İŞ HUKUKU-5

4. ÜNİTEDEKİ EKSİKLİKLERİN GİDERİLMESİ

VE
5. ÜNİTE(DİNLENME HAKKI VE İZİN HAKLARI)
• -Uzaktan çalışma nedir? Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş
organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile
işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
• - Uzaktan çalışmaya ilişkin olarak yapılacak iş sözleşmesinde hangi hususlar yer
almalıdır? Uzaktan çalışmaya ilişkin olarak yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı,
yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren
tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin
işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.
• - Kısa çalışma nedir? Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle,
işyerinde uygulanan çalışma süresinin, üç ayı geçmemek üzere, işyerinin tamamında
veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik
koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen
durdurulmasına kısa çalışma denmektedir.
 Günde ancak yedi buçuk saat çalışılabilecek işler nelerdir
• 1. Kurşun ve arsenik işleri
• 2. cam sanayi
• 3.cıva sanayi
• 4. çimento sanayi
• 5. kok fabrikalar ve termik santraller
• 6. çinko sanayi
• 7. bakır sanayi
• 8. demir çelik sanayi
• 9. döküm sanayi
• 10.karpit işleri
• 11. akümlatör işleri
• 12.kauçuk işleri
• 13.gürültülü işler
 Günde yedi buçuk saatten daha az
çalışılması gereken işler nelerdir?
• Gürültülü işler Gürültü düzeyi 85 dB(A)’yı aşan işler
• Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dahil)
• a) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat,
• b) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat, 13 c) 30-35 (30 hariç) m.
derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat, Süreleri d) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4
(3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat. Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar
olan derinliklerde 1/2 saattir.
• Cıva işleri
• a) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat,
• ) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat Kurşun işleri Kurşun izabe fırınlarının teksif
odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat.
• Karbon sülfür işleri Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat. Ensektisitler Karbonatlı ve
organik fosforlu ensektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri 6
saat.
DENKLEŞTİR ME SÜRESİ(ÖRNEK)
 FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ
• Norma çalışma ücreti 20 tl olan işyeri
• Haftalık normal çalışma süresi40 saat
• Yapılan toplam çalışma 60 saat
• 1, işçinin fazla süreli çalışma ücreti ne olur
• 2,işçinin fazla çalışma ücreti ne olur
 FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ
• 45-40=5
• 5x25=125 fazla süreli çalışma ücreti

• …………………………………………………
• 60-45=15
• 15x30=450
• Fazla çalışma ücreti
 Ara Dinlenmesi
• ÖĞLEN MOLASI NE KADAR OLMALIDIR?
• İş Kanunu’na göre öğle molaları süreleri şu şekilde belirtilmiştir:
• MADDE 68. – Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin
gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
• a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,
• b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,
• c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, ara dinlenmesi verilir.
• Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.
• Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak
sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.
• Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir.
• Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
• ARA DİNLENMESİ NEDİR?
• Ara dinlenmesi günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında verilen ve
süresi çalışılan yerin geleneklerine ve işin gereğine göre ayarlanan dinlenme
süresine verilen addır. Günümüzde işyerlerinde uygulanan ve öğle yemeği
molası, çay molası ya da sigara molası vb. isimlerle adlandırılan dinlenme
zamanlarının tümü ara dinlenmesi olarak nitelendirilebilir.
• Çalışma süresi hesaplanırken ara dinlenmeleri hesaba katılmaz; ara
dinlenmesi süreleri çalışma süresinden sayılmaz. Örneğin; sabah 08:00'de
çalışmaya başlayan, saat 17:00'de çalışmayı bırakan ve gün içinde bir saat
yemek molası ve iki kez onbeşer dakika çay molası kullanan bir işçinin
günlük çalışma süresi 9 saat değil, 7.5 saattir.
• Ara dinlenme süreleri tek seferde mi kullanılmalıdır? Genel kural ara
dinlenme sürelerinin aralıksız olarak kullandırılmasıdır. Ancak bu
süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde
tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.
 HAFTA TATİLİ
1
2
3
4
5
6
7. GÜN
8
9
10
11
12
13
• ULUSAL BAYRAM
• 29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMI
• GENEL TATİL GÜNLERİ
• MİLLİ BAYRAMLAR
• DİNİ BAYRAMLAR
• 1 MAYIS
• 1 OCAK
• 15 TEMMUZ
 YILLIK İZİN

1-5 14 1-10 20
5-15 20 +10 30
+15 26
İZİN SÜRELERİ İŞÇİ MEMUR
İZİN ÜCRETİ + -
İZİNDE ÇALIŞMAK - -
YOL İZNİ + +
KAÇ DİLİM HALİNDE 3 3
KULLANILACAĞI
YILLI İZİNE MAHSUBEN İZİN - +

KULLANILMAYAN İZNİN DURUMU SAKLI KALI ERTESİ YILA SARKAR

ÇOCUK –GENÇ VE YAŞLI İŞLER 20 GÜN(BİR YILLIK KİDEMLERİ İÇİN)

 işçi memur
İZİN HAFTA TATİLİNE + -
RASTLARSA:

+ +
İZİN ULUSAL BAYRAM YADA
GENEL TATİLLERE
RASTLARSA:
 Yol izni
• 4 gün olarak belirlenen yol izni, yıllık iznin 1 yıl içerisindeki
kullanımının toplamını ifade eder. Yani, işçi yıllık izin süresini ikiye
bölerek yılın farklı zamanlarında kullanacaksa 4 günlük yol iznini de
buna uygun şekilde bölerek kullanmalıdır
• İş Kanunu’nda mazeret izinleri ayrı başlık altında Ek Madde 2’de belirtilmiştir. Bu izinler
evlilik, doğum, ölüm ve engelli ebeveyni iznidir. İşçiye;
• Evlenmesi durumunda 3 gün,
• Evlat edinmesi durumunda 3 gün
• Anne veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün,
• Eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün,
• En en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde,
hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması
kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
• Mazeret izinleri süresince işçinin veya memurun ücreti – maaşı kesilemez. Yani bu izinler
ücretli izinlerdir.
• MADEN İŞÇİLERİNDE YILLI İZİN
• Yıllık izin sürelerinin belirlendiği İş Kanununun 53üncü maddesinde
2014 yılında düzenlenen bir düzenleme ile yer altında çalışan işçilerin
yıllık izin süreleri artırılmıştır. Madencilerin yıllık izin süreleri 4’er gün
artırılarak uygulanmalıdır. Buna göre;
• İşyerinde 1-5(dahil) yıl arasında çalışan madencinin izin hakkı 18 iş
günüdür.
• 5-15 yıl arasında çalışan işçinin izin hakkı 24 iş günüdür.
• 15(dahil) yıldan çok çalışan işçinin izin hakkı 30 iş günüdür.
 İŞÇİ VE MEMURLARDA MAZERET İZİNLERİ
Memurlarda Mazeret İzni Süresi İşçilerde Mazeret İzni Süresi
Evlenme İzni 7 gün 3 gün

Çocuğun fiilen tesliminden önceki 8

Evlat Edinme İzni 3 gün
hafta

Doğum İzni Doğumdan önce ve sonraki 8 hafta Doğumdan önce ve sonraki 8 hafta

Babalık İzni 10 gün 5 gün

Ölüm İzni 7 gün 3 gün

İlk 6 ay günde 3 saat, sonraki 6 ay

Süt İzni 1 yaşına kadar günde 1.5 saat
günde 1.5 saat

Günde 2 saat (fesih ihbar süresi

Yeni İş Arama İzni –
boyunca)

Engelli veya Süreğen Hastalığı 1 yıl içinde toptan veya bölümler 1 yıl içinde toptan veya bölümler
Olanlar İçin İzin halinde 10 gün halinde 10 gün
• Mazeret İzni Nasıl Alınır – Dilekçesi Nasıl Yazılır?
• Mazeret izni alabilmek için işveren veya amire mazeret izni dilekçesi
sunulmalıdır. Burada hangi izin türü talep edildiğine göre değişecek
şekilde farklı özelliklere sahip bir dilekçe söz konusu olur.
• Esasen şu husus önemlidir: yukarıda da belirttiğimiz üzere her somut
olayın farklı özelliklere sahip olması nedeniyle mazeret izni dilekçesi o
olaya özgü hazırlanmalıdır. İlerde doğabilecek hukuki problemler
ihtimalli olarak değerlendirilip ona göre bir dilekçe yazılmalıdır.
• Bu nedenle taslak – şablon metinleri kopyala yapıştır imzala şeklinde
bir yoldan uzak durulmalıdır. Kısa vadede izin kullanan kişi uzun
vadede bu dilekçeden ötürü hukuki problem yaşayabilir. Bu nedenle
bir bilenden yardım almakta yarar vardır.