Chromatografia jest techniką rozdzielania mieszanin substancji w układzie dwufazowym

(faza stacjonarna/faza ruchoma).

Faza stacjonarna – sorbent, stałe lub żelowe złoże - substancja umieszczona w kolumnie
chromatograficznej: Ciało stałe, Ciecz na nośniku, Żel

Faza ruchoma – eluent- ciekły rozpuszczalnik - substancja przechodząca w sposób ciągły przez fazę
stacjonarną: Gaz , Ciecz, Gaz w stanie nadkrytycznym (fluid)

Przyjmując za kryterium podziału metod chromatograficznych stan skupienia fazy ruchomej

wyróżniamy
chromatografię gazową i chromatografię cieczową.

Chromatografia cieczowa (LC) to technika rozdzielania, gdzie fazą ruchomą jest ciecz. Fazy ruchome
w chromatografii cieczowej stanowią pojedyncze rozpuszczalniki lub ich dwu-albo więcej
składnikowe mieszaniny.

Metoda ta służy do otrzymywania użytkowych ilości czystych substancji ze złożonych mieszanin.

Stosując chromatografię cieczową można analizować ok 80% więcej związków niż za pomocą
chromatografii gazowej.

Chromatograf

Przyrząd lub zestaw przyrządów służący do wykonywania rozdzielania chromatograficznego.

Dozownik – urządzenie za pomocą, którego wprowadzamy próbkę do fazy ruchomej przed złożem
chromatograficznym lub na to złoże.

Kolumna – rurka ze znajdującą się w niej fazą stacjonarną, przez którą przepływa faza ruchoma.

Detektor – urządzenie, które monitoruje skład wypływającego z kolumny eluatu w sposób ciągły, a
zapis wskazań detektora w czasie rozdzielania to chromatogram.

Zasada metody

Ze zbiornika lub zbiorników pompą zasysa się fazę ruchomą, nazywaną też eluentem
( rozpuszczalnik), która poprzez dozownik jest tłoczona do kolumny chromatograficznej wypełnionej
fazą stacjonarną. Za pomocą dozownika do strumienia cieczy wyprowadza się próbkę, której składniki
rozdzielają się w kolumnie i na wyjściu z niej są wykrywane przez detektor. Sygnał elektryczny z
detektora po wzmocnieniu jest zapisywany na taśmie rejestratora lub rejestrowany za pomocą
komputera w postaci pliku chromatograficznego.

Pik chromatograficzny, w którym rozkład stężenia odpowiada pasmu stężeniowemu substancji

opuszczającej kolumnę chromatograficzną, a zapis ten nosi nazwę chromatogramu.

Rodzaje chromatografii

Chromatografia kolumnowa- technika rozdzielania, w której faza stacjonarna znajduje się w

kolumnie. Cząstki stałej fazy stacjonarnej albo nośnika pokrytego ciekłą fazą stacjonarną wypełniają
całą objętość rurki lub są osadzone na wewnętrznych ściankach rurki.
Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest metodą analityczną pozwalającą na rozdział
różnorodnych mieszanin związków chemicznych. Stanowi lepsze rozwiązanie niż zwykła
chromatografia kolumnowa ze względu na krótszy czas analizy, większą rozdzielczość i mniejsze
zużycie fazy ruchomej (eluentu).
Lepsza czułość i uniwersalność tej metody sprawia, że wykorzystuje się ją w analizie substancji
pochodzenia roślinnego.

Chromatografia planarna – technika rozdzielania, w której faza stacjonarna jest płaską warstwą;
rozróżnia się tu chromatografię bibułową oraz chromatografię cienkowarstwową (TLC) - fazą
stacjonarną, która tworzy płaszczyznę jest żel kamionkowy, naniesiony na podłoże z płytek szklanych
lub folii aluminiowych.

Chromatografia powinowactwa pozwala na rozdzielenie mieszanin substancji dzięki wykorzystaniu

specyficznych oddziaływań biologicznych. Takie oddziaływania można zaobserwować pomiędzy
przeciwciałami i antygenami , enzymami i substratami, enzymami i inhibitorami lub hormonami i
receptorami.

Stosowana jest do rozdziału białek (np. lektyn z roślin strączkowych) ze względu na ich duże
powinowactwo do specyficznych ligandów, które związane są z nierozpuszczalnym złożem.

Zastosowanie chromatografii:

Jakościowa i ilościowa analiza mieszaniny związków nieorganicznych i organicznych.

Analiza leków i substancji biologiczne czynnych białka, polipeptydy, aminokwasy, polisacharydy,

węglowodory (karotenoidy) witaminy A, D, E, B, C, sterydy, kwasy nukleinowe i ich składniki –
wykrywanie mikotoksyn, konserwantów.

Izolacja produktów naturalnych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (HLPC)

Izolacja produktów syntezy leków (farmaceutyków, składników kosmetyków itp.),

Piśmiennictwo

1) Kaczyński Z., Stepnowski P., Synak E., Szafranek B., Techniki Separacyjne, Uniwersytet
Gdański, Gdańsk 2010, str. 127, 152-160, 183
2) Kamiński M. : Chromatografia cieczowa, Wydawca: Centrum Doskonałości Analityki
Monitoringu Środowiskowego, Gdańsk 2004,
3) Kozik A., Rąpała – Kozik M., Guevara – Lora I. Analiza instrumentalna w biochemii. Wybrane
problemy i metody instrumentalnej biochemii analitycznej. Seria Wydawnicza Instytutu Biologii
Molekularnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, 2001: 157 – 218
4) Kaczyński Z., Stepnowski P., Synak E., Szafranek B., Techniki Separacyjne, Uniwersytet
Gdański, Gdańsk 2010, str. 127, 152-160, 183
5) Machowski M., Kaliszewska D., Kiss A. Chromatograficzne metody izolacji i identyfikacji
flawonoidów i saponin. BIULETYN Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego. Warszawa 2010, 4: 27 – 37
6) Witkiewicz Z., Podstawy Chromatografii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne Warszawa
1992, 1995, str. 147, 149, 171