B
d doğrusu B ve C noktalarında dıştan teğet olan [AB],
[BC], [CD] çaplı çemberlere sırasıyla E, F, K noktala-
rında değsin.
|AB| = R1, |BC| = R2, |CD| = R3 olsun.
O zaman,
R 2 = R1 ⋅ R 3 K d
F
E
tür.
A 1 B x C 4 D
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı yarım çemberlere

sırasıyla E, F, K noktalarında teğettir.
A, B, C, D doğrudaş, |AB| = 1 cm ve |CD| = 4 cm
olduğuna göre, |BC| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 2
D) 3 E) 10
DNA 4
Hazine Avı
K d
F
E
B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı yarım çember-
A 4 B x C 9 D lerin ortak dış teğet doğrusu DE olsun.
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı yarım çemberlere D ve E teğet değme noktaları olsun.
sırasıyla E, F, K noktalarında teğettir.
D ve E den, AC ye dikme indirip, dikme ayaklarına H1 ve
|AB| = 4 cm ve |CD| = 9 cm olduğuna göre, |BA| = x
H2 diyelim.
kaç cm dir?
|DH1| = a, |EH|2 = b ve |DE| = x
A) 5 B) 6 C) 6,5 D) 7 E) 8
olsun.

E
D
x
Işık 22
b
a
E
D
A H1 B H2 C
B den geçen ve [AC] ye dik olan doğru DE yi F de kessin.

A H1 B H2 C
Hazine 4'ten, BF doğrusu her iki çembere de teğet olur.
B de teğet olan [AB] ve [BC] çaplı iki çemberin ortak dış
teğet doğrusu DE, D ve E değme noktalarından [AC] ye
x
|FB| = |FE| = |FD| = inilen dikme ayakları sırasıyla H1 ve H2 olsun.
2
olur. O zaman,
x
x
2
E |BH1| = |BH2|
D 2 F
x dir.
2 b
a Ayrıca, |DH1| = x ve |EH2| = y dersek,
A H1 B H2 C | H1H2 | = 2 xy
EDH1H2 yamuğunun orta tabanı |FB| olduğundan, olur.
| DH1 | + | EH2 |
| FB | =
2
x a+b
⇒ =
2 2
⇒ x = a+b
buluruz.
Hazine 17
D
E
DNA 5
E
x
D
A H1 B H2 C 4
3
B noktasında dıştan teğet olan [AB] ve [BC] çaplı çem-
berlerin ortak dış teğet doğrusu DE olsun. A F B H C
D ve E teğet değme noktalarından [AC] ye inilen dikme DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E
ayakları sırasıyla H1 ve H2 olsun. noktalarında teğettir.
A, B, C doğrudaş, [DF] ⊥ [AB], [EH] ⊥ [BC],
O zaman,
|DF| = 3 cm ve |EH| = 4 cm olduğuna göre,
|DE| = |DH1| + |EH2| |DE| = x kaç cm dir?
dir. A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

Çözüm Çözüm
Hazine 17'den,
Hazine 17'den,
|DE| = 3 cm + 4 cm = 7 cm
|DE| = |DH| + |EF|
buluruz.
Doğru Seçenek E ⇒ |DH| + |EF| = 8 cm
buluruz.
1
Alan(DEFH) = ⋅ (|DH| + |EF|) ⋅ |FH|
E 2
x
D
1
3 = ⋅ 8 cm ⋅ 6 cm = 24 cm2
2
2
dir.
A F B H C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E Doğru Seçenek C
A, B, C doğrudaş, [DF] ⊥ [AB], [EH] ⊥ [BC],
|DF| = 2 cm ve |EH| = 3 cm olduğuna göre, |DE| = x kaç

cm dir?
A) 2 2 B) 2 3 C) 4
D) 5 E) 6
DNA 6
E E
8 5
D D
A H B F C A H B F C
4
6
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı iki çembere D ve E de

DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E
teğettir.
A, B, C doğrudaş, [DH] ⊥ [AB], [EF] ⊥ [BC],
A, B, C doğrudaş, [EF] ⊥ [BC], |DE| = 8 cm ve
|HF| = 6 cm olduğuna göre, DEFH dörtgeninin ala- |DE| = 5 ve |HF| = 4 olduğuna göre, DEFH dörtgeninin
nı kaç cm dir? 2 alanı kaçtır?
A) 18 B) 20 C) 24 D) 36 E) 48 A) 10 B) 12 C) 15 D) 18 E) 20

DNA 7
E
E 5
D
10
D
4
8
A B H x C
A B H x C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı iki çembere D ve E de

DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere teğettir.
D ve E de teğettir.
A, B, C doğrudaş, [EH] ⊥ [BC], |EH| = 4 cm ve
|DE| = 5 cm olduğuna göre, |CH| = x kaç cm dir?
[EH] ⊥ [BC], B ∈ [AC], |DE| = 10 cm ve |EH| = 8 cm
olduğuna göre, |HC| = x kaç cm dir? A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16
DNA 8
Çözüm
K d
y
D den [AB] ye indirilen dikmenin ayağı F olsun. x F
E
10
Hazine 17'den, 6
|DF| = 10 cm – 8 cm = 2 cm A H B C L D
IŞIK 22'den,
|FH| = 2 ⋅ 2 cm ⋅ 8 cm = 8 cm d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı çemberlere
Tekrar IŞIK 22'den,
E, F, K noktalarında teğettir.
|FB| = |FH| = 4 cm
buluruz. A, B, C, D doğrudaş, [EH] ⊥ [AB], [KL] ⊥ [CD],
[EB] ile [EC] yi çizelim. |EH| = 6 cm ve |KL| = 10 cm olduğuna göre,
Hazine 2’den,
n ) = 90° |FK| – |EF| = y – x farkı kaç cm dir?
m(BEC
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
olur.
E
10
D
2
8 Çözüm
A F 4 B 4 H x C F noktasının [BC] ye dik uzaklığı h olsun.
Euclid Teoremi'nden,
Hazine 17'den,
(8 cm)2 = 4 cm ⋅ x
⇒ x = 16 cm x = 6 cm + h
buluruz.
y = h + 10 cm
Doğru Seçenek E
buluruz.

K d
x F
y
Çözüm
E
h 10
6
IŞIK 8'den, [DB] nin açıortay olduğunu biliyoruz.
A H B C L D
B den DE ye indirilen dikmenin ayağı F olsun.

y – x = (h + 10 cm) – (6 cm + h)
|DF| = |DH| = x
= 4 cm
olur.
dir.
y E
D x F
Doğru Seçenek D a
a
x 6
A H B C
BDE dik üçgeninde Euclid Teoremi'nden,
y K d |DB|2 = |DF| ⋅ |DE|

x F
E
7 ⇒ 62 = x ⋅ y
4
A H B C L D ⇒ x ⋅ y = 36
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı çemberlere E, F, K buluruz.

noktalarında teğet ve A, B, C, D doğrudaştır.
Doğru Seçenek E
[EH] ⊥ [AB], [KL] ⊥ [CD], |EH| = 4 cm ve |KL| = 7 cm
olduğuna göre, |FK| – |EF| = y – x farkı kaç cm dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
DNA 9
E
y
D
E
x 6 D
8
A H B C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere A B H C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E de
A, B, C doğrudaş, [DH] ⊥ [AB] ve |DB| = 6 olduğu- teğet ve A, B, C doğrudaştır.
na göre, |DH| ⋅ |DE| = x ⋅ y çarpımı kaçtır? [EH] ⊥ [BC] ve |BE| = 8 olduğuna göre, |DE| ⋅ |EH|
çarpımı kaçtır?
A) 12 B) 18 C) 24 D) 32 E) 36
A) 32 B) 48 C) 54 D) 64 E) 72

Işık 23 Çözüm
GÜLCEMAL TEOREMİ
E
D
E den [BC] ye indirilen dikmenin ayağı F olsun.
A a F x B x H b C IŞIK 22'den,
B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı iki çemberin

|BF| = |BH| = 6 cm
ortak dış teğet doğrusunun değme noktaları D ve E, D
ve E den [AB] ve [AC] ye inilen dikme ayakları F ve H
|FC| = x – 6 cm
olsun.
|BF| = |BH| = x, |AF| = a, |HC| = b olsun.
olur.
O zaman,
x2 = a ⋅ b
E
dir.
....................................................................................... D
Aynı eşitliği,
| AF | | AB |
=
| FB | | BC | A 2 H 6 B 6 F x6 C
biçiminde de ifade edebiliriz.
IŞIK 23'ten,
2 cm ⋅ (x – 6 cm) = (6 cm)2
⇒ x – 6 cm = 18 cm
⇒ x = 24 cm
buluruz.
DNA 10
E
IŞIK 23'teki ikinci eşitlikten,
A 2 H 6 B x C 2 cm 8 cm
=
6 cm x
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere

⇒ x = 24 cm
D ve E de teğet ve A, B, C doğrudaştır.
buluruz.
[DH] ⊥ [AB], B ∈ [AC], |AH| = 2 cm ve |HB| = 6 cm
olduğuna göre, |BC| = x kaç cm dir? Doğru Seçenek E
A) 12 B) 15 C) 18 D) 21 E) 24

Hazine Avı
E
Birbirine paralel olan d1 ve d2 doğrularını ele alalım ve bu
D
doğruların her ikisine birden teğet olan çemberlerden bi-
rini çizelim.
d1
A 1 H 2 B x C

D ve E de teğet ve A, B, C doğrudaştır.
B ∈ [AC], [DH] ⊥ [AB], |AH| = 1 cm ve |BH| = 2 cm d2

olduğuna göre, |BC| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Çemberin d1 ve d2 doğrularına değdiği noktalara A ve B,

merkezine de O diyelim.
[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizersek Hazine 4'ten,
OA ⊥ d1
OB ⊥ d2
Işık 24 olduğunu görürüz.
Çemberin yarıçapını r, d1 ile d2 arasındaki uzaklığı da h
CERAN TEOREMİ
ile gösterelim.
K d
b d1
a F A
E
x
r
A B H C D h
O
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı çemberlere E, F, K r
noktalarında teğet olsun. F den [BC] ye indirilen dikme- d2
nin ayağı H olsun. B
|EF| = a, |FK| = b, |FH| = x olsun. A, O, B doğrudaş olduğundan ve paralel iki doğru arasın-
Eğer A, B, C, D doğrudaş ise o zaman, daki uzaklık sabit olduğundan,
1 1 1 h = 2r
= +
x a b
dir.
dir.
[AB] nin, çemberin bir çapı olduğu zaten âşikârdır.
Bir IŞIK elde etmiş olduk ama AV'ımıza devam edelim.

IŞIK 24'ün ispatını size bırakıyoruz.
Bir ABCD teğetler yamuğunu ele alalım.
Birbirine teğet olan iki çemberin ortak dış teğet doğrusunu
D C
detaylı bir şekilde inceledik.
Şimdi ise, paralel iki doğru arasına, her iki doğruya da te-
ğet olacak biçimde çizilen çemberlerin özelikleri üzerinde
duracağız.
A B
İşimize tek çemberle başlayalım.

ABCD nin iç teğet çemberinin merkezine O diyelim ve [OL], [OD] ve [OA] yı çizersek, benzer şekilde,
[OC] ile [OB] yi çizelim.
|OL|2 = |DL| ⋅ |LA|
TEĞETORTAY'dan,
elde ederiz.
[CO] ve [BO] açıortay olur.
n ) = m(OCB
n) = α |OF| = |OL| olduğundan, bu iki eşitlikten,
m(OCD
|CF| ⋅ |FB| = |DL| ⋅ |LA|

n ) = m(OBA
m(OBC n) = θ
eşitliğini kolayca elde ederiz.
dersek, AB // DC olduğundan,
Artık yeni IŞIK'larımızı verme vakti geldi.
2α + 2θ = 180°
⇒ α + θ = 90°
dir.
Dolayısıyla,
Işık 25
n ) = 90°
m(BOC
A d1
olur.
D C
d1 // d2
d2
O
B
Paralel olan d1 ve d2 doğrularının arasına çizilen ve bu

A B
iki doğruya A ve B noktalarında teğet olan çemberin bir
çapı [AB] dir.
Çemberin, ABCD nin kenarlarına değdiği noktalara E, F,
K, L ve yarıçapına r diyelim.
[OF] yarıçapını çizersek,

Işık 26
Hazine 4'ten,
D d K c AB // DC
OF ⊥ CB C
|AE| = a
olduğunu görürüz. L F
|BE| = b
D K C |CK| = c
F
|DK| = d
L A a E b B
O
ABCD teğetler yamuğunun iç teğet çemberinin değme
noktaları E, F, K, L ise,
A E B a⋅d=b⋅c
dir.
Ayrıca, ABCD nin iç teğet çemberinin yarıçapına r der-
COB dik üçgeninde Euclid Teoremi'ni yazarsak;
sek,
|OF|2 = |CF| ⋅ |FB| r = bc
dir.
elde ederiz.

DNA 11
D 3 E K 4 C AB // DC
D 2 K E 3 C AB // DC
N
M
|DE| = 3 cm
N |DK| = 2 cm
M |KC| = 4 cm
|EC| = 3 cm
A x F L 6 B
|LB| = 6 cm
|FB| = 4 cm
A x L F 4 B |AF| = x
|AL| = x
Şekildeki iki çember, ABCD yamuğunun kenarlarına
Şekildeki iki çember, ABCD yamuğunun kenarlarına E, F, K, L, M, N noktalarında teğettir.
E, F, K, L, M, N noktalarında teğettir. Buna göre, x kaç cm dir?
Buna göre, x kaç cm dir? 15

A) 4 B) 5 C) 6 D) E) 8
2
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
DNA 12
D 4 C
ABCD bir ikizkenar
Çözüm teğetler yamuğu
|AB| = 16 cm
IŞIK 25'ten, bu iki çemberin çaplarının [EF] ile [KL] oldu-
ğunu söyleriz. |DC| = 4 cm
A 16 B
AB // DC olduğundan ve paralel iki doğru arasındaki uzak-
lık daima sabit olduğundan, bu iki çemberin yarıçap uzun- Yukarıdaki verilere göre, ABCD yamuğunun alanı
lukları eşittir. kaç cm2 dir?
A) 60 B) 72 C) 75 D) 80 E) 96
Dolayısıyla, IŞIK 26'dan,
|EC| ⋅ |FB| = |DK| ⋅ |AL|
⇒ 3 cm ⋅ 4 cm = 2 cm ⋅ x
Çözüm
⇒ x = 6 cm ABCD nin iç teğet çemberini çizelim ve çemberin teğet
değme noktalarına E, F, K, L diyelim.
buluruz.
ABCD bir teğetler dörtgeni olduğundan,
D 2 K E 3 C
2 3 |AB| + |DC| = |DA| + |CB|
N r r M
⇒ |DA| + |CB| = 16 cm + 4 cm
x 4
= 20 cm
A x L F 4 B dir.
ABCD bir ikizkenar yamuk olduğundan,

Doğru Seçenek D
|DA| = |CB| = 10 cm
dir.

KÜLAHTA DONDURMA'dan, Buradan,
|DE| = |DF| = x dersek, 1

Alan( ABCD) = ⋅ (16 cm + 4 cm) ⋅ 8 cm
2
|AK| = |AF| = 10 cm – x
|CE| = |CL| = 4 cm – x = 80 cm2
|BK| = |BL| = 16 cm – (10 cm – x) buluruz.

= 6 cm + x Doğru Seçenek D
olur.
D x E 4x C
x 4x
F
D 8 C ABCD bir ikizkenar

10 x 6+x teğetler yamuğu
|AB| = 18 cm
A 10 x K 6+x B
|DC| = 8 cm
IŞIK 26'dan,
A 18 B
|DE| ⋅ |AK| = |EC| ⋅ |KB|
⇒ x ⋅ (10 cm – x) = (4 cm – x) ⋅ (6 cm + x) Yukarıdaki verilenlere göre, ABCD yamuğunun alanı
⇒ 10 x cm − x 2 2
= 24 cm − 2x cm − x 2 kaç cm2 dir?
⇒ 12x cm = 24 cm2 A) 120 B) 126 C) 144 D) 156 E) 160

⇒ x = 2 cm
buluruz.
x = 2 cm değerini, şekilde yerine yazalım.
[EK] yi çizelim.
IŞIK 25'ten [EK] nin çap olduğunu biliyoruz.
Çemberin merkezine O diyelim ve yarıçap uzunluğuna da
Hazine Avı
r diyelim.
D 2 E 2 C
Paralel olan d1 ve d2 doğrularının arasına, bu doğrulara ve
2 2
F r birbirlerine teğet olacak biçimde iki tane çember çizelim.
O d1
8 8
r
A 8 K 8 B
Tekrar IŞIK 26'dan, d2
r = 2 cm ⋅ 8 cm
ABCD yamuğunu aşağıdaki gibi oluşturalım.
= 4 cm D C
buluruz.
Şu halde, ABCD yamuğunun yüksekliğinin,
2r = 8 cm
olduğu âşikârdır. A B

|DA| = a, |CB| = b ve çemberlerin yarıçap uzunluklarına

r diyelim. DNA 13
Teğet değme noktalarına E, F, K, L, M, N, S dedikten son-
ra, |DE| = x ve |LC| = y dersek, uzunluklar aşağıdaki gibi D C
olur. AB // DC
6 5
D x E 2r L y C |DA| = 6 cm
x y
F r r M
|CB| = 5 cm
r r A B
S
ax by
r r ABCD yamuğunun içerisine, şekilde gösterildiği gibi
A ax K 2r N by B teğet olacak biçimde, 2 cm yarıçaplı iki tane çember

çizilmiştir.
Şu halde, ABCD yamuğunun alanı:
1 Buna göre, ABCD nin alanı kaç cm2 dir?
Alan( ABCD) = ⋅ (| AB | + | DC |) ⋅ | EK |
2
A) 36 B) 38 C) 40 D) 44 E) 45
1
= ⋅ (a − x + 2r + b − y + x + 2r + y ) ⋅ 2r
2 Çözüm
1
= (a + b + 4r ) ⋅ 2r Hazine 18'deki,
2
Alan(ABCD) = r ⋅ [a + b + (n – 1) ⋅ 4r]
= r ⋅ (a + b + 4r )
eşitliğinde, r = 2 cm, a = 6 cm, b = 5 cm ve n = 2 değerle-
Çember sayısı iki değil de üç olsaydı;
rini yerine yazarsak,
Alan(ABCD) = r ⋅ (a + b + 8r)
dört olsaydı; Alan(ABCD) = 2 cm ⋅ (6 cm + 5 cm + 1 ⋅ 4 ⋅ 2 cm)
Alan(ABCD) = r ⋅ (a + b + 12r) = 2 cm ⋅ (19 cm) = 38 cm2

olurdu.
buluruz.
Böylece, bu bölümümüze ait son Hazine'mizi de bulmuş
Doğru Seçenek B
olduk.
Hazine 18
D C
YEŞİLYURT TEOREMİ
Yan kenar uzunlukları a ve b olan bir ABCD yamuğu-
6 5
nun içerisine, aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi, yamu-
ğun tabanlarına, birbirlerine ve yamuğun yan kenar-
larına teğet olacak biçimde n tane r yarıçaplı çember A B
çizilebiliyorsa,
D C ABCD yamuğunun içerisine, şekilde gösterildiği gibi teğet
a b
olacak biçimde, 2 cm yarıçaplı üç tane çember çizilmiştir.
r r r r
AB // DC, |DA| = 6 cm ve |CB| = 5 cm olduğuna göre,
A B
ABCD nin alanı kaç cm2 dir?
Alan(ABCD) = r ⋅ [a + b + (n – 1) ⋅ 4r]
A) 45 B) 48 C) 52 D) 54 E) 60

4. E
TEST - 1 D
H
x
1. E
6
D
A 4 B 8 C

A B C
B ∈ [AC], [AH] ⊥ DE, |AB| = 4 cm ve |BC| = 8 cm

doğrusu DE olup, D ile E teğet değme noktalarıdır. olduğuna göre, |AH| = x kaç cm dir?
B ∈ [AC], |DE| = 6 ve |AB|2 + |BC|2 = 84 4 8 10

A) B) C) 2 D) 3 E)
3 5 3
| AB | | BC |
olduğuna göre, + kaçtır?
| BC | | AB |
4 5 7 12
A) B) C) 2 D) E)
3 3 3 7 5. E
D
8
2. E 2
4
D
A F B H C

A B C D ve E noktalarında teğettir.
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet A, B, C doğrudaş, [DF] ⊥ [AB], [EH] ⊥ [BC],
|DF| = 2 cm ve |EH| = 8 cm olduğuna göre, |AC|
1 1 uzunluğu kaç cm dir?
A, B, C doğrudaş |DE| = 4 ve + =1
| AB | | BC |
olduğuna göre, |AC| kaçtır? A) 20 B) 21 C) 24 D) 25 E) 27
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
3. D
E 6. K d
F
E
x
A 2 B x C D
A 4 H 2 B C
B noktasında dıştan teğet olan [AB] ve [BC] çaplı d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı yarım çemberlere
yarım çemberlerin ortak dış teğet doğrusu DE olup, E, F, K noktalarında teğettir.
D ve E teğet değme noktalarıdır.
A, B, C, D doğrudaş, |AB| = 2 cm ve |BD| = 12 cm
[DH] ⊥ [AB] ve |AH| = 2 ⋅ |HB| = 4 cm olduğuna olduğuna göre, |BC| = x kaç cm dir?
göre, |EC| = x kaç cm dir?
A) 2 2 B) 3 C) 3 2
A) 2 B) 3 C) 2 D) 5 E) 6 D) 4 E) 6

7. K d 10. F D
x
F x
E 4
E
A B 6 C D
A 8 B 4 C
d doğrusu [AB], [BC], [CD] çaplı yarım çemberlere E,
F, K noktalarında teğettir. [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet
doğrusu DE dir.
A, B, C, D doğrudaş, |BC| = 6 cm ve |EF| = 4 cm
[DF] // [AB], B ∈ [AC], |AB| = 8 cm ve |BC| = 4 cm
olduğuna göre, |FK| = x kaç cm dir?
olduğuna göre, |DF| = x kaç cm dir?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10 2 4 8
A) B) 1 C) D) 2 E)
3 3 3
11. D
8. D
13
E E
d
9
a
A a B b C F
A H x B C
d doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere D ve E noktalarında teğettir.
D ve E noktalarında teğettir. B ∈ [AC], DE ∩ AB = {F}, |AB| = a, |BC| = b ve
n = α olduğuna göre, sinα kaçtır?
m(EFC)
[DH] ⊥ [AB], B ∈ [AC], |DH| = 9 cm ve
b b 2
|DE| = 13 cm olduğuna göre, |BH| = x kaç cm A) B) C)
a a−b a+b
dir?
a−b ab
D) E)
9 a+b a+b
A) 3 B) 4 C) D) 5 E) 6
2
12. K
x D
9. D
10
E F
E
F 6
x
A O 3 B 3 C
A B C
DE doğrusu O merkezli ve [AB] çaplı yarım çembere
Şekildeki DE doğrusu, [AB] ve [BC] çaplı yarım çem- D, [BC] çaplı yarım çembere E noktasında teğettir.
berlere D ve E noktalarında teğettir.
A, B, C doğrudaş, OF // [BD], [OF ∩ DE = {K},
B ∈ [AC], [BF] // DE, |DE| = 10 cm ve |BE| = 6 cm |OB| = 3 cm ve |BC| = 3 cm olduğuna göre,
olduğuna göre, |BF| = x kaç cm dir? |KF| = x kaç cm dir?
A) 10 B) 10,4 C) 10,8 A) 1 B) 3 C) 2 3 − 3
D) 12 E) 12,8 D) 3 3 − 3 E) 4 − 2 3

13. D y 16. D
K 10 E
x E
12 x
5 6
A F B H C A B C
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet DE doğrusu, B noktasında teğet olan [AB] ve [BC]
doğrusu DE olup, D ve E teğet değme noktalarıdır. çaplı yarım çemberlere D ve E noktalarında teğettir.
[DF] ⊥ [AB], [EH] ⊥ [BC], [BK] ⊥ [DE], |BE| = 6 cm ve |DE| = 10 cm olduğuna göre,
B ∈ [AC], |DF| = 12 cm ve |EH| = 5 cm olduğuna |AD| = x kaç cm dir?
göre, |DK| – |KE| = y – x farkı kaç cm dir?
28 32
A) 8 B) 9 C) D) 10 E)
A) 1 B) 3 C) 5 D) 7 E) 8 3 3
14. F
17. D
5 E
D 3
E
A x B C

A B 4 H 1 C doğrusu DE dir.
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet A, B, C doğrudaş, D ve E teğet değme noktaları,
|BE| = 3 cm ve |ED| = 5 cm olduğuna göre,
B ∈ [AC], [EH] ⊥ [BC], [AD ∩ [HE = {F} ve
+ |AB| = x kaç cm dir?
|BH| = 4 ⋅ |HC| = 4 cm olduğuna göre, DEF nin
15 20
alanı kaç cm2 dir? A) B) 5 C) D) 6 E) 8
4 3
132 144
A) 20 B) 24 C) D) E) 40
5 5
18. D
15. D E
E
4
8 2
6
A B C
A B C
[AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlerin ortak dış teğet doğrusu DE olup, D ve E teğet değme noktalarıdır.
A, B, C doğrudaş, |BD| = 4 cm ve |BE| = 2 cm
B ∈ [AC], |AD| = 8 cm ve |EC| = 6 cm olduğuna
olduğuna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı
+ kaç cm2 dir?
göre, BED nin alanı kaç cm2 dir?
A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 25 A) 16 B) 17 C) 18 D) 20 E) 21

19. D 22. E
x E
D
3
4
3 2
P x A F B H C
A B C

teğettir.
D ve E noktalarında teğettir.
B ∈ [AC], DE ∩ AB = {P}, [DF] ⊥ [AB],
B ∈ [AC], |EC| = 3 cm ve |BD| = 4 cm olduğuna
[EH] ⊥ [BC], |DF| = 2 cm ve |EH| = 3 cm olduğuna
göre, |DE| = x kaç cm dir?
göre, |PA| = x kaç cm dir?
A) 2 3 B) 2 5 C) 2 6 5 5
A) 2 5 B) 2 6 C)
2
D) 2 7 E) 5
10 6
D) 3 6 E)
3
20. E
6
D
23. E
4
x
D
x
P A B H C 4
4
P A B C
teğettir. DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E de
teğettir.
B ∈ [AC], DE ∩ AB = {P}, [EH] ⊥ [BC],
B ∈ AC, DE ∩ AB = {P}, |PD| = 4 cm ve
|DE| = 6 cm ve |EH| = 4 cm olduğuna göre,
|DB| = 4 cm olduğuna göre, |BE| = x kaç cm dir?
|PD| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 4 2 C) 4 3
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
D) 6 E) 8
21. E
4 24. F x
E
D D
x
6
P A B H C
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı çemberlere D ve E de A 2 H 4 B C

teğettir.
B ∈ [AC], DE ∩ AB = {P}, [EH] ⊥ [BC], D ve E de teğettir.
|PD| = 6 cm ve |DE| = 4 cm olduğuna göre, B ∈ [AC], [BF] ⊥ DE, [DH] ⊥ [AB], |AH| = 2 cm ve
|HB| = 4 cm olduğuna göre, |EF| = x kaç cm dir?
|EH| = x kaç cm dir?
5 A) 2 2 B) 4 C) 4 2
A) 2 B) C) 3 D) 4 E) 5
2 D) 5 E) 6
1.D 2.E 3.B 4.A 5.D 6.D 7.D 8.E 9.E 10.E 11.D 12.D 13.D 14.E 15.D 16.E 17.C 18.B 19.D 20.A 21.B 22.E 23.C 24.C

4. D
TEST - 2
x E
1. H
E 1
30°
D A B C F
9
16 DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere
A B C
A, B, C doğrudaş, DE ∩ BC = {F}, = 30° ,
m(F)
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere |DE| = 1 cm olduğuna göre, |AD| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 2 C) 2 3
B ∈ [AC], [BH] ⊥ DE, |AD| = 9 cm ve |BE| = 16 cm
olduğuna göre, |BH| uzunluğu kaç cm dir? D) 3 E) 3 3
A) 8 B) 8,1 C) 9 D) 9,6 E) 10
5. D
x
E
2. E 5 F
D x 2
30°
A B H C F

A B H 3 C D ve E de teğettir.
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere A, B, C doğrudaş, DE ∩ BC = {F}, = 30° ,

m(F)
D ve E de teğettir. [EH] ⊥ [BC] ve |EH| = 2 cm olduğuna göre |DE| = x
B ∈ [AC], [EH] ⊥ [BC], [CF] ⊥ [BC], kaç cm dir?
|CH| = 3 cm ve |EF| = 5 cm olduğuna göre, |DE| = x A) 2 3 B) 4 C) 4 3
kaç cm dir?
D) 8 E) 10
10 4 14 5
A) B) C) D) E) 2
9 3 9 3
6. D
3. D x
E
E 2
45°
A B C F
30°
A 6 B x C F
DE doğrusu [AB] ve [BC] çaplı yarım çemberlere D ve E de teğettir.
= 45° ve
A, B, C doğrudaş, DE ∩ BC = {F}, m(F)
= 30° ve
A, B, C doğrudaş, DE ∩ BC = {F}, m(F)
|EF| = 2 cm olduğuna göre, |DE| = x kaç cm dir?
|DE| = 6 cm olduğuna göre, |BC| = x kaç cm dir?
A) 3 B) 2 C) 2 3 A) 2 B) 2 2 C) 2 2 + 2
D) 3 E) 3 3 D) 4 E) 4 2 + 4

7. F 10. B
20
x A
E 16
K
D x
D C
A 2 B 8 C
Şekilde [AB], [AC] ve [BC] çaplı yarım çemberler

C noktasında dıştan teğet olan çemberlerin ortak dış
gösterilmiştir.
teğet doğrusu AB dir.
B, D ve E teğet değme noktaları, [BF] ⊥ [AC],
A ve B teğet değme noktaları, [BC] // [AD],
[BF] ∩ [DE] = {K}, |AB| = 2 cm ve |BC| = 8 cm oldu-
ğuna göre, |FK| = x kaç cm dir? |AB| = 20 cm ve |BC| = 16 cm olduğuna göre,
|AD| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2,4 C) 2,5 D) 3,2 E) 3,6
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
8. B 11. B
x 4
A A
P 60° E x
E
3
6
C
D C D
E noktasında dıştan teğet olan çemberlerin ortak dış E noktasında dıştan teğet olan çemberlerin ortak dış
teğet doğruları AB ile CD dir. teğet doğrusu AB ile CD dir.
AB ∩ CD = {P}, m(P) = 60° ve |PC| = 6 cm A, B, C, D teğet değme noktaları, |AC| = 3 cm
olduğuna göre, |AB| = x kaç cm dir? ve |AB| = 4 cm olduğuna göre, |BD| = x kaç cm
dir?
A) 6 B) 6 3 C) 9
A) 5 B) 5,4 C) 6 D) 7 E) 8
D) 9 3 E) 12
12. B
2 D
5
9. A
5
C
C O
3 r
A
5
B Şekildeki C noktasında dıştan teğet olan çemberlerin
ortak dış teğet doğrusu AB olup, A ile B teğet değme
C noktasında dıştan teğet olan çemberlerin ortak dış noktalarıdır.
teğet doğrusu AB olup, A ve B teğet değme noktala-
A, B, C doğrudaş, |AC| = 5 cm, |AB| = 5 cm
rıdır.
ve |BD| = 2 cm olduğuna göre, |CD| uzunluğu kaç
|CA| = 3 cm ve |AB| = 5 cm olduğuna göre, büyük
cm dir?
çemberin yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
10 14 A) 6 B) 2 10 C) 41
A) 3 B) C) 4 D) E) 5
3 3 D) 3 5 E) 4 3

13. B 16. D 6
C
AB // DC
A |AB| = 12 cm
E F
x
E |DC| = 6 cm
|EF| = x
D C
A 12 B
E noktasında teğet olan iki çemberin ortak dış teğet
doğruları AB ile CD olup, A, B, C, D teğet değme Şekildeki ABCD ikizkenar teğetler yamuğunun iç te-
noktalarıdır. ğet çemberi DA ile CB ye sırasıyla E ve F de teğet-
Buna göre, ABCD dörtgeni için, aşağıdakilerden tir.
hangisi yanlıştır?
A) ABCD bir kirişler dörtgenidir.
B) ABCD bir deltoiddir. A) 6,4 B) 7,2 C) 7,5 D) 8 E) 9
C) ABCD bir teğetler dörtgenidir.
D) ABCD bir yamuktur.
E) ABCD bir ikizkenar yamuktur. 17. D b
C
AB // DC
14. D C |AB| = a
O
|DC| = b
ABCD bir kare
A a B
|AB| = 2 cm
Şekildeki ABCD dörtgeni, bir ikizkenar teğetler ya-
A 2 B muğudur.
ABCD karesinin içerisine, A merkezli çeyrek çember Buna göre, ABCD nin yüksekliğinin a ve b cinsin-
ile O merkezli çember şekildeki gibi teğet olacak bi- den değeri nedir?
çimde çizilmiştir.
a+b
Buna göre, O merkezli çemberin yarıçap uzunlu- A) ab B) C) a – b
2
ğu kaç cm dir? a ⋅b
D) E) 2 ab
a+b
A) 2 − 2 B) 2 2 − 2 C) 3 − 2 2
D) 6 − 4 2 E) 9 − 6 2
18. D C AB // DC
15. D E x F C ABCD bir

|DA| = 8 cm
8 6
dikdörtgen
O1 O2 |CB| = 6 cm
5 |AB| = 8 cm
A B
|CB| = 5 cm
ABCD yamuğunun içerisine, 2 cm yarıçaplı iki tane
A 8 B |EF| = x çember, şekilde gösterildiği gibi teğet olacak biçimde
çiziliyor.
ABCD dikdörtgeninin içerisine, [AB] çaplı yarım çem-
ber ile O1 ve O2 merkezli iki çember şekildeki gibi Buna göre, ABCD yamuğunun çevresi kaç cm
teğet olacak biçimde çizilmiştir. dir?
A) 5 B) 5,4 C) 6 D) 6,4 E) 7,2 A) 28 B) 32 C) 35 D) 36 E) 40

19. D C 22. D C
AB // DC
A B
A B ABCD yamuğunun içerisine, şekilde gösterildiği gibi

teğet olacak biçimde beş tane r yarıçaplı çember çi-
ABCD yamuğunun içerisine, 2 cm yarıçaplı iki tane
zilmiştir.
çember, şekilde gösterildiği gibi teğet olacak biçimde
çiziliyor. |AD| + |CB| = x olduğuna göre, ABCD nin alanının
x ve r türünden eşiti nedir?
ABCD nin çevresi 36 cm olduğuna göre, alanı
A) 12r2 + xr B) 12x2 + x2
kaç cm2 dir?
C) 16r2 + xr D) 16x2 + xr
A) 36 B) 44 C) 45 D) 54 E) 60 E) 16r2 + 2xr
23. D C
E F
20. D C 30° 30°

30° 30°
4 A B
3
ABCD yamuğunun içerisine, şekilde gösterildiği gibi

A B
teğet olacak biçimde iki tane çember çizilmiştir.
ABCD yamuğunun içerisine, 1 cm yarıçaplı üç tane n = m(EAB)

m(EAD) n = 30°, m(FBC)
n = m(FBA)
n = 30° ,
çember, şekilde gösterildiği gibi teğet olacak biçimde
çiziliyor. AB // DC ve |DA| = 4 cm olduğuna göre, |EF| uzun-
luğu kaç cm dir?
AB // DC, |DA| = 4 cm ve |CB| = 3 cm olduğuna
göre, ABCD nin alanı kaç cm2 dir? 2 3
A) B) C) 1
2 2
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24 6− 2
D) E) 2 3 − 3
4
24. C D
21. D 4 C
AB // DC
F
|DA| = |CB| 2
E
|AB| = 8 cm
B A B
A 8 |DC| = 4 cm
Şekildeki [AB] çaplı yarım çember CD ye C de, [CD]
ABCD ikizkenar yamuğunun içerisine, r cm yarıçaplı
çaplı yarım çember AB ye B de teğettir.
iki tane çember, şekilde gösterildiği gibi teğet olacak
biçimde çiziliyor. A, E, F, D doğrudaş ve |EF| = 2 cm olduğuna göre,
|AD| uzunluğu kaç cm dir?
A) 6 2 B) 6 3 C) 8
4 3 5 11
A) B) C) D) E) 2 D) 8 2 E) 10
3 2 3 6
1.D 2.A 3.B 4.E 5.D 6.E 7.A 8.E 9.B 10.D 11.A 12.B 13.B 14.D 15.C 16.D 17.A 18.D 19.B 20.A 21.A 22.C 23.E 24.E

ÇEMBER - BÖLÜM 09 ÇEMBERDE BENZERLİK
GİRİŞ Çözüm
Bütün çemberlerin birbirine benzer olduğu zaten âşikâr-

|CD| = k dersek, |AB| = 2k olur.
dır. Hatta, benzerlik oranı, yarıçap uzunluklarının oranına
eşittir. n ) = α dersek,
m(BAD
ÇEVRE AÇI'dan,
p ) = 2α
m(BD
n) = α
m(BCD
Bu noktadan hareket ederek, Çemberde Benzerlik bölü-

olur.
münün, bununla ilgili olduğunu düşünmeniz yanlış olur.
Bazı çember sorularında, eşit açıların oluşması sonu- n ) = m(CED

n ) olduğu zaten âşikârdır.
m( AEB
cunda benzer üçgenler meydana gelir. Bu tip sorularda,
Üçgenler-2 kitabımızda gördüğümüz; Benzerlik
A
Hazine'leri kullanılarak çözüme gidilir.
a C
Aynı yayı gören çevre açıların ve teğet-kiriş açıların öl-
çülerinin eşit olduğunu, ÇEMBERDE AÇILAR bölümünde a
2k
E
öğrenmiştik. k
x 6
Bu bölümde, yoğun bir şekilde yukarıda söylediğimiz öze-
liği kullanmamız gerekecek. B
D
Ayrıca, bölüm boyunca hiçbir IŞIK veya HAZİNE verme- 2a
yeceğimizi de baştan söyleyelim.
Yani, mevcut bilgileriniz bu bölümün bütün DNA'larını + +

EAB ile ECD nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
çözmeniz için yeterlidir.
dan, bu iki üçgen benzerdir.
DNA 1 + +
EAB ~ ECD
A AD ∩ BC = {E} | AB | | EB |
⇒ =
| CD | | ED |
C |AB| = 2⋅|CD|
|ED| = 6 cm 2k x
E ⇒ =
k 6 cm
x 6 |EB| = x
⇒ x = 12 cm
B
D
dir.
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm

Doğru Seçenek D
dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15

Çemberde Benzerlik Çember - Bölüm 09
n ) = θ diyelim.
m( AEC
A AD ∩ BC = {E} |BD| = k dersek, |AC| = 2k olur.

C
| AB | 4
= A
| CD | 3
a B
E
6
|ED| = 6 cm
x 6 2k k q E
a
|EB| = x
B D
D
C
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 + +
EAC ile EDB nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-

+ +
EAC ~ EDB
| AC | | EC |
⇒ =
DNA 2 | DB | | EB |
2k | EC |
AB ∩ CD = {E} ⇒ =
A k 6 cm
B |AC| = 2⋅|BD|
6 ⇒ | EC | = 12 cm
E |BE| = 6 cm
dir.
D
Doğru Seçenek A
C
Şekildeki çemberde verilenlere göre, |EC| uzunlu-

ğu kaç cm dir?
A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 24
Çözüm A AB ∩ CD = {E}
B
|AC| = 3⋅|BD|
E
n ) = α diyelim.
m(CAE
4 |ED| = 4 cm
D
ABDC bir kirişler dörtgeni olduğundan,
Hazine 11'den,
C
n ) = 180° − α
m(CDB
Şekildeki çemberde verilenlere göre, |AE| uzunluğu
n ) = 180° − (180° − α ) = α kaç cm dir?

m(BDE
A) 8 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16
olur.

Çember - Bölüm 09 Çemberde Benzerlik
+ +
DNA 3 BDC ile DAC nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-

[AB] çembe-
rin çapı + +
D BDC ~ DAC
A, B, C
28 | DB | | BC | | DC |
21 doğrudaş ⇒ = =
| AD | | DC | | AC |
|DA| = 28 cm
A B x C
3
|DB| = 21 cm 21 cm x | DC |
⇒ = =
|BC| = x 28 cm | DC | 35 cm + x
4
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
Buna göre, x kaç cm dir? x 3
⇒ = ..............(i)
| DC | 4
A) 15 B) 20 C) 36 D) 40 E) 45
| DC | 3
= ..............(ii)
35 cm + x 4
elde ederiz.
Çözüm (i) ve (ii) denklemlerinden |DC| leri çekersek,
4 x 3 ⋅ (35 cm + x )
| DC | = =
[AB] çap olduğundan, 3 4
Hazine 2’den, ⇒ 16x = 9 ⋅ (35 cm + x)
n ) = 90° ⇒ 16x = 9 ⋅ 35 cm + 9x
m( ADB
⇒ 7x = 9 ⋅ 35 cm
dir.
⇒ x = 9 ⋅ 5 cm
ADB dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
= 45 cm
|AB| = 35 cm
buluruz.
buluruz. (3 ⋅ 7 - 4 ⋅ 7 - 5 ⋅ 7)
Doğru Seçenek E
n ) = α dersek,
m(DAB
p ) = 2α
m(DB (Çevre Açı)
[AB] çemberin
n) = α
m(BDC (Teğet-Kiriş Açı)
D çapı
olur.
x |DA| = 28 cm
28
n ) = θ diyelim. 21
m(BCD
|DB| = 21 cm
A B C
|DC| = x
D Şekildeki çemberin D noktasındaki teğeti, AB yi C de
a kesiyor.
28
21
a q
A 35 B x C A) 50 B) 54 C) 55 D) 60 E) 64

elde ederiz.
DNA 4 (i) ve (ii) denklemlerinden |BA| ları çekersek,
kx 2 k ⋅ 4 cm
| BA | = =
|DC| = |CA| 4 cm x
B
|BC| = 4 cm ⇒ x2 = 32 cm2
|BD| = x ⇒ x = 4 2 cm
4
x A
buluruz.
Doğru Seçenek B
C
Şekildeki çemberin B deki teğeti, DC yi A da kesiyor.

A) 4 B) 4 2 C) 6 D) 6 2 E) 8 |CD| = |DA|
B
|BC| = 12 cm
Çözüm x
|BD| = x
12 A
n ) = α dersek,
m(BDC
D
p ) = 2α
m(BC (Çevre Açı)
C
n) = α
m( ABC (Teğet-Kiriş Açı)
Şekildeki çemberin B deki teğeti, CD yi A da kesiyor.
olur.
n ) = θ ve |AC| = |CD| = k diyelim.
m(BAC
A) 4 B) 4 2 C) 6 D) 6 2 E) 8
B
a
4 q
x A
k k
C
a DNA 5
D
+ + |KC| = 3 cm
CAB ile BAD nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
D
dan, bu iki üçgen benzerdir. x |KE| = 4 cm
+ + A
CAB ~ BAD |EF| = 12 cm
C
| CA | | AB | | CB | 3 |CD| = x
⇒ = =
| BA | | AD | | BD | K 4 E B F
k | BA | 4 cm 12
⇒ = =
| BA | 2k x
k 4 cm
⇒ = ..............(i)
| BA | x K, C, A, D ile K, E, B, F noktaları doğrudaş olduğu-
| BA | 4 cm na göre, x kaç cm dir?

= ..............(ii)
2k x A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12

Çözüm
|KC| = 6 cm
[CE], [AB] ve [DF] yi çizelim.
D
x |KE| = 4 cm
n ) = α diyelim.
m(ECA A
|EF| = 12 cm
CEBA bir kirişler dörtgeni olduğundan, 6
C |CD| = x
K
Hazine 11'den, 4 E
B
n ) = 180° − α
m(EBA F
12
olur.
n ) = 180° − (180° − α ) = α
m( ABF
K, C, A, D ile K, E, B, F doğrudaş olduğuna göre,
dır. x kaç cm dir?
ABFD bir kirişler dörtgeni olduğundan, A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20

n ) = 180° − α
m( ADF
dır.
DNA 6
n ) + m( ADF
m(ECA n ) = 180° olduğundan,
D AB ∩ CD = {E}
CE // DF A x
4
|AE = 4 cm
dir. E |CE| = 5 cm
5
8
|EB| = 8 cm
C
D
B |ED| = x
x
°a
A 180
C a Buna göre, x kaç cm dir?

3 a
° a
180
K 4 E F
B A) 6,4 B) 7,2 C) 7,5 D) 8 E) 10
12
Thales Teoremi'nden, Çözüm

| KC | | KE |
= n ) = α diyelim.
[AC] ile [DB] yi çizelim ve m(CAE
| CD | | EF |
3 cm 4 cm Çemberlerin her ikisine de E de teğet olan doğruyu çize-

⇒ =
x 12 cm lim ve bu doğrunun üzerinde F ve K noktalarını alalım.
p ) = 2α (Çevre Açı)
⇒ x = 9 cm m(CE
n) = α
m(CEK (Teğet-Kiriş Açı)
buluruz.
n) = α
m(FED (İç ters Açılar)
Doğru Seçenek C p ) = 2α
m(ED (Teğet-Kiriş Açı)
n) = α
m(EBD (Çevre Açı)

n ) = m(EBD
m(CAE n ) olduğundan,
DNA 7
AC // DB
A BD ∩ EC = {A}
dir.
12 E |AD| = |DB|
D x |AE| = 12 cm
F D C
A x
a 4 |EC| = x
a
E B
5 a
8
C a
K Şekildeki iki çember A noktasında teğettir.
B
Kelebek Benzerliği'nden, A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18
| AE | | CE |
=
| EB | | ED |
⇒
4 cm 5 cm
=
Çözüm
8 cm x
n ) = α diyelim.
[DE] ile [BC] yi çizelim ve m( ADE
⇒ x = 10 cm
|AD| = |DB| = k diyelim.

buluruz.
Çemberlere A noktasında teğet olan doğruyu çizelim ve
Doğru Seçenek E bu doğrunun üzerinde F ve K noktalarını alalım.
p ) = 2α
m( AE (Çevre Açı)
n) = α
m(KAE (Teğet-Kiriş Açı)
p ) = 2α
m( AC (Teğet-Kiriş Açı)
n) = α
m( ABC (Çevre Açı)
AB ∩ CD = {E} buluruz.
A
|CE| = 4 cm n ) = m( ABC
m( ADE n ) olduğundan
D
x
|EB| = 6 cm DE // BC
6
|ED| = 6 cm dir.
E
|AE| = x K
4
6 A
C a
F
k 12 E
B
a
x
D C
Şekildeki iki çember E noktasında teğettir. k
a
B
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12

Thales Teoremi'nden,
Çözüm
| AD | | AE |
=
| DB | | EC | n ) = α diyelim.
[AC] ile [DB] yi çizelim ve m(CAE
k 12 cm p ) = 2α
m(CB (Çevre Açı)
⇒ =
k x n) = α
m(CDB (Çevre Açı)
⇒ x = 12 cm olur.
n ) = m(DEB
m( AEC n)
buluruz.
Doğru Seçenek D D
A a
4 3
a
E
6
B
x
C BC ∩ DE = {A} C
3
|AD| = 8 cm + +
B EAC ile EDB nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
|DE| = 2 cm dan, bu iki üçgen benzerdir.
x
|CB| = 3 cm + +
D E
EAC ~ EDB
2
8 |BA| = x | EA | | EC |
A ⇒ =
| ED | | EB |
Şekildeki iki çember A noktasında teğettir. 4 cm x

⇒ =
3 cm 6 cm
⇒ x = 8 cm
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
dir.
Doğru Seçenek C
DNA 8
D AB ∩ CD = {E}
A
3 |EA| = 4 cm
4
C AB ∩ CD = {E}
A 2
E |EB| = 6 cm
6 4 |AE| = 4 cm
E 3 B
B |ED| = 3 cm
x
|EB| = 3 cm
|EC| = x
x |CE| = 2 cm
C
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm |ED| = x

D
dir?
15 Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir?

A) 6 B) C) 8 D) 9 E) 12
2
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

DNA 9
A AB ∩ CD = {E}
x
A AB ∩ CD = {E} B
x 4 |CD| = |DE| = 6 cm
B
3 |BE| = 3 cm E
E |BE| = 4 cm
|CD| = 5 cm 6
4 |AB| = x
D 6 D
5 |DE| = 4 cm
C
C |AB| = x
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir?
dir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 14
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
Çözüm DNA 10
n ) = α diyelim.
[AD] ile [BC] yi çizelim ve m(BAD |AB| = 3 cm
D
|BC| = 9 cm
p ) = 2α
m(BD (Çevre Açı) x
A, B, C
n) = α
m(BCD (Çevre Açı) A doğrudaş
B 3
C 9
olur. |DA| = x
n ) = θ diyelim.
m(BED
A
x AD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
a
B
3 Buna göre, x kaç cm dir?
q E
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
4
D
a
5 Çözüm
C
+ + n ) = α diyelim.
[DB] ile [DC] kirişlerini çizelim ve m(DCB
DAE ile BCE nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
p ) = 2α
m(DB (Çevre Açı)
+ + n) = α
m( ADB (Teğet-Kiriş Açı)
DAE ~ BCE
olur.
| DE | | BE | n ) = θ diyelim.
⇒ = m(DAB
| AE | | CE |
4 cm 3 cm D
⇒ = ⇒ x = 9 cm
x + 3 cm 5 cm + 4 cm a x
q
dir. A
B 3
a
C 9
Doğru Seçenek D

+ + Çözüm
BAD ile DAC nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
n ) = α dersek, m( ACB
n ) = α olur.
+ + m( ABC
BAD ~ DAC
| BA | | AD | 3 cm x [BE] yi çizelim.
⇒ = ⇒ = ⇒ x = 6 cm
| DA | | AC | x 3 cm + 9 cm
p ) = 2α
m( AB (Çevre Açı)
buluruz.
Doğru Seçenek C n) = α
m(BEA (Çevre Açı)
olur.
n ) = θ diyelim.
m(BAD
D |AB| = |BC| = 6 cm A
x
|DA| = x q
A 6 6
6 A, B, C doğrudaş
4
B a a
6
B D C
C a x
E
AD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğettir.
+ +
DAB ile BAE nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
A) 6 B) 6 2 C) 6 3
+ +
D) 9 E) 12 DAB ~ BAE
| DA | | BA |
⇒ =
| AB | | AE |
DNA 11 ⇒
4 cm
=
6 cm
6 cm 4 cm + x
A A, D, E doğrudaş ⇒ 4 cm + x = 9 cm
|AB| = |AC| = 6 cm ⇒ x = 5 cm
6 6
|AD| = 4 cm
4
buluruz.
D |DE| = x
B C
x
Doğru Seçenek E
E
+
Yukarıdaki şekilde ABC üçgeni ile ABC nin çevrel
çemberi gösterilmiştir.
5
A) 2 B) C) 3 D) 4 E) 5
2

n aynı yayı gördüklerinden,

n ile APB
ACB
n ) = m( ACB
m( APB n ) = 60°
A A, D, E doğrudaş
|AB| = |AC| = 6 cm dir.
6 6 n ) = 60° olacak biçimde, Q nok-

[AP] nin üzerinde, m(BQP
x |DE| = 5 cm
tasını alalım ve [BQ] yu çizelim.
|AD| = x
B D C |BQ| = |BP| = 2 cm
5
olur.
E
n ) = θ dersek, m(BCP
n ) = θ olur.
+ m(BAQ
Yukarıdaki şekilde ABC üçgeni ile ABC nin çevrel A
çemberi gösterilmiştir.
q
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 Q
2
60° 60° 60°
B q C
2 4
60° 60°
P
DNA 12
Şimdi, ABQ ve BPC üçgenlerine odaklanalım.
A
A ABC bir eşkenar
üçgen q
|BP| = 2 cm
120°
Q
|PC| = 4 cm 60°
2 B C
q
B 120°
B C 2 4
2 4
P
P + +
QAB ile PCB nin ikişer açılarının ölçüleri ve θ ölçülü açı-
+
Şekildeki P noktası, ABC nin çevrel çemberinin larının karşılarındaki kenar uzunlukları eşit olduğundan,
üzerindedir. bu iki üçgen eştir.
Buna göre, |AP| uzunluğu kaç cm dir? Dolayısıyla,

|AQ| = |CP| = 4 cm
A) 2 3 B) 3 3 C) 4 3 D) 6 E) 8
dir.
Buradan,
|AP| = |AQ| + |QP|
= 4 cm + 2 cm
Çözüm = 6 cm
+ buluruz.
ABC eşkenar olduğundan,
Doğru Seçenek D
n ) = m( ACB
m( ABC n ) = 60°
dir.

Şimdi de [EA] kirişini çizelim.
[AC] çap olduğundan,

A ABC bir eşkenar üçgen n ) = 90°
m( AEC
P 6 |PA| = 6 cm
dir.
|PB| = 8 cm
8 Şu halde,
EA // DO
B C olduğu açıktır.
E
+ x
Şekildeki P noktası, ABC nin çevrel çemberinin üze- D
rinde bulunduğuna göre, |PC| uzunluğu kaç cm dir? 6 8
A) 10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15
A 6 O 6 B 4 C
Thales Teoremi'nden,
DNA 13 | CD | | CO |
=
| DE | | OA |
E [AB] ve [AC]
x çemberlerin çapı 8 cm 10 cm
⇒ =
D x 6 cm
|AB| = 12 cm
48 cm2
|BC| = 4 cm ⇒ x=
A 12 B 4 C
10 cm
|ED| = x
⇒ x = 4, 8 cm
CE doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere D noktasında
teğettir. buluruz.
Buna göre, x kaç cm dir? Doğru Seçenek D
A) 3,2 B) 4 C) 4,5 D) 4,8 E) 5
Çözüm
E [AC] ve [BC]
[AB] nin orta noktasına O diyelim ve [OD] yi çizelim. x
çemberlerin çapı
D
|AB| = 2 cm
4
|OA| = |OB| = |OD| = 6 cm
|AD| = 4 cm
Hazine 4'ten, A 2 B C
|DE| = x
OD ⊥ EC
dir. AE doğrusu, [BC] çaplı yarım çembere D noktasında
teğettir.
ODC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden,
|DC| = 8 cm Buna göre, x kaç cm dir?
buluruz. A) 1,8 B) 2 C) 2,4 D) 2,5 E) 3

n ) = m(CAH
m(CDH n) = θ
DNA 14 n ) = m(CAD
n) = α
m(CHD
n ) = m(CBH
m(CEH n) = α
CD ⊥ PA
A n ) = m(CBE
m(CHE n) = θ
CE ⊥ PB
D dır.
CH ⊥ AB
H
P C A
E |CD| = 4 cm
q
a
|CE| = 9 cm
D
B q
C a H
P q
a
E
qa
larında teğettir.
Buna göre, |CH| uzunluğu kaç cm dir? B
13 + +
A) 5 B) 6 C) D) 7 E) 8 CDH ile CHE nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
2
+ +
CDH ~ CHE
Çözüm | CD | | CH |
⇒ =
| CH | | CE |
[AC] ile [CB] yi çizelim. 4 cm | CH |
⇒ =
| CH | 9 cm
n ) = α dersek,
m(CAD
⇒ | CH |2 = 36 cm2
p ) = 2α
m( AC (Teğet-Kiriş Açı) ⇒ | CH | = 6 cm
buluruz.
n) = α
m( ABC (Çevre Açı) Doğru Seçenek B
n ) = θ dersek,
m(CAB
p ) = 2θ CD ⊥ PA
m(CB (Çevre Açı) A
CE ⊥ PB
n) = θ
m(PBC (Teğet-Kiriş Açı) D
1 x H CH ⊥ AB
C
4
olur. P |DC| = 1 cm
E
n ) + m( AHC
n ) = 180° ve m(CHB
n ) + m(CEB
n ) = 180° |CE| = 4 cm
m( ADC
B
olduğundan, ADCH ile CEBH, birer kirişler dörtgenidir. |CH| = x
PA ve PB doğruları, şekildeki çembere A ve B noktaların-

ADCH ile CEBH dörtgenlerinin çevrel çemberlerini
da teğettir.
çizelim.
[DH] ile [EH] yi çizelim.
A) 2 B) 3 C) 2
Aynı yayı gören çevre açıların ölçüleri eşit olduğundan, 5
D) E) 2 2
2

4. A AB ∩ CD = {F}
TEST - 1 B
AD ∩ CB = {E}
x
F | AD | 4
1. A AD ∩ BC = {E} E =
12 | BC | 3
B
|AB| = 2⋅|CD| D
12 |DF| = 12 cm
|AE| = 12 cm C
|BF| = x
E
|EC| = x Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm
x D
dir?
C
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
5. A AB ∩ CD = {E}
2. D AC ∩ DB = {E} B
F 12 |AC| = 2⋅|BD|
[EF] açıortay, E
C
12 |BE| = 12 cm
F, E, K doğrudaş
E
D |CE| = x
x | DC | 4 x
=
B | AB | 3 C
K
A
|FE| = 12 cm
|EK| = x dir?

A) 18 B) 20 C) 24 D) 30 E) 32
dir?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 12
3. A D AB ∩ CD = {E}
6. A AB ∩ CD = {E}
x |CE| = 6 cm
4 6 B 4 |AB| = 6 cm
E E
|ED| = 4 cm
|BE| = 4 cm
6 y 5
|AE| = x cm
x D |DE| = 5 cm
C |EB| = y cm
B C |CD| = x
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x ⋅ y çarpımı Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm
kaçtır? dir?
A) 16 B) 18 C) 24 D) 32 E) 36 A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 E) 9

7. D 12 C
A, B, C doğrudaş 10. C AD ⊥ DB
6
D
B |DA| = 2⋅|DB| AC ⊥ CB
E
|DC| = 12 cm CA ∩ DB = {E}
A
|AE| = 3⋅|DE|
A x B
|DC| = 6 cm
CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet- |AB| = x

tir. Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
Buna göre, |AC| uzunluğu kaç cm dir?
A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24
8. D, C, A doğrudaş
B
| BD | 3 11. E [AB] ve [AC]
=
| BC | 2 D 4 çemberlerin çapı
D
A, D, E doğrudaş
10 C x A |DC| = 10 cm x
|AB| = 18 cm
|CA| = x
A 18 B 6 C |BC| = 6 cm
|DE| = 4 cm
AB doğrusu, şekildeki çembere B noktasında teğet- |AD| = x
tir.
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
9. D x A
|AB| = 9 cm
|BC| = 7 cm 12. E [AB] ve AC]

9 12
çemberlerin çapı
|AD| = x D
B |ED| = 12 cm
20
7
|DC| = 20 cm
A B C
C x
|AC| = x
Şekildeki çemberin D noktasındaki teğeti, BC yi A da CE doğrusu, [AB] çaplı yarım çembere D noktasında
kesiyor. teğettir.
A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16 A) 36 B) 40 C) 45 D) 48 E) 50

13. [AO] ve [AB] 16. C [AB] ve [AC]

çemberlerin çapı x
çemberlerin çapı
E 2
D C B, C, D, E
6 x D |AB| = 12 cm
doğrudaş
A O B |AD| = 9 cm
|AO| = |OB| 9
12 |DC| = x
|ED| = 2 cm A B
|DC| = 6 cm
|CB| = x Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 14
17. B AB ⊥ BC
14. A E ∈ AD
12 AD ⊥ DC
12 C ∈ AB
x
D AC ∩ BD = {E}
|AD| = 12 cm C
4 E E
| EC | 2
=
B |DE| = 4 cm A | ED | 3
5
|BC| = 5 cm x |BC| = 12 cm
C
|AB| = x D |AD| = x
Şekildeki iki çember A noktasında teğettir. Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?

A) 8 B) 9 C) 12 D) 16 E) 18
A) 10 B) 12 C) 15 D) 16 E) 20
18. D DA ⊥ DC
15. AB ∩ CD = {E} x
D E |AB| = 15 cm
8
|CE| = 12 cm
x |BC| = 5 cm
A B |ED| = 8 cm
E 10
12
|EB| = 10 cm |DE| = x
A 15 B 5 C
C |AE| = x
Şekildeki ABC dik üçgeninin [DC] kenarı, [AB] çaplı
Şekildeki iki çember E noktasında teğettir. yarım çembere E noktasında teğettir.
A) 15 B) 16 C) 18 D) 20 E) 24 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8

19. A
P, C, D 22. A n ) = m(DBC
m(EBA n)
doğrudaş 4
E DA ⊥ BA
6 |AC|=|DB|=6 cm
x P B 6 DC ⊥ BC
C |CB| = 4 cm D EH ⊥ BC
4
H 5 |AE| = 4 cm
D 6 |AD| = x
B C
|ED| = 6 cm
|DC| = 5 cm
larında teğettir. Yukarıdaki verilere göre, |EH| uzunluğu kaç cm
Buna göre, x kaç cm dir? dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
20. 12
A CE ⊥ PA
E 6 23.
F A
K CD ⊥ PB
B E
F CF ⊥ AB
D
Cx
N |EC| = 2 cm
M 8 P
L
C D |CD| = 4 cm
x
B |CF| = x
AB ve CD doğruları, ikişer ikişer kesişen dört çembe-
PA ve PB doğruları şekildeki çembere A ve B nokta-
rin kesişim noktalarından geçmektedir.
larında teğettir.
|AF| = 12 cm, |FB| = 6 cm ve |MD| = 8 cm
olduğuna göre, |CM| = x kaç cm dir?
A) 2 B) 2 2 C) 3
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
D) 3 2 E) 4
21. A
ABC bir eşkenar

üçgen 24. D C
ABCD bir kare
12
|AP| = 12 cm |AP| = 2 cm
|BP| = 3 2 cm
B C
P
A 2 3 2 B
+
Şekildeki P noktası ABC nin çevrel çemberinin üze- P
rindedir.
Şekildeki P noktası, ABCD nin çevrel çemberinin
Buna göre, |BP| + |PC| toplamı kaç cm dir? üzerindedir.
A) 4 3 B) 6 C) 6 3 Buna göre, |CP| uzunluğu kaç cm dir?
D) 12 E) 12 3 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
1.A 2.D 3.C 4.B 5.C 6.A 7.E 8.C 9.B 10.D 11.C 12.B 13.D 14.C 15.A 16.D 17.E 18.C 19.C 20.D 21.D 22.C 23.B 24.D

ÇEMBER - BÖLÜM 10 ÇEMBERDE KUVVET
GİRİŞ n ) = m(CEB
m( AED n ) olduğu zaten âşikârdır.
Çemberde Benzerlik konusunu işlerken aşağıdaki soru 2a

C
şablonlarına sıkça rastladık.
A c
a
E
a d b a
D
B
+ +
EDA ile EBC nin ikişer açılarının ölçüleri eşit oludğun-
+ +
EDA ~ EBC
| ED | | EB |
⇒ =
| EA | | EC |
Bu bölümde ise, bir noktanın çembere göre kuvvetini ta-
nımlamak suretiyle, yukarıdaki üç soru şablonunu daha d b
⇒ =
a c
derli toplu bir şekilde inceleyeceğiz.
⇒ a ⋅ b = c ⋅ d ............(i)
Hazine Avı elde ederiz.
Aslında (i) eşitliğinin anlamı şudur:

Bir çember ile bu çemberin iç bölgesinde kesişen iki kiri-
şini ele alalım. Kirişleri [AB] ve [CD] ile, kirişlerin kesişim Bir çemberin, iç bölgesinde alınan bir P noktasından ge-
noktasını da E ile gösterelim. çen kirişlerinin çemberi kestiği noktalara olan uzaklıkları-
nın çarpımı daima sabittir.
|EA|, |EB|, |EC| ve |ED| uzunluklarına sırasıyla a, b, c ve
d diyelim. F
C C B
A
a c
A P
E
d b
D D
B
E
n ) = α diyelim. |PA| ⋅ |PB| = |PC| ⋅ |PD| = |PE| ⋅ |PF|

[AD] ve [CB] kirişlerini çizelim ve m( ADC
Aynı yayı gören çevre açıların ölçüleri eşit olduğundan, İşte bu çarpımın sabit oluşu, özel bir isim almayı hakeder.
n) = α
m( ABC Artık ilk Tanım ve hemen ardından ilk Hazinemizi vere-
biliriz.
olur.

Çemberde Kuvvet Çember - Bölüm 10
TANIM
A, P, B doğrudaş
B
|PA| = a
b
P
Hazine 19'un VADİ DİLİ'ndeki karşılı-
A a |PB| = b
ğı,
İÇ KUVVET
olacaktır.
Şekildeki P noktasının, çembere göre kuvveti –a ⋅ b dir.
Bir çemberin iç bölgesindeki bir noktanın, o çembere göre

kuvvetinin negatif oluşu, tanım gereğidir. DNA 1
Özel olarak, bir çemberin üzerindeki bir noktanın, o çem- A AB ∩ DE = {F}
bere göre kuvveti sıfırdır.
AC ∩ DE = {K}
6 x |DF| = |KE|
P D
|AF| = 6 cm
F E
4 K
3 |FB| = 4 cm
B C
P nin çembere göre |KC| = 3 cm
kuvveti sıfırdır.
|AK| = x

dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
Hazine 19
Çözüm
D AB ∩ CD = {E}
|DF| = |KE| = a ve |FK| = b diyelim.
A |EA| = a
d F noktasına göre, İÇ KUVVET'ten,
a
E |EB| = b |FD| ⋅ |FE| = |FA| ⋅ |FB|
b
|EC| = c ⇒ a ⋅ (b + a) = 6 cm ⋅ 4 cm
c
B
= 24 cm2 ...............(i)
|ED| = d
C
K noktasına göre, İÇ KUVVET'ten,
Yukarıdaki çemberde, |KA| ⋅ |KC| = |KD| ⋅ |KE|

a⋅b=c⋅d ⇒ x ⋅ 3 cm = (a + b) ⋅ a ...............(ii)
dir. elde ederiz.

Çember - Bölüm 10 Çemberde Kuvvet
A
Çözüm
6 x |AK| = a ve |KB| = b diyelim.
D A
a F b
4 K a E C x a
3 3 2
D K 8
B C E F
b
(i) ve (ii) den a ⋅ (a + b) leri çekersek,

B
x ⋅ 3 cm = 24 cm2
⇒ x = 8 cm İÇ KUVVET'ten,
buluruz.
a ⋅ b = 2 cm ⋅ (3 cm + x) (Soldaki çembere göre)
Doğru Seçenek D
a ⋅ b = 3 cm ⋅ (2 cm + 8 cm) (Sağdaki çembere göre)
⇒ 2 cm ⋅ (3 cm + x) = 3 cm ⋅ (2 cm + 8 cm)
D AB ∩ DC = {F} ⇒ 6 cm2 + 2x cm = 3 cm ⋅ 10 cm
A 3 AB ∩ DE = {K} ⇒ 2x cm = 24 cm2
6
F |DF| = |KE| = 3 cm ⇒ x = 12 cm
x
K |DK| = 6 cm
buluruz.
3 B
C |FC| = x
E
Doğru Seçenek E
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
DNA 2
A C, D, K, E, F
C x doğrudaş
3 2 A C, D, K, E, F
D 8
K E F |DK| = 3 cm C doğrudaş
12
4 3
D x
|KE| = 2 cm K E F |AD| = 12 cm
B
|EF| = 8 cm |DK| = 4 cm
B
|CD| = x |KE| = 3 cm
Şekildeki iki çember, A ve B noktalarında kesişmiştir. |EF| = x
Buna göre, x kaç cm dir? Şekildeki iki çember, A ve B noktalarında kesişmiştir.
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 Buna göre, x kaç cm dir?
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10

F noktasına göre İÇ KUVVET'ten,

DNA 3 r ⎛r ⎞
⋅ ⎜ + r ⎟ = 8 cm ⋅ 6 cm
2 ⎝2 ⎠
E [AB] çemberin çapı
r 3r
C ⇒ ⋅ = 48 cm2
8 O noktası merkez 2 2
F 6 [OE] ∩ [CD] = {F} 3 2
⇒ r = 48 cm2
D 4
|OF| = |FE|
A O r B 4
|CF| = 8 cm ⇒ r 2 = 48 cm2 ⋅
3
|FD| = 6 cm
= 64 cm2
Şekildeki verilere göre, |OB| = r uzunluğu kaç cm
dir? ⇒ r = 8 cm
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 buluruz.
Doğru Seçenek B
Çözüm
x 4 O noktası merkez
F 6 [OE] ∩ [CD] = {F}
|OE| = |OB| = r 4 D
|EF| = |FO| = 4 cm
ve buradan A O B
|FD| = 6 cm
r |CF| = x
|OF| = |FE| =
2
buluruz.
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10
İÇ KUVVET'i kullanabilmemiz için çemberin eksik parça-
sını tamamlamalıyız.
Eksik parçayı tamamladıktan sonra, OE nin çemberi kes-
tiği diğer noktaya K diyelim. DNA 4

|OK| = |OB| = r
olur. 2 EH ⊥ AB
C D
E 8 F 2 EH ⊥ CD
C r x
8 2 |EF| = |FD| = 2 cm
F 6 A H B
r |CF| = 8 cm
2 D
A |FH| = x
B
O
r
5 9
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 2
K

Çözüm DNA 5
Çemberin eksik parçasını tamamlayalım ve EH doğrusu-
nun çemberi kestiği diğer noktaya K diyelim. C B O noktası çemberin
merkezi
[AB] çap olduğundan, ORTALA GEL'den
4
OA ⊥ OB
|HK| = |EH| = x + 2 cm K
D E
6 x CF ⊥ AO
olur. 4 DE ⊥ BO
E
|CK| = |KF| = 4 cm
2 A F O
C D
8 F 2 |DK| = 6 cm
x
|KE| = x
A B
H
x+2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
F noktasına göre, İÇ KUVVET'ten,
|CF| ⋅ |FD| = |EF| ⋅ |FK|
8 cm ⋅ 2 cm = 2 cm ⋅ (2x + 2 cm)
⇒ Çözüm
⇒ 2x + 2 cm = 8 cm
Öncelikle çemberin eksik parçasını tamamlayalım.
⇒ 2x = 6 cm
DE doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya M diyelim.
⇒ x = 3 cm
ORTALA GEL'den,
buluruz.
Doğru Seçenek C |EM| = |DE| = 6 cm + x
olur.
CF doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya N diyelim.
Tekrar ORTALA GEL'den,
|FN| = |CF| = 8 cm
olur.
4 EH ⊥ AB
C B
C D
4 F 8 EH ⊥ CD
4
x K E
|EF| = |CF| = 4 cm D M
6 x 6+x
A H B
|FD| = 8 cm 4
A
F O
|FH| = x
8
5
A) 2 B) C) 3 D) 4 E) 5 N
2

K noktasına göre, İÇ KUVVET'ten,

Çözüm
⇒ 6 cm ⋅ (6 cm + 2x) = 4 cm ⋅ 12 cm
⇒ 6 cm + 2x = 8 cm [CD] nin orta noktasına O diyelim ve [OE] yarıçapını

çizelim.
⇒ 2x = 2 cm
⇒ x = 1 cm YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
buluruz. x
|OE| = |OC| = |OD| =
2
Doğru Seçenek A ve Hazine 4'ten,
OE ⊥ AB
olur.
A O noktası çemberin D
C merkezi O x
2
4 OA ⊥ OB x
C x
3 2
D E 2
K x DE ⊥ AO
4 CF ⊥ BO A 2 E 8 B
B F O |CK| = |KF| = 4 cm
[AB] çaplı yarım çemberin eksik parçasını tamamlayalım
|DK| = 3 cm
ve OE doğrusunun bu çemberi kestiği noktalara F ve K
|KE| = x
diyelim.
A) 4,5 B) 5 C) 5,5 D) 6 E) 6,5 ORTALA GEL'den,
|EF| = |EK|
DNA 6 |EF| = |EK| = a diyelim.
D [AB] ve [CD] E noktasına göre, İÇ KUVVET'ten,
x çemberlerin çapı
|EF| ⋅ |EK| = |EA| ⋅ |EB|
C |AE| = 2 cm
⇒ a ⋅ a = 2 cm ⋅ 8 cm
|EB| = 8 cm
A 2 E 8 B
|CD| = x ⇒ a = 4 cm
Şekildeki [CD] çaplı yarım çember, [AB] ye E nokta- buluruz.

sında teğettir.
Dolayısıyla,
A) 2 2 B) 4 C) 4 2 x
|OF| = 4 cm –
2
D) 5 E) 5 2
olur.

x F D
4
2 O x
Hazine Avı
2
x
C x
2
2 Yarıçap uzunluğu r olan bir çemberin dik kesişen [AB] ve
A B [CD] kirişlerini ele alalım.
2 E 8
4 AB ile CD nin kesişim noktasını E, |EA|, |EB|, |EC| ve |ED|

uzunluklarını sırasıyla a, b, c ve d ile gösterelim.
K
A
O noktasına göre, İÇ KUVVET'ten, a
C E D
|OC| ⋅ |OD| = |OF| ⋅ |OK| c d
x x ⎛ x⎞ ⎛ x⎞
⇒ ⋅ = ⎜ 4 cm − ⎟ ⋅ ⎜ 4 cm + ⎟ b
2 2 ⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠
x2 x2
⇒ = 16 cm2 − B
4 4
2x 2
⇒ = 16 cm2 Çemberin merkezine O diyelim.
4
⇒ x 2 = 32 cm2 O dan [AB] ile [CD] ye birer dikme indirip, dikme ayakları-
na sırasıyla F ve H diyelim.
⇒ x = 4 2 cm
ORTALA GEL'den,
buluruz.
Doğru Seçenek C a+b
| FB | =
2
a+b b−a
| FE | = −a =
2 2
c+d
| HD | =
2
c+d d−c
| EH | = −c =
2 2
buluruz.
OFEH dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,
b−a
|HO| = |EF| =
[AB] ve [CD] 2
C
x çemberlerin çapı d−c
|FO| = |EH| =
2
D |AE| = 9 cm dir.
|EB| = 4 cm [OD] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.
A 9 E 4 B
|CD| = x
A
Şekildeki [CD] çaplı yarım çember, [AB] ye E noktasında a dc c+d
E 2 H 2
C D
teğettir. c
ba
ba 2
2 F
Buna göre, x kaç cm dir? dc
O
a+b 2
2 r
A) 4 2 B) 6 C) 6 2
D) 8 E) 9 B

OFB dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım:
2 2 DNA 7
⎛ d−c ⎞ ⎛a+b⎞
r2 = ⎜ ⎟ +⎜ ⎟
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
C O noktası merkez
d2 + c 2 − 2dc a2 + b2 + 2ab
⇒ r2 = + CH ⊥ AB
4 4 3
A B
⇒ 4r2 = a2 + b2 + c2 + d2 – 2dc + 2ab .......... (i) 5 H 3 |CH| = 3 cm
O |HB| = 3 cm
elde ederiz.
|AH| = 5 cm
İÇ KUVVET'ten,
a⋅b=c⋅d yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
A) 13 B) 15 C) 17
D) 19 E) 21
Dolayısıyla,
–2dc + 2ab = 0
olur.
Bu değeri, (i) denkleminde yerine yazarsak,

Çözüm
4r2 = a2 + b2 + c2 + d2
Çemberin eksik parçasını çizelim ve CH doğrusunun çem-
⇒ (2r)2 = a2 + b2 + c2 + d2
beri kestiği diğer noktaya D diyelim.
elde ederiz.
İÇ KUVVET'ten,
Şimdi Hazinemizi verebiliriz.

|HA| ⋅ |HB| = |HC| ⋅ |HD|
⇒ 5 cm ⋅ 3 cm = 3 cm ⋅ |HD|
⇒ |HD| = 5 cm
Hazine 20
buluruz.
A AB ⊥ CD C
a |EA| = a 3
C D
c E d A B
|EB| = b 5 H 3
b |EC| = c O
5
|ED| = d
B
D
Şekildeki çemberin çapının uzunluğu R ise,
R2 = a2 + b2 + c2 + d2
dir. Çemberin çapının uzunluğuna R diyelim.

Hazine 20'den, B
b
A
R2 = (5 cm)2 + (3 cm)2 + (5 cm)2 + (3 cm)2 a
E
c
= 25 cm2 + 9 cm2 + 25 cm2 + 9 cm2 C
d
D
= 68 cm2
⇒ R = 2 17 cm n ) = α diyelim.
[BC] ve [AD] kirişlerini çizelim ve m( ABC
buluruz.
R = 2r = 2 17 cm Aynı yayı gören çevre açıların ölçüleri eşit olduğundan,
n) = α
m( ADC
⇒ r = 17 cm
dir. olur.
Doğru Seçenek C n ) = θ diyelim.

m( AEC
B
b
a
A
a
q E
C
B CH ⊥ AB
c
2 a C
3 |CH| = 2 cm d
H D
|AH| = 4 cm
4
A |HB| = 3 cm
+ +
ADE ile CBE nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
Yukarıdaki verilere göre, çemberin çapının uzunluğu
kaç cm dir?
+ +
A) 65 B) 66 C) 69 ADE ~ CBE
D) 74 E) 78 | AE | | CE |
⇒ =
| DE | | BE |
a c
⇒ =
c +d a+b
⇒ a ⋅ (a + b) = c ⋅ (c + d)...................... (i)
Hazine Avı
Bir çemberin kesişmeyen ve birbirine paralel olmayan iki elde ederiz.
kirişini ele alalım.

Aslında (i) eşitliğinin anlamı şudur:
Bu kirişleri [AB] ve [CD] ile, AB ve CD doğrularının kesişim
noktasını da E ile gösterelim. Bir çemberin dış bölgesindeki bir P noktasından geçen
doğruların çemberi kestiği noktalara olan uzaklıklarının

|EA|, |AB|, |EC| ve |CD| uzunluklarına sırasıyla a, b, c ve
d diyelim. çarpımı daima sabittir.

B
A
P
D C
E Hazine 21'in VADİ DİLİ'ndeki karşı-
F lığı,
DIŞ KUVVET
|PA| ⋅ |PB| = |PC| ⋅ |PD| = |PE| ⋅ |PF|
olacaktır.
İşte bu çarpımın sabit oluşu, özel bir isim almayı hake-
der. Şimdi bu bölümümüze ait ikinci Tanım ve ikinci
Hazine'mizi verelim.
TANIM
B P, A, B
DNA 8
b A doğrudaş
a
P |PA| = a C O noktası çemberin
x merkezi
|AB| = b 1
A D OA ⊥ OB
|CA| = 1 cm
Şekildeki P noktasının, çembere göre kuvveti,
3
a ⋅ (a + b) |AO| = 3 cm
dir.
|CD| = x
O B
Bir çemberin dış bölgesindeki bir noktanın, o çembere

kuvveti pozitiftir.
A) 1,2 B) 1,4 C) 1,5 D) 1,6 E) 1,8
Hazine 21
A AB ∩ CD = {E}
a B
b |AB| = a Çözüm
E
|BE| = b
d YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,
D |CD| = c
c |OB| = |OA| = 3 cm
|DE| = d
C
ve Pisagor Teoremi'nden,
Yukarıdaki çemberde,
|CB| = 5 cm
b ⋅ (b + a) = d ⋅ (d + c)
dir. buluruz.

Çemberin eksik parçasını tamamlayalım ve AO doğrusu-
nun çemberi kestiği diğer noktaya E diyelim. DNA 9

|OE| = |OB| = 3 cm C [AB] çemberin
2 D çapı
dir.
x
6 AB ∩ CD = {E}
C
|CD| = 2 cm
1 x A B 4 E
|DE| = 6 cm
D
A 5
|BE| = 4 cm
3 |DB| = x
O Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?

3 B
A) 3 B) 10 C) 2 3
3
D) 13 E) 15
C noktasına göre, DIŞ KUVVET'ten, Çözüm

|CA| ⋅ |CE| = |CD| ⋅ |CB|
E noktasına göre DIŞ KUVVET'ten,
⇒ 1 cm ⋅ 7 cm = x ⋅ 5 cm
|ED| ⋅ |EC| = |EB| ⋅ |EA|
7
⇒ x= cm
5
⇒ 6 cm ⋅ 8 cm = 4 cm ⋅ |EA|
= 1,4 cm
buluruz. ⇒ |EA| = 12 cm
Doğru Seçenek B ve buradan
|AB| = 12 cm – 4 cm
= 8 cm
buluruz.
C O noktası çemberin
merkezi [AB] nin orta noktasına O diyelim ve O dan [CD] ye bir
2
A D OA ⊥ OB
dikme indirelim.
|CA| = 2 cm
6 x Dikme ayağına H dersek,
|AO| = 6 cm
|DB| = x ORTALA GEL'den,

O B
|CH| = |HD| = 1 cm
A) 6,4 B) 6,8 C) 7,2 D) 7,5 E) 8 olur.

|AO| = |OB| = 4 cm olduğu zaten âşikârdır.
n ) = α diyelim.
m(DEB
[AB] çemberin
D
| HE | 7 çapı
cos α = =
| OE | 8 6 A, B, C
x
doğrudaş
dir. A 8 B 4 C
|AB| = 8 cm
|BC| = 4 cm
C H |DC| = 6 cm
1 D |DB| = x
1 7
6 Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
x
a
A 4 O 4 B 4 E A) 10 B) 13 C) 15
D) 4 E) 17
Hatırlatma Hazine Avı
KOSİNÜS TEOREMİ Yarıçap uzunluğu r olan bir çemberin, çemberin dış bölge-
C sinde dik kesişen iki kesenini ele alalım.
Bu kesenlerin oluşturdukları kirişleri [AB] ve [CD] ile,

a c
AB ile CD nin kesişim noktasını da E ile gösterelim.
a |EA| = a, |EB| = b, |EC| = c ve |ED| = d diyelim.

B b A
c2 = a2 + b2 – 2ab cosα A a
B
b
E
D d
BED üçgeninde Kosinüs Teoremi'ni yazalım:
c
x2 = (6 cm)2 + (4 cm)2 – 2 ⋅ (6 cm) ⋅ (4 cm) ⋅ cosα

7/8 C
7
⇒ x2 = 36 cm2 + 16 cm2 – 48 cm2 ⋅ |AB| = a – b ve |CD| = c – d olduğu âşikârdır.
8
⇒ x2 = 52 cm2 – 42 cm2 Çemberin merkezine O diyelim ve O noktasından AB ile
CD ye birer dikme indirip, dikme ayaklarına sırasıyla F ve

= 10 cm2
H diyelim.
⇒ x = 10 cm ORTALA GEL'den,
a−b
buluruz. |FA| = |FB| =
2
Doğru Seçenek B c−d
|HC| = |HD| =
2
buluruz.

OFEH dörtgeni bir dikdörtgen olduğundan,
a−b
Hazine 22
|OH| = |FE| = +b
2
AB ⊥ CD
a+b
= A a
2 |EA| = a
B
b
E |EB| = b
dir.
D d
|EC| = c
A
c
a
b F |ED| = d
2 B b
a
b C
2 E
r d
D
Şekildeki çemberin çapının uzunluğu R ise,
O c
d
a+ 2
2
b R2 = a2 + b2 + c2 + d2
c
d
H
2
dir.
C
OHD dik üçgeninde Pisagor Teoremi'ni yazalım.
⎛a+b⎞
r2 = ⎜
⎛c−d⎞
2 2
DNA 10
⎟ +⎜ ⎟
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
a2 + b2 + 2ab c 2 + d2 − 2cd A B 2 D CD ⊥ AB
⇒ r2 = + 4
4 4 2
|AB| = 4 cm
C
⇒ 4r2 = a2 + b2 + c2 + d2 + 2ab – 2cd ..... (i) |BD| = |DC| = 2 cm
elde ederiz.
DIŞ KUVVET'ten,
Şekildeki çemberin yarıçapının uzunluğu kaç cm
dir?
|EB| ⋅ |EA| = |ED| ⋅ |EC|
A) 10 B) 13 C) 15 D) 3 2 E) 2 5
⇒ b⋅a=d⋅c
olduğunu biliyoruz. Çözüm
Bu eşitliği (i) denkleminde yerine koyarsak; DC doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya E diyelim.
D noktasına göre, DIŞ KUVVET'ten,
4r2 = a2 + b2 + c2 + d2 |DB| ⋅ |DA| = |DC| ⋅ |DE|
⇒ 2 cm ⋅ 6 cm = 2 cm ⋅ |DE|
⇒ (2r)2 = a2 + b2 + c2 + d2
⇒ |DE| = 6 cm
elde ederiz. ve buradan |CE| = 6 cm – 2 cm = 4 cm buluruz.

6
A B 2 D Hazine Avı
4
2
6 Bir çemberin, [AB] kirişini taşıyan doğru ile C noktasındaki

C
4 teğet doğrusu D noktasında kesişsin.
E |CD| = c, |AB| = a ve |BD| = b diyelim.
Çemberin çapının uzunluğuna R diyelim. A

c
a
Hazine 22'den,
B
b D
R2 = (2 cm)2 + (6 cm)2 + (2 cm)2 + (6 cm)2
= 4 cm2 + 36 cm2 + 4 cm2 + 36 cm2
= 80 cm2 n ) = α diyelim.
[CA] ve [CB] kirişlerini çizelim ve m(BCD
⇒ R = 4 5 cm p ) = 2α
m(CB (Teğet-Kiriş Açı)
n) = α
m(CAB (Çevre Açı)
buluruz.
olur.
R = 2r = 4 5 cm
n ) = θ diyelim.
m(CDB
⇒ r = 2 5 cm
dir. C
a
A a
c
Doğru Seçenek E
a
B q
b D
+ +
CAD ile BCD nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
AB ⊥ CD
+ +
A CAD ~ BCD
|AB| = 4 cm
| CD | | BD |
4 |BC| = |CD| = 3 cm ⇒ =
| AD | | CD |
B
c b
3 ⇒ =
a+b c
C 3 D
⇒ c 2 = b ⋅ (a + b )
Şekildeki çemberin yarıçapının uzunluğu kaç cm dir?
A) 5 B) 3 3 C) 2 7 elde ederiz.
Yine bir Tanım ve hemen ardından bir Hazine vererek
D) 29 E) 30
yolumuza devam edelim.

TANIM DNA 11
PA doğrusu
C |PA| = 4 cm
çembere A P
noktasında |AD| = 2 cm
4
teğet |DB| = x
A
P 2
|PA| = a
D
a
A x
Şekildeki P noktasının, çembere göre kuvveti a dir. 2

PC doğrusu, C noktasında teğet olan iki çembere C
de; PB doğrusu da küçük çembere D de teğettir.

5 9
Hazine 23 A) 2 B)
2
C) 3 D) 4 E)
2
P ∈ AB
C
a |PC| = a
Çözüm
P
|PB| = b
b
B
|AB| = c Küçük çembere odaklanırsak,
c
A
|PC| = |PD| = 6 cm
PC doğrusu, şekildeki çembere C noktasında teğet ise
a = b ⋅ (b + c)
2
C 6
P
dir. 4
A
2
D
x
P noktasına öre, TEĞET KUVVET'ten,
Bu Hazine'mizin VADİ DİLİ'ndeki kar- |PC|2 =|PA| ⋅ |PB| (Büyük çembere göre)
şılığı, ⇒ (6 cm)2 = 4 cm ⋅ (6 cm + x)
⇒ 36 cm2 = 24 cm2 + 4x cm
TEĞET KUVVET
⇒ 4x cm = 12 cm2
olacaktır. ⇒ x = 3 cm
buluruz.
Doğru Seçenek C

DK doğrusunun çemberi kestiği diğer noktaya L diyelim.
C |PA| = 3 cm A C
P
B
3 |AD| = 3 cm
O
A
3 |DB| = x 4 E 5
D
D F
6
K
x
L
B
[OK] ve [OC] yarıçaplarını çizelim.

PC doğrusu, C noktasında teğet olan iki çembere C de;
PB doğrusu da küçük çembere D de teğettir. Hazine 4'ten,

OK ⊥ DL
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
OC ⊥ AB
|OK| = |OC| olduğu zaten âşikârdır.

DNA 12
O noktası büyük çemberin merkezi olduğundan,
O noktası ORTALA GEL'den,

A C çemberlerin
B
merkezi |KL| = |DK| = 6 cm
O
4 D, E, F doğrudaş buluruz.
D 5
E F
|DE| = 4 cm
A C
|EF| = 5 cm B
AB doğrusu, O merkezli küçük çembere C noktasında
teğettir. O
D
Buna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir? 6
K
A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16 6
L
Çözüm IŞIK 1'den, bir çemberin merkezinden eşit uzaklıktaki ki-
D den geçen ve küçük çembere K noktasında teğet olan rişlerinin uzunluklarının eşit olduğunu biliyoruz.
doğruyu çizelim.
Buradan,
TEĞET KUVVET'ten,
|AB| = |DL| = 12 cm
|DK|2 = |DE| ⋅ |DF|
buluruz.
= 4 cm ⋅ 9 cm
= 36 cm2 Doğru Seçenek B

⇒ |DK| = 6 cm
buluruz.

n ) = 90°
m(BAD olduğundan, [BD], soldaki çemberin
çapıdır.
O noktası çemberlerin
merkezi B teğet değme noktası olduğundan,
A B
2 2 C
A, B, C doğrudaş Hazine 4'den,
O
|AB| = |BC| = 2 cm DB ⊥ BC
D
x E dir.
|DE| = x
B
C
DE doğrusu, O merkezli küçük çembere teğet olduğu-

na göre, x kaç cm dir? x A
A) 4 B) 4 2 C) 6
2 F
4
D) 6 2 E) 8 E
D
DBC dik üçgeninde Euclid Teoremi'nden,

|BD|2 = |DA| ⋅ |DC|
⇒ x2 = |DA| ⋅ |DC| ............(i)
DNA 13 D noktasına göre TEĞET KUVVET'ten,

|DF|2 = |DA| ⋅ |DC| ..............(ii)
B
C eşitliklerini elde ederiz.
(i) ve (ii) den, |DA| ⋅ |DC| leri çekersek,
x
A x2 = (6 cm)2
⇒ x = 6 cm
2 4
F buluruz.
E
D Doğru Seçenek C
BC doğrusu, A da teğet olan iki çembere B ve C
DE doğrusu da, küçük çembere F noktasında teğettir.
C, A, D doğrudaş, |DE| = 2 cm ve |EF| = 4 cm B
C
olduğuna göre, |BD| = x kaç cm dir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
18 A
8 F
x
Çözüm D
E
BC doğrusu, A da teğet olan iki çembere B ve C noktala-

[BA] yı çizelim.
rında teğettir.
Hazine 16'dan, DE doğrusu da, küçük çembere F noktasında teğettir.
n ) = 90° C, A, D doğrudaş, |BD| = 18 cm ve |DE| = 8 cm

m(BAC
olduğuna göre, |EF| = x kaç cm dir?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10

D C
DNA 14 x
2

2
K M
6
D C ABCD bir kare
2
x 2
|AF| = 2 cm E O
2
2 L 2
K
|FB| = 6 cm
A 2 F 6 B
E |CK| = x
C noktasına göre, TEĞET KUVVET'ten,
A 2 F 6 B
|CK|2 = |CM| ⋅ |CL|
Şekildeki çember, ABCD karesinin [AB] ve [AD] kenar-

⇒ x 2 = (6 2 − 2) cm ⋅ (6 2 + 2) cm
larına F ve E noktalarında teğettir.
CK doğrusu da bu çembere K noktasında teğettir. ⇒ x2 = (72 – 4) cm2

= 68 cm2
A) 5 2 B) 2 13 C) 2 15
⇒ x = 2 17 cm
D) 2 17 E) 2 19
buluruz.
Çözüm Doğru Seçenek D
Çemberin merkezine O diyelim ve [OE] ile [OF] yi çizelim.

Hazine 4'ten,
OE ⊥ DA
OF ⊥ AB
|OE| = |OF|
olduğundan, OEAF dörtgeninin bir kare olduğu açıktır. D C ABCD bir kare
[AC] köşegenini çizelim ve [AC] nin çemberi kestiği nokta- |DE| = 3 cm
lara L ve M diyelim. 3 x
|EA| = 1 cm
|OL| = |OM| = 2 cm
E |CK| = x
1 K
Bir karenin köşegen uzunluğu, bir kenar uzunluğunun 2
A F B
katına eşit olduğundan,
|OA| = 2 2 cm Şekildeki çember, ABCD karesinin [AB] ve [AD] kenarlarına

E ve F noktalarında teğettir.
|CA| = 8 2 cm
CK doğrusu da, bu çembere K noktasında teğettir.
⇒ |CO| = 8 2 cm − 2 2 cm
= 6 2 cm
A) 15 B) 4 C) 17
|CM| = 6 2 cm − 2 cm
olur. D) 3 2 E) 2 5

Hazine Avı Hazine 24

Kesişen iki çemberin kuvvet ekseni, bu iki çemberin
Bu Hazine Avı'mızda, farklı iki çembere göre, kuvvetle- kesişim noktalarından geçen doğrudur.
ri eşit olan noktalar kümesinin geometrik yerini bulmaya
çalışacağız.
Öncelikle A ve B noktalarında kesişen iki çemberi ele ala-
lım ve AB doğrusunu çizelim. Kuvvet

ekseni
A
Işık 27
P3 İki çemberin kuvvet ekseni üzerindeki herhangi bir nok-
tadan, bu çemberlere çizilen teğet parçalarının uzun-

B
lukları eşittir.
P1
P2
AB doğrusunun üzerindeki P1, P2 ve P3 noktalarının her iki C

B
D
çembere göre kuvvetlerinin eşit olduğunu iç kuvvet ve dış
A
kuvvetten söyleyebiliriz.
Buradan, AB doğrusunun üzerindeki her noktanın, her iki P

çembere göre kuvvetlerinin eşit olduğu sonucuna varabi-
|PA| = |PB| = |PC| = |PD|
liriz.
TANIM
Farklı sayıdaki çemberlere göre, kuvvetleri eşit olan nok-
talar kümesi, eğer bir doğru oluşturuyorsa, o zaman, o Bu IŞIK'ımızın VADİ DİLİ'ndeki kar-
doğruya, o çemberlerin kuvvet ekseni denir. şılığı,
KUVVET EKSENİ
olacaktır.

DNA 15
|PD| = 2 cm
P
|PD| = 4 cm
4 P B |DC| = 2 cm
D 2
2
C |DC| = 2 cm D
x B 2 |EC| = x
E |EC| = x A C
x
A
E

Üstteki çemberin C deki teğeti, AB yi P de kestiğine
P ∈ AB ve PC doğrusu, alttaki çembere C de teğet göre, x kaç cm dir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
Işık 28
Çözüm
P den geçen ve üstteki çembere F de teğet olan doğruyu
çizelim.
KUVVET EKSENİ'nden,
|PF| = |PC| = 6 cm Kuvvet
dir. ekseni Kuvvet
F ekseni
6
P
D 4 Birbirine teğet olan iki çemberin kuvvet ekseni, bu
2
C
x B çemberlere teğet değme noktasında teğet olan
E
doğrudur.
A
Işık 29
P noktasına göre,
TEĞET KUVVET'ten, (Üstteki çembere göre),
|PF|2 = |PD| ⋅ |PE|
⇒ (6 cm)2 = 4 cm ⋅ (6 cm + x)
⇒ 36 cm2 = 24 cm2 + 4x cm
⇒ 4x cm = 12 cm2
Kuvvet ekseni
⇒ x = 3 cm
Kesişmeyen ve biri diğerinin iç bölgesinde olmayan
buluruz.
iki çemberin kuvvet ekseni, bu çemberlerin ortak
Doğru Seçenek A
dış teğet doğru parçalarının orta noktalarından
geçen doğrudur.

4. C D ∈ AC
TEST - 1 F ∈ DB
6
AB ∩ DE = {K} |EB| = 2⋅|AE|
1. C
A
4 |CD| = 4 cm |CD| = |DF| = 6 cm
D D 6
2 K 4 F x
|DK| = 2 cm |DA| = 4 cm
3
A E B
E
x |KE| = 3 cm |FB| = x
B
AB doğrusu, şekildeki çembere E noktasında teğet-
F |EF| = x
tir.
Şekildeki iki çember A ve B noktalarında kesişmiş-
tir.
C, D, E, F doğrudaş olduğuna göre, x kaç cm A) 4 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10

dir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
5. A |AP| = 9 cm
9 |PB| = 4 cm
2. A C AB ∩ CD ∩ EF = {K}
P
4 B P ∈ AB
4 3 E |AK| = 4 cm
K 2 |CK| = 3 cm
x z
|EK| = 2 cm
y B |KF| = x
F Şekildeki çemberin, P noktasından geçen en kısa
|KD| = y
D |KB| = z
Şekildeki çemberde x + y + z = 26 cm olduğuna A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13

göre, y kaç cm dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
6. A A, D, E doğrudaş
|AB| = |AC| = 6 cm
6
6
3. A AB ∩ DE = {F} |BD| = 4 cm
B C
D x AC ∩ DE = {K} 4 D 5
|DC| = 5 cm
16 |DF| = |KE|
F x
|DE| = x
|AK| = 16 cm
12
K |KC| = 6 cm E
6 E
B |FB| = 12 cm +
C Yukarıdaki şekilde, ABC üçgeni ile ABC nin çevrel
|AF| = x çemberi gösterilmiştir.
dir?
7 9
A) 3 B) C) 4 D) E) 5
A) 5 B) 6 C) 8 D) 9 E) 10 2 2

7. D [AB] çemberin 10. C [AB] ve [CD]

x 2 çapı x çemberlerin çapı
E C DC ⊥ AB D |AE| = 12 cm
|DC| = 2 cm
8 |EB| = 3 cm
|CH| = 8 cm A 12 E 3 B
|CD| =x
A H B |DE| = x
Şekildeki [CD] çaplı yarım çember, [AB] ye E nokta-
DE doğrusu, şekildeki çembere E noktasında te- sında teğettir.
ğet olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
A) 6 B) 6 2 C) 8
D) 8 2 E) 9
8. B, C, D, E
A
doğrudaş
|BC|=|CD|=2 cm 3 D
x AD ∩ CB = {E}
E
B E |DE| = x F
2 C 2 D x 45° 5
[BF] açıortay
n ) = 45°
m(BFD
A B
BA doğrusu, A noktasında teğet olan iki çembere |CE| = 3 cm

A da, BD doğrusu da küçük çembere D de teğettir.
|EB| = 5 cm
Buna göre, x kaç cm dir? |ED| = x

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 5 B) 6 C) 2 2
D) 10 E) 2 3
9. A |AB| = 8 cm
|AC| = 6 cm
6 12. B O noktası çeyrek
8 C çemberin merkezi
|BC| = 7 cm
C OA ⊥ OB
E |ED| = x DF ⊥ BO
B 8
x CE ⊥ AO
D K F
x 5
|CK| = 8 cm
D 2
|KF| = 5 cm
+ A E O
Şekildeki ABC üçgeninin A açısının açıortayı, ABC |KE| = 2 cm
nin çevrel çemberini D de kesiyor.
|DK| = x
Buna göre, x kaç cm dir? Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?
5 10
A) 2 B) C) 3 D) E) 4 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
2 3

13. A ABC bir eşkenar 16. C ∈ PB

üçgen
C E ∈ PD
x |BC| = 4 cm A
2
E |CB| = 2 cm
|AD| = x B x
D |BP| = 6 cm
6
D
4
|PD| = 4 cm
P
B 4 C |DE| = x
AD doğrusu, şekildeki [BC] çaplı yarım çembere D Şekildeki iki çember, A noktasında teğet olup, bu
noktasında teğettir. çemberlerin A daki teğeti P den geçmektedir.
A) 2 B) 2 2 C) 3 A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
D) 2 3 E) 4
17. A ABC bir

eşkenar üçgen
|BC| = 8 cm
F K
14. E [AB] çemberin çapı F ∈ AD
x EH ⊥ AB K ∈ AE
F B D E C
C D EH ⊥ CD 8
8 6
x
|CF| = 8 cm +
Şekildeki [DE] çaplı yarım çember, ABC nin [AB] ve
A H B |FD| = 6 cm [AC] kenarlarına teğettir.
|EF| = |FH| = x
Buna göre, |AF| ⋅ |AE| çarpımı kaç cm2 dir?
A) 24 B) 32 C) 36 D) 45 E) 48
9
A) 3 B) 4 C) D) 5 E) 6
2

üçgen
|BF| = 6 cm
15. A O noktası çemberin
merkezi D E |FC| = 3 cm
x
OA ⊥ OB |DE| = x
F 3 C
AC ∩ OB = {D} B 6
D
O B
3 1
|OD| = 3 cm Şekildeki çember, ABC eşkenar üçgeninin [BC] ke-
x
C |DB| = 1 cm narına F noktasında teğettir.
|DC| = x Buna göre, x kaç cm dir?

A) 4 3 B) 7 C) 5 2
A) 1,4 B) 1,5 C) 1,6 D) 1,8 E) 2 D) 2 13 E) 2 14

19. C [AB] çemberin çapı 22. D [AB] çemberin çapı

D
x [AE] açıortay a DC ⊥ AB
6 E
|CA| = 6 cm C |DE| = a
E
c
|AB| = 10 cm b |CH| = b
A 10 B
|ED| = x |DH| = c
A H B
Yukarıdaki şekilde, A, E, D noktaları doğrudaş
olduğuna göre, x kaç cm dir? DE doğrusu, şekildeki çembere E noktasında teğettir.
A) 2 B) 5 C) 6 Buna göre, a, b, c arasındaki bağıntı aşağıdaki-

lerden hangisidir?
D) 2 2 E) 3
b+c
A) 2a2 = bc B) 2b2 = ac C) a =
2
D) c = a + b E) c2 = a2 + b2
23. A DE // BC
AF ∩ DE = {K}
5 DB ∩ CA = {E}
D E |AK| = 6 cm
x
|CE| = 5 cm 6
4
|KF| = 2 cm
A 15 B
|EA| = 4 cm
K
D E |BF| = x cm
|AB| = 15 cm 2
B x F y C
|FC| = y cm
|DE| = x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? + +

ADE nin çevrel çemberi, ABC nin [BC] kenarına F
8 18 20 noktasında teğettir.
A) 1 B) C) D) E) 2
5 13 13
Buna göre, x ⋅ y çarpımı kaçtır?
50 64
A) 15 B) C) 20 D) E) 24
3 3
21. D [AB] çemberin çapı 24. |PB| = 6 cm

A
x |BC| = 2 cm
x DC ⊥ AB
E
C 4 D E |CD| = 4 cm
C D, E, B doğrudaş x
P 6 B 2
|AH| = 2 cm |DE| = x
|HB| = 8 cm
A 2 H 8 B
A noktasında teğet olan iki çemberin A daki teğe-
|DC| = |DE| = x
ti, CD doğrusunu P noktasında kestiğine göre, x
Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir? kaç cm dir?
3 9 5 10 5 9
A) B) C) 2 D) E) A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 5 2 3 2 2
1.B 2.B 3.C 4.E 5.D 6.E 7.D 8.C 9.A 10.B 11.A 12.D 13.B 14.B 15.A 16.E 17.C 18.B 19.B 20.D 21.C 22.E 23.D 24.D

4. P, B, C, D, E
TEST - 2 A
doğrudaş
|DE| = 2⋅|BC|
1. A, B, P doğrudaş
P E |PB| = 6 cm
6 B C D
6 E
|DE| = 6 cm
D 8
P
B 5 |EP| = 8 cm
A F
x Şekildeki PA doğrusu, A noktasında teğet olan iki
C |FP| = 5 cm
çembere A da teğettir.
|CF| = x
Buna göre, |BD| uzunluğu kaç cm dir?
Şekildeki iki çember, A ve B noktalarında kesişmiştir. A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 9
PC ve PD doğruları, bu çemberlere C ve D de te-

ğet olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
5. E [AB] çemberin çapı
2. x P |PD| = 4 cm C
O noktası merkez
C
4 D
D |DE| = 4 cm AC ∩ OD = {E}
4 A
5 | EC | 3
B, A, P doğrudaş =
E | ED | 2
|PC| = x
A O B
|OD| = 5 cm
B
Yukarıdaki verilere göre, |EA| + |EO| + 2⋅|CA|
Şekildeki iki çember, A ve B noktalarında kesişmiştir. toplamı kaç cm dir?
PC ve PE doğruları, bu çemberlere C ve E de A) 20 B) 24 C) 25 D) 27 E) 30
teğet olduğuna göre, x kaç cm dir?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
3. ED ∩ AB = {P} 6. A A, B, C
B
4 4 doğrudaş
|DC| = 3 cm 60°
C
|AB| = 4 cm
E x |CP| = 9 cm O 4
D 3 D |BC| = 4 cm
C 9 |ED| = x
A P
B |CD| = 4 cm
n ) = 60°
m(BCD
Şekildeki iki çember A ve B noktalarında kesişmiştir. Yukarıdaki verilere göre, O merkezli çemberin
yarıçap uzunluğu kaç cm dir?
PC doğrusu, küçük çembere D de teğet olduğuna
göre, x kaç cm dir? A) 2 3 B) 4 C) 5
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 D) 6 E) 2 10

7. O O noktası çem- 10. C O noktası çem-

berin merkezi berin merkezi
60° 2
5 n ) = 60° CH ⊥ AB
m( AOB A B
2 H 4 |CH| = 2 cm
B |OB| = 5 cm r
A O
|AH| = 2 cm
3 |BC| = 3 cm
D |HB| = 4 cm
x OB ∩ AD = {C}
C |OB| = r
|DC| = x Yukarıdaki verilere göre, r kaç cm dir?
A) 10 B) 2 3 C) 13
30 36 39 40
A) B) 5 C) D) E) D) 15 E) 4
7 7 7 7
11. D [AB] çemberin çapı

30° DH ⊥ AB
üçgen
x n ) = 30°
E C m(EDC
|AF| = |FC|
n ) = 30°
m( ABE
F
x |BE| = 1 cm F
K
D 30° |AH| = 4 cm
|EC| = 3 cm
A 4 H 1 B
|HB| = 1 cm
|FK| = x
B 1 E 3 C
|DF| = x
Şekildeki çember, [AB] ile [BC] ye D ve E, DF doğrusu, şekildeki çembere F noktasında teğettir.
FK ya da K noktasında teğettir. Buna göre, x kaç cm dir?
Buna göre, x kaç cm dir? A) 5 B) 6 C) 2 10
D) 2 11 E) 3 5
A) 5 B) 6 C) 2
D) 2 2 E) 3
12. B
C
9. [PC] açıortay
A 8
A
|PA| = 10 cm
x
10 |PC| = 5 cm D
x
C E
P 5 |AC| = x
BC doğrusu, A noktasında teğet olan iki çembere
B B ve C noktalarında teğettir.
DE doğrusu da, büyük çembere E noktasında teğet-
PA ve PB doğruları, şekildeki çembere A ve B nokta- tir.
larında teğettir.
B, A, D doğrudaş ve |CD| = 8 cm olduğuna göre,
Buna göre, x kaç cm dir? |ED| = x kaç cm dir?
A) 3 5 B) 4 3 C) 5 2 A) 4 2 B) 4 3 C) 8
D) 6 E) 8 D) 8 2 E) 8 3

13. [AB] çap 16. E [AB] çemberin çapı
D |CA| = 10 cm 7 7
AC ∩ BD = {E}
x
O
|AE| = 5 cm C F D [EF] açıortay
r
C 10 A 5 E B
|OE| = r |EC| = |ED| = 7 cm
|AB| = 30 cm
bere D de, [AB] ye de E de teğettir. A 30 B
|EF| = x
Bu çemberlerin D deki teğeti, AB yi C de kestiği- Yukarıdaki verilere göre, x kaç cm dir?

ne göre, r kaç cm dir?
7 9
A) 3 B) C) 4 D) E) 5
5 10 2 2
A) 2 B) C) 3 D) E) 4
2 3
17. L
[AB] ve [CD]
çemberlerin çapı
x
E
|AE| = 2 cm 2
F
6 M E, F, K doğrudaş
K
|EB| = 6 cm
|EF| = 2 cm
K A C O D B
F E, K, C doğrudaş
x |FK| = 6 cm
|EK| = x
|LM| = x
A 2 E 6 B
Yukarıdaki şekilde, O merkezli iki yarım çember gös-
Şekildeki çember, ABCD karesinin [AB] ve [AD] terilmiştir.
kenarlarına E ve F noktalarında teğettir.
LM doğrusu küçük yarım çembere teğet olduğu-
Buna göre, x kaç cm dir? na göre, x kaç cm dir?
A) 2,4 B) 2,7 C) 3 D) 3,2 E) 3,6 A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 13
15. AB ⊥ BC
A 18. A
O noktası
|AD| = 15 cm D çeyrek çemberin
merkezi
15 x
|DB| = 9 cm
E AC ⊥ CB
|AE| = |EC| C
|OB| = 5 cm
D
F [CF] açıortay 1
9
x
|BC| = 1 cm
C |CF| = x O 5 B
B |DC| = x
Şekildeki çember, ABC dik üçgeninin [AB] ve [AC] CD doğrusu, şekildeki çembere D noktasında teğet-
kenarlarına D ve E noktalarında teğettir. tir.
A) 3 5 B) 4 5 C) 5 5 A) 2 B) 5 C) 6
D) 6 3 E) 6 5 D) 7 E) 2 2

19. x E [AB] çemberin çapı 22. D [AB] çap

F 1
D n ) = 60°
m(BCD x A, E, D
doğrudaş
|AC| = 2 cm F E
|CF| = |FD|
|CB| = 12 cm
60° |AB| = 4 cm
A 2 C 12 B |DE| = 1 cm
C 2 A 4 B |CA| = 2 cm
|FE| = x
|DE| = x
Şekildeki çemberin F noktasındaki teğeti, CD yi E de
Şekildeki çemberin F noktasındaki teğeti AB yi C
kesiyor.
noktasında kesiyor.
A) 2 3 B) 15 C) 4 6 10
A) B) 7 C)
7 7
D) 3 2 E) 2 5
6 12
D) E)
11 22
20. A AB ⊥ CD
B |AC| = 8 cm
23. E [AB] çemberin çapı
C
E n ) = m(EDB
m(CDA n)
4 |BD| = 4 cm 8
6
8
D |CD| = 6 cm
A 4 D x B
|AD| = 4 cm
|DE| = 8 cm
C
|DB| = x
Yukarıdaki verilere göre, çemberin yarıçap uzun-
luğu kaç cm dir?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15
A) 2 3 B) 2 5 C) 21
D) 2 6 E) 26

C 8 D
CD // AB
21. C AB ⊥ CD
x E E teğet değme
|CA| = 4 cm noktası
4 A 10 B
|DB| = 8 cm |AB| = 10 cm
A B
|CD| = 8 cm
8 |AE| = x
Şekildeki [AB] çaplı yarım çemberin CD yayı, [CD]

D
boyunca yukarıda gösterildiği gibi içe doğru katlanı-
Yukarıdaki verilen çemberin yarıçap uzunluğu yor.
kaç cm dir?
A) 2 5 B) 21 C) 2 6
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
D) 5 E) 6
1.E 2.D 3.B 4.C 5.C 6.B 7.D 8.A 9.A 10.A 11.D 12.C 13.C 14.D 15.C 16.E 17.A 18.D 19.A 20.B 21.A 22.A 23.C 24.B

ÇEMBER - BÖLÜM 11 ÇEMBERİN ÇEVRESİ
Çemberi A ve B noktalarından kesip, iki parçaya ayıra-

GİRİŞ lım.
A B
A B
Ahmet ile Afranur merdivenden aşağı inecekler. Hangisi-

nin aldığı yol daha kısa olur? Bu oluşan iki parçadan küçük olanına AB küçük yayı der
Çemberin çevre formülünü bilen biri Ahmet'in gittiği p ile gösteririz. AB

p nin uzunluğunu da
ve bunu kısaca AB
yoldan gitmeli. Hele ki bu merdiven bir yangın merdi-
veni ise, Afra, Ahmet'in 10 katı kadar bile yürüyebilir. p | ile gösteririz.
kısaca | AB
Gerçi Ahmet'in merdivenden düşme riski Afra'nınkin-

C
den daha fazla ama olsun.
Bölümümüze başlamadan önce, π sembolü ile ilgili birkaç
şey söylememizde fayda var.
A B
π sembolü "pi" diye okunur.
π bir rasyonel sayı değildir.
İlköğretim sıralarında öğretildiği gibi,
22
π= veya π = 3,14
7
eşitlikleri doğru değildir. Bu sayılar sadece π nin yaklaşık Oluşan iki parçadan hangisinin daha küçük olduğu anla-
değerleridir. şılmıyorsa veya büyük parçayı yazmak istiyorsak, üçüncü
π bir irrasyonel sayıdır. bir harf kullanırız.
Bir çemberin çevresinin çapına oranı π olarak tanımlan- q

Şekildeki çemberin işaretli olan parçası kısaca ACB
mıştır.
ile gösterilir.
π = 3,141598415...
TANIM Not
A B p nin elemanlarıdır.
A ve B noktaları AB
Not
AB küçük yayına, AB minör yayı, AB büyük yayına da AB

Şekildeki çemberin üzerinde çakışık olmayan A ve B nok- majör yayı denildiğini kitabımızın önceki bölümlerinden
taları alalım. biliyoruz.

Çemberin Çevresi Çember - Bölüm 11
TANIM Hazine 25
A Yarıçap uzunluğu r cm olan bir çemberin çevresi
2πr cm
dir.
O
Şekildeki O merkezli çemberin üzerinde bir A noktası ala-

lım.
Çemberin bir tel parçasından yapıldığını varsayarak, çem-

beri A noktasından keselim.
"Yarıçap uzunluğu r cm olan bir çem-
A A
A A berin çevresi 2πr cm dir." Hazine'sinin
VADİ DİLİ'ndeki karşılığı,
2πr
olacaktır.
A A
A A
Daha sonra bu çemberi iki ucundan tutarak açalım ve bir

doğru parçası oluşturalım.
Bu doğru parçasının uzunluğuna ÇEMBERİN ÇEVRESİ

Işık 30
denir.
Not a
r r
Limit kavramı bilinmeden, çemberin çevre formülünün

A B
Hazine avı ile bulunabilmesi mümkün değildir. Zira çakı
ile aslan avına çıkarsanız avcı değil av olursunuz. Bu se- p | = 2πr ⋅ α
| AB
beple, çemberin çevre formülünü doğrudan Hazine olarak 360°
vermemiz daha uygun. Çünkü, Limit kavramını 12. sınıfta dir.
öğreneceksiniz.

Çember - Bölüm 11 Çemberin Çevresi
DNA 1
x
p | = 4 cm
| AC
IŞIK 30'un VADİ DİLİ'ndeki karşılığı, p | = 6 cm

| CB
α C p|= x
2πr A B | AB
360°
olacaktır. 4
Şekilde [AB], [AC] ve [CB] çaplı yarım çemberler gös-

terilmiştir.
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15
DNA'larımıza başlamadan önce bir UYARI verelim.

Çözüm
[AC] nin orta noktasına O1 ve [CB] nin orta noktasına
O2 diyelim.
|O1A| = |O1C| = r1
Uyarı
|O2C| = |O2B| = r2
Bir şeklin çevresi, o şekli saran en kısa ipin uzunluğu
diyelim.
olarak tanımlanabilir.
x
İpin bir kalınlığı olmadığını kabul edersek, bu tanım

doğru olur.
O
r1 O1 r1 C r2 O2 r2
A B
r r
4
6
A B
α
2πr den,
360°
Yukarıdaki O merkezli çember diliminin çevresini Ç ile 180°
p | = 2πr ⋅
| AC
gösterirsek, 1
360°
p|
Ç = r + r + | AB
⇒ 4 cm = πr1
dir. 180°
p | = 2πr ⋅
| CB 2
360°
Esas yapacağımız uyarı şu:
Bir çember diliminin çevresi hesaplanırken, yarıçaplar ⇒ 6 cm = πr2
da hesaba katılmalıdır. buluruz.

|AB| = 2r1 + 2r2 olduğundan [AB] çaplı çemberin yarıçapı
(r1 + r2) dir.

DNA 2
α A n ) = 30°
2πr den, m(BAC
360°
30° | BC | = 6 cm
p | = 2π(r + r ) ⋅ 180°
| AB 1 2
360° p|= x
| BC
⇒ x = π ⋅ (r1 + r2) B
6
= πr1 + πr2 x
C
= 4 cm + 6 cm
= 10 cm dir?
buluruz. 3π
A) π B) C) 2π D) 3π E) 4π
2
Doğru Seçenek C
Çözüm
Kısayol
ÇEVRE AÇI'dan,
a b
a c p ) = 2 ⋅ 30°
m(BC
= 60°
y
x dir.
x y
Çemberin merkezine O diyelim ve [OB] ile [OC] yi çize-
x+y=a x+y=a+b+c
lim.
Şekildeki çemberlerin her biri yarım çember ise, yukarı-
MERKEZ AÇI'dan,
daki eşitlikler doğrudur.
n ) = m(BC
m(BOC p)
= 60°
dir.
12 p | = 4 cm
| AB
+
|OB| = |OC| olduğundan, OBC bir eşkenar üçgendir.
6
p | = 12 cm
| AC Dolayısıyla, çemberin yarıçap uzunluğu 6 cm dir.
B
A D
C
p | = 6 cm
| CD
A
4
p|= x
| BD
x 30°
O
Şekilde [AB], [BD], [AC] ve [CD] çaplı yarım çemberler 6
gösterilmiştir. 60°
B 6
Buna göre, x kaç cm dir? 6
x
A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16 C

α
2πr
360°
den, Çözüm
p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ 60° İÇ AÇI'dan,
| BC
360°
p ) + m(BD
m( AC p ) = 2 ⋅ 90°
⇒ x = 2π cm
= 180°
buluruz.
Doğru Seçenek C Tekrar İÇ AÇI'dan,
p ) + m(CB
m( AD p ) = 2 ⋅ 90°
= 180°
A olduğunu biliyoruz.
n ) = 60°
m(BAC
p ) + m(BD
m( AC p ) = m( AD
p ) + m(CB
p)
60°
| BC | = 6 3 cm
p | + | BD
⇒ | AC p | = | AD
p | + | CB
p|
p|= x
| BC
⇒ 6 cm + 12 cm = x + 8 cm
B 6
3
⇒ x = 10 cm
x
C
buluruz.
Doğru Seçenek B
A) 2π B) 3π C) 4π D) 5π E) 6π
DNA 3
A
6 AB ⊥ CD
C
p | = 6 cm
| AC 10 AB ∩ CD = {E}
8
x A n ) = 60°
m( AED
p | = 8 cm
| CB C
4 p | = 8 cm
B p | = 12 cm 60° | AD
| DB E
8 B
D p | = 10 cm
| AC
p|= x
| AD
12 D
p | = 4 cm
| CB
x
p|= x
| DB
dir?
A) 9 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15 Şekildeki çemberde verilenlere göre, x kaç cm dir?

A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 16

Şu halde,
DNA 4
Ç = 2π cm + 2π cm + 2π cm
A |OB| = 4 cm
= 6π cm
O merkezli çeyrek
olduğu açıktır.
çemberin içerisine
[OA] ve [OB] çaplı
Doğru Seçenek C
yarım çemberler şe-
kildeki gibi yerleşti-
O 4 B
rilmiştir.
Buna göre, taralı şeklin çevresi kaç cm dir?

B |OA| = 8 cm
A) 4π B) 5π C) 6π D) 8π E) 9π
O merkezli çeyrek
çemberin içerisine
[OA] ve [OB] çap-
Çözüm lı yarım çemberler
şekildeki gibi çizil-
p ile OB
OA p nin kesişim noktasına C, [OB] ile [OA] nın orta miştir.
O 8 A
noktalarına M1 ve M2 diyelim.
A Buna göre, taralı şeklin çevresi kaç cm dir?
2 A) 6π B) 8π C) 9π
D) 12π E) 16π
M2
C
O 2 M1 2 B
DNA 5
Taralı şeklin çevresine Ç dersek,
q | + | OCB
Ç = | ACO q | + | AB
p| D C
x
|AB| = 4 cm
α A 4 B
2πr den,
360° |DA| = x
q | = 2π ⋅ 2 cm ⋅ 180° = 2π cm
| ACO Şekildeki [AB] çaplı yarım çemberin çevresi, ABCD
360°
dikdörtgeninin çevresine eşit olduğuna göre, x
q | = 2π ⋅ 2 cm ⋅ 180°
| OCB = 2π cm kaç cm dir?
360°
A) π – 1 B) π – 2 C) 2π – 2
p | = 2π ⋅ 4 cm ⋅ 90°
| AB = 2π cm
360° D) 2π –4 E) π
buluruz.

Çözüm DNA 6
α
2πr den,
360° A
6
6 E
p | = 2π ⋅ 2 cm ⋅ 180°
| AB D
360° F
6
= 2π cm C
M
6
6 K
buluruz.
6 L
[AB] çaplı yarım çemberin çevresine Ç1 diyelim. B
p | + | AB |
Ç1 = | AB Şekildeki ABC üçgeninin içerisine A, B, C merkezli ve
6 cm yarıçaplı üç tane çember çizilmiştir.
= 2π cm + 4 cm
p | + | FK
Buna göre, | DE p | + | LM
p | toplamı kaç cm
dir.
dir?
Çevre(ABCD) = Ç1 A) 3π B) 4π C) 6π D) 8π E) 12π
⇒ 2 ⋅ (4 cm + x) = 2π cm + 4 cm
⇒ 4 cm + x = π cm + 2 cm Çözüm
⇒ x = π cm – 2 cm l ) = α, m(B
) = β, m(C
l ) = θ diyelim.
m( A
= (π – 2) cm A
6 6
a
dir. D E
Doğru Seçenek B M F
6 6
b q
B 6 L K 6 C
α
2πr den,
360°
p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ α
| DE
360°
B O noktası çeyrek
çemberin merkezi p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ θ
| FK
D C 360°
OACD bir dikdörtgen
p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ β
|OA| = 2 cm | LM
x 360°
|OD| = x
°
180
p | + | FK p | = 2π ⋅ 6 cm ⎛
p | + | LM α + β+θ⎞
⇒ | DE ⎜ ⎟
O 2 A ⎝ 360 ° ⎠
Şekildeki çeyrek çemberin çevresi ile OACD dikdört- = 6π cm

geninin çevresi eşit olduğuna göre, x kaç cm dir?
buluruz.
π
A) B) π – 1 C) π – 2 Doğru Seçenek C
2
D) 2π –4 E) 4 –π

Çember 2 tam dönme yaptığında
2 ⋅ 4π cm = 8π cm
N 2 C
D 2 R
2 2
S M yol alır.
E Çember, [BC] duvarına çarptığında, [AB] zeminine değdi-

2 L
A
2 F
2 ği noktaya D diyelim.
K 2 B
C
Şekildeki ABCD dörtgeninin içerisine A, B, C, D merkezli

2 2
O O
ve 2 cm yarıçaplı dört tane çember çizilmiştir.
2
p | + | KL
Buna göre, | EF p | + | MN
p | + | RS
p | toplamı kaç cm A D B
dir? 8p cm
3π 9π
A) 2π B) C) 3π D) 4π E)
2 2
Hazine 4'ten,
|DB| = 2 cm
DNA 7 |AB| = 8π cm + 2 cm
C dir.
2 Doğru Seçenek D
O
A B
[AB] zeminine A noktasında teğet olan 2 cm yarıçaplı

çember, 2 tam dönme yaptıktan sonra [BC] duvarına
çarpıyor.
A) 6π B) 6π + 2 C) 8π
D) 8π + 2 E) 12π + 2 C
3
O
Çözüm A B
[AB] zeminine A noktasında teğet olan 3 cm yarıçaplı

Çember 1 tam dönme yaptığında çevresi kadar yol alır.
çember, 1 tam dönme yaptıktan sonra [BC] duvarına çar-
Çemberin çevresini Ç ile gösterirsek, 2πr den, pıyor.
Ç = 2π . 2 cm Buna göre, |AB| uzunluğu kaç cm dir?
= 4π cm A) 6π B) 6π + 3 C) 9π
buluruz. D) 9π + 3 E) 12π + 3

O noktasından MC doğrusuna bir dikme indirelim ve dik-

DNA 8 me ayağına H diyelim.
OBCH bir dikdörtgen olduğundan,
|HC| = |OB| = 2 cm
dir.
M
|MH| = 6 cm – 2 cm = 4 cm
A
O 6 dir.
2 |OM| = 2 ⋅ |MH|
l +
B C olduğundan, OHM , bir 30°-60°-90° özel üçgeni olup,
n ) = 30°
Şekildeki A doğrusu, A noktasında dıştan teğet olan m(HOM
O ve M merkezli çemberlere B ve C de teğettir.
n ) = 60°
m(OMH
|OB| = 2 cm ve |MC| = 6 cm
dir.
p | uzunluğu kaç cm dir?
olduğuna göre, | AC M
2π 8 60°
4
A) B) π C) 2π D) 3π E) 4π
3
30°
O H
2 2
B C
Çözüm
α
2πr den,
360°
Hazine 4'ten,
p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ 60°
| AC
OB ⊥ A 360°
MC ⊥ A = 2π cm
buluruz.
Doğru Seçenek C
[OA] ve [MA] yarıçaplarını çizelim.
SÜPER ÜÇLÜ'den,
O, A, M noktaları doğrudaş olup,
|OA| = 2 cm
|MA| = 6 cm M
O A
dir. 6 18
B
C
l
M
6 Şekildeki A doğrusu, A noktasında dıştan teğet olan
2 A
O O ve M merkezli iki çembere B ve C de teğettir.
6
2
l |OB| = 6 cm ve |MC| = 18 cm
B C p | uzunluğu kaç cm dir?
olduğuna göre, | AB
OBCM dik yamuğuna odaklanalım. A) 2π B) 3π C) 4π D) 6π E) 8π

DNA 9
|AB| = 24 cm
|AB| = 12 cm C
|BP| = 12 cm
C
|BP| = 6 cm
A, B, P
A, B, P doğrudaş
A 24 B 12 P
A 12 B 6 P doğrudaş
[PC ışını, [AB] çaplı yarım çembere C noktasında
[PC ışını, [AB] çaplı yarım çembere C noktasında te- teğettir.
ğettir.
Buna göre, | CB
Buna göre, | CB
A) 3π B) 4π C) 6π D) 8π E) 9π
3π 4π
A) π B) C) D) 2π E) 3π
2 3
DNA 10
Çözüm
O |OA| = 2 ⋅ |AC|
[AB] nin orta noktasına O diyelim ve [OC] yarıçapını
p | = 12 cm
| AB
çizelim.
|OA| = |OB| = |OC| = 6 cm p|= x
| CD
olduğu âşikârdır. A B
12
Hazine 4'ten,
OC ⊥ PC C D
dir. x
|OP| = 2 ⋅ |OC|
+ Şekilde O merkezli iki çember gösterilmiştir.
olduğundan, OPC , bir 30°-60°-90° özel üçgenidir.
n ) = 60° Buna göre, x kaç cm dir?
m(COP
A) 16 B) 18 C) 20 D) 21 E) 24
olur.
C Çözüm
6
|AC| = a dersek, |OA| = 2a olur.
60°
A 6 O 6 B 6 P
n ) = α diyelim.
m(COD
α
2πr den, O
360°
p | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ 60° a
| BC
360° 2a 2a
= 2π cm
A 12 B
buluruz. a a
Doğru Seçenek D
C D
x

α
2πr den,
360°
O |OA| = |AC|
p | = 2π ⋅ 2a ⋅ α
| AB
360° |AB| = 12 cm
p|= x
p | = 2π ⋅ 3a ⋅ α | CD
| CD 12
360° A B
α
p| 2π ⋅ 2 a ⋅
| AB 360°
⇒ = C D
p
| CD | α
2π ⋅ 3 a ⋅ x
360°
Şekilde O merkezli iki çember dilimi gösterilmiştir.
2
=
3 Buna göre, x kaç cm dir?
buluruz. A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30
p| 2
| AB
=
p
| CD | 3
⇒
12 cm 2
x
=
3
DNA 11
⇒ x = 18 cm O
p | = 6 cm
| AB
dir. p | = 8 cm
| DE
A C p | = 12 cm
Doğru Seçenek B 6 | BC
B 12
D F
p|= x
| EF
8
E x
Yukarıdaki şekilde O merkezli çember dilimleri göste-

rilmiştir.
Kısayol
A) 16 B) 18 C) 20 D) 21 E) 24
Thales Teoremi'ne olan benzerliğe dikkat ediniz.
A A
Çözüm
DNA 10'da verdiğimiz KISAYOL'dan,
D E
D E p|
| OA | | AB
=
p|
| OD | | DE
B C B C
p|
| OC | | BC
=
| AD | | DE | p|
| AD | | DE p|
| OF | | EF
= =
| AB | | BC | p|
| AB | | BC

|OA| = |OC| ve |OD| = |OF| olduğu zaten âşikâr oldu-

ğundan, DNA 12
| OA | | OC |
=
| OD | | OF | C B, A, C
x
doğrudaş
p | | BC
| AB p|
⇒ = p | = 12 cm
p | | EF
| DE p| A
| AB
6 cm 12 cm p|= x
| AC
⇒ = 12
8 cm x B
|AC| = 2⋅|AB|
⇒ x = 16 cm
Şekildeki çemberler A noktasından dıştan teğettir.
dir. Buna göre, x kaç cm dir?
Doğru Seçenek A A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 27
Kısayol
Çözüm
A A
Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2 diyelim.
[O1O2] ile [O1B] ve [O2C] yarıçaplarını çizelim.

D E
F D F E
|AB| = k dersek, |CA| = 2k olur.
B K C B C
K C
x
| DF | | FE | p | | FE
| DF p| 2k
= =
| BK | | KC | p p
| BK | | KC |
O1 O2
k A
B 12
O
p | = 6 cm
| CE
+ +
p | = 8 cm O1AB ile O2 AC nin ikişer açılarının ölçüleri eşit olduğun-
| AF
C D p | = 18 cm
6 | ED
E 18
B Dolayısıyla,
A p|= x
| FB
8
F x |O1A| = |O1B| = r
Yukarıdaki şekilde O merkezli çember dilimleri gösteril- dersek,

miştir.
|O2A| = |O2C| = 2r
A) 21 B) 24 C) 27 D) 32 E) 36 olur.

α
2πr den,
360°
E B, A, C doğrudaş
p | = 2π ⋅ r ⋅ α
| AB C
360° |BA| = 3⋅|AC|
A
q | = 12 cm
| ADC
p | = 2π ⋅ 2r ⋅ α
| AC
360°
D q |= x
| AEB
α
p| 2π r B
| AB 360°
⇒ =
p|
| AC α
2π ⋅ 2r ⋅ Şekildeki çemberler A noktasında dıştan teğettir.
360°
1
= A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
2
buluruz.
p| 1
| AB
p
=
| AC | 2
DNA 13
12 cm 1 B ∈ AC
⇒ = A
x 2 D
E D ∈ AE
⇒ x = 24 cm
B |AB| = |BC|
12
dir. p | = 12 cm
| BD
C
Doğru Seçenek D x p|= x
| CE
Şekildeki iki çember A noktasından içten teğettir.
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30
Kısayol
Çözüm
D C
Bütün çemberlerin benzer olduklarını ve benzerlik oranı-
nın, yarıçap uzunluklarının oranına eşit olduğunu BÖLÜM
C
9’un başında söylemiştik.
E E
B
DNA 12'deki KISAYOL'dan,
B
p | | AB | 1
| AB
A = =
p | | AC | 2
| AC
| CE | | DE | p|
| CE | | CE
= = p | | AD | | AB | 1
| AD
| EB | | EA | p|
| EB | | EB = = =
p | | AE | | AC | 2
| AE

1
olduğunu ve bu iki çemberin benzerlik oranının oldu-
2
ğunu biliyoruz.
A B ∈ AC
p | = a ve | AD
Dolayısıyla, | AB p | = b dersek,
D ∈ AE
p | = 2a ve | AE
| AC p | = 2b olur. |AB| = 2 ⋅|BC|
B D p | = 16 cm
| BD
2b 16
A b
C E p|= x
D | CE
E x
a
2a B 12 Şekildeki iki çember A noktasında içten teğettir.

C
x
A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 48
İki çemberin benzerlik oranı, çevrelerinin oranına eşit ol-

duğundan,
a + b + 12 cm 1
=
2a + 2b + x 2
⇒ 2a + 2b + x = 2a + 2b + 24 cm
⇒ x = 24 cm
dir.
Doğru Seçenek D
DNA 14
A
1
1 D |ML| = 3 cm
M
4 |DE| = 4 cm
Kısayol 3
E |KF| = 5 cm
L 1
Thales Teoremi'ne olan benzerliğe dikkat ediniz. C
1 F 1
A A B 1 K 5
Şekildeki ABC üçgeninin köşelerine 1 cm yarıçaplı üç

D E
D tane çember çizilmiştir.
E
B B C Bu çemberlerin etrafına sarılan gergin ipin uzun-

luğu kaç cm dir?
C
A) 12 + π B) 12 + 2π C) 18 + π
| AD | | DE | p|
| AD | | DE
= =
| AB | | BC | p|
| AB | | BC D) 18 + 2π E) 24 + π

Çözüm Kısayol
İpin çemberlere değdiği noktalara N, R, S, T, U, V diye- Dış bükey bir çokgenin dış açılarının ölçülerinin toplamı
lim ve çemberlerin merkezlerini teğet değme noktalarına 360° olduğundan, çevresi Ç olan bir dış bükey n-genin
köşelerine sabitlenmiş r yarıçaplı n tane çemberi içerisi-
birleştirelim.
ne alan en kısa ipin uzunluğu,
180°a
R
Ç + 2πr
N A
1 dir.
1 a D 6
M
r C
5 4
D r r
3 r
E S
L 1
q C
V 1 b K F 1
5 r
B 1 T 180° q A
r
180°b U
7 r
r B
α
2πr den,
360° İpin uzunluğu = Çevre(ABCD) + 2πr
p + |ST|
p + |UV|
p = 2π ⋅ 1 cm ⋅ (180° − α+180° − β+180° − θ) Yukarıdaki şekil sizi yanıltmasın. Bu kısayol, beşgen,
| NR|
360° altıgen, ... gibi bütün dış bükey çokgenlerde çalışır.
540° − ( α + β + θ)
= 2π cm ⋅
360°
540° − 180°
= 2π cm ⋅
360°
360°
= 2π cm ⋅
360°
= 2π cm
C
2 2
bulunur.
2
D
Gergin ipin uzunluğunu Ç ile gösterelim. 2
Ç = 2π cm + 5 cm + 6 cm + 7 cm
2 2
A B
= (18 + 2π) cm 2 2
dir. Çevresi 10π cm olan ABCD dörtgeninin köşelerine 2 cm

yarıçaplı dört tane çember yerleştirilmiştir.
Doğru Seçenek D
Bu çemberleri saran en kısa ipin uzunluğu kaç cm
dir?
A) 12π B) 13π C) 14π D) 15π E) 16π

K
4 3
DNA 15 E 6
2 120°
C 60°
120° A B 240° M
1202 6 60°
2 °
6
A B F
C 4 3
2 L
6
α
2πr den,
360°
p | = 2π ⋅ 2 cm ⋅ 120°
Şekildeki A merkezli ve 2 cm yarıçaplı çember ile B | EF
360°
merkezli ve 6 cm yarıçaplı çember C noktasında te-
ğettir. 4π
= cm
3
Bu çemberlerin etrafına sarılan gergin ipin uzun-
luğu kaç cm dir? q | = 2π ⋅ 6 cm ⋅ 240°
| KML
360°
A) 8 3 + 6π B) 8 3 + 8π
= 8π cm
28π
C) 12 3 + 8π D) 8 3 +
3 buluruz.
E) 8 3 + 9π İpin uzunluğunu Ç ile gösterelim.
4π
Ç= cm + 8π cm + 4 3 cm + 4 3 cm
3
Çözüm
⎛ 28π ⎞
= ⎜ 8 3 cm + ⎟ cm
İpin çembere değdiği noktalara E, F, K, L diyelim ve ⎝ 3 ⎠
[AE], [AF], [BK], [BL] yarıçaplarını çizelim.
dir.
[AB] yi çizelim. Doğru Seçenek D
SÜPER ÜÇLÜ'den,
A, C, B noktaları doğrudaştır.
K
E 6
2
C
A B
2 6
2 A C B
6
F 3 9
ABLF dik yamuğuna odaklanalım. A dan BL ye indirilen

dikmenin ayağına H diyelim. Şekildeki A merkezli ve 3 cm yarıçaplı çember ile B mer-
B kezli ve 9 cm yarıçaplı çember C noktasında teğettir.
8
60°
4 Bu çemberlerin etrafına sarılan gergin ipin uzunluğu
A 30°
kaç cm dir?
2 4 3
H
F 2 A) 12 3 + 9π B) 12 3 + 12π
4 3
L C) 12 3 + 14π D) 16 3 + 14π
Şimdi bulduğumuz değerleri yerine yazalım. E) 16 3 + 16π

4.
TEST - 1
A B
1. D C
ABCD bir
dikdörtgen
Yukarıdaki şekilde, çapları [AB] üzerinde olan 5 tane
|AB| = 12 cm yarım çember gösterilmiştir.
A 12 B
|AB| = 12 cm olduğuna göre, taralı şeklin çevresi
ABCD dikdörtgeninin içerisine [AB] çaplı yarım çem- kaç cm dir?
ber ile C ve D merkezli çeyrek çemberler şekildeki
gibi çizilmiştir.
A) 12π B) 20π C) 24π D) 36π E) 48π
AB yayı çembere teğet olduğuna göre, taralı böl-
genin çevresi kaç cm dir?
A) 6π B) 8π C) 9π D) 10π E) 12π
2. 5. A
E
|AD| = 2⋅|DC|
3a n) = α
a m(BAC
O1 O2 x n ) = 3α
m(DAE
D
p | = 18 cm
| BC
C
B 18 p|= x
| DE
Şekildeki O1 ve O2 merkezli çemberler birbirine te-
ğettir. Şekilde A merkezli çember dilimleri gösterilmiştir.
O1 ve O2 merkezli çemberlerin çevreleri sırasıy-
la 12π cm ve 24π cm olduğuna göre, [O1O2] çaplı Buna göre, x kaç cm dir?
çemberin çevresi kaç cm dir?
A) 18 B) 24 C) 30 D) 32 E) 36
A) 15π B) 16π C) 18π D) 20π E) 21π
3. E D ABCDEF bir
düzgün altıgen
|AB| = 6 cm 6. C |AB| = |CD|

12
F C p | = 12 cm
| AC
A
p|= x
| BD
B
A 6 B
x
ABCDEF düzgün altıgeninin içerisine, merkezleri D
A, B, C, D, E, F olan 6 cm yarıçaplı 6 tane çember
şekildeki gibi çizilmiştir.
Buna göre, taralı bölgelerin çevreleri toplamı kaç dir?
cm dir?
A) 12π B) 16π C) 18π D) 20π E) 24π A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 18

7. AB ∩ CD = {E} 10. C A, B, P
A
D n ) = 60° doğrudaş
m( AEC y 72° P
x n ) = 72°
m(CPB
x 60° y p|= x
| AC
E B
p|= x
| CA
B
p|= y
| DB
C A p|= y
| CB
PC ışını, şekildeki 10 cm yarıçaplı çembere C nokta-

Şekildeki çemberin yarıçap uzunluğu 12 cm ol- sında teğettir.
duğuna göre, x + y toplamı kaç cm dir?
Buna göre, x – y farkı kaç cm dir?
A) 4π B) 6π C) 8π D) 9π E) 12π
A) 4π B) 5π C) 6π D) 8π E) 10π
8.
11. D |AC| = 2 cm
|CB| = 8 cm
E
A 2 C 8 B
Yukarıdaki şekilde, merkezleri dış bükey 7-genin D, E, C noktalarından geçen çember, [AB] çaplı ya-
köşeleri olan ve her biri 2 cm yarıçaplı 7 tane çember rım çemberin [AB] çapına C noktasında teğettir.
dilimi gösterilmiştir.
DE ⊥ EC olduğuna göre, D, E, C noktalarından
Buna göre, çember yaylarının uzunluklarının top- geçen çemberin çevresi kaç cm dir?
lamı kaç cm dir?
A) 2π B) 3π C) 4π D) 5π E) 6π
4π 8π 10π
A) B) 2π C) D) E) 4π
3 3 3
9. A n ) = 120°
m(DAE
12. A Yandaki şekilde,
120°
|CE| = 6 cm ABC eşkenar üç-
geni, A merkezli
p|= x
| BC çember dilimi ve
B C
x 6 [BC] çaplı yarım
p|= y
| DE
D E
çember gösteril-
B C
y D miştir.
q | = 12 cm
| BDC
Yukarıdaki şekilde A merkezli ve 120° lik çember
E
dilimleri gösterilmiştir.
q | uzunluğu kaç cm dir?
olduğuna göre, | BEC
Buna göre, y – x farkı kaç cm dir?

13. B, A, P 16. A
x p | = 12 cm
| EF
C x doğrudaş
p | = 18 cm
| DB
n ) = 30°
m(CPA C p | = 9 cm
E F 9 | FK
30° 12
P 12 A B
| PA | = 12 cm
K p|= x
| AC
D B
p|= x
| CB 18
Yukarıdaki şekilde A ve B merkezli çember dilimleri

[PC ışını, [AB] çaplı yarım çembere C noktasında gösterilmiştir.
teğettir.
A) 18 B) 24 C) 27 D) 30 E) 36
A) 8π B) 12π C) 15π D) 16π E) 18π
14. O |OA| = 3 ⋅ |AC|

17. A AB ⊥ AC
p | = 18 cm 2 6
| AB |DB| = |EC|
D
E
p|= x
| CD |AD| = 2 cm
A B
18 |AE| = 6 cm
C D B F C
x ABC dik üçgeninin içerisine B ve C merkezli çember-

ler şekildeki gibi çizilmiştir.
Şekilde O merkezli çember dilimleri gösterilmiştir.
p | + | FE
Buna göre, | DF p | toplamı kaç cm dir?
A) 5π B) 6π C) 8π D) 9π E) 10π
A) 24 B) 27 C) 30 D) 32 E) 36
15. A p | = 4 cm
| BC
18. Yarıçap uzunluğu
p | = 9 cm
| FK 6 cm olan O merkezli
B D büyük çemberin içe-

p | = | EF
| CD p|= x O
4
C x risine şekildeki gibi
E K
teğet olacak biçimde
x
F 9 7 tane eş çember çi-
zilmiştir.
Şekilde A merkezli çember dilimleri gösterilmiştir.
Buna göre, taralı bölgelerin çevreleri toplamı kaç
9 15
A) B) 5 C) 6 D) E) 8 A) 36π B) 38π C) 40π D) 42π E) 45π
2 2

19. A AB ⊥ AC 22. D B ∈ AC
C [BD] ve [CD] E |AB| = 3⋅|BC|

8 x
F açıortay 12
B
E y p | = 12 cm
| BE
A B C
8 |BK| = |CF| = 8 cm
D p|= x
p|= x | DB
K | KD
x Şekildeki DE doğrusu, [AB] ve [BC] çaplı yarım çem-
p|= y
| EF berlere D ve E noktalarında teğettir.

Yukarıdaki şekilde ABC dik üçgeni ile B ve C
merkezli çember dilimleri gösterilmiştir.
A) 9 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
Buna göre, x + y toplamı kaç cm dir?
A) 3π B) 4π C) 6π D) 8π E) 9π
23. |CO| = 6 cm
|CD| = 6 cm
20. E A, D, E doğrudaş M
p|= x
| CB
D y |AC| = 6 cm C
x 6 6
x
y p|= y
| CD
|CB| = 12 cm
A O B D
A 6 C 12 B
p|= x
| DB
Şekildeki O ve M merkezli çemberler C noktasında
p|= y
| EB teğettir.
AB doğrusu, M merkezli çembere D noktasında

Yukarıdaki şekilde [AB] ve [CB] çaplı yarım çember-
teğet olduğuna göre, x + y toplamı kaç cm dir?
ler gösterilmiştir.
8π 10π
AE doğrusu, [CB] çaplı çembere D noktasında A) 2π B) C) 3π D) E) 4π
3 3
teğet olduğuna göre, x + y toplamı kaç cm dir?
A) 7π B) 8π C) 9π D) 10π E) 11π
24. D C

21. B
ABCD dış bükey
Çevre(ABCD)=30 cm
dörtgeninin köşeleri- O
A
ne, her biri 2 cm ya- A B
rıçaplı 4 tane çem-
D ber dilimi şekildeki Şekildeki O merkezli çemberin yarıçap uzunluğu
2 cm olup, bu çember dikdörtgenin [AB] ve [AD]
C gibi yerleştirilmiştir.
kenarlarına teğettir. Bu çember, dikdörtgenin kenar-
ları üzerinde yuvarlanarak başlangıçtaki konumuna
Dörtgenin köşeleri, çemberlerin merkezleri oldu-
getiriliyor.
ğuna göre, çember yaylarının uzunluklarının top-
lamı kaç cm dir? Çemberin aldığı yolun uzunluğu kaç cm dir?
1.E 2.C 3.E 4.A 5.E 6.D 7.C 8.E 9.C 10.D 11.C 12.B 13.A 14.A 15.C 16.C 17.A 18.C 19.C 20.A 21.D 22.E 23.C 24.A

4. D [AB] çemberin
TEST - 2 6 3 çapı
y
C |AB| = 12 cm
1. Bir kenar uzunluğu x
6 cm olan düzgün |CD| = 6 3 cm
A 12 B
altıgenin içerisine, p|= x
| AC
şekildeki gibi 6
p|= y
| DB
tane yarım çember
çizilmiştir. Yukarıdaki verilere göre, x + y toplamı kaç cm
dir?
Buna göre, taralı şeklin çevresi kaç cm dir?
A) 2π B) 3π C) 4π
A) 2 3π B) 3π C) 3 3π
D) 4 3π E) 6π
D) 4π E) 6π
2. P n ) = 120°
m( APB
120° 5.
A B |AB| = 6 cm
D C
6
x
A 4 B A 4 B
[AB] çaplı yarım dairenin AB yayı, şekildeki gibi bü-

külerek, ABCD dikdörtgeni elde ediliyor.
|AB| = 4 cm olduğuna göre, |CB| = x kaç cm dir?

[PA ve [PB ışınları şekildeki çembere A ve B nokta-
larında teğettir. π π
A) π – 2 B) −1 C)
2 2
Buna göre, | AB
D) π E) 2π – 4
A) 2π B) 3π C) 4π D) 6π E) 8π
3. E
6. A |AB| = 8 cm
F |AC| = 9 cm
|BC| = 10 cm
a
A O B D C
B
Yukarıdaki şekilde, O merkezli çember dilimleri gös-
terilmiştir. Şekildeki ABC üçgeninin köşelerine, 2 cm yarıçaplı 3
tane makara sabitlenmiştir.
A, O, B, D doğrudaş, |OB| = |BD|,
p | ve m(FOB
p | = | ED n) = α Bu makaraların etrafına sarılan gergin ipin uzun-
| AF olduğuna göre, α
luğu kaç cm dir?
kaç derecedir?
A) 15 + 2π B) 15 + 4π C) 27 + 2π
A) 30 B) 36 C) 45 D) 54 E) 60
D) 27 + 3π E) 27 + 4π

7. 10. M
|OA| = |OB| = 6 cm
A 6 O 6 B
Şekildeki M merkezli çember, [OA], [OB] ve [AB]

Çevresi 30 cm olan ve her bir kenarının uzunluğu
çaplı yarım çemberlere teğettir.
2 cm den büyük olan bir dış bükey çokgenin köşele-
rine 1 cm yarıçaplı makaralar sabitlenmiştir. Buna göre, M merkezli çemberin çevresi kaç cm
dir?
Buna göre, bu makaraları içerisine alan en kısa
ipin uzunluğu kaç cm dir? 5π 9π
A) 2π B) C) 3π D) 4π E)
2 2
A) 30 + π B) 30 + 2π C) 32 + π
D) 32 + 2π E) 36
11. C A ∈ BC
8. O |OA| = |CF|
|CA| = 2⋅|AB|
P
a a p | = 6 cm
| AB
A a q | = 18 cm
A
| BPA
D
6 p | = 10 cm
B | CD p | = 12 cm
B | AC
10 Q
C
p|= x
| EF
Şekildeki çemberler A noktasında teğettir.
E F
x
p | + | AQC
Buna göre, | BA q | toplamı kaç cm dir?
Şekilde, O merkezli ve α derecelik üç tane çember A) 36 B) 42 C) 45 D) 48 E) 50

dilimi gösterilmiştir.
A) 10 B) 12 C) 15 D) 16 E) 18
12. x y E
AB ⊥ AC
A
|AB| = |AC|
D
9. A C ∈ (OA)
|BC| = 6 2 cm
F E ∈ (OF)
p|= x
| DA
C B 6 2 C
D ∈ (OB)
E p|= y
| AE
OA ⊥ OB
+
a n) = α
m(EOD Yukarıdaki şekilde ABC nin kenarları üzerine çizilen
O D B [AB] ve [AC] çaplı yarım çemberler gösterilmiştir.
Şekilde O merkezli çember dilimleri gösterilmiştir. D, A, E doğrudaş olduğuna göre, x + y toplamı

kaç cm dir?
p | + | FB
| CE p | = | AF
p | + | ED
p|
5π 8π
A) 2π B) C)
olduğuna göre, α kaç derecedir? 2 3
10π
A) 30 B) 36 C) 45 D) 54 E) 60 D) 3π E)
3

13. E
16. E p | = 2 cm
| DA
D
x
4 p | = 4 cm
| DB
D 2
A B C p|= x
| EC
A B C B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı yarım

çemberlerin ortak dış teğet doğrusu DE olup, D ve E
B noktasında teğet olan [AB] ve [BC] çaplı yarım
teğet değme noktalarıdır.
çemberlerin ortak dış teğet doğrusu DE olup, D ve E
teğet değme noktalarıdır. Buna göre, x kaç cm dir?
q | = 4 cm ve | BEC
| ADB q | = 9 cm
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
olduğuna göre, D, B, E noktalarından geçen çem-
berin çevresi kaç cm dir?
A) 12 B) 13 C) 15 D) 16 E) 18

12 p | = 12 cm
E
| DE
14. A O merkezli çeyrek
çemberin içerisine p|= x
| EA
x
[AO] çaplı yarım çem-
ber ile M merkezli
M çember, şekildeki gibi A B
teğet olacak biçimde
Şekildeki ABCD karesinin içerisine çizilen B merkezli
O B çizilmiştir.
çeyrek çember ile [DA] çaplı yarım çember E nokta-
p | = 18 cm olduğuna göre, M merkezli çembe- sında kesişmiştir.
| AB
rin çevresi kaç cm dir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30 A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30
15. E
D x 18. 15 p | = 3 cm
| DA
12
30° D
O A B C O p | = 15 cm
| DB
3 x
EOC açısının iç bölgesine çizilen [AB] ve [BC] çaplı p|= x
| DC
A C B
yarım çemberler [OE ye D ve E noktalarında teğet-
tir.
[AB] çaplı yarım çemberin içerisine çizilen O merkez-
n = 30°, | DB
m(EOC) p | = 12 cm ve | EB
p |=x p ye D noktasında teğettir.
li çember, [AB] ye C, AB
olduğuna göre, x kaç cm dir? Buna göre, x kaç cm dir?
A) 16 B) 18 C) 20 D) 24 E) 30 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8

19. A AD ⊥ BC 22. D C ABCD bir dikdörtgen

2
C |AB| = 8 cm |AB| = 4 cm
x A B
8 |CD| = 6 cm 4 |AD| = 2 cm
6 y
p|= x
| AB |AP| = 10 cm
10
B D
p|= y
| CD PA ⊥ AB
P
Şekildeki çemberde verilenlere göre, x + y topla-
mı kaç cm dir? Şekildeki [AP] ipi, gerdirilerek pozitif yönde ABCD
nin etrafına sarılıyor.
A) 5π B) 6π C) 7π D) 8π E) 10π Bu sarma esnasında, ipin P ucunun aldığı yol kaç

cm dir?
A) 10π B) 12π C) 14π D) 15π E) 16π
20. K
l
F 23. E ABCDEFK bir

E x D düzgün 7-gen
F
6
4
A B C D
A, B, P doğrudaş
K C
|AB| = 2 cm
A doğrusu, [AB], [BC] ve [CD] çaplı yarım çemberlere A 2 B 14 P
sırasıyla E, F ve K noktalarında teğettir. |BP| = 14 cm
p | = 4 cm ve | FB
| EA p | = 6 cm Şekildeki [BP] ipi, gerdirilerek pozitif yönde
ABCDEFK nın etrafına sarılıyor.
p | = x kaç cm dir?
olduğuna göre, | KC
Bu sarma esnasında ipin P ucunun aldığı yol kaç
15 cm dir?
A) B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
2
A) 14π B) 16π C) 17π D) 18π E) 20π
21. D C ABCD bir kare 24. ABC... düzgün

a çokgeninin bir
PA ⊥ AB C
A B A a kenar uzunluğu
a
3 |AB| = 3 cm B
n×a a ve kenar sayısı
|AP| = 12 cm n dir.
12 P
Bu düzgün çokgenin B köşesine A, B, P doğrudaş

P
olacak biçimde, n ⋅ a uzunluğundaki [AP] ipi bağlanı-
yor ve ip gerdirilerek pozitif yönde düzgün çokgenin
Şekildeki [AP] ipi, gerdirilerek pozitif yönde ABCD etrafına sarılıyor.
karesinin etrafına sarılıyor. Bu sarma esnasında ipin P ucunun aldığı yol
Bu sarma esnasında, ipin P ucunun aldığı yol kaç aşağıdakilerden hangisine eşit olur?
cm dir?
A) πna B) πn(a + 1) C) π(n + 1)a
A) 12π B) 15π C) 16π D) 18π E) 20π
D) 2πna E) 2π(n + 1)a
1.E 2.A 3.E 4.A 5.A 6.E 7.B 8.D 9.C 10.D 11.B 12.D 13.A 14.B 15.B 16.E 17.D 18.B 19.A 20.C 21.B 22.A 23.B 24.C

ÇEMBER - BÖLÜM 12 DAİRENİN ALANI
GİRİŞ Hazine 26
Uzun bir çalışmadan sonra nihayet ALAN bölümümüze
geldik.
Bu bölümümüzde öncelikle bir dairenin alan formülünü O

Alan(Daire) = πr2
Hazine olarak vereceğiz. Daha sonra sırasıyla Daire r
Dilimi, Daire Kesmesi ve Daire Halkası kavramlarının

tanımlarını ve hemen peşlerinden, bunların alan formül-
lerini veren Hazine'leri bulup, yine bir dizi DNA çözümü ......................................................................................
Yarıçap uzunluğu r cm olan bir dairenin alanı,
de verdikten sonra, bazı özel soru tiplerinden oluşan
πr2 cm2
DNA'ların çözümüyle konuyu bitireceğiz.
dir.
Hadi başlayalım!
TANIM "Yarıçap uzunluğu r cm olan bir dairenin

alanı,
Bir çember ile çemberin iç bölgesinin birleşimine DAİRE
denir. πr2 cm2
dir." Hazine'sinin VADİ DİLİ'ndeki

karşılığı
Çemberin
iç
πr2
bölgesi
olacaktır.
Çember Daire
Uyarı TANIM
Çember ve Daire, genelde birbiriyle karıştırılır. Vadi O merkezli bir dairenin üzerinde A ve B noktalarını alıp,
okurları tabii ki bunu karıştırmaz. Ama biz yine de ikisi [OA] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.
arasındaki farkı söyleyelim.
Çemberin içi boş, dairenin içi doludur.
O O
A B A B
A B
p nin oluşturduğu kapalı şekle (iç bölgesi

[OA], [OB] ve AB
Çember Daire
de dahil olmak üzere) O merkezli Daire Dilimi denir.

Dairenin Alanı Çember - Bölüm 12
TANIM
O merkezli bir dairenin [AB] kirişini çizelim.

p ile sınırlı olan bölgeye, O merkezli bir Daire
[AB] ve AB
Kesmesi denir. IŞIK 31'in VADİ DİLİ'ndeki karşılığı
α
Daire kesmesi πr2
360°
olacaktır.
O O
B B
A A
Daire kesmesi
DNA 1
TANIM
Merkezleri aynı ve yarıçap uzunlukları farklı olan iki daire-

nin arasında kalan bölgeye Daire Halkası denir. 2r
r
O M
Daire halkasý
Yukarıdaki şekilde, O merkezli ve r yarıçaplı daire ile

M merkezli ve 2r yarıçaplı daire gösterilmiştir.
O merkezli dairenin alanı 12 cm2 olduğuna göre, M

merkezli dairenin alanı kaç cm2 dir?
A) 24 B) 32 C) 36 D) 40 E) 48
Işık 31
O Çözüm
a
r r
M merkezli dairenin alanına S diyelim.
A B πr2 den,
O merkezli ve r cm yarıçaplı bir dairenin α derecelik 12 cm2 = πr2
diliminin alanı,
S = π(2r)2
α
πr 2
360° S = π ⋅ 4r2 = 4 ⋅ πr2
dir.
elde ederiz.

Çember - Bölüm 12 Dairenin Alanı
πr2 = 12 cm2 değerini yerine yazarsak;

Çözüm
S = 4 ⋅ 12 cm2
= 48 cm2 Taralı bölgenin alanına S diyelim.

α
buluruz. πr 2 den,
360°
36°
Doğru Seçenek E S = π ⋅ (10 cm)2 ⋅
360°
1
= π ⋅ 100 cm2 ⋅
10
= 10π cm2
buluruz.
Doğru Seçenek C
3r
r 2r
O1 O2 O3
O noktası dairenin
merkezi
Şekildeki O1, O2 ve O3 merkeli dairelerin yarıçap uzunluk-
ları r, 2r ve 3r dir. O |OA| = 8 cm
45° n ) = 45°
Bu dairelerin alanları sırasıyla S1, S2 ve S3 olduğuna 8 8 m( AOB
S1 + S2
göre, oranı kaçtır? A B
S3
4 5 8 9 Yukarıdaki verilere göre, taralı bölgenin alanı kaç

A) B) C) D) 1 E)
9 9 9 8 cm2 dir?
A) 4π B) 6π C) 8π D) 12π E) 16π
DNA 2 DNA 3
O noktası dairenin O noktası dairenin

merkezi merkezi
O |OA| = 10 cm O
n ) = 40°
m( AOB
C
10
36°
10
n ) = 36°
m( AOB 40° 120° n ) = 120°
m(BOC
A S1 S2
A B
B
Yukarıdaki verilere göre, taralı bölgenin alanı kaç

Yukarıdaki şekilde S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını
cm2 dir?
göstermektedir.
A) 5π B) 8π C) 10π
S1 = 12 cm2 olduğuna göre, S2 kaç cm2 dir?
D) 12π E) 15π A) 24 B) 30 C) 32 D) 36 E) 48

Çözüm DNA 4
Dairenin yarıçap uzunluğuna r dersek,
D
α
πr 2 den,
360° |AO| = |OB| = |BC|
40°
S1 = π ⋅ r 2 ⋅ n) = α
m(DOC
360° a
A O B C
120°
S2 = π ⋅ r 2 ⋅
360°
Yukarıdaki şekilde, [AB] çaplı yarım daire ile O
elde ederiz. merkezli daire dilimi gösterilmiştir.
Bu iki eşitliği oranlarsak,

Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, α kaç
40°
2
πr ⋅ derecedir?
S1 360°
=
S2 120°
πr 2 ⋅ A) 30 B) 36 C) 45 D) 54 E) 60
360°
S1 40° 1
⇒ = =
S2 120° 3
Çözüm
2
12 cm 1
⇒ = |AO| = |OB| = |BC| = r diyelim.
S2 3
Taralı bölgelerin alanlarını S, taralı olmayan bölgenin ala-
⇒ S2 = 36 cm2
nını da S′ ile gösterelim.
D
buluruz.
Doğru Seçenek D S S
S¢
a
A r O r B r C
α
πr 2 den,
360°
α
S′ + S = π ⋅ (2r )2 ⋅
360°
180°
S′ + S = π ⋅ r 2 ⋅
360°
elde ederiz.
merkezi
Bu iki eşitlikten S′ + S leri çekersek,
O
n) = α
m( AOB
C α 180°
π ⋅ (2r )2 ⋅ = π ⋅ r2 ⋅
a 2a n ) = 2α 360° 360°
m(BOC
A S1 S2
⇒ 4 πr 2 ⋅ α = πr 2 ⋅ 180°
B
⇒ 4α = 180°
Yukarıdaki şekilde S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını gös- ⇒ α = 45°
termektedir.
buluruz.
S1 = 24 cm2 olduğuna göre, S2 kaç cm2 dir? Doğru Seçenek C
A) 36 B) 48 C) 54 D) 60 E) 72

Böylece, AOC dik üçgeninin alanı ile O merkezli çeyrek
dairenin alanının eşit olduğunu gördük.
D |AO| = |OB|
Önce, O merkezli çeyrek dairenin alanını bulalım:
|AB| = |BC|
90°
n) = α
m(COD S + S′ = π ⋅ (2 cm)2 ⋅
a 360°
A O B C
1
= π ⋅ 4 cm2 ⋅
Yukarıdaki şekilde, [AB] çaplı yarım daire ile O merkezli 4
daire dilimi gösterilmiştir. = π cm2
Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, α kaç de-
recedir? Şimdi de, AOC dik üçgeninin alanını bulalım.
A) 18 B) 20 C) 24 D) 36 E) 40
1
S + S′ = ⋅ 2 cm ⋅ x
2
DNA 5 = x cm
C
Bu iki eşitlikten S + S′ leri çekersek;
π cm2 = x cm
OA ⊥ OB
B
x |OA| = 2 cm ⇒ x = π cm
|OC| = x
buluruz.
O 2 A
Doğru Seçenek B
Yukarıdaki şekilde, O merkezli çeyrek daire ile AOC

dik üçgeni gösterilmiştir.
Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, x kaç
cm dir?
E [AB] dairenin çapı
5
A) B) π C) 1 + π D) 2 2 E) 4
2 AC ∩ BD = {E}
S2
|EC| = |ED|
Çözüm C D S2 = 2 ⋅ S1
C S1
|AB| = 4 cm
A 4 B
S
B
x Yukarıdaki şekilde, S1 ile S2 taralı bölgelerin alanlarını

S¢ S göstermektedir.
Buna göre, E noktasının [AB] ye uzaklığı kaç cm dir?

O 2 A
A) π B) 4 C) 1 + π
Taralı bölgelerin alanlarını S, taralı olmayan bölgenin ala-
D) 4 2 E) 2π
nını da S′ ile gösterelim.

Bir ip, düzlem üzerinde herhangi bir noktaya bir ucundan B ye değdikten sonra, tekrar A ya değinceye kadar B mer-
sabitlendikten sonra, ipin daima düzlem üzerinde kalması kezli ve 3 cm yarıçaplı bir daire çizer.
koşuluyla, diğer ucundan gerdirilerek döndürülürse, bu ip
P 2 A 1 B 3
P
pergel vazifesi görür.
3
3
İpin dönen ucu bir çember çizerken, ipin düzleme sabitle- P 3 P
3
3
nen noktası çemberin merkezi, ipin uzunluğu da çemberin 3 3
P P
yarıçap uzunluğu olur. P P
P
Aşağıdaki şekillerde, A birim uzunluğundaki bir ipin, düz-
lemdeki bir A noktasına sabitlendikten sonra, gerdirilerek
A ya değdikten sonra, tekrar B ye değinceye kadar,
döndürülmesi sonucunda oluşan çember parçası göste-
A merkezli ve 2 cm yarıçaplı bir daire çizer.
rilmiştir.
A A P P
l P
P P
P P
2 2 2
l 2
P P 2 P
l 2
2 2
P P A 1 B 1 P
P
B ye değdikten sonra, tekrardan A ya değinceye kadar,

Eğer ip, bir cismin etrafına sarılıyorsa, cisme her deği-
B merkezli ve 1 cm yarıçaplı bir daire çizer.
şinde yarıçap uzunluğu bir önceki yarıçap uzunluğundan
daha küçük olan bir daire dilimini tarar. A 11 B
P
1
P 1 1 P
Örnek olarak, 4 cm uzunluğundaki bir ipin bir ucunu, 1 cm 1 11 1
P P
uzunluğundaki [AB] doğru parçasının A ucuna aşağıdaki P P P
gibi bağlayalım ve gerdirerek ok yönünde [AB] nin etrafına

saralım. İpin P ucu, [AB] ye değdikten sonra, dönme olayı son bu-
P
lur.
4 Şimdi, en başından başlayarak ipin P ucunun bu dönme

esnasında çizdiği eğriyi gösterelim.
P
A 1 B
İp, B noktasına değinceye kadar, A merkezli ve 4 cm ya-

A B
rıçaplı bir daire çizer.
P P
P
P
4 4 4 P
4 Bu arada, ipin bir kalınlığının olmadığını varsaydığımızı
4
P
4 da söylememizde fayda var.
P Şimdi, bununla ilgili birkaç DNA verelim.

A 1 B 3

D C
DNA 6
1
P
D 1 C 3 P A 1 B
2
P 2
2 2
A B P
P
Bir kenar uzunluğu 1 cm olan ABCD karesinin C köşe- P
sine 3 cm uzunluğunda bir ip bağlanıyor ve ok yönün-

α
de gerdirilerek karenin etrafına sarılıyor. πr 2 den,
360°
Buna göre, ipin taradığı bölgenin alanı kaç cm2 90°
S2 = π ⋅ (2 cm)2 ⋅
dir? 360°
13π 7π 15π = π cm2
A) B) C)
4 2 4
17π
D) 4π E) dir.
4
İp, D noktasına değinceye kadar, A merkezli ve 1 cm yarı-
çaplı 90° lik daire dilimi oluşturur.
Çözüm Bu daire diliminin alanı S3 olsun.
P C C
İp, B noktasına değinceye kadar, C merkezli ve 3 cm ya- P
P 1 1
rıçaplı 90° lik bir daire dilimi oluşturur. Bu daire diliminin 1 1
1
alanı S1 olsun. P 1 A 1 B
D 1 C 3
P α
πr 2 den,
1 3 360°
90°
A B 3 P S3 = π ⋅ (1 cm)2 ⋅
360°
3
2 P π
= cm2
4
P
P
dir.
α P noktası D nin üzerine geldiğinde dönme son bulur.

πr 2 den,
360°
Şu halde,
90°
2
S1 = π ⋅ (3 cm) ⋅ 9π π
360° S1 + S2 + S3 = cm2 + π cm2 + cm2
4 4
9π
= cm2 7π
4 = cm2
2
dir.
olduğu açıktır.
İp, A noktasına değinceye kadar B merkezli ve 2 cm yarı-
Doğru Seçenek B
çaplı 90° lik daire dilimi oluşturur. Bu daire diliminin alanı
S2 olsun.

2 C O
D Bir kenar uzunluğu 2 cm olan
ABCD karesinin C köşesine
A C B
6 cm uzunluğunda bir ip bağla-
A B
nıyor ve ok yönünde gerdirilerek
karenin etrafına sarılıyor.
[OC] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.
6
Buna göre, ipin taradığı böl-
|OC| = r
genin alanı kaç cm2 dir?
|OB| = R
P
diyelim.
A) 13π B) 14π C) 15π D) 16π E) 17π Önceki bölümlerden,
OC ⊥ AB
Hazine 27 |AC| = |CB|
O
|AC| = |CB| = x diyelim.
r r |OA| = |OB| = r
p|=a
| AB O
R
r
A x C x B
A B
a
Şekildeki O merkezli daire diliminin alanı,

O merkezli küçük dairenin alanı πr2, büyük dairenin alanı
r⋅a
da πR2 olduğundan, taralı olan daire halkasının alanı,
2
πR2 – πr2 = π ⋅ (R2 – r2) ........... (i)
dir.
dir.
Hazine Avı OCD dik üçgeninde, Pisagor Teoremi'ni yazarsak,
x2 + r2 = R2
O merkezli iki daireyi ele alalım.
⇒ R2 – r2 = x2
elde ederiz.
O
Bu değeri (i) denkleminde yerine yazarsak, O merkezli

daire halkasının alanının,
πx2
Küçük daireye C de teğet olan doğruyu çizip, bu doğrunun
büyük daireyi kestiği noktalara A ve B diyelim. olduğunu görürüz.

Hazine 28 Çözüm
C den geçen ve küçük daireye teğet olan doğruyu çizip,
bu doğrunun küçük daireye değdiği noktaya D diyelim.
O noktası dairelerin TEĞET KUVVET'ten,
O
merkezi
|CD|2 = |CB| ⋅ |CA|
A
|AB| = x = 2 cm ⋅ 8 cm
x B
= 16 cm2
AB doğrusu, O merkezli küçük daireye B noktasında ⇒ |CD| = 4 cm
teğet ise, taralı olan daire halkasının alanı buluruz.
πx2
dir.
O 2 C
B
6 4
Işık 32 D
A
O O noktası dairelerin
merkezi Taralı bölgenin alanına S diyelim.
p|= x
| AB Hazine 28'den,
A B
p|= y
| CD S = π ⋅ (4 cm)2
h x h
C D = 16π cm2
|AC| = |BD| = h
y buluruz.
Yukarıdaki taralı bölgenin alanı, Doğru Seçenek B
x+y
⋅h
2
dir.
DNA 7
A, B, C doğrudaş
A B |AB| = 2 cm
2 2 C
A, B, C doğrudaş |BC| = 2 cm
O
O 2 C
|AB| = 6 cm
6 B
|BC| = 2 cm
A
Yukarıdaki şekilde, O merkezli iki daire gösterilmiştir.
Yukarıdaki şekilde, O merkezli iki daire gösterilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir?
Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir? A) 4π B) 6π C) 8π
A) 12π B) 16π C) 18π D) 24π E) 32π
D) 9π E) 12π

Işık 33 DNA 8
AB ⊥ AC
A S2 A S2 AB ⊥ AC
[AB], [AC] ve [BC]
S1 S1
dairelerin çapı |AB| = 4 cm
4 8
|AC| = 8 cm
B C B C
Yukarıdaki şekilde S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını ABC dik üçgeninin kenarları üzerine [AB], [AC] ve [BC]
göstermektedir.
çaplı yarım daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
Buna göre,
+ S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını gösterdiğine
S1 + S2 = Alan(ABC) göre, S1 + S2 toplamı kaç cm2 dir?
dir.
A) 4π B) 4 + 4π C) 16
D) 16 + 4π E) 32
Çözüm
IŞIK 33'den,
+
S1 + S2 = Alan( ABC)
1
= ⋅ 4 cm ⋅ 8 cm
2
= 16 cm2
buluruz.
Doğru Seçenek C
Işık 34
AB ⊥ AC A
S2
[AB], [AC] ve [BC] AB ⊥ AC
B C 4 8
S1
dairelerin çapı
|AB| = 4 cm
S1 B C
|AC| = 8 cm
S2
Yukarıdaki şekilde S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını
göstermektedir.
ABC dik üçgeninin kenarları üzerine [AB], [AC] ve [BC]
Buna göre,
çaplı yarım daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
+
S1 − S2 = Alan(ABC) S1 ve S2 taralı bölgelerin alanlarını gösterdiğine göre,
S2 – S1 farkı kaç cm2 dir?
dir.
A) 4π B) 8π C) 16 D) 16π E) 32

O merkezli, 60° lik daire diliminin alanı,

DNA 9 60°
π ⋅ (12 cm)2 ⋅
360°
B
C = 24π cm2
OA ⊥ OB
dir.
CH ⊥ AO
+ 1
Alan(CHO) = ⋅ 6 3 cm ⋅ 6 cm
|AH| = |HO| = 6 cm 2
A 6 H 6 O = 18 3 cm2
Yukarıdaki şekilde, O noktası dairenin merkezi ol-

dir.
duğuna göre, taralı alan kaç cm2 dir?
A) 12π − 9 3 B) 18 3 − 6π Buradan, sorulan bölgenin alanını,
(24π − 18 3 ) cm2
C) 18π − 12 3 D) 24π − 16 3
E) 24π − 18 3 buluruz.
Doğru Seçenek E
Çözüm
|OC| = |OA| = 12 cm
dir.
+
|OC| = 2 ⋅ |HO| olduğundan, CHO , bir 30°-60°-90° özel
üçgenidir.
Dolayısıyla,
C [AB] dairenin çapı
| CH | = 3 ⋅ | HO |
6 |AB| = 12 cm
D
= 6 3 cm
|CD| = 6 cm
dir. A 12 B
B
C
cm2 dir?
12
6 3 A) 6π − 9 3 B) 6 3 − 3π
C) 12 3 − 4π D) 6π − 6 3
60°
A 6 H 6 O E) 6 3π − 18

AEB eşkenar üçgeninin alanı,

DNA 10 3
(6 cm)2 ⋅ = 9 3 cm2
4
D C dir.
Alan( ABCD) = S + 3π cm2 + 3π cm2 + 9 3 cm2
ABCD bir kare
⇒ 36 cm2 = S + 6π cm2 + 9 3 cm2
|AB| = 6 cm
⇒ S = (36 − 9 3 − 6π) cm2
A 6 B
dir.
ABCD karesinin içerisine A ve B merkezli çeyrek Doğru Seçenek A
daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir?
A) 36 − 9 3 − 6π B) 36 − 6 3π D C
C) 9 3π − 18 D) 36 3 − 12π
ABCD bir kare
E) 18 3 − 6π
|AB| = 6 cm
A 6 B
Çözüm ABCD karesinin içerisine A ve B merkezli çeyrek daireler
şekildeki gibi çizilmiştir.
Dairelerin kesişim noktasına E diyelim ve [EA] ile [EB] yi
çizelim.
A) 9 3 − 3π B) 9 3 − 4π
C) 12 − 2 3π D) 18 − 4 3π
|EA| = |EB| = |AB| = 6 cm
E) 12 3 − 4π
olur.
+
Dolayısıyla, EAB bir eşkenar üçgendir.
Taralı bölgenin alanına S diyelim.

D C
S
E
Not
60°
6 6 Bir dairenin eşit uzunluktaki iki kirişinin oluşturduğu kes-
6 6
melerin alanlarının eşit oldu âşikârdır.
30°
°
30
60° 60°
A 6 B S1
A merkezli 30° lik daire diliminin alanı,

30° S1 = S2
π ⋅ (6 cm)2 ⋅ = 3π cm2 S2
360°
B merkezli 30° lik daire diliminin alanı,

30°
π ⋅ (6 cm)2 ⋅ = 3π cm2
360° Bu eşitlik, bazı problemlerin çözümünü kısaltır.

S1
DNA 11 D E C
K
D E C
K 12 12
S2 S2
ABCD bir kare
30°
60°
EF ⊥ AB A 6 F 6 B
|AF| = |FB| = 6 cm
A 6 F 6 B B merkezli 30° lik daire diliminin alanı,
ABCD karesinin içerisine B merkezli çeyrek daire şe- 30°

π ⋅ (12cm)2 ⋅ = 12π cm2
kildeki gibi çizilmiştir. 360°
Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç

dir.
cm2 dir?
Alan(ECBF) = S1 + S2 + 12π cm2
A) 18π – 12 B) 18π – 9 C) 72 –12π
D) 72 – 16π E) 36 – 4π ⇒ 6 cm ⋅ 12 cm = S1 + S2 + 12π cm2
⇒ S1 + S2 = (72 – 12π)cm2
buluruz.
Doğru Seçenek C
Çözüm
A
[BK] yarıçapını çizelim.
|BK| = |BA| = 12 cm 6 ABC bir eşkenar üçgen
olur. |AF| = 6 cm
E F
|BK| = 2 ⋅ |FB| olduğundan, B D C
n ) = 60°
m(KBF ABC eşkenar üçgeninin içerisine çizilen A merkezli daire,
[BC] ye D noktasında teğettir.
dir.
Taralı bölgelerin alanlarına S1 ve S2 diyelim. cm2 dir?
+ + A) 6 3 − 9 B) 9 3 − 6
Alan(KFB) = Alan(KAF) = S2
C) 9π − 9 3 D) 6 3π − 18
dir. E) 9 3 − 18

DNA 12 Hatırlatma
D K C C |AE| = |EB|
K
D |BF| = |FC|
L
ABCD bir kare F |CK| = |KD|
L F
A
|AB| = 4 cm |DL| = |LA|
E
B
A E B
4 Yukarıdaki şekilde,
ABCD karesinin iç teğet dairesinin değme noktaları E, 1
Alan(EFKL) = Alan(ABCD)
F, K, L dir. 2
dir.
Bu karenin içerisine D ve B merkezli çeyrek daire-
ler şekildeki gibi çizildiğine göre, taralı bölgenin
alanı kaç cm2 dir?
1
Alan(EFKL ) = ⋅ Alan( ABCD)
A) 2π B) 4 – π C) 4 + π 2
D) 4π – 4 E) 8 1
= ⋅ ( 4 cm)2
2
= 8 cm2
buluruz.
Doğru Seçenek E
Çözüm
[EF], [FK], [KL] ve [LE] yi çizelim.

A
D K C
ABC bir eşkenar üçgen

E F
L F
|BD| = |DC| = 6 cm
B 6 D 6 C
A E B
ABC eşkenar üçgeninin içerisine B, C ve D merkezli daire

Kırmızı renkle taranmış olan dört bölgenin dördünün de dilimleri şekildeki gibi çizilmiştir.
alanları birbirine eşit olduğundan, problemde sorulan tara- Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir?
lı bölgenin alanı EFKL dörtgeninin alanına eşittir. A) 4π B) 6π C) 8π D) 9π E) 12π

4. D C ABCD bir
TEST - 1 dikdörtgen
4 [AC] köşegen
1. O C n ) = 36°
m( AOB
|DA| = 4 cm
a A 8 B
36° n) = α
m(BOC
S2 |AB| = 8 cm
S1 ABCD dikdörtgeninin içerisine, A ve C merkezli
A S2 = 2 ⋅ S1
çeyrek daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
B
Yukarıdaki şekilde, O merkezli daire dilimleri göste- cm2 dir?
rilmiştir.
A) 4π B) 4π + 4 C) 4π + 6
S1 ile S2, taralı bölgelerin alanlarını gösterdiğine
D) 32 – 4π E) 16
göre, α kaç derecedir?
A) 48 B) 54 C) 60 D) 66 E) 72
5. A n ) = 60°
m(EAD
60°
6 n ) = 60°
m(EBC
E D
|AE| = 6 cm
2. O |OC| = |CE|
24° n ) = 24°
a m(BOC
60°
A C B C
n) = α
m( AOB
B BC, AD ve AB doğruları şekildeki çembere sırasıyla
E
C, D ve E noktalarında teğettir.
D Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç

cm2 dir?
Yukarıdaki şekilde, O merkezli daire dilimleri göste-
A) 4 3 + π B) 4 3 + 2π C) 6 3
rilmiştir.
D) 6 3 + π E) 9 3
Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, α
kaç derecedir?
A) 24 B) 36 C) 48 D) 54 E) 72 6. D C
ABCD bir kare
|AB| = 6 cm
3. Yandaki şekilde,
[AB], [AC] ve [CB] A 6 B

çaplı yarım daireler
ABCD karesinin içerisine, [DA] ve [DC] çaplı iki
A C B
gösterilmiştir.
yarım daire şekildeki gibi çizilmiştir.
[AC] ve [CB] çaplı yarım dairelerin alanları 4 cm2 Buna göre, taralı alan kaç cm2 dir?
ve 9 cm2 olduğuna göre, taralı alan kaç cm2 dir?
A) 2π B) 2π + 3 C) 3π
A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 13 D) 9 E) 12

7. A 10. A
2 2
AB ⊥ CD
x
|AC| = x
2
B 2
2
C C
2 O D
ABC üçgeninin köşelerine, A, B, C merkezli ve 2 cm B

yarıçaplı üç tane çember çizilmiştir.
Yukarıdaki şekilde, O merkezli iki çeyrek daire gös-
Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç terilmiştir.
cm2 dir?
Taralı alanlar toplamı 36π cm2 olduğuna göre, x
8π 10π kaç cm dir?
A) 2π B) C) 3π D) E) 4π
3 3
A) 3 2 B) 6 C) 6 2
D) 12 E) 12 2
8. A AB ⊥ AC
D
2
6
11. B
F |BE| = |EC|
OA ⊥ OB
|AD| = 2 cm
|OA| = 4 cm
B E C
|AF| = 6 cm
ABC dik üçgeninin içerisine, B ve C merkezli daire O 4 A

dilimleri şekildeki gibi çizilmiştir.
Yukarıdaki şekilde, O merkezli çeyrek daire dilimi ile
Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir? [OA] çaplı yarım daire gösterilmiştir.

A) 72 – 15π B) 72 – 16π C) 72 – 20π
3π 9π 10π
D) 96 – 25π E) 108 – 25π A) B) 2π C) D) E) 3π
2 4 2
12. A
ABC bir eşkenar

9. A AB ⊥ AC
üçgen
|BF| = 2 cm
|BC| = 12 cm
E
D |FC| = 8 cm
B 2 F 8 C B 12 C
ABC dik üçgeninin içerisine çizilen A merkezli daire, Yukarıdaki şekilde ABC eşkenar üçgeni ile [BC]
[BC] ye F de teğettir. çaplı yarım daire gösterilmiştir.
Buna göre, taralı alan kaç cm2 dir? Buna göre, taralı alanlar toplamı kaç cm2 dir?
A) 4π – 8 B) 4π – 10 C) 6π – 10 A) 4π B) 4π + 4 C) 4π + 6
D) 6π – 12 E) 8π – 20 D) 6π E) 12π − 4 3

13. A 16. A B C A, B, C
S4
S1 4 8 doğrudaş
D
|AB| = 4 cm
B
|BC| = 8 cm
S3
S2 Şekildeki [BC] ipi, [AB] doğru parçasına B nokta-
sından sabitlenmiştir. Bu ip, C ucundan tutulup, ok
C yönünde [AB] doğru parçasının etrafına gerdirilerek
sarılıyor.
Köşegenleri dik kesişen ABCD dörtgeninin kenarları
üzerine, şekilde gösterildiği gibi, alanları S1, S2, S3 ve [AB] doğru parçası ile ip, aynı düzlem üzerinde
S4 olan dört tane yarım daire çizilmiştir. olduğuna göre, ipin taradığı bölgenin alanı kaç
cm2 dir?
S1 = 3π cm2, S3 = 12π cm2 ve S4 = 4π cm2 olduğuna
göre, S2 kaç cm2 dir? A) 32π B) 36π C) 38π D) 40π E) 42π
A) 9π B) 10π C) 11π D) 12π E) 13π
17. D C
1
A 2 B 6 P
14. D C ABCD bir dikdörtgen
Şekildeki ABCD dikdörtgeninin B köşesine, A, B, P
|DE| = 8 cm
8 doğrudaş olacak biçimde, [BP] ipi bağlanıyor ve bu
E ip P ucundan tutulup gerdirilerek, ok yönünde dik-
|EB| = 4 cm
4 dörtgenin etrafına sarılıyor.
A B
|AB| = 2 cm, |DA| = 1 cm ve |BP| = 6 cm olduğuna
göre, ipin taradığı bölgenin alanı kaç π cm2 dir?
Yukarıdaki verilere göre, [CE] ve [AE] çaplı yarım
33 35 37
dairelerin alanlarının toplamı kaç cm2 dir? A) 16 B) C) D) 18 E)
2 2 2
A) 8π B) 10π C) 15π D) 18π E) 20π
18. l
C
x
15. AB ⊥ AC
A B
|BC| = 12 cm A
B 12 C Şekildeki A doğrusu, A noktasında dıştan teğet olan

iki daireye B ve C noktalarında teğettir.
ABC dik üçgeninin [AB] ve [AC] kenarları üzerine,
dışa doğru, şekildeki gibi iki yarım daire çizilmiştir. Dairelerin alanları toplamı 20π cm2 ve çevreleri
toplamı 12π cm olduğuna göre, |BC| = x kaç cm
Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç dir?
cm2 dir?
A) 2 2 B) 2 3 C) 4
A) 18π B) 24π C) 36π D) 48π E) 72π D) 4 2 E) 4 3

19. D C 22. L K
ABCDEFKL bir
A 4 F
düzgün sekizgen
ABCD bir kare
O |OL| = 4 cm
|AB| = 4 cm
B E
A 4 B
C D
ABCD karesinin içerisine, [DA] ve [DC] çaplı yarım
daireler ile B merkezli çeyrek daire, şekildeki gibi çi- Şekildeki düzgün sekizgenin çevrel çemberinin mer-
zilmiştir. kezi O dur.
cm2 dir?
cm2 dir?
9π A) 4π B) 2 + 2 2π C) 2 2 + 2π
A) 2π B) 2 + π C) −2
4 D) 8π − 4 2 E) 8π − 8 2
D) 4 E) 6
20. B O noktası çeyrek 23.

çemberin merkezi B
30°
OB ⊥ OA P
D A 16
O A n ) = 30°
m(OBC
2
|DC| = 2 cm Uzunluğu 16 cm olan [AB] doğru parçasının üzerin-
C
de, hareketli bir P noktası alınıp, [PA] ve [PB] çaplı
yarım daireler çizilmiştir.
cm2 dir? Buna göre, taralı alanlar toplamı en az kaç cm2
olabilir?
A) π − 3 B) π − 2 C) π – 1
A) 12π B) 15π C) 16π D) 18π E) 24π
π 2 π 3
D) − E) −
2 3 2 3
24. A
21. A
S2 = 2S1
6
|AD| = 6 cm
S1
B D
B C
S2
C
Yukarıdaki şekilde, ABC eşkenar üçgeni ile A mer-

Şekildeki daireler A noktasında içten teğet olup, A,
kezli daire dilimi gösterilmiştir. S1 ve S2 taralı bölge-
B, C doğrudaştır. |AB| = |BC| ve taralı bölgelerin
lerin alanlarını göstermektedir.
alanları eşittir.
Buna göre, |BC| uzunluğu kaç cm dir?
Büyük dairenin alanı 32 cm2 olduğuna göre, taralı
alanlar toplamı kaç cm2 dir? A) 2 3π B) 2 3π C) 2 3π
A) 8 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16 D) 2 3π E) 2 2 3π
1.E 2.E 3.D 4.E 5.E 6.D 7.A 8.D 9.A 10.D 11.B 12.D 13.C 14.B 15.A 16.D 17.E 18.D 19.D 20.A 21.C 22.A 23.C 24.E

4. C D [AB] dairenin çapı

TEST - 2 CH ⊥ AB
CH ⊥ CD
1. C OAC bir üçgen
A 3 H 9 B |AH| = 3 cm
OA ⊥ OB
|HB| = 9 cm
B
|OB| = 2 cm Yukarıdaki verilere göre, taralı bölgenin alanı kaç
x
|CA| = x cm2 dir?
2
A) 4π − 6 3 B) 4π –8 C) 6π – 12
O A D) 6π − 9 3 E) 9π − 12 3
CA doğrusu, O merkezli çeyrek çembere A noktasın-

da teğettir.
Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, x 5. D C

kaç cm dir?
ABCD bir kare
A) π B) 1 + π C) 2 + π
|AB| = 2 cm
D) 3π E) 2π
2. S2 ABCD bir dikdörtgen

A 2 B
D C
S2 = 2S1
ABCD karesinin içerisine, B ve D merkezli iki çeyrek
x
S1 |AB| = 8 cm daire şekildeki gibi çizilmiştir.
A 8 B
|CB| = x Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir?
Yukarıdaki şekilde, ABCD dikdörtgeni ile [AB] çaplı A) 2π – 4 B) 3π – 6 C) 8 – 2π

yarım daire gösterilmiştir.
D) 4π – 8 E) 16 – 4π
A) 2 B) π C) 8 – 2π
D) 2π – 4 E) 4π – 12
6. D C
3. A BO ⊥ OC
ABCD bir kare
C
|AB| = 4 cm
|AB| = 4 cm
4
|BO| = x
A 4 B
B x O
ABCD karesinin içerisine, A, B, C, D merkezli çeyrek
Yukarıdaki şekilde, [AB] çaplı yarım daire ile O mer- daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
kezli çeyrek daire gösterilmiştir.
Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, x
cm2 dir?
kaç cm dir?
A) 12 – 4π B) 6π – 12 C) 16 – 4π
A) 2 B) 2 2 C) 2 3
D) 3 E) 3 2 D) 4π – 8 E) 8π –16

7. O 10. A
6 C
n ) = 30°
m( ABC
4 |OA| = 4 cm
p | = 4 cm 30°
| AB |AC| = 6 cm
B
A B
4
Şekildeki çemberde verilenlere göre, taralı bölge-
Yukarıdaki şekilde, O merkezli daire dilimi gösteril- nin alanı kaç cm2 dir?
miştir.
A) 6π − 9 3 B) 6π – 12 C) 4 3π − 8
D) 4 3π − 12 E) 9π − 12 3
A) 2π B) 2π + 2 C) 2π + 4
D) 8 E) 16
8. O p | = 6 cm
11. A O noktası
| AB dairenin merkezi
B
O
p | = 8 cm
| CD S1 S2 36° E |OC| = 5 cm
A B 5 D AB ∩ CD = {E}
3 6 |AC| = 3 cm
C
n ) = 36°
m(BED
C D
8 Yukarıdaki şekilde, S1 ile S2 taralı bölgelerin alanları-

nı göstermektedir.
Yukarıdaki şekilde, O merkezli daire dilimleri göste-
rilmiştir. Buna göre, S1 – S2 farkı kaç cm2 dir?

A) 2π B) 3π C) 4π D) 5π E) 6π
A) 18 B) 21 C) 24 D) 28 E) 30
9. O
|OB| = 2⋅|BD|
12.
4 B C
A, B, C doğrudaş
S1 = 15 cm2 A
S2 5
|AB| = 4 cm
A B O
|BC| = 5 cm
S1
C D
Yukarıdaki şekilde, O merkezli daire dilimleri göste- Yukarıdaki şekilde, O merkezli iki daire gösterilmiş-
rilmiştir. tir.
S1 ile S2 taralı bölgelerin alanlarını gösterdiğine Buna göre, taralı daire halkasının alanı kaç
göre, S2 kaç cm2 dir? cm2 dir?
A) 12 B) 15 C) 16 D) 18 E) 20 A) 16π B) 18π C) 24π D) 32π E) 36π

13. A AB ⊥ AC 16. A
|AB| = |AC| = 8 cm
8 8
O1 O2
6
B C
Yukarıdaki şekilde, BAC dik üçgeni ile [AC] çaplı ya- B

rım çember gösterilmiştir.
Şekildeki O1 ve O2 merkezli iki çember, A ve B nok-
Buna göre, taralı alanlar toplamı kaç cm2 dir? talarında kesişmiştir.
A) 8 + 2π B) 8 + 3π C) 8 + 4π |O1O2| = 6 cm olduğuna göre, taralı bölgenin alanı

kaç cm2 dir?
D) 6π E) 16
A) 6π − 9 3 B) 12π − 9 3
C) 12π − 18 3 D) 18π − 9 3
E) 18π − 18 3

17. C
üçgen D
E +
O noktası, ABC
O B
nin çevrel çembe- A
rinin merkezi
B D C
EC ∩ AD = {O}
Yukarıdaki şekilde, merkezleri A, C ve D olan üç

Yukarıdaki şekilde, bir kenar uzunluğu 12 cm olan
+ daire gösterilmiştir.
ABC eşkenar üçgeni ile ABC nin çevrel çemberi
A merkezli dairenin yarıçap uzunluğu 6 cm oldu-
gösterilmiştir.
ğuna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir?
Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç 9π
A) 4π B) C) 6π D) 8π E) 9π
cm2 dir? 2
A) 4π B) 6π C) 8π D) 9π E) 12π
18.
B C
15. C [AB] dairenin çapı

n ) = 36°
m(CAO
Yukarıdaki şekilde, merkezleri A, B ve C olan üç
daire gösterilmiştir.
36° |AO| = |OB| = 10 cm
A 10 O 10 B
A merkezli dairenin yarıçap uzunluğu 6 cm oldu-
Yukarıdaki verilere göre, taralı bölgelerin alanları ğuna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç
toplamı kaç cm2 dir? cm2 dir?
A) 6π B) 8π C) 9π D) 12π E) 18π
A) 18π B) 20π C) 24π D) 30π E) 36π

19. C ABCD bir dik 22. D x C ABCD bir

8 yamuk dikdörtgen
E
2 |DE| = 2 cm 2 |DA| = 2 cm
D
|EC| = 8 cm |DC| = x
A B
A O B
ABCD dikdörtgeninin içerisine, A ve B merkezli iki
Şekildeki [AB] çaplı ve O merkezli yarı çember, çeyrek daire, şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
ABCD dik yamuğunun [DC] kenarına E noktasında
teğettir. Taralı bölgelerin alanları eşit olduğuna göre, x
kaç cm dir?
cm2 dir?
A) π B) π + 1 C) π + 2
A) 4π B) 4π + 6 C) 6π + 6
D) 2π – 2 E) 2π
D) 20 E) 24
20. D C
23.
S1 C
A ∈ BC
ABCD bir kare
A
|BA| = 2 ⋅ |AC|
|AB| = 6 cm
S1 = 6 cm2
A 6 B
B S2
ABCD karesinin içerisine, A ve B merkezli çeyrek

Şekildeki daireler, A noktasında dıştan teğettir.
daireler şekildeki gibi çizilmiştir.
Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2 dir? S1 ile S2 taralı bölgelerin alanlarını gösterdiğine
göre, S2 kaç cm2 dir?
A) 36 − 6π − 9 3 B) 36 − 9π − 6 3
A) 12 B) 18 C) 24 D) 30 E) 36
C) 36 – 9π D) 36 − 9 3π
E) 2π + 4
AB ⊥ AC 24. D DC ⊥ AB
21. A
|AB| = 5 cm |DC| = 6 cm
6
5 12 |AC| = 12 cm
A C B
B C
Yukarıdaki şekilde, [AB], [AC] ve [CB] çaplı yarım
Yukarıdaki şekilde, ABC dik üçgeni ile, [AB], [AC] ve daireler gösterilmiştir.
[BC] çaplı yarım daireler gösterilmiştir.
Buna göre, taralı alanlar toplamı kaç cm2 dir?
A) 30 B) 34 C) 48 D) 60 E) 65 A) 6π B) 9π C) 12π D) 16π E) 18π
1.A 2.B 3.B 4.D 5.A 6.C 7.D 8.B 9.A 10.A 11.D 12.E 13.E 14.C 15.D 16.B 17.C 18.D 19.D 20.A 21.A 22.A 23.C 24.B

ÇEMBER - EK ÇEMBER EK: ANALİTİK İNCELEME
Bir nokta ile bir çemberin birbirine göre durumlarını ince-

ledik. Şimdi de, bir doğru ile bir çemberin birbirine göre Işık 35
durumlarını inceleyelim.
O merkezli ve r yarıçaplı bir çember ile bu çemberi iki
Düzlemde O merkezli ve r yarıçaplı bir çember ile bir farklı noktada kesen bir doğrusunu ele alalım.
O noktasının ye olan uzaklığına h diyelim. OH doğru-
doğrusunu ele alalım.
sunun çemberi kestiği noktalara A ve B diyelim.
A
Çemberin merkezinin doğrusuna olan uzaklığına h di-
yelim. r
O
Eğer, doğrusu çemberi iki farklı noktada kesiyorsa; h l
H
B
Bu çember üzerindeki noktalardan, den en uzak olanı

O
h<r A dır. Dolayısıyla,
h A
l
P
r
O
h l
Eğer, doğrusu çembere teğet ise; H
P noktası çember üzerinde hareketli bir nokta iken,

P nin ye olan uzaklığının en büyük değeri,
O h+r
h=r
dir. En küçük değerinin ise 0 olduğu âşikârdır.
h
l
Eğer, doğrusu çemberi kesmiyorsa ve teğet değil ise; Işık 36

doğrusu çember teğet ise,
A
O
h>r
h O
l
l
H
bu çember üzerindeki noktalardan, ye en uzak olanı

eşit(siz)likleri sağlanır.
A dır.
Benzer şekilde,
O
h < r ise doğrusunun çemberi iki farklı noktada kestiğini,
r P
h = r ise doğrusunun çembere teğet olduğunu, l
h > r ise doğrusu ile çemberin ortak noktası olmadığını P noktası, çember üzerinde hareketli bir nokta iken, P
nin ye olan uzaklığının en büyük değeri,
söyleyebiliriz. 2r
dir. En küçük değerinin ise 0 olduğu yine âşikardır.
Bunlara bağlı olarak, aşağıdaki IŞIK'ları verelim.

Ek: Analitik İnceleme Çember - Ek
Eğer, bu iki çember dıştan teğet ise;

Işık 37
doğrusu ile çemberin ortak noktaları yoksa,
A r2
r1 r1 + r2 = a
O1 O2
r a
h r
B
l
H Eğer, bu iki çember içten teğet ise;
bu çember üzerindeki noktalardan, den en uzak olanı

A, ye en yakın olanı B dir.
A r2 r1
O2
r |r2 r1| = a
O1 a
h r P
B
l
H
P noktası çember üzerinde hareketli bir nokta iken, P Eğer bu iki çemberin ortak noktaları yoksa ve biri diğerinin
nin ye olan uzaklığının en büyük ve en küçük değerleri iç bölgesinde kalıyorsa;
sırasıyla,
h+r
a
h–r
r2 |r1 r2| > a
dir. O1 O2
r1
Son olarak iki çemberin birbirine göre durumlarını ince-
leyelim. Eğer, bu iki çember kesişmiyorsa ve biri diğerinin iç böl-

gesinde değil ise,
Düzlemde O1 merkezli ve r1 yarıçaplı bir çember ile O2
merkezli ve r2 yarıçaplı bir çemberi ele alalım.
Çemberlerin merkezleri arasındaki uzaklığa a diyelim.

a
O1 O2 r1 + r2 < a
Eğer, bu iki çember farklı iki noktada kesişiyorsa; r1 r2
r1 r2
O1 O2 r1 + r2 > a
a
eşit(siz)likleri sağlanır.

Çember - Ek Ek: Analitik İnceleme
Benzer şekilde,
Işık 39
r1 + r2 > a ise çemberlerin iki farklı noktada kesiştiğini,
Kesişmeyen ve biri diğerinin iç bölgesinde kalmayan iki
r1 + r2 = a ise çemberlerin dıştan teğet olduğunu, çemberi ele alalım.
Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2, yarıçaplarına r1 ve

|r1 – r2| = a ise çemberlerin içten teğet olduğunu,
r2, merkezleri arasındaki uzaklığa da a diyelim.
|r1 – r2| > a ise çemberlerin ortak noktasının olmadığını ve O1 merkezli çember üzerinde hareketli bir P ve O2 mer-
birinin, diğerinin iç bölgesinde kaldığını, kezli çember üzerinde hareketli bir Q noktası alalım.
|PQ| uzunluğu hem en büyük değerini, hem de en kü-

r1 + r2 < a ise yine çemberlerin ortak noktasının olmadığını
çük değerini,
ve birinin, diğerinin iç bölgesinde kalmadığını söyleyebi-
liriz. P, O1, O2, Q
noktaları doğrudaş olduğu zaman alır.

Bunlara bağlı olarak, aşağıdaki IŞIK'ları verelim.
O1 P¢ Q¢ O2
P Q
r1 r1 r2 r2
a
Işık 38
Dolayısıyla, |PQ| nun en büyük değeri;
O1 merkezli ve r1 yarıçaplı bir çemberle, bu çemberi
iki farklı noktada kesen, O2 merkezli ve r2 yarıçaplı bir r1 + a + r2
çemberi ele alalım.
en küçük değeri ise;
Bu iki çemberin merkezleri arasındaki uzaklığa a diyelim.
a – (r1 + r2)
O1 merkezli çember üzerinde hareketli bir P, O2 merkezli
dir.
çember üzerinde de hareketli bir Q noktası alalım.
|PQ| uzunluğu en büyük değerini,
P1, O1, O2, Q
noktaları doğrudaş olduğu zaman alır.
Tenef füs
O1 O2
P Q
r1 r2
a
Mekansal Zeka:
Kişinin yönünü bulup bulamadığı

Dolayısıyla, |PQ| nun en büyük değeri;
mekansal zekanın göstergesidir.
r1 + a + r2
Mimarlar ve futbolcular için olduk-
dir. ça gerekli bir yetenektir.
|PQ| nun en küçük değerinin 0 olduğu zâten âşikârdır.

Ek: Analitik İnceleme Çember - Ek
Işık 40 Işık 42
Kesişmeyen ve biri diğerinin iç bölgesinde kalan iki Birbirine A noktasında içten teğet olan O1 merkezli ve r1
çemberi ele alalım. yarıçaplı çember ile O2 merkezli ve r2 yarıçaplı bir çem-
Çemberlerin merkezlerine O1 ve O2, yarıçaplarına r1 ve beri ele alalım. (r1 > r2)
r2, merkezleri arasındaki uzaklığa da a diyelim. O1 merkezli çember üzerinde hareketli bir P ve O2 mer-
O1 merkezli çember üzerinde hareketli bir P ve O2 merkezli çember üzerinde hareketli bir Q noktası alalım.
kezli çember üzerinde hareketli bir Q noktası alalım. |PQ| uzunluğu, en büyük değerini P, A, Q noktaları doğ-
|PQ| uzunluğu hem en büyük değerini, hem de en kü- rudaş olduğu zaman alır.
çük değerini P, O1, O2, Q noktaları doğrudaş olduğu
zaman alır.
Q
O1 O2
P A
r1 r1 r2 r2
P¢
a r 2 Q¢
O2 r1
Q
r1 O1
P Dolayısıyla, |PQ| nun en büyük değeri,

2r
Dolayısıyla, |PQ| nun en büyük değeri; dir.
r1 + a + r2
PQ nun en küçük değerinin 0 olduğu âşikârdır.
en küçük değeri ise;
r1 – (a + r2)
dir.
Son DNA’mızı çözme işini size bırakıyoruz.

Işık 41
Birbirine A noktasında dıştan teğet olan O1 merkezli ve
r1 yarıçaplı çember ile O2 merkezli ve r2 yarıçaplı çem-
beri ele alalım.
DNA
O1 merkezli çember üzerinde hareketli bir P ve O2 mer-
A
kezli çember üzerinde hareketli bir Q noktası alalım. 12
B
|PQ| uzunluğu, en büyük değerini P, A, Q noktaları doğ- 7 2
rudaş olduğu zaman alır. O2
O1 Q
A
O1 O2
P Q P
r1 r1 r2 r2
Şekildeki doğrusu O1 merkezli ve 7 cm yarıçaplı
çembere A da; O2 merkezli ve 2 cm yarıçaplı çembere
Dolayısıyla, |PQ| nun en büyük değeri; de B de teğettir. Bu iki çember üzerinde hareketli P ve
Q noktaları alınıyor.
2(r1 + r2)
dir. Buna göre, |PQ| nun en küçük değeri kaç cm dir?
En küçük değerinin 0 olduğu âşikârdır. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Matematik Vadisi Cember 11 Sinif

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matematik Vadisi Cember 11 Sinif

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Genetik Kopya Serisi

Kitabýn Adý Yayýn Editörü

Seri Adý ve Numarasý

Dizgi Gürkan GÜLCEMAL

Kevser ÜNLÜ Alpaslan CERAN

Genel Daðýtým öðretmenlerine teþekkür ederiz.

(0.312. 384 13 95)

Bu kitabýn bütün haklarý saklýdýr.

NEDEN MATEMATİK VADİSİ?

Kısaca, Matematik Vadisi’nin uzmanlığını fark edeceksiniz.

GENETİK KOPYA YÖNTEMİ

MATEMATİK VADİSİ’NİN KADROSU

HAZİNE veya IŞIK’lara ulaşabilmek

A Hazine Avı’ndan elde ettiğimiz ve

CD doþrusu [AB] çaplÆ yarÆm çembere E noktasÆnda

DNA da kullanılan sorunun biraz de-

ğiştirilmiş şekli, yani Genetik Kopyası

y ABCD bir teþetler Sadece o tip soruda kullanılabilecek

HAZİNE ve IŞIK’lar kadar yoğun kul-

Uyarı Soruyu çözerken öğrencinin yapabi-

NOT etmemiz gereken, IŞIK ve

b x ancak farklı konularla ilgili olan bilgi-

EK - Analitik İnceleme ...................................................................... Sayfa: 333 - 336

Şimdi sabit bir O noktası alıp, bu O noktasından r birim

Düzgün çokgenleri, kenar sayısını 3 ten başlatarak, sıra-

Bu şekilde işleme devam ederken görürüz ki O nokta-

Yukarıdaki iki şekilden biri düzgün 17-gen, diğeri ise çem-

Yarıçapın genelde r ile gösterilmesinin sebebi İngilizce’de

Çember için, şöyle bir tanım da verebiliriz:

11. SINIF GEOMETRİ 7

Çap ve yay terimlerinin tanımını verdikten sonra Hazine 1

Hazine 1'in VADİ DİLİ'ndeki karşılığı

Bir çemberin merkezinden geçen sonsuz çoklukta doğru

olduğu için çemberin sonsuz tane çapı vardır.

Bir çemberin çapı, çemberi tam ortadan ikiye böler.

8 11. SINIF GEOMETRİ

Eğer A ve B noktaları işaretlendikten sonra hangi yayın

üçüncü bir yardımcı harf kullanılır.

da simetri ekseni vardır. Ayrıca, çapları üzerinde taşıyan

yarıçapları üzerinde taşıyan ışınlar olan açının iç bölge-

sinde kalan parçasına çemberin yayı denir.

Kırmızı olanı mı?

Mavi olanı mı?

İşte bu tip belirsizlikleri engellemek için üçüncü bir harf

Ayrıca yayların birbirine karışmaması için verilen aşağıda-

ki tanımı da bilmenizde fayda var.

11. SINIF GEOMETRİ 9

Tekrar YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden,

AB minör yayı (Küçük olan) (Mavi renkli AB yayı)

AB major yayı (Büyük olan) (Kırmızı renkli AB yayı)

Yukarıda verilenlere göre, x kaç cm dir?

O2B = a dersek, YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, O çeyrek

olur. [CH] ⊥ [OA]

Yukarıda verilenlere göre, |CH| = x kaç cm dir?

10 11. SINIF GEOMETRİ

YARIÇAP EŞİTLİĞİ'nden, O çemberin

Yukarıda verilenlere göre, O noktasının [AB] ye

OHC dik üçgeninde Pisagor Teoremi'nden

[OA] ve [OB] yarıçaplarını çizelim.

|AO| = |OB| = |OC| = 5 cm

Yukarıda verilenlere göre, |CH| = x kaç cm dir? |AH| = |HB| = 4 cm

11. SINIF GEOMETRİ 11

[OB] yarıçapını çizersek