Professional Documents
Culture Documents
İş Hukuku Dersi DPÜ
İş Hukuku Dersi DPÜ
-4-
6. Tazminatlar
1. ÇALIŞMA YAŞI VE ÇALIŞTIRMA YASAĞI
Ek-1
Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler
1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk
ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.
2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC
yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.
3. Parafinden eşya imali işleri.
4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.
5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül
eşyaların yapımı hariç)
6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).
7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.
8. Selüloz üretimi işleri.
9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.
10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.
11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.
5. ANALIK HALİNDE ÇALIŞMA VE SÜT İZNİ (4857/74)
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı
haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce
çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu
takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde
çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Kullanılan doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi
amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla, kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu
evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci
doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma
süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif
işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik
halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk
saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek
kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
6. TAZMİNAT
İHBAR TAZMİNATI
İhbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık
brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır.
İbraname
Çalışma ilişkisinin sona ermesi ile ilgili karşılaşılabilecek bir başka husus da
“ibra”dır. Günümüzde artık bir usul haline geldiği üzere, işveren işyerinden ayrılan
işçiden ücret, ikramiye gibi bütün alacaklarını aldığına ve başka bir alacağının
kalmadığına dair ibraname adını taşıyan bir belge almaktadır. Bu belge ile işveren
işçi tarafından ibra edilmiş, aklanmış olmaktadır.(Gerek vd., 2013)
KIDEM TAZMİNATI
1475 sayılı İş Kanunu’nun en son 4447 sayılı Kanunla değişik 14. maddesine göre, kıdem
tazminatı, İş Kanunu’na tâbi, asgari bir çalışma süresini dolduran işçinin iş sözleşmesinin
kanunda sayılan hallerden biriyle son bulması halinde, işveren tarafından işçiye ya da ölümü
halinde mirasçılarına ödenen ve miktarı işçinin çalışma süresi ve ücretine göre saptanan
paradır.(1475 Sayılı İ.K.)
A) Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilme Koşulları: (1475 Sayılı İ.K. Yüksel, 2013)
1) İş Kanunu’na tâbi bir iş sözleşmesi ile çalışma: İş Kanunları kapsamında
bulunmayan kimselerin, iş sözleşmesi ile çalışsalar dahi kıdem tazminatına hak
kazanabilmeleri mümkün değildir. Bu bakımdan işçi ister belirli süreli iş sözleşmesi ile
isterse belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışmış olsun kıdem tazminatına hak
kazanabilecektir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları:
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak
kazanamaz. (Mahkemeler çalışan lehine karar verebiliyor!)
Kıdem tazminatı karşısında, iş yerinin devri yapılsa bile eski işveren ve yeni
işveren birlikte sorumludurlar.
Buna karşın işçilerin ücretsiz izin süreleri grev ve lokavtta geçirdiği süreler, mevsimlik
çalışmalarda mevsim dışı süreler ile uzun süreli istirahat halleri, uzun süreli tutukluluk halleri,
kural olarak çıraklıkta geçen süreler ise kıdem süresinden sayılmamaktadır (Gerek vd., 2013;
Yüksel, 2014, Çelik,2013)
Yaklaşık her yıl bir bürüt maaş kadar kıdem tazminatı kazanılır. Tam yıldan
arta kalan, yıl küsurları (ay ve günler) için günlük ücret üzerinden kıdem
tazminatı hesaplanır. Kıdem tazminatından %0.759 (binde 7,59) damga
vergisinin dışında herhangi bir yasal kesinti yapılmaz.
Örneğin son 30 günlük brüt maaşı 2.200 TL olan ve 10 yıl çalışan bir işçiye:
Yargıtay Kararları
& Faydalı Bilgiler