ΓΙΓΑΚΣΟΡΙΚΗ ΓΙΑΣΡΙΒΗ

ΘΔΜΑ

«Δθίκεε ν λνθαξηαθνχ νξίν θαη εο

κνθαξηαθήο αηκάσεο κ ερσθαξηνγξαηθά
κέα αλίζεο»

Μάξθνο Καιαράλεο
Καξηνιόγνο

Α’ ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΑΚΗ ΚΑΡΓΙΟΛΟΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ,

ΙΠΠΟΚΡΑΣΔΙΟ ΝΟ΢ΟΚΟΜΔΙΟ, ΑΘΗΝΑ

ΑΘΗΝΑ
ΓΔΚΔΜΒΡΙΟ΢ 2016

1
ΣΡΙΜΔΛΗ΢ ΢ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ

1.Καζεγεήο Παχινο Σνχνδαο

2. Καζεγεήο Υξήνο Πίαβνο

3. Καζεγεήο Αζαλάηνο Αίσπνο

ΔΠΣΑΜΔΛΗ΢ ΔΞΔΣΑ΢ΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ

1. Καζεγεήο Παχινο Σνχνδαο

2. Καζεγεήο Υξήνο Πίαβνο

3. Καζεγεήο Αζαλάηνο Αίσπνο

4. Καζεγεήο Γεκήξηνο Σνχνιεο

5. Αλαπιεξψξηα Καζεγήξηα Κσλαλίλα Αγγέιε

6. Καζεγεήο Πέξνο Νηρνγηαλλφπνινο

7. Αλαπιεξσήο Καζεγεήο ξάηκνο ΢ηάνο

2
 ΔΤΥΑΡΙ΢ΣΙΔ΢

Παξαίνλαο πξνο θξίε ελ ηαθνξηθή ηαξηβή κν ζα ήζια λα ραξηήσ

νο θαζεγεέο Γεκήξην Σνχνιε θαη Υξήν Πίαβν γηα ελ πνήξημε, ελ

βνήζηα θαη ν ληαέξνλ νο θαά ελ ηάξθηα εο θπφλεεο εο.

Ηηαίξε κλία ζα ήζια λα θάλσ α πφινηπα κέιε εο ξηκινχο πηξνπήο

θαζεγεέο Παχιν Σνχνδα θαη Αζαλάην Αίσπν γηα ελ αλθίκεε κβνιηθή

νο λξνκή.

Ξρσξηή γλσκνχλε νίισ νλ θαζεγεή Πέξν Νηρνγηαλλφπνιν πν κ ελ

πξνσπηθφεά ν κ λέπλ λα αρνιεζψ κ ηο κε πκβαηθέο ηαγλσηθέο

κζφνο εο θαξηάο θαη ηηαίξα κ ελ ερσθαξηνγξαία. Καά ελ ηάξθηα εο

λξγαίαο καο σο ηηθφκλνο ηαξφο πξψα θαη σο πηεκνληθφο λξγάεο ν

κήκανο ν αξγφξα έζα γξά ζκέιηα ελ ερσθαξηνγξαία θαη ελ

θαξηνινγία γληθφξα πν κ βνήζεαλ ελ κέπηα αηνξνκία κν θαη

αξγφξα φαλ αρνιήζεθα κ ελ παηνθαξηνινγία. Τπήξμ κέλνξαο θαη

χκβνινο κν  θάζ παγγικαηθή ηγκή κν αθφκε θαη φαλ λ ξγαδφκνλ

ν κήκα ν. Ζ λρήο παξφξλε ν κ βνήζε λα γγξάςσ ελ ηαξηβή

αή.

Οινθιεξψλνλαο έλα κγάιν θάιαην εο πηεκνληθήο κν αηνξνκίαο φπσο ε

ηαθνξηθή ηαξηβή ε θέςε κν λ κπνξί παξά λα ξαί ελ κεέξα κν πν

κ ελ λρή θαη αιίσε «έγρε» χλακεο θαη κπαξάαεο κν πέξς λα

πχρσ νλ φρν κν θαη λα βιηψλνκαη θαζεκξηλά σο άλζξσπνο.

3
4
ΟΡΚΟ΢ ΗΠΠΟΚΡΑΣΟΤ΢

5
6
 Πξηρόκλα

Α. ΔΝΙΚΟ ΜΔΡΟ΢

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1

Βαηθέο αξρέο εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

1. Δηαγσγή……………………………………………………………………….…...15

2. Μέα αλίζεο. Σν πξφβιεκα ν κγέζνο θαη εο αζξφεαο……….….…...16

3. Μέζννη ρνξήγεεο σλ κέσλ αλίζεο………………………………….…...….17

4. ΢κπξηνξά σλ αιίσλ: Ζ πίξαή εο έλαεο σλ πξήρσλ…….….…..19

5. Ζ πξίπινθε ρέηε αλάκα α κέα αλίζεο θαη νο πξήρνο……....20

6. Απφ ηο κηθξναιίο ελ απηθφληε……………………………………….….21

7. Μέζννη απηθφληεο……………………………………..........................................22

- Τρληθέο απηθόληεο κ θααξνή σλ αιίσλ

- Τρληθέο απηθόληεο κ ηαήξεε σλ αιίσλ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2

Κιηληθέο αξκνγέο εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

1. Δλίρε σλ εκάσλ Doppler…………………………………………………….27

2. Απηθφληε εο αξηξήο θνηιίαο……………………………………………….28

3. Δθίκεε ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο……………………………….………29

4. Ζρσθαξηνγξαία πξφθιεεο……………………………………………………….30

5. Δθίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο……………………………………...……..31

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

7
 -Φηνινγία εο αληαίαο ξνήο

-Ιραηκία κνθαξίν

-Tν αηλόκλν εο κε παλαξξνήο ( no-reflow)

6. Eθίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο κ ερσθαξηνγξαηθά κέα αλίζεο…..45

-Αηκάσε ν κνθαξίν ν νμύ έκξαγκα ν κνθαξίν

-Αηκάσε ν κνθαξίν ελ ρξόληα ηραηκία

-Πννηθή θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο

7. Δθίκεε εο αληαίαο ξίαο κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο……...…56

8. Θξφκβνη θαη κάδο εο αξηξήο θνηιίαο………………………………..…………58

9. Ομχο ηαρσξηκφο ανξήο…………………………………………………….……..60

10. Μνθαξηνπάζηο……………………………………………..…………………..61

11. Ζρσθαξηνγξαία αλίζεο ελ παηνθαξηνινγία……………………………..63

12. Σν κέιινλ εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο…………………………...…………65

- Μανξά αξκάθσλ

- Τξηηάαο (3D) κιέο αλίζεο.

Β. ΔΙΓΙΚΟ ΜΔΡΟ΢

Πξίιεςε…………………………………………………………………………...…..69

Δηαγσγή……………………………………………………………………………….77

Χόνια ζεανιαία νόζορ

Μέζννη…………………………………………………..…………………………….82

Απνιέκαα………………………………………………………………………….90

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

8
Οξεία ζεανιαία νόζορ

Μέζννη…………………………………………………..…………………………….96

Απνιέκαα………………………………………………………………………….98

΢δήεε……………………………………………….…………………………..…100

Δηθφλο θαη πξηγξαηθά ραξαθεξηηθά νκάσλ…………………..……………….118

. ΒΙΒΛΙΟΡΑΦΙΑ

Γ. ΒΙΟΡΑΦΙΚΟ ΢ΗΜΔΙΩΜΑ

Η παούζα διαιβή εκπονήθηκε εν μέει σάη ζε ςποοία πος μος

σοηγήθηκε από ο Imperial College of London και σημαοδόηζη ων

αμακεςικών εαιειών Sonus Pharmaceuticals (Bothell,WA,USA)

και Bracco (SpA, Milan, Italy).

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

9
ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

10
Α. ΔΝΙΚΟ ΜΔΡΟ΢

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

11
12
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1

Βαηθέο αξρέο εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

1. Δηαγσγή

Απφ ηο πξψηκο κιέο ίρ γίλη θααλνεφ φη ε λίρε ν πξερνγξαηθνχ

ήκανο κ ελ ρξήε κέσλ αλίζεο νίιαη ελ παξνία σλ

κηθξναιίσλ ν λέηκν ηάικα (1). Ζ πξψε έλημε γηα ε ρξήε σλ κέσλ

αψλ φζεθ απφ νο Gramiak R θαη Shah ΡΜ ν 1968, φαλ παξαήξεαλ ελ

απηθφληε ν αξηξνχ θφιπν κά απφ έγρε εο πξάηλεο ρξσηθήο

ηλνθαλίλεο, πν ρνξεγήζεθ γηα ελ απηθφληε εο αληνχεο ανξήο (2).

Οη κηθξναιίο πν ρξεηκνπνηήζεθαλ αξρηθά ήαλ ί πνιχ κγάιο γηα λα

ηαπξάνλ ελ πλκνληθή κηθξνθθιννξία, ή φαλ ήαλ κηθξφξο ήαλ πνιχ

ααζίο γηα λα πηβηψνλ ελ αξηξή θαξηά θαη λα πηξέςνλ ελ απηθφληε

ν κνθαξίν. ΢ηο αξρέο εο θαίαο ν ‟80 πηξακαηθέο κιέο πνήξημαλ

ελ ρξήε σλ κέσλ αλίζεο γηα ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο (3,5).

Παξφια αά ε αλάγθε γηα λναληαία έγρε, νη φβνη γηα ελ αάιηα

ρνξήγεεο θαη ε αάζηα σλ κέσλ πξηφξηαλ ελ ρξήε νο  πηξακαηθφ κφλν

πίπν. Ζ βιίσε ελ ρξήε σλ κέσλ αλίζεο πξνέθς απφ ελ λξγαία

σλ αξκαθηθψλ αηξηψλ παξαγσγήο νο, εο βηνκεραλίαο παξαγσγήο σλ

ερσθαξηνγξάσλ θαη εο ηαξηθήο έξλαο. Οη πξψο εκηνχξγεαλ αζξά θαη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

13
ααιή κέα αλίζεο πν ίραλ ελ λαφεα λα ηαπξάνλ ν πλκνληθφ

ξηρνηηθφ ξψκα, λα κπνξνχλ λα πηχρνλ θαιχξε απηθφληε εο αξηξήο

θνηιίαο θαη λα ληρχνλ ν ήκα ν κνθαξίν, κά απφ λνιέβηα έγρε. Ζ

χξε παλέθακς κ πνιάξηζκο θαηλννκίο ελ ρλνινγία σλ πξήρσλ φπσο

ε απηθφληε κ αξκνληθέο ρλφεο, ε ηαθθνκκέλε απηθφληε, ν λακηθφ

Doppler , ν Doppler αλαξνήο παικνχ θαη ε παικηθή αθνινζία αλίζεο. Σέινο ε

ηαξηθή έξλα κιέε θιηληθά κνλέια γηα α νπνία ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο

κνθαξίν ζα κπνξνχ λα ψη εκαληθέο πιεξννξίο γηα νλ αζλή.

2. Μέα αλίζεο. Σν πξόβιεκα ν κγέζνο θαη εο αζξόεαο.

Ζ απηθφληε εο αξηξήο θαξηάο θαη εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ ελ ρξήε

λνιέβησλ κέσλ αλίζεο απαηνχλ ν ηαπλκνληθφ πέξακα κηθξναιίσλ.

Σν κέγζνο σλ κηθξναιίσλ ίλαη πξναλψο θαιαηψνο εκαίαο. ΢

πηξάκαα κ δψα κηθξναιίο κγαιχξο απφ 15 κm πξνθαινχλ νιάρηνλ

παξνηθή απφξαμε ξηρνηηθψλ αγγίσλ (6), λψ κηθξφξο αιίο (< 10 κm )

καλίδνλ πάλσ απφ 99% θθιννξία κέα απφ α ξηρνηή ρσξίο λα γθισβίδνλαη

(6,7). Απφ ελ άιιε κξηά κηα αιία κ αέξα ένην κγέζνο θααξέαη κέα

 ξφιπα ιφγσ εο πηαληαθήο άεο, εο ηάρεο ν αέξα απφ ηο

αιίο ν αίκα (8) θαη εο πξηβάιιναο αξεξηαθήο πίεο (9). ηα λα

ηζεζί αφ ν ζέκα εο αζξφεαο ξίο θχξηο ξαεγηθέο έρνλ ηνζεζί,

κφλο ή  λακφ: ε εκηνξγία θιχνο πν λα κπνίδη ελ ηάρε πξνο α

έμσ ν αέξα (πξσΐλο, σνιηπίηα ή πνικξή), ε ρξήε νηψλ κ ηηφεο

πηαληνξαηθνχ παξάγνλα (πρ παικηηθφ νμχ) γηα ελ κίσε εο πηαληαθήο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

14
άεο, θαη ν γέκηκα σλ αιίσλ κ αέξηα ςεινχ κνξηαθνχ βάξνο πν έρνλ

πνιχ ρακειή ηαιφεα θαη ηάρε ν αίκα (πρ. ζνξηνάλζξαθο).

3. Μέζννη ρνξήγεεο σλ κέσλ αλίζεο

Σν δήεκα εο σήο φεο ν κέν αλίζεο θαζψο θαη ν ξφπν ρνξήγεεο

(bolus, λρήο έγρε ή παξαακέλε λνιέβηα έγρε) ίλαη πνιχ εκαληθφ γηα

ελ νπηθή θίκεε εο απηθφληεο ν κνθαξίν θαη γίλαη μαηξηθά θξίηκν

ελ πξνπάζηα πννηθνπνίεεο εο αηκαηθήο ξνήο ν κνθαξίν. Ζ ηαληθή

γθέλξσε ν κέν ν αίκα πξνθηκέλν λα πηρζί ε θαάιιειε απηθφληε

ν κνθαξίν πξηνξίδαη κέα  πνιχ λά φξηα. Απφ ε κία πιξά ε ςειή

γθέλξσε ν κέν πξνθαιί κίσε ν ήκανο α καθξηλά πία απηθφληεο

λψ απφ ελ άιιε ε ρακειή γθέλξσε πξνθαιί ρακειφ ιφγν ήκανο/ζνξχβν.

Αθνινζψλαο ελ bolus έγρε (Δηθφλα. 1, άλσ πίν) ν κέν αλίζεο άλη

χλνκα ν ηαληθφ άκα γθέλξσεο θαά ελ ηάξθηα εο πιήξσεο ν

κνθαξίν λψ παξακέλη θαη θαά ελ ηάξθηα εο θέλσεο. ΢ελ κέγηε έλαε

ν ήκανο ε γθέλξσε ίλαη ρλά φν ςειή πν απνθιίη ελ σή

απηθφληε ιφγσ εο εκηνξγίαο παξκβνιψλ.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

15
Δηθόλα.1: Bolus έγρε (Εηθόλα. 1, άλσ πίν) ν κέν αλίζεο άλη  ύλνκν

ρξόλν ν ηαληθό άκα γθέλξσεο θαη ν ηαεξί κόλν θαά ηο άηο wash in θαη

wash out λώ ε λρήο έγρε (Εηθόλα 1, θάσ πίν) πξνέξη αζξή γθέλξσε

σλ κηθξναιίσλ πν ηθνιύλνλ ελ απηθόληε κ νο πέξερνο.

Ζ λρήο έγρε (Δηθφλα 1, θάσ πίν) απνχγη ηο παλαιακβαλφκλο bolus

γρχηο γηα ελ ηινπνίεε εο φεο θαη ελ αλάθεε εο ηθφλαο, πξνέξη

αζξή γθέλξσε σλ κηθξναιίσλ πν ηθνιχλνλ ελ απηθφληε κ νο

πέξερνο, θαη θααιήγη  κηθξφξε μαζέλεε ν καθξηλνχ ήκανο (10,11).

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

16
4. ΢κπξηνξά σλ αιίσλ: Η πίξαή εο έλαεο σλ

πξήρσλ

Οη κηθξναιίο αέξα κέα  έλα γξφ κέν παξνηάδνλ κηα κνλαηθή

κπξηνξά φαλ παξξίθνλαη  έλα πίν πξήρσλ, καλίδνλαο ηανξηθά

πξφπα αιάλσεο αλάινγα κ ελ ηξρφκλε λέξγηα πξήρσλ. ΢ ρακειή

λέξγηα νη κηθξναιίο ν κέν αλίζεο θίζλαη  ρακειή πίε θξνχεο

θαη ν φγθνο νο παξακέλη αζξφο ν ρξφλν. Αφ νλνκάδαη γξακκηθή πηξνή

ήκανο. Ζ λίρε ν ήκανο  αήλ ελ πξίπσε ίλαη σο θ νχν αλάινγε

κ νλ αξηζκφ σλ αιίσλ (12). ΢ηο λήζηο ρληθέο ηαξηθήο απηθφληεο α

ηαπλκνληθά κέα αλίζεο απνινχλαη απφ κηθξναιίο πν ίλαη πνιχ

κηθξφξο  ηάκξν (<10 κm) απφ ν κήθνο θχκανο σλ πξήρσλ (0,63 mm α

2.5 MHz).

΢ ςειφξε έλαε πξήρσλ νη κηθξναιίο παξάγνλ κε γξακκηθή πηξνή

ήκανο πν ραξαθεξίδαη απφ ελ παξαγσγή αξκνληθψλ ρλνήσλ. Αφο ν

χξνο κεραληκφο γηα ελ βιίσε εο απηθφληεο σλ κηθξναιίσλ  ρέε

κ νο πξηβάιινλο ηνχο πξνθαιί πίεο ε φλεή νο κ λρίο θχθινο

αμνκίσεο ν κγέζνο νο. Σν χξνο εο καβνιήο φγθν σλ κηθξναιίσλ

ίλαη κέγην  κηα γθθξηκέλε ρλφεα πν νλνκάδαη ρλφεα αλήρεεο

(resonance frequency 14,15). ΢ λέπηα νχν ν κέν αλίζεο απηθνλίδαη

θαιχξα απφ ελ ηγκή πν παξάγη αξκνληθέο ρλφεο  ρέε κ νο

πξηβάιινλο ηνχο νη νπνίνη λ παξάγνλ (Δηθ.2).

Σέινο φαλ νη κηθξναιίο πνβάιινλαη  νξηαθά ςειή λέξγηα πξήρσλ

αέο θααξένλαη θαη παξάγνλ έλα παξνηθφ ήκα ςεινχ χξνο κ ξχ

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

17
άκα ρλνήσλ. Αφο ν ξίνο κεραληκφο πξηγξάαη σο πξνθιεή αθνηθή

θπνκπή (16-18). Ζ έλαε θαη α ραξαθεξηηθά ανχ ν κεραληκνχ μαξψλαη

απφ ηο ηηφεο ν θιχνο σλ κηθξναιίσλ θαη ν αξίν πν πξηέρνλ.

Δηθόλα 2: Όαλ νη κηθξναιίο πνβάιινλαη  ςειή λέξγηα πξήρσλ

παξάγνλ βαηθέο θαη αξκνληθέο ρλόεο.

5. Η πξίπινθε ρέηε αλάκα α κέα αλίζεο θαη νο

πξήρνο

Οη αλσέξσ ξηο ηανξηθέο κπξηνξέο πξνθαινχλαη απφ έλα ξχ άκα

λξγίαο πξήρσλ, θαη κπνξνχλ λα λπάξρνλ κέα  αφ. Δπίεο κπνξνχλ λα

ηαέξνλ αλάινγα κ ε αζξφεα σλ κέσλ αλίζεο. Αλίνηρα  θάζ

ίγκα κέν αλίζεο νη κηθξναιίο λ έρνλ φιο ελ ίηα ηάκξν. Αλ θαη

θάζ ερνβνιέαο πξήρσλ ραξαθεξίδαη απφ κηα γθθξηκέλε ρλφεα θπνκπήο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

18
ελ πξαγκαηθφεα θπέκπη πξήρνο  έλα πην ξχ άκα ρλνήσλ. Ζ

ραία ρέηε αλάκα α ηανξηθά κγέζε σλ κηθξναιίσλ θαη ν ξχ

άκα ρλφεαο θπνκπήο σλ πξήρσλ, πηξέπη  νξηκέλο κηθξναιίο

λα πχρνλ ε ρλφεα αλήρεήο νο. Αφ ν αηλφκλν πξνθαιί αξκνληθέο

ρλφεο απφ ελ πιηνςεία σλ κέσλ αλίζεο πν ρξεηκνπνηνχλαη απφ νο

ερσθαξηνγξάνο ιαίαο γληάο. Σέινο ε γθέλξσε σλ κηθξναιίσλ

πεξάδη ν ήκα πν ιακβάλαη απφ νο ερνβνιίο: ΢ ςειή γθέλξσε νη

κηθξναιίο λ κπξηέξνλαη αλ αφλνκνη αιαλσέο αιιά κάιινλ σο έλαο

νκνηνγλήο αλαλαθιαήο πν εκηνξγί έλα ίνο απίαο πν παξκπνίδη ελ

απηθφληε α απψξα πία (attenuation 19). Δπηπιένλ ν άκα γθέλξσεο

σλ κηθξναιίσλ πν ρξεηκνπνηνχλαη ελ ηαξηθή απηθφληε, παξαεξίαη

εκαληθή αιιειπίξαε αλάκα ν παξαγφκλν ήκα θάζ αιίαο (20).

6. Από ηο κηθξναιίο ελ απηθόληε

Ζ πξφθιεε γηα ηθαλνπνηεηθή απηθφληε εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ ελ

ρξήε κέσλ αλίζεο πξβαίλη ελ απιή απηθφληε σλ θαξηαθψλ θνηινήσλ.

Σα κέα αλίζεο πξέπη λα κπνξνχλ λα αληρλχνλ ελ κηθξή πνφεα αίκανο πν

βξίθαη ελ κνθαξηαθή κηθξνθθιννξία παξά ν ηρξφ ήκα πν παξάγαη

απφ νο πξηβάιινλο ηνχο. Ζ θίκεε εο αηκάσεο σλ κνθαξηαθψλ ηψλ

παξακέλη ε πην λαξπαηθή αξκνγή εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο. ηα λα

πηρί ν φρνο αφο θαηλνχξηο κέζννη, πηπξφζα ελ αξκνληθή απηθφληε,

μιίνλαη λέρηα.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

19
7. Μέζννη απηθόληεο

- Τρληθέο απηθόληεο πν ρξεηκνπνηνύλ ελ θααξνή σλ

κηθξναιίσλ

Οη ρλνινγίο απηθφληεο κ ρξήε κέσλ αλίζεο ρσξίδνλαη  κζφνο πν

βαίδνλαη ελ θααξνή σλ κηθξναιίσλ θαη  ρληθέο πν φρνο νο ί-

λαη ε ηαήξεε σλ κηθξναιίσλ. Καά γληθφ θαλφλα, νη πξψο ρξεηκνπνηνχλ

κεραληθφ ίθε (ΜΓ) > 1,0, λψ νη χξο ρξεηκνπνηνχλ λήζσο ΜΓ < 0,3 πξν-

θηκέλν λα πξηνξίδαη ε θααξνή ν κέν αλίζεο.

΢ ςειφξνο ΜΓ, ν κε γξακκηθφο λνληκφο σλ κηθξναιίσλ αλίζεο, -

λφο ν πξερεηθνχ πίν, έρη σο απνέικα ε εκηνξγία αξκνληθψλ εκάσλ

θαη ελ λέρηα θααξνή σλ κηθξναιίσλ. Σπηθά νη αξκνληθέο αέο

ρλφεο καλίδνλαη  πνιιαπιάηα εο καηφκλεο (βαηθήο) ρλφεαο, κ

ελ ηρξφξε απφθξηε λα καλίδαη ελ χξε αξκνληθή. Παξφιν πν ελ

ρλφεα εο χξεο αξκνληθήο παξαεξίαη κάνε ήκανο θαη απφ νο η-

νχο, ν πιάνο ανχ ίλαη ρακειφξν απφ ν πιάνο ν ήκανο αλίζεο θαη

κπνξί λα αληρλζί απφ νο ερνβνιίο ιαίαο ρλνινγίαο. ΢ αθφκα κγαιχ-

ξο αξκνληθέο ρλφεο, ν ήκα ν ηνχ ζα ίλαη κεακηλφ αιιά ζα λρίη λα

πάξρη ήκα αλίζεο. Οη ρληθέο αέο νλνκάδνλαη «πξαξκνληθέο» θαη νηα-

ηθά βαίδνλαη ελ ιήςε πηιγκέλσλ ςειφξσλ ρλνήσλ. Ωφν,  αέο

ηο ςειφξο αξκνληθέο ν ιακβαλφκλν πιάνο ν ήκανο αλίζεο παξακέλη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

20
πνιχ κηθξφ, πξάγκα πν ηο θαζηά μαηξηθά αίζεο νλ ζφξβν θαη ηο ςν-

ηθφλο. Παξφιν πν νη ρληθέο αέο ίλαη αίζεο φνλ ανξά ελ αλίρλε σλ

κηθξναιίσλ, πξέπη λα ρξεηκνπνηνχλαη νλ ηαθθνκκέλν ξφπν απηθφληεο,

πξνθηκέλν λα ίλαη ρξφλνο ηο κηθξναιίο αλίζεο λα μαλαγκίνλ ν

κνθάξην κά απφ θάζ πιαίην. ΢ελ πξάμε, αφ εκαίλη φη έλα πιαίην ιακβά-

λαη θάζ 1, 2, 3, ή κέρξη θαη 10 θαξηαθνχο θχθινο. Ζ ρξήε εο ηαθθνκκέλεο α-

πηθφληεο ίλαη πην χθνιε, πξάγκα ν νπνίν ζσξίαη απφ πνιινχο εκαληθφ

κηνλέθεκα.

- Τρληθέο απηθόληεο κ ηαήξεε σλ κηθξναιίσλ

Όπσο αλαέξζεθ πξνεγνχκλα, ε αλάγθε εο ηαθθνκκέλεο απηθφληεο θαζηά πην

χθνιε ε ρξήε σλ ρληθψλ απηθφληεο πν ρξεηκνπνηνχλ ελ θααξνή σλ

αιίσλ. Δπίεο, απφ πνιινχο ζσξίαη εκαληθφ κηνλέθεκα ε απνία νπνηα-

ήπν πιεξννξίαο ρηθά κ ελ θηλεηθφεα σλ νηρσκάσλ.

Ο ρακειφο ΜΓ ιαρηνπνηί ελ θααξνή σλ κηθξναιίσλ, αιιά απφ ελ άι-

ιε παξάγη πνιχ αχλακν νπηζνθαδφκλν ήκα. Καά λέπηα, ζα πξέπη λα ρξε-

ηκνπνηεζνχλ πην αίζεο κέζννη σο πξνο ελ αλίρλε κέν αλίζεο, νη νπνί-

ο αφρξνλα ζα θααέιινλ ν ήκα ν ηνχ. Αέο νη κέζννη ρακεινχ ΜΓ ν-

λνκάδνλαη «πξαγκαηθνχ ρξφλν» θαη πηξέπνλ ελ αφρξνλε θίκεε εο θηλε-

ηθφεαο σλ νηρσκάσλ θαη εο αηκάσεο.

΢νλ πίλαθα 1 αλαέξνλαη νξηκέλο θανρξσκέλο νλνκαίο γηα ηο ρληθέο αέο.

΢ελ ζσξία, θαη λήζσο θαη ελ πξάμε, α κφλα ήκαα ηθφλαο πν ίλαη νξαά φ-

αλ ρξεηκνπνηνχκ ρληθέο απηθφληεο κ ηαήξεε σλ κηθξναιίσλ κ ρακε-

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

21
ιφ ΜΓ  πξαγκαηθφ ρξφλν ίλαη αά πν πξνέξρνλαη απφ ηο κηθξναιίο αλί-

ζεο, νκέλν φη α ήκαα σλ ηψλ θααέιινλαη ιίσο. ΢ ρακειέο γθ-

λξψηο κηθξναιίσλ αλίζεο, ε πνφεα ν κέν αλίζεο λφο ν κν-

θαξίν κπνξί λα ίλαη κηθξή γηα λα πξνθαιέη νπνηαήπν βιίσε εο ηθφλαο,

λψ ν κφλν ήκα πν κπνξί λα ίλαη νξαφ πξηνξίδαη ελ θνηιφεα εο αξη-

ξήο θνηιίαο. Δφνλ, ινηπφλ, ν κνθάξην ζα ίλαη καχξν θαη ε θνηιφεα σηλή, ν

απνέικα ζα ίλαη ν άξηνο πξνηνξηκφο ν λνθαξίν. Δπηπιένλ, ε

ηαήξεε σλ κηθξναιίσλ πηξέπη θαιχξε απηθφληε εο θνξήο εο αξη-

ξήο θνηιίαο  χγθξηε κ ε κβαηθή ςεινχ ΜΓ απηθφληε εο χξεο αξ-

κνληθήο κ ρξήε κέν αλίζεο. Ζ ςεινχ ΜΓ απηθφληε εο χξεο αξκνληθήο

εκηνξγί πίεο εκαληθά ήκαα ηνχ, πξάγκα ν νπνίν ρξαίλη νλ θαζνξη-

κφ σλ νξίσλ ν λνθαξίν.

Καζψο ε γθέλξσε σλ κηθξναιίσλ αλίζεο αμάλαη ν αίκα, κ αχμεε

ί ν φγθν εο bolus φεο ί ν ξζκνχ έγρεο, φ ν σξηθφ ν κν-

θαξίν ζα καληζί αξθή πνφεα κηθξναιίσλ βιηψλνλαο εκαληθά

ελ απηθφληε ν κνθαξίν. Ζ έλαε σλ εκάσλ αλίζεο ν κνθαξίν ί-

λαη άκα αλάινγε πξνο νλ αξηζκφ σλ κηθξναιίσλ πν πξηέρη ε κνλάα φγθν

ν κνθαξίν ε νπνία ίλαη ίε κ νλ φγθν αίκανο ν κνθαξίν.

Πίλαθαο 1 Σρληθέο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο πν ρξεηκνπνηνχλ ελ

θααξνή ή ελ ηαήξεε σλ αιίσλ.

Σρληθέο απηθόληεο κ θααξνή σλ αιίσλ

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

22
Απηθφληε χξεο αξκνληθήο

Τπξαξκνληθέο

Αλαξνή παικνχ

Γλακηθφ Doppler απηθφληεο αξκνληθψλ (Angio)

Σρληθέο απηθόληεο κ ηαήξεε σλ αιίσλ

Μέζννη ρακεινχ ΜΓ  πξαγκαηθφ ρξφλν

Γηακφξσε ηρχνο

Γλακηθή αλαξνή παικνχ

Απηθφληε αλίζεο Cadence

Παικηθή αθνινζία αλίζεο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

23
ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

24
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2

Κιηληθέο αξκνγέο εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

1. Δλίρε σλ εκάσλ Doppler

Σα χγρξνλα ήκαα ερσθαξηνγξαηθήο απηθφληεο ίλαη νηακέλα κ μαη-

ξηθά αίζεα ήκαα πμξγαίαο Doppler θαη ε αλάγθε γηα βιίσε εο η-

θφλαο ίλαη πξηνξηκέλε. Ωφν, κ ε ρξήε κηθξναιίσλ αλίζεο κπνξί λα

πηρζί αθφκα κγαιχξε λίρε σλ εκάσλ. Αθφκα θαη ελ πξίπσε πν

νη κηθξναιίο έρνλ θααξαί θαη ελ θθιννξία έρνλ κίλη κφλν ζξαχ-

καα απφ α θιχε νο, ν άκα ν Doppler θαη πάιη καλίδη βιίσε. Αφ

εκαίλη φη νη βιησκέλο κ θηαγξαηθφ θααγξαέο Doppler κπνξνχλ λα γίλνλ

ν έινο κηαο κβαηθήο κιέεο απηθφληεο εο αξηξήο θνηιίαο ή αηκαηθήο ηά-

ρεο, έσ θη αλ κέα ηο θνηιφεο λ έρη κίλη θαζφιν θηαγξαηθφ, νκέ-

λν φη α ζξαχκαα σλ θιχσλ παξακέλνλ ελ θθιννξία θαη κπξηέξν-

λαη σο άξηνη θαέο Doppler.

΢ελ ηθφλα 3 αίλαη έλα παξάηγκα βιίσεο ν άκανο Doppler κ ε ρξήε

κέν αλίζεο. ΢ε γθθξηκέλε πξίπσε, ίλαη νξαή ε εκαληθή βιίσε ν

ήκανο λρνχο Doppler απφ ελ αλπάξθηα εο κηξνηνχο θαη εο ξηγιψρηλαο.

Δπηπιένλ, βιησκέλε καλίδαη θαη ε αλάιε ν παικηθνχ ήκανο απφ ε ξνή

εο πλκνληθήο ιέβαο.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

25
 Δηθόλα.3 Βιίσε σλ θααγξαψλ άκανο Doppler κ ρξήε κέν αλίζεο.

2. Απηθόληε εο αξηξήο θνηιίαο

Μ βάε ηο νεγίο εο American Society of Echocardiography θαη εο European

Association of Echocardiography ρηθά κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο, φαλ χ-

ν ή πξηφξα κήκαα λ απηθνλίδνλαη κ αξθή θξίληα ήλαη ε ρξήε

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

26
κέν αλίζεο κ ν νπνίν βιηψλαη ε ηαθξηηθή ηθαλφεα ν λνθαξίν. Σέ-

νηο θααάηο απαλψλαη λήζσο  αζλίο κ θαθφ παξάζξν απηθφληεο

ιφγσ θηάσλ νο πλχκνλο ή α πιξά ή ιφγσ παραξθίαο. Δπίεο  αζ-

λίο κ κεραληθή αλαπληθή πνήξημε, νη νπνίνη καλίδνλ αξθά ρλά θαθήο

πνηφεαο πξερνγξαηθέο ηθφλο, ε ρξήε κέν αλίζεο κπνξί λα απνξέςη ε

ηλέξγηα ηνηνάγην ερσθαξηνγξαήκανο γηα ελ θίκεε εο ιηνξγίαο εο

αξηξήο θνηιίαο. ΢ν ερσθαξηνγξάεκα θνπψσο ίλαη απαξαίεε ε άξηε ηα-

θξηηθή ηθαλφεα ν λνθαξίν  κεκαηθή βάε, ρλά πφ χθνιο λζήθο

απηθφληεο.

ηα ηο κιέο απηθφληεο εο αξηξήο θνηιίαο κπνξί λα ρξεηκνπνηεζί ε κβα-

ηθή απηθφληε εο χξεο αξκνληθήο. Ωφν, ελ πξίπσε αή απαηίαη

ρηθά ρακειή ξχζκηε ν ΜΓ ψ λα απνξαπί ε θααξνή ν θηαγξαηθνχ

θαη λα ιαρηνπνηεζνχλ νη αξκνληθέο σλ ηψλ.

3. Δθίκεε ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο

Ζ πην θνηλή αηία γηα ε ηλέξγηα ερσθαξηνγξαήκανο νλ λήιηθα πιεζκφ ί-

λαη ε θίκεε εο ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο. Ωφν, φπσο ήε γλσξίδνκ,

ε πνηφεα εο ηθφλαο ίλαη ρλά θάσ ν αξίν, θαη ε αθξίβηα θαη αλαπαξαγσ-

γηκφεα σλ ερσγξαηθψλ κξήσλ σλ φγθσλ θαη ν θιάκανο μψζεεο εο α-

ξηξήο θνηιίαο κπνξί λα κελ ίλαη ηθαλνπνηεηθέο. Όαλ ηλξγίαη κηα κιέε α-

λίζεο εξκίαο γηα ελ θίκεε εο ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο ν θαιχξνο

ξφπνο ίλαη ε ρξήε ρακεινχ κεραληθνχ ίθε  πξαγκαηθφ ρξφλν πν πηξέπη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

27
ελ ηλέξγηα πννηθψλ κξήσλ φπσο νη φγθνη ή ν θιάκα μψζεεο εο αξη-

ξήο θνηιίαο.

4. Ηρσθαξηνγξαία πξόθιεεο

Παξφιν πν ε ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο έρη ςειή αηζεία θαη ηηθφεα

ελ αλίρλε εο αληαίαο λφν θαη ελ θίκεε εο βησηκφεαο ν κν-

θαξίν, σο ερσθαξηνγξαηθή ρληθή ίλαη ε πιένλ απαηεηθή θαη χθνιε, φν σο

πξνο ελ θέιε φν θαη σο πξνο ελ ξκελία. Ζ θνιία αή νίιαη ν γ-

γνλφο φη ρλά νλ κέγην βαζκφ εο πξφθιεεο ε πνηφεα σλ ηθφλσλ κπνξί λα

ίλαη πνιχ θαθή, αλμάξεα άλ ε πξφθιεε πξνθαιίαη αξκαθνινγηθά ή κ άθε-

ε. Ωφν, γηα ελ πίμε θαη αλάιε σλ ερσθαξηνγξαηθψλ κιψλ

πξφθιεεο, νη ςειήο πνηφεαο ηθφλο κ βέιηε ηαθξηηθή ηθαλφεα ν λν-

θαξίν ίλαη δσηθήο εκαίαο. Δίλαη πνιχ εκαληθφ λα κπνξνχκ λα ηαθξίλνκ

κ αήληα φια α κήκαα ν κνθαξίν θαη λα λνπίδνκ κ αθξίβηα ελ θίλε-

ε ή ηο αλσκαιίο ν πάρνο ν νηρψκανο. ηα νο ιφγνο ανχο α κέα

αλίζεο έρνλ γίλη ρφλ αλαπφπαν αηθφ σλ πξηφξσλ ξγαεξίσλ

ερσθαξηνγξαίαο πξφθιεεο θαζψο ε λσκάσή νο ν θιαηθφ πξσφθνιν

πξφθιεεο ίλαη χθνιε θαη αληπξνσπχη ε εκαληθφξε θιηληθή αξκνγή σλ

κέσλ αλίζεο ήκξα.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

28
5. Δθίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο

Φηνινγία εο αληαίαο ξνήο

Ζ αληαία ξνή  λζήθο εξκίαο ίλαη πξίπν lml/min/gr θαη κπνξί λα αμεζί

κέρξη θαη 5 νξέο  κέγηε αγγηνηανιή. Ζ κνξνινγία εο αληαίαο ξνήο

ίλαη ηαηθή, φπσο θααγξάαη κ λναληαίν Doppler, κ ν πιίν εο ξνήο

θαά ε ηανιή. Ο ιφγνο ίλαη φη θαά ε νιή ε αμεκέλε νηρσκαηθή άε

πηέδη α λνκνθαξηαθά αγγία θαη ιαψλη ε ξνή.

Ζ ηνινγηθή ιηνξγία ν κνθαξίν εξίδαη ελ ηνξξνπία καμχ

πξννξάο θαη θααλάισεο νμγφλν. Δπηή αθφκε θαη  λζήθο εξκίαο ε

απφνε ν νμγφλν κέσ εο αηκναηξίλεο ελ θαξηά ίλαη ςειή ε ηνξξνπία

μαξάαη  κγάιν βαζκφ απφ ε αληαία ξνή. Ζ ρέε καμχ εο ξνήο, εο

πίεο ηήζεεο θαη εο αλίαεο ίλαη μαηξηθά πξίπινθε. Κάσ απφ ηαληθέο

λζήθο  ξφ θχιηλξν κ γξακκηθή αζξή ξνή ε ρέε πξηγξάαη κ ελ

μίσε ν Poiseuille:

Flow = nx(P1-P2)xR4/8xLxViscosity.

ελ νπνία ε ξνή ίλαη αλάινγε εο ηανξάο πίεο καμχ χν εκίσλ (Ρ1-Ρ2) ν

θιίλξν, εο έαξεο χλακεο εο αθίλαο ν αινχ θαη αληξφσο αλάινγε 8

νξέο εο απφαεο σλ χν εκίσλ θαη ν ημψνο ν γξνχ. Όκσο ε μίσε

λ κπνξί λα αξκνί απφια ε αληαία θθιννξία, ανχ ε ξνή λ ίλαη

νχ αζξή νχ γξακκηθή αιιά παικηθή θαη α αγγία λ ίλαη άθακπνη σιήλο.

Παξφια αά ε εκαία εο μίσεο ίλαη φη νλίδη ν ξφιν εο ηακέξν ν

αγγίν ε ξχζκηε εο ξνήο (21-22). Ο νξγαληκφο έρη ελ ηθαλφεα εο

ανξχζκηεο, ειαή λα ηαεξί αζξή ε αληαία ξνή, παξφιε ε κγάιε

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

29
ηαθχκαλε εο αληαίαο αξεξηαθήο πίεο.

Ζ ανξχζκηε ίλαη απφ ηο ζκιηψηο ηηφεο ν θαξηαγγηαθνχ ήκανο

θαη βαίδαη ε καβνιή ν χξνο σλ αγγίσλ (21-23). ΢εκαληθφ ξφιν ελ

ανξξχζκηε παίδνλ α) Ζ ηανξά καμχ λναιηθψλ θαη νη έμσαιηθψλ πηέσλ,

πν θξάδη ε ηανηρσκαηθή πίε ν αγγηαθνχ νηρψκανο θαη β) Ο αγγηαθφο

φλνο πν θξάδη ελ λνφεα θαη θαζνξίδη ελ ηθαλφεα ν αγγίν λα

πξναξκφη ε ηάκξφ ν αλάινγα κ ελ λναιηθή πίε (24,25). Ο λφκνο ν

Laplace λέη ε ρέε καμχ σλ πηέσλ, ν χξνο ν αγγίν θαη ν πάρνο

ν νηρψκανο. ηα ελ πίμε αζξήο ξνήο καβάιιαη ν αγγηαθφο φλνο θαη

παθφινζα ε αγγηαθή αλίαε, κ θνπφ ελ πίμε εο νκνηνγλνχο αηκάσεο

ν κνθαξίν. ηα ε αληαία θθιννξία ν κεραληκφο ανξξχζκηεο ηαεξί

αζξή ε ξνή καμχ καβνιψλ εο πίεο ηήζεεο 60 - 130 mmHg. Πνιινί

παξάκξνη παίδνλ ξφιν, αιιά νη χν εκαληθφξνη ξζκηέο  αέο ηο αιιαγέο

ίλαη ν λνζήιην θαη ν κνγλήο κεραληκφο (21,26,27).

1. Ο ξφινο ν λνζειίν έρη κιεζί θλψο φνλ ανξά ελ πίξαε νλ

αγγηαθφ φλν, κ έθθξηε φν αγγηνηααιηθψλ φν θαη αγγηνπαηθψλ

νηψλ. Απφ ηο αγγηνηααιηθέο νίο πξνμάξρη ν ξφινο ν κνλνμηίν ν

αδψν (NO), πν έρη αηί κ νλ αγγηνηααιηθφ λνζειηαθφ παξάγνλα,

θαζψο θαη ν πξπνισηθφο παξάγνλαο ν λνζειίν (EDHF) θαη ε πξναθθιίλε.

To NO παξάγαη ν λνζήιην απφ πνηθίια ξζίκαα θαη κέσ εο γναληιηθήο

θθιάεο πξνθαιί κίσε ν λνθάξην αβίν θαη αγγηνηανιή ηο

κτθέο ίλο. Δθφο απφ ελ άκε αγγηνηααιηθή ξάε, πξναχη ν λνζήιην

πεξάδνλαο ελ πξνθφιιεε σλ νξφηισλ, σλ αηκνπαιίσλ θαη κηψλη

ελ νμίσε εο LDL (28-32). Άιινο εκαληθφο αγγηνηααιηθφο παξάγνλαο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

30
ίλαη ν EDHF, πν ξα κέσ πξπφισεο σλ ιίσλ κτθψλ ηλψλ θαη αλνίγη νο

αίζενο ν αβέην ηαχινο θαιίν (33). Απφ ηο αγγηνπαηθέο νίο ε

πην εκαληθή ίλαη ε λνζειίλε, ε νπνία πξνθαιί παξαακέλε χπαε θαη

αχμεε ν αγγηαθνχ φλν  παζνινγηθέο λζήθο, λψ ν ξφινο εο ίλαη

πξηνξηκέλνο ν ηνινγηθφ κνθάξην (34).

2. Ο κνγλήο κεραληκφο ίλαη ε ηθαλφεα σλ ιίσλ κτθψλ ηλψλ σλ αξεξηνιίσλ

λα αληίζλαη ελ αιιαγή εο ηακέξν νο. Θσξίαη απφ νο βαηθνχο

κεραληκνχο ε ξχζκηε εο αληαίαο ξνήο  αγγία <100 κ. Δμαξάαη απφ νο

πννρίο L-χπν σλ ηαχισλ αβίν (35,36).

Ζ αλίαε ελ κηθξνθθιννξία ίλαη ν απνέικα πν εκηνξγίαη απφ

ηανξηθά «ξζίκαα», φπσο ίλαη νη καβνιέο ε ξνή (shear stress) ή ελ

πίε (κνγλήο κεραληκφο), α καβνιηθά αγγηνηααιηθά ξζίκαα, θαη έινο

ε πίξαε ν αφλνκν λξηθνχ ήκανο.

-Ζ αχμεε εο ξνήο  κηα αξεξία πξνθαιί αχμεε εο ηακεηθήο άεο θαη πάγη

ελ αγγηνηανιή κέσ εο έθθξηεο ΝΟ (37).

-Σα θχξηα καβνιηθά ξζίκαα ίλαη ε έθθξηε αλνίλεο, ε πνμία, ν NO θαη νη

αίζενη Κ-ΑΣΡ ίαινη σλ ιίσλ κτθψλ ηλψλ. Ζ αλνίλε, πν έρη κιεζί

θλψο, ίλαη ν ιηθφ πξντφλ ν καβνιηκνχ εο ΑΣΡ. Ζ ξάε εο βαίδαη

θξίσο ελ άκε πίξαή εο ηο ιίο κτθέο ίλο, αλμάξεα απφ ν λνζήιην,

 θααάηο πν ηααξάαη ε ηνξξνπία ν νμγφλν ν κνθάξην (38,39).

Οη Κ-ΑΣΡ ίαινη έρνλ απνθήη ηηαίξν ληαέξνλ ε ξχζκηε εο αγγηαθήο

αλίαεο θαη ίσο ίλαη ν εκαληθφξνο απφ νο παξαπάλσ αγγηνηααιηθνχο

παξάγνλο (38-44). ΢ αφρξνλε αλανιή εο αλνίλεο, ν NO θαη σλ

ηαχισλ Κ-ΑΣΡ απνίρεθ φη νη ιαίνη ίλαη νη εκαληθφξνη ε ξχζκηε εο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

31
αγγηαθήο αλίαεο θαη εο αληαίαο ξνήο (38).

-Σν παξακπαζεηθφ λξηθφ χεκα κ ελ έθθξηε εο αθινρνιίλεο ηαέιιη

ηο αξεξίο, κέσ εο απιζέξσεο ν NO. Σν κπαζεηθφ λξηθφ χεκα λ

έρη ξζκηηθφ έιγρν  λζήθο εξκίαο αιιά  λζήθο stress π.ρ ελ άθεε

θθξίλαη λνξαξλαιίλε θαη πξνθαιίαη θιθηθά φν αγγηνχπαε κέσ α-

πννρέσλ φν θαη αγγηνηανιή κέσ β-πννρέσλ (44).

Ζ αγγηαθή αλίαε ξζκίδαη ινηπφλ κ έλα μαηξηθά πνιχπινθν κεραληκφ, πν

πνηθίιιη αλάινγα κ ν κέγζνο σλ αξεξηψλ εο αληαίαο θθιννξίαο. Οη

πηθαξηαθέο αξεξίο καβάιινλ ελ αλίαε κ βάε θξίσο ε ηακεηθή

άε (shear stress). Αλίζα, ηο βαηθέο αξεξίο αλίαεο παίδη ξφιν θφο εο

ηακεηθήο άεο θαη ε λναιηθή πίε (κνγλήο κεραληκφο) θαη νη καβνιηθνί

παξάγνλο. Σέινο α κηθξφξα αγγία θξηαξρί ν καβνιηθφο κεραληκφο ιφγσ

εο ρακειφξεο αρχεαο ξνήο ν αίκανο (36-45, Δηθφλα 4).

Δηθόλα.4 Λόγσ εο λνιηθά αμεκέλεο ηακέξν σλ ξηρνηηθώλ αγγίσλ ε αρύεα

ξνήο  αό ν πίπν ίλαη ρακειόξε

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

32
Οη κεραληκνί ανί ιηνξγνχλ κ απφιε αξκνλία  λζήθο ηνινγηθήο

ιηνξγίαο ν κνθαξίν αιιά ε ηνξξνπία ηααξάαη φαλ πέιζη ηραηκία.

Ιραηκία κνθαξίν

Ζ νμία ηραηκία πξνθαιί κηα ηξά γγνλφσλ ν κνθάξην πν αξρίδνλ 

θαξηθφ πίπν κ ε κίσε ν ΑΣΡ, αθνινζί αλαξφβηνο καβνιηκφο,

πνάξε ν κνθαξίν κ κεκαηθέο ηααξαρέο θηλεηθφεαο θαη ιηθά

έθπσε εο λνιηθήο νιηθήο ιηνξγίαο (46-49). Σν πλνθάξην ίλαη αψο

πην αίζεν ελ ηραηκία ιφγσ σλ αμεκέλσλ απαηήσλ  νμγφλν (50-52). Ζ

ηάξθηα θαη ε νβαξφεα εο ηραηκίαο ζσξνχλαη νη εκαληθφξνη παξάκξνη

πξφθιεεο κφληκεο βιάβεο. Ζ απνθαάαε εο πηθαξηαθήο ξνήο, πξηλ ελ

πξφθιεε εο κφληκεο βιάβεο, ρλά απνθαζηά ε κνθαξηαθή ξνή, φρη φκσο θαη

ηο ηααξαρέο εο κεκαηθήο θηλεηθφεαο (post-ischemic stunning). Ζ κνθαξηαθή

αή «δάιε» ραξαθεξίδαη απφ αλαξέςηκε, πξνσξηλή βιάβε ελ

κηθξνθθιννξία, μαηίαο εο απψιηαο εο ρέεο καμχ ξνήο θαη ιηνξγίαο. ΢

θαξηθφ πίπν θξηαξρί πηζαλφλ ν κεραληκφο εο βιαπηθήο ξάεο σλ

ιχζξσλ ξηδψλ (49,52-58). Ζ παλαηκάσε ν κνθαξίν κπνξί λα νεγήη θαη

 κε-αλαξέςηκο βιάβο ε κηθξνθθιννξία, κηα θαάαε πν έρη θαζηξσζί

λα αλαέξαη σο αηλφκλν κε-παλαξξνήο (no-reflow).

Tν αηλόκλν εο κε-παλαξξνήο ( no-reflow)

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

33
Σν γγνλφο, φη ε απνθαάαε εο βαφεαο κηαο αξεξίαο κά απφ ηραηκία λ

λπάγαη πάλν ελ μαάιηε εο ηηθήο αηκάσεο λφο νξγάλν, ίρ

παξαεξεζί απφ ε θαία ν 1960 (59-61). H πηββαίσε εο χπαξμήο ν νλ

κνθαξηαθφ ηφ ήξζ ν 1974 κ ν πίξακα ν Kloner, πν απνιί αζκφ ελ

κιέε ν αηλνκέλν εο κε-παλαξξνήο. ΢ κνλέιν ηρακίαο-παλαηκάσεο 

θχινο απνίρζεθ πξψε νξά γηα ν κνθάξην κ ειθξνληθφ κηθξνθφπην, φη

ε παξαακέλε ηραηκία πξνθαιί κε-αλαξέςηκο βιάβο ελ κηθξνθθιννξία

κά ελ απνθαάαε εο ξνήο ε χνηρε πηθαξηαθή αληαία αξεξία. (62).

Kιηληθή πξηγξαή ν αηλνκέλν έγηλ αξγφξα απφ νλ Schofer et al, κ

απηθφληε εο αλνκνηνγλνχο κνθαξηαθήο αηκάσεο  αζλίο κ νμχ έκξαγκα

ν κνθαξίν θαη παλαηκάσε, ρξεηκνπνηψλαο πηλζεξνγξαηθέο ρληθέο (63).

Ζ παλαηκάσε ν κνθαξίν κ ζξνκβφιε ή αγγηνπιαηθή, κά απφ νμία

ηραηκία ν κνθαξίν, λ λπάγαη πάλν ελ πιήξε απνθαάαε εο

νιηθήο ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο. Όπσο έρη απνηρζί απφ πηξακαηθέο

θαη θιηληθέο κιέο, κνινλφη ε απφξαμε εο αληαίαο αξεξίαο αίξαη θαη ε ξνή

απνθαζίααη, λ νχνηο, παξακέλνλ πξηνρέο ν κνθαξίν κ κησκέλε ηηθή

αηκάσε θαη βιάβο ελ κηθξνθθιννξία. Ο φξνο no-reflow ρξεηκνπνηήζεθ γηα

λα πξηγξάη ελ αλπαξθή κνθαξηαθή αηκάσε, παξά ελ απνθαάαε εο

ξνήο ηο πηθαξηαθέο αληαίο αξεξίο, νη νπνίο απνίνλαη αλφο ελ

αξρηθή ηραηκία ν κνθαξίν θαη αέξν ηο βιάβο απφ ελ παλαηκάσε

(reperfusion injury) (62,64-67). Ζ Galiuto L, βαηδφκλε νο παζνγληθνχο

κεραληκνχο ρξεηκνπνίε ελ παξαθάσ θαάαμε (68).

- Γνκηθφο κεραληκφο κε-παλαξξνήο, πν νξίδαη σο κε-αλαξέςηκο

κνξνινγηθέο βιάβο σλ θάξσλ σλ αγγίσλ εο κηθξνθθιννξίαο κέα ν

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

34
λθξσηθφ κνθάξην.

- Ληνξγηθφο κεραληκφο πν καλίδαη κ άζηθε κηθξνθθιννξία θαη νίιαη

 κεραληκφ πακνχ θαη κηθξνκβνιηκψλ, ραξαθεξίδαη απφ πεξακέλε

απάλεε  αγγηνηααιηθνχο παξάγνλο θαη καβνιέο ε λχξσε απφ ν

κπαζεηθφ λξηθφ χεκα.

Δηθόλα. 5. Οη ξηο θύθινη εο ηραηκίαο, εο

παλαηκάσεο θαη ν κβνιηκνύ αζεξσκαηθνύ
ιηθνύ ραξαθεξίδνλαη από γγνλόα πν
λένλαη καμύ νο θαη λζένλ ν αηλόκλν
εο κε-παλαξξνήο.

Οη ξηο θχξηνη παξάγνλο πν θαζνξίδνλ ν αηλφκλν εο κε-παλαξξνήο απφ

πηξακαηθά νκέλα ίλαη:

- Ζ ηάξθηα εο ηραηκίαο

- Σν κέγζνο εο κξαρζίαο πξηνρήο

- Ζ ηάξθηα εο παλαηκάσεο

Ζ ηάξθηα εο ηραηκίαο ίλαη απφ ηο εκαληθφξο παξακέξνο ε εκηνξγία

ν no reflow θαη έρη κιεζί θλψο  ηάνξο θιηληθέο κιέο (66,69,70). Όν

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

35
κγαιχξε ε ηάξθηα, φν εκαληθφξε ε έθαε ν no-reflow. Σν κέγζνο ν

κξάγκανο έρη ηρξή ρέηε κ ελ έθαε ν no reflow (52,69-74). Δπίεο,

θαά ε ηάξθηα εο παλαηκάσεο ε πξηνρή εο κφληκεο βιάβεο μαπιψλαη (67-

77). Οη Ambrosio G et al, ήαλ απφ νο πξψνο πν πξηέγξαςαλ ε εκαία εο

ηάξθηαο παλαηκάσεο ελ πέθαε σλ νκηθψλ αιινηψσλ  πηξακαηθφ

κνλέιν ηραηκίαο (78). Σν αηλφκλν ν no reflow απνιί μιηφκλε ηξά

γγνλφσλ. Γλ ίλαη αηθφ αηλφκλν, ειαή λ λίααη απφ ηανξηθά

άηα κ αξρή θαη έινο, αιιά απφ θααάηο πν αιιειπηξνχλ ε κηα κ ελ άιιε

ελ ρξνληθή ν μέιημε. Αφ εκηνξγί θαη ελ πνιπινθφεα εο

παζνηνινγίαο ν, πν αθφκα λ έρη απναεληί πιήξσο. Μ βάε ηο

παζνηνινγηθέο καβνιέο πν ιακβάλνλ ρψξα, πξνάζεθ ν ηαρσξηκφο ν 

ξηο άηο: 1) ελ ηραηκία ν κνθαξίν 2) ελ παλαηκάσε ν κνθαξίν θαη

3) ηο κβνιέο ε αληαία κηθξνθθιννξία, (Δηθ. 5). Σν αηλφκλν ν no reflow

αξρίδη κ ελ ηραηκία, λρίδαη θαά ελ παλαηκάσε, λψ ρλά πξνίζαη ν

παξάγνλαο σλ κηθξν κβνιψλ, πν παξαεξνχλαη ρλφξα ηο ηαξκηθέο

πκβάηο (79). Ζ ηραηκία ν κνθαξίν πξνθαιί νκηθέο αιινηψηο φν α

κνθαξηαθά θχαξα φν θαη ν λνζήιην εο κηθξνθθιννξίαο. Mά απφ

παξαακέλε ηραηκία α κνθαξηαθά θχαξα καλίδνλ νίεκα, κ ξήμε εο

κκβξάλεο θαη ιηνξγία σλ κηνρνλξίσλ. Σα λνζειηαθά θχαξα καλίδνλ

νίεκα, πν παξκπνίδη ε κηθξνθθιννξία, αιιά ίλαη αψο πην αλζθηθά. Αφ

απνηθλχαη απφ ν πξηνξηκέλν πννφ βιάβεο  ρέε κ α κνθαξηαθά

θχαξα εο ηραηκηθήο πξηνρήο (70,71,80,81). Δλναγγηαθά, απφ ε άε εο

ηραηκίαο, αηκνπάιηα θαη ηληθή απνξάνλ νλ αιφ κ λέπηα λα πηίλνλ ηο

βιάβο (82-84). Οη Jennings RB et al ήαλ νη πξψνη πν ηαπίσαλ ν 1960 βιάβο,

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

36
φπσο ν θαξηθφ νίεκα, ε χπαε σλ κνηληίσλ θαη ε ξήμε εο κνθαξηαθήο

κκβξάλεο, πν παξαεξήζεθαλ θαά ελ παλαηκάσε  πηξακαηθφ πξφπν (85).

Ο Kloner RA πξηέγξας 4 κνξέο βιάβεο απφ παλαηκάσε πν πξηιάκβαλαλ ε

καβνιή ε κνθαξηαθή νιηθή απφνε (θααπιεμία), ε κνθαξηαθή

βησηκφεα (πέθαε ν κξάγκανο), ηο αξξζκίο απφ παλαηκάσε θαη ελ

λνζειηαθή ιηνξγία. (86-87). Ζ παλαηκάσε πηίλη ηο βιάβο εο

ηραηκίαο, πξνθαιψλαο έλα «παξάνμν» γγνλφο, πν έρη νλνκαί «βιάβε μ ?

παλαηκαψσο» (reperfusion injury 88,89). Γειαή, λψ ε απνθαάαε εο

αηκάσεο ν κνθαξίν απνιί νλ φρν κά ελ ηραηκία, ίλαη λαφλ λα

εκηνξγήη θαη κε-αλαξέςηκο βιάβο ε κηθξνθθιννξία θαη απψιηα κτθνχ

ηνχ (90). Ζ θήισε σλ βιαβψλ γίλαη κ πνιιαπινχο κεραληκνχο (91).

Καά ε άε εο παλαηκάσεο α ξηρνηή ίλαη γκάα πξνθβνιέο, λψ

πηίλαη ν θαξηθφ νίεκα κ λέπηα ελ απφξαμε σλ αγγίσλ εο

κηθξνθθιννξίαο. Οη ιχζξο ξίδο νμγφλν (ΔΡΟ) έρνλ θξίαξρν ξφιν ελ

παζνηνινγία ν αηλνκέλν. Οη θχξηο πεγέο νο ίλαη α πξντφλα απνφκεεο

εο αλνίλεο (πνμαλζίλε, ηλνίλε) θαη α νξφηια πνικνξνπχξελα. Ζ

αλίξαε εο νμηάεο εο μαλζίλεο κ ελ μαλζίλε, πν παξάγαη ελ ηραηκία,

θαη ν νμγφλν πν παξέραη θαά ελ παλαηκάσε παξάγη ιχζξο ξίδο.

Δπίεο, εκαληθφο ίλαη θαη ν ξφινο σλ λξγνπνηεκέλσλ νξφηισλ κέσ

αλίξαεο κ ελ νμηάε ν NADPH εο θαξηθήο νο πηάληαο (92-95). Οη

ιχζξο ξίδο πξνθαινχλ αλφο θααξνή σλ ηψλ, αέξν πεξάδνλ ελ

μαξψκλε απφ ν λνζήιην αγγηνηανιή. Ζ αλίξαε κ α ιηπαξά νμέα εο

κκβξάλεο ν λνζειίν νεγί  νκηθέο αιινηψηο, ξνπνπνίεε εο

ηαπξαφεάο εο θαη θααξνή εο (95-99). Όνλ ανξά ελ πίξαε ν

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

37
λνζήιην εκαληθφ ξφιν έρη ν NO. To NO πν απιζξψλαη απφ ν λνζήιην

αληξά κ α πξνμίηα πξνθαιφλαο νμηθή ξάε. Παξάιιεια κηψλαη ε

βηνηαζηκφεα ν NO θαη ε μαξψκλε απφ ν λνζήιην αγγηνηανιή (100-

102). Ζ ρνξήγεε αληνμησηθψλ νηψλ έρη κβάιιη,  πηξακαηθφ πίπν,

ε βιίσε εο αγγηνηααιηθήο απάλεεο ν λνθαξίν θαη ε βιίσε εο

αληαίαο ξνήο  πξφπα ηραηκίαο-παλαηκάσεο (100-105). Ο ξφινο εο

ιγκνλήο πίεο έρη θαζνξηηθή εκαία ελ μέιημε σλ γγνλφσλ θαη

μαξάαη  κγάιν βαζκφ απφ α νξφηια πνικνξνπχξελα (105-113). Ζ

ψξή νο πξνθαιί απφξαμε εο κηθξνθθιννξίαο ε νπνία κβαίλη

αξθά ιπά κά ελ παλαηκάσε (113,114). Οη Ambrosio et al, παξαήξεαλ φη

3,5 ψξο κά ελ παλαηκάσε ε γθέλξσε σλ νξφηισλ ήαλ έσο θαη 20

νξέο κγαιχξε απφ φη α πξψα ιπά (78). Ο ξφινο σλ αηκνπαιίσλ ίλαη

εκαληθφο φν ελ ηραηκία φν θαη ελ παλαηκάσε, ανχ ηέξρνλαη ε

κηθξνθθιννξία θαη θθξίλνλ νίο, φπσο ε ζξνκβνμάλε Α2, ε Ρ ιθίλε, ε

ξννλίλε θαη άιιο πν πξνθαινχλ αγγηνχπαε θαη πίαε σλ βιαβψλ (114).

΢εκαληθφ ξφιν ελ πξφθιεε σλ βιαβψλ παίδη θαη ν θαξηθφ νίεκα. Ζ ηξνή

νμγφλν κ ελ παλαηκάσε λξγνπνηί ηο ηνληθέο αλιίο εο κκβξάλεο, κ

θνπφ ελ απνκάθξλε σλ ηφλσλ Ζ+ πν σξχεθαλ ιφγσ εο νμέσεο (115,

116). Σν αηλφκλν νλνκάεθ «παξάνμν ν ξΖ» θαη νίιαη ελ αρία

απνθαάαε ν pH. (117,118). Σα Ζ+ πν απνκαθξχλνλαη αλαιιάνλαη κ

ηφλα Na+ νεγψλαο ελ θααθξάεε γξψλ θαη θαξηθφ νίεκα θαζψο θαη κ

ηφλα Ca++ πν νεγί  πξαιηθφεα θαη πηίλη κνθαξηαθή βιάβε.

Σιαία, εκαληθφ ξφιν ελ παζνηνινγία ν αηλνκέλν εο κε παλαξξνήο

έρη απνθήη ν κηνρνλξηαθφο καβαηθφο ηαπξαφο πφξνο (ΜΡΣΡ). Αφο ίλαη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

38
έλαο κε-ηηθφο πφξνο πν ηνινγηθά ηαεξί ελ έσ πηάληα εο

κηνρνλξηαθήο κκβξάλεο αηαπέξαε απφ ηφλα θαη καβνιίο. ΢ λζήθο

πξφξσεο αβίν θαη παξνία ΔΡΟ ν πφξνο αλνίγη πηξέπνλαο ε ηάρε

ηφλσλ Ca++, Ζ+ θαη Ζ2Ο κ λέπηα λα εκηνξγίαη θαξηθφ νίεκα (119-122). Ζ

απιζέξσε ν θνρξψκανο c θαη άιισλ πξν-απνπσηθψλ νηψλ παίδνλ

θαζνξηηθφ ξφιν ελ απφπσε θαη νλ θαξηθφ ζάλαν. Ζ αλανιή εο

ηάλνημεο ν πφξν κ ρνξήγεε θθινπνξίλεο έημ πξφαα λζαξξληθά

απνιέκαα ελ αληκψπηε ν αηλνκέλν ν no reflow (123,124).

Ο κβνιηκφο αζεξσκαηθνχ ιηθνχ απφ ελ πιάθα, ή ζξνκβσηθνχ ιηθνχ, έρη

αλαγλσξηί αλ έλαο πηπιένλ βαηθφο κεραληκφο πξφθιεεο ν αηλνκέλν ν

no reflow (125-129). Δλπσηαθφ ήαλ ν χξεκα σλ Saber RS et al, φη ν 80% σλ

αζλψλ πν απβίσαλ κέα  20 εκέξο κά απφ νμχ έκξαγκα κνθαξίν, πν

αληκσπίεθ κ ζξνκβφιε ή πξσνγλή αγγηνπιαηθή, ίραλ

κηθξνκβνιηκνχο ε κηθξνθθιννξία (130). Αξγφξα, νη Sato Ζ et al, ρέηαλ

ε κίσε ν φγθν εο αζεξσκαηθήο πιάθαο θαά ε ηάξθηα αγγηνπιαηθήο κ

ηο ηααξαρέο ελ κηθξνθθιννξία θαη αλπηζχκεο απψξο θιηληθέο πηπινθέο

(131).

Ζ απιζέξσε αγγηνξαηθψλ νηψλ απφ ηο αζεξσκαηθέο πιάθο πξνθαιί

πηπξφζε ηααξαρή ε αληαία ξνή (132). Ζ απιζέξσε λνζειίλεο-1 θαη

ν ηηθφο παξάγνλαο έρνλ ρηί κ ε κίσε εο αληαίαο ξνήο, λέπηα

εο έλνλεο θαη παξαακέλεο αγγηνπαηθήο ξάεο (133-136). Δπίεο, ε

λξγνπνίεε ν θααξξάθε εο ιγκνλψνο αλίξαεο θαη εο πήμεο κέσ

απιζέξσεο πξνιγκνλσψλ θνθηλψλ θαη παξαγφλσλ πήμεο θαζψο θαη ε

κίσε εο βηνηαζηκφεαο ν NO, πν πξηγξάεθ πξνεγνχκλα κβάιινλ

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

39
ε ιηνξγία εο κηθξνθθιννξίαο (137).

Μηα πξηνρή κ ιασκέλε κνθαξηαθή αηκάσε κπνξί: α) λα έρη πνί

λέθξσε β) θααπιεμία ή γ) λα ίλαη λακφο σλ χν παξαπάλσ. ηα ε ηάγλσε

σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ αηκάσεο ν κνθαξίν, κά ελ απνθαάαε εο

πηθαξηαθήο ξνήο έρνλ ρξεηκνπνηεζί ηάνξο ρληθέο θαη κέα, πν

αλαηθλχνλ άκα ή έκκα ε βιάβε θαη θαζνξίδνλ θαη ν πννφ κάληεο ν

αηλνκέλν ν no reflow. Αγγηνγξαηθά πνινγίδαη  πννφ 10-25%, αλ θαη

ε κιέε CADILLAC παξνηάεθ πξίπν ν 7% σλ αζλψλ (138-140). Μ

ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ν πννφ αλέξραη πξίπν ν 35% (141,142).

Σα θχξηα ινηπφλ ηαγλσηθά κέα ν αηλνκέλν ν no reflow ίλαη α αθφινζα:

- Απηθνληηθέο ρληθέο (ερσθαξηνγξαία αλίζεο, καγλεηθή νκνγξαία,

πηλζεξνγξαηθέο ρληθέο).

- Αγγηνγξαηθά (ΣΗΜΗ αγγηνγξαηθή ξνή ή βαζκφο ρξψεο ν κνθαξίν MBG).

- Ζιθξνθαξηνγξαηθά. Παξακνλή εο αλάπαεο ν ST ηαήκανο.

Οη Ito Ζ et al, έημαλ φη >25% έιιηκκα ελ ζνιξνπνίεε απφ ν κέν αλίζεο

ρηδφαλ κ πηθαξηαθή ξνή ΣΗΜΗ 2, αιιά αθφκα θαη  ΣΗΜΗ 3 ν 16% σλ

αζλψλ ίραλ αηλφκλν κε-παλαξξνήο (141). Οη Galiuto L et al,  άιιε κιέε

έημαλ φη ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο κ α ίηα θξηήξηα ήαλ ηαγλσηθά

αλψξε εο ξνήο ΣΗΜΗ, κ θηαγξαηθφ ελ αληνγξαία θαη σλ αλαπάσλ

ν ST ν ειθξνθαξηνγξάεκα (143). ΢ άιιε κιέε απνηθλχαη ε

πξνγλσηθή αμία εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο  πξφζην έκξαγκα κνθαξίν

(144-146).

Ζ καγλεηθή νκνγξαία ίλαη άιιε κηα κε-πκβαηθή κέζννο κ θαιή ρέηε

θαη κ ελ αγγηνγξαηθή ξνή MBG (147). Ζ βιάβε ε κηθξνθθιννξία

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

40
απηθνλίδαη κ κίσε εο έλαεο ν ήκανο 1-2 ιπά κά ελ έγρε ν

γανιηλίν (148-151).

Σν πηλζεξνγξάεκα απνιί ε πξψε ηαγλσηθή κέζνν πν ρξεηκνπνηήζεθ

θιηληθά απφ νο Schofer J et al. ε ηάγλσε ν αηλνκέλν ν no reflow (63,

152,153). Ζ κέζννο αή, θαζψο θαη ε νκνγξαία θπνκπήο πνδηξνλίσλ (ΡΔΣ) πν

έρη ίμη θαιά απηθνληπθά απνιέκαα (154) θαη ε MRI ίλαη φκσο κέζννη

χρξεο ελ θιηληθή πξάμε, κ λέπηα νλ πξηνξηκφ νλ αξηζκφ κιψλ πν

πξαγκανπνηνχλαη.

Οη αηκνλακηθέο κξήηο πνινγηκνχ ν αηλνκέλν no reflow ζσξνχλαη σο ε

κέζννο θινγήο ελ θιηληθή πξάμε. Ζ ξνή ΣΗΜΗ ανξά ελ αρχεα θηαγξάεεο

κηαο πηθαξηαθήο αξεξίαο. Ζ ξνή ΣΗΜΗ<2 έρη ρηί κ ν αηλφκλν κε-

παλαξξνήο κ ρακειή φκσο αηζεία, ανχ πξψα απνθιηνχλ άιινη παξάγνλο

φπσο ε πνιηπφκλε έλσε, ν ηαρσξηκφο, ν αγγηφπακνο, ε πξηξηθή

καθξνκβνιή, ε κε έθπμε εο αληαίαο λνπξφζεο θαη άιια (155). ΢ κιέο,

ε ξνή ΣΗΜΗ 2 έρη ρηί ηρξά κ ν αηλφκλν ν no reflow λψ νη πφινηπνη

αζλίο έρνλ ξνή ΣΗΜΗ 3 (140, 156-158).

Λφγσ σλ κηνλθεκάσλ εο ξνήο ΣΗΜΗ, ρλά ελ θιηληθή πξάμε αξκφδαη ε

κέζννο εο κέξεε ν βαζκνχ ρξψεο ν κνθαξίν MBG. Ζ MBG

βαζκνλνκίαη φπσο θαη ε ΣΗΜΗ, απφ 0-3. Σν 0 αληνηρί  κε ηίε ν

θηαγξαηθνχ ν κνθάξην, ν 1  ηίε ρσξίο απνκάθξλε, ν 2  βξαία

απνκάθξλε, λψ ν 3 ίλαη ε αρία πξφιεςε θαη απνκάθξλε ν θηαγξαηθνχ

παξάγνλα. Σηκέο 0 θαη 1 αληνηρνχλ ν αηλφκλν κε-παλαξξνήο (156). Απφ

πνιινχο ζσξίαη ηαγλσηθά ν θιηληθφ "gold standard”. Σηκέο MBG απφ 0  3

αληνηρνχλ  κίσε εο ζλεφεαο 30 εκξψλ απφ 6.2%  2% (159,160). Ο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

41
λακφο εο MBG κ ε βιίσε εο αλάπαεο ν ST ν

ειθξνθαξηνγξάεκα καλίδη θαιχξε πξφγλσε απφ φη ν θαζέλα ρσξηά,

κά απφ νμχ έκξαγκα θαη παλαηκάσε (161).

Σέινο, απφ ηο πκβαηθέο ρληθέο ιηγφξν ρλά ρξεηκνπνηίαη ν λαγγηαθφ

Doppler. Δξήκαα φπσο ε αλαξνή θαη ε κίσε εο νιηθήο ξνήο, ε αρία

θιίε εο ηανιηθήο ξνήο θαη ε κίσε εο αληαίαο ξίαο έρνλ ρηί

κ βιάβο ελ κηθξνθθιννξία (162-164).

Σν ειθξνθαξηνγξάεκα απνιί κέν αμηνιφγεεο ελ θίκεε ν αηλνκέλν

no reflow. Ζ αρία βιίσε εο αλάπαεο ν ST ήαλ ηηθή γηα ελ

παλαηκάσε θαη ρηδφαλ κ α ξήκαα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο θαη

εο ξνήο ΣΗΜΗ (165). Ζ παξακνλή εο αλάπαεο,  πννφ κγαιχξν απφ 50 ή

70% εο αξρηθήο ζσξίαη κλήο πξνγλσηθφο παξάγνλαο (156). Οη Santoro GM

et al, ρέηαλ ν ίθε ST, πν νξίδαη σο ν άζξνηκα εο αλάπαεο ν ST

πξνο νλ αξηζκφ σλ απαγσγψλ, κ α ξήκαα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο γηα

βιάβε εο κηθξνθθιννξίαο (156, 166,167).

΢ελ πξφβιςε ν αηλνκέλν ν no reflow ηάνξνη ίθο έρνλ ρξεηκνπνηεζί,

απφ νο νπνίνο νη θξηφξνη θιηληθνί βξέζεθαλ ε ειηθία θαη ν θαζξεκέλνο

ρξφλνο παλαηκάσεο (168,169). Οη Ito Ζ et al, έημαλ φη απφ νο 126 αζλίο κ

πξφζην έκξαγκα κνθαξίν, ν 37% σλ αζλψλ παξνία no reflow

(ηαγλσκέλo κ ερσθαξηνγξαία αλίζεο). Οη αζλίο ανί κάληαλ

ρλφξα κνξεηθή θαξηαθή αλπάξθηα, πξηθαξηαθή ιινγή θαη αμεκέλν

ινηανιηθφ φγθν αξηξήο θνηιίαο (170,171). ΢ αλαξνκηθέο κιέο βξέζεθ φη

ν αηλφκλν κε-παλαξξνήο λέαη κ θαθνήζηο θνηιηαθέο αξξζκίο,

ιασκέλν θιάκα μψζεεο εο αξηξήο θνηιίαο θαη αμεκέλε ζλεφεα (139,

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

42
172-175).

Ζ ζξαπηθή πξνπάζηα αληκψπηεο ν αηλνκέλν μαξάαη απφ ελ

βιίσε ν λνζειίν θαη ελ απνγή σλ κηθξνκβνιψλ. Νέα νκέλα έρνλ

πξνθχςη απφ ν αηλφκλν εο κα-ηραηκηθήο θγχκλαεο (post ischaemic

preconditioning). Οηαηθά, πξφθηαη γηα βξαρέα πηφηα ηραηκίαο -

παλαηκάσεο πν πξνθαινχλαη θαά ε ηάξθηα εο παλαηκάσεο κ

αγγηνπιαηθή. Σν άκν φινο έρη αλαηρζί  πνιιέο κιέο (176-179).

Ζ αλαξξφεε ν ζξφκβν θαά ε ηαξκηθή αγγηνπιαηθή απνιί έλημε,

χκσλα κ ηο θαζλήξηο νεγίο, ν νμχ έκξαγκα κνθαξίν γηα ελ

πξφιεςε ν no reflow (180-82). Παξφια αά, φιο νη θέο πξναίαο απφ

κβνιέο λ απνίρζεθαλ απνικαηθέο (18).

6. Eθίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο κ ερσθαξηνγξαηθά

κέα αλίζεο

Ζ θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο κ ερσθαξηνγξαηθά κέα αλίζεο έρη

ηάνξο αξκνγέο πν απνθνχλ ηηαίξε αμία  γθθξηκέλα θιηληθά λάξηα

φπσο ν νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν θαη ε ρξφληα ηραηκία ν κνθαξίν.

- Αηκάσε ν κνθαξίν ν νμύ έκξαγκα ν κνθαξίν.

Καά ελ ηάξθηα νμίαο απφξαμεο κίαο αληαίαο αξεξίαο ε ερσθαξηνγξαία

αλίζεο παξέρη πιεξννξίο γηα ελ θίκεε ν κνθαξίν πν βξίθαη 

θίλλν, λψ κά ελ ζξαπία, κπνξί λα ψη πιεξννξίο γηα ν απνέικα εο

ζξνκβφιεο, ν αηλφκλν εο κε-παλαηκάσεο θαη ελ παξνία παξάπιξεο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

43
θθιννξίαο. Ζ ρξήε λναληαίαο έγρεο κέσλ αλίζεο θαά ελ ηάξθηα

απφξαμεο θαη άκα κά ελ παλαηκάσε ν νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν

πέξς λα γίλνλ ηάνξο κιέο πν θίκεαλ ελ ηθαλφεα εο

ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο λα ηαγλψη ιιίκκαα αηκάσεο, ν «δαιηκέλν»

κνθάξην (184-192) θαζψο θαη ν αηλφκλν ν no reflow (βαφεα πηθαξηαθήο

αξεξίαο ρσξίο απψξε κηθξναγγηαθή ξνή) (186-192). Οη ξλεέο  αέο ηο

κιέο έημαλ φη πάξρη ρέηε αλάκα ελ αχμεε ν ήκανο απφ α κέα

αλίζεο, κά ελ παλαηκάσε ελ πξηνρή πν βξίθαη  θίλλν, θαη ε

βιίσε εο αιηθφεαο εο πξηνρήο αήο νο παλιέγρνο. ΢ αλίζε

πξίπσε ιιίκκαα αηκάσεο ηαγλσκέλα κ κέα αλίζεο ήαλ λκέλα

κ κηθξφξε βιίσε ν ίθε κεκαηθήο αιηθφεαο εο αξηξήο θνηιίαο,

κγαιχξε πηζαλφεα κάληεο πηπινθψλ θαη ρηξφξε πξφγλσε ( 186-193).

Γηάνξνη ξλεέο πηήκαλαλ ελ πξνσξηλή καβιεφεα εο κνθαξηαθήο

αηκάσεο  αζλίο κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν αθφκε θαη κά απφ πηρή

αληαία παλαηκάσε (187,194,195). Οη Sabia et al (196) πηήκαλαλ πίεο ελ

εκαία εο παξάπιξεο ξνήο φπσο θηκάαη απφ ηο λναληαίο γρχηο σλ

κέσλ αλίζεο άκα πξηλ ελ αγγηνπιαηθή  παξνία ξαγκέλεο αληαίαο

αξεξίαο ε νπνία πξνθάι ν έκξαγκα. ΢ αφ ν θεληθφ ε απηθφληε εο

πξηνρήο  θίλλν ν κνθαξίν κ κέα αλίζεο αλαλαθιά ελ παξνία

παξάπιξεο αηκαηθήο ξνήο θαη ελ αθξαηφεα ν κηθξναγγηαθνχ ηθχν ε νπνία

κ ελ ηξά εο ρίδαη κ κγαιχξε αλάθεε εο αιηθφεαο ν ρξφλν.

Οη Porter et al (197) θίκεαλ ελ αηκάσε ν κνθαξίν κ ελ λνιέβηα

ρνξήγεε κέσλ αλίζεο PESDA ελ πξψηκε κά κξαγκαηθή πξίνν  45

αζλίο. Οη αζλίο ηαρσξίεθαλ  3 νκάο: TIMI 3 αγγηνγξαηθή ξνή θαη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

44
απνία ιιηκκάσλ κ κέα αλίζεο, TIMI 3 κ παξνία ιιηκκάσλ αηκάσεο

θα TIMI 0-2. Δπαλέιγρνη κά απφ 9 βνκάο έημαλ εκαληθή πηίλσε ν

ιν-νιηθνχ φγθν θαη εο κεκαηθήο αιηθφεαο νο αζλίο κ TIMI 3

ξνή αιιά ρσξίο παλαηκάσε, αλίζα κ νο αζλίο κ TIMI 3 κ θαιή

παλαηκάσε πν ίραλ εκαληθή βιίσε αψλ σλ ηθψλ. Όπσο ήαλ

αλακλφκλν ιιίκκαα αηκάσεο πήξραλ πίεο θαη νο αζλίο κ ΣΗΜΗ 0-2,

νη νπνίνη έημαλ θαά νο παλιέγρνο θιάκα μψζεεο θαη ίθε κεκαηθήο

αιηθφεαο παξφκνηα κ νο αζλίο κ ΣΗΜΗ 3 ρσξίο παλαηκάσε. Δίλαη

ληαέξνλ φη αζλίο κ TIMI 3 ρσξίο παλαηκάσε λ κπνξνχαλ λα

πξνβιζνχλ απφ α θχκαα Q ν ΖΚ. Ζ άλσ κιέε πηββαίσ πξνεγνχκλο

κιέο πν ίραλ γίλη κ ελ ρξήε λναληαίαο έγρεο σλ κέσλ αλίζεο.

΢ άιιε κιέε νη Kamp et al (198) θίκεαλ ελ κνθαξηαθή αηκάσε ν νμχ

έκξαγκα ν κνθαξίν ρξεηκνπνηψλαο λνιέβηα έγρε ν κέν αλίζεο

NC100100 κ ηαθθνκκέλο αξκνληθέο ρλφεο πξηλ, κέα  κία ψξα απφ ελ

αγγηνπιαηθή θαη 24 ψξο κά ελ αγγηνπιαηθή  60 αζλίο κ νμχ έκξαγκα

ν κνθαξίν. Οη ξλεέο έημαλ κίσε εο έθαεο ν ιιίκκανο αλίζεο

αλάκα ελ «άκα πξηλ» θαη ελ «άκα κά» ελ αγγηνπιαηθή ρξνληθή

πξίνν ν 73% σλ αζλψλ κ ιιίκκαα. Παξάιιεια πήξμ βιίσε εο ΣΗΜΗ

ξνήο απφ 0-2  3 ν 86% σλ αζλψλ. ΢εκαληθφ ίλαη φη αά α νκέλα

πηεκαίλνλ ελ καβιεφεα θαά ελ πξνπάζηα θίκεεο σλ ιιηκκάσλ

αηκάσεο∙ νο αζλίο κ ΣΗΜΗ 0 ξνή ν αγγίν πν πξνθάι έκξαγκα ε

ερσθξηνγξαία αλίζεο έημ ν έιιηκκα αηκάσεο ν 100% σλ αζλψλ κ

πξφζην έκξαγκα αιιά κφλν ν 28% αψλ κ θαψξν έκξαγκα. ΢εκαληθφ

πίεο ίλαη φη ε έθαε ν ιιίκκανο αηκάσεο κ ερσθαξηνγξαία αλίζεο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

45
πν έγηλ 24 ψξο κά ελ ηάλνημε ν αγγίν ν πξφζην έκξαγκα ήαλ ν

λαφξνο αλμάξενο ίθεο βιίσεο εο αιηθφεαο εο αξηξήο

θνηιίαο νλ παλέιγρν πν έγηλ κά απφ 4 βνκάο. Σέινο ε κσλία ελ

αλάγλσε σλ απνικάσλ καμχ αλμάξεσλ παξαεξεψλ θαη καμχ ν ηίν

ήαλ πην ςειή φαλ θηκήζεθ ε κνθαξηαθή αηκάσε  ρέε κ ελ θίκεε

κφλν εο αιηθφεαο εο αξηξήο θνηιίαο κ ελ ερσθαξηνγξαία.

΢ πξφαε κιέε ηξλήζεθ ε πξνγλσηθή αμία εο ερσθαξηνγξαίαο

αλίζεο γηα ελ αλίρλε ιιηκκάσλ αηκάσεο  αζλίο κ πξνθάξην άιγνο

εξκίαο θαη αξλεηθή ξνπνλίλε (199). Αζλίο κ ιιίκκαα αηκάσεο, ίραλ

κγαιχξν πννφ θαξηαθψλ κβάλσλ γθξηηθά κ αζλίο ρσξίο ιιίκκαα

αηκάσεο (59% έλαλη 7%) θαά ελ ηάξθηα λφο ένο παξαθνινχζεεο. Σν

πννφ ζαλάν θαη κξάγκανο κνθαξίν ήαλ ηηαίξα ρακειφ (3%) 

αζλίο ρσξίο ιιίκκαα αηκάσεο. Σα θαξηαθά κβάλα  αζλίο κ

ιιίκκαα αηκάσεο ήαλ πξηφξα γθξηηθά κ θίλα πν πξνέβιπ ε

έλαμε νο ελ βαζκία ςεινχ θηλχλν χκσλα κ ελ ηαξσκάσε θηλχλν

θαά ΣΗΜΗ (59% έλαλη 33%). Όκσο ε ρέε θφνο νέινο εο ερσθαξηνγξαίαο

αλίζεο λ λνί ελ θακέλε ρξήε εο  αζλίο κ ρακειή πηζαλφεα γηα

παξνία αληαίαο λφν (200).

-Αηκάσε ν κνθαξίν ελ ρξόληα ηραηκία.

΢ ηάνξο κιέο ε θίκεε εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ ελ

ερσθαξηνγξαία αλίζεο γθξίζεθ κ ν πηλζεξνγξάεκα - SPECT. Οη Porter et

al (201) κιέεαλ 28 αζλίο κ λνιέβηα έγρε ν κέν αλίζεο PESDA

ρξεηκνπνηψλαο απηθφληε κ ηαθθνκκέλε αξκνληθή ρλφεα,  θαάαε

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

46
εξκίαο θαη κά ελ έγρε ηπξηακφιεο θαη α απνιέκαα γθξίζεθαλ κ

αά κά απφ έγρε ζαιιίν θαη Tc-99m. Ζ θίκεε εο αηκάσεο ν

κνθαξίν θαά ελ ηάξθηα ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο έγηλ κξψλαο ν

κέγην νπηζνθηαδφκλν ήκα απφ ν κνθάξην. Ζ ρέηε αλάκα ηο 2

ρληθέο απηθφληεο ήαλ ςειή (r=0,84 ελ εξκία θαη r=0,88 κά απφ πξφθιεε).

Ζ λνιηθή αηζεία θαη ηηθφεα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ήαλ 92% θαη

84% αλίνηρα.

Μ παξφκνην ξφπν νη Kaul et al (202) χγθξηλαλ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο κ

ν Tc-99m SPECT ελ εξκία θαη κά απφ έγρε ηπξηακφιεο  30 αζλίο

α μσξηθά ηαξία. Ζ λνιηθή κσλία αλάκα ελ ερσθαξηνγξαία

αλίζεο θαη ελ SPECT ελ αλάιε θάζ κήκανο μρσξηά ήαλ πνιχ ςειή

(92%). Ζ κσλία πίεο σλ 2 κζφσλ ελ θαεγνξηνπνίεε κεκάσλ εο

αξηξήο θνηιίαο θαη σλ αγγηαθψλ πξηνρψλ σο ηνινγηθέο ή σο πξηνρέο κ

αλαξέςηκν ή κε έιιηκκα ήαλ πίεο ςειή (90%).

Αλίζα νη Marwick et al (203) κιέεαλ 203 αζλίο κ πξνεγνχκλν έκξαγκα

κνθαξίν  κηα πνιθλξηθή κιέε πν απέξ ηανξηθά απνιέκαα. Σν

κέν αλίζεο NC100100 ρξεηκνπνηήζεθ κ λνιέβηα έγρε ελ εξκία θαη α

απνιέκαα γθξίζεθαλ κ αά ν Tc-99m. Σν πννφ σλ θαξηαθψλ

κεκάσλ πν ξκελχεθαλ ήαλ κγαιχξν (72%) ελ πννκάα σλ αζλψλ

πν πνβιήζεθαλ  ηαθθνκκέλε αξκνληθή απηθφληε κ ηο κγαιχξο φηο

ν κέν αλίζεο. ΢ αήλ ελ πννκάα ε αηζεία θαη ε ηηθφεα εο

ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ελ ηάγλσε ιιηκκάσλ αηκάσεο πν ίραλ

ηαγλσί κ SPECT ήαλ 31 θαη 93% αλίνηρα. Όπσο δεήζεθ απφ νο

γγξαίο θαη πνγξακκίεθ  άιιν άξζξν (204), ε ηασλία αλάκα ελ

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

47
κιέε νο κ ηο άιιο 2 ζα κπνξνχ λα μεγεζί απφ κίδνλο κζννινγηθέο

ηανξέο. Οη Marwick et al. λ πέβαιιαλ ηο ηθφλο  κά-πμξγαία θαη νη

ηθφλο λ ξκελχεθαλ απφ μηηθκέλνο θαξηνιφγνο ν πίν εο

ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο. Σν γγνλφο φη ν 70% σλ κεκάσλ κ νβαξά

ιιίκκαα ν SPECT ίραλ ηνινγηθή πξηνρηθή ιηνξγία κ ελ

ερσθαξηνγξαία γίξη ν ξψεκα σλ ςψο ζηθψλ ιιηκκάσλ ν SPECT.

Σιηθά κφλν κηα κηνςεία αζλψλ μάζεθαλ κ ηαθθνκκέλε αξκνληθή

ρλφεα λψ ελ πιηνςεία λ ρξεηκνπνηήζεθαλ θαλ αξκνληθέο ρλφεο.

΢ελ πνιθλξηθή κιέε Acute Myocardial Infarction Contrast Imaging (AMICI)

(205) κιήζεθαλ νη πξνγλσηθνί ίθο εο αλάξνεο αλαηακφξσεο εο

αξηξήο θνηιίαο θαζψο θαη ε θιηληθή εκαία αήο ελ ηάξθηα ηνχο

παξαθνινχζεεο αζλψλ κ νμχ έκξαγκα κνθαξίν πν πνβιήζεθαλ 

πξσνγλή αγγηνπιαηθή. Ηηαίξα κιήζεθ ε εκαία εο ηαήξεεο εο

αθξαηφεαο εο κηθξνθθιννξίαο ελ δψλε ν κξάγκανο γηα ελ πίμε εο

αλάξνεο αλαηακφξσεο εο αξηξήο θνηιίαο κ ελ ρξήε εο

ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο. ΢ 110 αζλίο κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν πν

πνβιήζεθαλ  πξσνγλή αγγηνπιαηθή έγηλαλ παλαιακβαλφκλα

ερσθαξηνγξαήκαα 24 ψξο κά ελ παλαηκάσε , πξηλ ελ έμνν απφ ν

λννθνκίν θαη νο 6 κήλο κά ν νμχ έκξαγκα. Ζ παξνία εο αλάξνεο

αλαηακφξσεο θαζνξίεθ σο κίσε ν ιν-νιηθνχ φγθν εο αξηξήο

θνηιίαο θαά 10% ή πξηφξν νο 6 κήλο κά ν νμχ έκξαγκα. Έγηλ

θααγξαή ζαλάν, λέν κξάγκανο, λέαο ηαγσγήο γηα θαξηαθή αλπάξθηα

θαά ελ ηάξθηα παξαθνινχζεεο σλ αζλψλ γηα 2 έε. ΢ θάζ μέαε

πνινγίεθαλ: Α) ν % πννφ σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ θηλεηθφεαο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

48
ηαηξψλαο νλ αξηζκφ σλ αθηλεηθψλ κεκάσλ ηά ν λνιηθνχ αξηζκνχ σλ

κνθαξηαθψλ κεκάσλ πν θηκήζεθαλ, Β) ν βαζκφο πξφιεςεο ν κέν

αλίζεο αλά κνθαξηαθφ κήκα ν νπνίνο ρξεηκνπνηήζεθ γηα ελ κεκαηθή

ηαβάζκηε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο. Ο λνιηθφο βαζκφο αηκάσεο πξνέθπ

ηαηξψλαο ν λνιηθφ άζξνηκα ν βαζκνχ αηκάσεο σλ κεκάσλ κ ηααξαρή

ελ αιηθφεα (1= νκνηνγλήο παξνία κέν αλίζεο, 2= αλνκνηνγλήο

παξνία κέν αλίζεο, 3= απνία κέν αλίζεο) ηά ν λνιηθνχ αξηζκνχ

σλ κεκάσλ πν αλαιχζεθαλ, ) ε % έθαε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο.

Τπνινγίζεθ ν κήθνο ν λνθαξίν  θάζ κήκα πν παξνίαδ αλνκνηνγλή

πξφιεςε ή απνία ν κέν αλίζεο ηο θνξαίο ιήςηο 4, 2 θαη 3

θνηινήσλ. Σν άζξνηκα απφ α κήθε ν θάζ κήκανο θαζφξηδ ν λνιηθφ κήθνο

ν ιιίκκανο αηκάσεο θαη ηαηξέζεθ κ ν λνιηθφ κήθνο ν λνθαξίν εο

αξηξήο θνηιίαο γηα λα πνινγηζί ε % έθαε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο  θάζ

αζλή. Ζ αλάξνε αλαηακφξσε εο αξηξήο θνηιίαο παξνηάζεθ ν 39%

σλ αζλψλ κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν κά ελ παλαηκάσε. Οη αζλίο

πν κάληαλ αλάξνε αλαηακφξσε γθξηηθά κ θίλνο ρσξίο αλάξνε

αλαηακφξσε λ ηέξαλ σο πξνο ελ ειηθία, ν χιν, νο θιαηθνχο

αζεξσκαηθνχο παξάγνλο θηλχλν, ελ αμηλφκεε θαά Killip, ελ παξνία

πνιαγγηαθήο λφν, νλ χπν εο αληαίαο αξεξίαο πν ρηδφαλ κ ν

έκξαγκα, ελ αμηλφκεε θαά TIMI ελ αγγηνγξαία κά ελ παλαηκάσε, ν

ρξφλν απφ ελ έλαξμε σλ κπσκάσλ κέρξη ελ παλαηκάσε, ελ παξνία

πξφζην κξάγκανο ν κνθαξίν, α πίπα κνθαξηαθψλ λδχκσλ θαη έινο

ν χςνο εο αλάπαεο ν ηαήκανο ST ν ΖΚ.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

49
Ακέσο κά ελ παλαηκάσε νη αζλίο πν κάληαλ αλάξνε

αλαηακφξσε παξνίααλ κγαιχξε κίσε εο αλάπαεο ν ηαήκανο ST

θαη κηθξφξε έθαε κηθξν-αγγηαθήο βιάβεο φπσο θηκήζεθ απφ ελ κηθξφξε %

έθαε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο θαη νλ κγαιχξν βαζκφ πξφιεςεο ν κέν

αλίζεο αλά κνθαξηαθφ κήκα, γθξηηθά κ θίλνο ρσξίο αλάξνε

αλαηακφξσε. Αλίζα, νη 2 νκάο λ ηέξαλ σο πξνο ελ % έθαε σλ

κεκαηθψλ ηααξαρψλ θηλεηθφεαο, ν θιάκα μψζεεο θαη νλ ιν-νιηθφ

θαη ιν-ηανιηθφ φγθν εο αξηξήο θνηιίαο.

Καά ελ ηάξθηα εο παξαθνινχζεεο κφλν ε νκάα πν ίρ αλάξνε

αλαηακφξσε παξνία πξαηέξσ βιίσε σλ ηθψλ κνθαξηαθήο

αηκάσεο, εο % έθαεο σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ θηλεηθφεαο, ν θιάκανο

μψζεεο θαη ν ιν-νιηθνχ θαη ν ιν-ηανιηθνχ φγθν εο αξηξήο

θνηιίαο πξηλ ελ έμνν απφ ν λννθνκίν θαη νο 6 κήλο κά. Απφ φινο νο

ίθο πν κιήζεθαλ, ε βιίσε εο % έθαεο σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο

θαά 15% ή πξηφξν θαά ελ ηάξθηα εο λνειίαο απνέι νλ ίθε κ

ελ κγαιχξε αηζεία θαη ηηθφεα (71% θαη 75% αλίνηρα) γηα ελ

πξφβιςε εο αλάξνεο αλαηακφξσεο νο 6 κήλο κά ελ παλαηκάσε.

΢ελ πνιπαξαγνληθή αλάιε, ειηθία κηθξφξε σλ 64 ψλ, % έθαε σλ

ιιηκκάσλ αηκάσεο κηθξφξε απφ 20% ηο 24 ψξο κά ελ παλαηκάσε,

ιν-νιηθφο φγθνο κγαιχξνο απφ 60 ml, ρξφλνο απφ ελ έλαξμε κπσκάσλ

κέρξη ελ παλαηκάσε κηθξφξνο απφ 2,5 ψξο θαη βιίσε εο % έθαεο σλ

ιιηκκάσλ αηκάσεο θαά 15% ή πξηφξν ελ ηάξθηα εο λνειίαο

ρίδνλαλ αλμάξεα κ ελ παξνία αλάξνεο αλαηακφξσεο νο 6 κήλο

κά ελ παλαηκάσε. Καά ελ ηάξθηα εο ηνχο παξαθνινχζεεο σλ αζλψλ

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

50
3,6% σλ αζλψλ παξνίααλ λέν έκξαγκα ν κνθαξίν, 2,7% θαέιεμαλ θαη

8,2% λνειχεθαλ κ ηθφλα θαξηαθήο αλπάξθηαο. ΢ελ πνιπαξαγνληθή

αλάιε, ε ειηθία, ν νηθνγληαθφ ηνξηθφ αληαίαο λφν, ν ιν-νιηθφο

φγθνο άκα κά ελ παλαηκάσε θαη ε παξνία αλάξνεο αλαηακφξσεο

νο 6 κήλο ρίδνλαλ αλμάξεα κ ελ κάληε θαξηαγγηαθψλ κβακάσλ

ελ ηάξθηα εο ηνχο παξαθνινχζεεο σλ αζλψλ.

Οη κιεέο κπέξαλαλ φη ε βιίσε εο κηθξναγγηαθήο θθιννξίαο ελ

πξηνρή ν κξάγκανο ίλαη ηθή κά ελ παλαηκάσε θαη απνιί

θαζνξηηθφ παξάγνλα γηα ελ παξνία εο αλάξνεο αλαηακφξσεο εο

αξηξήο θνηιίαο θαη ιηθά εο απψξεο πξφγλσεο  αζλίο κ νμχ έκξαγκα

ν κνθαξίν κά απφ πέκβαε παλαηκάσεο. Οη κεραληκνί πν νεγνχλ 

βιίσε εο κηθξνθθιννξίαο ελ πξηνρή ν κξάγκανο κά ελ

παλαηκάσε πξηιακβάλνλ ελ αηαθή ιχε ν πακνχ σλ αξεξηνιίσλ, ελ

κίσε ν ηηθνχ νηήκανο θαη ελ ιχε σλ κηθξνζξφκβσλ πν απνξάνλ α

αξεξηφιηα. Δπηπιένλ ε βιίσε εο κηθξνθθιννξίαο ελ πξηνρή ν

κξάγκανο κπνξί λα ρίδαη κ ελ αφκαε αγγηνγέλε πν καλίδαη ελ

πξψε βνκάα κά ν έκξαγκα θαη ελ αχμεε εο θθιννξίαο σλ αξρέγνλσλ

λνζειηαθψλ θάξσλ. Σα θχαξα αά κβάιινλ ελ λέν αγγηνγέλε θαη έρη

βξζί φη ρίδνλαη κ ελ κίσε ν ιν-νιηθνχ φγθν θαη ελ βιίσε ν

θιάκανο μψζεεο.

Αέο νη παξαεξήηο πηββαηψλνλ ελ εκαία σλ ηαληθψλ κζφσλ

απηθφληεο θαη ελ αλάγθε γηα πξηφξα νκέλα πξννχ ε ερσθαξηνγξαία

αλίζεο ν κνθαξίν γίλη κηα ξίαο ρξήεο μέαε ξνίλαο γηα ελ θίκεε

εο κνθαξηαθήο αηκάσεο.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

51
΢ άιιε κιέε πν ανξνχ αζλίο κ απνθιηκφ αξηξνχ θέινο ρσξίο

γλσή αληαία λφν ηαπηψζεθ κίσε εο νιηθήο πάρλεο ν

κνθνηιηαθνχ ηαξάγκανο κ ελ ερσθαξηνγξαία ε φκσο νπνία λ λνχεθ

απφ καβνιή εο αληαίαο ξίαο κά απφ ρνξήγεε αλνίλεο θαη κέσλ

αλίζεο αιιά αλίζα λνχεθ απφ ιιίκκαα αηκάσεο ν

πηλζεξνγξάεκα αηκάσεο- SPECT (206).

-Πννηθή θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο .

Ζ πννηθή θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο θαη ε θίκεε εο νβαξφεαο

εο έλσεο σλ αληαίσλ αγγίσλ κ ελ ρξήε εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

έρη γίλη  πηξάκαα κ δψα. Υξεηκνπνηί ν πινλέθεκα εο γξακκηθήο ρέεο,

 ρακειή γθέλξσε ν κέν αλίζεο, αλάκα ελ έλαε απηθφληεο ν

κνθαξίν θαη ελ γθέλξσε σλ κηθξναιιίσλ ν κνθάξην (207).

Δπηπιένλ, φνλ νη κηθξναιίο ν κέν αλίζεο παξακέλνλ απνθιηηθά

νλ λναγγηαθφ ρψξν, ε λακηθή νο έρη απνηρζί φη κσλί κ νο

θαλφλο ηθήο ν ίθε ηαιφεαο (208). Ωο θ νχν ε έλσε σλ

αληαίσλ αγγίσλ κπνξί λα αληρλζί θαη ε ρηθή κεκαηθή κνθαξηαθή

αηκαηθή ξνή κπνξί λα πνινγηζί πννηθά ελ εξκία θαη θαά ελ ηάξθηα

αξκαθηθήο πξφθιεεο κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο (209). ηα λα

ηαεξεζί ηθαλνπνηεηθή ξνή ελ εξκία  κήκαα απψξα κίαο εκαληθήο

έλσεο σλ αληαίσλ αγγίσλ, ε αγγηνηανιή ελ νπηθή κηθξνθθιννξία

ιαψλη ελ αγγηαθή αλίαε ελ πξηνρή πν αξχαη απφ ελ έλσε. Αφ

πξνθαιί κία νπηθή αχμεε ν λνκνθαξηαθνχ φγθν αίκανο πν κπνξί λα

πνινγηζί πννηθά κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο (210-212). Παξά ν γγνλφο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

52
φη νη άλσ ρληθέο έρνλ αθφκε νβαξά κηνλθήκαα, ε λακηθή νο παξακέλη

γνεηθή.

Σέινο  πηξάκαα  δψα ε ερσθαξηνγξαία 3-D  λακφ κ ελ έγρε νλ

αξηξφ θφιπν λφο κέν αλίζεο έρη πηίμη μαίξε πξνγλσηθή ηθαλφεα

νλ πξνηνξηκφ ν φγθν εο κάδαο εο πξηνρήο  θίλλν (213-215) θαζψο θαη

ν κνθαξίν πν πέε βιάβε (215,216)  χγθξηε κ ηο πξεληθέο κζφνο.

Ζ ρξήε λφο απνζεθχηκν κέν αλίζεο πν λα κπνξί λα γθισβηζί ελ

κηθξνθθιννξία θαη λα έρη κ καθξχ ρξφλν εκίηαο δσήο ζα κπνξνχ λα πηξέςη

κία αζξή λίρε ν ήκανο ν κνθαξίν ρξήηκε ελ πην ρξνλνβφξα 3-D

απηθφληε (214,215). Έλα κγάιν κηνλέθεκα αψλ σλ απνζεθχηκσλ κέσλ

ίλαη ε αλακία λα πξαγκανπνηεζνχλ κ αά λνιέβηο γρχηο γηα ελ

απηθφληε ν κνθαξίν.

΢ πξφαο πξνθιηληθέο κιέο (217,218) θααίρζεθ φη έλα παξνηθφ ηραηκηθφ

πηφην πξνθαιί άκε (λφο ιπψλ) έθξαε κνξίσλ πξνθφιιεεο σλ

ιθνθάξσλ φπσο ε Ρ-ιθίλε απφ ν σξηθφ ελ πηάληα σλ

λνζειηαθψλ θάξσλ, α ξηρνηή αγγία πν αηκαψλνλ ν ηραηκηθφ

κνθάξην, θαη γηα ηάεκα αξθψλ σξψλ κά ελ πάξνν ν ηραηκηθνχ

πηνίν. Ζ ρνξήγεε κέσλ αλίζεο πλκέλσλ κ αληψκαα έλαλη εο Ρ-

ιθίλεο κπνξί λα νεγήη ελ πξνθφιιεε αψλ πηιθηθά α εκία πν

θξάδαη ε Ρ-ιθίλε θαη πνκέλσο ίλαη λαή ε απηθφληε εο έθαεο ν

κνθαξίν πν πέε παξνηθφ ηραηκηθφ πηφην. Ζ λαφεα απηθφληεο εο

ηραηκηθήο πξηνρήο κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο πηββαηψζεθ  2

πξνθιηληθέο κιέο. ΢ελ πξψε έγηλ απφξαμε ν αληαίν αγγίν γηα 10

ιπά θαη θηκήζεθ ε έθαε εο ηραηκηθήο πξηνρήο θαά ελ απφξαμε θαη 45

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

53
ιπά κά ελ άξε εο απφξαμεο. ΢ελ χξε έγηλ απφξαμε αληαίν

αγγίν γηα 15 ιπά θαη θηκήζεθ ε ηραηκηθή πξηνρή θαά ελ απφξαμε θαη 30

ιπά θαη 1 ψξα κά ελ άξε εο απφξαμεο. Καη ηο 2 κιέο πήξμ κσλία

καμχ σλ παζνινγναλανκηθψλ παξαθακάσλ θαη σλ ερσθαξηνγξαηθψλ

ηθφλσλ κ κέα αλίζεο, φνλ ανξά ελ έθαε πξηνρήο ν κνθαξίν πν

ίρ πνί ηραηκία. Ζ αξκνγή αήο εο ρληθήο  αζλίο πν πξνέξρνλαη

α πίγνλα ηαξία κ πξνθάξην άιγνο ζα κπνξνχ λα ηανξνηαγλψη θίλνο

κ άιγνο ηραηκηθήο αηηνινγίαο απφ θίλνο κ άιγνο κε θαξηαθήο πξνέιεο.

(217,218). Πξναλψο ρξηάδνλαη πνιχ πξηφξα νκέλα γηα λα πηββαηψνλ

φη αέο νη έμπλο πηξακαηθέο εκνηχηο κπνξνχλ λα καξανχλ 

θαζεκξηλή θιηληθή ρξήε.

΢εκαληθή πξφννο ελ ρληθή εο ερσθαξηνγξίαο αλίζεο έρη πηρζί ελ

ιαία θαία πν κβαίδη κ ν εκαληθφ ληαέξνλ πν έρνλ νη

αξκαθηθέο αηξίο, ε ηαξνρλνινγηθή βηνκεραλία θαζψο θαη ε ηαξηθή έξλα.

Σιαίο μιίμηο πξηιακβάλνλ ελ ρξήε πην ααιψλ θαη αζξψλ

ηαπλκνληθψλ κέσλ αλίζεο γηα ελ απηθφληε εο αξηξήο θαξηάο. Δπίεο ε

θαιχξε θααλφεε εο κπξηνξάο ν αίκα σλ κηθξναιίσλ ζα καο

πηξέπη ν κέιινλ λα κπνξί ε κέζννο αή λα ρξεηκνπνηίαη σο μέαε

ξνίλαο γηα ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο αηκάσεο. Παξφια αά ηάνξα

ζέκαα κζννινγίαο παξακέλνλ αηθξίληα. ΢ελ πξάμε πνέ φν ήκξα ε

απηθφληε εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ ερσθαξηνγξαηθά κέα αλίζεο λ

πήξμ φν πηζαλή αιιά αθφκε φρη πξαγκανπνηήηκε.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

54
7. Δθίκεε εο αληαίαο ξίαο κ ελ ερσθαξηνγξαία

αλίζεο

Ζ αξρή εο αληαίαο ξίαο ρλά αλαέξαη ηο πηθαξηαθέο αξεξίο θαη

ρξεηκνπνηίαη γηα ελ θίκεε εο αηκνλακηθήο νβαξφεαο κίαο έλσεο.

΢ελ πξαγκαηθφεα ε αξρή εο αληαίαο ξίαο κπνξί λα αξκνί 

αγγία νπνηαήπν ηακέξν. ΢ελ χγρξνλε θίκεε σλ πξνβιεκάσλ πν

λένλαη κ ν αηλφκλν ηραηκίαο-παλαηκάσεο ε αξρή εο αληαίαο

ξίαο εο κηθξνθθιννξίαο βξίθη ξία αξκνγή. Μ βάε α πηξάκαα σλ

Heyndrickx et al, (219) 15 min ηραηκίαο κνθαξίν αθνινζνχκλα απφ

παλαηκάσε παξάγνλ κία κίσε εο πξηνρηθήο κνθαξηαθήο ξνήο ηηθφξα α

λνθαξηαθά ξψκαα. Αή ε κίσε εο ξνήο ρίδαη κ ελ κίσε εο

αιηθφεαο ν κνθαξίν ελ ίηα πξηνρή. ΢ αφ ν πηξακαηθφ κνλέιν

νη ηααξαρέο εο ξνήο θαη εο ιηνξγίαο ν κνθαξίν παξαίλνλαη έσο θαη 3

ψξο κά ελ παλαηκάσε. ΢ λέρηα αήο εο κιέεο ηάνξα άιια

πηξακαηθά κνλέια εκηνξγήζεθαλ γηα ελ κιέε σλ ιηνξγηθψλ καβνιψλ

πν ίααη ε αληαία κηθξνθθιννξία φαλ πνβάιιαη  ηραηκία κηθξήο

ηάξθηαο πν αθνινζίαη απφ παλαηκάσε. Αά α πηξάκαα πηββαίσαλ φη

έλα ηραηκηθφ πηφην ηάξθηαο έσ θαη 10-15 min αθνινζνχκλν απφ

παλαηκάσε πξνθαιί κίσε εο ξίαο αγγηνηανιήο εο κηθξνθθιννξίαο

(220-226) λλννχκλε σο πξαηκηθή απάλεε κά απφ παξνηθή ηραηκία (220-222)

ή σο απάλεε  αγγηνηααιηθέο νίο (220-226). Οη κεραληκνί πν πξνθαινχλ

ελ κίσε εο κηθξναγγηαθήο αήο ξίαο κά απφ πηφηα παλαηκάσεο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

55
ίλαη νηαηθά χν: 1) ε κίσε εο αγγηαθήο αληξαηθφεαο ιφγσ εο

απψιηαο εο αγγην-θηλεηθφεαο κέσ καβνιψλ ν λνζειίν (220-226) ή ιφγσ

καβνιψλ ν κπαζεηθνχ λξηθνχ ήκανο (220) θαη 2) ε αχμεε σλ

αγγηαθψλ αληάσλ σλ αξεξηνιίσλ θαη σλ ξηρνηψλ αγγίσλ ιφγσ νηήκανο

ν ηάκν ηηθνχ ρψξν πν α πηέδη (227) ή ιφγσ απφξαμεο νο απφ α

νξφηια (228). ΢ αλίζε κ ελ κηθξνθθιννξία α πηθαξηαθά αληαία

αγγία αλέρνλ αά α πηφηα ηραηκίαο-παλαηκάσεο ηαεξψλαο ελ

αγγηαθή αληξαηθφεα νο (226).

Πξφαε κιέε ηξχλε ελ ρέε καμχ εο αληαίαο ξίαο ξνήο νλ

πξφζην θαηφλα κά απφ ρνξήγεε αλνίλεο θαη εο ξίαο αηκάσεο ν

κνθάξην φπσο πνινγίδαη κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο,  31 αζλίο κ

εκαληθή έλσε νλ πξφζην θαηφλα θαη  21 άνκα ρσξίο έλσε ν ίην

αγγίν (229). Ζ κιέε αή θαέημ φη ε λαφεα γηα πνηνηθή αλάιε σλ

ιιηκκάσλ αηκάσεο ν κνθαξίν, εο αληαίαο ξίαο ξνήο θαη εο

ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην ήαλ 98%, 83% θαη 94% αλίνηρα. Ζ

αηζεία, ηηθφεα θαη ηαγλσηθή αθξίβηα γηα ελ ηάγλσε έλσεο νλ

πξφζην θαηφλα ήαλ 64%, 93% θαη 80% κ βάε ελ πνηνηθή αλάιε σλ

ιιηκκάσλ αηκάσεο ν κνθαξίν, 92%,94% θαη 93% κ νλ πνινγηκφ εο

αληαίαο ξίαο ξνήο, 84%,87% θαη 86% κ νλ πνινγηκφ εο ξίαο

αηκάσεο ν κνθάξην θαη 89%,97% θαη 89% κ νλ πνινγηκφ εο ξίαο ν

ίθε αηκάσεο. Δπνκέλσο νη ξλεέο θαέημαλ κηα ηρξή ρέε καμχ εο

αληαίαο ξίαο ξνήο νλ πξφζην θαηφλα κά απφ ρνξήγεε αλνίλεο θαη

εο ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην φπσο πνινγίζεθ κ ελ ερσθαξηνγξαία

αλίζεο.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

56
8. Θξόκβνη θαη κάδο εο αξηξήο θνηιίαο

Ζ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ρξεηκνπνηίαη ελ αλίρλε ιιηκκάσλ

πιήξσεο κέα ελ αξηξή θνηιία θαη κπνξί λα ζέη ελ ηάγλσε

λνθνηιηαθψλ ζξφκβσλ κ αήληα  αζλίο κ πνβέιηα παξάζξα απηθφλη-

εο θαη νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν. Ζ πην θνηλή ζέε αλάπμεο ζξφκβν, θαη

παξάιιεια θαη ε πην χθνιε πξηνρή σο πξνο ελ απηθφληε μαηίαο σλ ρληθψλ

αικάσλ ν θνληλνχ πίν, ίλαη ε θνξή εο αξηξήο θνηιίαο.

΢ εκαληθφ αξηζκφ αζλψλ ν ξψεκα εο λρφκλεο παξνίαο ζξφκβν

ελ αξηξή θνηιία παξακέλη αλαπάλεν θαη ε ρξήε κέν αλίζεο κπνξί λα

απνηρζί μαηξηθά ρξήηκε. Μ αήλ ελ ρληθή ν ζξφκβνο ζα καληζί αλ έ-

λα θνξφρξσκν έιιηκκα πιήξσεο θνλά ν αθηλεηθφ κνθάξην. ΢χκσλα κ

πξφαε κιέε έσο 12% αζλψλ κ πξφζην νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν

καλίδνλ λνθνηιηαθφ ζξφκβν λψ ε πιηνςεία αψλ παξνηάδνλαη 

αζλίο πν ί λ έγηλ πέκβαε παλαηκάσεο ί έγηλ κά ελ πάξνν 3

σξψλ απφ ελ κάληε ν πξνθάξην άιγνο (230). ΢ άιιε κιέε γθξίζεθ ε

ηαγλσηθή ηθαλφεα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο κ ελ ηαγλσηθή

ηθαλφεα εο καγλεηθήο νκνγξαίαο ελ αλίρλε λνθνηινηθψλ ζξφκβσλ

(231). ΢ελ κιέε αή μάζεθαλ θαη κ ηο 2 κζφνο 121 αζλίο κ θαξηαθή

αλπάξθηα ή/θαη έκξαγκα κνθαξίν πν ίραλ ςειή πηζαλφεα παξνίαο

ζξφκβν λφο εο αξηξήο θνηιίαο. 24 αζλίο παξνίααλ ζξφκβν ελ μέαε

κ ελ καγλεηθή νκνγξαία. Οη αζλίο κ ζξφκβν ίραλ κγαιχξε έθαε

κξάγκανο, κάληδαλ  κγαιχξν πννφ αλχξκα εο αξηξήο θνηιίαο θαη

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

57
ίραλ ρακειφξν θιάκα μψζεεο απφ νο αζλίο ρσξίο ζξφκβν. Ζ

ερσθαξηνγξαία αλίζεο ηπιαία ελ αηζεία (61% έλαλη 33%, p< 0.05)

θαη αχμε ελ ηαγλσηθή αθξίβηα (92% έλαλη 82%, p<0.01) γηα ελ αλίρλε

λνθνηινηθψλ ζξφκβσλ γθξηηθά κ ελ ερσθαξηνγξαία ρσξίο ελ ρξήε κέσλ

αλίζεο, Τπήξρ εκαληθή κσλία αλάκα ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο

θαη ελ καγλεηθή νκνγξαία ελ ηάγλσε λνθνηινηθψλ ζξφκβσλ. Ζ αλίρλε

ζξφκβσλ ήαλ ιαξά κγαιχξε κ ελ καγλεηθή νκνγξαία γθξηηθά κ ελ

ερσθαξηνγξαία αλίζεο. Οη ζξφκβνη πν αληρλχνλαλ κ ελ καγλεηθή

νκνγξαία αιιά φρη κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ήαλ νηρσκαηθνί θαη φαλ

λνπίδνλαλ ελ θνξή εο αξηξήο θνηιίαο ήαλ πνιχ κηθξνχ κγέζνο.

΢παληφξα, νη λνθαξηαθέο κάδο κπνξί φκσο λα αληνηρνχλ  φγθνο. Καη πάιη

ψ, ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο, κπνξί λα ίμη αγγηνβξηζίο ή θαθνήζηο φ-

γθνο. ΢ πξφαε κιέε (232) ηαπηψζεθ φη ε ρνξήγεε κέσλ αλίζεο

κπνξί χθνια λα θαζνξίη ελ παξνία κηθξνθθιννξίαο  αγγηαθνχο φγθνο

ηανξνπνηψλαο νο απφ έλα θαξηαθφ ζξφκβν.

9. Ομύο ηαρσξηκόο ανξήο

Ο ηαρσξηκφο εο ανξήο ίλαη απφ έλα απφ α θαξηαθά λνήκαα πν ρξηάδαη

άκε ηάγλσε θαη αληκψπηε. Ζ ρξήε εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο

κιήζεθ πξφαα  κία έξλα (233) φπν 128 αζλίο κ θιηληθή πνςία γηα

ηαρσξηκφ εο ανξήο, πνβιήζεθαλ  ηαζσξαθηθφ ερσθαξηνγξάεκα ρσξίο θαη

κ ελ ρξήε κέν αλίζεο θαζψο θαη  ηνηνάγην ερσθαξηνγξάεκα. Σα

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

58
απνιέκαα σλ παξαπάλσ μάσλ γθξίζεθαλ αλμάξεα κ α ρηξνξγηθά

ξήκαα  45 αζλίο θαη κ α ξήκαα απφ αμνληθή νκνγξαία νο

πφινηπνο 83. Ζ αηζεία ν ερσθαξηνγξαήκανο αμήζεθ κ ελ ρξήε ν

κέν αλίζεο απφ 73,3%  86,8% (p<0,005) θαη ε ηηθφεα απφ 71,2  90,4%

(p<0,05). Σελ ίηα αηζεία θαη ηηθφεα (απφ 93% έσο 100%) ίραλ ν

ηαζσξαθηθφ θαη ν ηνηνάγην ερσθαξηνγξάεκα γηα ελ ηάγλσε ν νμέσο

ηαρσξηκνχ κ ελ λφπηε ν ηίν (intimal flap) φν ελ αληνχα ανξή φν

θαη ν ανξηθφ φμν. Ζ λίρε εο απηθνληηθήο ηθαλφεαο ν ηνηνάγην

ερσθαξηνγξαήκανο κ ελ ρξήε κέν αλίζεο πέξς ελ λφπηε ν

εκίν ηφν ν ηαρσξηκνχ  7 πξηπψηο πν λ ήαλ αληρλχηκν κ ηο

απιέο ερσθαξηνγξαηθέο κζφνο, μθαζάξη ελ απηθφληε ν πξαγκαηθνχ

αινχ  6 αζλίο (9,1%) θαη έζ ελ ηάγλσε αλάξνκν ηαρσξηκνχ  9

πξηπψηο (13,6%). Ζ κιέε αή έημ φη ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο

βιηψλη πνιχ ελ ηαγλσηθή ηθαλφεα ν ηαζσξαθηθνχ θαη ν ηνηνάγην

ερσθαξηνγξαήκανο θαη ζα κπνξνχ λα ρξεηκνπνηεζί σο πξψεο γξακκήο

μέαε γηα ελ ηάγλσε ν νμέσο ηαρσξηκνχ εο ανξήο.

10. Μνθαξηνπάζηο

Οη κνθαξηνπάζηο ίλαη έλα λννινγηθφ πίν γηα ελ ηάγλσε θαη θίκεε ν

νπνίν ε ερσθαξηνγξαία ίλαη πνιχηκε. Τπάξρνλ σφν γθθξηκέλο

θααάηο ηο νπνίο ε απιή ερσθαξηνγξαία αλαί λα παξέρη ηαγλσηθέο

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

59
ηθφλο. ΢ αέο ηο πξηπψηο ε πξνζήθε σλ κέσλ αλίζεο νεγί  αχμεε

εο ηαγλσηθήο χλακεο εο κζφν. ΢ηο θααάηο αέο αλήθνλ:

1) H ηάγλσε εο πξξνηθήο κνθαξηνπάζηαο θνξήο. Ζ ηάγλσε αήο εο

πάζεεο ίλαη ρλά αλέηθε ιφγσ αλακίαο θξηλνχο απηθφληεο ν κνθαξίν

εο θνξήο. ηα ν ιφγν αφ ε καγλεηθή νκνγξαία ζσξίαη ν gold standard γηα

ε ηάγλσε εο λ ιφγσ θαάαεο. Ωφν, αίλαη φη ε ρξήε κέσλ αλίζεο

κπνξί λα κβάιη εκαληθά ελ ηάγλσε εο νλφεαο αήο. ΢ε βηβιηνγξαία

πάξρνλ αξθέο αλανξέο ρηθψλ πξηπψσλ (234,235) λψ νη Ward et al, (236)

έρνλ αλαθνηλψη κηα κηθξή αιιά ληθηθή κιέε  αζλίο κ πνςία

πξξνηθήο κνθαξηνπάζηαο θνξήο (Ν=6), κ χν νκάο ιέγρν, κία κ γηίο

(Ν=10) θαη κία κ άνκα κ πξξνία αξηξήο θνηιίαο (Ν=10). Υξεηκνπνηψλαο

σο θξηήξην νο ιφγνο Α/PW θαη A/SW (Α=πάρνο κνθαξίν θνξήο, PW=πάρνο

νπηζίν νηρψκανο, SW=πάρνο κνθνηιηαθνχ ηαξάγκανο) ηαπίσαλ φη νη

ηκέο σλ ιφγσλ αψλ  φια α άνκα κ πνςία πξξνηθήο κνθαξηνπάζηαο

θνξήο ήαλ >1.5, λψ θαλέλα απφ α άνκα σλ νκάσλ ιέγρν λ παξνίαδ

ηκέο >0.8. Απφ α παξαπάλσ αίλαη φη ε ερσθαξηνγξαία κ κέα αλίζεο

απνιί έλα ηρξφαν ηαγλσηθφ ξγαιίν θαη πξέπη νιάρηνλ λα πξνεγίαη

νπνηαήπν άιιεο αθξηβφξεο ηαγλσηθήο κζφν.

2) Ζ ερσθαξηνγξαηθή κιέε αηκάσεο θαά ε ηαξκηθή ηαιηθή κίσε εο

πξξνίαο ν κνθνηιηαθνχ ηαξάγκανο (Percutaneous transluminal septal

myocardial ablation - PTSMA) ελ ζξαπία εο απνξαθηθήο πξξνηθήο

κνθαξηνπάζηαο. Ζ PTSMA ίλαη κηα ρληθή κίσεο εο πξξνίαο ν

κνθνηιηαθνχ ηαξάγκανο, νηαηθά κ πξφθιεε κξάγκανο  πηιγκέλε

πξηνρή ν πξξνηθνχ εκίν ν, κ θνπφ ε κίσε εο θιίεο πηέσο α

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

60
πιαίηα εο ζξαπηθήο αληκψπηεο εο απνξαθηθήο πξξνηθήο

κνθαξηνπάζηαο. Ζ πξφθιεε κξάγκανο γίλαη κ έγρε αηζαλφιεο ν αγγίν

πν αξχη ελ πηιγκέλε πξηνρή. Δίλαη πξναλψο κγάιεο εκαίαο ε νξζή

πηινγή ν αγγίν ψ λα πξνθιεζί έκξαγκα κφλν ελ πηζκεή έθαε. Ο

λνπηκφο ν θαάιιειν αγγίν λήζσο γίλαη θαά ε ηάξθηα ν

θαζεξηακνχ κ νθηκαηθφ απνθιηκφ ν πηζαλνχ αγγίν-φρν κ νχθσκα

ν κπαινληνχ (probatory balloon occlusion). Οη Faber et al.(237) θαη νη Nagueh et

al.(238) έημαλ φη ε ερσθαξηνγξαία κ κέα αλίζεο κά απφ λναληαία

έγρε ν κέν ν αγγίν-φρν κπνξί λα πξνβιέςη κ αξθά κγάιε αθξίβηα

ελ κξαγκαηθή πξηνρή κά ελ έγρε αηζαλφιεο.

3) Ζ θίκεε αζλψλ κ κε κπαγέο κνθάξην (non compaction.-VMNC)

Ζ VMNC ίλαη κηα παληφαε γγλήο ηααξαρή ε νπνία ραξαθεξίδαη απφ

αλψκαιε νκή ν κνθαξηαθνχ νηρψκανο σο απνέικα κηαο λνκήξηαο

ηααξαρήο εο λνκνθαξηαθήο κβξνγέλεο. Μνξνινγηθά ηαπηψλαη ε

παξνία λφο ηθχν πνιιαπιψλ θαη πξνβαιινψλ κνθαξηαθψλ νθηψσλ κ

βαζηέο θααχηο εο θνηιηαθήο θνηιφεαο ν κνθαξηαθφ νίρσκα αλάκα ηο

νθηψηο (πνγγψεο ή ν κνθαξίν). Ζ ρνξήγεε κέσλ αλίζεο κπνξί λα

θαζνξίη ελ παξνία ραξαθεξηηθψλ νρψλ ν κνθαξίν θαζψο ν κέν

κπνξί λα ηηχη αλάκα ηο νθηψηο θαη λα αλαίμη κ κγάιε θξίληα ε

ραξαθεξηηθή κνξή ν ηθχν σλ νθηψσλ (239,240). ΢ληά πνκέλσο κηα

ηαγλσηθή κέζνν πηινγήο, ε νπνία αίλαη φη κπνξί λα πνθααήη θαη ελ

πξίπσε αή ε ρξήε καγλεηθήο νκνγξαίαο (241).

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

61
11. Ηρσθαξηνγξαία αλίζεο ελ παηνθαξηνινγία

Μνινλφη νλ παηηθφ πιεζκφ ε πνηφεα σλ ερσθαξηγξαηθψλ ηθφλσλ ίλαη

θαιχξε  ρέε κ αή σλ λειίθσλ ε ρξήε σλ κέσλ αλίζεο α παηηά ζα

κπνξνχ λα έρη ηηαίξε αμία. Ζ θίκεε εο παηηθήο θαξίαο ληαέξη

πξηφξν ελ αλανκία εο θαη θαά χξν ιφγν ελ αιηθφεα εο. Όαλ

φκσο αφ ρξηαί φπσο γηα παξάηγκα  πξηπψηο κνθαξίηαο ε κπηξία

σλ παηνθαξηνιφγσλ ίλαη πξηνξηκέλε.

Ζ ρξήε σλ κέσλ αλίζεο ελ παηηθή ειηθία ζα κπνξνχ λα βιηψη ελ

θίκεε αζλψλ κ πίθεο θαξηνπάζηο (λφνο Kawasaki, κνθαξίηα), ή κ

γγλίο θαξηνπάζηο (γγλήο έλσε εο ανξηθήο βαιβίαο, αληαία

ξίγγηα), αζλψλ πν έρνλ πνβιεζί  κακφρε θαξηάο ή  κίδνλο

πκβάηο ( πέκβαε switch ελ D-κάζε σλ κγάισλ αξεξηψλ) θαη έινο

αζλψλ πν πξνέξρνλαη α μσξηθά ηαξία κ ζσξαθηθφ άιγνο.

Μέρξη ήκξα λ πάξρνλ αξθέο κιέο φνλ ανξά ελ φε θαη ελ αάιηα

ρνξήγεεο σλ κέσλ αλίζεο α παηηά Ζ κιέε Cincinnati (242) νθίκα ελ

ρνξήγεε ν κέν αλίζεο Optison, απνθιηηθά  παηηά κ βάξνο ψκανο

άλσ σλ 25 kg, θαη  φε 0.1 έσο 0.2 ml φαλ ε ληψκλε φε λήιηθα ίλαη 0.5

ml (243,244). ΢ αήλ ελ κιέε 22 παηηά κ γλσή θαξηνπάζηα πνβιήζεθαλ 

νθηκαία πξφθιεεο κ νβνακίλε (19 παηηά) θαη νθηκαία θφπσεο  άπεα

(3 παηηά). Ζ κιέε έημ φη ε ρνξήγεε ν κέν αλίζεο ήαλ ααιήο θαζψο

 θαλέλα παηί λ παξαεξήζεθαλ αηκνλακηθέο καβνιέο ή άιιο αλπηζχκεο

παξλέξγηο, θαη θαλέλα παηί λ αηηάζεθ νπνηνήπν χκπσκα. Ζ ρξήε ν

κέν αλίζεο βιίσ ελ θίκεε εο αιηθφεαο ν πξφζην νίρσκα,

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

62
ν πιάγην νίρσκα θαη ελ θνξή εο αξηξήο θνηιίαο θαά ελ ηάξθηα εο

πξφθιεεο. Αφ ίλαη  απφιε κσλία κ α απνιέκαα κιψλ 

λήιηθο (245) φπν ε ρνξήγεε κέν αλίζεο βιίσ ελ πνηφεα σλ

απνικάσλ εο νθηκαίαο πξφθιεεο. Πξέπη λα πηεκαλζί φη  αήλ ελ

κιέε απνθιίζεθαλ παηηά κ λνθαξηαθέο πηθνηλσλίο γηα λα απνρζί ε

πηζαλφεα γθαιηθψλ πηνίσλ απφ ελ ρνξήγεε σλ κέσλ αλίζεο (246).

Απφ α απνιέκαα άλεθ πίεο φη ε ρξεηκφεα σλ κέσλ αλίζεο ζα

κπνξνχ λεηθά λα πθαζί θαη  άιια θιηληθά λάξηα φπσο ηο

ερσθαξηνγξαηθέο κιέο αζλψλ κ χθνια αθνηθά παξάζξα ιφγσ ν

σκαφπνχ νο, ελ θίκεε παξνίαο λν-θνιπηθψλ ζξφκβσλ  αζλίο πν

πνβιήζεθαλ  πέκβαε FONTAN θαη ελ θίκεε εο αιηθφεαο εο

ληαίαο θνηιίαο  αζλίο κ ηνινγία κνλήξνο θνηιίαο. Σα κέρξη ψξα νκέλα

φκσο ίλαη ιίγα θαη ρξηάδνλαη πξηφξο πνιθλξηθέο κιέο γηα ελ θίκεε

εο ρξήεο εο ερσθαξηνγξαίαο κ κέα αλίζεο ελ παηηαξηθή θαξηνινγία.

12. Σν κέιινλ εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο.

-Μανξά αξκάθσλ

Μηα ληαέξνα θαη πνιιά πνρφκλε ρξήε σλ κέσλ αλίζεο αίλαη λα ί-

λαη νλ ρψξν εο κανξάο αξκάθσλ ή εο γνληηαθήο ζξαπίαο. Όαλ νη πέξερνη

θααξένλ κηα κηθξναιία αλίζεο, αίλαη φη γχξσ απφ ε αιία αλα-

πχνλαη αθξαίο λάκηο ηάκεεο, νη νπνίο κπνξί λα πξνθαιένλ ε ηάλνημε

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

63
πφξσλ ν λνζήιην σλ αγγίσλ θαη/ή ελ θαξηθή κκβξάλε. Δάλ ελ αιία

πξνθνιιεζί έλα άξκαθν ή ρηθφ γνλίην (DNA) κ πξφε ή λσκασζί -

λφο εο νκήο εο αιίαο, φ έρη απνηρζί φη ε ηάπαε εο αιίαο λη-

ρχη εκαληθά ελ λαπφζε ν καξφκλν ιηθνχ κέα ν νίρσκα ν αγ-

γίν ή ελ θαξηθή κήξα.

Μ νλ ξφπν αφ ίλαη λαή ε νπηθή κανξά ςειήο γθέλξσεο αξκάθσλ

ή γνληίσλ  κηα γθθξηκέλε πξηνρή ληαέξνλνο  έλα φξγαλν, ρσξίο λα θί-

ζαη νιφθιεξν ν ψκα α λρνκέλσο νμηθά πίπα ν ιηθνχ. Οη κηθξναιί-

ο αλίζεο κπνξνχλ λα ρηανχλ κ νξηκέλν βαζκφ ζξαφεαο ψ λα

κπνξνχλ κλ λα ηαθξίλνλαη κέα ελ θθιννξία  παξνία ρακεινχ ΜΓ ή  ν-

ξηκέλε ρλφεα απηθφληεο ρσξίο φκσο λα θααξένλαη. ΢ελ λέρηα, κ ελ

αξκνγή κίαο ή πξηφξσλ ηακέλσλ πξερεηθψλ κψλ, σλ νπνίσλ ε η-

ρχο ή ε ρλφεα ζα ίλαη ρηακέλε λα πξβαίλη ν φξην ζξαφεαο εο

αιίαο, ζα θααξένλαη/ηαπψλαη  κηα πηζκεή ζέε. ΢ηο λεηθέο -

αξκνγέο αήο εο ρλνινγίαο πξηιακβάλνλαη ε αληκψπηε ζξφκβσλ, ηραηκί-

αο/κξάγκανο, κνιχλσλ, λνπιάκανο, ε κανξά γνληίσλ, θαη ε αγγηνγέλε.

Δπηπιένλ, έρη απνηρζί  πηξακαηθφ πίπν φη α κέα αλίζεο κέσ εο πξν-

θφιιεήο νο ελ ιγκνλψε λνζήιηα μσθάξηα νία κβάιινλ ελ

ζξνκβφιε θαη ελ απνθάιςε εο λνζήιηαο ιηνξγίαο.

Παξφιν πν νη ρληθέο αέο λ έρνλ αθφκα αξκνζί ελ θιηληθή πξάμε, νη πη-

ξακαηθέο κιέο ίλαη μαηξηθά αηηφνμο, θαη αλακίβνια νη αξκνγέο εο

ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ζα πθαζνχλ αθφκα πξηφξν ν κέιινλ.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

64
-Τξηηάαο (3D) κιέο αλίζεο

΢ χγθξηε κ ηο κβαηθέο 2D ερσθαξηνγξαηθέο ρληθέο, ε 3D ερσθαξηνγξα-

ία  πξαγκαηθφ ρξφλν πξνέξη εκαληθά πινλθήκαα φνλ ανξά ελ αλά-

ιε σλ φγθσλ, ν θιάκανο μψζεεο, εο πξηνρηθήο θηλεηθφεαο σλ νηρσκά-

σλ, θαη ν ρήκα εο αξηξήο θνηιίαο. Ωφν, φπσο θαη ν 2D ερσθαξηνγξάεκα,

«πάρη» απφ νο ίηνο πξηνξηκνχο πν πνβαζκίδνλ ελ πνηφεα εο απηθφλη-

εο. Δηηθφξα, α ρληθά άικαα (ςνηθφλο) σλ πλκφλσλ θαη σλ πι-

ξψλ πνβαζκίδνλ εκαληθά ε ηαθξηηθή ηθαλφεα ν λνθαξίν ηο 3D κιέ-

ο. Ζ ρξήε κέσλ αλίζεο βιηψλη ελ πνηφεα εο 3D απηθφληεο θαη ε ηα-

θξηηθή ηθαλφεα ν λνθαξίν νλ ίην βαζκφ πν α βιηψλνλ ηο 2D ηθφ-

λο. Ωφν, πηή ν «χλνιν» σλ 3D ηθφλσλ λήζσο ιακβάλαη θαά ε ηάξ-

θηα αξθψλ θαξηαθψλ θχθισλ, ίλαη πξνηκφξε ε λρήο λνιέβηα ρνξήγεε

ν κέν παξά ε φε bolus.

Σν 3D ερσθαξηνγξάεκα  πξαγκαηθφ ρξφλν αλαηθλχαη  πνιχ ρξήηκε ρλη-

θή θαά ε ηάξθηα εο ερσθαξηνγξαίαο πξφθιεεο, θαη ε ρξήε κέν αλίζεο

απνηθλχαη πνιχηκν ξγαιίν πν κβάιιη ελ αλάιε εο θηλεηθφεαο θαη

ν πάρνο σλ νηρσκάσλ θαά ε ηάξθηα σλ κιψλ αψλ.

Πξνθααξθηθέο απφπηξο απηθφληεο εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ ε ρξήε

κέσλ αλίζεο θαη 3D ερσθαξηνγξαήκανο  πξαγκαηθφ ρξφλν αίλνλαη άθξσο

λζαξξληθέο.

ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢ – ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

65
ΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ΢66– ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2
Α. ΔΙΓΙΚΟ ΜΔΡΟ΢

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

67
ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

68
 Πξίιεςε

Ειζαγωγή. Ζ θίκεε εο αιηθφεαο θαη εο αηκάσεο ν κνθαξίν κ

ερσθαξηνγξαηθά κέα αλίζεο έρη ηάνξο αξκνγέο πν απνθνχλ ηηαίξε αμία 

γθθξηκέλα θιηληθά λάξηα φπσο ε ρξφληα ηραηκία ν κνθαξίν θαη ν νμχ έκξαγκα

ν κνθαξίν (ΟΔΜ).

Σκοπόρ. ΢ αήλ ελ κιέε θηκήακ ελ απνικαηθφεα σλ κέσλ αλίζεο

Echogen, Sonovue θαη Levovist  θιηληθά κνλέια πν ανξνχλ νλ πξνηνξηκφ εο

κνθαξηαθήο ηραηκίαο  αζλίο κ ρξφληα αληαία λφν θαη εο κνθαξηαθήο

αηκάσεο  αζλίο κ νμία αληαία λφν θαά ελ ηάξθηα ερσθαξηνγξαίαο

πξφθιεεο.

Μέθοδοι. Χξόληα αληαία λόνο: 56 αζλίο κ γλσή ή χπνπε αληαία λφν

πνβιήζεθαλ  ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο κ νβνακίλε ή αξβνακίλε κ

αφρξνλε ρνξήγεε Echogen ή Sonovue ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε.

Αλαιχακ α 22 κνθαξηαθά κήκαα θαη 3 πξηνρέο μρσξηά (πξφζηα, θαψξε θαη

πιάγηα) ελ παξαξληθή πηκήθε θαη γθάξηα ιήςε θαη ηο θνξαίο ιήςηο 4 θαη 2

θνηινήσλ, ελ εξκία θαη θαά ελ κέγηε πξφθιεε. Υξεηκνπνηήακ χεκα

πνινγηκνχ 4 βαζκίσλ γηα ελ αλάιε εο αιηθφεαο σλ νηρσκάσλ, λψ ε

απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν βαζκνινγήζεθ απφ 0 έσο 3. ΢νο 38 αζλίο πν

ρνξεγήζεθ ν κέν αλίζεο Sonovue πξαγκανπνηήζεθ πίεο κέξεε ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

69
θιάκανο μψζεεο, ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε πξηλ θαη κά ελ λνιέβηα

έγρε απφ 1 έκπηξν θαη 2 κε έκπηξνο ξλεέο.

Δπίεο  20 αζλίο κ πηζαλή ρξφληα ηραηκία πν ίραλ πνβιεζί  ανξναληαία

παξάθακςε κ ελ ρξήε εο αξηξήο έσ καηθήο αξεξίαο (LIMA) νλ πξφζην

θαηφλα θιάν θηκήζεθ κ ελ ρξήε ν κέν αλίζεο Levovist θαά ελ ηάξθηα

νθηκαίαο πξφθιεεο κ ηπξηακφιε ε βαφεα θαη ε ξία ξνήο ν αξεξηαθνχ

κνρχκανο.

Ομία αληαία λόνο : Δμάζεθαλ 14 αζλίο κ ΟΔΜ νο νπνίνο έγηλ νθηκαία

πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο θαζψο θαη ερσθαξηνγξαία αλίζεο κ ελ

ρξήε ν κέν αλίζεο Levovist κά απφ πξσνγλή αληαία αγγηνπιαηθή. Ζ

παλανξά εο αιηθφεαο σλ κεκάσλ έσο θαη 2 κήλο κά ν έκξαγκα

ζσξήζεθ σο ν πην αμηφπηνο ίθεο βησηκφεαο ν κνθαξίν.

Αποελέζμαα. Χξόληα αληαία λόνο : Μ ελ ρξήε Echogen πήξμ κία λνιηθή

βιίσε εο πνηφεαο απηθφληεο α 15 απφ α 22 (68%) κήκαα ελ εξκία, θαη α

21 απφ α 22 (95%) ελ κέγηε πξφθιεε (p< 0.005). Γηααξαρέο αιηθφεαο ν

νηρψκανο καλίζεθαλ  46 απφ α 396 κήκαα (12%) πξηλ θαη  72 απφ α 396 (18%)

κά ελ ρνξήγεε ν κέν αλίζεο. Ζ ζηθή πξνγλσηθή αμία εο νθηκαίαο

πξφθιεεο γθξηλφκλε κ ελ αληνγξαία αμήζεθ απφ 75%  93% θαη ε αξλεηθή

πξνγλσηθή αμία απφ 34%  40%. Ζ έγρε ν Echogen κέξς πίεο ελ ηάγλσε

εο αληαίαο λφν απφ αξλεηθή  ζηθή  3 πξηνρέο ν κνθαξίν θαη απφ ζηθή

 αξλεηθή  άιιε κία. Μά ελ έγρε Sonovue θαη νη 3 ξλεέο παξαήξεαλ

βιίσε ελ απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν (p<0,001). Ζ ηανξά ελ κέξεε

ν ίθε αιηθφεαο καμχ ν έκπηξν θαη σλ κε έκπηξσλ ξλεψλ φν ελ

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

70
εξκία (p=0,01) φν θαη ελ κέγηε πξφθιεε (p=0,001) λ ήαλ πιένλ αηηθά

εκαληθή κά απφ ελ ρνξήγεε Sonovue (p=0,07 θαη p=0,114 αλίνηρα). Οη απνθιίηο

ελ ηάγλσε απφ νλ ίην ξλεή φνλ ανξά νλ θαζνξηκφ ν ινηανιηθνχ

φγθν, ν ιννιηθνχ φγθν θαη ν θιάκανο μψζεεο, φν ελ εξκία φν θαη

θαά ελ ηάξθηα εο πξφθιεεο, βιηψζεθαλ κά ελ έγρε ν κέν αλίζεο

(p<0,05). Όνλ ανξά ελ θίκεε βαφεαο ν κνρχκανο εο LIMA νλ πξφζην

θαηφλα θιάν κ ελ ρξήε εο πξθιηηθήο ιήςεο ήαλ λαή ε απηθφληε ν

κνρχκανο  φινο νο αζλίο ελ εξκία (100%) λψ κ ελ παξαξληθή ιήςε

νο 19 απφ νο 20 (95%) ρσξίο ελ αλάγθε ρξήεο κέν αλίζεο. ΢ελ εξκία ε

κέγηε ηανιηθή θαη νιηθή αρχεα ξνήο πνινγίζεθ 0,417±0,133 m/s θαη

0,368±0,1291 m/s, ε αλαινγία νο (ηανιηθή/νιηθή ξνή) ήαλ 0,882±0,7362. Σν

λνιηθφ θαη ηανιηθφ νινθιήξσκα αρχεαο ρξφλν ήαλ 0,1571± 0,0645 m θαη 0,2232±

0,0701m. Μά ελ έγρε ηπξηακφιεο παξαεξήζεθ  φινο νο αζλίο αχμεε

εο ηανιηθήο θαη νιηθήο κέγηεο αρχεαο ξνήο, φπσο αλακέλνλαλ, κ ηκέο

0,582±0,342 m/s (p<0,005) θαη 0,73±0,427 m/s (p<0,005). Ζ έγρε ν ερσθαξηνγξαηθνχ

κέν αλίζεο βιίσ ελ πνηφεα απηθφληεο ν ήκανο Doppler ν κνρχκανο

θαη πέξς κία πην χθνιε θίκεε εο θακπχιεο αρχεαο  φινο νο αζλίο.

Πξάγκαη κ ελ λακέλε ρξήε ηπξηακφιεο - Levovist ν πνινγηκφο εο

αλαινγίαο αρχεαο θαη ν λνιηθφ θαη ηανιηθφ νινθιήξσκα αρχεαο ρξφλν ήαλ

1,268 ± 0,368(p<0,05), 0,3492± 0,131 m (p<0,05) θαη 0,2309± 0,153 m(p<0,05).

Ομία αληαία λόνο : Μ ελ νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο ε

αηζεία εο κζφν ήαλ 91% θαη ε ηηθφεα 71% κ ζηθή θαη αξλεηθή

πξνγλσηθή αμία 93% θαη 64% αλίνηρα. Μ ελ ρξήε ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ε

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

71
αηζεία ήαλ 94% θαη ε ηηθφεα 44%, ε ζηθή πξνγλσηθή αμία 89% θαη ε αξλεηθή

59%. Οη χν κέζννη κψλεαλ ν 81% σλ πξηπψσλ.

Σςμπέαζμα. Ζ έγρε σλ κέσλ αλίζεο Echogen θαη Sonovue βιίσαλ ελ

απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν θαη ελ ηαγλσηθή αθξίβηα εο ερσθαξηνγξαίαο

πξφθιεεο κ νβνακίλε ελ θίκεε εο αληαίαο λφν. Δπίεο ε ρξήε Sonovue

κίσ ελ απφθιηε νλ πνινγηκφ ν θιάκανο μψζεεο απφ νλ ίην ξλεή φν

ελ εξκία φν θαη ελ κέγηε έγρε αξβνακίλεο. ΢ελ θίκεε βαφεαο ν

κνρχκανο LIMA νλ πξφζην θαηφλα θιάν ε κέζννο λακνχ ηπξηακφιεο –

Levovist ίλαη έγθξε θαη ρξήηκε ελ θίκεε εο βαφεαο θαη εο ξίαο ξνήο

βνεζά ελ πηινγή σλ αζλψλ πν πηζαλά λα ρξηανχλ αληνγξαία.

Ζ νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο  αζλίο κά απφ νμχ αληαίν

χλξνκν παξίρ κγάιε ηαγλσηθή αθξίβηα, ίρ κηα απνθή ηκή αξλεηθήο

πξνγλσηθήο αμίαο θαη ίλαη ρηθά ελή κέζννο. Απφ ελ άιιε πιξά ε

ερσθαξηνγξαία αλίζεο παξίρ ηθαλνπνηεηθή ηαγλσηθή αθξίβηα αιιά ρακειή ηκή

αξλεηθήο πξνγλσηθήο αμίαο θαη ίλαη αθξηβφξε κέζννο. Ζ αξκνγή θαη σλ χν

κζφσλ καδί ίλαη πνιχ αθξηβή γηα ελ θαζεκξηλή θιηληθή πξάμε, ζα κπνξνχ φκσο λα

βιηψη ελ θααλφεε εο παζνηνινγίαο εο αληαίαο θθιννξίαο νο αζλίο

πν πνβάιινλαη  πξσνγλή αληαία αγγηνπιαηθή.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

72
 Summary

Background. Evaluation of wall motion abnormalities and myocardial perfusion with the use

of echocardiographic contrast agents have several clinical applications and are of great value

in specific clinical settings such as chronic ischaemia and acute myocardial infarction (AMI)

Aim. To study intravenous Echogen, Sonovue and Levovist contrast agents in different

clinical settings in order to assess ischaemia in patients with chronic and acute coronary

artery disease during stress echocardiography.

Methods. Chronic coronary artery disease: 56 patients undergoing dobutamine or

arbutamine stress echocardiography for known or suspected coronary artery disease were

studied. Echocardiographic analysis of wall motion score index and endocardial border

detection (EBD) was performed at rest and at peak stress before and after intravenous

injection of Echogen or Sonovue,. We analyzed all 22 myocardial segments and three regions

(anterior, inferior and lateral) in the parasternal long and short-axis and apical 4 and 2

chamber views at rest and peak stress. Acquisition was performed in fundamental imaging.

We used the 4-grade score system for wall motion analysis, while endocardial border

delineation was graded from 0 to 3. In the thirty-eight patients that underwent arbutamine

stress echocardiography EF was performed at rest and at peak stress before and after

intravenous injection of Sonovue, by experienced and inexperienced observers.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

73
Furthermore in 20 patients with possible chronic ischaemia and previous coronary artery

bypass in the last ten years with the use of left mammary artery graft on the left anterior

descending artery we evaluated the feasibility of contrast echocardiography with the use of

Levovist in the evaluation of patency and flow reserve of the arterial graft.

Acute coronary artery disease: We studied 14 patients with AMI. Both low dose dobutamine

stress echocardiography (LDDSE) and myocardial contrast echocardiography MCE with

Levovist were performed after primary PTCA. The viability gold standard was a recovery of

contractility detected at echocardiography 2 months later.

Results Chronic coronary artery disease: With the use of Echogen there was an overall

improvement of the delineation in 15/22 (68%) myocardial segments at rest, and in 21/22

(95%) at peak stress (p < 0.005). Ischemic wall motion abnormalities were apparent in 46/396

segments (12%) before and in 72/396 (18%) after EchoGen injection. Positive predictive

value of the test in each segment compared to the corresponding coronary artery increased

from 75 to 93% and negative predictive value from 34 to 40%. The injection of EchoGen also

corrected the diagnosis for coronary artery disease from negative to positive in three

myocardial regions and from positive to negative in another. All three observers noted an

improvement in endocardial border definition following Sonovue (p=<0.001). At baseline,

there was a significant difference in wall motion score index between experienced and

inexperienced observers at rest (p=0.01) and at peak stress (p=0.001). Following Sonovue

administration this was no longer significant (p=0.07, p=0.114). Intra-observer variability of

end diastolic, end systolic volumes (ESV) and EF improved following contrast (p<0.05) at

rest and during stress.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

74
Regarding the evaluation of patency of the LIMA graft on the LAD results showed that using

the supraclavicular approach we obtained the visualization of the graft at rest in all patients

(100%) and using the parastrernal approach in 19 out of 20 (95%) even without contrast

injection. At rest the diastolic and systolic peak flow velocities were 0.368±0.129m/s and

0.413±0.133m/s; their ratio (diastolic/systolic) was 0.891±0.0701. The overall and diastolic

velocity time integrals were 0.1571±0.0645m and 0.1426±0.0546m. After dipyridamole

infusion we observed in all patients an increase in diastolic and systolic peak flow velocities

as expected by 0.573±0.11m/s (p<0.005) and 0.71±0.317 m/s (p<0.005). Contrast injection at

rest and after peak dipyridamole infusion showed better and clearer doppler signal of the graft

allowing an easier evaluation of the velocity curves in all patients. In fact using the

association dipyridamole-levovist the velocity ratio and the total and diastolic velocity time

integral values were 1.0203±0.338 (p<0.05), 0.3392±0.141m (p<0.05) and 0.2269±0.111m

(p<0.05).

Acute coronary artery disease: For LDDSE, the sensitivity was 91%, the specificity 71% and

the positive and negative predictive values were 93 and 64% respectively. For MCE, the

sensitivity was 94%, the specificity 44%, the positive predictive value 89%, and the negative

predictive value 59%. The two tests agreed in 81% of the cases. Stress echocardiography and

contrast echocardiography agreed in 81% of cases.

Conclusion: EchoGen and Sonovue injections improved endocardial border delineation and

diagnostic accuracy in the evaluation of coronary artery disease during dobutamine stress

echocardiography. The use of Sonovue also reduced intra-observer variability of EF% at rest

and during peak arbutamine infusion. In the evaluation of the patency rate and flow reserve of

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

75
the internal mammary artery graft this new approach seems to be valid and helps to better

select patients who really need angiography.

LDDSE has a very good positive accuracy; it has an acceptable negative predictive value and

is relatively cheap. On the other hand, MCE has a good positive accuracy, but a low negative

accuracy and carries a high cost. The integration of these two tests, which are too expensive in

clinical practice, could improve our comprehension of the post-PTCA pathophysiology.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

76
Δηαγσγή

Χόνια ζεανιαία νόζορ

Ζ ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο ρξεηκνπνηίαη φιν θαη πξηφξν γηα ελ θίκεε

αζλψλ κ αληαία λφν νη νπνίνη λ κπνξνχλ λα πνβιεζνχλ ελ πηθή νθηκαία

θνπψσο. Ζ αθξηβήο ανπνίεε σλ ηααξαρψλ εο αιηθφεαο θαά ελ ηάξθηα

νθηκαίαο πξφθιεεο ίλαη πνιχ εκαληθή γηα ελ αλίρλε ηραηκίαο ν κνθαξίν 

αζλίο κ γλσή ή χπνπε αληαία λφν. Πξάγκαη ε ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο

θάλη λαή ελ απηθφληε  πξαγκαηθφ ρξφλν εο αιηθφεαο σλ θαξηαθψλ

νηρσκάσλ παξέρνλαο πιεξννξίο ρηθά κ ελ πίξαε σλ ηααξαρψλ αηκάσεο

ελ θαξηαθή ιηνξγία. Ζ ηαγλσηθή αθξίβηα αήο εο νθηκαίαο έρη αλαξζί απφ

αξθνχο γγξαίο (247-250).

Δπίεο έρη βξζί φη ίλαη ρξήηκε ελ αλίρλε βηψηκν κνθαξίν γγνλφο πν έρη

εκαληθφ πξνγλσηθφ θαη ζξαπηθφ ξφιν (250). Σα πινλθήκαά εο ίλαη φη κπνξί

λα ηλξγεζί ν θαξηνινγηθφ κήκα ρσξίο ελ αλάγθε ηηθνχ πξεληθνχ μνπιηκνχ θαη

αθηλνβνιίαο.

Σν βαηθφ κηνλέθεκα εο ίλαη φη απαηί έλα θαιφ ερσγξαηθφ παξάζξν. Ο

σκαφπνο ή ε χπαξμε πλκνλνπάζηαο κπνξί λα πξνθαιένλ κίσε εο πνηφεαο

εο απηθφληεο ν λνθαξηαθνχ νξίν θαη λα νεγήνλ  αιή απηθφληε ν

λνθαξίν εο αξηξήο θνηιίαο  πξίπν 10-20% σλ αζλψλ (252-254). Δπίεο

ρξηάδαη εκαληθή ηθαλφεα ελ θίκεε φν εο λνιηθήο φν εο κεκαηθήο

νιηθήο ιηνξγίαο εο αξηξήο θνηιίαο. Δπηπιένλ έρη θαεγνξεζί γηα ελ κγάιε

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

77
απφθιηε ηο ηαγλψηο καμχ ν ίην ή ηανξηθψλ μαψλ πηζαλά μαηίαο

αθξηβψο εο πσρήο απηθφληεο ν λνθαξηαθνχ νξίν (255).

Ζ λίρε ν ερσγξαηθνχ ήκανο αλίζεο κά ελ λνιέβηα έγρε

κηθξναιίσλ αξίν ίλαη θαιά θκεξησκέλε θαη ρξεηκνπνηήζεθ γηα ελ βιίσε εο

απηθφληεο ν λνθαξηθνχ νξίν (256-258). Γρψο νη ξλεέο ηο πξνεγνχκλο

κιέο λ πξνηφξηαλ κ αθξίβηα ηο κεκαηθέο ηααξαρέο εο αιηθφεαο πν

ίλαη ε πην εκαληθή παξάκξνο κίαο πηρεκέλεο νθηκαίαο πξφθιεεο. Νφξα κέα

αλίζεο έρνλ αλαπρζί κ θνπφ λα αμήνλ ελ ηάξθηα ν ερσγξαηθνχ ήκανο

αλίζεο ρξεηκνπνηψλαο αέξηνο κανξίο νη νπνίνη έρνλ κγαιχξε αλίαε ελ

πίε θαη αρχξν πέξακα κέν εο πλκνληθήο θθιννξίαο, έη ψ λα πηγράλαη

θαιχξε απηθφληε εο αξηξήο θαξηάο (259,260). Αά α λνιέβηα κέα αλίζεο

έρνλ πνκέλσο ελ λαφεα λα βιηψλνλ ελ απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν θαη

πνκέλσο λα κηψλνλ ηο απνθιίηο ελ ηάγλσε.

΢ελ παξνχα κιέε πνζέακ φη ε πξνζήθε λφο κέν αλίζεο λέαο γληάο φπσο α

Echogen θαηSonovue ζα ηθφιλ ελ αλάιε εο αιηθφεαο θαη ζα βιίσλ ελ

ηαγλσηθή αμία εο νθηκαίαο πξφθιεεο.

Σα Echogen (Sonus pharmaceuticals, Bothell, WA, USA) θαη Sonovue ( BR1, Bracco SpA,

Milan Italy) ίλαη κέα αλίζεο 3εο γληάο πν πξηέρνλ έλα κηθξναιηψο ηάικα

κ θαιή αζξφεα θαη αλίαε ελ πίε (261). Οη κιέο  ζινλέο απέημαλ φη

νη λνιέβηο γρχηο ηαικάσλ πν πξηέρνλ αθφκε θαη κηθξή πνφεα

κηθξναιίσλ αξίν παξάγνλ μαίξε αλίζε ελ ερσθαξηνγξαηθή απηθφληε.

Δπίεο έρη απνηρζί ε αάιηα ελ ρνξήγεε νο  ζινλέο παξέρνλαο

αφρξνλα πνιχ θαιή απηθφληε εο μηάο θαη εο αξηξήο θνηιίαο (262).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

78
Μιήακ α Echogen θαη Sonovue  56 αζλίο πν πνβιήζεθαλ  ερσθαξηνγξαία

πξφθιεεο σο κέξνο πνιθλξηθήο κιέεο πν μέα ελ αάιηα θαη ελ

απνικαηθφεα ν ελ ηξχλεε αζλψλ κ γλσή ή χπνπε αληαία λφν.

ηά ελ θίκεε εο βαφεαο εο έσ καηθήο αξεξίαο (LIMA) φαλ αή

ρξεηκνπνηήζεθ σο κφρκα ανξναληαίαο παξάθακςεο νλ πξφζην θαηφλα

θιάν εο αξηξήο αληαίαο αξεξίαο (LAD)  αλίζε κ α ιβηθά κνρχκαα

ηάνξο κιέο έρνλ ίμη μαηξηθά καθξνπξφζκα απνιέκαα (263-265). Ζ LIMA

ίλαη έλα αγγίν κτθνχ χπν πν ελ ηθή ν ζέε έρη ξηαηθή ηάαμε ξνήο πν

ραξαθεξίδαη απφ έλα πηθξανχλα νιηθφ θέινο, κία αξλεηθή ιννιηθή

κέγηε ξνή θαη έλα κηθξφ κε εκαληθφ ηανιηθφ θέινο. Ζ κνξνινγία εο ξνήο αιιάδη

πιήξσο θαη απνθά κνξνινγία αληαίαο ξνήο φαλ γίλαη αλαφκσε νλ LAD κ

ηακφξσε κίαο πηθξανχαο ηανιηθήο ξνήο θαη λφο κηθξνχ νιηθνχ θέινο.

Πξννπηθέο θιηληθέο κιέο έημαλ 97% πννφ βαφεαο ανχ ν αξεξηαθνχ

κνρχκανο έλα ρξφλν κά ελ πέκβαε θαη 93% βαφεα κά απφ 10 έε

παξαθνινχζεεο (266). Δίλαη εκαληθφ λα εκησζί φη ε βαφεα ν κνρχκανο

μαξάαη  κγάιν βαζκφ απφ ν αληαίν κήκα πν παλαηκαψλη κ κγαιχξε

βαφεα ηο αλανκψηο νλ LAD (264,265). Ο λρψο αμαλφκλνο αξηζκφο αψλ

σλ πκβάσο αχμε αθνινχζσο θαη σλ αξηζκφ σλ αζλψλ πν ρξηάδνλαη λρίο

παλιέγρνο. Νψξο, ιηγφξν πκβαηθέο απφ ελ αληνγξαία κέζννη κ ρακειφ

θφνο φπσο ε Doppler αλάιε ήκανο εο LIMA ρξεηκνπνηνχλαη γηα ελ θίκεε εο

βαφεαο ν κνρχκανο (267-278). ΢ελ πξάμε ν εκαληθφξνο πξηνξηκφο αήο εο

κζφν ίλαη ε αλίρλε εο ζέεο ν κνρχκανο νλ ζψξαθα πν λα πηξέπη κία

ηθαλνπνηεηθή ιήςε ν ήκανο Doppler.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

79
΢ελ παξνχα κιέε θηκήακ ελ λαφεα αξκνγήο εο κζφν κά ελ ρξήε

ν κέν αλίζεο 2εο γληάο Levovist πν ζα πέξπ ελ βιίσε ν ήκανο

Doppler θαη ελ παξνρή θαιχξσλ απνικάσλ. ΢θνπφο ανχ ν θέινο εο κιέεο

ήαλ λα θηκεζί κ ελ ρξήε ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ε βαφεα θαη ε ξία

ξνήο ν αξεξηαθνχ κνρχκανο εο έσ καηθήο αξεξίαο νλ πξφζην θαηφλα θιάν

εο αξηξήο αληαίαο αξεξίαο, λα θηκεζί ε θαιχξε νκή γηα θξηλέξε

ερσθαξηνγξαηθή απηθφληε αλάκα ελ παξαξληθή ή ελ πξθιηηθή ιήςε, λα

θηκεζί ε αχμεε εο νιηθήο θαη εο ηανιηθήο αρχεαο ξνήο εο LIMA 

θαάαε εξκίαο θαη κά απφ έγρε ηπξηακφιεο, θαη έινο λα θηκεζί ε βιίσε

εο πνηφεαο ν ήκανο Doppler κά ελ έγρε ν κέν αλίζεο.

Οξεία ζεανιαία νόζορ

Ζ αλίιεςε εο βησηκφεαο ν κνθαξίν βαίδαη  ν ηανξηθέο θααάηο.

Ζ πξψε νλνκάδαη κνθαξηαθή απνπιεμία (δάιε) ε νπνία ίλαη έλαο κέα-ηραηκηθφο

κεραληκφο ιηνξγίαο εο θαξηάο πν παξακέλη θαη κά ελ παλαηκάσε άιια

ίλαη αλαξέςηκνο (279,280). Ζ χξε θαάαε νλνκάδαη κνθαξηαθή λάξθε θαη

ίλαη κία παξακέλνα ιηνξγία ν κνθαξίν ελ εξκία πν νίιαη ελ

ρξφληα κησκέλε αληαία ξνή ή νπνία κπνξί φκσο λα παλέιζη κά ελ παλαηκάσε

( 281-286).

Απφ ελ πνρή πν αλαθαιχζεθ ε χπαξμε κνθαξηαθήο απνπιεμίαο θαη λάξθεο ηάνξο

κέζννη γηα ελ ηάγλσε ν βηψηκν κνθαξίν ρξεηκνπνηήζεθαλ γηα ελ πηινγή σλ

αζλψλ πν ζα πχραηλαλ α θαιχξα απνιέκαα απφ θάπνηαο κνξήο ζξαπίαο

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

80
παλαηκάσεο (286-293). Ζ ρξήε πνδηξνληθήο νκνγξαίαο ε νπνία πηξέπη ελ

αφρξνλε θίκεε εο αηκάσεο θαη ν καβνιηκνχ εο θαξηάο ζσξίαη σο ε

θαιχξε ρληθή γηα ελ ηάγλσε ν βηψηκν κνθαξίν αιιά ν ςειφ θφνο εο

μέαεο λ πηξέπη ελ λρή θιηληθή αξκνγή εο (294-297). ΢ήκξα ή πην ρλή

ρληθή πν ρξεηκνπνηίαη γηα ελ αλίρλε ν βηψηκν κνθαξίν ίλαη ε νθηκαία

πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο (298-301). Ζ πάρλε ν νηρψκανο  κε

λξγηθά κνθαξηθά κήκαα ίλαη ίθεο βησηκφεαο. Ζ αηζεία αήο εο

ρληθήο ίλαη αλάκα ν 75% θαη 80% λψ ε ηηθφεα θκαίλαη αλάκα ν 80 θαη

85% (302,303).

Ζ αληαία αηκάσε ν κνθαξίν κπνξί λα θηκεζί κ ελ ρξήε λνιέβησλ

κέσλ αλίζεο. ΢ν παξιζφλ ε αλάγθε λναληαίαο έγρεο αψλ σλ παξαγφλσλ

πξηφξηδ ελ ρξήε νο κφλν ν αηκνλακηθφ ξγαήξην (304). Μ ελ μέιημε εο

λνιέβηαο έγρεο αψλ σλ κέσλ αλίζεο (305) θαη κ ελ ρξήε λφξσλ ρληθψλ

ερσθαξηνγξαηθήο απηθφληεο (306) έγηλ πιένλ ηθή ε κιέε εο αηκάσεο ν

κνθαξίν ρσξίο ελ αλάγθε λναληαίαο έγρήο νο (307,308).

΢θνπφο ανχ ν θέινο εο κιέεο ήαλ ε χγθξηε εο νθηκαίαο πξφθιεεο κ

ρακειή φε νβνακίλεο θαη εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ελ θίκεε εο

βησηκφεαο ν κνθαξίν  αζλίο κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν (ΟΔΜ) πν

πνβιήζεθαλ  πξσνγλή αγγηνπιαηθή.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

81
Χόνια ζεανιαία νόζορ

Μέζννη

-Ομάδα μελέηρ δοκιμαζίαρ πόκληζηρ

56 αζλίο κ γλσή αληαία λφν, θκεξησκέλε αγγηνγξαηθά, πνβιήζεθαλ 

νθηκαία πξφθιεεο κ νβνακίλε ή αξβνακίλε Ζ νκάα απνινχλαλ απφ 56

αζλίο (43 άλξο, 13 γλαίθο, κέε ειηθία 63 έε) νο νπνίνο έγηλ ρξήε Echogen

(18 αζλίο) θαη Sonovue (38 αζλίο). Απφ ελ κιέε μαηξέζεθαλ αζλίο κ

πξφαν αγγηαθφ γθαιηθφ πηφην ή παξνηθά ηραηκηθά πηφηα θαζψο θαη

αζλίο κ αηκνλακηθή αάζηα ή νβαξέο αξξζκίο. Οη αζλίο γθλξψζεθαλ απφ

2 ξηνβάζκηα θέλξα αλανξάο θαη πνβιήζεθαλ ελ πηθή ερσθαξηνγξαία εξκίαο

θαη πξφθιεεο γηα ελ θίκεε πηζαλήο ηραηκηθήο λφν. Ζ κιέε γθξίζεθ απφ ηο

πηξνπέο εζηθήο θαη νλνινγίαο θαη σλ 2 λννθνκίσλ θαη πάξζεθ πιήξεο γξαπή

γθαάζε απφ θάζ αζλή πξηλ ελ κκνρή ν. Δμαηξέζεθαλ αζλίο πν έπαραλ

απφ νβαξή κνξεηθή θαξηαθή αλπάξθηα (NYHA 4), ααζή εζάγρε, πξφαν

έκξαγκα κνθαξίν (λφο 7 εκξψλ), νπνηαήπν νβαξή αξξζκία, νβαξή έλσε

ανξηθήο βαιβίαο, πξξνηθή απνξαθηθή κνθαξηνπάζηα, θχεε, αζλίο πν νο

ίρ ρνξεγεζί νπνηνήπν άιιν κέν αλίζεο λφο 48 σξψλ πξηλ ελ ρνξήγεε Echogen

θαη Sonovue ή πν έπαραλ απφ νπνηαήπν άιιε νβαξή λφν.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

82
-Σρηακόο κιέεο

Ζ κιέε αή έγηλ απφ χν θέλξα σο κέξνο κίαο πνιθλξηθήο άεο 3 κιέεο γηα λα

θηκήη ελ αάιηα θαη ελ απνικαηθφεα σλ λέσλ ερσθαξηνγξαηθψλ κέσλ

αλίζεο Echogen θαη Sonovue ελ ηάγλσε εο ηραηκηθήο θαξηνπάζηαο. Μά ελ

ηαγσγή θάζ αζλή ελ κιέε έγηλ θίκεε σλ λξηθψλ, επαηθψλ θαη

αηκανινγηθψλ ηθψλ ν. Γηλξγήζεθαλ έλα ΖΚ 12 απαγσγψλ θαη έλα

ερσθαξηνγξάεκα εξκίαο. Ζ βαηθή ερσθαξηνγξαηθή κιέε έγηλ κ ελ ρξήε

ερσθαξηνγξάν ATL, HDI 5000 κ ξίαο ρλφεαο ερνβνιέα P3-2 (Echogen) θαη

Hewlett Packard 2500 μνπιηκέλν κ ερνβνιέα 3,5 MHz (Sonovue). Ζ ιήςε σλ ηθφλσλ

έγηλ κ ρξήε βαηθήο απηθφληεο. Σα νκέλα απνζεθήθαλ  ςεηαθή κνξή

(Image view ΗΗΗ, DCR, Nova micro Sonics) φν ελ εξκία φν θαη ελ κέγηε

πξφθιεε. Δπηκήθηο θαη γθάξηο παξαξληθέο ιήςηο θαζψο θαη θνξαίο ιήςηο 4 θαη

2 θνηινήσλ ιήζεθαλ ελ εξκία πξηλ θαη κά ελ έγρε κέν αλίζεο θαη ελ

κέγηε πξφθιεε. Ζ απηθφληε λρίζεθ κέρξη ελ μαάληε ν κέν αλίζεο.

Έγηλ θααγξαή εο κιέεο  νπηθφ ίθν ρξεηκνπνηψλαο ηηθφ software γηα ελ

νθηκαία πξφθιεεο.

Σνιάρηνλ 10 ιπά κά ελ πξψε έγρε Echogen ή Sonovue άξρη ε έγρε

νβνακίλεο ή αξβνακίλεο κ ν χεκα ρνξήγεεο GenESA.. Ζ νβνακίλε

ρνξεγήζεθ λνιέβηα κ πξννηθή έγρε αλά ηαήκαα 3 ιπψλ, θαη κ ξζκφ

έγρεο 5, 10,, 20, 30 θαη 40 κg/Kg/min. ΢νο αζλίο πν λ πηχρζεθ ε κέγηε

πξνβιπφκλε θαξηαθή ρλφεα φζεθ λνιέβηα αξνπίλε 0,6 mg έσο 1,8 mg λψ

αφρξνλα λρηδφαλ ή έγρε εο νβνακίλεο. ηα ελ αξβνακίλε ρξεηκνπνηήζεθ

έλαο πξνθαζνξηκέλνο θαη αηαθά αμαλφκλνο ξζκφο έγρεο πξναξκνκέλνο ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

83
βάξνο ν αζλνχο θαη ελ θαξηαθή ρλφεα ν πν μθηλνχ απφ 0,1 mg/Kg/min κ

κέγηε λνιηθή φε 10 mg/kg.

΢ φιε ελ ηάξθηα εο ηαηθαίαο θφο απφ ελ λρή ειθξνθαξηνγξαηθή

παξαθνινχζεε γηλφαλ αλά 3 ιπά ειθξνθαξηνγξάεκα 12 απαγσγψλ θαη κέξεε εο

αξεξηαθήο πίεο. Ζ έγρε ηαθνπφαλ φαλ ν αζλήο έαλ ελ κέγηε

πξνβιπφκλε θαξηαθή ρλφεα (220- ειηθία) ή άλ ν αζλήο κάληδ εκαληθφ

ζσξαθηθφ άιγνο, χπλνηα, πφ ή πέξαε ή ηαγλσηθέο αιινηψηο ν

ειθξνθαξηνγξάεκα. Οη αζλίο παλμάδνλαλ κά απφ 24 ψξο θαη γηλφαλ λέα

ιήςε αίκανο θαη λέν ειθξνθαξηνγξάεκα πξνθηκέλν λα ιγρζί ε αάιηα σλ

κέσλ αλίζεο.

-Σαληνγξαία.

΢νο αζλίο πν έγηλ ρνξήγεε Echogen ίρ ηλξγεζί κία πξφαε (λφο 30

εκξψλ) αληνγξαία. Οη βιάβο σλ αληαίσλ αγγίσλ θξάεθαλ σο πί εο

θαφ πννφ κίσεο εο ηακέξν ν αγγίν. Μίσε κγαιχξε ή ίε ν 50%

ζσξήζεθ σο εκαληθή.

-Μέa αλίζεο

Σν κέν αλίζεο Echogen ρνξεγήζεθ απφ ελ Sonus pharmaceuticals (Bothell, WA,

USA). Γνκηθά παξάγαη απφ ελ ηάιε  γξφ ν αξίν σθαζνξηνπλάλην. Έρη

εκίν βξακνχ νο 28,5 έσο 29 βαζκνχο Κιίν θαη λπψο ελ ηνινγηθή

ζξκνθξαία ψκανο (37 βαζκνί Κιίν ) θαη κά απφ πνβαξηθή λξγνπνίεε ν θαη

λνιέβηα ρνξήγεε γίλαη έλα ηάικα απφ κηθξναιίο κ ηάκξν πξίπν 2-3 κ,

ν νπνίν θθιννξί ελ κηθξνθθιννξία θαη ζνιξνπνηί ελ αξηξή θνηιία

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

84
πξνθαιψλαο έλα λαφ πξερνγξαηθφ ήκα πηξνήο. Σν σθαζνξηνπλάλην

απνβάιιαη ελ λέρηα κέσ ελ θπλνήο κ ρξφλν εκίηαο δσήο πξίπν 9 min.

Σν κέν αλίζεο Sonovue (BR 1) ίλαη έλα αζξνπνηεκέλν ηάικα κηθξναιίσλ

πν παξαθάδαη απφ ελ Bracco (SpA Milan Italy), ν νπνίν ίλαη αλζθηθφ ελ

εκαηθή πίε. Οη κηθξναιίο πξηέρνλ ζηηθφ μαζφξην (SF6) ν νπνίν ίλαη έλα

ςειά ερσγλέο, πσρά ηαιφ θαη αβιαβέο αέξην. Δίλαη ηννληθφ, έρη ελ ίηα γινηφεα

κ ν αίκα θαη λ πξηέρη πξστλνχρα ιηθά (γγνλφο πν απνξέπη πηζαλή

αλννγνληθφεα ή ηνγλή πηκφιλε). Απνζεθχαη σο ιηπφηιν (θααθακέλν απφ

έλα λακφ πνιαηζιληθήο γιθφιεο θαη σνιηπηίσλ) ν νπνίν κπνξί λα

αλααζί αρέσο κ ελ πξνζήθε νξνχ αθνινζνχκλε απφ αλαθίλεε κ ν ρέξη. Ζ

κηθξνθνπηθή μέαε αλαηθλχη αιίο κ ηάκξν καμχ 2 θαη 8 κ νη νπνίο

παξακέλνλ αζξέο γηα πξηφξν απφ 6 ψξο (320). Αή ε κιέε ήαλ κέξνο κίαο

κγαιχξεο πνιθλξηθήο κιέεο κ θνπφ λα ιέγμη ελ αάιηα θαη ελ

απνικαηθφεα ν Sonovue, θαη σο θ νχν ρξεηκνπνηήζεθαλ 4 ηανξηθέο

φηο ν Sonovue (0,5 ml, 1 ml, 2 ml, 4 ml). Κάζ αζλήο ραηνπνηήζεθ  κία

γθθξηκέλε φε, ή νπνία ελ λέρηα φζεθ λνιέβηα πξψα  εξκία θαη κά

ελ κέγηε πξφθιεε. Μά απφ θάζ έγρε κέν αλίζεο ρξεηκνπνηήζεθ μέπικα

κ έλα bolus 5ml ηνινγηθνχ νξνχ.

-Εξκελία ιήςσλ

ηα ελ ξκελία σλ ιήςσλ ε αξηξή θνηιία ηαηξέζεθ  22 κήκαα (α 16 γλσά

κήκαα λ ελ πηπιένλ γθάξηα ιήςε 6 κεκάσλ) θαη 3 ερσθαξηνγξαηθέο πξηνρέο

(πξφζηα, θαψξε θαη πιάγηα) (Δηθφλα 6). Ζ απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν

βαζκνινγήζεθ απφ ν 0 έσο ν 3 ( 0=θακκία απηθφληε, 1= πσρή απηθφληε,

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

85
2=ληάκε απηθφληε θαη 3=μαίξε απηθφληε) θαη θηκήζεθ θαη α 22 κήκαα

πξηλ θαη κά ελ ρνξήγεε ν κέν αλίζεο φν ελ εξκία φν θαη ελ κέγηε

πξφθιεε. Σέινο ε παξακνλή ν κέν αλίζεο ελ αξηξή θνηιία θηκήζεθ σο ν

ρξφλνο απφ ελ αξρή εο πιήξσεο εο αξηξήο θνηιίαο κέρξη ν έινο εο νκνηνγλνχο

απηθφληεο εο θνηιφεαο.

-Παξάκξνη απνικαηθόεαο

΢ αήλ ελ κιέε ηλξγήζεθαλ πηπξφζο θηκήηο, αλμάξεα απφ ν

πνιθλξηθφ πξσφθνιιν, γηα λα ιέγμνκ ελ απφθιηε απφ ελ ηάγλσε καμχ σλ

ηαφξσλ ξλεψλ. Οη θηκήηο εο ίηαο ηθφλαο γηλφαλ απφ έλαλ έκπηξν ξλεή κ

πάλσ απφ έθα ρξφληα κπηξία, θαη 2 ξλεέο κ ιηγφξν απφ 2 ρξφληα κπηξία. Ζ

απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν βαζκνινγήζεθ ρσξίο θαη κ ελ ρξήε ν κέν

αλίζεο θαη ηο 4 λήζηο ιήςηο (κ χλνιν 22 κεκάσλ). Αή ε κεκαηθή θίκεε

εο απηθφληεο ν λνθαξηαθνχ νξίν έγηλ ρξεηκνπνηψλαο ελ θιίκαθα 3 βαζκψλ (0=

αλπαξθήο απηθφληε, κε νξαφ λνθαξηαθφ φξην, 1=ηθαλνπνηεηθή απηθφληε, αξά

νξαφ λνθαξηαθφ φξην, 2=θαιή απηθφληε, θαζαξά νξαφ λνθαξηαθφ φξην – κ πηζαλή

κέγηε βαζκνινγία 44). Σα κήκαα θαη νη ερσθαξηνγξαηθέο ιήςηο ήαλ  κσλία κ

ηο άηο εο ακξηθάληθεο αηξίαο ερσθαξηνγξαίαο (321).

Ζ νιηθή κεκαηθή ιηνξγία εο αξηξήο θνηιίαο θηκήζεθ απφ ηο ηθφλο πν

ιήζεθαλ πξηλ θαη κά ελ έγρε ν κέν αλίζεο, φν  εξκία φν θαη ελ

κέγηε πξφθιεε απφ θαζέλαλ απφ νο ξλεέο ηο θνξαίο ιήςηο 2 θαη 4

θνηινήσλ θαη ελ παξαξληθή πηκήθε ιήςε. Υξεηκνπνηήζεθ ε αθφινζε

βαζκνινγία γηα ελ θίκεε εο αιηθφεαο: 1= Φηνινγηθφ κήκα, 2= Τπνθηλεηθφ

κήκα, 3= Αθηλεηθφ κήκα, 4=Γθηλεηθφ κήκα, 5= Αλξκαηθφ κήκα.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

86
Ο ίθεο αιηθφεαο ν νηρψκανο πξνέθπ ηαηξψλαο ελ λνιηθή βαζκνινγία

σλ κεκάσλ κ νλ αξηζκφ σλ κεκάσλ πν θηκήζεθαλ (πηζαλφ χλνιν 16 κεκάσλ)

(321). ηα λα ιγρζί ε απφθιηε ελ ηάγλσε αλάκα νλ ίην θαη αλάκα 

ηανξηθνχο ξλεέο έλαο έκπηξνο ξλεήο θαη έλαο κε έκπηξνο ξλεήο

πνιφγηαλ ν θιάκα μψζεεο (%EF), νλ ιννιηθφ φγθν (ESV) θαη νλ

ινηανιηθφ φγθν (EDV) αλμάξεα, 2 νξέο κ θαη 2 νξέο ρσξίο ελ ρξήε ν κέν

αλίζεο. O θαλφλαο Simpson ρξεηκνπνηήζεθ γηα νλ πνινγηκφ ν %EF. Ζ

μαζέλεε ν ήκανο (ειαή ε κίσε ν κνθαξηαθνχ ήκανο πν νίιαη ελ

έλαε ν ερσγξαηθνχ ήκανο ν κέν αλίζεο) πν αθνινζί θάζ έγρε ν

κέν αλίζεο θααρσξήζεθ απφ θάζ ξλεή σο παξνχα ή απνχα.

-΢αηηθή αλάιε

Ζ βαζκνιφγεε εο απηθφληεο ν λνθαξηαθνχ νξίν, σλ κεκάσλ πξηλ θαη κά ελ

έγρε κέν αλίζεο θαη ν ίθεο αιηθφεαο θηκήζεθαλ ελ εξκία θαη ελ

κέγηε πξφθιεε. Τπνινγίζεθαλ νη κέο ηκέο θαη νη αζξέο απνθιίηο. Αιιαγέο θαη

γθξίηο ηο πξναλαξζέλο παξακέξνο έγηλαλ κ ελ ρξήε ν κε παξακξηθνχ

Wilcoxon signed rank test. Σηκέο p<0,05 ζσξήζεθαλ αηηθά εκαληθέο.

Ζ απφθιηε νλ πνινγηκφ ν θιάκανο μψζεεο καμχ ν ηίν θαη ηανξηθψλ

ξλεψλ θηκήζεθ κ θαη ρσξίο ελ ρξήε κέν αλίζεο ρξεηκνπνηψλαο t test γηα

ελ χγθξηε εο ινγαξηζκηθήο καξνπήο σλ απφισλ ηανξψλ καμχ σλ 2

κξήσλ θάζ παξακέξν πν έγηλαλ απφ θάζ ξλεή. ηα ελ αλάιε

ρξεηκνπνηήζεθ ν χεκα αλάιεο stata ( stata corp, Texas).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

87
- Ομάδα μελέηρ βαόηαρ ος μοζσεύμαορ LIMA ζον LAD

Δίθνη αζλίο πν πνβιήζεθαλ  πέκβαε ανξναληαίαο παξάθακςεο απφ νλ

΢πέκβξην ν 1987 έσο νλ Μάην ν 1999 ηήρζεαλ ελ παξνχα κιέε. Απφ φινο

νο αζλίο πάξζεθ πιήξεο γξαπή γθαάζε πξηλ ελ κκνρή νο ελ κιέε,

Όινη νη αζλίο ίραλ πνβιεζί  πέκβαε ανξναληαίαο παξάθακςεο κ

νπνζέεε LIMA νλ LAD,  λακφ νιάρηνλ λφο πηπιένλ ιβηθνχ

κνρχκανο. Μία αληνγξαία πν απηθφλη ν κφρκα εο LIMA κ ελ

αλαφκσε νλ LAD θαη πν έγηλ λφο 6 κελψλ απφ ελ έλαξμε εο κιέεο αήο

ζσξήζεθ σο «ρξφο θαλφλαο» γηα χγθξηε σλ απνικάσλ. Αζλίο πν έπαραλ

απφ βαιβηνπάζηο, ααζή εζάγρε, νβαξνχ βαζκνχ θαξηαθή αλπάξθηα θαη αζλίο

κ γλσή ή πηζαλή πξαηζεία ελ ηπξηακφιε ε  κέα αλίζεο απνθιίζεθαλ

απφ ελ κιέε. Όινη νη αζλίο ήαλ άξξλο, κ ειηθία αλάκα α 46 θαη 70 έε (κέε

ειηθία 63 ± 7,8), κ βάξνο ψκανο 78,28 ± 5,03. Ο ίθεο κάδαο ψκανο (BMI) ήαλ

24,97 ± 2,56 Kg/m2 (χξνο 21,46 κέρξη 32,32 Kg/m2). Πέλ αζλίο (25%) έπαραλ απφ

αθραξψε ηαβήε χπν 2, 16 (80%) έπαραλ απφ ηηνπαζή πέξαε, 13 (65%) ίραλ

πξρνιξνιαηκία  αγσγή κ αίλο θαη 3 αζλίο (15%) ίραλ ζηθφ νηθνγληαθφ

ηνξηθφ γηα θαξηναγγηαθή λφν. Σν 62% σλ αζλψλ θάπληδ κέρξη θαη 6 έε πξηλ ελ

ρηξνξγηθή πέκβαε. Σν κέν θιάκα μψζεεο σλ αζλψλ θκάλζεθ απφ 40 έσο 60%

(48,96 ± 14,31).

Όινη νη αζλίο πνβιήζεθαλ  ειθξνθαξηνγξάεκα, πιήξε ερσθαξηνγξαηθή

κιέε, έγρξσκε Doppler θίκεε ήκανο εο LIMA απφ ν πξθιηηθφ ή ν

παξαξληθφ παξάζξν, πξηλ θαη κά ελ έγρε εο ηπξηακφιεο θαη πξηλ θαη κά ελ

έγρε ν κέν αλίζεο. ΢ελ κιέε ρξεηκνπνηήζεθ ν ερσθαξηνγξάνο Agilent

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

88
Sonos 5500 κ ξίαο ρλφεαο ερνβνιίο 11-3L θαη S4. Σν κέν αλίζεο πν

ρξεηκνπνηήζεθ ήαλ ν Levovist ν νπνίν ίλαη έλα χξεο γληάο κέν αλίζεο πν

απνιίαη απφ έλα μεξφ κίγκα πν πξηέρη 99% σκαίηα απφ κηθξνθξάιινο

γαιαθφδεο θαη 0,1% παικηηθφ νμχ, ν νπνίν φαλ ηαιχαη ν λξφ απνθά ελ κνξή

κηθξναιίσλ κ ςειή ερσγέληα θαη αζξή ηθαλφεα λα ηαπξλά ελ πλκνληθή

θθιννξία.

-Πξσόθνιιν κιέεο

- Δπηινγή εο θαιχξεο λαήο απηθφληεο αλάκα ελ πξξληθή θαη

πξθιηηθή ιήςε  θάζ αζλή.

- Βαηθή, ρσξίο ελ ρξήε ν κέν αλίζεο, κέξεε εο κέγηεο αρχεαο σλ

νιηθψλ θαη ηανιηθψλ ξνψλ ν κνρχκανο, εο αλαινγίαο νο

(ηανιηθή/νιηθή κέγηε ξνή) θαζψο θαη ν λνιηθνχ (VTI tot) θαη

ηανιηθνχ (VTI diastolic) νινθιεξψκανο αρχεαο ρξφλν.

- Δπαλάιεςε εο κέξεεο αψλ σλ παξακέξσλ κά ελ έγρε ηπξηακφιεο

(0,56 mg/kg  4 ιπά)  κία πξηξηθή ιέβα,

- Δπαλάιεςε εο κέξεεο κά ν έινο σλ 4 ιπψλ έγρεο εο ηπξηακφιεο θαη

κά ελ ρνξήγεε Levovist γηα ελ βιίσε ν ήκανο Doppler.

- Μά ν έινο εο έγρεο ρνξεγεζήθαλ 120 mg ζνιιήλεο φπσο πξνβιέπαη

ν πξσφθνιιν εο νθηκαίαο ηπξηακφιεο..

Ζ αηηθή αλάιε έγηλ κ ελ ρξήε Student t test.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

89
Σα απνιέκαα θηκεζήθαλ απφ 2 αλμάξενο παξαεξεέο θαη πνινγίζεθ ε

καβιεφεα ν απνιέκανο αλάκα νο.

Απνιέκαα

Ομάδα μελέηρ δοκιμαζίαρ πόκληζηρ.

Χξήε Echogen

Αλαιχακ 22 κήκαα  18 αζλίο (χλνιν 396) ελ βαηθή απηθφληε.

Παξαεξήζεθ κία εκαληθή πνηνηθή βιίσε ελ απηθφληε σλ κκνλσκέλσλ

κεκάσλ κά ελ έγρε ν κέν αλίζεο  15 απφ α 22 (68%) ελ εξκία (Δηθφλα

7) θαη  21 απφ α 22 (95%) ελ κέγηε πξφθιεε (p<0,005, Δηθφλα 8). Αή ε βιίσε

εκηψζεθ ν πξφζην θαη πιάγην νίρσκα α νπνία ήαλ θαιχξα νξαά κά ελ

ρνξήγεε ν κέν αλίζεο. Δπίεο ε λνιηθή απηθφληε σλ κεκάσλ καμχ

εξκίαο θαη κέγηεο πξφθιεεο βιηψζεθ θαη αή εκαληθά (p<0,005, Δηθφλα 9), θαη ε

βιίσε αή ήαλ αθφκε κγαιχξε άλ ιάβνκ π΄φςηλ κφλν α κήκαα κ έιηα

απηθφληε (p<0,005, Δηθφλα 10).

-Δηααξαρέο αιηθόεαο αλά πξηνρή.

Ωο άκν απνέικα εο κεκαηθήο θαη λνιηθήο βιίσεο ελ απηθφληε εο

αξηξήο θνηιίαο, ε θίκεε σλ ηααξαρψλ αιηθφεαο έγηλ θνιφξε.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

90
Πξάγκαη ηααξαρέο αιηθφεαο καλίεθαλ  46 κήκαα (12%) πξηλ θαη  72

κήκαα (18%) κά ελ ρξήε Echogen αμάλνλαο ελ κσλία αλάκα ελ αλανκία

σλ αληαίσλ αγγίσλ θαη ελ κνθαξηαθή ιηνξγία ηο αλίνηρο πξηνρέο

άξεο. Οη ηθφλο 11 έσο 13 ίρλνλ έλα παξάηγκα νθηκαίαο πξφθιεεο κ

νβνακίλε πξηλ θαη κά ελ έγρε κέν αλίζεο θαη ελ αληνγξαία λφο

αζλνχο κ νβαξή έλσε ν πξφζην θαηφλα θιάν θαη ΄νιηθή απφξαμε εο

πξηπσκέλεο αξεξίαο (Δηθφλα 13). ΢ αφ ν παξάηγκα ε έγρε ν κέν αλίζεο

βιίσ ελ πνηφεα εο ηθφλαο ηθνιχλνλαο ελ αλίρλε ηααξαρψλ

αιηθφεαο ελ κέγηε πξφθιεε. Ζ ζηθή πξνγλσηθή αμία εο νθηκαίαο

πξφθιεεο κ ελ θίκεε σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ αιηθφεαο αμήζεθ απφ 75

 93% κά ελ ρνξήγεε ν κέν αλίζεο θαη ε αξλεηθή πξνγλσηθή αμία

αμήζεθ θαη αή απφ 34  40%. Απφ θιηληθήο άπνςεο ε έγρε Echogen κέξς ελ

ηάγλσε εο αληαίαο λφν απφ αξλεηθή  ζηθή  3 πξηνρέο ν κνθαξίν θαη

 έλαλ αζλή απφ ζηθή  αξλεηθή. Έη ε ηηθφεα αήο εο κζφν γθξηλφκλε

κ α απνιέκαα εο αληνγξαίαο αμήζεθ απφ 90  100% θαη ε αηζεία απφ

27  50% (Πίλαθαο 2).

-Αάιηα.

Γλ πήξμαλ εκαληθέο αληξάηο ή παξλέξγηο ρηδφκλο κ ελ ρνξήγεε ν

Echogen θφο απφ ήπηα αίζεε ζξκφεαο ελ πξηνρή εο έλεο. Ζ αάιηα

λνιέβηαο ρνξήγεεο ν Echogen έρη ήε αλαξζί (322,323).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

91
Χξήε Sonovue

Σα εκνγξαηθά θαη θιηληθά νκέλα λνςίδνλαη νλ πίλαθα 3. Ζ νθηκαία πξφθιεεο

κ αξβνακίλε ηαθφπεθ  13 αζλίο μαηίαο εο κάληεο ζσξαθηθνχ άιγνο,

χπλνηαο, πφαεο πξηλ ν αζλήο άη ελ κέγηε πξνβιπφκλε θαξηαθή ρλφεα

ή ανχ ν αζλήο έα ελ κέγηε θαξηαθή ρλφεα. Γλ παξαεξήζεθαλ εκαληθέο

αξξζκίο ή εκαληθέο θιηληθέο παξλέξγηο φν θαά ελ ηάξθηα φν θαη κά ελ

νθηκαία (24 ψξο).

-Απηθόληε ν λνθαξηαθνύ νξίν

Σν χλνιν εο βαζκνινγίαο ν λνθαξηαθνχ νξίν  φια α κήκαα πξηλ θαη κά ελ

ρνξήγεε ν κέν αλίζεο φν  εξκία φν θαη ελ κέγηε πξφθιεε αίλαη

ελ ηθφλα 14. Καη νη ξηο ξλεέο ίραλ εκαληθή βιίσε ελ απηθφληε ν

λνθαξηαθνχ νξίν κά ελ λνιέβηα ρνξήγεε Sonovue  φιο ηο νκέο φν ελ

εξκία (Δηθφλα 14 α, p<0,001) φν θαη ελ κέγηε πξφθιεε (Δηθφλα14 β, p<0,001).

Δπηπιένλ παξαεξήζεθ κίσε ελ ηανξά εο βαζκνιφγεεο εο απηθφληεο ν

λνθαξηαθνχ νξίν καμχ έκπηξσλ θαη κε έκπηξσλ ξλεψλ κά ελ ρξήε ν

κέν αλίζεο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

92
-Δίθεο αιηθόεαο

Ζ ηθφλα 15 ίρλη α απνιέκαα νλ πνινγηκφ ν ίθε αιηθφεαο απφ

θάζ ξλεή. Τπήξμ κηα κηθξή κίσε ν ίθε αιηθφεαο κ ελ ρξήε ν

Sonovue  χγθξηε κ νλ πνινγηκφ πν έγηλ ρσξίο ελ ρξήε ν κέν φν ελ

εξκία φν θαη ελ πξφθιεε θαη ανξνχ νλ έκπηξν ξλεή θαη νλ κε έκπηξν

ξλεή 1 πν σφν λ άγγημ ν αηηθφ φξην εκαληθφεαο. Τπήξμ αηηθά

εκαληθή ηανξά ελ βαζκνινγία καμχ ν έκπηξν ξλεή θαη ν κε έκπηξν

ξλεή 2 ελ εξκία (p=0,016) θαη ελ κέγηε πξφθιεε (p=0,001). Μά απφ ελ

ρνξήγεε Sonovue ε ηανξά καμχ σλ ξλεψλ λ ήαλ πιένλ αηηθά εκαληθή

(p=0,07, p=0,114). Μά απφ ελ ρνξήγεε ν Sonovue πήξραλ πξηφξα κήκαα πν

βαζκνινγήζεθαλ απφ φινο ν ξλεέο (χλνιν 1,703 πξηλ λψ 1,751 κά) αλ θαη αφ

λ άγγημ ν φξην εκαληθφεαο.

- Μέξεε ν όγθν εο αξηξήο θνηιίαο θαη ν θιάκανο μώζεεο

΢ελ θνξαία ιήςε 4 θνηινήσλ πήξμ εκαληθή βιίσε ελ απφθιηε εο

ηάγλσεο γηα νλ ίην ξλεή φνλ ανξά νλ πνινγηκφ ιννιηθνχ θαη

ινηανιηθνχ φγθν θαη ν θιάκανο μψζεεο φν ελ εξκία φν θαη ελ

πξφθιεε, κά απφ ελ ρνξήγεε Sonovue. ΢ελ θνξαία ιήςε 2 θνηινήσλ πήξμ

πίεο θάπνηα βιίσε γηα νλ ίην ξλεή ελ απφθιηε ν πνινγηκνχ ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

93
ιννιηθνχ, ινηανιηθνχ φγθν θαη ν θιάκανο μψζεεο ελ πξφθιεε θαη

ν ιννιηθνχ θαη ινηανιηθνχ φγθν ελ εξκία (Πίλαθαο 4α). Ζ απφθιηε

ηάγλσεο καμχ ηανξηθψλ ξλεψλ φνλ ανξά νλ ινηανιηθφ φγθν ελ

θνξαία ιήςε 4 θνηινήσλ ελ εξκία θαη νλ ιννιηθφ φγθν ελ θνξαία νκή

2 θνηινήσλ ελ εξκία βιηψζεθ κά ελ ρνξήγεε Sonovue (Πίλαθαο 4 β).

-Εμαζέλεε ήκανο

Σν πννφ σλ αζλψλ νο νπνίνο παξαεξήζεθ μαζέλεε ν ήκανο παγφκλε

απφ ν κέν αλίζεο ίλαη γηα θάζ φε ελ ηθφλα 16. Ζ κέγηε μαζέλεε

παξαεξήζεθ ελ κέγηε φε Sonovue σλ 4 ml.

Ομάδα μελέηρ βαόηαρ ος μοζσεύμαορ LIMA ζον LAD

Ζ θίκεε ν έγρξσκν ήκανο Doppler ν κνρχκανο εο LIMA κ ελ πξθιηηθή

ιήςε ήαλ λαή  φινο νο αζλίο ελ εξκία (100%) λψ κ ελ παξαξληθή

ιήςε ήαλ λαή νο 19 απφ νο 20 (95%). ΢ 5 αζλίο (25%) κξήζεθ θαη απφ ηο 2

ιήςηο κία πηθξανχα νιηθή ξνή θαη πνιχ ρακειφ ηανιηθφ θέινο (Δηθφλα 17). Ο

ιφγνο ήαλ ε απφξαμε ν κνρχκανο  κήκα πξηλ ελ αλαφκσε ν φπσο άλεθ

απφ ελ αγγηνγξαηθή κιέε. Οη ηκέο ξνήο ν ξαγκέλν κνρχκανο ήαλ: κέγηε

νιηθή αρχεα 0,31 ± 0,113 m/s, ηανιηθφ νινθιήξσκα αρχεαο ρξφλν

0,022±0,387 m θαη λνιηθφ νινθιήξσκα 0,09± 0,064 m. Σα νκέλα γθξίζεθαλ κ

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

94
αά πξνεγνχκλσλ κιψλ (Πίλαθαο 5). Οη κξήηο ξνήο πν έγηλαλ ελ εξκία θαη

κά ελ έγρε ηπξηακφιεο (Δηθφλα 18) θαη ν κέν αλίζεο νο πφινηπνο 15

αζλίο λνςίδνλαη νλ πίλαθα 6. Ζ θανηαία αχμεε εο νιηθήο κέγηεο

αρχεαο κά ελ έγρε ηπξηακφιεο ήαλ 30% (p<0,05) θαη εο ηανιηθήο κέγηεο

αρχεαο ήαλ 48% (p<0,05). Ζ αχμεε εο ηανιηθήο πξνο νιηθήο αλαινγίαο εο

κέγηεο αρχεαο ήαλ 21%, ε θανηαία αχμεε ν λνιηθνχ θαη ηανιηθνχ VTI

ήαλ 25% θαη 32% αλίνηρα. Αέο νη ηκέο λ παξνίααλ αηηθά εκαληθή

αχμεε.

Μά ελ ρνξήγεε ν κέν αλίζεο παξαεξήζεθ κηα θξηλήο βιίσε ν

έγρξσκν ήκανο Doppler κ θνιφξε ξκελία σλ ερσθαξηνγξαηθψλ ηθφλσλ θαη

βξέζεθ κία πηπιένλ κηθξή αχμεε σλ ηκψλ εο νιηθήο (15%) θαη εο ηανιηθήο

(17%) κέγηεο αρχεαο  ρέε κ ηο ηκέο πν ίραλ πνινγηζί κά ελ κφλε έγρε

εο ηπξηακφιεο (Δηθφλα 19). Ζ ηανιηθή/νιηθή αλαινγία εο κέγηεο αρχεαο

αμήζεθ ν 24% θαη ν λνιηθφ θαη ηανιηθφ VTI  25% θαη 32% αλίνηρα.. Ζ

ρξήε Levovist αχμε αηηθά εκαληθά ελ αλαινγία εο κέγηεο αρχεαο

ηανιηθήο-νιηθήο ξνήο (p<0,05) θαζψο θαη ν λνιηθφ θαη ηανιηθφ VTI (p<0,05).

Αχμεε εο ξνήο βξέζεθ πίεο ελ κέξεε εο αχμεεο εο ηακέξν ν κνρχκανο

θαη ελ αχμεε ν έγρξσκν ήκανο απηθφληεο ν. Γλ παξαεξήζεθαλ παξλέξγηο

απφ ελ ρξήε ν κέν αλίζεο. Ζ βιίσε εο άκεο απηθφληεο ν κνρχκανο

κά ελ ρνξήγεε Levovist βνήζε νλ μαή λα θξαήη ελ σή ζέε ν

ερνβνιά θαζ‟φιε ελ μέαε.

Ζ καβιεφεα ηο κξήηο αλάκα νο 2 παξαεξεέο πξηλ θαη κά ελ έγρε

ν κέν αλίζεο λ ήαλ αηηθά εκαληθή.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

95
Οξεία ζεανιαία νόζορ

Μέζννη

Γθαέξηο λρίο αζλίο (12 άλξο, 2 γλαίθο, κέε ειηθία 64 έε) πν

λνειχεθαλ  αφ ν θέλξν κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν πήξαλ κέξνο ελ

κιέε. Ζ θιηληθή νο ηθφλα πξηγξάαη νλ Πίλαθα 7. Οθψ αζλίο ίραλ πνί

πξφζην ή πξφζην ηαξαγκαηθφ ΟΔΜ, χν αζλίο ίραλ πνί πξφζην πιάγην ΟΔΜ

θαη 4 αζλίο πξνήιζαλ κ θαψξν ή θαψξν πιάγην ΟΔΜ, Όινη νη αζλίο

πνβιήζεθαλ  πξσνγλή αγγηνπιαηθή κέα  6 ψξο απφ ελ έλαξμε σλ

κπσκάσλ. ΢ 4 αζλίο κ πνιχ-αγγηαθή αληαία λφν ε παλαηκάσε λ ήαλ

πιήξεο. Μά ελ πξσνγλή αγγηνπιαηθή φινη νη αζλίο πνβιήζεθαλ  πιήξε

ερσθαξηνγξαηθή κιέε κ ελ ρξήε ερσθαξηνγξάν HP Sonos 5500 (Hewlett

Packard, Andover, MA, USA) κ ερσβνιέα ξίαο ρλφεαο 2.4-4 MHz.. Όινη νη

αζλίο 4 εκέξο κά ελ πξσνγλή αγγηνπιαηθή πνβιήζεθαλ  νθηκαία

πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο κ λρψο αμαλφκλε φε 5, 10, 20

κg/Kg/min. Ζ μέαε ακανχ φαλ ε θαξηαθή ρλφεα αμαλφαλ πάλσ απφ 10% 

ρέε κ ελ θαξηαθή ρλφεα ελ εξκία. ΢ φινο νο αζλίο ίρ πξνεγεζί

ηαθνπή εο αγσγήο κ β αλανιίο. Θσξήζεθαλ σο βηψηκα α κήκαα εο αξηξήο

θνηιίαο φπν παξαεξήζεθ βιίσε απφ πνθηλεηθά  ηνινγηθήο αιηθφεαο ή

απφ αθηλεηθά  πνθηλεηθά. Μά απφ κία άε έθπιεο εο νβνακίλεο νη αζλίο

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

96
πνβιήζεθαλ  ερσθαξηνγξαία αλίζεο κ ελ ρνξήγεε  bolus ν λνιέβην

κέν αλίζεο Levovist 0,5 ml αθνινζνχκλα απφ λρή έγρε ν κέν κέρξη ν

φξην σλ 5 ml. Οη ιήςηο κνθαξηαθήο αηκάσεο αλαιχζεθαλ κ ελ ρξήε power-angio

Doppler κηψλνλαο νλ ζφξβν ν ερσθαξηνγξάν  50dB γηα λα ιαρηνπνηεζί ε

πηζαλφεα απηθφληεο ςψλ ηθφλσλ, Οη ιήςηο πάξζεθαλ νπνζψλαο ν ρξνληθφ

trigger ιήςεο ελ έιν-νιή κ βάε ελ θνξή ν θχκανο T ν

ειθξνθαξηνγξάεκα ή κξψλαο ν ηάεκα εο νιήο εο ανξηθήο βαιβίαο κ

ελ ρξήε M-mode.

Οη ηθφλο ξκελχνλαλ θάζ 3, 4 ή 5 θαξηαθνχο θχθινο κ βάε ελ θαξηαθή

ρλφεα θάζ μαδφκλν αζλή. Οη αζλίο ηαήξεαλ ελ ίηα αθξηβψο ζέε θαη

απέγαλ λα παίξλνλ βαζηέο αλαπλνέο θαζ΄φιε ελ ηάξθηα εο μέαεο. Όιο νη

θνξαίο ιήςηο πάξζεθαλ γηα ελ αλάιε εο αηκάσεο  φια α θαξηαθά κήκαα.

Οη ηθφλο απνζεθχεθαλ  νπηθφ ίθν. Σα κήκαα ν κνθαξίν πν

απηθνλίζεθαλ παξθψο κ ελ ρξήε ν κέν αλίζεο ζσξήζεθ φη έρνλ θαιή

αηκάσε. Με ηθαλνπνηεηθή αηκάσε ζσξήζεθ ε αλνκνηνγλίο, αξγή ή απνχα

απηθφληε ήκανο ν κνθαξίν. (Δηθφλο 20 θαη 21). Οη αζλίο παλθηκήζεθαλ 2

κήλο αξγφξα κ ερσθαξηνγξαία εξκίαο. Έσ θαη λφο βαζκνχ βιίσε ελ

αιηθφεα σλ θαξηαθψλ νηρσκάσλ ζσξήζεθ σο ίθεο βησηκφεαο (αθηλεηθά

 πνθηλεηθά θαη πνθηλεηθά  ηνινγηθά). Ζ αηζεία, ηηθφεα θαη ε ζηθή θαη

αξλεηθή πξνγλσηθή αμία ακφξσλ σλ ρληθψλ νθηκαίαο πξφθιεεο θαη

ερσθαξηoγξαίαο αλίζεο πνινγίεθαλ κ βάε ελ βιίσε εο αιηθφεαο

πν παξαεξήζεθ 2 κήλο κά ν ΟΔΜ (ίθεο βησηκφεαο).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

97
Απνιέκαα

΢λνιηθά θηκήζεθαλ 224 κήκαα εο αξηξήο θνηιίαο κ ελ νθηκαία πξφθιεεο κ

ρακειή φε νβνακίλεο λψ 218 θηκήζεθαλ κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο. ΢ 6

κήκαα ν πιάγην νηρψκανο λ ήαλ λαή ε θίκεε εο αηκάσεο ν

κνθαξίν ιφγσ εο θαθήο πνηφεαο σλ ηθφλσλ. Απφ α 224 θαξηαθά κήκαα πν

θηκήζεθαλ κ ελ νθηκαία πξφθιεεο κ νβνακίλε κά ελ πξσνγλή

αγγηνπιαηθή 165 βιηψζεθαλ θαά ελ ηάξθηα εο έγρεο εο νβνακίλεο. 182

κήκαα βιηψζεθαλ νλ ερσθαξηνγξαηθφ παλέιγρν κά απφ 2 κήλο. ΢λπψο 17

κήκαα λ ηαγλψζεθαλ κ ελ νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο.

Απφ α 42 κήκαα πν λ βιηψζεθαλ κά απφ 2 κήλο, 12 ίραλ ίμη βιίσε κ ελ

νθηκαίαο πξφθιεεο θαη 30 φρη. Ζ αηζεία κξήζεθ 91 % λψ ε ηηθφεα 71 %, ν

ζηθφο πξνγλσηθφο ίθεο πνινγίζεθ 93% θαη ν αξλεηθφο πξνγλσηθφο ίθεο

64% (Πηλάθαο 8).

Απφ α 191 κήκαα πν έημαλ αηκάσε κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο κά ελ

πξσνγλή αγγηνπιαηθή, 20 λ έημαλ βιίσε εο αιηθφεαο νλ παλέιγρν

λψ απφ α 27 θαξηαθά κήκαα κ κε ηθαλνπνηεηθή ή θαη απνχα αηκάσε ελ νμία

άε 11 βιηψζεθαλ θαη  16 λ παξαεξήζεθαλ καβνιέο νλ παλέιγρν κά απφ 2

κήλο. Ζ αηζεία εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο ήαλ 94% θαη ε ηηθφεα 44%, Ο

ζηθφο πξνγλσηθφο ίθεο ήαλ 89% θαη ν αξλεηθφο πξνγλσηθφο ίθεο 59%

(Πίλαθαο 9). ΢ 177 θαξηαθά κήκαα (81%) απφ α 218 λνιηθά πν θηκήζεθαλ κ ηο 2

κζφνο πήξμ κσλία γηα ελ χπαξμε βησηκφεαο ν κνθαξίν αλάκα ηο 2

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

98
κζφνο. Όπσο αλαέξαη νλ πίλαθα 10 νη χν κέζννη ηαψλεαλ ν 19% (41) σλ

κεκάσλ.

Σα απνιέκαα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο γθξίζεθαλ κ αά εο

αληνγξαίαο κά ελ πξσνγλή αγγηνπιαηθή (Πίλαθαο 11). Δίθνη χν κήκαα,

α νπνία παξαεξήζεθ αηκάσε κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο, ήαλ μαξψκλα

απφ αληαία αγγία κ θξηηθή έλσε ή νπνία λ ηνξζψζεθ θαά ελ ηλέξγηα εο

πξσνγλνχο αγγηνπιαηθήο. Δίθνη λλέα κήκαα λ έημαλ αηκάσε αλ θαη

ρηδφκλα κ αλνηρά αληαία αγγία. Απφ αά 25 κήκαα αξχνλαλ απφ αξεξίο

πν ίραλ ηαλνηρί απφ ε αγγηνπιαηθή θαη 4 αξχνλαλ απφ ηνινγηθά αγγία. Ζ

κιέε αηκάσεο κ ελ ρξήε ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο έημ αηζεία 84% θαη

ηηθφεα 31% ελ πξφβιςε αληαίσλ αγγίσλ ρσξίο έλσε. Ο ζηθφο

πξνγλσηθφο ίθεο ήαλ 88% θαη ν αξλεηθφο πξνγλσηθφο ίθεο 26%.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

99
΢δήεε

Ζ θίκεε εο αιηθφεαο θαη αηκάσεο ν κνθαξίν κ ερσθαξηνγξαηθά κέα

αλίζεο έρη ηάνξο αξκνγέο πν απνθνχλ ηηαίξε αμία  γθθξηκέλα θιηληθά

λάξηα. ΢ελ παξνχα κιέε αρνιεζήθακ κ ελ ρξφληα ηραηκία θαη ν νμχ έκξαγκα

ν κνθαξίν.

Χόνια ζεανιαία νόζορ

Ζ ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο αμάλαη ξαγαία  εκνηιία σο κηα ρξήηκε, ααιήο,

κε πκβαηθή θαη ρηθά ζελή κέζννο γηα ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο βησηκφεαο

θαη ηραηκίαο. Σα κηνλθήκαα εο ρληθήο ίλαη χν. Ζ χθνιε θκάζεε θαη ε πσρή

απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν ηηαίξα  αζλίο πν ίλαη παρχαξθνη ή πν

έρνλ πλκνληθή λφν. Αλ θαη ε ρξήε εο 2 εο αξκνληθήο ρλφεαο έρη απνηρί φη

βιηψλη ελ απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν, αή ε ρλνινγία λ έρη απνηρί

φη ίλαη αλψξε απφ ελ ρξήε σλ κέσλ αλίζεο,

Παξφιν πν ε ερσθαξηνγξαία πξφθιεεο έρη ςειή αηζεία θαη ηηθφεα ελ αλί-

ρλε εο αληαίαο λφν θαη ελ θίκεε εο βησηκφεαο ν κνθαξίν, σο ερσ-

θαξηνγξαηθή ρληθή ίλαη ε πιένλ απαηεηθή θαη χθνιε, φν σο πξνο ελ θέιε φ-

ν θαη σο πξνο ελ ξκελία. Ζ θνιία αή νίιαη ν γγνλφο φη ρλά νλ κέγη-

ν βαζκφ εο πξφθιεεο ε πνηφεα σλ ηθφλσλ κπνξί λα ίλαη πνιχ θαθή, αλμάξεα -

άλ ε πξφθιεε πξνθαιίαη αξκαθνινγηθά ή κ άθεε. Ωφν, γηα ελ πίμε θαη αλά-

ιε σλ ερσθαξηνγξαηθψλ κιψλ πξφθιεεο, νη ςειήο πνηφεαο ηθφλο κ βέιηε

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

100
ηαθξηηθή ηθαλφεα ν λνθαξίν ίλαη δσηθήο εκαίαο. Δίλαη πνιχ εκαληθφ λα

κπνξνχκ λα ηαθξίλνκ κ αήληα φια α κήκαα ν κνθαξίν θαη λα λνπίδνκ

κ αθξίβηα ελ θίλεε ή ηο αλσκαιίο ν πάρνο ν νηρψκανο. ηα νο ιφγνο ανχο

α κέα αλίζεο έρνλ γίλη ρφλ αλαπφπαν αηθφ σλ πξηφξσλ ξγαεξί-

σλ ερσθαξηνγξαίαο πξφθιεεο θαζψο ε λσκάσή νο ν θιαηθφ πξσφθνιν

πξφθιεεο ίλαη χθνιε θαη αληπξνσπχη ε εκαληθφξε θιηληθή αξκνγή σλ κέσλ

αλίζεο ήκξα.

΢ ηάνξα λνιέβηα κέα αλίζεο πξψεο γληάο ίρ παξαεξεζί φη παξάγνλ

παξθή πιήξσε εο αξηξήο θνηιίαο κ πνηθίιε πηρία ελ απηθφληε ν

λνθαξηαθνχ νξίν (256,257). Νψξα κέα αλίζεο ρξεηκνπνηνχλαη πιένλ ηο

θιηληθέο νθηκέο γηα λα βιηψνλ ελ απνικαηθφεα σλ πξνγλέξσλ.

Σα Echogen θαη Sonovue ίλαη χν απφ αά α κέα αλίζεο 3εο γληάο. Δίλαη χθνια

ρνξεγνχκλα κέα πν παξάγνλ κηθξναιίο γθθξηκέλν χξνο κγέζνο θαη νη

νπνίο παξακέλνλ αζξέο γηα πξηφξν απφ 6 ψξο. Όπσο άλεθ  αήλ ελ

κιέε ε ρξήε νο ίλαη ααιήο θαη λ πξνθαιί αλπηζχκεο λέξγηο. ΢ αφ ν

θέινο εο κιέεο απνίμακ φη ε λνιέβηα έγρε Echogen θαη Sonovue βιίσαλ

ελ αθξίβηα εο νθηκαίαο πξφθιεεο  αζλίο κ γλσή ή χπνπε αληαία λφν.

Βιηψλνλαο ελ απηθφληε πνιιψλ κνθαξηαθψλ κεκάσλ θαη κάιηα θαά ελ

κέγηε πξφθιεε, α κέα αλίζεο απνίρζεθαλ μαηξηθά βνεζεηθά νλ πνινγηκφ

εο αιεζηλήο έθαεο σλ ηααξαρψλ αιηθφεαο θαη λπψο εο ηραηκίαο. Όπσο

θαη  πξνεγνχκλο κιέο αλαίμακ φη ε πξηξηθή λνιέβηα ρνξήγεε κέσλ

αλίζεο πξνθαιί εκαληθή βιίσε ελ απηθφληε εο αξηξήο θνηιίαο θαη

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

101
πνκέλσο ηθνιχλη ελ ηάγλσε  θάζ έλα απφ α 22 κήκαα φπσο καλίδνλαη 

ακφξο ηο παξαξληθέο θαη θνξαίο ιήςηο.

΢ κσλία κ νο Porter et al (309) αή ε βιίσε έγηλ πξηφξν καλήο θαά ελ

ηάξθηα εο κέγηεο πξφθιεεο. Ζ μήγεε κπνξί λα ρίδαη ί κ ελ αμεκέλε

θαξηαθή παξνρή, ε νπνία ηνινγηθά κβαίλη κά ελ ρνξήγεε νβνακίλεο ή

αξβνακίλεο, θαη πν ηθνιχλη ν πέξακα απφ ελ πλκνληθή θθιννξία θαη ελ

πιήξσε εο αξηξήο θνηιίαο ί απφ νλ ςειφξν φγθν κέν αλίζεο αλά κνλάα

ρξφλν πν ζάλη α κνθαξηαθά αγγία θαη κπνξί λα νεγήη ελ λίρε ήκανο

ν λνθαξηαθνχ νξίν. ΢ν πιάγην θαη πξφζην νίρσκα σλ θνξαίσλ ιήςσλ ε

λνθαξηαθή απφξξηςε ήκανο ίλαη ρλφ αηλφκλν θξίσο ιφγσ εο παξάιιειεο

θααλνκήο ν λνθαξίν πξνο ελ έκε σλ πξήρσλ, θαη κηα ιαξά ξνή νλ

πξναλανιηκφ σλ ιήςσλ λ ίλαη πάλα παξθήο γηα λα βιηψη ελ πνηφεα σλ

ηθφλσλ (310). Έη ελ κιέε καο ν πιάγην θαη πξφζην νίρσκα παξήγαγαλ ελ

ρακειφξε βαζκνινγία απηθφληεο ν λνθαξίν πξηλ ελ ρνξήγεε ν κέν

αλίζεο θαη ελ κγαιχξε βιίσε κά. Ζ κεκαηθή αλάιε εο αιηθφεαο

ήαλ ελ λέρηα θνιφξε θαη εκηψζεθαλ κξηθέο εκαληθέο αιιαγέο.

΢γθθξηκέλα νη ηααξαρέο αιηθφεαο θαά ελ κέγηε πξφθιεε κ ελ ρξήε

Echogen παξαεξήζεθαλ  46 απφ α 396 λνιηθά κήκαα (12%) πξηλ ελ έγρε ν

κέν αλίζεο θαη  72 απφ α 396 (18%) κά ελ έγρε βιηψλνλαο φν ελ

αηζεία φν θαη ελ ήε ςειή ηηθφεα εο κζφν.

Παξακέλη λνχνηο χθνιν λα γίλη απζίαο χγθξηε σλ βιαβψλ σλ αληαίσλ

αγγίσλ θαη εο έθαεο εο ηααξαρήο εο αιηθφεαο, απφ ελ ηγκή πν ν χπνο, ή

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

102
ζέε θαη ν αξηζκφο σλ βιαβψλ θαζψο θαη ε παξνία ή ε απνία παξάπιξεο

θθιννξίαο, κπνξνχλ λα αιινηψνλ ελ ηνινγηθή θααλνκή ν αίκανο.

Ζ ρνξήγεε Sonovue πξνθάι εκαληθή βιίσε ελ απφθιηε ν πνινγηκνχ ν

ίθε αιηθφεαο καμχ ν έκπηξν ξλεή θαη ν κε έκπηξν ξλεή 2. Γλ

πήξμ εκαληθή ηανξά ελ βαζκνινγία κ ή ρσξίο ελ ρξήε κέν αλίζεο γηα νλ

έκπηξν ξλεή λνχνηο ν ίθεο αιηθφεαο πνινγίεθ ιαξά, αιιά φρη

εκαληθά, κηθξφξνο κ ν Sonovue πνειψλνλαο φη ε νπηθή αλάιε εο πάρλεο

ν κνθαξίν ρσξίο ελ ρξήε κέν αλίζεο κπνξί λα πνηκήη ελ νβαξφεα εο

ηραηκίαο.

Ο πνινγηκφο ν θιάκανο μψζεεο έρη θαεγνξεζί σο αλαθξηβήο μαηίαο εο

κγάιεο απφθιηεο ηο κξήηο φν αλάκα νλ ίην φν θαη αλάκα 

ηανξηθνχο κιεέο (255). ΢ αήλ ελ κιέε κ ελ ρξήε Sonovue πήξμ

βιίσε ελ απφθιηε πνινγηκνχ ν γηα νλ ίην ξλεή φν ελ εξκία φν θαά

ελ πξφθιεε, θαη θάπνηα βιίσε εο απφθιηεο νλ πνινγηκφ ν αλάκα 

ηανξηθνχο ξλεέο. Αφ λ άγγημ ν φξην εκαληθφεαο πηζαλά ιφγσ ν ρηθά

κηθξνχ αξηζκνχ αζλψλ αήο εο κιέεο.

Ζ μαζέλεε ήκανο (attenuation) πν ίλαη έλα απφ α πην θνηλά πξνβιήκαα ελ

λνιέβηα ρξήε σλ κέσλ αλίζεο θαη ανξά θξίσο α βαηθά θαη καία κήκαα

ηο θνξαίο ιήςηο, αλ θαη παξνχα θαη  αήλ ελ κιέε, λ πεξέα αξλεηθά ελ

ηαγλσηθή απνικαηθφεα σλ κέσλ αλίζεο. Πξάγκαη ε αξηξή θνηιία

απηθνλίζεθ παξθψο θαη ςγηα αξθφ ρξφλν κά ελ αξρηθή μαζέλεε ν ήκανο.

΢ χν πξηπψηο πήξμ κία κίσε ελ απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν κ ελ

ρξήε Sonovue μαηίαο εο αλάπμεο μαζέλεεο ν ήκανο εο θνηιφεαο θαη ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

103
κνθαξίν. Αφ ήαλ πξηφξν πηζαλφ λα κβί ηο ςειέο φηο. Αθνινζψλαο

ελ κέγηε φε (4ml) bolus, θάπνηνο βαζκφο μαζέλεεο ν ήκανο παξαεξήζεθ ν

100 % σλ αζλψλ. Πξαηέξσ αλάιε φισλ σλ αζλψλ  αήλ ελ πνιθλξηθή

κιέε ζα ψη πξηφξο πιεξννξίο γηα ελ ηαληθή ννινγία ρνξήγεεο. Οη

κιέο άεο 1 έρνλ πξνίλη κία φε 0,03 ml/kg (2ml πξίπν) γηα ελ

ερσθαξηνγξαία. Τπάξρη κηα φν- μαξψκλε αχμεε ελ έλαε ήκανο κέρξη ελ

φε 0,05ml/kg κά ελ νπνία λ πάξρη άιιε αχμεε ελ έλαε παξα κφλν κία

πηκήθλε ν αηλνκέλν εο αλίζεο. Αή ε κιέε ληά φη χν κηθξέο φηο

bolus ( 0,5 έσο 2 ml) απφ ηο νπνίο ε κία λα ίλαη ελ εξκία θαη ε άιιε ελ κέγηε

πξφθιεε ζα κπνξνχαλ λα ίλαη πην ρξήηκο απφ ν λα ίλαη κία ληαία κγάιε φε

θαζψο ν παξαηλφκλν αηλφκλν αλίζεο πξαλαθαιχπαη απφ ελ μαζέλεε

ήκανο ν κνθαξίν.

Μιέο πν ρξεηκνπνίεαλ κέα αλίζεο  λακφ κ 2ε αξκνληθή ρλφεα κ

ηαθθνκκέλε απηθφληε αλξψλνλ φη ε απηθφληε ν λνθαξηαθνχ νξίν

βιηψλαη πξαηέξσ φαλ απηθνλίδαη αφρξνλα θαη ε αηκάσε ν κνθαξηαθνχ

ηνχ θαά ελ ηάξθηα εο νθηκαίαο πξφθιεεο (311). Δίλαη πίεο πηζαλφ ε ρξήε εο

2εο αξκνληθήο ρλφεαο  λακφ κ ελ ρνξήγεε κέν αλίζεο λα κπνξί λα

κηψη ελ μαζέλεε ν ερσγξαηθνχ ήκανο γηαί ζα κπνξνχλ λα ρξεηκνπνηνχλαη

κηθξφξο φηο ν κέν αλίζεο.

- Έιγρνο ξίαο ξνήο θαη βαόεαο ν κνρύκανο LIMA νλ LAD

Ζ αξρή εο ξίαο ρλά αλαέξαη ηο πηθαξηαθέο αληαίο αξεξίο θαη

ρξεηκνπνηίαη γηα ελ θίκεε εο αηκνλακηθήο νβαξφεαο κίαο έλσεο. ΢ελ

πξαγκαηθφεα ε αξρή εο ξίαο κπνξί λα αξκνί  αγγία νπνηαήπν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

104
ηακέξν πν αξχνλ ελ θαξηά. Πξφαε κιέε ηξχλε ελ ρέε καμχ εο

αληαίαο ξίαο ξνήο νλ πξφζην θαηφλα κά απφ ρνξήγεε αλνίλεο θαη εο

ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην φπσο πνινγίδαη κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο,

 31 αζλίο κ εκαληθή έλσε νλ πξφζην θαηφλα θαη  21 άνκα ρσξίο

έλσε ν ίην αγγίν (229). Ζ κιέε αή θαέημ φη ε λαφεα γηα πνηνηθή

αλάιε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο ν κνθαξίν, εο αληαίαο ξίαο ξνήο θαη

εο ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην ήαλ 98%, 83% θαη 94% αλίνηρα. Ζ αηζεία,

ηηθφεα θαη ηαγλσηθή αθξίβηα γηα ελ ηάγλσε έλσεο νλ πξφζην θαηφλα

ήαλ 64%, 93% θαη 80% κ βάε ελ πνηνηθή αλάιε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο ν

κνθαξίν, 92%,94% θαη 93% κ νλ πνινγηκφ εο αληαίαο ξίαο ξνήο,

84%,87% θαη 86% κ νλ πνινγηκφ εο ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην θαη 89%,97%

θαη 89% κ νλ πνινγηκφ εο ξίαο ν ίθε αηκάσεο. Δπνκέλσο νη ξλεέο

θαέημαλ κηα ηρξή ρέε καμχ εο αληαίαο ξίαο ξνήο νλ πξφζην θαηφλα

κά απφ ρνξήγεε αλνίλεο θαη εο ξίαο αηκάσεο ν κνθάξην φπσο

πνινγίζεθ κ ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο.

Όνλ ανξά νλ έιγρν βαφεαο ν κνρχκανο εο LIMA νλ LAD o λρψο

αμαλφκλνο αξηζκφο πκβάσλ παλαηκάσεο αχμε κ ελ ηξά ν θαη νλ αξηζκφ

σλ αζλψλ πν ζα κπνξνχαλ λα καλίνλ μαλά θιηληθά κπψκαα ή ξγαεξηαθά

εκία ηραηκίαο ελ κγρηξεηθή νο πνξία. Οινέλα θαη ρλφξα ε LIMA

ρξεηκνπνηίαη σο αγγίν θινγήο ηο πκβάηο ανξναληαίαο παξάθακςεο 

λακφ, κ ιβηθά κνρχκαα, κ ελ μηά έσ καηθή αξεξία ή θαη κφλε εο. Σα

καθξνρξφληα απνιέκαα εο πέκβαεο έημαλ αχμεε ν πνννχ βαφεαο σλ

LIMA αλανκψσλ  χγθξηε κ α ιβηθά κνρχκαα (263-265).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

105
Πξννπηθέο θιηληθέο κιέο έημαλ πίεο πννφ 97% βαφεαο ανχ ν αξεξηαθνχ

κνρχκανο έλα ρξφλν κά ελ πέκβαε θαη 93% κά απφ 10 έε παξαθνινχζεεο

(264,265,267). Ζ βαφεα ν κνρχκανο μαξάαη πίεο  κγάιν βαζκφ απφ ν

αληαίν κήκα πν παλαηκαψλη ε LIMA κ κγαιχξε βαφεα ηο αλανκψηο

νλ LAD ( 95%, 266). ηα ανχο νο ιφγνο ίλαη πξναλέο φη ε λαφεα θίκεεο

ν κνρχκανο κ κε πκβαηθέο ρληθέο φπσο ίλαη ε Doppler κιέε κ ρξήε

ηπξηακφιεο κπνξί λα ίλαη ηηαίξα ρξήηκε. Ζ αληνγξαία ηθά παξακέλη ν

«ρξφο θαλφλαο» ελ θίκεε αψλ σλ αζλψλ αιιά ίλαη κία αθξηβή κέζννο πν

ρξεηκνπνηί αθηλνβνιία. Ζ κιέε Doppler κ ρξήε ηπξηακφιεο ίλαη απφ ελ πιξά

εο κία ρηθά απιή, ρακεινχ θφνο μέαε, πν απνίρζεθ πνιχ ρξήηκε ελ

παξαθνινχζεε σλ αζλψλ θαη ελ πηινγή αψλ πν κάληαλ εκία πηζαλήο

παλαέλσεο ν κνρχκανο θαη νη νπνίνη έπξπ λα πνβιεζνχλ μαλά 

αληνγξαία.

΢ αήλ ελ κιέε ε απηθφληε ν κνρχκανο απφ ελ πξθιηηθή ιήςε ήαλ λαή

 φινο νο αζλίο θαη απφ ελ παξαξληθή ιήςε ν 95% αψλ ρσξίο ελ αλάγθε

ρνξήγεεο κέν αλίζεο. Ζ ηανιηθή ξνή φπσο πνινγίζεθ κ ν ήκα Doppler

βξέζεθ ςειφξε ρξεηκνπνηψλαο ελ παξαξληθή ιήςε ίσο γηαί  αήλ ελ ιήςε

ν κφρκα ήαλ πην θνλά ν ζσξαθηθφ νίρσκα. Οη κξήηο εο ξνήο θαζψο θαη ε

αλαινγία ηανιηθήο πξνο ελ νιηθή κέγηε αρχεα ή νπνία ζσξίαη ε πην

αμηφπηε παξάκξνο θίκεεο εο βαφεαο ν κνρχκανο (268-275) έημαλ

αηηθά εκαληθέο καβνιέο απφ φιο εο ιήςεο απηθφληεο κά ελ ρνξήγεε ν

κέν αλίζεο. ΢ηο κξήηο πν πξαγκανπνηήζεθαλ θνλά ν εκίν εο

αλαφκσεο εο LIMA παξαεξήζεθ κηα κίσε εο νιηθήο αρχεαο θαά 0,15-

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

106
0,40 m/s θαη κία αχμεε εο ηανιηθήο αρχεαο θαά 0,05-0,15 m/s. ηα αφλ νλ ιφγν

θαη γηα λα ιακβάλνλαη φν ν λαφλ αθξηβέξο κξήηο νη ιήςηο ζα πξέπη λα

γίλνλαη απφ ν παξαξληθφ παξάζξν θνλά ν εκίν εο αλαφκσεο. Όαλ λ ίλαη

λαή αή ε ιήςε φ ε πξθιηηθή ιήςε κπνξί κ ξφπν αλμάξεν, βάε εο

θακπχιεο Doppler λα θηκήη ελ βαφεα ν κνρχκανο. Ζ πηπξφζε αμία εο

ρξήεο ηπξηακφιεο (275-278,312-314) θαη ν Levovist (276-278) πέξς νλ

πνινγηκφ εο ξίαο ξνήο ν κνρχκανο,. ΢ελ κιέε καο νη κξήηο σλ

παξακέξσλ ξνήο ρσξίο ελ ρξήε κέν αλίζεο έημαλ αηηθά εκαληθή αχμεε

κφλν σλ ηκψλ εο κέγηεο νιηθήο θαη ηανιηθήο αρχεαο λψ ή θανηαία

αχμεε ν λνιηθνχ θαη ηανιηθνχ VTI πξηλ θαη κά ελ έγρε ηπξηακφιεο θαζψο

θαη ε αλαινγία ηανιηθήο/νιηθήο κέγηεο αρχεαο λ αμήζεθαλ εκαληθά.

Ζ ρξήε ν κέν αλίζεο Levovist ελ κέγηε πξφθιεε ακέσο κά ελ ρνξήγεε

εο ηπξηακφιεο απινπνίε ελ θέιε θαη ξκελία εο μέαεο νο αζλίο

ανχο πν πνβιήζεθαλ  έιγρν βαφεαο ν κνρχκανο βιηψλνλάο νπηθά ν

ήκα Doppler θαη αμάλνλαο αηηθά εκαληθά ηο ηκέο ν λνιηθνχ θαη ηανιηθνχ

VTI πξηλ θαη κά ελ έγρε θαζψο θαη ελ αλαινγία ηανιηθήο/νιηθήο κέγηεο

αρχεαο, παξάκξνο ε νπνία φπσο μεγήακ ίλαη ε πην αμηφπηε νλ έιγρν εο

βαφεαο ν κνρχκανο. Θα κπνξνχακ λα εκηψνκ φη αή ή κέζννο

λαηθήο ρνξήγεεο ηπξηακφιεο – Levovist πξνθαιί ε πξψε αγγηνηανιή θαη ε

χξε βιίσε ν ήκανο Doppler θαη βιηνπνηί έη ελ θίκεε εο ξίαο

ξνήο ν κνρχκανο. Καά ελ ηάξθηα εο πξφθιεεο ήαλ λαή ε άκε θίκεε

εο καβνιήο εο ηακέξν ν κνρχκανο κ ελ ρξήε σλ βιησκέλσλ ράξε ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

107
κέν αλίζεο έγρξσκσλ ηθφλσλ θαη ε αφρξνλε κέξεε σλ καβνιψλ σλ θακπχισλ

αρχεαο εο ξνήο ράξε ελ αχμεε εο έλαεο ν ήκανο Doppler (315-317).

Ζ κέζννο απνίρζεθ αμηφπηε θαη ρακεινχ θφνο· ηθαλή ελ παξαθνινχζεε

αζλψλ πν πνβάιινλαη  πέκβαε αληαίαο παξάθακςεο κ ελ ρξήε LIMA νλ

LAD κ απνέικα ε αληνγξαία λα κπνξί λα γίλαη πιένλ κφλν  πηιγκέλνο

αζλίο.

Οξεία ζεανιαία νόζορ

Μ ελ παξαήξεε φη κνθαξηαθά κήκαα κ πνθηλεία ή θαη αθηλεία κπνξνχλ λα

βιηψνλ ελ αιηθφεα νο κά απφ παηλαηκάσε νη Braunwald θαη Rutherford

(289) θαη νη Pierard et al (303) ηήγαγαλ ελ αξρή εο κνθαξηαθήο απνπιεμίαο θαη

λάξθεο. Απέημαλ φη κνθάξην πν ίρ ράη ελ νιηθή ιηνξγία ν λ ήαλ

πάλα λθξσκέλν θαη ζα κπνξνχ λα αλαθήη ελ αιηθφεα ν κά απφ

παλαηκάσε. ΢ελ πνιθλξηθή κιέε Acute Myocardial Infarction Contrast Imaging

(AMICI) (205) κιήζεθαλ νη πξνγλσηθνί ίθο εο αλάξνεο αλαηακφξσεο εο

αξηξήο θνηιίαο θαζψο θαη ε θιηληθή εκαία αήο ελ ηάξθηα ηνχο

παξαθνινχζεεο αζλψλ κ νμχ έκξαγκα κνθαξίν πν πνβιήζεθαλ  πξσνγλή

αγγηνπιαηθή. Ηηαίξα κιήζεθ ε εκαία εο ηαήξεεο εο αθξαηφεαο εο

κηθξνθθιννξίαο ελ δψλε ν κξάγκανο γηα ελ πίμε εο αλάξνεο

αλαηακφξσεο εο αξηξήο θνηιίαο κ ελ ρξήε εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο. ΢

110 αζλίο κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν πν πνβιήζεθαλ  πξσνγλή

αγγηνπιαηθή έγηλαλ παλαιακβαλφκλα ερσθαξηνγξαήκαα 24 ψξο κά ελ

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

108
παλαηκάσε , πξηλ ελ έμνν απφ ν λννθνκίν θαη νο 6 κήλο κά ν νμχ έκξαγκα.

΢ θάζ μέαε πνινγίεθαλ: Α) ν % πννφ σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ

θηλεηθφεαο ηαηξψλαο νλ αξηζκφ σλ αθηλεηθψλ κεκάσλ ηά ν λνιηθνχ αξηζκνχ

σλ κνθαξηαθψλ κεκάσλ πν θηκήζεθαλ, Β) ν βαζκφο πξφιεςεο ν κέν

αλίζεο αλά κνθαξηαθφ κήκα ν νπνίνο ρξεηκνπνηήζεθ γηα ελ κεκαηθή ηαβάζκηε

σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο. Ζ αλάξνε αλαηακφξσε εο αξηξήο θνηιίαο

παξνηάζεθ ν 39% σλ αζλψλ κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν κά ελ

παλαηκάσε. Οη αζλίο πν κάληαλ αλάξνε αλαηακφξσε γθξηηθά κ

θίλνο ρσξίο αλάξνε αλαηακφξσε λ ηέξαλ σο πξνο ελ ειηθία, ν χιν, νο

θιαηθνχο αζεξσκαηθνχο παξάγνλο θηλχλν, ελ αμηλφκεε θαά Killip, ελ παξνία

πνιαγγηαθήο λφν, νλ χπν εο αληαίαο αξεξίαο πν ρηδφαλ κ ν έκξαγκα,

ελ αμηλφκεε θαά TIMI ελ αγγηνγξαία κά ελ παλαηκάσε, ν ρξφλν απφ ελ

έλαξμε σλ κπσκάσλ κέρξη ελ παλαηκάσε, ελ παξνία πξφζην κξάγκανο

ν κνθαξίν, α πίπα κνθαξηαθψλ λδχκσλ θαη έινο ν χςνο εο αλάπαεο ν

ηαήκανο ST ν ΖΚ. Ακέσο κά ελ παλαηκάσε νη αζλίο πν κάληαλ

αλάξνε αλαηακφξσε παξνίααλ κγαιχξε κίσε εο αλάπαεο ν

ηαήκανο ST θαη κηθξφξε έθαε κηθξν-αγγηαθήο βιάβεο φπσο θηκήζεθ απφ ελ

κηθξφξε % έθαε σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο θαη νλ κγαιχξν βαζκφ πξφιεςεο ν

κέν αλίζεο αλά κνθαξηαθφ κήκα, γθξηηθά κ θίλνο ρσξίο αλάξνε

αλαηακφξσε. Αλίζα, νη 2 νκάο λ ηέξαλ σο πξνο ελ % έθαε σλ κεκαηθψλ

ηααξαρψλ θηλεηθφεαο, ν θιάκα μψζεεο θαη νλ ιν-νιηθφ θαη ιν-

ηανιηθφ φγθν εο αξηξήο θνηιίαο. Καά ελ ηάξθηα εο παξαθνινχζεεο κφλν ε

νκάα πν ίρ αλάξνε αλαηακφξσε παξνία πξαηέξσ βιίσε σλ ηθψλ

κνθαξηαθήο αηκάσεο, εο % έθαεο σλ κεκαηθψλ ηααξαρψλ θηλεηθφεαο, ν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

109
θιάκανο μψζεεο θαη ν ιν-νιηθνχ θαη ν ιν-ηανιηθνχ φγθν εο

αξηξήο θνηιίαο πξηλ ελ έμνν απφ ν λννθνκίν θαη νο 6 κήλο κά. Απφ φινο

νο ίθο πν κιήζεθαλ, ε βιίσε εο % έθαεο σλ ιιηκκάσλ αηκάσεο θαά

15% ή πξηφξν θαά ελ ηάξθηα εο λνειίαο απνέι νλ ίθε κ ελ

κγαιχξε αηζεία θαη ηηθφεα (71% θαη 75% αλίνηρα) γηα ελ πξφβιςε εο

αλάξνεο αλαηακφξσεο νο 6 κήλο κά ελ παλαηκάσε. Καά ελ ηάξθηα εο

ηνχο παξαθνινχζεεο σλ αζλψλ 3,6% σλ αζλψλ παξνίααλ λέν έκξαγκα ν

κνθαξίν, 2,7% θαέιεμαλ θαη 8,2% λνειχεθαλ κ ηθφλα θαξηαθήο αλπάξθηαο. Ζ

ειηθία, ν νηθνγληαθφ ηνξηθφ αληαίαο λφν, ν ιν-νιηθφο φγθνο άκα κά

ελ παλαηκάσε θαη ε παξνία αλάξνεο αλαηακφξσεο νο 6 κήλο ρίδνλαλ

αλμάξεα κ ελ κάληε θαξηαγγηαθψλ κβακάσλ ελ ηάξθηα εο ηνχο

παξαθνινχζεεο σλ αζλψλ. Οη κιεέο κπέξαλαλ φη ε βιίσε εο

κηθξναγγηαθήο θθιννξίαο ελ πξηνρή ν κξάγκανο ίλαη ηθή κά ελ

παλαηκάσε θαη απνιί θαζνξηηθφ παξάγνλα γηα ελ παξνία εο αλάξνεο

αλαηακφξσεο εο αξηξήο θνηιίαο θαη ιηθά εο απψξεο πξφγλσεο  αζλίο κ

νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν κά απφ πέκβαε παλαηκάσεο. Οη κεραληκνί πν

νεγνχλ  βιίσε εο κηθξνθθιννξίαο ελ πξηνρή ν κξάγκανο κά ελ

παλαηκάσε πξηιακβάλνλ ελ αηαθή ιχε ν πακνχ σλ αξεξηνιίσλ, ελ

κίσε ν ηηθνχ νηήκανο θαη ελ ιχε σλ κηθξνζξφκβσλ πν απνξάνλ α

αξεξηφιηα. Δπηπιένλ ε βιίσε εο κηθξνθθιννξίαο ελ πξηνρή ν κξάγκανο

κπνξί λα ρίδαη κ ελ αφκαε αγγηνγέλε πν καλίδαη ελ πξψε βνκάα

κά ν έκξαγκα θαη ελ αχμεε εο θθιννξίαο σλ αξρέγνλσλ λνζειηαθψλ θάξσλ.

Σα θχαξα αά κβάιινλ ελ λέν αγγηνγέλε θαη έρη βξζί φη ρίδνλαη κ ελ

κίσε ν ιν-νιηθνχ φγθν θαη ελ βιίσε ν θιάκανο μψζεεο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

110
Αέο νη παξαεξήηο πηββαηψλνλ ελ εκαία σλ ηαληθψλ κζφσλ απηθφληεο θαη

ελ αλάγθε γηα πξηφξα νκέλα πξννχ ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο ν

κνθαξίν γίλη κηα ξίαο ρξήεο μέαε ξνίλαο γηα ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο

αηκάσεο.

Ζ ηέα ν βηψηκν κνθαξίν ίρ έλα εκαληθφ αλίθπν ελ θιηληθή πξαθηθή

πξνσζψλαο ελ έξλα  κζφνο ηθαλέο λα ανπνηήνλ κνθαξηαθά κήκαα πν ζα

κπνξνχαλ λα πσιεζνχλ απφ ελ παλαηκάσε. Ζ ηαπίσε φη ν βηψηκν

κνθάξην κπνξί λα πηίμη κία παξνηθή αλάξξσε εο αιηθφεαο κά ελ

ρνξήγεε ηλφξνπσλ αξκάθσλ, νήγε ελ ηαγσγή εο νθηκαίαο πξφθιεεο κ ελ

ρξήε ρακειήο φεο νβνακίλεο γηα ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο βησηκφεαο

(303). Ζ νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο ίλαη κία κέζννο ρακεινχ

θφνο, κε πκβαηθή, απιή θαη χθνιε ελ αξκνγή εο  λννθνκία κ κνλάα

κξαγκάσλ. Ωο θ νχν απνιί ελ μέαε πξψεο πηινγήο γηα ελ θίκεε εο

βιάβεο ν κνθαξίν κά απφ ΟΔΜ. Ζ αηζεία αήο εο κζφν ελ μξχλεε

βηψηκν κνθαξίν λήζσο γίλαη θηκψλαο ελ αλάξξσε ν κνθαξίν  βάζνο

ρξφλν (298). Ζ ρλνινγηθή πξφννο ν ερσθαξηνγξαηθνχ μνπιηκνχ θαη ε ηαγσγή

κέσλ αλίζεο ηθαλψλ λα ηαπξάνλ ελ πλκνληθή θθιννξία θαη λα απηθνλίδνλ ν

κνθάξην κέσ εο αληαίαο θθιννξίαο κά απφ έγρε νο  πξηξηθή ιέβα,

έρνλ ζέε ελ αξρή εο πνρήο εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο (305,306,318). Έλα

κνθαξηαθφ κήκα ν νπνίν ίρλη αηκάσε κ ελ έγρε κέν αλίζεο κά απφ έλα

ΟΔΜ ν νπνίν αληκσπίζεθ κ πξσνγλή αγγηνπιαηθή, ζα πξέπη ζσξεηθά λα

ίλαη βηψηκν (319,320).

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

111
Καά ελ ηάξθηα νμίαο απφξαμεο κίαο αληαίαο αξεξίαο ε ερσθαξηνγξαία

αλίζεο παξέρη πιεξννξίο γηα ελ θίκεε ν κνθαξίν πν βξίθαη  θίλλν,

λψ κά ελ ζξαπία, κπνξί λα ψη πιεξννξίο γηα ν απνέικα εο ζξνκβφιεο,

ν αηλφκλν εο κε-παλαηκάσεο θαη ελ παξνία παξάπιξεο θθιννξίαο. Ζ ρξήε

λναληαίαο έγρεο κέσλ αλίζεο θαά ελ ηάξθηα απφξαμεο θαη άκα κά ελ

παλαηκάσε ν νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν πέξς λα γίλνλ ηάνξο κιέο πν

θίκεαλ ελ ηθαλφεα εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο λα ηαγλψη ιιίκκαα

αηκάσεο, ν κνθάξην  θαάαε απνπιεμίαο (184-192) θαζψο θαη ν αηλφκλν ν

no reflow (βαφεα πηθαξηαθήο αξεξίαο ρσξίο απψξε κηθξναγγηαθή ξνή) (186-192).

Οη ξλεέο  αέο ηο κιέο έημαλ φη πάξρη ρέηε αλάκα ελ αχμεε ν

ήκανο απφ α κέα αλίζεο, κά ελ παλαηκάσε ελ πξηνρή πν βξίθαη 

θίλλν, θαη ε βιίσε εο αιηθφεαο εο πξηνρήο αήο νο παλιέγρνο. ΢

αλίζε πξίπσε ιιίκκαα αηκάσεο ηαγλσκέλα κ κέα αλίζεο ήαλ

λκέλα κ κηθξφξε βιίσε ν ίθε κεκαηθήο αιηθφεαο εο αξηξήο

θνηιίαο, κγαιχξε πηζαλφεα κάληεο πηπινθψλ θαη ρηξφξε πξφγλσε ( 186-193).

Γηάνξνη ξλεέο πηήκαλαλ ελ πξνσξηλή καβιεφεα εο κνθαξηαθήο

αηκάσεο  αζλίο κ νμχ έκξαγκα ν κνθαξίν αθφκε θαη κά απφ πηρή

αληαία παλαηκάσε (187,194,195,197-200).

Ο θνπφο εο κιέεο καο ήαλ λα γθξίλη ελ νθηκαία πξφθιεεο κ νβνακίλε κ

ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ελ θίκεε εο κνθαξηαθήο βησηκφεαο  αζλίο

πν ηήρζεαλ νλ θέλξν καο κ ΟΔΜ θαη πνβιήζεθαλ  πξσνγλή αγγηνπιαηθή.

Σα απνιέκαα γθξίζεθαλ κ ελ αλάξξσε εο αιηθφεαο ν κνθαξίν φπσο

αή θηκήζεθ 2 κήλο αξγφξα κ λέα ερσθαξηνγξαηθή κιέε εξκίαο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

112
Όπσο ίρ παξαεξεζί  πξνεγνχκλο κιέο (298) α απνιέκαά καο πηββαηψλνλ

φη ε νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο έρη ςειή αηζεία.

Αληρλχακ αηζεία 91% ε νπνία φκσο πξηνξίδαη απφ κία ηηθφεα 71 %. Ζ

ερσθαξηνγξαία αλίζεο ίρ αηζεία 94% θαη ηηθφεα 44%.

Απφ α απνιέκαα καο αίλαη θαζαξά φη ε νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε

νβνακίλεο έρνλαο ρακειφ θφνο θαη ςειή αηζεία, ζα κπνξνχ λα ίλαη ε

μέαε θινγήο γηα ελ θίκεε εο βησηκφεαο ν κνθαξίν  θαάαε

απνπιεμίαο. Απφ ελ άιιε κξηά ή ερσθαξηνγξαία αλίζεο έρη ςειφ θφνο θαη

ρακειή ηηθφεα πν φν νιάρηνλ ανξά ελ βησηκφεα ν κνθαξίν πξηνξίδη

ελ ρξήε εο.

Οη χν μάηο κψλεαλ ελ θίκεε εο βησηκφεαο ν 81% σλ πξηπψσλ.

΢ν πφινηπν 19 % σλ πξηπψσλ (κφλν 41 κήκαα, Πίλαθαο 4) νη χν μάηο έσαλ

αληθξνφκλα απνιέκαα. Δλνχνηο κ ελ αιιειπίξαε εο νθηκαία πξφθιεεο

κ ρακειή φε νβνακίλεο, εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο θαη εο αληνγξαίαο

ζα κπνξνχ λα ρεκαηί έλα παζνηνινγηθφ πξνίι γηα θάζ κνθαξηαθφ κήκα

μρσξηά. Όπσο πξηγξάαη νλ πίλαθα 4 αξθέο πνζέηο έρνλ γίλη γηα λα

μεγήνλ γθθξηκέλο θααάηο. Ζ νκάα Α ίρ αθηλεηθά θαη κε βηψηκα κήκαα

α νπνία ίραλ θαιή αηκάσε θαη έημαλ αλάθεε εο αιηθφεαο νο  πφκλο

μάηο θαη πνκέλσο ζσξήζεθαλ σο κνθάξην  θαάαε απνπιεμίαο. Ζ νκάα Β

ίρ αθηλεηθά, κε βηψηκα κήκαα αιιά ρσξίο αηκάσε ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο

α νπνία βιηψζεθαλ νλ παλέιγρν θαη ζσξήζεθ φη παξνίααλ αλάξξσε εο

κηθξνθθιννξίαο. Ζ νκάα C ίρ αθηλεηθά κήκαα α νπνία ήαλ βηψηκα θαη κ θαιή

αηκάσε αιιά παξέκηλαλ αθηλεηθά νο πφκλνο ιέγρνο θαη σο θ νχν

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

113
ζσξήζεθ φη πάρνλ απφ πηκέλσλ απνπιεθηθφ κνθάξην. Ζ νκάα D ίρ κε

αηκανχκλα αιιά βηψηκα κήκαα α νπνία παξέκηλαλ αθηλεηθά νο παλιέγρνο θαη

ζσξήζεθ φη πάρνλ απφ κνθάξην  θαάαε λάξθεο. Έλαο αζλήο εο νκάαο Δ

ίρ ηνινγηθή αιηθφεα θαη βηψηκα κ θαιή αηκάσε κήκαα α νπνία έγηλαλ

αθηλεηθά ελ λέρηα. Αφ απνφζεθ  κέπηα βιάβε εο κηθξνθθιννξίαο. Ζ

νκάα F πν ίρ ηνινγηθά, βηψηκα, αιιά ρσξίο αηκάσε κήκαα ζσξήζεθ φη

έσ ςψο αξλεηθά απνιέκαα. Σέινο ε νκάα G κ πηκέλνα αθηλεία 

βηψηκα θαη κ αηκάσε κήκαα μεγήζεθ σο αλαληνηρία καμχ αηκάσεο θαη

βησηκφεαο ν κνθαξίν. Πηζαλψο α θαξηαθά κήκαα εο νκάαο Α θαη C ήαλ θαη

α χν  θαάαε απνπιεμίαο: εο νκάαο Α κφλν ελ νμία άε, αιιά κ μαίξε

αλάξξσε ν ρξφλν λψ α κήκαα εο νκάαο C παξέκηλαλ  απνπιεμία θαη κά απφ 2

κήλο.

ηα α κήκαα εο νκάαο B ζα κπνξνχ λα πξναζί ε βιίσε ελ ιηνξγία εο

κηθξνθθιννξίαο κά ηο νθηκαίο πξφθιεεο φπσο πξνίλαη απφ αξθέο κιέο νη

νπνίο ίρλνλ φη ε θίκεε εο βησηκφεαο ν κνθαξίν κά απφ πξσνγλή

αγγηνπιαηθή πξέπη λα γίλαη κά απφ 8 εκέξο νιάρηνλ.

Σκήκαα βηψηκα θαά ελ ηάξθηα εο ερσθαξηνγξαίαο πξφθιεεο αιιά ρσξίο

αηκάσε ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο πν λ αλέθακςαλ νο πφκλνο ιέγρνο

(Οκάα D) ζα κπνξνχαλ λα βξίθνλαη  θαάαε λάξθεο.

΢ν θαξηαθφ κήκα εο νκάαο Δ πηζαλψο αλαπχρζεθ αξγφξα κία κε αλαξέςηκε

βιάβε εο κηθξνθθιννξίαο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

114
Μέρξη ήκξα πνιινί πξηνξηκνί πεξέααλ ελ θιηληθή αξκνγή εο ερσθαξηνγξαίαο

αλίζεο. ΢ελ πξάμε ε αηκάσε σλ κεκάσλ ν πιάγην νηρψκανο εο αξηξήο

θνηιίαο λ κπνξί λα απηθνληζί ηαληθά φπσο αφ άλεθ α κήκαα εο νκάαο F.

Απφ ελ άιιε κξηά 10 κήκαα εο νκάαο G αλέημαλ α φξηα εο ερσθαξηνγξαίαο

αλίζεο σο ίθεο βησηκφεαο. Ζ αηκάσε κπνξί λα κελ ίλαη λψλκν

βησηκφεαο· πξάγκαη κία κησκέλε πξηνρηθή ξνή ζα κπνξνχ λα πάξρη  λθξσηθά

κήκαα κά ελ παλαηκασή νο. Έλα φξην ελ χγθξηε εο ερσθαξηνγξαίαο

αλίζεο κ ελ αληνγξαία ίλαη φη ε αηκάσε θαζλφο απφ α κνθαξηαθά

κήκαα ρίζεθ κ ν θιαηθφ pattern ηαλνκήο σλ πηθαξηαθψλ αγγίσλ εο

αληαίαο θθιννξίαο παξφη πάξρνλ ηάνξο ανκηθέο παξαιιαγέο αήο εο

αλανκίαο. Γνκέλν ινηπφλ αψλ σλ πξηνξηκψλ ε ερσθαξηνγξαία αλίζεο

αλαίρζεθ ρηθά αίζεε κέζννο (84%) ελ ηάγλσε εο βαφεαο σλ

αληαίσλ αγγίσλ αιιά ίρ πνιχ ρακειή ηηθφεα (31%). Πξάγκαη 29 θαξηαθά

κήκαα, πν ζσξήζεθ κ ελ κέζνν αή φη έρνλ ρακειή αηκάσε, αξχνλαλ απφ

αλνηρφ πηθαξηαθφ αγγίν. Δηθνηπέλ απφ αά α κήκαα (86%) αξχνλαλ απφ αγγίν

πν ίρ πνί ηάλνημε κ ελ πξσνγλή αγγηνπιαηθή θαη ε ρακειή αηκάσε νο ζα

κπνξνχ λα ξκελί σο βιάβε εο κηθξνθθιννξίαο (βιάβε παλαηκάσεο, no

reflow). Αιιά έξα κήκαα φκσο (14%) αξχνλαλ απφ ηνινγηθά αγγία θαη ν

απνέικα ζα πξέπη λα ζσξίαη σο ςψο αξλεηθφ. Όπσο πξναλαέξζεθ ε ηηθφεα

εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο γηα ελ ηάγλσε εο βαφεαο σλ αληαίσλ αγγίσλ

ίλαη πξάγκαη πνιχ ρακειή πξίπν 31%. ΢ 22 κήκαα βξέζεθ κνθαξηαθή αηκάσε

αθφκε θαη φαλ αά αξχνλαλ απφ πηθαξηαθά αληαία αγγία κ θξηηθή έλσε.

Πηζαλά αά ίλαη α κήκαα α νπνία βξέζεθ θαιή αηκάσε ελ εξκία αιιά έγηλαλ

ηραηκηθά θαά ελ ηάξθηα εο νθηκαίαο πξφθιεεο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

115
Ωο κπέξακα κέρξη ήκξα κφλνλ ε νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο

ζα πξέπη λα ρξεηκνπνηίαη ελ θιηληθή πξάμε γηα ελ αλάημε εο βησηκφεαο ν

κνθαξίν. Ζ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ζα κπνξνχ λα αληρλχη πξηνρέο κ κε

παλαηκάσε θαά ελ ηάξθηα θίκεεο εο βαφεαο σλ αληαίσλ αγγίσλ

(321,322) αιιά έρη πνιχ ρακειή ηηθφεα ελ θίκεε εο βησηκφεαο. Ζ

αιιειπίξαε θαη σλ χν νθηκαηψλ πηξέπη ελ ανπνίεε θάζ θαξηαθνχ

κήκανο  γθθξηκέλν παζνηνινγηθφ πξνίι ν νπνίν ζα κπνξνχ λα βνεζήη

πξαηέξσ  ηαγλσηθφ θαη  πξνγλσηθφ πίπν. Αιιά πην ζα ήαλ ν θφνο γηα

αήλ ελ λακέλε νθηκαία; Ζ νθηκαία πξφθιεεο κ ρακειή φε νβνακίλεο

ρξηάδαη 2 έκπηξνο μαέο θαη κία μηηθκέλε λνειχξηα γηα πξίπν 45 ιπά,

ελ ρξήε ερσθαξηνγξάν ιαίαο ρλνινγίαο, ν ειθξνθαξηνγξάν θαζψο

πίεο λφο απηλησή θαη ηλφξνπα άξκαθα (νβνακίλε). Απφ ελ άιιε ε

ερσθαξηνγξαία αλίζεο ρξηάδαη κφλν έλαλ έκπηξν μαή θαη κία λνειχξηα γηα

30 ιπά πξίπν θαη πηβαξχλαη κ ν θφνο ν κέν αλίζεο. Ο λακφο σλ

χν ρληθψλ ίλαη πνιχ αθξηβφο γηα α ρλά πξηαηθά α νπνία ηλξγίαη ε

πξσνγλήο αγγηνπιαηθή. Ίσο ε ρξήε νο  αζλίο κ πνιχ-αγγηαθή λφν ζα

κπνξνχ λα βνεζήη, κά ελ πξσνγλή αγγηνπιαηθή, νλ ρηακφ πξαηέξσ

πκβαηθψλ πξάμσλ.

Ζ ερσθαξηνγξαία αλίζεο ίλαη κία κέζννο  λρή αλάπμε (323). Ζ μέιημε εο

κζφν κ λψξα κέα αλίζεο θαη ε ρξήε software θίκεεο εο αηκάσεο 

πξαγκαηθφ ρξφλν ζα κπνξνχαλ πηξέςνλ ελ αξκνγή εο ελ θαζεκξηλή θιηληθή

πξάμε αιιά θαη  άιιο θιηληθέο αξκνγέο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

116
ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

117
 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ

Δηθόλα (6)

Δηθόλα (7) Δηθόλα (8)

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

118
Δηθόλα(9) Δηθόλα (10)

Δηθόλα (11) Δηθόλα (12)

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

119
Δηθόλα (13)

Πίλαθαο 2

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

120
Πίλαθαο 3

Δηθόλα 14

Δηθόλα 15

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

121
Δηθόλα 16

Πίλαθαο 4α

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

122
Πίλαθαο 4β

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

123
Δηθόλα 17

Πίλαθαο 5

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

124
Δηθόλα 18

Πίλαθαο 6

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

125
Δηθόλα 19

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

126
Πίλαθαο 7

Δηθόλα 20 Δηθόλα 21

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

127
Πίλαθαο 8

Πίλαθαο 9

Πίλαθαο 10

Πίλαθαο 11

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

128
Δηθόλα. 6. Ζρσθαξηνγξαηθέο νκέο κ ηο αλίνηρο πξηνρέο αληαίαο άξεο.

Δηθόλα. 7. Σκεκαηθή βιίσε εο απηθφληεο ν λνθαξίν ελ εξκία κά ελ

έγρε ν κέν αλίζεο.

Δηθόλα. 8. Σκεκαηθή βιίσε εο απηθφληεο ν λνθαξίν ελ κέγηε πξφθιεε

κά ελ έγρε ν κέν αλίζεο.

Δηθόλα 9. ΢λνιηθφο αξηζκφο σλ κεκάσλ κ βιησκέλε απηθφληε κά ελ έγρε ν

κέν αλίζεο.

Δηθόλα 10. ΢λνιηθφο αξηζκφο σλ κεκάσλ κ άξηε απηθφληε κά ελ έγρε ν

κέν αλίζεο.

Δηθόλα 11. Κνξαίο ιήςηο ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε ρσξίο ελ ρξήε

κέν αλίζεο.

Δηθόλα 12. Κνξαίο ιήςηο ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε κ ελ ρξήε κέν

αλίζεο.

Δηθόλα 13. Ζ αληνγξαία νλ ίην αζλή έημ εκαληθή έλσε ελ έθε εο

αξηξήο αληαίαο αξεξίαο θαη ρφλ νιηθή απφξαμε εο πξηπσκέλεο.

Πίλαθαο 2. Δαηζεία θαη ηηθφεα εο νθηκαίαο πξφθιεεο κ νβνακίλε κ θαη

ρσξίο ελ ρξήε Echogen.

Πίλαθαο 3. Γεκνγξαηθά θαη θιηληθά νκέλα.

Δηθόλα 14. Άζξνηκα εο βαζκνιφγεεο εο απηθφληεο ν λνθαξηαθνχ νξίν  φια

α θαξηαθά κήκαα ελ εξκία (Α) θαη ελ κέγηε πξφθιεε απφ νλ έκπηξν θαη νο

2 κε έκπηξνο ξλεέο.

Δηθόλα 15. Γίθεο αιηθφεαο ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε κ θαη ρσξίο

ελ ρξήε ν κέν αλίζεο απφ νλ έκπηξν θαη νο 2 κε έκπηξνο ξλεέο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

129
Δηθόλα 16. Πννφ αζλψλ πν κάληαλ μαζέλεε ν ήκανο αλάινγα κ ελ

φε ρνξήγεεο ν κέν αλίζεο.

Πίλαθαο 4 α. Μαβιεφεα νλ ίην ξλεή ηο κξήηο ν ινηανιηθνχ φγθν

(EDV), ιννιηθνχ φγθν (ESV) θαη ν θιάκανο μψζεεο (EF) ηο ιήςηο 2 θαη 4

θνηινήσλ κ θαη ρσξίο ελ ρξήε Sonovue ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε.

Πίλαθαο 4 β. Μαβιεφεα αλάκα νο ξλεέο ηο κξήηο ν ινηανιηθνχ

φγθν (EDV), ιννιηθνχ φγθν (ESV) θαη ν θιάκανο μψζεεο (EF) ηο ιήςηο 2

θαη 4 θνηινήσλ κ θαη ρσξίο ελ ρξήε Sonovue ελ εξκία θαη ελ κέγηε πξφθιεε.

Δηθόλα 17. Παξαξληθή ιήςε. Δπηθξανχα νιηθή ξνή κ ρακειφ ηανιηθφ θέινο

ιφγσ απφξαμεο ν κνρχκανο  κήκα πξηλ ελ αλαφκσε.

Πίλαθαο 5. ΢χγθξηε αλάκα ηο ξνέο ξαγκέλν θαη βανχ κνρχκανο.

Δηθόλα 18. Απηθφληε ν κνρχκανο κά ελ έγρε ηπξηακφιεο φπν αίλαη ε

αχμεε ν ηανιηθνχ θέινο εο αρχεαο ξνήο σο ίθεο βαφεαο.

Πίλαθαο 6. ΢χγθξηε σλ αρήσλ πξηλ θαη κά ελ έγρε ηπξηακφιεο ρσξίο θαη κ

ελ ρξήε Levovist.

Δηθόλα 19. Απηθφληε ν κνρχκανο κ ελ ρξήε Levovist κ βιίσε ν ήκανο

Doppler.

Πίλαθαο 7. Γεκνγξαηθά θαη θιηληθά νκέλα.

Δηθόλα 20. Ζρσθαξηνγξαία αλίζεο  κνθάξην κ ηνινγηθή αηκάσε.

Δηθόλα 21. Ζ ερσθαξηνγξαία αλίζεο αλέημ έιιηκκα ελ θνξή εο αξηξήο

θνηιίαο.

Πίλαθαο 8. Γηαγλσηθή αμία εο νθηκαίαο πξφθιεεο κ ρξήε ρακειήο φεο

νβνακίλεο.

Πίλαθαο 9. Γηαγλσηθή αμία εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

130
Πίλαθαο 10. ΢χγθξηε εο νθηκαίαο πξφθιεεο κ ρξήε ρακειήο φεο νβνακίλεο κ

ελ ερσθαξηνγξαία αλίζεο.

Πίλαθαο 11. ΢χγθξηε σλ απνικάσλ εο ερσθαξηνγξαίαο αλίζεο κ ελ

αληνγξαία.

ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

131
ΔΗΓΗΚΟ ΜΔΡΟ΢

132
 . ΒΙΒΛΙΟΡΑΦΙΑ

1. Kremkau FW, Gramisk R. Carstensen EL et al. Ultrasonic detection of cavitation at

catheter tips. Am J Roentgenol 1970; 110: 177.

2. Gramiak R, Shah PM. Echocardiography of the aortic root. Invest. Radiology.

1968;3:356-388.

3. DeMaria AN, Bommer WJ, Riggs K et al. Echocardiographic visualization of myocardial

perfusion by left heart and intracoronary injections of echo contrast agents (abstract).

Circulation 1980; 62 (suppl. II): 143.

4. Bommer W, Rasor J, Tickner G et al. Quantitative regional myocardial perfusion scanning

with contrast echocardiography (abstract). Am J Cardiol 1981; 47: 403.

5. Armstrong WF, Mueller TM, Kinney EL, Tickner EG, Dillon JC, Feigenbaum H.

Assessment of myocardial perfusion abnormalities with contrast-enhanced two-dimensional

echocardiography. Circulation 1982; 66: 166-73.

6. Dick CD, Feinstein SB, Peterson EM, Stark VJ, Ryan JW, Harper PV. Biodistribution of a

transpulmonary echocardiographic contrast agent. Circulation 1987; 76 (suppl. IV): IV-506.

7. Feinstein SB, Shah PM, Bing RJ et al. Microbubble dynamics visualized in the intact

capillary circulation. J Am Coll Cardiol 1984; 4: 595-600.

8. Roelandt J. Review paper. Contrast echocardiography. Ultrasound Med Biol 1982; 8: 471-

92.

9. Shapiro JR, Reisner SA, Lichtenberg GS, Meltzer RS. Intravenous contrast

echocardiography with use of sonicated albumin in humans: systolic disappearance of left

ventricular contrast after transpulmonary transmission. J Am Coll Cardiol 1990; 6: 1607-17.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

133
10. Wei K, Jayaweera AR, Firoozan S, Linka A, Skyba DM, Kaul S. Basis for detection of

stenosis using venous administration of microbubbles during myocardial contrast

echocardiography: bolus or continuous infusion? J Am Coll Cardiol 1998; 32: 252-60.

11. Lindner JR, Villanueva FS, Dent JM, Wei K, Sklenar J, Kaul S. Assessment of resting

perfusion with myocardial contrast echocardiography: theoretical and practical considerations.

Am Heart J 2000; 139:231-40.

12. Eatock VC, Nishi RY. Numerical studies of the spectrum of low-intensity ultrasound

scattered by bubbles. J Accoust Soc Am 1985; 77: 1692-701.

13. De Jong N, Ten Cate F, Lancee CT et al. Principles and recent developments in ultrasound

contrast agents. Ultrasonics 1991; 29: 324-30.

14. De Jong N, Comet R, Lancee CT. Higher harmonics of vibrating gas-filled microspheres,

I: simulations. Ultrasonics 1994; 32: 447-53.

15. De Jong N, Cornet R, Lancee CT. Higher harmonics of vibrating gas-filled microspheres,

II: measurements. Ultrasonics 1994; 32: 455-59.

16. Tiemann K, Becher H, Bimmel D, Schlief R, Nanda NC. Stimulated acoustic emission.

Nonbackscatter contrast effect of microbubbles seen with harmonic power Doppler imaging.

1997; 14: 65-9.

17. Uhlendorf V, Hoffmann C. Nonlinear acoustical response of coated microbubbles in

diagnostic ultrasound (abstract). IEEE Ultrasonics Proc vol. 3 1994.

18. Porter TR, Xie F. Transient myocardial contrast after initial exposure to diagnostic

ultrasound pressures with minute doses of intravenously injected microbubbles.

Demonstration and potential mechanisms. Circulation 1995; 92: 2391-95.

19. Rovai D, DeMaria A, L‟Abbate A. Myocardial contrast echo effect: the dilemma of

coronary blood flow and volume. J Am Coll Cardiol 1995; 26: 12-7.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

134
20. Shashidhar NS, Afridi I, Driscoll D, Tobocman W, Thomas JD. Deconvolution improves

the correlation between signal intensity and concentration of contrast agent NCI 00100:

implications for quantification of myocardial perfusion (abstract). J Am Coll Cardiol 2000; 35

(suppl. A): 488A.

21. Hoffman JIE, Spaan JAE: Pressure-flow relations in coronary circulation. Physiol Rev.

1990;70:331.

22. RE Mates, RL Gupta, AC Bell and FJ Klocke. Fluid dynamics of coronary artery

stenosis. Circulation Research. 1978;42:152-162.

23. Westerhof N, Boer C, Lamberts RR, Sipkema P. Cross-talk between cardiac muscle and

coronary vasculature. Physiol Rev. 2006;86:1263-308. Review.

24. Vatner SF. Regulation of coronary resistance vessels and large coronary arteries. Am J

Cardiol. 1985;56:16-22.

25. Duncker DJ, Bache RJ. Regulation of coronary blood flow during exercise. Physiol Rev.

2008;88:1009-86.

26. Knaapen P, Camici PG, Marques KM, Nijveldt R, Bax JJ, Westerhof N, G5tte MJ,

Jerosch-Herold M, Schelbert HR, Lammertsma AA, van Rossum AC. Coronary

microvascular resistance: methods for its quantification in humans. Basic Res Cardiol.

2009;104:485-98.

27. Rajagopalan S, Dube S, Canty Jr JM. Regulation of coronary diameter by myogenic

mechanisms in arterial microvessels greater than 100 microns in diameter. Am J Physiol

Heart Circ Physiol. 1995;268:788-793.

28. Moncada S, Palmer RM, Higgs EA. Nitric oxide: physiology, pathophysiology, and

pharmacology. Pharmacol Rev. 1991;43:109-42.

29. Andrews KL, Triggle CR, Ellis A. NO and the vasculature: where does it come from and

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

135
what does it do? Heart Fail Rev. 2002;7:423-4.

30. Harrison DG. Endothelial control of vasomotion and nitric oxide production: a potential

target for risk factor management. Cardiol Clin. 1996;14:1-15.

31. Tune JD, Gorman MW, Feigl EO. Matching coronary blood flow to myocardial oxygen

consumption. J Appl Physiol. 2004;97:404-15.

32. Jones CJ, Kuo L, Davis MJ, et al. Role of nitric oxide in the coronary microvascular

responses to adenosine and increased metabolic demand. Circulation 1995;91:1807.

33. Shimokawa H, Morikawa K. Hydrogen peroxide is an endothelium-derived

hyperpolarizing factor in animals and humans. J Mol Cell Cardiol. 2005;39:725-32.

34. Halcox JP, Nour KR, Zalos G, Quyyumi AA. Coronary vasodilation and improvement in

endothelial dysfunction with endothelin ET(A) receptor blockade. Circ Res. 2001;89:969-76.

35. Miller FJ, Dellsperger KC, Gutterman DD: Myogenic constriction of human coronary

arterioles. Am J Physiol. 1997;273:H257.

36. Liu Y, Gutterman DD. Vascular control in humans: focus on the coronary

microcirculation. Basic Res Cardiol. 2009;104:211-27.

37. Kuo L, Davis MJ, Chilian WM. Endothelium-dependent, flow-induced dilation of isolated

coronary arterioles. Am J Physiol. 1990;259:1063.

38. Yada T, Richmond KN, Van Bibber R, Kroll K, Feigl EO. Role of adenosine in local

metabolic coronary vasodilation. Am J Physiol. 1999;276:1425-33.

39. Tune JD, Richmond KN, Gorman MW, Olsson RA, Feigl EO. Adenosine is not

responsible for local metabolic control of coronary blood flow in dogs during exercise. Am J

Physiol Heart Circ Physiol. 2000;278:74-84.

40. Ishibashi Y, Duncker DJ, Zhang J, Bache RJ. ATP-sensitive K+ channels, adenosine, and

nitric oxide-mediated mechanisms account for coronary vasodilation during exercise. Circ

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

136
Res. 1998 23;82:346-59.

41. Melchert PJ, Duncker DJ, Traverse JH, Bache RJ. Role of K(+)(ATP) channels and

adenosine in regulation of coronary blood flow in the hypertrophied left ventricle. Am J

Physiol. 1999;277:617-25.

42. Sato A, Terata K, Miura H, et al: Mechanism of vasodilation to adenosine in coronary

arterioles from patients with heart disease. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2005;288:1633.

43. Jones CJ, Kuo L, Davis MJ, et al: Role of nitric oxide in the coronary microvascular

responses to adenosine and increased metabolic demand. Circulation. 1995;91:1807.

44. Chilian WM, Layne SM. Coronary microvascular responses to reductions in perfusion

pressure. Evidence for persistent arteriolar vasomotor tone during coronary hypoperfusion.

Circ Res. 1990;66:1227-38.

45. Konidala S, Gutterman DD. Coronary vasospasm and the regulation of coronary blood

flow. Prog Cardiovasc Dis. 2004;46:349

46. Kloner RA, Jennings RB. Consequences of brief ischemia: Stunning, preconditioning, and

their clinical implications: Part 1. Circulation. 2001; 104:2981.

47. Kloner RA, Jennings RB: Consequences of brief ischemia: Stunning, preconditioning, and

their clinical implications: Part 2. Circulation 2001;104:3158.

48. Sunderdiek U, Schmitz-Spanke S, Korbmacher B, Gams E, Schipke JD. Left ventricular

dysfunction and disturbed 0(2)-utilization in stunned myocardium: influence of ischemic

preconditioning. Eur J Cardiothorac Surg. 2001;20:770-6.

49. Heyndrickx GR, Baig H, Nellens P, et al. Depression of regional blood flow and wall

thickening after brief coronary occlusions. Am J Physiol 1978;234:653.

50. Sabbah HN, Stein PD. Effect of acute regional ischemia on pressure in the subepicardium

and subendocardium. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 1982;242:240-244.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

137
51. Gorgels AP. Explanation for the electrocardiogram in subendocardial ischemia of the

anterior wall of the left ventricle. J Electrocardiol. 2009;42:248-9.

52. Sjoquist PO, Duker G, Almgren O. Distribution of the collateral blood flow at the lateral

border of the ischemic myocardium after acute coronary occlusion in the pig and the dog.

Basic Res Cardiol. 1984;79:164-75.

53. De Boer LWV, Rude RE, Kloner RA, Ingwall JS, Maroko PR, Davis MA, Braunwald E.

A flow - and timedependent index of ischemic injury after experimental coronary occlusion

and reperfusion. Natl Acad Sci (USA). 1983;80:5784-5788.

54. Patterson E, Burow RD, Hung CY, Scherlag BJ. Coronary vascular injury after transient

coronary artery occlusion. Lab Invest 1993;69:471-482.

55. Nakamura K, Al-Ruzzeh S, Gray C, Yacoub M, Amrani M. Effect of myocardial

reperfusion on the release of nitric oxide after regional ischemia. Tex Heart Inst J.

2006;33:35-39.

56. Ishii K, Suyama T, Imai M, Maenaka M, Yamanaka A, Makino Y, Seino Y, Shimada K,

Yoshikawa J. Abnormal regional left ventricular systolic and diastolic function in patients

with coronary artery disease undergoing percutaneous coronary intervention: clinical

significance of post-ischemic diastolic stunning. J Am Coll Cardiol. 2009;54:1589-97.

57. Kim SJ, Peppas A, Hong SK, et al. Persistent stunning induces myocardial hibernation

and protection: flow/function and metabolic mechanisms. Circ Res. 2003;92:1233.

58. Di Carli MF, Prcevski P, Singh TP, Janisse J, Ager J, Muzik O, Vander Heide R.

Myocardial blood flow, function, and metabolism in repetitive stunning. J Nucl Med.

2000;41:1227-34.

59. Krug A, de Rochemont WM, Korb G. Blood supply of the myocardium after temporary

coronary occlusion. Circ Res. 1996;19:57-62.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

138
60. Majno G, Ames A, Chaing J, Wright RL. No reflow after cerebral ischemia. Lancet.

1967;2:569-70.

61. Ames III A, Wright RL, Kowada M, et al. Cerebral ischemia, II: the no-reflow

phenomenon. Am J Pathol. 1968;52:437-447.

62. Kloner RA, Ganote CE, Jennings RB. The „no-reflow‟ phenomenon after temporary

coronary occlusion in the dog. J Clin Invest. 1974;54:1496-508.

63. Schofer J, Montz R, Mathey D. Scintigraphic evidence of the „no-reflow‟ phenomenon in

human beings after coronary thrombolysis. J Am Coll Cardiol 1985;5:593-8.

64. Reffelmann T, Kloner RA. The "no-reflow" phenomenon: basic science and clinical

correlates. Heart. 2002;87:162-168.

65. Heyndrickx GR, Baig H, Nellens P, et al. Depression of regional blood flow and wall

thickening after brief coronary occlusions. Am J Physiol. 1978; 234:H653.

66. Vetterlein F, Schrader C, Volkmann R, Neckel M, Ochs M, Schmidt G, Hellige G. Extent

of damage in ischemic, nonreperfused, and reperfused myocardium of anesthetized rats. Am J

Physiol Heart Circ Physiol. 2003;285:755-65.

67. Eeckhout E, Kern MJ. The coronary no-reflow phenomenon: a review of mechanisms and

therapies. Eur Heart J. 2001;22:729-739.

68. Galiuto L. Optimal therapeutic strategies in the setting of post-infarct no reflow: the need

for a pathogenetic classification. Heart. 2004;90:123-5.

69. Reffelmann T, Hale SL, Li G, Kloner RA. Relationship between no reflow and infarct size

as influenced by the duration of ischemia and reperfusion. Am J Physiol Heart Circ Physiol.

2002;282:H766-H772.

70. Maxwell L, Gavin JB. The contribution of ischaemia to the development of microvascular

incompetence in the myocardium. Cardiovasc Res. 1991;25:491-5.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

139
71. Kloner RA, Rude RE, Carlson N, MarokoPR, DeBoer LW, Braunwald E. Ultrastructural

evidence ofmicrovascular damage and myocardialcell injury after coronary artery

occlusion:which comes first? Circulation. 1980;62:945- 952.

72. atterson RE, Kirk ES. Analysisof coronary collateral structure, function, and ischemic

border zones inpigs. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 1983;244:23- 31.

73. Zahger D, Yano J, Chaux A, Fishbein MC, Ganz W. Absence of lethalreperfusion injury

after 3 hours ofreperfusion. A study in a single-canine heartmodel of ischemia-reperfusion.

Circulation. 1995;91:89-94.

74. Patterson E, Burow RD, Hung CY, Scherlag BJ. Coronary vascularinjury after transient

coronary arteryocclusion. Lab Invest. 1993;69:471-482.

75. Reffelmann T, Kloner RA. Microvascular reperfusion injury: rapid expansion of anatomic

no reflow during reperfusion in the rabbit. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2002;283:1099-

107.

76. Kang S, Yang Y. Coronary microvascular reperfusion injury andno-reflow in acute

myocardial infarction. Clin Invest Med. 2007;30:E133-E145.

77. Birnbaum Y, Leor J, Kloner RA. Pathobiology and clinical impact of reperfusion injury. J

Thromb Thrombolysis. 1995;2:177-186.

78. Ambrosio G, Weisman HF, Mannisi JA, et al. Progressive impairment of regional

myocardial perfusion after initial restoration of postischemic blood flow. Circulation.

1989;80:1846-1861.

79. Rezkalla SH, Robert A. Kloner RA. No-reflow phenomenon. Circulation. 2002; 105;656-

662.

80. Manciet LH, Poole DC, McDonagh PF, et al. Microvascular compression during

myocardial ischemia: mechanistic basis for no-reflow phenomenon. Am J Physiol.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

140
1994;266:H1541-H1550.

81. Gavin JB, Thomson RW, Humphrey SM, et al. Changes in vascular morphology

associated with the no-reflow phenomenon in ischaemic myocardium. Virchows Arch.

1983;399:325-332.

82. Topol EJ, Yadav JS. Recognition of the importance of embolization in atherosclerotic

vascular disease. Circulation. 2000;101:570-580.

83. Michaels AD, Gibson CM, Barron HV. Microvascular dysfunction in acute myocardial

infarction: focus on the roles of platelet and inflammatory mediators in the no-reflow

phenomenon. Am J Cardiol. 2000;85:50b-60b.

84. Golino P, Maroko PR, Carew TE. Efficacy of platelet depletion in counteracting the

detrimental effect of acute hypercholesterolemia on infarct size and the no-reflow

phenomenon in rabbits undergoing coronary artery occlusion- reperfusion. Circulation.

1987;76:173-180.

85. Jennings RB, Sommers HM, Smyth GA, Flack HA, Linn H. Myocardial necrosis induced

by temporary occlusion of a coronary artery in the dog. Arch Pathol. 1960;70:68-78.

86. Kloner RA. Does reperfusion exist in humans? J Am Coll Cardiol. 1993;21:537-45.

87. Hearse DJ, Bolli R. Reperfusion induced injury: manifestations, mechanisms, and clinical

relevance. Cardiovasc Res. 1992;26:101-8.

88. Braunwald E, Kloner RA. Myocardial reperfusion: A double edged sword? J Clin Invest.

1985;76:1713-9.

89. Garcia-Dorado D, Piper HM. Postconditioning: Reperfusion of „reperfusion injury‟ after

hibernation. Cardiovasc Res. 2006;69:1-3.

90. Maxwell RJ, Lip GYH. Reperfusion injury: a review of the pathophysiology, clinical

manifestations and therapeutic options. Int J Cardiol. 1997;58:95- 117.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

141
91. Jaffe R, Charron T, Puley G, Dick A, Strauss BH. Microvascular obstruction and the no-

reflow phenomenon after percutaneous coronary intervention. Circulation. 2008;117:3152-6.

92. McCord JM. Oxygen-derived free radicals in postischemic tissue injury. N Engl J Med.

1985;312:159-63.

93. Rossi F. The O-forming NADPH oxidase of the phagocytes:nature, mechanisms of

activation and function. Biochim Biophys Acta. 1986;853:65- 89.

94. Chambers DE, Parks DA, Patterson G, Roy R, McCord JM, Yoshida S, Parmley LF,

Downey JM. Xanthine oxidase as a source of free radical damage in myocardial ischemia. J

Mol Cell Cardiol. 1985;17:145-52.

95. Grech ED, Dodd NJF, Jackson MJ, Morrison WL, Faragher B, Ramsdale DR. Evidence

for free radical generation after primary percutaneous transluminal coronary angioplasty

recanalisation in acute myocardial infarction. Am J Cardiol. 1996;77:122-7.

96. Svendsen JH. The microcirculation of the heart. With special reference to the role of

reactive oxygen metabolites in the microvascular reperfusion injury. Dan Med Bull.

1994;41:526-40.

97. Svendsen JH, Bjerrum PJ. Effects of exogenous oxygen derived free radicals on

myocardial capillary permeability, vascular tone, and incidence of ventricular arrhythmias in

the canine heart. Cardiovasc Res. 1992;26:1181-8.

98. Hearse DJ, Tosaki A. Free radicals and calcium: simultaneous interacting triggers as

determinants of vulnerability to reperfusion-induced arrhythmias in the rat heart. J Mol Cell

Cardiol. 1988;20:213-23.

99. Grill HP, Zweier JL, Kuppusamy P, Weisfeldt ML, Flaherty JT. Direct measurement of

myocardial free radical generation in an in vivo model: effects of postischemic reperfusion

and treatment with human recombinant superoxide dismutase. J Am Coll Cardiol.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

142
1992;20:1604-11.

100. Stewart DJ, Pohl U, Bassenge E. Free radicals inhibit endothelium-dependent dilation

in the coronary resistance bed. Am J Physiol. 1988;255:765-9.

101. Van Benthuysen KM, McMurtry IF, Horwitz LD. Reperfusion after acute coronary

occlusion in dogs impairs endothelium - dependent relaxation to acetylcholine and augments

contractile reactivity in vitro. J Clin Invest. 1987;79:265-74.

102. Lefer AM, Tsao PS, Lefer DJ, Ma XL. Role of endothelial dysfunction in the

pathogenesis of reperfusion injury after myocardial ischaemia. FASEB J. 1991;5:2029-34.

103. Bonvini RF, Hendiri T, Camenzind E. Inflammatory response post-myocardial

infarction and reperfusion: a new therapeutic target? Eur Heart J. 2005;7(Suppl. I):I27-I36.

104. Hercberg S, Galan P, Preziosi P et al. The SU.VI.MAX Study: a randomized, placebo-

controlled trial of the health effects of antioxidant vitamins and minerals. Arch Intern Med.

2004;164:2335-2342.

105. Jordan JE, Zhao ZQ, Johansen JV. The role of neutrophils in myocardial ischemia-

reperfusion injury. Cardiovasc Res. 1999:43;860-878.

106. Litt MR, Jeremy RW, Weisman HF et al. Neutrophil depletion limited to reperfusion

reduces myocardial infarct size after 90 minutes of ischemia. Evidence for neutrophil-

mediated reperfusion injury. Circulation. 1989;80:1816-1827.

107. Sharma HS, Das DK. Role of cytokines in myocardial ischemia and reperfusion.

Mediators Inflamm. 1997;6:175-183.

108. Moore KL, Patel KD, Bruehl RE, Li F, Johnson DA, Lichenstein HS, Cummings RD,

Bainton DF, McEver RP. P-selectin glycoprotein ligand-1 mediates rolling of human

neutrophils on P-selectin. J Cell Biol. 1995:128;661-671.

109. Kukielka GL, Hawkins HK, Michael L et al. Regulation ofintercellular adhesion

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

143
molecule-1 (ICAM-1) in ischemic and reperfused canine myocardium. J Clin Invest.

1993;92:1504-1516.

110. Wan S, LeClerc JL, Vincent JL. Inflammatory response to cardiopulmonary bypass:

mechanisms involved and possible therapeutic strategies. Chest. 1997;112:676-692.

111. Albelda SM, Muller WA, Buck CA, Newman PJ. Molecular and cellular properties of

PECAM-1 (endoCAM/CD31): a novel vascular cell-cell adhesion molecule. J Cell Biol.

1991;114:1059-1068.

112. Nian M, Lee P, Khaper N et al. Inflammatory cytokines and postmyocardial infarction

remodeling. Circ Res. 2004;94:1543-1553.

113. Engler RL, Schonbein GWS, Pavelec RS. Leukocyte capillary plugging in myocardial

ischemia and reperfusion in the dog. Am J Pathol. 1983:111;98-111.

114. Vrints CJ, Bult H, Bosmans J, Herman AG, Snoeck JP. Paradoxical vasoconstriction

as result of acetylcholine and serotonin in diseased human coronary arteries. Eur Heart J.

1992; 13:824-31.

115. Ladilov Y, Efe O, Schafer C, Rother B, Kasseckert S, Abdallah Y, et al.

Reoxygenation-induced rigor-type contracture. J Mol Cell Cardiol. 2003;35:1481-90.

116. Piper HM, Kasseckert S, Abdallah Y. The sarcoplasmic reticulum as the primary

target of reperfusion protection. Cardiovasc Res. 2006;70:170-3.

117. Lemasters JJ, Bond JM, Chacon E, et al. The pH paradox in ischemia- reperfusion

injury to cardiac myocytes. EXS. 1996;76:99-114.

118. Kim JS, Jin Y, Lemasters JJ. Reactive oxygen species, but not Ca2+ overloading,

trigger pH- and mitochondrial permeability transition-dependent death of adult rat myocytes

after ischemia-reperfusion. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2006;290:H2024-H2034.

119. Ito H. No-reflow phenomenon and prognosis in patients with acute myocardial

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

144
infarction. Nat Clin Pract Cardiovasc Med. 2006;3:499-506.

120. Hausenloy DJ, Yellon DM. The mitochondrial permeability transition pore: its

fundamental role in mediating cell death during ischaemia and reperfusion. J Mol Cell

Cardiol. 2003;35:339-341.

121. Zweier JL. Measurement of superoxide-derived free radicals in the reperfused heart:

evidence for a free radical mechanism of reperfusion injury. J Biol Chem. 1988;263:1353-

1357.

122. Armstrong PW, Granger CB, Adams PX, et al. Pexelizumab for acute ST- elevation

myocardial infarction in patients undergoing primary percutaneous coronary intervention: a

randomized controlled trial. JAMA. 2007;297:43-51.

123. Gomez L, Li B, Mewton N, Sanchez I, Piot C, Elbaz M, Ovize M. Inhibition of

mitochondrial permeability transition pore opening: translation to patients. Cardiovasc Res.

2009;83:226-33.

124. Piot C, Croisille P, Staat P, Thibault H, Rioufol G, Mewton N, Elbelghiti R, Cung TT,

Bonnefoy E, Angoulvant D, Macia C, Raczka F, Sportouch C, Gahide G, Finet G, Andre-

Fouet X, Revel D, Kirkorian G, Monassier JP, Derumeaux G, Ovize M. Effect of

cyclosporine on reperfusion injury in acute myocardial infarction. N Engl J Med.

2008;359:473-81.

125. Henriques JPS, Zijlstra F, Ottervanger JP, de Boer MJ, van ‟t Hof AWJ, Hoorntje

JCA, et al. Incidence and clinical significance of distal embolization during primary

angioplasty for acute myocardial infarction. Eur Heart J. 2002;23:1112-7.

126. Fokkema ML, Vlaar PJ, Svilaas T, Vogelzang M, Amo D, Diercks GF, et al.

Incidence and clinical consequences of distal embolization on the coronary angiogram after

percutaneous coronary intervention for ST-elevation myocardial infarction. Eur Heart J.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

145
2009;33;1123-30.

127. Hori M, Inoue M, Kitakaze M, Koretsune Y, Iwai K, Tamai J, Ito H, Kitabatake A,

Sato T, Kamada T. Role of adenosine in hyperemic response of coronary blood flow in

microembolization. Am J Physiol. 1986;250:H509-H518.

128. Heusch G, Schulz R, Haude M, Erbel R. Coronary microembolization. J Mol Cell

Cardiol. 2004;37:23-31.

129. Falk E. Unstable angina with fatal outcome: dynamic coronary thrombosis leading to

infarction and/or sudden death. Autopsy evidence of recurrent mural thrombosis with

peripheral embolization culminating in total vascular occlusion. Circulation. 1985;71:699-

708.

130. Saber RS, Edwards WD, Bailey KR, McGovern TW, Schwartz RS, Holmes DRJr.

Coronary embolization after balloon angioplasty or thrombolytic therapy: an autopsy study of

32 cases. J Am Coll Cardiol. 1993;22:1283-8.

131. Sato H, Iida H, Tanaka A, Tanaka H, Shimodouzono S, Uchida E, Kawarabayashi T,

Yoshikawa J. The decrease of plaque volume during percutaneous coronary intervention has a

negative impact on coronary flow in acute myocardial infarction: a major role of percutaneous

coronary intervention-induced embolization. J Am Coll Cardiol. 2004;44:300-304.

132. Taylor AJ, Bobik A, Berndt MC, Ramsay D, Jennings G. Experimental rupture of

atherosclerotic lesions increases distal vascular resistance: a limiting factor to the success of

infarct angioplasty. Arterioscler Thromb Vase Biol. 2002;22:153-160.

133. Maier W, Altwegg LA, Corti R, Gay S, Hersberger M, Maly FE, Sutsch G, Roffr M,

Neidhart M, Eberli FR, Tanner FC, Gobbi S, von Eckardstein A, Luscher TF. Inflammatory

markers at the site of ruptured plaque in acute myocardial infarction: locally increased

interleukin-6 and serum amyloid A but decreased C-reactive protein. Circulation.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

146
2005;111:1355-1361.

134. Hasdai D, Holmes DR Jr, Garratt KN, Edwards WD, Lerman A. Mechanical pressure

and stretch release endothelin-1 from human atherosclerotic coronary arteries in vivo.

Circulation. 1997;95:357-362.

135. Kinlay S, Behrendt D, Wainstein M, Beltrame J, Fang JC, Creager MA, Selwyn AP,

Ganz P. Role of endothelin-1 in the active constriction of human atherosclerotic coronary

arteries. Circulation. 2001;104:1114-1118.

136. Bonderman D, Teml A, Jakowitsch J, Adlbrecht C, Gyongyosi M, Sperker W, Lass H,

Mosgoeller W, Glogar DH, Probst P, Maurer G, Nemerson Y, Lang IM. Coronary no-reflow

is caused by shedding of active tissue factor from dissected atherosclerotic plaque. Blood.

2002;99:2794-2800.

137. Vinten-Johansen J. Involvement of neutrophils in the pathogenesis of lethal

myocardial reperfusion injury. Cardiovasc Res. 2004;61:481-97.

138. Stone GW, Grines CL, Cox DA, Garcia E, Tcheng JE, Griffin JJ, Guagliumi G,

Stuckey T, Turco M, Carroll JD, Rutherford BD, Lansky AJ. Comparison of angioplasty with

stenting, with or without abciximab, in acute myocardial infarction. N Engl J Med.

2002;346:957-66.

139. Morishima I, Sone T, Okumura K, Tsuboi H, Kondo J, Mukawa H, Matsui H, Toki Y,

Ito T, Hayakawa T. Angiographic no-reflow phenomenon as a predictor of adverse long-term

outcome in patients treated with percutaneous transluminal coronary angioplasty for first

acute myocardial infarction. J Am Coll Cardiol. 2000;36:1202-9.

140. RN Piana, GY Paik, M Moscucci, DJ Cohen, CM Gibson, AD Kugelmass, JP

Carrozza Jr, RE Kuntz and DS Bairn. Incidence and treatment of 'no-reflow' after

percutaneous coronary intervention. Circulation. 1994;89:2514-2518.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

147
141. Ito H, Okamura A, Iwakura K, Masuyama T, Hori M, Takiuchi S, Negoro S,

Nakatsuchi Y, Taniyama Y, Higashino Y, Fujii K, Minamino T. Myocardial perfusion

patterns related to thrombolysis in myocardial infarction perfusion grades after coronary

angioplasty in patients with acute anterior wall myocardial infarction. Circulation.

1996;93:1993-9.

142. Tarantini G, Cacciavillani L, Corbetti F, Ramondo A, Marra MP, Bacchiega E,

Napodano M, Bilato C, Razzolini R, Iliceto S. Duration of ischemia is a major determinant of

transmurality and severe microvascular obstruction after primary angioplasty: a study

performed with contrast-enhanced magnetic resonance. J Am Coll Cardiol. 2005;46:1229-35.

143. Galiuto L, Garramone B, Scara A, et al. The extent of microvascular damage during

myocardial contrast echocardiography is superior to other known indexes of post-infarct

reperfusion in predicting left ventricular remodeling: results of the multicenter AMICI study.

J Am Coll Cardiol. 2008;51:552-9.

144. Agati L, Voci P, Autore C et al. Combined use of dobutamine echocardiography and

myocardial contrast echocardiography in predicting regional dysfunction recovery after

coronary revascularization in patients with recent myocardial infarction. Eur Heart J.

1997;18:771-9.

145. Czitrom D, Karila-Cohen D, Brochet E et al. Acute assessment of microvascular

perfusion patterns by myocardial contrast echocardiography during myocardial infarction:

relation to timing and extent of functional recovery. Heart. 1999;81:12-6.

146. Villanueva FS, Camarano G, Ismail S, Goodman NC, Sklenar J, Kaul S. Coronary

reserve abnormalities in the infarcted myocardium. Assessment of myocardial viability

immediately versus late after reflow by contrast echocardiography. Circulation. 1996;94:748-

54.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

148
147. Lincoff AM, Topol EJ. Illusion of reperfusion. Does anyone achieve optimal

reperfusion during acute myocardial infarction? Circulation. 1993;88:1361- 74.

148. Wu KC, Zerhouni EA, Judd RM, et al. Prognostic significance of microvascular

obstruction by magnetic resonance imaging in patients with acute myocardial infarction.

Circulation. 1998;97:765-72.

149. Albert TS, Kim RJ, Judd RM. Assessment of no-reflow regions using cardiac MRI.

Basic Res Cardiol. 2006;101:383-90.

150. Sakuma H. Magnetic resonance imaging for ischemic heart disease. J Magn Reson

Imaging. 2007;26:3-13.

151. Manrique A, Gerbaud E, Derumeaux G, Cribier A, Bertrand D, Lebon A, Dacher JN.

Cardiac magnetic resonance demonstrates myocardial oedema in remote tissue early after

reperfused myocardial infarction. Arch Cardiovasc Dis. 2009;102:595-7.

152. Kondo M, Nakano A, Saito D, et al. Assessment of “microvascular no-reflow

phenomenon” using technetium-99 m macroaggregated albumin scintigraphy in patients with

acute myocardial infarction. J Am Coll Cardiol. 1998;32:898- 903.

153. Faraggi M, Karila-Cohen D, Brochet E, et al. Relationship between resting 201T1

reverse redistribution, microvascular perfusion, and functional recovery in acute myocardial

infarction. J Nucl Med. 2000;41:393-399.

154. Jeremy RW, Links JM, Becker LC. Progressive failure of coronary flow during

reperfusion of myocardial infarction: documentation of the no reflow phenomenon with

positron emission tomography. J Am Coll Cardiol. 1990;16:695-704.

155. Mehta RH, Harjai KJ, Cox D and Primary Angioplasty in Myocardial Infarction

(ΡΑΜΗ) Investigators. Clinical and angiographic correlates and outcomes of suboptimal

coronary flow in patients with acute myocardial infarction undergoing primary percutaneous

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

149
coronary intervention. J Am Coll Cardiol. 2003;42:1739-1746.

156. Niccoli G, Burzotta F, Galiuto L, Crea F. Myocardial no-reflow in humans. J Am Coll

Cardiol. 2009;54:281-92.

157. Gibson CM, Cannon CP, Daley WL, Dodge JT Jr, Alexander B Jr, Marble SJ,

McCabe CH, Raymond L, Fortin T, Poole WK, Braunwald E. TIMI frame count: a

quantitative method of assessing coronary artery flow. Circulation. 1996;93:879-88.

158. Ding S, Pu J, Qiao ZQ, Shan P, Song W, Du Y, Shen JY, Jin SX, Sun Y, Shen L, Lim

YL, He B. TIMI myocardial perfusion frame count: A new method to assess myocardial

perfusion and its predictive value for short-term prognosis. Catheter Cardiovasc Interv. 2009

Oct 9.

159. Vicente J, Mewton N, Croisille P, Staat P, Bonnefoy-Cudraz E, Ovize M, Revel D.

Comparison of the angiographic myocardial blush grade with delayed- enhanced cardiac

magnetic resonance for the assessment of microvascular obstruction in acute myocardial

infarctions. Catheter Cardiovasc Interv. 2009;74:1000-7.

160. De Luca G, van‟t Hof AW, de Boer MJ, et al. Impaired myocardial perfusion is a

major explanation of the poor outcome observed in patients undergoing primary angioplasty

for ST segment- elevation myocardial infarction and signs of heart failure. Circulation.

2004;109:958-61.

161. Monassier JP. Reperfusion injury in acute myocardial infarction: From bench to cath

lab. Part II: Clinical issues and therapeutic options. Arch Cardiovasc Dis. 2008;101:565-575.

162. Iwakura K, Ito H, Takiuchi S, et al. Alteration in the coronary blood flow velocity

pattern in patients with no reflow and reperfused acute myocardial infarction. Circulation.

1996;94:1269-75.

163. Kawamoto T, Yoshida K, Akasaka T, Hozumi T, Takagi T, Kaji S, Ueda Y. Can

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

150
coronary blood flow velocity pattern after primary percutaneous transluminal coronary

angioplasty predict recovery of regional left ventricular function in patients with acute

myocardial infarction? Circulation. 1999:27; 100:339-45.

164. Akasaka T, Yoshida K, Kawamoto T, Kaji S, Ueda Y, Yamamuro A, Takagi T,

Hozumi T. Relation of phasic coronary flow velocity characteristics with TIMI perfusion

grade and myocardial recovery after primary percutaneous transluminal coronary angioplasty

and rescue stenting. Circulation. 2000:23; 101:2361-7.

165. Eeckhout E, Kern MJ. The coronary no-reflow phenomenon: a review of mechanisms

and therapies. Eur Heart J 2001;22:729-739.

166. Santoro GM, Valenti R, Buonamici P et al. Relation between ST-segment changes and

myocardial perfusion evaluated by myocardial contrast echocardiography in patients with

acute myocardial infarction treated by direct angioplasty. Am J Cardiol. 1998;82:932-7.

167. Zeymer U, Schroder R, Neuhaus KL. Patency, perfusion and prognosis in acute

myocardial infarct. Herz. 1999;24:421-9.

168. Kirma C, Izgi A, Dundar C, Tanalp AC, Oduncu V, Aung SM, Sonmez K, Mutlu B,

Ozdemir N, Erentug V. Clinical and procedural predictors of no-reflow phenomenon after

primary percutaneous coronary interventions: experience at a single center. Circ J.

2008;72:716-21.

169. Leopold JA, Berger CJ, Cupples LA, et al. No-reflow during coronary intervention:

observations and implications. Circulation. 2000;102:11-644.

170. Ito H et al. Clinical implications of the 'no reflow' phenomenon. A predictor of

complications and left ventricular remodeling in reperfused anterior wall myocardial

infarction. Circulation. 1996;93:223-228.

171. Ito H et al. Lack of myocardial perfusion immediately after successful thrombolysis. A

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

151
predictor of poor recovery of left ventricular function in anterior myocardial infarction.

Circulation. 1992;85:1699-1705.

172. Sorajja P, Gersh BJ, Costantini C, et al. Combined prognostic utility of ST- segment

recovery and myocardial blush after primary percutaneous coronary intervention in acute

myocardial infarction. Eur Heart J. 2005;26:667-74.

173. Wu KC et al. Prognostic significance of microvascular obstruction by magnetic

resonance imaging in patients with acute myocardial infarction. Circulation. 1998;97:765-

772.

174. Brosh D, Assali AR, Mager A, et al. Effect of no-reflow during primary percutaneous

coronary intervention for acute myocardial infarction on six- month mortality. Am J Cardiol.

2007;99:442-5.

175. Bolognese L, Carrabba N, Parodi G, et al. Impact of microvascular dysfunction on left

ventricular remodeling and long-term clinical outcome after primary coronary angioplasty for

acute myocardial infarction. Circulation. 2004;109:1121-6.

176. Forman MB, Stone GW, Jackson EK. Role of adenosine as adjunctive therapy in acute

myocardial infarction. Cardiovasc Drug Rev. 2006;24:116-47.

177. Babbitt DG, Virmani R, Vildibill HD Jr, Norton ED, Forman MB. Intracoronary

adenosine administration during reperfusion following 3 hours of ischemia: effects on infarct

size, ventricular function, and regional myocardial blood flow. Am Heart J. 1990;120:808-18.

178. Pitarys CJ 2nd, Virmani R, Vildibill HD Jr, Jackson EK, Forman MB. Reduction of

myocardial reperfusion injury by intravenous adenosine administered during the early

reperfusion period. Circulation. 1991;83:237- 47.

179. Reffelmann T, Kloner RA. Effects of adenosine and verapamil on anatomic no- reflow

in a rabbit model of coronary artery occlusion and reperfusion. J Cardiovasc Pharmacol.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

152
2004;43:580-8.

180. Zhao JL, Yang YJ, Cui CJ, You SJ, Wu YJ, Gao RL. Different effects of adenosine

and calcium channel blockade on myocardial no-reflow after acute myocardial infarction and

reperfusion. Cardiovasc Drugs Ther. 2006 Jun; 20(3): 167-75.

181. Reimer KA, Jennings RB. Effects of calcium-channel blockers on myocardial

preservation during experimental acute myocardial infarction. Am J Cardiol. 1985;55:107B-

115B.

182. Reimer KA, Jennings RB. Verapamil in two reperfusion models of myocardial

infarction. Temporary protection of severely ischemic myocardium without limitation of

ultimate infarct size. Lab Invest. 1984;51:655-66.

183. Watts JA, Hawes EM, Jenkins SH, Williams TC. Effects of nisoldipine on the no-

reflow phenomenon in globally ischemic rat hearts. J Cardiovasc Pharmacol. 1990;16:487-94.

184. Ragosta M, Camarano G, Kaul S, Powers ER, Sarembock I J, Gimple LW.

Microvascular integrity indicates myocellular viability in patients with recent myocardial

infarction. New insights using myocardial contrast echocardiography. Circulation 1994;'89:

2562-9.

185. Agati L, Voci P, Bilotta F, et al. Influence of residual perfusion within the infarct zone

on the natural history of left ventricular dysfunction after acute myocardial infarction: a

myocardial contrast echocardiographic study. J Am Coll Cardiol 1994; 24: 336-42.

186. Ito H, Maruyama A, Iwakura K, et al. Clinical implications of the „no reflow‟

phenomenon. A predictor of complications and left ventricular remodeling in reperfused

anterior wall myocardial infarction. Circulation 1996; 93: 223-8.

187. Brochet E, Czitrom D, Karila-Cohen D, et al. Early changes in myocardial perfusion

patterns after myocardial infarction: relation with contractile reserve and functional recovery.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

153
J Am Coll Cardiol 1998; 32: 2011-7.

188. Czitrom D, Karila-Cohen D, Brochet E, et al. Acute assessment of microvascular

perfusion patterns by myocardial contrast echocardiography during myocardial infarction:

relation to timing and extent of functional recovery. Heart 1999; 81: 12-6.

189. Leclercq F, Messner-Pellenc P, Descours Q, et al. Combined assessment of reflow and

collateral blood flow by myocardial contrast echocardiography after acute reperfused

myocardial infarction. Heart 1999; 82: 62-7.

190. Bolognese L, Antoniucci D, Rovai D, et al. Myocardial contrast echocardiography

versus dobutamine echocardiography for predicting functional recovery after acute

myocardial infarction treated with primary coronary angioplasty. J Am Coll Cardiol 1996; 28:

1677-83.

191. Kenner MD, Zajac EJ, Kondos GT, et al. Ability of the no-reflow phenomenon during

an acute myocardial infarction to predict left ventricular dysfunction at one-month follow-up.

Am J Cardiol 1995; 76: 861-8.

192. Tomooka T, Sakai N, et al. Lack of myocardial perfusion immediately after successful

thrombolysis: a predictor of poor recovery of left ventricular function in anterior myocardial -

mrction. Circulation 1992; 85: 1699-705.

193. Sakuma T, Hayashi Y, Sumii K, Imazu M, Yamakido M. Prediction of short- and

intermediate-term I'ognoses of patients with acute myocardial infarction using myocardial

contrast echocardiography one day after recanalization. J Am Coll Cardiol 1998; 32: 890-7.

194. Iwakura K, Oh H, et al. Temporal changes in myocardial perfusion patterns in patients

with reperfused anterior wall myocardial infarction. Circulation 1995; 91: 656-62.

195. Lim YJ, Masuyama T, Mishima M; et al. Effect of pre-reperfusion residual flow on

recovery from myocardial stunning: a myocardial contrast echocardiography study. J Am Soc

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

154
Echocardiogr 2000; 13: 18-25.

196. Sabia PJ, Powers ER, Ragosta M, Sarembock IJ, Burwell LR, Kaul S. An association

between collateral blood flow and myocardial viability in patients with recent myocardial

infarction. N Engl J Med 1992; 327: 1825-31.

197. Porter TR, Li S, Oster R, Deligonul U. The clinical implications of no reflow

demonstrated with intravenous perfluorocarbon containing microbubbles following

restoration of thrombolysis in myocardial infarction (TIMI) 3 flow in patients with acute

myocardial infarction. Am J Cardiol 1998; 82: 1173-7.

198. Kamp O, Lepper W, van Overschelde JL, et al. Serial contrast echocardiography using

intravenous NCI00100 can detect a reduction of initial myocardial contrast defect in first

myocardial infarction treated with primary PTCA (abstract). Circulation 1998; 98 (suppl. I):

1-76.

199. Jeetley P, Burden L, Greaves K, Senior R. Prognostic value of myocardial contrast

echocardiography in patients presenting to hospital with acute chest pain and negative

troponine. Am J Cardiol 2007; 99: 1369-73.

200. Moir S, Shaw L, Haluska B, Marwick Th. Left ventricular opacification for the diagnosis

of coronary artery disease with stress echocardiography: an angiographic study of incremental

benefit and cost-effectiveness. Am Heart J. 2007; 154:510-8.

201. Porter TR, Li S, Kricsfeld D, Armbruster RW. Detection of myocardial perfusion in

multiple echocardiographic windows with one intravenous injection of microbubbles using

transient response second harmonic imaging. J Am Coll Cardiol 1997; 29: 791-9.

202. Kaul S, Senior R, Dittrich H, Raval U, Khattar R, Lahiri A. Detection of coronary artery

disease with myocardial contrast echocardiography - comparison with 99mTc-sestamibi

single-photon emission computed tomography. Circulation 1997; 96: 785-92.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

155
203. Marwick TH, Brunken R, Meland N, et al. Accuracy and feasibility of contrast

echocardiography for detection of perfusion defects in routine practice - comparison with wall

motion and technetium- 99m sestamibi single-photon emission computed tomography. J Am

Coll Cardiol 1998; 32: 1260- 9.

204. DeMaria AN, Cotter B, Ohmori K. Myocardial contrast echocardiography: too much,

too soon? J Am Coll Cardiol 1998; 32: 1270-1.

205. Funaro S, La Torre G, Madonna M, et al; Investigators Incidents determinants, and

prognostic value of reverse left ventricular remodeling after primary percutaneouw coronary

intervention: Results of the Acute Myocardial Infarction Contrast Imaging (AMICI)

multicentr study. Eur Heart J. 2009; 30:566-75.

206. Comparison of myocardial contrast echocardiography with SPECT in the evaluation of

coronary artery disease in asymptomatic patients with LBBB. Karavidas AI1, Matsakas EP,

Lazaros GA, Brestas PS, Avramidis DA, Zacharoulis AA, Fotiadis IN, Korres DA,

Zacharoulis AA. Int J Cardiol. 2006 Oct 10;112(3):334-40. Epub 2005 Nov 22

207. Skyba DM, Jayaweera AR, Goodman NC, Ismail S, Camarano G, Kaul S. Quantification

of myocardial perfusion with myocardial contrast echocardiography during left atrial injection

of contrast. Implications for venous injection. Circulation 1994; 90: 1513-21.

208. Kaul S, Kelly P, Oliner JD, Glasheen WP, Keller MW, Watson DD. Assessment of

regional myocardial blood flow with myocardial contrast two-dimensional echocardiography.

J Am Coll Cardiol 1989; 13: 468-82.

209. Ismail S, Jayaweera AR, Goodman NC, Camarano GP, Skyba DM, Kaul S. Detection of

coronary stenoses and quantification of the degree and spatial extent of blood flow mismatch

during coronary hyperemia with myocardial contrast echocardiography. Circulation 1995; 91:

821-30.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

156
210. Kaul S, Jayaweera AR. Coronary and myocardial blood volumes. Noninvasive tools to

assess the coronary microcirculation? Circulation 1997; 96: 719-24.

211. Lindner JR, Skyba DM, Goodman NC, Jayaweera AR, Kaul S. Changes in myocardial

blood volume with graded coronary stenosis. Am J Physiol 1997; 272: H567-75.

212. Wu CC, Feldman MC, Mills JD, et al. Myocardial contrast echocardiography can be used

to quantify intramyocardial blood volume. New insights into structural mechanisms of

coronary autoregulation. Circulation 1997; 96: 1004-11.

213. Jiang L, Vasquez de Prada JA, Guerrero JL, et al. Quantitative three-dimensional

reconstruction of myocardial perfusion defects by contrast echo: in vivo validation (abstract).

J Am Coll Cardiol 1993; 21 (suppl. A): 181 A.

214. Kasprzak JD, Vletter WB, Roelandt JRTC, van Meegan JR, Johnson R, Ten Cate FJ.

Visualization and quantification of myocardial mass at risk using three-dimensional contrast

echocardiography. Cardiovasc Res 1998; 40: 314-21.

215. Linka AZ, Ates G, Wei K, Firoozan S, Skyba DM, Kaul S. Three-dimensional

myocardial contrast echocardiography: validation of in vivo risk and infarct volumes. J Am

Coll Cardiol 1997; 30: 1892- 9.

216. Delabays A, Cao QL, Yao J, et al. Contrast three-dimensional echocardiography in acute

myocardial infarction: 3-D reconstruction of perfusion defects yields accurate estimate of

infarct mass and extent (abstract). J Am Coll Cardiol 1996; 27 (suppl. A); 63A.

217. Villanueva FS, Lu E, Bowry S, Kilic S. Myocardial ischemic memory imaging with

molecular echocardiography. Circulation 2007 23: 115:345-52

218. Kaufmann BA, Lewis C, Xie A. Detection of recent myocardial ischaemia by molecular

imaging of P-selectin with targeted contrast echocardiography. Eur Heart Jl 2007; 28:2011-7

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

157
219. Depression of regional blood flow and wall thickening after brief coronary occlusions. G.

R. Heyndrickx, H. Baig, P. Nellens, I. Leusen, M. C. Fishbein, S. F. VatnerAmerican Journal

of Physiology - Heart and Circulatory Physiology 1978 ,234-6, 653-9.

220. Decreased coronary flow reserve after transient myocardial ischemia in dogs. Nicklas

JM, Gips SJ. J Am Coll Cardiol. 1989 Jan;13(1):195-9.

221. Effects of brief coronary occlusion and reperfusion on porcine coronary artery reactivity.

Headrick JP, Angello DA, Berne RM. Circulation. 1990 Dec;82(6):2163-9.

222. Prolonged impairment of coronary vasodilation after reversible ischemia. Evidence for

microvascular "stunning". Bolli R1, Triana JF, Jeroudi MO. Circ Res. 1990 Aug;67(2):332-

43.

223. Decreased flow reserve in "stunned" myocardium after a 10-min coronary occlusion.

Triana JF1, Bolli R. Am J Physiol. 1991 Sep;261(3 Pt 2):H793-804.

224. Functional coronary microvascular injury evident as increased permeability due to brief

ischemia and reperfusion. Dauber IM1, VanBenthuysen KM, McMurtry IF, Wheeler GS,

Lesnefsky EJ, Horwitz LD, Weil JV. Circ Res. 1990 Apr;66(4):986-98.

225. Alteration of endothelium-dependent distribution of myocardial blood flow after

coronary occlusion and reperfusion. Pelc LR1, Garancis JC, Gross GJ, Warltier DC.

Circulation. 1990 Jun;81(6):1928-37.

226. Ischemia-reperfusion impairs endothelium-dependent relaxation of coronary

microvessels but does not affect large arteries. Quillen JE1, Sellke FW, Brooks LA, Harrison

DG. Circulation. 1990 Aug;82(2):586-94.

227. Microvascular compression during myocardial ischemia: mechanistic basis for no-reflow

phenomenon. Manciet LH1, Poole DC, McDonagh PF, Copeland JG, Mathieu-Costello O.

Am J Physiol. 1994 Apr;266(4 Pt 2):H1541-50.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

158
228. Influx of neutrophils into the walls of large epicardial coronary arteries in response to

ischemia/reperfusion. Kloner RA1, Giacomelli F, Alker KJ, Hale SL, Matthews R, Bellows S.

Circulation. 1991 Oct;84(4):1758-72.

229. Osorio AF, Tsutsui IM, Kowatsch I et al. Evaluation of blood flow reserve in Left

Anterior Dedcending coronary artery territory by Quantitative Myocardial Contrast and

Doppler Echocardiography. J Am Soc Echocardiogr 2007; 20: 709-16.

230. Mansencal N, Nasr IA, Pillere R, Farcot JC. Usefulness of contrast echocardiography for

assessment of left ventricular thrompus after acute myocardial infarction. Am J Cardiol 2007;

99: 1667-70.

231. Weisaft IW, Kim RJ, Ross M, et al. Contrast-enhanced anatomic imaging as compared

to contrast-enhanced tissue characterization for detection of left ventricular thrombus J Am

Col Cardiol Cardiovasc Imaging 2009;2: 969-79.

232. OikonomidisI, Nikolaou M, Paraskevaidis I, Lekakiw J, Kremastinow DT. A case of

pulmonary vein obstruction: Evaluation using newer echocardiographic imaging techniques.

Eur J Echocardiogr. 2008 Jan;9(1):133-5.

233. Evangelista A, Aveglian G, Aguilar R, et al. Impact of contrast-enhanced

echocardiography on the diagnostic algorithm of acute aortic dissection. Eur J of

Echocardiogr 2010; 31: 472-9.

234. Soman P, Swinburn J et al. Apical hypertrophic cardiomyopathy: bedside diagnosis by

intravenous contrast echocardiography. J Am Soc Echocardiogr 2001, 14(4):311-3

235. Acarturk E, Bozkurt A et al. Apical hypertrophic cardiomyopathy: diagnosis with

contrast-enhanced echocardiography-a case report. Angiology 2003, 54(3):373-6

236. Ward RP, Weinert L et al. Quantitative diagnosis of apical cardiomyopathy using

contrast echocardiography. J Am Soc Echocardiogr, 2002, 15(4):316-22

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

159
237. Faber L, Seggewiss H et al. Percutaneous transluminal septal myocardial ablation in

hypertrophic obstructive cardiomyopathy: results with respect to intraprocedural myocardial

contrast echocardiography. Circulation 1998, 98(22):2415-21

238. Nagueh SF, Lakkis NM et al. Role of myocardial contrast echocardiography during

nonsurgical septal reduction therapy for hypertrophic obstructive cardiomyopathy. J Am Coll

Cardiol 1998, 32(1):225-9

239. Lowery MH, Martel JA et al. Noncompaction of the ventricular myocardium: the use

of contrast-enhanced echocardiography in diagnosis. J Am Soc Echocardiogr 2003,16(1):94-6

240. Koo BK, Choi D et al. Isolated noncompaction of the ventricular myocardium:

contrast echocardiographic findings and review of the literature. Echocardiography 2002

Feb;19(2):153-6

241. Weiss F, Habermann CR et al. MR-Tomographie in der morphologischen Darstellung

der isolierten non-compaction des linksventrikularen Myokards (NCVM). [MRI in the

diagnosis of non-compacted ventricular myocardium (NCVM) compared to

echocardiography] Rofo Fortschr Geb Rontgenstr Neuen Bildgeb Verfahr 2003

Sep;175(9):1214-9.

242. Zilberman M, Witt S, Kimball T. Is there a role for intravenous transpulmonary

contrast imaging in pediatric stress echocardiography?. J Am Soc Echocardiogr 2013;16: 11-

14.

243. Mulvagh SL, DeMaria AN, Feinstein SB, Burns PN, Kaul S, Miller J, et al. Contrast

echocardiography: current and future applications. J Am Soc Echocardiogr 2000;13:331.

244. Ellahham S, Hausnerova E, Gottdiener J. Intravenous Optison(FS069) enhances

pulmonary vein flow velocity signals: a multicenter study. Clin Cardiol 2000;23:91-5.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

160
245. Porter TR, Xie F, Kricsfeld A, Chiou A, Dabestani A. Improved endocardial border

resolution during dobutamine stress echocardiography with intravenous sonificated dextrose

albumin. J Am Coll Cardiol 1994;10:45-51.

246. Optison (human albumin microspheres) injectable suspension octafluoropropane

formulation [package insert]. St Louis, Mo: Mallinckrodt Inc; 1998.

247. Marcovitz PA, Armstrong WF: Accuracy of dobutamine stress echocardiography in

detecting coronary artery disease. Am J Cardiol 1992; 69: 1269.

248. Cohen JL, Green TO, Ottenweller J, Binenbaum SZ, Wilchfort SD, Kim CS:

Dobutamine digital echocardiography1 for detecting coronary artery disease. Am J Cardiol

1991; 67: 1311.

249. Salustri A, Fioretti PM, Pozzoli MM, Me Neil AJ, Roelandt JR: Dobutamine stress

echocardiography: its role in the diagnosis of coronary artery disease. Eur Heart J 1992; 13:

70.

250. Sicari R, Picano E, Landi P et al. Prognostic value of dobutamine- atrepine stress

echocardiography early after acute myocardial infarction. Echo Dobutamine International Co-

operative (EDIC) Study. JAm Coll Cardiol 1997; 2: 254-60.

251. Sawada SG, Segar DS, Ryan T, et al: Echo- cardiographic detection of coronary artery

disease during dobutamine infusion. Circulation 1991; 83: 1605.

252. Visser CA, Kan G, David GK, Lie Kl, Durrer D: Echocardiographic-cineangiographic

correlation in detecting left ventricular aneurysm. Am J Cardiol 1982; 50: 337.

253. Erbel R, Scweizer P, Meyer J, Krebs W, Yalkinoglu O, Effort S: Sensitivity of cross-

sectional echocardiography in detection of impaired global and regional left ventricular

function: prospective study. Int J Cardiol 1985; 7: 375.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

161
254. Freeman AP, Giles RW, Walsh WF, Fisher R, Murray IPC, Wilcken DEL: Regional

left ventricular wall motion assessment: comparison of two-dimensional echocardiography

and radionuclide angiography with contrast angiography in healed myocardial infarction. J

Am Coll Cardiol 1985; 56: 8.

255. Freeman AP, Giles RV, Walsh WF et al. Left ventricular wall motion assessment:

comparison of two-dimensional echocardiography and radionucleide angiography with

contrast angiography in healed myocardial infarction. Am J Cardiol 1985; 56: 8-12.

256. Crouse IJ, Cheirif J, Hanley DE et al. Opacification and border delineation

improvement in patients with suboptimal endocardial border delineation in routine

echocardiography: results of the phase ΠΗ Albunex multicenter trial. J Am Coll Cardiol 1993;

22: 1494-500.

257. Falcone RA, Marcovitz PA, Perez JE et al. Intravenous albunex during dobutamine

stress echocardiography: Enhanced localisation of left ventricular endocardial borders. Am

Heart J1995; 130: 254-8.

258. Ikonomidis I, Holmes E, Narbuvold H et al. Left venticular wall motion assessment

and endocardial border delineation after intravenous injection of Infosona during dobutamine

stress echocardiography. Coronary Artery Disease 1998; 9: 567-76.

259. Feinstein S B et al. Safety and efficacy of a new trans pulmonary ultrasound contrast

agent: initial multicenter clinical results. J Am Coll Cardiol 1990: 16: 316-24.

260. Fritzsch T et al. Sh U 508, A transpulmonary echocontrast agent. Invest Radiol 1990;

25: 5160-1.

261. Schneider M, Arditi M, Barrau MB et al. BR1: a new ultrasonographic contrast agent

based on sulfur hexaflouride-filled microbubbles. Invest Radiol 1995; 8: 451-7.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

162
262. Senior R, Raul S, Soman P et al. Assessment of myocardial perfusion during

intravenous BR-1 and harmonic power Doppler imaging. Eur Heart J1998; 937.

263. Voudris V, Athanassopoulos G, Vasillikos V, et al. D V Usefulness of flow reserve in

the left internal mammary artery to determine graft patency to the left anterior descending

coronary artery. Am J Cardiol 1999; 83:1157-63.

264. Gurnè O, Chenu P, Polidori C, Louagie et al. E Funzional evaluation of internal

mammary artery bypass graft in the early and late postoperative periods. J Am Coll Cardiol

1995; 25:1120-8.

265. Crowlley JJ, Shapiro LM, Non invasive assessment of left internal mammary artery

graft patency using trasthoracic echocardiography. Circulation 1995;92 (suppl II): II-25-II-30.

266. Takagi T, Yoshikava J Akasaka T Not invasive assessment of left internal mammary

artery graft patency using duplex Doppler echocardiography from supraclavicular fossa J Am

Coll Cardiol 1993;22:1647-52.

267. Ross Jr J J,Minitz G S, Chandrasekaran K Transthoracic Two-dimensional hight

frequency (7.5MHz) ultrasonic visualization of the distal left anterior descending coronary

artery. J AM Coll Cardiol 1990;15:373-7.

268. Kenny A, Shapiro L M Transthoracic high-frequency Two-dimensional

echocardiography Doppler and color flow mapping to determine anatomy and blood flow

patterns in the distal left anterior descending coronary artery. Am J Cardiol 1992;69:1265-

1268.

269. Voci P, Plaustro G, Testa G, Marino B, Campa P P Visualizzazione delle arterie

mammarie interne native e del graft aortocoronarico con ecocardiografia color Doppler ad alta

risoluzione. Cardiologia 1998; 43:403-406.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

163
270. Fusejima K, Yoshiharu T, Yishiro S, Hirokazy M, Yoshiaki M Yoshiaki I Comparison

of coronary hemodynamics patients wlth internal mammary artery and saphenus vein

coronary artery bypass grafts: A non invasive approach using combined two dimensional and

Doppler echocardiography. J Am Coll Cardiol 1990;15:131-9

271. Mauric A, De Bono DP, Samani NJ, Spyt TJ, Hartshone T, Evans DH Transcutaneous

ultrasound assessment of internal thoracic artery to coronary artery grafts in patients with and

without ischaemic syntoms. Br Heart J 1994;72:476-81.

272. Cameron A, Davis KB, Green G, Shaff HV Coronary bypass surgery with

internalthoracic-artery grafts. Effects on survival over a 15-year period. N Engl J Med

1996;334:216-219.

273. De Bono DP, Samani NJ, Spyt TJ, Hartshorne T, Thrush AJ, Evans DH

Trancutaneous ultrasound measurament of blood flow in internal mammary artery to coronary

artery grafts. Lancet 1992;339:379-381.

274. Iliceto S, Marangelly V, Memmola C, Rizzon P Transesphageal Doppler

echocardiography evaluation of coronary blood flow velocity in baseline conditions and

dusing dipyridamole-induced coronary vasodilatation. Circulation 1991;83:61-69.

275. Fusco R, Savonitto S, Milazzo A, Pezzano A, Non invasive assessment of flow

reserve in the grafted left internal mammary artery using dipyridamole color Doppler

echocardiography. Circulation 1996:94, 8:448-1.

276. Pezzano A, Fusco R. Milazzo A, Mantero A, Child M, Savonitto Assessment of

internal mammari artery to left anterior descending coronary artery graft stenosis using

dipyridamole color doppler echocardiography. Am Journal of Cardiology.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

164
277. Ersham JE, Spittell PC, Seward JB. Internal mammari artery: 1005 visualization with

new ultrasound technology. Journal of the American Society of Echocardiography. 11(1):10-

2,1998 Jan.

278. Crowley JJ, Shapiro LM. Tranthoracic echocardiographic measurament of coronary

blood flow and riserve. Journal of the American Society of Echocardiography 10(4):337-43,

1997 May.

279. Braunwald E, Kloner RA. The stunned myocardium: prolonged postischemic

ventricular dysfunction. Circulation 1982; 66: 1146-9.

280. Bolli R. Myocardial “stunning” in man. Circulation 1992; 86: 1671-91.

281. Rahimtoola SH. The hibernating myocardium. Am Heart J 1989; 11:211-21.

282. The GUSTO Investigators. An international randomized trial comparing four

thrombolytic strategies for acute myocardial infarction. N Engl J Med 1993; 10: 673-82.

283. Effectiveness of intravenous thrombolytic treatment in acute myocardial infarction.

Gruppo Italiano per lo Studio della Streptochinasi nell‟Infarto Miocardico (GISSI). Lancet

1986; 1: 397-402.

284. A clinical trial comparing primary coronary angioplasty with tissue plasminogen

activator for acute myocardial infarction. The Global Use of Strategies to Open Occluded

Coronary Arteries in Acute Coronary Syndromes (GUSTO lib) Angioplasty Substudy

Investigators. N Engl J Med 1997; 336: 1621-8.

285. Lundergan CF, Ross AM, McCarthy WF, et al, for the GUS- TO-I Angiographic

Investigators. Predictors of left ventricular function after acute myocardial infarction: effects

of time to treatment, patency, and body mass index: the GUS- TO-I angiographic experience.

Am Heart J 2001; 142: 43- 50.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

165
286. Patil CV, Nikolsky E, Boulos M, Grenadier E, Beyar R. Multivessel coronary artery

disease: current revascularization strategies. Eur Heart J 2001; 22: 1183-97.

287. Bolli R. Basic and clinical aspects of myocardial stunning. Prog Cardiovasc Dis 1998;

40: 477-516.

288. Trevi GP, Sheiban I. Lo stunning miocardico durante angio- plastica coronarica:

significato e rilevanza clinica. Cardio- logia 1996;41:427-33.

289. Braunwald E, Rutherford JD. Reversible ischemic left ventricular dysfunction:

evidence for the “hibernating myocardium”. J Am Coll Cardiol 1986; 8: 1467-70.

290. Rahimtoola SH. Concept and evaluation of hibernating myocardium. Annu Rev Med

1999; 50: 75-86.

291. Wijns W, Vatner SF, Camici PG. Hibernating myocardium. N Engl J Med 1998; 339:

173-81.

292. Sheiban I, Fragasso G, Lu C, Tonni S, Trevi GP, Chierchia SL. Influence of treatment

delay on long-term left ventricular function in patients with acute myocardial infarction

successfully treated with primary angioplasty. Am Heart J 2001; 141: 603-9.

293. Randomised trial of late thrombolysis in patients with suspected acute myocardial

infarction. EMERAS (Estudio Multicentrico Estreptoquinasa Republicas de America del Sur)

Collaborative Group. Lancet 1993; 342: 767-72.

294. Tillisch J, Brunken R, Marshall RC, et al. Reversibility of cardiac wall motion

abnormalities predicted by positron tomography. N Engl J Med 1986; 314: 884-8.

295. Camici PG, Rimoldi O. Blood flow in myocardial hibernation. Curr Opin Cardiol

1998; 13: 409-14.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

166
296. La Canna G, Rahimtoola SH, Visioli O, et al. Sensitivity, specificity, and predictive

accuracies of non invasive tests, singly and in combination, for diagnosis of hibernating

myocardium. Eur Heart J 2000; 21: 1358-67.

297. Bonow RO. Identification of viable myocardium. Circulation 1996; 94: 2674-80.

298. Previtali M. Myocardial viability in ischemic heart disease: new directions and

perspectives. Ital Heart J 2001; 2: 93-9.

299. Smart SC, Sawada S, Ryan T, et al. Low-dose dobutamine echocardiography detects

reversible dysfunction after thrombolytic therapy of acute myocardial infarction. Circulation

1993; 88: 405-15.

300. Previtali M, Poli A, Lanzarini L, et al. Dobutamine stress echocardiography for

assessment of myocardial viability and ischemia in acute myocardial infarction treated with

thrombolysis. Am J Cardiol 1993; 72: G124-G130.

301. Pierard L, Hoffer E. Role of stress echocardiography in heart failure. Am J Cardiol

1998; 81: 111G-114G.

302. Bax JJ, Cornel JH, Visser FC, et al. Prediction of recovery of myocardial dysfunction

after revascularization. Comparison of fluorine-18 fluorodeoxyglucose/thallium-201 SPECT,

thallium-201 stress-reinjection SPECT and dobutamine echocardiography. J Am Coll Cardiol

1996; 28: 558-64.

303. Pierard LA, De Landsheere CM, Berthe C, Rigo P, Kulber- tus HE. Identification of

viable myocardium by echocardiography during dobutamine infusion in patients with

myocardial infarction after thrombolytic therapy: comparison with positron emission

tomography. J Am Coll Cardiol 1990; 15: 1021-31.

304. Main ML, Grayburn PA. Clinical applications of transpul- monary contrast

echocardiography. Am Heart J 1999; 137: 144-53.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

167
305. Crouse LJ, Cheirif J, Handly DE, et al. Opacification and border delineation in sub-

optimal stress echocardiograms using the new left heart contrast agent SHU 508 A. Int J Card

Imaging 1994; 10: 45-51.

306. Rubin DN, Yazbek N, Homa D, et al. Why does tissue harmonic imaging improve

image quality: a quantitative examination demonstrating side-lobe suppression, (abstr) J Am

Coll Cardiol 1998; 32: 127A.

307. Cheng SC, Dy TC, Feinstein SB. Contrast echocardiography: review and future

direction. Am J Cardiol 1998; 81: 41G-48G.

308. Rubin DN, Thomas JD. New imaging technology: measurement of myocardial

perfusion by contrast echocardiography. Coron Artery Dis 2000; 11: 221-6.

309. Porter TR, Xie F, Kricsfelf A, Chiou A, Dabestani A: Improved endocardial border

resolution during dobutamine stress echocardiography with intravenous sonicated dextrose

albumin. J Am Coll Cardiol 1994; 23: 1440.

310. Ikonomidis I, Holmes E, Narbuvold H, Bolstad B, Muan B, Nihoyannopoulos P:

Assessment of left ventricular wall motion and delineation of the endocardial border after

intravenous injection of Infoson during dobutamine stress echocardiography. Coron Artery

Dis 1998; 9: 567.

311. Colon PJ, Richards DR, Moreno CA, Mutgo JP, Cheirif J. Benefits of reducing the

cardiac cycle-triggering frequency of ultrasound imaging to increase myocardial opacification

with FS069 during fundamental and second harmonic imaging. J Am Soc Echo card 1997; 10:

602-7.

312. Pezzano A, Fusco R, Child M, et al. Assessment of left internal mammary artery using

dipiridamole doppler ecocardiography. Am J Cardiol. 1997; 80:1603-1606.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

168
313. De Bono DP, Samani NJ, Spyt TJ, Hartshore T, Thrush AJ, Evans DH.

Transcutaneous ultrasound measurement of blood-flow in internal mammary artery grafts.

Lancet 1992; 339:379-81.

314. Boylan MJ, Lytle BW, Loop FD, et al. : Surgical treatament of isolated left anterior

descending coronary stenosis. Comparison of left internal mammary artery and venous

autograft at 18 to 20 years of follow up. J Thorac Cardiovasc Surg 1994. 107: 657-662.

315. Fusejiama K, Takahara Y, Sudo Y, Murayama H, Masudda Y, Ingaki Y: Comparison

of coronary hemodynamics in patients with internal mammary artery and saphenous vein

coronary bypass cgrafts: a non invasive approach using combined two-domensional and

Doppler echocardiography. J Am Coll Cadiol 1990, 131-139.

316. Pezzano A, G. Calì, A. Milazzo, et al. Transthoracic 2D echo color doppler

assessmenet of internal mammary artery to left anterior descending coronary artery graft.

International Journal of Cardiac Imaging 1995, 11: 177-184.

317. Voudris V, Athanassopoulos G, Vassilikos V, et al. Usefulness of flow reserve in the

left internal mammary artery to determine graft patency to the left anterior descending

coronary artery. American Journal of Cardiology 1999. 83(8): 1157-63 Apr 15.

318. De Filippi CR, DuWayne LW, Irani WN, et al. Comparison of myocardial contrast

echocardiography and low-dose dobutamine stress echocardiography in predicting recovery of

left ventricular function after coronary revascularization in chronic ischemic heart disease.

Circulation 1995; 92:2863-8.

319. Meza MF, Ramee S, Collins T, et al. Knowledge of perfusion and contractile reserve

improves the predictive value of recovery of regional myocardial function

postrevascularization. Circulation 1997; 96: 3459-65.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

169
320. Bolognese L, Antoniucci D, Rovai D, et al. Myocardial contrast echocardiography

versus dobutamine echocardiography for predicting functional recovery after acute

myocardial infarction treated with primary coronary angioplasty. J Am Coll Cardiol 1996; 28:

1677-83.

321. Ito H, Tomooka T, Sakai N, et al. Lack of myocardial perfusion immediately after

successful thrombolysis. Circulation 1992; 85: 1699-705.

322. Eeckhout E, Kern MJ. The coronary no-reflow phenomenon: a review of mechanisms

and therapies. Eur Heart J 2001; 22: 729-39.

323. Meza MF, Ramee S, Collins T, et al. Knowledge of perfusion and contractile reserve

improves the predictive value of recovery of regional myocardial function

postrevascularization. Circulation 1997; 96: 3459-65.

ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

170
ΒΗΒΛΗΟΡΑΦΗΑ

171
 Γ. ΒΙΟΡΑΦΙΚΟ ΢ΗΜΔΙΩΜΑ
ΜΑΡΚΟΣ ΚΑΛΑΧΑΝΗΣ

Πξνσπηθή Οφο Καςακπέιε 19-21

Γηύζλε 11524 Αζήλα
Σειέσλα
694.5677253
210.6926667
210.6913746

ληθφ Νννθνκίν Παίσλ Πλέιεο

Δξγαίαο Β΄Π.΢.Τ.Π
Καξηνινγηθφ κήκα
Σειέσλν
213 2052485
213 2052461
E mail: marcocalachanis@hotmail.com
Ηκξνκελία γλλήσο 20 Ηαλναξίν 1967

Σόπνο γλλήσο Πίδα Ηαιίαο

Τπεθνόεα Διιεληθή

Άγακνο
Οηθνγληαθή θαάαε
Ηαξφο – Καξηνιφγνο
Δπάγγικα
Ξέλο γιώο Αγγιηθά (γξαπά θαη πξννξηθά)

Ηαιηθά (γξαπά θαη πξννξηθά)

Ηπαληθά (πξννξηθά)

Παλπηήκην Πίδαο Ηαιίαο (1991)

Πρίν Ιαξηθήο
Άηα μάθεεο παγγέικανο Παλπηήκην Πίδαο Ηαιίαο (1991)
Ννκαξρία Αζελψλ (1991)
Καξηνινγία Παλπηήκην Κηέη Ηαιίαο (1998)
Δηηθόεα
Ηαξηθφο ΢χιινγνο Αζελψλ (ένο γγξαήο 1991)
Ιαξηθόο ύιινγνο

172
΢ΠΟΤΓΔ΢
Γίπισκα Ηκξνκελία

Απνιήξην Λθίν Λχθην Ακπινθήπσλ 1985

Πρίν Ιαξηθήο Ηαξηθή ρνιή 1985 / 1991

Παλπηεκίν Πίδαο Ηαιίαο
Σίινο πηεκνληθήο ξγαίαο
πρίν Ρφινο εο ερσθαξηνγξαίαο ν νμχ
έκξαγκα ν κνθαξίν

Δηηθόεα Καξηνινγίαο ΢ρνιή Καξηνινγίαο 1998

Παλπηεκίν Κηέη Ηαιίαο
Τπφξννο Ηαιηθνχ Τπνξγίν Τγίαο

Βαζκνινγία Αξηνχρνο

Γίπισκα "Proficiency BSE" ελ British Society of Echocardiography 1999

άθεε ερνθαξηνγξαίαο London,

Δξσπατθό Γίπισκα European Society of Cardiology 2004

Καξηνινγίαο

Fellow European Society of European Society of Cardiology 2005

Cardiology
Basic Life support provider European Resuscitation Council 2005

Advanced Life Support provider European Resuscitation Council 2005

Advanced Paediatric Life European Resuscitation Council 2005

Support provider

173
 ΠΡΟΤΠΗΡΔ΢ΙΑ

Ηκξνκελία Σόπνο ξγαίαο Δμηίθε Δξγαηαθή ζέε

09/92 - 04/93 ληθφ Nνκαξρηαθφ Nννθνκίν Ένο Παζνινγίαο Δηηθφκλνο Ηαξφο

Κεηίαο «Αγ. Αλάξγξνη»

04/993 -11/994 ΢ρνιή Καξηνινγίαο Καξηνινγία Δπηεκνληθφο

Παλπηεκίν, G.D'Annunzio, λξγάεο
Κηέη Ηαιίαο (Καζ. A.Barsotti)

07/93- 02/94 Ηαιηθφ Δζληθφ χεκα Τγίαο Τπεξία γληθήο ληθφο Ηαξφο
Δπίγνα Ηαξηθή πξίζαιςε. πίγναο Ηαξηθήο
Ηαιηθφ Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο
(΢χκβαε Ανηνίθεεο Ννκ.
Πίδαο)
12/93- 03/94 Pubblica Assistenza Società Τπεξία γληθήο ληθφο Ηαξφο
Riunite S. Croce sull' Arno. πίγναο Ηαξηθήο
(΢χκβαε Ννκ. Πξηέξηαο
Πίδαο)

03/94 ΢ρνιή Καξηνινγίαο Άθεε ηηθφεαο Δηηθφκλνο Ηαξφο

ΠαλπηήκηνG.D'Annunzio Καξηνινγίαο Παλπηήκην
Κηέη Ηαιίαο χκσλα κ νεγίο "G.D'Annunzio"
Δ.Ο.Κ σο Κηέη Ηαιίαο
Τπφξννο
Ηαιηθνχ
Τπνξγίν Τγίαο
Κιηληθή θαη ΜΔΘ
01/11/95- Σκήκα Δπκβαηθήο Αηκνλακηθφ Δηηθφκλνο Ηαξφο
15/11/96 Καξηνινγίαο Παλπηήκην, ξγαήξην Παλπηήκην
G.D'Annunzio, Κηέη Ηαιίαο "G.D'Annunzio"
Κηέη Ηαιίαο

01/06/97- Echocardiography Department. Cardiology Unit and Δηηθφκλνο Ηαξφο θαη

31/03/98 Echocardiography Research fellow
Imperial College of London Department. Μ πνξνία Ηαιηθνχ
Τπνξγίν Τγίαο
Hammersmith Hospital

Imperial College of London

174
1/4/98- Cardiology Unit and Research fellow and
1/4/99 Hammersmith Hospital Echocardiography Honorary clinical
Department. assistant
Imperial College of London

Echocardiography Department

1/04/99- Σκήκα Μφληκνο Δπηκιεήο

31/11/99 Ηαιηθφ Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο Καξηναγγηαθήο Καξηνιφγνο Ηαιηθνχ
Νννθνκίν Λέθθν Ηαιίαο απνθαάαεο Δζληθνχ ΢ήκανο
Τγίαο
Πξφιεςε κά απφ
πξνθχξεμε ζέεο
Αλαγλψξηε σο πξνυπεξία ν Δ΢Τ
απφ ν Διιεληθφ Τπ. Τγίαο θαη ν
Κ.Δ.΢.Τ

1/12/99- Καξηνινγηθή Μφληκνο Δπηκιεήο

30/4/2000 Ηαιηθφ Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο θιηληθή θαη ΜΔΘ Καξηνιφγνο Ηαιηθνχ
Νννθνκίν Μ. Vittoria Σνξίλν Ννγλψλ. Δζληθνχ ΢ήκανο
Ηαιίαο Τγίαο
Πξφιεςε κά απφ
πξνθχξεμε ζέεο
Αλαγλψξηε σο πξνυπεξία ν Δ΢Τ
απφ ν Διιεληθφ Τπ. Τγίαο θαη ν
Κ.Δ.΢.Τ

1/05/2000- ΢ρνιή Μφληκνο Δπηκιεήο

1/07/2004 Ηαιηθφ Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο Καξηνινγίαο. Καξηνιφγνο Ηαιηθνχ
Παλπηεκηαθφ Νννθνκίν Παλπηεκηαθή Δζληθνχ ΢ήκανο
San Giovanni Battista Κιηληθή Τγίαο
Πξφιεςε κά απφ
"MOLINETTE" Σνξίλν Ηαιίαο πξνθχξεμε ζέεο
Τπχζλνο Γλακηθήο
ερσθαξηνγξαίαο
Αλαγλψξηε σο πξνυπεξία ν Δ΢Τ
απφ ν Διιεληθφ Τπ. Τγίαο θαη ν
Κ.Δ.΢.Τ

1/07/2004 Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο Β΄Π.΢.Τ.Π Δπηκιεήο Β‟

2/01/2009 ληθφ Νννθνκίν Παίσλ Καξηνινγηθφ Καξηνιφγνο Δζληθνχ
Πλέιεο κήκα ΢ήκανο Τγίαο

2/01/2009- Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο Β΄Π.΢.Τ.Π Δπηκιεήο Α‟

13/11/2014 ληθφ Νννθνκίν Παίσλ Καξηνινγηθφ Καξηνιφγνο Δζληθνχ
Πλέιεο κήκα ΢ήκανο Τγίαο

175
13/11/2014- Δζληθφ ΢χεκα Τγίαο Β΄Π.΢.Τ.Π Γηζλήο.
ήκξα ληθφ Νννθνκίν Παίσλ Καξηνινγηθφ Καξηνινγηθνχ ηαξίν.
Πλέιεο κήκα Δπηεκνληθά πχζλνο
ν Καξηνινγηθνχ
κήκανο.
Δζληθνχ ΢ήκανο
Τγίαο

ΜΔΛΟ΢ ΓΙΔΘΝΩΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΟΝΙΚΩΝ ΔΣΑΙΡΔΙΩΝ

Δπηεκνληθή αηξία Δγγξαή Ηκξνκελία

-European Society of Cardiology FESC 2005

-European Society of Cardiology- Association of 1998
Echocardiography
-British Society of Echocardiography 1998
-British General Medical Council 1998
-Società Italiana di Cardiologia 1997
-Διιεληθή Καξηνινγηθή Δαηξία 1997

ΓΙΓΑ΢ΚΑΛΙΑ

Ένο Απαζσόληζη

1991-92 Γηαθαιία Αλανκίαο θαη Φηνινγίαο ελ Ννκαξρηαθή ρνιή Οπηθψλ θαη
Οπηθνκξηθψλ πνψλ Φισξλίαο Ηαιίαο

1993-94 Γηαθαιία Αλανκίαο θαη Φηνινγίαο ελ Ννκαξρηαθή ρνιή Οπηθψλ θαη
Οπηθνκξηθψλ πνψλ Φισξλίαο Ηαιίαο

2000-2001 Γηαθαιία Κιηληθήο Καξηνινγίαο ελ ρνιή Δηηθφεαο

Θσξαθνρηξνξγηθήο ν Παλπηεκίν Σνξίλν Ηαιίαο

176
2001-2002 1)Γηαθαιία Κιηληθήο Καξηνινγίαο ελ ρνιή Δηηθφεαο
Θσξαθνρηξνξγηθήο ν Παλπηεκίν Σνξίλν Ηαιίαο
2)Γηαθαιία Ζρσθαξηνγξαίαο ελ ρνιή Δηηθφεαο Καξηνινγίαο ν
Παλπηεκίν Σνξίλν Ηαιίαο.
3)Γηαθαιία  θχθιν θαάξηεο γληθψλ ηαξψλ ελ ερσθαξηνγξαία εο
Ννκ. Πξηέξηαο Σνξίλν Ηαιίαο
2004-2014 1)Δθπαηηθφ Πξφγξακκά ΝΝΠ Πλέιεο. Μαζήκαα παηνθαξηνινγίαο.
2)Δθπαηηθφ Πξφγξακκά Νννθνκίν Διπίο. Μαζήκαα παηνθαξηνινγίαο.
3)Δθπαηηθφ Πξφγξακκά ΝΝ Αηθφλ. Μαζήκαα παηνθαξηνινγίαο.

2014 Γηαθαιία καζεκάσλ παηνθαξηνινγίαο ν 1ν κθπαηηθφ κηλάξην

παηνθαξηνινγίαο ν λννθνκίν «Μεέξα» .

ΓΗΜΟ΢ΙΔΤ΢ΔΙ΢ ΢Δ ΞΔΝΟΛΩ΢΢Α ΠΔΡΙΟΓΙΚΑ

1. IOANNIS N. MAMMAS1, MARIA THEODORIDOU2, ANNA KRAMVIS3,

PRAKASH THIAGARAJAN4, SHARRYN GARDNER5, GEORGIA
PAPAIOANNOU6, ANGELIKI MELIDOU7, MARIA KOUTSAKI8, GEORGIA
KOSTAGIANNI9, VASSILIS ACHTSIDIS10, CHRYSSIE KOUTSAFTIKI11,
MARCOS CALACHANIS12, APOSTOLOS ZARAVINOS13, ANNE
GREENOUGH14 and DEMETRIOS A. SPANDIDOS1. Paediatric Virology: A rapidly
increasing educational challenge (Review). EXPERIMENTAL AND THERAPEUTIC
MEDICINE Dic. 2016 in press

2. SIDERIS B, SIDERIS E, CALACHANIS M, PAPANTONIOU V,

MOULOPOULOS S. The immediate release patch in the correction of experimental
atrial septal defects. Catheter Cardiovasc Interv. 2010 Oct 1;76(4):572-7.

3. BRICCO G, QUAGLIA C, MORELLO M , MANGIARDI L, GRASSO C,

CALACHANIS M. Severe degenerative aortic stenosis: when a senile patient is a
candidate for surgery. Minerva Cardioangiol. 2006 Aug;54(4):461-70.

177
4. BROWN AS, CALACHANIS M, EVDORIDIS C, HANCOCK J, WILD S,
PRASAN A, NIHOYANNOPOYLOS P, MONAGHAN MJ. Sonovue improves
endocardial border detection and variabi and variability in assessing wall motion score
and ejection fraction during stress echocardiography. Ir J Med Sci. 2004 Jan-
Mar;173(1):13-7.

5. CALACHANIS M, CARRIERI L, GRIMALDI R, VEGLIO F, ORZAN F. Infective

endocarditis after transcatheter closure of a patent foramen ovale. Catheterization and
Cardiovascular interventions 2004; 63 (3): 351-4.

6. MORELLO M, BRICCO G, CALACHANIS M, PAGLIA I, SHEIBAN I,

MANGIARDI L TREVI GP. Myocardial viability after primary PTCA: low doses
Dobutamine stress echo versus contrast echocardiography. . Italian heart Journal 2004;5
(7): 530-535.

7. CALACHANIS M, GIORGIS ML, ACRIS DATO G, MORELLO M, MANGIARDI

L, TREVI GP. Contrast enhanced imaging of left internal mammary artery after
vasodilatation improves the evaluation of the by pass graft. Minerva Cardioangiologica
2004; 52 (4): 329-37.

8. GERASIMOU A, OLIARO E, QUAGLIA C, CANTA M, CALACHANIS M,

MORELLO M, MANGIARDI L,: When should an asymptomatic patient with
combined severe aortic stenosis and aortic insufficiency undergo valve replacement?
Presentation of a clinical case. Minerva Cardioangiologica 2004; 52(4): 339-44.

9. CALACHANIS M, ORZAN F, TREVI GP: Vasculitis mimicking bacterial

endocarditis. Italian heart Journal 2003; 4 (11): 816-8.

10. OMEDE PL, BUCCA C, ROLLA G, COSTANZO P, CASONI R, CALACHANIS

M, MORELLO M,MANGIARDI L, TREVI GP: Cardiopulmonary exercise testing and
exhaled nitric oxide in the assessment of patients with mitral stenosis. Minerva
Cardioangiologica 2004; 52 (1): 29-35

11. CALACHANIS M, EVDORIDIS C, SLIGHT R, NIHOYANNOPOULOS P:

Improved diagnostic accuracy of dobutamine stress echocardiography with Echogen.
Cardiovascular imaging, 1999; 11 (3)

12. BARSOTTI A, CALACHANIS M, BELCARO: Valutazione del trattamento

farmacologico sulle lesioni aterosclerotiche. Appunti di ecografia cardiovascolare.
Centro Scientifico Ed, Torino 1994;

178
> 50 ΑΝΑΚΟΙΝΩ΢ΔΙ΢ ΢Δ ΓΙΔΘΝΗ ΚΑΙ ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΢ΤΝΔΓΡΙΑ
(ABSTRACTS)

1. M. CALACHANIS, P. FERRERO, S. GOLETTO, S. TARALLI, F. ORZAN.

Cardiology , "Molinette" Hospital . University of Turin, ITA.Long term clinical and
echocardiographic follow up of pulmonary percutaneous valvuloplasty in adults.
EHJ, 2004 (Abstracts of the ESC Congress).

2. S. FREA, G. BARBERIS, M. CALACHANIS, M. MORELLO, M. BOBBIO, G.P.

TREVI
Cardiology , "Molinette" Hospital . University of Turin, ITA. Prognostic value of
myocardial performance index in heart transplantation EHJ, 2004 (Abstracts of the
ESC Congress).

3. G. BARBERIS, C. AMELLONE, M. CALACHANIS, M. CALACHANIS, A.

THEA, M. MORELLO, G.P TREVI. Cardiology , "Molinette" Hospital . University
of Turin, ITA. Effect of volume reduction on diastolic function: evaluation in
haemodialysis patients. EHJ, 2004 (Abstracts of the ESC Congress).

4. M. CALACHANIS, ML GIORGIS, G.BARBERIS, M. MORELLO, L.

MANGIARDI, GP TREVI.
Cardiology , "Molinette" Hospital . University of Turin, ITA. Contrast enhanced
evaluation of internal mammary artery graft flow reserve using low dose
dipyridamole infusion.. European Journal of Echocardiography, 2002 ( Abstract
Suppl)

5. G.BARBERIS, C. AMELLONE, M..MORELLO, M. CALACHANIS, A. THEA,

GP. TREVI.
Ospedale "Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino.
Effetti della riduzione del precarico sui parametri ecocardiografici diastolici in
pazienti sottoposti ad emodialisi. Italian Heart Journal, (Abstract Supplement 2002)

6. C. AMELLONE, G.BARBERIS, M. CALACHANIS, M..MORELLO A. THEA,

GP. TREVI.
Ospedale "Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino.
Effetto dell' emodialisi in due diversi stadi di disfunzione diastolica in pazienti con
insufficienza renale cronica Italian Heart Journal, (Abstract Supplement 2002)

7. M. CALACHANIS, ML GIORGIS, G.BARBERIS, M. MORELLO, L.

MANGIARDI, GP TREVI
Ospedale "Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino.
Valutazione ecocontrastografica della riserva di flusso del BPAC con AMIS. Italian
Heart Journal, (Abstract Supplement 2002)

8. P. OMEDE, C. AMELLONE, S. FERRERO, M. CORDERO, C. MORETTI, M.

CALACHANIS, S. BERGERONE, I. SHEIBAN, G.P. TREVI Ospedale
"Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino.

179
 Rivascolarizzazione completa o incompleta in corso di PTCA primaria. Impatto
sulla funzione ventricolare. Italian Heart Journal, (Abstract Supplement 2002)

9. E. ADAMOPOULOU, C.EVDORIDIS, E. ZOURIDAKIS, M. CALACHANIS,

P. NIHOYANNOPOULOS Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK.Clinical importance of ST segment elevation during
dobutamine stress echocardiography in patients with an old myocardial infarction
JACC, (Supplement A, Vol. 35 2000)

10. M. CALACHANIS, GP TREVI, P. NIHOYANNOPOYLOS. Ospedale

"Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino. Nuove
modalità di valutazione dell' eco stress nei pazienti con blocco di branca sinistro
Italian Heart Journal, (Abstract Supplement 2000)

11. M. CALACHANIS, GP TREVI, P. NIHOYANNOPOYLOS. Ospedale

"Molinette" Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Torino.
Significato della dispersione dell' intervallo QT durante l'ecostress con dobutamina.
Italian Heart Journal, (Abstract Supplement 2000)

12. E. ZAKINTHINOS, P.SKIATHITIS, K. EVDORIDIS, M. CALACHANIS,

P. NIHOYANNOPOULOS. Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK. A new approach to improve detection of Coronary artery
disease in patients with Left Bundle Branch block using dobutamine stress
echocrdiography. JACC, (Supplement A, 1999)

13. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, P. NIHOYANNOPOULOS.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK. Dose
related assessment of myocardial opacification with QW 7437 compared to
Echogen in healthy volunteers. Heart, 1998 (Suppl. 1 Nov.1998 Vol 80).

14. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, NIHOYANNOPOULOS P.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK. Safety,
Efficacy and tollerance of QW 7437 in healthy human volunteers. EHJ, 1998
(Abstracts of the XXth Congress of the ESC).

15. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, NIHOYANNOPOULOS P.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Evaluation of Endocardial border detection with QW 7437 and Echogen in
fundamental imaging compared to 2nd Harmonic without contrast in healthy
volunteers. EHJ, 1998 (Suppl. on the meeting of the Working group of
Echocardiography of the ESC).

16. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, NIHOYANNOPOULOS P.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Quantitative assessment of myocardial opacification with QW7437. EHJ, 1998
(Suppl. on the meeting of the Working group of Echocardiography of the ESC).

180
17. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, NIHOYANNOPOULOS P.
Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Endocardial border detection with QW 7437 and Echogen in Fundamental imaging
compared to 2nd Harmonic without contrast in volunteers. Cardiovascular imaging
(Suppl of the 10th International Congress on Echocardiography "Clinical
Cardiology".), Rome 1998.

18. M. CALACHANIS, C. EVDORIDIS, R. SLIGHT, NIHOYANNOPOULOS P.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Quantitative assessment of myocardial opacification with QW 7437 in volunteers.
Cardiovascular imaging (Suppl of the 10th International Congress on
Echocardiography "Clinical Cardiology".), Rome 1998.

19. C. EVDORIDIS, M. CALACHANIS, P. SKIATHITIS, E. ZAKYNTHINOS, P.

COKKINOS, P. NIHOYANNOPOULOS. Clinical Cardiology, Hammersmith
Hospital, Imperial College, London UK. Spatial and temporal patterns of
myocardial contrast enhancement with Echogen during stress echocardiography in
humans. EHJ, 1998 (Abstracts of the XXth Congress of the ESC).

20. C. EVDORIDIS, M. CALACHANIS, R. SLIGHT, P. NIHOYANNOPOULOS.

Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Efficacy of Echogen in the evaluation of coronary artery disease during
Dobutamine stress echocardiography. EHJ, 1998 ( Suppl. on the meeting of the
Working group of Echocardiography of the ESC).

21. C. EVDORIDIS, P. SKIATHITIS, P. BOBOTI, M. CALACHANIS, P.

NIHOYANNOPOULOS. Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK. Dobutamine- induced QT dispersion response in patients
evaluated for ischaemia. EHJ, 1998 (Suppl. on the meeting of the Working group
of Echocardiography of the ESC).

22. E. ZAKYNTHINOS, P. SKIATHITIS, C. EVDORIDIS, M. CALACHANIS, P.

NIHOYANNOPOULOS. Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK. A new approach to improve detection of coronary artery
disease in patients with left bundle branch block using dobutamine stress
echocardiography. EHJ, 1998 (Suppl. on the meeting ofthe Working group of
Echocardiography of the ESC).

23. E. ZAKYNTHINOS, P. SKIATHITIS, C. EVDORIDIS, M. CALACHANIS,

P. NIHOYANNOPOULOS. Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK. Regional left ventricular function in patients with left bundle
branch block without coronary artery disease during dobutamine stress
echocardiography. EHJ, 1998 ( Suppl. on the meeting of the Working group of
Echocardiography of the ESC).

24. C. EVDORIDIS, M. CALACHANIS, P. SKIATHITIS, E. ZAKYNTHINOS, P.

COKKINOS, P. NIHOYANNOPOULOS.
Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.

181
 Myocardial enhancement by Echogen during pharmacological and exercise stress
echocardiography in volunteers. EHJ, 1998 (Abstracts of the XXth Cong of ESC)

25. M. CALACHANIS, P. DI NAPOLI, S. GALLINA, A. BARSOTTI.

Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
Severe right coronary artery disease as a predictor of immediate postoperative atrial
fibrillation. Seventh international symposium of cardiovascular pharmacotherapy,
Israel 1997 (Abstract Suppl. 1).

26. A. DE FINIS, S. GALLINA, MA GAETA, P. DI NAPOLI, M. CALACHANIS,

D.STATILE, AM CALAFIORE, A. BARSOTTI.
Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
Evaluation of left ventricular function in patients with coronary artery disease and
severe aortic stenosis. EHJ, 1997 (Abstracts of the XXth Congress of the ESC).

27. M. CALACHANIS, A. CUTUGNO, G.BELCARO, A. BARSOTTI.

Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
Valutazione con gli ultrasuoni ad alta risoluzione ad alta risoluzione.
Congresso Greco-Italiano di Angiologia e Chirurgia Vascolare, Olimpia-Grecia
1995 (Abstract Suppl.1)

28. M. CALACHANIS, A. COTUGNO, M. SOCCIO, MR. CESARONE, G.

BELCARO, S.
GALLINA, A. BARSOTTI.
Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
Lo studio PAP-PEA S. Valentino: Rapporto fra patologia vascolare periferica su
base aterosclerotica e coronaropatia. Cardiologia Dicembre 1995 (Vol 40-Suppl
n12).

29. F. ROMANAZZI, MA. GAETA, D. STATILE, A. DE FINIS, M. CALACHANIS,

S. GALLINA, AM CALAFIORE, A. BARSOTTI.
Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
L'intervento di rivascolarizzazione miocardica mediante la tecnica della mini
toracotomia laterale sinistra riduce l' entità del versamento pericardico post
operatorio. Cardiologia Dicembre 1995(Vol 40-Suppl 2 al n 12).

30. P. DI NAPOLI, M. SOCCIO, E. DI GIROLAMO, M. CALACHANIS, M. DI

MUZIO, A. COTUGNO, S. FERRANTE, S. GALLINA, A. BARSOTTI.
Istituto di Clinica Cardiovascolare dell' Università di Chieti.
L'edema miocardico post-ischemico induce la formazione di fibronectina
perivascolare in cuori isolati e lavoranti di ratto. Cardiologia Dicembre 1995
(Vol40-Suppl 2 al n 12).

31. G. BELCARO, G. LAURORA, L. INCANDELA, M. CALACHANIS, A.

COTUGNO, P. DI GIOVANNI, A. BARSOTTI.
Screening dell' aterosclerosi subclinica. Lo studio PAP (Prevalenza della
arteriosclerosi precoce). Cardiologia Dicembre 1994 (Vol 40-Suppl 2 al n 12)

182
ΑΝΑΚΟΙΝΩ΢ΔΙ΢ ΢Δ ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΢ΤΝΔΓΡΙΑ

1. Μ. ΚΑΛΑΥΑΝΗ΢, Κ. ΔΤΓΩΡΗΓΖ΢, Π. ΢ΚΗΑΘΗΣΖ΢, Π.

ΝΗΥΟΗΑΝΝΟΠΟΤΛΟ΢
Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial College, London UK.
Σανπνίεε ιιηκκάσλ κνθαξηαθήο αηκάσεο κ ελ ρξήε
ερσθαξηνγξαηθψλ κέσλ αλίζεο Διιεληθή Καξηνινγηθή Δπηζψξεε, 1999 Vol
39, Suppl B/1999)

2. Μ. ΚΑΛΑΥΑΝΗ΢, Κ. ΔΤΓΩΡΗΓΖ΢, Π. ΢ΚΗΑΘΗΣΖ΢, Π.

ΝΗΥΟΗΑΝΝΟΠΟΤΛΟ΢ Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK.
Απηθφληε λνθαξηαθνχ νξίν κ νλ παξάγνλα NC100100 θαά ελ νθηκαία
θφπσεο κ νβνακίλε θαη ρξήε β αξκνληθήο ρλφεαο.
Διιεληθή Καξηνινγηθή Δπηζψξεε, 1999 (Vol 39, Suppl B/1999)

3. Μ. ΚΑΛΑΥΑΝΗ΢, Κ. ΔΤΓΩΡΗΓΖ΢, Π. ΢ΚΗΑΘΗΣΖ΢, Π.

ΝΗΥΟΗΑΝΝΟΠΟΤΛΟ΢ Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK.
Δκάληε ιαλζακέλσλ ιιηκκάσλ κνθαξηαθήο αηκάσεο θαά ελ ηάξθηα
νθηκαίαο θνπψσο κ νβνακίλε θαη νλ ερσθαξηνγξαηθφ παξάγνλα
αλίζεο NC100100 θαη MIBI SPECT
Διιεληθή Καξηνινγηθή Δπηζψξεε, 1999 (Vol 39, Suppl B/1999)

4. Δ. ΕΑΚΤΝΘΤΝΟ΢, Π. ΢ΚΗΑΘΗΣΖ΢, Κ. ΔΤΓΩΡΗΓΖ΢, Μ. ΚΑΛΑΥΑΝΗ΢,

Π.ΝΗΥΟΗΑΝΝΟΠΟΤΛΟ΢ Clinical Cardiology, Hammersmith Hospital, Imperial
College, London UK.
Μιέε εο θηλεηθφεαο σλ νηρσκάσλ εο αξηξήο θνηιίαο κ λακηθφ
ερσθαξηνγξάεκα  αζλίο κ απνθιηκφ αξηξνχ θέινο ρσξίο αληαία
λφν.
Διιεληθή Καξηνινγηθή Δπηζψξεε,1998 (Vol 39, Suppl B/1998)

5. Δ,. ΕΑΚΤΝΘΤΝΟ΢, Π. ΢ΚΗΑΘΗΣΖ΢, Κ. ΔΤΓΩΡΗΓΖ΢,

Μ.ΚΑΛΑΥΑΝΗ΢,Π..ΝΗΥΟΗΑΝΝΟΠΟΤΛΟ΢ Clinical Cardiology, Hammersmith
Hospital, Imperial College, London UK.
Βιίσε εο ηάγλσεο εο αληαίαο λφν κ λακηθφ ερσθαξηνγξάεκα 
αζλίο κ απνθιηκφ αξηξνχ θέινο. Διιεληθή Καξηνινγηθή Δπηζψξεε,
1998(Vol 39, Suppl B/1998)

183
΢ΤΜΜΔΣΟΥΗ ΢Δ ΔΠΙ΢ΣΗΜΟΝΙΚΑ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΔΡΔΤΝΑ΢

1. Ζκξνκελία θαη ίινο 05/02; Principal clinical investigator ελ κιέε

Efficacy of BR1-066-Sonovue enhanced stress echocardiography in diagnosing
haemodynamic relevant coronary artery stenosis in pts with known or suspect
CAD.University of Turin Italy

2. Ζκξνκελία θαη ίινο 05/01; Clinical investigator ελ κιέε EPO:

Multicenter study in haemodialysis patients including University of Turin Italy

3. Ζκξνκελία θαη ίινο 11/99; Clinical investigator ελ κιέε CURE (OASIS
4) Istituto "Mario Negri" Milano.

4. Ζκξνκελία θαη ίινο 01/99; Clinical investigator ελ κιέε Optison

Clinical Trial Hammersmith Hospital, Imperial College of London

5. Ζκξνκελία θαη ίινο 06/98; Clinical investigator ελ κιέε Nycomed Trial
1030 Hammersmith Hospital, Imperial College of London

6. Ζκξνκελία θαη ίινο 11/97; Clinical investigator Phase 1, Randomized,

Double blind, Ascending Dose Evaluation of safety, tolerance and efficacy of
QW 7437 Injection compared to Echogen emulsion in healthy, adult
Volunteers. Hammersmith Hospital, Imperial College of London

΢ΤΜΜΔΣΟΥΗ ΢Δ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟΤ΢ ΚΤΚΛΟΤ΢ ΢ΠΟΤΓΩΝ

1. OCMR/SCMR LEVEL 1. EBACens 1-3/10/2016

2. Practical course on Cardiac Contrast Echocardiography. ESC. Nice 9-11/7/2000

3. Short Course"Seminars on Contrast Echocardiography and new cardiac

ultrasound
technologies"; Baveno, 18-20/6/?2000.

4. Short Course"Seminars on Contrast Echocardiography and new cardiac

ultrasound
technologies"; Vienna, 11-14/10/1998.

5. Short Course . "Seminars on Contrast Echocardiography and new cardiac

ultrasound technologies" ; Udine , 28-29/5/1998.

6. Hammersmith Echocardiography: Specialist Short Course.

184
 Royal Postgraduate Medical School; London GB 2- 6/61997.

7. Νέο γλψηο ηνπαζνινγίαο θαη ζξαπηθήο αγσγήο ηο λφνο ν

Καξηναγγηαθνχ ήκανο Κηέη Ηαιίαο, 4/7/1996.

8. Γχξνο ζσξεηθφο θαη πξαθηθφο θχθινο Γηνηνάγην

ερσθαξηνγξαήκανο, Σέξακν Ηαιίαο, 1-2/12/1995.

΢ΤΜΜΔΣΟΥΗ ΢Δ ΢ΤΝΔΓΡΙΑ Ω΢ ΟΜΙΛΗΣΗ΢

1. Xth International Congress of Echocardiography “Clinical Cardiology”

(ΟΜΗΛΖΣΖ΢) Rome 6-9/2/1999

2. Giornate cardiologiche Torinesi 2004. Meeting granted with CME.

(ΟΜΗΛΖΣΖ΢) ΜΔΛΟ΢ ΣΖ΢ ΔΠΗ΢ΣΖΜΟΝΗΚΖ΢ ΔΠΗΣΡΟΠΖ΢, Turin Italy
25/10/ 2002

3. Actual application of contrast echocardiography

Meeting granted with CME (ΟΜΗΛΖΣΖ΢, Turin Italy 25/102002

4. Πξφγξακκα Γηαιέμσλ 2004- 2005 ληθνχ Ννκαξρηαθνχ Νννθνκίν

Αζελψλ « Ζ ΔΛΠΗ΢» (ΟΜΗΛΖΣΖ΢)

5. Πξφγξακκα Γηαιέμσλ 2004- 2005 ληθνχ Νννθνκίν Παίσλ Πλέιεο

(ΟΜΗΛΖΣΖ΢)

6. Πξφγξακκα Γηαιέμσλ 2005- 2006 ληθνχ Ννκαξρηαθνχ Νννθνκίν

Αζελψλ « Ζ ΔΛΠΗ΢» (ΟΜΗΛΖΣΖ΢)

7. Πξφγξακκα Γηαιέμσλ 2006- 2007 ληθνχ Νννθνκίν Παίσλ Πλέιεο

(ΟΜΗΛΖΣΖ΢)

Μάξθνο Υξ. Καιαράλεο

Καξηνιόγνο

185